HAARLEM'S DAGBLAD
Weensche Brief.
ÜE VONDELING
DINSDAG 20 NOVEMBER 1923
- TWEEDE BLAD
(Van onzen c
jspondent.)
DE BEWECINCEN IN DUITSC'rlL AND EN HOE OF MEN DEZE BE»
OORDEELT. T RO E P E NB E WE Cl N CE N IN TSJECHO-SLOWAKIJE EN IN
ZUID-SLAVIë. SLOWAAKSCHE DESERTEURS KOMEN OVER DE OOS-
TENRIJKSCHE CRENZEN. DE ARRESTATIE VAN DEN AFCEVAAR-
DICDE ULAIN IN HONCARIJE, OP ZIJN REIS NAAR MÜNCHEN.
Weenen, 10 November.
IIoc is clo houding' van Oostenrijk
in verband met de voorvallen van de
laatste dagen in Duitschland en in
verband met de Putsch van den ge
wezen verversknecht Hitler en de ge:
neraals Ludendorff en Lossow in Mün
chen? Dat is de eerste vraag', die bij
allen op moet komen, die belang stel
len in dit door mr. Zimmerman gesa
neerd wordend landje, En wat is de
algeineene opinie onder do Oostenrij
kers, die toch de naaste stamverwan
ten zijn van de Duüsche „broeders
Het spreekt, vanzelf, dat inen zien
in. Oostenrijk er volkomen van bewust
is, dat ook dit land door den chaos
bij de buren bedreigd wordt, alle par
tijen zijn het in dit opzicht roerend
met elkaar eens. lin algemeen ziet
men leeds sedert langen tijd in Hitier
en zijn „stoottroepen" gevaarlijke in
dividuen, die het algemeen welzijn
ten zeerste kunnen schaden, daar men
den leiders van deze beweging voor
zeer kortzichtig houdt. Als een paal
staat het derhalve boven water, dat
geen enkele poging door Oostenrijk zal
worden aangewend om ook maar op
eenige wijze in de Duitsclie toestan
den in te grijpen, noch in de monar
chistische, noeh in de daarop reagee-
rende acties.
Opmerkelijk is het, dat op het oogen-
ik ook in andere aan Oostenrijk
Karaten en liet Burgenland door ver
breiding van vlugschriften reeds voor
deze idee propaganda maken.
In Hongarije begrijpt men ten volle
het moeilijke van den toestand. De
regeering past aan allt kanten op eu
laat verdachte elementen die door bui
tenlandsche agitatoren kunnen zijn
beïnvloed, streng bespieden en weel,
zoo noodig de hand op hen te leggen.
Zoo heefl zij dezer dagen nog' met
ijzeren hand ingegrepen, toen de af
aevaardigde Uluin poogde een Putsch
ie enseeneeren. Algemeen iieemt men
aan dat het dezen Ulnin, die -een klei
ne advocaat te Boedapest is, wiens
geldzaken nu niet zoo heel schitterend
moeten staan, hoofdzakelijk te doen
was persoonlijk -van generaal Luden
dorff, overste Bauer en hun geldschie
ters Ie piofiteeren.
liet gcmeenscli a.ppel ij ke gevaar,
waarin Oostenrijk en Hongarije ver-
kficren, zal, naar men verwacht, lot
gevolg hebben, dat de regeering en dc
twee staten, verpersoonlijkt in graaf
Bethlen en dr. Soipel, elkander noj
meer zullen naderen dan dat reeds ii
do laatste tijden hot geval was.
blik
grenzende landen iets gaande is. In
T'sjecho-Sloiwakije zijn tal van troe
pen onder do wapenen geroepen, die
zich in staat van rust bevonden. Men
trachtte aanvankelijk hij deze gedeel
telijke .mobilisatie geheim te werk te
gaan, doch tal van boeren en kleine
neringdrijvers, die geen lust lielbben,
daar zij den langen oorlog van 1014
en da' daaropvolgende jaren nog
versolt in het geheugen hebben, deser-
teeren groepsgewijze naar Oostenrijk.
In nacht en nevei komen ze over de
grenzen en trachten dan verder Wee
nen te hereiken, waarzij werk en on
derdak hopen te vinden. De meesten
dezer vluchtelingen zijn Slowaken, die
vroeger in de Oostenrijk-IIongaarscha
legers hebben gestreden en die, vooral
in den tegeuwoordigen tijd, dat de
Slowaken een formeels actie tegen'de
Tsjechen op touw hebben gezet, weige
ren zich door de Tsjechen in het ge
lid te laten zetten en te laten com-
mandeeren. Nog talrijker moet het
aantal hunner zijn, die uit de Ooste
lijke bergen naar do dichte bosschen
van de Karpathen zijn gevlucht, aan
de Poolscbe grens zouden, naar be
richt wordt, geheele benden met do
Tsjechische gendarmen slaags gera
ken. Dan is verder de bevolking van
Karpathen-Piusland, d.i. de streek,
die de grens vormt van Slowakije met
het huidige Roemenië, in oppositie
tegen de militaire oproepingen en tal
v-an mannen trachten zich daar door
een vlucht naar Polen en Hongarije
te redden. Zij, die van Ilongaarsche
nationaliteit zijn, trekken natuurlijk
naar Hongarije, waar zij echter geen
zeer vriendelijke opneming gevonden
hebben. Want maar te. good ziet men
daar in, wat voor een gevaar en wat
voor 'een last het opnemen van die
voortvluchtige niililair-plichtïgen met
zich kan brengen. De Duitsclie bevol
king van den Tsjecho-Slowaaiksöben
staat komt, hoewel morrend, de mili
taire voorschriften na.
Zien we dus, dat bij dc noordelijke
buren een en ander voorgaat, ook
bij de Zuidelijke is beweging waar te
nemen. Want in Zuid-Slavio" neemt
men maatregelen om door de toekomst
niet verrast behoeven te worden. Da
verklaring van den Duitsehen gezant-
te Belgrado, dat Duitschland geen
staatsieveringen meer zal zenden om
daarmede zijn deel van de schadever
goedingen aan Servië te betalen, heeft
in heel het land als een donderslag
gewerkt Het alleen met behulp van
dit aandeel van de schadevergoeding
moeizaam in het. evenwicht gebrachte
staatsbudget is daardoor opeens over
hoop geworden. Het laud is nu met
het concentreer en van troepen aan de
Ilongaarsche en öostenrijksche gren
zen begonnen. In Sababka en Ossieg,
in Neusatz en Szomber staan groote
legerafdcelingen met zwaar geschut
en tankafdeelingen. De vrees ligt. voor
'de hand, dat Noord- en Zuid-Slaven
van den chaos in Duitschland gebruik
willen maken om de door beide par
tijen gewen sc li te corridor iusschen
Tsjecho-Slowakijo en Zuid-Slavië met
geweld te scheppen, hetgeen niet an
ders dan .op kosten of van Oostenrijk,
of van Hongarije of van 'bedde tegelijk
kertijd kan geschieden. De Zuid-Sla
vische consuls in Gi-az en in Klagen-
furt zouden ouder de kleine Sloveen-
sche bevolking van Stiermarken,
Wat het bovenaangehaalde geval
Ulaiu aangaat, zoo zij nog medege
deeld. dat mr. lilain tezamen met
den bekenden Gömbös van Hongarije
uit verbindingen met Hitler onderhiel
cTen. De Ilongaarsche regeering was
daar echter bijtijds achter gekomen
nam o.a. een brief in beslag, welke
voor ongeveer tien dagen uit München
kwam en in welke Ilitler als het ware
Ulnin beval naar München te komen.
Ook werden documenten in beslag ge
nomen, waarin heel het plan van den
Putsch te München was belceud ge
maakt, zoodat men in Hongarije reeds
tevoren volkomen op dc hoogte was.
Ook den vertegenwoordigers var» de
entente te Boedapest waren daarvai
in kennis gesteld, en dat alles, ter
wijl de rijksregeering in Berlijn nog
niets vermoeddoi
Ulain werd, t.oen hij op reis naar
München was uit den WeensOhen snel
trein gehaald en wel te Monson Ma-
gyarovar. Bij doorzoeking van dezen
trein werden nog drie andere personen
gearresteerd, te weten de Amerikaan
Bubalo, de officier Ilegyi, die in het
bureau van I-Jorthi werkzaam is, en
de stafofficier Groszi. Een Beiersche
majoor, Liudcmann geheeten, wist t.
ontkomen.
Verder is de Boedapesfer politie te
weten gekomen, dat de zoo bekende
kapitein Ehrhardt zich tot voor enke
le weken te Boedapest heeft opgehou
den, natuurlijk onder - een valschen
naam levende.
Verder is het den Oostenrijksclien,
zoowel als den Hongaarschen grens-
autoritoiten opgevallen, dat in de laat
ste. drie weken zooveel Ilongaarsche
aristocraten onophoudelijk van Boeda-
jfCst naar München heen en weer reis
den. Gedurende de laatste acht dagen
werden o.a. opgemerkt de kapitein
van den general en staf, prins Monte-
movo, welke haast om den anderen
dag de grens overschreed, een lid van
de vorstelijke familie Schwarzenberg,
iu Beieren vast verblijf hebbend,
Eugen Ilprthy, een verwante van den
rijksbestuurder I-Iorthy graaf Ladislaug
Wenkheim, graaf V. Karolyi. gen. Kir.
bach en veldmaarschalk Kovösz. In
Oedonhurg, de voormalige hoofdstad
van het Burgenland, dat thans aan
Oostenrijk behoort, maar wiens hoofd
stad aan de Hongaren is gekomen,
moeten de monarchisiscke aanhangers
van Gömbös-Ula.in een omvangrijk
wapendepot bezitten.
Stadsnieuws
FEESTAVOND „INTER NOS".
Men schrijft ons-
Naar wij tementen zal op den feest
avond van'liet dubbel niauneiikwartet
„Inter Nos", directeur de heer Nico
Hoogerweif,' ter gelegenheid van het
5-jarig bestaan op a.s. Woensdag
Nov, m den schouwburg aan den
Jansweg, welwillende medewerking
wordeü erkend door den reeds een
goode reputatie verworven hebbende
Jnzz-Btirid „Don t Cry!" onder lei
ding van den heer "Willy Versteeg,
evenals door liefc echtpaar Koiderie-
Hartje met hun „Liedjes aan de pia
no", Jo heer Jac. Kolderie zal als confë
rancier de leiding van het geheel in
handen hebben. Daaruit kunnen wij
opmaken, da t ae.ii bezoekers een avond
wacht, die hun nog lang in lint ge
heugen' zal blijven.
Voor den Politierechter
Verduistering,—
J. D. is agent van een boedelmaat
schappij geweest. Hij woonde te Zaan
dam en inde daar gelden op. De men-
schen moesten een heel jaar per week
'n klein bedrag storten en hadden dan
lan het einde van het jaar recht op een
voorwerp tc kiezen (lie dan de maat
schappij hun dan leverde.
In 't begin ging het goed met de
afrekening. Maar toch haperde er wat
aan. In 't geheel kwam de man een
bedrag van f 550 tekort. Wegens ver
duistering heeft D. zich te verantwoor
den.
Bckl. wende voor dat hij het uit
armoede heeft gedaan en somt een
relaas op van zijn somber levensbe-
staan.
Politierechter: was het klein bedrag
geweest, dan had het er onder door
kunnen gaan. JMaar het is een aanzien
lijk bedrag. U hadt moeten begrijpen
dat dit niet mocht, u hadt beter ge
daan met dan maar het baantje er aan
tc geven.
Bekl. zet. dat een broer van hem
aan don directeur der maatschappij
f 350 had willen geven, maar dat dit
bedrag is geweigerd.
De directeur der maatschappij, als
getuige gehoord, doet een heel ander
hoekje over bekl. open. Hij deelt me
de, dat* bekl. ook lijkbezorger en
soms f 125 a f 250 per dag verdient
en dat hij ook met den verkoop van
loten geld verdient.
Maar bok!, zet alles in drank om.
Indien bekl. had willen betalen, dan
had- eet. de zaak willen laten rusten.
Doch bekl. wil diat niet. De f 350 was
als een afkoopsom bedoeld en daar
mede neemt ?et. geen genoegen.
Het O.M- meende in deze zaak een
flinke straf te moeten eischen. liet
vorderde twee maanden gevangenis
straf.
Dc- politicrechteh legde bekl. 1
maand op.
Mishandeling.
Twea ingezetenen uit Heemskerk'.
J. B. eu H. de K. hadden zicli te
verantwoorden wegens mishandeling
van den veldwachter F. B., die hou
in het jachtveld van den heer Bo-
reel aldaar in den nacht van. 5 op
6 October had betrapt.
De, een zou den veldwachter met
een cabidlantaarn zijn te lijf gegaan
en de ander zou hem met een stok
hebben geslagen. Dp B- wip.ii het
laatste was ten laste gelegd out
kende dat en P>. zeide dat hij alles
alléén had gedaan. Maar de veld
wachter verklaarde dat, terwijl B.
hem met de zaklantaarn sloeg, een
ander hem met, een stok sloeg.
liet O. M. eischte tegen ieder der
bekl. 10 da.een eevaiisonissl i-vf. Dn
politierechter veroordeelde B. tot S
dagen en üe R. tot b au.gen pa van
geuisstraf.
Fietson gestolen.
Drie vrienden uit Medemblik ver
toefden te zomen in een woonwagen
en kookten daar linn eigen potje.
Dat was gemakkelijker wennen zij
ergens w ent Hadden.
Toen tweo van hen geen werk had
den, waren zij om dat te gaan zoe
ken naar Purmerend gegaan. Daar
slaagden zij er niet in werk te vin
den. Er was echter geld noodig.
daarom namen zij twee fietsen weg.
Te I-Iiilegom werden de fietsen to
gelde gemaakt en van de opbrengst
wei-den levensmiddelen gekocht.
Ieder van het tweetalwerd tot 2
maanden gevangenisstraf voroor-
I dbeld.
De derde vriend had medegegeten
van de levensmiddelen die van de op
hrengst waren gekocht. Als jo Lon
ger hebt eu ze bieden je eerj sneedje
brood aan, dan kun je dat niet wei
eren zeide de man!
Deze bekl. kwam er genadiger af.
Hem werd f 20 boete of 5 dagen op
gelegd.
A. C. II. te Hillegom had de fiets
sen gekocht er f G2.50 voor geg?'
■nivi.r vf-izoolit. een rruitsrtïe tot
bedrag van f 110 op te maken ui deze
dertcekenen.
Deze bekl. werd tot 4 maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
Een mantel gestolen.
Th. A. v. G. een niet verschenen
held, die tijdens de kermis uit een
café te Assendelft een damesgtimmi
man lef had ontvreemd, werd tot 6
weken gevangenisstraf veroordeeld.
De bestolene had 'haar mantel onge
schonden teruggekregen.
Het Fiiiilüjlfspl
Een Russische film.
„Polikusc.hkade nieuwe Russt-
sclie kuus'iihii naar een novelle van
Leo Tolstoi, voor de film gespeeld
door liet wereldberoemde Mosaousclie
theater, wordt op Donderdag 22 No
vember in den schouwburg .Jansweg
vertoond.
„Du Telegraaf" schreef over een
opvoering to Amsterdam:
„Het Moskouer Kunstlertheater,
waarschijnlijk de beroemdste toonéel-
troép ter wereld, heeft Tolsloi's -ver
haal'vertolkt door onvergelijkelijk
spel en niet pi^use toewijding. De
groote Russische tooneelspeler 1, M.
Moskwln speelde de hoofdrol. Berlijn
heeft deze film, die het lot van den
lijfeigene, liet Russische dorp en de
Russische 'kleinstad zoo aangrijpend
geschilderd, onstuimig toegejuicht on
algemeen hoorde men de meening dat
de eerste tooueeltroep ter wereld ook
het eerste filmensemble is.
Ongetwijfeld is Polikuschka een door
slaand bewijs voor de ongekende hoog
te, waarop zich de Russische iooneel-
kunsb' bevindt. Ook als film hebben
wij een sluk werk gezien, dat zelden
in uilbeeldingskrncht, locale atmos
feer en realistische weergave van toe
stand on verhoudingen geëvenaard
werd.
Polikuschka zal de Russische too-
n eel kunst, over de geheele wereld po-
pnlariscereu, wat een greote verdien
ste is".
De opbrengst van den avond is be
stemd voor het herstel van de door
den hongersnood in Rusland verwoes
te gebieden.
HAARLEMSGHE HANDELSVER-
EENIGING.
Maandagavond vergaderde in een
der zalen van „De Kroon" dc Ilaai1
be Handelsvereeuiffins onder lei
ding van den heer F. 11. Smit.
De agenda bevatte slechts twee pun
teil 1. Verslag van den heer J. v. d.
Burg, afgevaardigde der H. II. V.
het onlangs tc Breda gehouden
;res en 2. Mededeehngen over den
■richten Middenstandsvand voor
Haarlem.
Bij 't begin van de vergadering
vroeg ecu der leden of de
vergadering huishoudelijk of openbaar
was. Uitgemaakt werd dat de verga
dering openbaar zou ziin.
De lieer Yan den Burg bracht zijn
verslag van het congres te Breda uit.
De vooyiaamste op dit consrea behan
delde punten zijn reeds door ons mede
gedeeld.
Aan het, einde van 2ijn verslag zeide
de lieer v. d. Burg -.
„Thans rest mij nog een paar mede-
deelingen te dóen en tenslotte mijn
indruk van !t bezoek van het congres
weer te geven.
Van Dordrecht was bericht gekomen
om 't volgende congres aldaar te hou
den. Hierover is niet beslist, daar er
wellicht meer aanvragen zouden ko
men. Indienlhet bestuur van oordeel
is dat, Haarlem ook in aanmerking
moet komen, dient u dit in uw verga
dering te bespreken en zoo noodig aan
't Bondsbestunr kenbaar te maken.
Houdt u er rekening mee, dat er wit
licht ook nog een t-usschentijdsche ver
gadering komt voor 't vaststellen van
t Huishoudelijk Reglement.
Op de vergadering der H. H. Y. is
de wensch geuit om allo stukken
(prae adviezen enz.) ter beschikking te
stellen der leden. Indien het bestuur
daartoe besluit, moet u dit tijdig aan 't
Bondsbestuur kenbaar maken, dan kan
u dit tegen den kostenden prijs verkrij
gen. Hoewel hier natuurlijk kosten aan
zijn verbonden js het plan m. i. toe te
juichen, omdat zeer zeker de afgevaar
digden der H. II. Y. beter beslagen
ton ijs zullen komen. In dezen verwijs
ik u naar de afdeelingen, Den Haag
en Utrecht, die gedrukte verzoeken
door de zaai lieten civculeeven en daar
mede succes boekten.
Bij de kennismaking met verschil
lende heeren is het mij opgevallen- dat
van de meeste vereenigingen bijna alle
voorzitters en directeuren aanwezig
waren. In elk geval een van beiden
vast. Wie zullen ook beter weten wat
in hun veréeniging leeft
De g. geloofsbrief is een wassen
neus, Geen enkele maal is er persoon
lijk gestemd, en ik geloof al was er een
vermogen mee te verdienen ik geen
kans zou zien er een voorstel door te
krijgen, wat niet direct door 't hoofd
bestuur werd overgenomen.
Wanneer men aanneemt dat bij de
ong. 300 congresmenscben, misschien
100 stemgeveebtigd afgevaardigde zijn
en bij cventueele voorstellen de gasten
blijven zitten (ze hebben immers toch
•"reen stemrecht) is het voordeel altijd
aan de zijde van 't Bondsbestuur.
Ik hoop dat vooral ook dit punt bij
iamenstelling van het huishoudelijk
-eglement uw volle aandacht zal heb
ben.
Duidelijk wil ik u als bestuursleden
der H. II. Y. onder 't oog brengen,
dat men voortaan, minstens twee afge
vaardigden gedurende 't geheele
congres moet zenden. In dezen kunnen
we van de kleine vereeniging van
Zandvoort nog leeren, daar deze be
halve den lieer Brokmeijer, die reeds
in 'b hoofdbestuur'is, evengoed nog 2
afgevaardigden zend.
Over het voorstel van den heer
v. d. Burg, 't eerstvolgend congres iu
Haarlem tc doen houden, wilde het be
stuur zich niet- beslist uitlaten. De
beer Ant". Meijer bepleitte het houden
van het congres te Haarlem, er wei
den echter verschillende, vooral finan
eieele, bezwaren hiertegen naar voren
gébracht.
Uit de mededcelingen van den voor
zitter betreffende den Middenstands-
raad lichten wij, dat besloten is te
trachten te verkrijgen dat geen verkie
zingen voor de Ivnmer van Koophan
del worden gehouden. Het is vrij ze
ker, dat' ook van andere zijde geeu
candidateuzullen worden gesteld.
De statuten voor den Middenstands
raad zijn geconcipieerd. .Voor het ver
krijgen van Koninklijke goedkeuring
zullen stappen gedaan worden.
Vermoedelijk zal bij de neringdoen
den een enquête wordou gehouden te
treffende de verplichte winkelsluiting,
in do vergadering van Dinsdag as
zullen besprekingen worden ge/oerd
over het houden van een tentoonstel
ling.
B:j de rondvraag werden door ver
schillende, aanwezigen k'achten geuit
over do slechte bestrating en werd
aangedrongen op het asphalteeren van
•weg en Groote Hout
Kruisstraat
straat.
Hierna slu
■ting.
M. KOORHSTRA, i'
rdagtniddag is ie Den Haag op
71-jarigen leeftijd overleden in het Mi
litair Hospitaal een .oud-stadgenoot, de
heer M. Koornstra, een bekende figir
litaire kringen. Hij heeft
jaar lang den Ned. Mil. Bond gediend
als huisvader van de navolgende Chr.
Tehuizen Utrecht, Zeist. Olden-
broek, Deventer. Ommen, Gorinchcin,
Kaarden en Haarlem. I-Iij was ook huis-
-ader van het Grijze Huis voor gepens.
nd, militairen in l'utten cn van dc
leuzen stichting te Brielle.
Een en twintig jaar lang was hij re
dacteur van het weekblad De Ned,
Krijgsman. Hij schreef verschillende arti
kelen en liet bekende boek De Lotge-
allen van den Kleinen Wibolt. In ons
and heeft hij meer dan 1000 spreek
beurten vervuld in het belang van den
militairen stancl.
De begrafenis zal plaats
Woi
Ede.
.inden
1 het
Het Tooneel
VERA door II e t S c h 0 u
w t 0
Onze Lachhoek.
IDEALEN.
Is er nu wel één ideaal, dat
jij in je jeugd had, tot werkelijkheid
geworden?
13.: Ja, één! Als mijn moedor mijn
haar knipte, wenschte ik altijd dat
ik geen haar had. En dat is uu zoo!
FLUISTEREN.
Moeder: Marietje, wat heb ja
met dien inkt uitgevoerd? Hij schrijft
bijna niet!
Marietje: Ik heb er olleeri
wat water bijgedaan moeder om hem
bleak to laten schrijven. Ik heb oen
brief aan vader geschreven eu ik wcu
hem iets toefluisteren!
INCEZONDEN M E D ED EE LI N CEN
h 60 Cts. per regol.
Dit Russische drama is blijkbaar
als Tosca en Fedora geschreven
'oor £ert tragedienne van den eersten
rang. Tusschen het cogcnblik, dat
Vera Ilja Stepanowitsch Platunow,
genoemd Petja ik zou het niet op
mijn verantwoording durven nsmen
een van zijn namen weg te laten
neerschiet, totdat zij vlak vóór het
allen van het gordijn haar daad aan
haron man bekent, doorloopt zij alle
phasen van de in doodsangst verkee-
rendo moordenares. Om dezen an^st
voor de ontdekking van Vera is het
in het stuk te doen. Zij stelt aan de
actrice hooge eischen van romantisch
spel en mevrouw Van der Horst toon
de Zondagavond, dat rij dit spel van
sterke effecten nog heel „in stijl" er-
mag to spelen. In een rol als Vera
een actrice zich nog eens lekker,
ouderwetsch „laten gaan" en onze
tragedienne van Het Schouwtooneel
heeft deze gelegenheid niet ongebruikt
gelaten. In een keur van smaakvolle
toiletten, die de firma. Van der Laan
allo eer aandoen, speelde zij de ver
schillende phasen \an deze gefolterde
vrouw met romantische kleur en met
temperament.
Hoe mooi was bijvoorbeeld haar
spel na den moord; dat onbewegelijk
staan, die starre blik en dan daarna
haar langzaam heengaan uit de ka
mer. Dit was werkelijk suggestief
spel.
Het genre moge in onze oogen ver
ouderd schijnen, da liefde van het
;roote publiek voor de bioscoop cn do
jaspannen aandacht van de zaal op
Zondagavond bewijzen, dat er nog ve
len zijn, die naar deze romantiek te
rug verlangen. Voor dezulken is het
stuk van Leo Urwanzow als geschre
ven. Een stuk als Vera moet men niet
ontleden. "Wij moeten ons ook over
niet-s verwonderen. In een gewoon stuk
zouden wij erg verbaasd slaan ki ken.
als alle vrienden van Vera en zelfs
haar man haar alleen aan de sou-
pertafel laten, wanneer zij, een zenuw
crisis nabij, op een stoel is ueergeval-
leu, vooral als wij zien, dat er 2 zulke
onyure types ais Dr. Siege! en Sergei
Pobajrin in de kamer achterblijven,
maar in een romantisch stuk bekom
mert de schrijver zich e%eninin als
in do bioscoop om zulke kleiuighi
den. Is het niet enkel en alleen te doen
om Vera een groote scène met Pobja-
rin te laten spelen? En als wij zien
hoe knap die scène door mevrouw Var.
der Horst en Jan Müsch gegeven wordt,
dan zijn wij ten sloite best tevreden,
dat de schrijver al dio overbodige en
onbelangrijke mcnschen het tooneel
heeft a'gebonjourd.
Naast mevrouw Van der Horst
het Jan Musch, die ons van prachtig
spet Zondag deed genieten. Eigenlijk
is die Sergei Pobjarin maar een bij
rol, doch wat maakt- Musch daarvan
iets bijzonders en wonderlijk moois!
Pobjarin 13 een type, dat van ons.
Holiandei's, zeer ver af staat en dien
wij. om het ons 'gemakkelijk te ma
ken, daarom mot „Russisch" betite
len. Hij is ecu onderworpen, gedien
stige, zonderlinge man, vriend 't an een
vermoorden Petja, die gaat „grube-
leu" over do vraag, wie de moord
heeft gepleegd, zóó sterk, dat hij op
het lautsi nun zich zelf gaat twijfe
len en gaat gelooven, dat hij liet zelf
heeft gedaan. Hij komt bij Vera, die
hij verdenkt, 0111 zekerheid en vraagt
haar, of zij de schuldige is. Hij wil du
het weten, alleen, 0111 zich zelf te be
vrijden van dien ondragolijken last
der zelfbeschuldiging, welke hen» als
een obsessie wordt.
Musch maakte van dezen Pobjarin
een figuur, die 011s lang bij zal blij
ven- Prachtig gaf hij in heel zijn hou
ding, zijn „dwalenden blik", zijn
flüister-stem den obsedcerendon angst
voor den twijfel. Het was, of men den
waanzin bij dezon man voelde nade
ren. Zijn weggaan nau het slot was
een stukje heerlijke tooneelspcelkunst,
zooals alleen de zeer grooten het
maar kunnen.
Pierre Mols was Peter Iwauowiisch
Platunow, genoemd Petja, de advo
caat, die liefde bij do vrouwen hui
chelt om haar geld nf te persen.Of
hij dezen schurk „Russisch" speelde,
kan ik niet beoordeelon, maar wel
weet ik, dat ik er volkomen vrede me
de had, dac Vera haar revolver' met
los kruit op hem afschoot, met welk
schot wij van liem bevrijd werden en
het eigenlijke stuk kon beginnen. Ezor
man probeerde als rechter van instruc
jeen Russische allures aan te ne
men; hij had oven goed Pieter Kees
Hofland als Michael Miclmülowitsch
Starobelsky kunnen heeten. Hij zorg
de althans door zijn aardir-gezegdc
'pliekeu voor den „lach uit de zaal".
Co Balfoort was Vera's man. Alexei
Pawlowitsch Mirzow, de officier van
justitie. Vera trof het als moordenares
niet, dat zij enkel tusseiien rechters,
advocaten en officieren van justitie
loeide. Het slot, waarin Michael Mi-
ohnëlowitsch 0 pardon je raakt
met al die Russische namen in do war
Alexei Pawlowitsch Mirzew_ op
Vera's bekentenis antwoordde met
wist het", pleitte voor hem als
sen en als rechter. En deze woor
den pleiten ook voor den sclii-ijter, die
niet dit eenvoudige, doch jgevoêligo
slot het beste deel yan zijn stuk gaf.
Liesbei Sanders, in het stuk optre
dend als Julia Andrewna, heeft Vera
vertaald. Ik buig mij vol eerbied voor
zulk een prestatie! Alexei Pawlowitsch
Mirzew, Michaël Michaëlowitsch Sta-
obelsky. Peter Iwanowitseh Platu-
ïow, alias Petja, Ilja Stepanowitsch
Schegin, nee, zo krijgen mij voorloo-
pig nog niet tot de studie van de Rus
sische taal. Mijn tong zit beelemanl
in den knoop c-u dat alleen door het,
uitspreken van 4 Russische namen!
Verbeeld je, dat je heclo zinnen uit
het hoofd moet leeren. Mijn respect
voor mevrouw Liesbet Sanders is on-
emeen groot.
J. B. SCHUIL.
PROVINCIALE STATEN VAM NOORD-
HOLLAND.
Ged. Staten stellen voor den verpleeg-
orijs voor armlastige krankzinnigen, op
contract met deze provincie in dc gestich
ten te Zu'.phen en Woensveld verpleegd,
voor het jaar 1922 definitief vost te stellen
op. f 1059.10 per pc.UOnt cn per jaar.
—Ged. Staten «tellen voor aan de Coöpe
ratieve Vereeniging „Akker-houw" to An-
dijk cn aan de Vereeniging „Do Proef
tuin" te GrosUmizen, gênte-enfe AvcnUorn
voor het jaf
1 t 200 i
ten
•- Ged. Stat
ten behoeve v
kerkgebouw dt
e van Muuio:
-1 bet tekoit op de gewo:
1 de Kerkvoogden
A" euilieton
Vertaliug naar het Engelsch van
GENE STRATTON PORTER.
Sproetueus keerde zich naar Mc
Lean.
„Ik dank u voor alles", hijgde hij.
„\\aar 7.ij 11 de mannen?"
„Allemaal hier", zei de Baas, „be
halve een paar dio dokters zijn gaan
halen en juffrouw Duncan en het vo-
gelvrouwlje".
„Het helpt toch niets"', zei Sproet-
neus. „Zult u de mof niet vergeten,
in de mand met Kerstmis. Vooral do
mof niet!"
Er bewoog iets boven hen, zoo op
vallend dat liet zelfs op dat oogen-
blik de aandacht van Sproebrieus trok
Hij keek op en er kwam een glimlach
op zijn van pijn' vertrokken gezicht.'
daar heb je m'n „kleine kui
ken!" zei hij heesch. „Hij is zeker
voor 't eerst van den hollen boom
weggevlogen. Nu kan Düncan zijn
groote drinkbak krijgen".
„Ik k-vvam juist doorliet kleine kui
ken zoo laai", stamelde het meisje,
„tk wou hier zoo graag vroeg zijn dat
jk vergat om zijn ontbijt m:c te ne
men uit het rijtuig. Hij moet vreese-
lijic honger gehad hebben, want toen
ik langs zijn boom kwam, kwam hij
me achterna. Hij vloog nog zoo aar
zelend eü kwam zoo langzaam van
den eenen'boom naar den anderen dat
ik heni wel moest tevreden stellen,
want ik kon hem niet terug sturen.
„Natuurlijk niet!" Mijn vogel, is
veel to verstandig om terug te gaan
als hij.jou volgen kan", zei Sproetneus
opgewekt, alsof hij heelemaal niet be-
softe dat .dit oponthoud do oorzaak
van'heb ongeluk was. Toen dacht hij
zwijgend na, maar na eeii poosje vroog
hij langzaam: „Dus het „kwam door
mijn kleins kuiken, dat je zoo laat
was. hé?".
„Ja", zei liet meisje.
Een schok van pijn ging door Sproet
neus' lichaam en er kwam een weife
lende uitdrukking op zijn gezicht.
„Den boelen zomer hob ik den he
mei gedankt voor het vallen van dien
veer ©11 al het geluk dat bet. mij ge
bracht heeft", mompelde hij, „maar
nu ziet het or naar uit alsof
IIij zweeg eu koek Me Lean, vra
gend aan.
„Ik kan er niets aan doen dat ik
con Ier ben, maar ik behoef niet bij-
geloovig te zijn", zei.hij. „Ik moet bet
niet verwijlen aan een Jioogere macht
of aan mijn vogel, is 't wel?
„Neen, lieve jongen",-zei Mc I-cnn,
.terwijl hij hem «ver^zija' huw streek.
„De keus was aan'jou. Je had net als
wij allemaal kunnen blijven staan als
of je aan den grond genageld was.
Door je groote iefde en je moed heb
je je zelf opgeofferd".
„Zoo moet u het niet noemen, me
neer", zei Sproetneus. „Het is precies
andersom. Ais ik Honderd maal mijn
eigen lichaam kon geven om haar voor
zoo iets te beschermen, zou ik het
tloen en genieten van do pijn".
Hij keek met een glimlach vol teere
aanbidding naar het meisje. Zij zag
lijkwit c-n haar oogen stonden dof.
Ze scheen nauwelijks te hooren of te
begrijpen wat hij zei, maar ze deed
dapper haar best om dien glimlach te
beantwoorden.
„Zit er modder op mijn voorhoofd?"
vroeg hij.
Ze schudde het hoofd.
„Je je hebt 't nog eens gedaan",
fluisterue liij.
Onmiddellijk drukte ze haar lippen
op zijn voorhoofd, en toen op zijn
wangen en ten slofte op zijn mond.
Toen boog Mc Lean zich over hem
heen.
„Sproetneus", zei hij met trillende
stem. „Je kunt niet beseffen hoe ik
van je liou. Je zult. toch niet gaan
zonder mii vaarwel te zeggen?"
Toen liet mei-je dat hoorde begon
ze plotseling te begrijpen. Ze schrok
op alsof ze uit luiai- slaap wokl;
yvcrcL
„Vaarwel?" riep ze uit cn haar.
ogen werden grooter en er kwam
leur op haar bleeke. wangen.
„Vaar,wel? V at bedoelt u? Wie zegt
er vaarwel? Waar kan' Sproetneus an
ders heen gaan, als hij zoo gewond is,
dan naar het ziekenhuis? Daarvoor
behoeft u' toch geen afscheid te ne
men? Wc gaan natuurlijk allemaal
met liem mee. Roep de mannen maar.
We moeien dadelijk op weg gaan".
„Hel geeft niets", zei Sproetneus.
lk geloof dot aih: beenderen in ni'11
borst kapel zijn. Je moest me maar
liever laten gaan!"
„Ik denk er r.ibt aan", zei het
meisje kalm. „Het heeft geen zin om
kostbaren tijd to verknoeien met er
over te praten. Je leeft» Je haalt adem
en als is er ook ik weet. niet wat ge
broken,waarvoor bestaan er nu anders
knappe dokters dan om je te behan
delen en weer beter te maken? Beloof
me dat je op je tanden zult bijten en
moed zuit houden als wé je pijn doen.
want we moeien 7.00 gauw als het
maar-«enigszins kan met je op weg
gaan. Ik begrijp niet hoe ik zoo kom.
Er is al tijd genoeg verknoeid".
„O!" kreunde Sproetneus. „IU kan
niet! Je weet niet hoe erg het is. Als
je probeert mij op te tillen ga ik
dood!"
„Natuurlijk, als j© dat je zelf in
praat!', zei liet meisje. „Maar als je
vast b'.'ri'&ftu.b&Jii dui dat üjcL mas
gebeuren en je dwingt jezelf om flink
diep adem to halen eu je houdt uie
stevig vast, dan moet het gaan.
Hetisch, je moet het doen. Sproetneus.
al doet het je nog zoo'n pijn, want je
r.ebt dit- voor mij gedaan, en nu moet
ik jou redden, dus je moet het mij
beloven".
Ze boog zich over hein neen en
traditie nem, niettegenstaande haar
angst, bemoedigend too te lachen.
„Beloof je het. me, Sproetneus?"
Groot© zweetdruppels lagen op dc
slapen van den jongen.
„Mijn enge], mijn lieve boschengel"
smeekte hij, terwijl hij haar hand
greep. „Je begrijpt me niet en ik kan
het je niet uitleggen, maar het is
hetisch beter dat jc me laat gaan!
Neem afscheid van me en iaat me
gaan!"
Hij keel; naar Mc Lean.
„Toe u begrijpt me wel! Zegt u
lmar dan, dat liet moeilijker voor me
is om 10 leven, dan om to sterven. Zog
haar dat de dood het beste voor me
is!"
„O hemel!" vie! hel meisje uit. „Ik
kan dit uitstel niet verdragen!"
Ze drukte d© hand van Sproetneus
ic.gcu haar hart, boog zich over hom
heen er. keek recht in zijn droevige
oogen.
i,lk beloof je on mijn woord van
eer dat ik zal blijven ademhalen".
D.at mast ja ]u gedachten tegen jnjj
zeggen. Beloof je het?
Sproetneus aarzelde.
„Sproetneus! smeekte het meisje.
„Zeg je liet?"
„Ja", fluisterde Sproetneus.
liet meisje sprong overeind.
„Mooi zoo!zei ze, met iets vnu
haar oud© opgewektheid- „Jij blijft
diep ademhalen en ik zal de rest wei
doen".
Do mauuen kwamen naar imor toe.
„Het zal ©rg moeilijk zijn om Sproet
neus er uit te krijgen", zei zc, „inoar
het is zijn eenige kans, dus luister
goed en doe als 't jc bücft allemaal
vlug wat ik je vraag, We hebben geen
tijd om fouten te maken, we moeien
systematisch te werk gaan. Vier raan
moeten met den wagen naar het kamp
rijden. Haal er de grootste krib, een
paar matrassen en een kussen uit-.
Rijder mee terug. Als julüo riog an
dere' mannen van do ploeg tegenkotif,
stuur ze dan hier heen om te helpen
met bet dragen van bet bed. We moe
ten hem niet laten rijden. De anderen
moeten een pad naar den weg vrij
maken; en meneer Mc Lean, rijdt u
op Nellie naar de stad. Vertel aan
mijn vader hoe erg Sproetneus ge-
woud is en dat hij zijn leven beeft ge
waagd om mij te redden. Zeg hom,
dat ik mot den middagtrein met
Sproetneus naar Chicago ga. en ik
wou graag dat hij den trein liel wach
jejj. aJs yvc misschien ietg to Iaat iija.
