Jaailijksotie Tentoonstelling
Statlsnisiws
HEERLÜKHEIDSTITEL
Muziek
41e Jaargang No. 12408
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 28 November 1923
HAARLEMS DAGBLAD
AIBONNER/IENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 3.57'/.. Franco per post door Nederland f 3.87'to Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0.571/,; franco per post f 0.65.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 3032, Redactie 600 en Administratie 724
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bi]
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
IBi per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, Umuiden,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkvveg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Agentia
Heden.
WOENSDAG 28 NOVEMBER.
Stadsschouwburg: Yvette Guilbe-rt
et sa Compagnie, 8 uur.
Statenzaal, Prinsenhof, Gemeente
raadsvergadering, 1.30 uur.
Museum van Kunstnijverheid. Pa-
viljoen6laan. Tentoonstelling van de
ontwikkeling der boekdrukkunst 10-4
uur.
Bazar ten bat© der Kinderbewaar
plaats van 10.30—5 uur en van 7—10
uur in gebouw Bloemhof.
Bioscoopvoorstelling van 2—5 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Luxor-theater's middags en
ss avonds concert.
Gebouw Bloemhof. Des avonds
bal.
DONDERDAG 29 NOVEMBER,
Stadsschouwburg, Kon. Ver. liet
Ned, Tooneel..Zijn we dat dan niet
allemaal", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Feestavond
Jubileum Herman Smits.
De Kroon: Alliance Frangaise.
Causerie par M. AlbertEmile Sorel,
8 uur.
Gemeentelijke ConcertzaalLeden-
jconcert H. O. V., 8 uur
Museum van Kunstnijverheid. Pa-
vil joenslaan. Tentoonstelling van de
ontwikkeling der boekdrukkunst
10—4 uur.
Luxor-theater's middags en
's avonds concert.
Bioscoop-voorstelling, 8 uur.
Schouwburg De Kroon, Gr. Markt
Bioscoop-voorstelling, S uur.
Cinema Palace. Groote Houtstraat
Bioscoop-voorstelling, 8'uur.
Scala-Theater, KI. Houtstraat 77
Atlanta-Bioscoop, ZijlstraatBios
coopvoorstelling 8 uur.
Sint fllcolaaswedstrijd van de
Kinderrubriek ven Haarlem's
Dagblad.
Aangezien, door de voortdurende
toeneming van het aantal inzendingen,
onze Tijdingzaal' voor dit doel te klein
is geworden, zal de jaarlijksche ten
toonstelling van den Sint Nicolaas-
wedstrijd der Kinderrubriek van
Haarlem's Dagblad ditmaal gehou
den worden in de Bovenzalen van
Restaurant De Kroon, Groote Markt
alhier op:
Maandag 3 December des nam. 2
uur tot des av. 9 uur.
Dinsdag 4 December des nam. 2
9 1/2 uur tot des nam, 4 uur.
De toegang tot deze tentoonstel
ling bedraagt minimum tien cents per
persoon. De geheele opbrengst der
entrees zal worden afgedragen aan de
Vereeniging tot Bestrijding der Tu
berculose in Haarlem en Omstreken.
Evenals vorige jaren worden de in
zendingen na afloop der tentoonstel
ling over de verschillende Haarlem-
sche ziekenhuizen verdeeld.
KRA8BELS
als zuil (waarschijnlijk uit schoonheids
oogpunt). Onder de platen, waarmede
het beplakt is, is er één, die uitmunt in
felheid van tinten, de „zigzaggende"'
roode en zwarte kleurflarden schijnen
narrenkap te dragen. Het onder
schrift luidt „Zijn we dat dan niet
allemaal?" Het onderschrift en do
narrenkap, geven reden tot nadenken,
ook op de Riviervischmarkt staat een
betonnen kolom, gedeeltelijk op de
stoep, gedeeltelijk op den weg. Zij doet
je denken aan den professor, die dacht
dat hij kreupel was, maar er niet op
lette, dat hij met het cenc been liep
op den trottoirband en met het andere
in de straatgoot;
Zoo gaan vele menschen en dingen
kreupel.
De reclamezuil is een dood stuk
steen maar toch ook al is ze lee-
lijk een typisch stuk leven.
DE RECLAMEZUIL.
Het woord „zuil" is vrouwelijk. Daar
willen we ons wel bij neerleggen. Voor
al wanneer we denken aan de gratie
van „een slanke zuil", of een „wit,
marmeren zuil'', mogen we „de vrouw"
daarmee wel vergelijken.
Maar de gemeentelijke reclamezuil
dan I De forsche, de zware, massieve,
de -drukdoenerige, - de pralerige, baas'
ordinaire reclamezuil! Die sta-in-den-
weg, die arrogante!
Klinkt dat voor een zuil? Natuurlijk
niet. Maar een Nederlander zegt dan
ook, met zijn bekende minachting voor
taalgeslachten h ij is rond, groot,
breed en ontzaggelijk zwaar en bedoelt
dan een stuk leven, dat zich aansluit
bij het drukke stadsbeeld, met zijn
knallende kleuren, zijn rijkdom aan tiny
ten, vlakken, geluiden
Wie er maar eens voor gaat staan,
en een oogenblik de omgeving vergeet
van een nietig plantsocnnetje, die ziet
onder, boven, naast en door elkaar,
de felste kleuren voelt den humor van
zoo'n zuil, als hij leest van planten
boter, een danseres, chocola en den
klassieken Saul; Sint Nicolaas-cadeaux
en „de ambtenaar van de gemeen te-be-
lastingen maakt bekend", Oud-IIeidcl-
berg en een soort chocolade die een
glas melk bevat, Yvcttc Guilbéft et sa
compagnie, en een poetsmiddel.
Ja, zij is toch wel vrouwelijk veel
zeggend
Op het Stationsplein staat een zuil,
aan de zijde van den Jansweg, en als
we dan eens naar het viaduct tegenovet"
den Kruisweg kijken, dan moet bet oog
weer vallen op iets dat groot en rond.
en bekleed is met kleuren. Het is een
namaakzuil; of liever een ijzeren, bol
gebouwtje, van de gemeente, vermbmd
PROVINCIALE STATEN VAN NOORD
HOLLAND.
Ged. Staten bieden ter taststeüing aan
een Se su.ipletoire Beg 'noting dienst VJ22
tot een totaal bedrag var. f 1,100.000.
Ged. Stalen stellea voor liuu te mach
tigen tot het aanvaard m van een wijziging
van de aan de ProvLi".:<) verleende Rijks-
concessie tot levering vair electrisc'heu
stroom.
Ged. Staten doen den Staten een v
draoht tot aankoo-i «.n in erfpacht
vaarden van grond en gebouwen ton
hoeve van het Pro/hiciaa! Bleatriciteits-
bedxijf en het Proviaieia-i' Waterleiding
bedrijf, en tot verkoop van eer? peroeel
Am stel water.
Ged. Staten bieden ter vaststelling
aan een eerste suppletoirs Begrootiing
dienst 1924 tot een bedrag van
f 11.252.026.821/2 aan inkomsten en een
van l 10.862.026.821'2 aan uitgaven.
Geldloening.
Ged. Staten stellen voor 'hc-:i te mach
tigen ten laste van de Provincie aam Ie
gaan goldleeningen "van zoodanige nomi
cna'e bedragen als rnoo lig zullen blijken om
de gelden te verkrijgen ter voldoening
van: a. f 1.100.000 wegens kosten van ver
betering der zeeweringen in verband met
den watersnood van 1915; b. f 133.000 we
gens renteloos voorschot aar. den Horst-
meerderpoldor; met bepaling' dat deze
leenLngen zullen worden aangegaan tegen
een rente van ten hoogste 6 's jaars
en dat do aflossingen als volg!, zui'eu ge
schieden: de sub a genoemde leening in
50 jaren, de sub b genoemde leetvr.g in
40 jaren. Deze aflossingen zullen begin
nen in het jaar volgende op dat, waarin
de leeningen worden gesloten.
Benoemingen,
Ged. Staten doen den Staten de vo'
gende aanbevelingen
le Ier benoeming van een 1 ïcL der Corn
missie, van Bestuur van het Provinciaal
Ziekenhuis nabij Santpoort: (vacature
Mevrouw M. B. Boissevain—Pijnappel)
10. Mevrouw M. B. Boissevain—Pijnappel
lid van de Provinciale Staten van Noord
Holland; 2e Mejuffrouw M. Bnnnike, lid
van de Provinoia'e State® van Noord-Ho!
land.
2e. ter benoeming van een lid der Com
missie van Bestuur van het Provinciaal
Ziekenhuis Duinenbosch te Bakkum (va
cature Mevrouw L. .f. van Kuijkhot—Koe
dijk). Ie Mevrouw L. .7. van ICuijkhof—
Koedijk, lid van de Provinciale Staten
-van Noord-Holland; 2e. Mevrouw M. II.
MiedemaZondervan, lid van de Provin
ciale Staten van Noord-Holland.
3o ter benoeming van een lid van den
Raad van Toezicht op de Provincia'e Be
drijven van Noord-Holland (vacature N.
Dekker), le. N. Dekker, lid der Provin
ciale Staten van Noord-Holland. 2e. A.
Co'ijn, lid der Provinciale Staten van
Noord Holland.
4e ter benoeming van een lid van den
Raad van Toezicht op de Provinciale Be
drijven van Noord-Holland (vacature Jhr.
G. C. Quarles van Ufford). le J'hr. G. 0.
QuaTles van Dfford, te Blocmendaal. 2e
11. R. du Mosch, te Amsterdam.
EXAMENS KRANKZINNIGEN
VERPLEGING.
Deze examens zijn voort,gezet met
d© candidate® uit het Prov. Zieken
huis te Santpoort.
De uitslag, is als volgt: Eerste gedeel
te, 11 candidaten, afgewezen 4, ge
slaafd: TI. M. P. Bakker. J. G. Borg,
G. G. Brilman, E. .T. M. Heaemans,
C. ,T. Hoving, .T. A. M. Oosterhuis en
J. van der Raad.
Tweede gedeelte, 12 candidaten,
afgewezen 3. geslaagd: B. Bosma, M.
TI. Faiber, II. le Fèvre, A. M. Gra-
vemaker, W. A. Holtes, A. de Jong,
A. Kamans, A. M. W. van de Plun
der t en J. A. F. Kramps.
Derde, gedeelte, 12 candidaten,
Afgewezen 3, geslaagd: C. A. Aarssen,
L. W. de Boer, F. üamsma, A. Dijk
stra, T- Dijkstra, M E. Handgraaf,
M. E. Hendriks, G. Maarsse en A.
Meijer.
Do examens worden voortgezet.
DEMONSTRATIES - Na de vori
ge maand in Rotterdam gegeven de
monstratie van het nieuwe, gyvn-
nnstiek-systeem dr. Bode is nil het
Kennemer Instituut met zijn leerlin
gen uïtgenoodigd eveneens in Utrecht
en in Den Haag dat stelsel te komen
demonstreeren.
HET WATER BIJ DE REGULIER
STRAAT,
Naar wij vernemen bestaat er kans
dat deze zaak. daar de President der
Rechtbank alleen op formeele gron
den vonnis geveld beeft, in hooger be-
men zal behandeld worden voor het
Hof tc Amsterdam.
Willem Royaards als Lord Gren-
a m in 't blijspel Z ij n w e d a t d an
iet allemaal; met welk stuk
hij morgen in Haarlem komt. Onze
tooneelrecensent, de heer J. 15. Schuil,
schreef over dit stuk in ons blad van
Zaterdag een uitvoerige krlciek.
DE EINSTEIN-FILM.
De heer F. G. Geerling heeft Dins
dagavond in den schouwburg arm den
Jansweg een populair-wotenschappe-
lijke voordracht gehouden over de
Eelativiteits-theorie van Einstein. De
belangstelling was zóó groot, dat men
zich te acht uur nog a,an den ingang
verdrong, om een plaatsje machtig
te worden. Ook de schooljeugd was
flink vertegenwoordigd.
De heer Geerliug begon zijn door
lichtbeelden verduidelijkte rede met
op to merken, dat de theorieën van
Einstein, die zelfs door <le beste popu
laire geschriften sléchts moeilijk alge
meen begrijpelijk kunnen worden ge
maakt, een omwenteling beteekendeu
in de grondslagen der wetenschap.
Hier zijn het vooral de begrippon
va.n tijd en ruimte, die een totale om
wenteling moeten ondergaan.. Op lóf).
eerste gezicht, zijn do theorieën van-
Einstein verbijsterend, omdat zij
lijnrecht ingaan tegen onze <-e\vone
wiize van denken. Toch is er belang
stelling genoeg voor Einstein, maai
de weg. om hem te leeren begrijpen,
is zeer moeilijk; daarom is deze film
gemaakt. Deze film bestaat uit drie
deel en ten eerste de verklaring der
beweging van eenvoudige voorwerpen
ten tweede de theorie van het licht
en ten derde (de kern der zaak) de
beelden, waarbij men kon zien, hoe
Einstein tot zijn gedachten is geko-
De heer Geerliug begreep natuur
lijk wel. dat de aanwezigen aan liet
eind van zijn lezing natuurlijk niet
opeens doordrongen zouden zijn van
de beteekenis der theorieën van Ein
stein, maar hij hoopte toch, dat de be
langstelling voor dezen grooten ge
leerde steeds grooter worden en men
lectuur o.ver hem en zijn werk lezen
zal.
Zeer interessant waren de talrijke
lichtbeelden, die vertoond werden en
waarbij de lieer Geerling op onderhou
dende wijze zijn verklaringen gaf. Hij
schetste, hoe moeilijk het geweest was,
om deze film te maken. De technische
moeilijkheden waren nog grooter dan
die, verbonden aan-liet vaststellen van
den gedachtengang. waarop de opvol
gende beelden zouden moeten berus
ten. Er moesten nieuwe methodes voor
liet vervaardigen van films worden
gevonden, bijvoorbeeld om een voor
stelling te geven van de ethergolven,
die nog nimmer door een natuurkun
dig instrument waren vastgesteld. Ook
moesten er, om de ontzaglijke snelheid
van het licht (300.000 K.M. per se
conde) aanschouwelijk te kunnen
weergeven, uiterst vernuftige inrich
tingen worden gemaakt, die toelieten
om ingewikkelde veranderingen in
modellen en teekeningen met de aller
grootste nauwkeurigheid uit te voe
ren. Zeer terecht veronderstelde de
heer Geerling, dat- de aanwezigen, nu
zij deze bijzonderheden gehoord had
den, nu wel veel respect zouden heb
ben i-oor de waarnemers en hun fijne,
weergalooze instrumeut.en. In den
loop zijner rede li-ad hii gelegenheid,
af en toe hulde te brengen aan prof.
Lorentz. die eigenUik op dit gebied de
voorlooper van Einstein is geweest
Het is zelfs de vraag, of de laatste wel
(ot zijn theorieën had kunnen komen,
als Prof, Lorentz niet eerst de wegen
had opgespoord. Einstein heeft een
geheel nieuw beeld van heb wereldge
beuren ontworpen, waarin eenhei"
wordt gebracht in de verklaringeu
van licht, massa, traagheid, tijd enz.
Hij komt daarbij tot de gevolgtrek
king. dat lichtstralen, die dicht langs
een groote massa in het wereldruim
gaan. daardoor uit hun richting wor
den gebracht.
Dit alles werd op het doek aanschop
welijk voorgesteld. Vooral kwam hier-
bii uit. dat het begrip snelheid geheel
verschillend is naarmate de positie,
waarin de waarnemer zich bevindt.
Dit. zagen we o.a. hij de hoogst een
voudige bezigheid van het vooriboo-
mon van een schuit, waarbij de schip
per Zich wM beweert '"»ar toch pre
cies op dezelfde plaats bliift.
Ecu hartelijk applaus beloonde den
heer Geerling voor zijn leerzame
rede.
(Heerlijkheidstilel te koop
gevraagd. Opgaaf van naam en
prijs aan het Adv. Bur
(Nieuwe Rott. Courant.)
Piet Siokkebrink woonde aan de grens
Neerland en Germanje.
Hij was een slim en listig mensch
En had één enkelen harlewensch
weelde, auto, panje.
Want centen ha, want centen ho,
Als je die hebt, dan staat het zóó
Al wat je wilt, dat kan je.
Hij handelde in allerlei,
Dat hij bijeen kon garen.
„Die Stokkebrink", naar ieder zei.
„Die was dan toch maar aardig bij,
En wist ook goed le sparen.
centen ha, van centen ho,
En waren 't zaakjes'van zoo zoo,
Hij durfde 't wel tc klaren.
Zoo kreeg ^mt eind'lijk kapitaal.
Ging met een. auto rijden,
Dronk wijn. bij 't weeldri'g middagmaal.
Vergeten was de jeugd, zoo schraal,
Het kon nu immers jijden!
centen ha, van centen ho,
Hij nam 't er lekker van, o zoo,
Liet andren hem benijden.
Piet Stokkebrink had maar één kind,
Een aardig, donker meisje.
Waar je de beste scholen vindt
Besteedde hij zijn dure splint
Ten bate van zijn Gijsjc.
Van centen ha, van centen ho,
„Het kan me niet te duur, o zoo,
Mijn vogeltje, m'n sijsje!"
Helaas, er is nog altijd wat
Verdrietigs in dit leven.
Want snikkend zei eens Gijsje dat-
De klasse vaak gelachen had
Om 't naampje haar gegeven.
Och, centen hè. och centen ho,
Daar kan verdriet aan kleven!
Men noemde op school haar Brinkeslok,
Tot ze er van ging snikken.
En Brokkestink en Stinkebrok
Ze wou niet naar dat aaklig hok.
Die nuffen mochten stikken.
Ach centen hè, ach centen ho.
Wat gaf dat allemaal nu zoo?
Piet kwam er van té schrikken.
Toen stapte hij naar de courant,
't Besluit was gauw genomen,
De mooiste naam \an 't heele land,
Was toch. zoo zeide Piet astrant,
Voor geld wel te bekomen.
Want centen ha, want centen ho.
Die waren toch beschikbaar zoo
Zou het offerten stroomen.
Zoo zit nu vol begeerlijkheid
Piet Stokkebrink te wachten
Op titels van een heerlijkheid.
Als goede pa vol deerhjk-hcid
Met lieve Gijsjes klachten.
Van centen ha, van centen ho,
Krijgt ze een wondernaam o zoo,
Ver boven haar gedachten.
G. Stokkebrink van Hoogenstein,
Zit Pieter te bedenken.
Of Stokkebrink van Nederrijn;
Zoo kostbaar kan het vast niet zijn.
Of hij zal 't Gijsjc schenken.
Voor centen ha. voor centen ho,
Krijg je toch alles wel en zoo
Ziet hij een prachtnaam wenken.
Ach Piet, wat doe je onbekwaam!
De beste roep in 't leven,
Is die een eerelijke naam
Een zuivre, ongerepte faam
Aan Gijsje mee kan geven
Aan centen ha, aan centen ho.
Verdiend op een manier zoo zoo.
Blijft toch de schande kleven.
TOM DE RIJMER.
HET STANDBEELD VAN KOSTER
MET EEN KRANS GETOOID.
In verband met de op W oensdag eu
Donderdag 28 en 29 dezer te houden
vergadering van de Federatie der
Werkgeversorganisatiën in het Boek-
drukkersbedrijf is in den vroegen och
tend van Woensdag het standbeeld
van Laurens Jansz. Koster op de
Groote Markt gesierd met een krans
met drie linten (rood, wit en blauiv)
waarop staat: „Federatie ■Werkge
versorganisatie® in het Boekdruk-
kersbedrijf",
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bijv. Twuyyer,
Brouwersstraat 89, broche Politie
bureau, Smedestraat,huiswerkboek
je Klein Schiphorst, Parklaan 3,
zwarte cape Mr. T. F, Raedt. Wil-
helminastraat 50, etui met schrijfbe
hoeften Klein, ïeylerstraat 3, grijs
wollen handschoen; v. d. Wetering,
Amsterdamst-raat 3 I, wollen hand
schoen II. J. de Wilde, Kloosterstr.
24, Schoten, halsband met penning
W. E. de Kruyff, Rlnemertst-eeg 1 C,
foxhond. O. de Winte;Teylcrhofie
straat 6, muilkorfTT. Boeré, Nic.
Beetsstrnat 1. zwarte kinderporte
monnaie II. dc Jong, Vooruitgang
straat lil rood, damesportemonr.nie
L. de Nijs, Haarlemmerliedostraat 23.
houten pijp J. Looeuian, Parkstraat
1. gladde ring; J. W. v. d. Linden.
Olieslagerslaan 16. huissleutelG.
Hofstee. Ossehonfdsteee 1, zwarte
tnschD. v. Dokkum, N. Spaarnwou
dersfraat 16 mod, halsketting. Dor
male, Krochfc 10, erijzc kat. Kcnno!
Fauna'. Parklaan grijze kat. gebracht
door v. Oosten, Floraplein 21 Grijs
witte kat. cebiaebt door y. Deeleu,
de Genest-ctstraat 28.
Chr. Oratoriumvereeni-
ging.- Saul van Handel.
De C. O. V. herdacht met deze "26o
uitvoering haar 12 1/2-jarig bestaan.
In een keurig gedrukt brochuurt-je
wordt van het wel enwee der ver
eeniging gedurende al dien tijd
nauwkeurig verslag gegeven. De
moeilijkheden der oprichting, de fi-
nantieele zorgen die al gauw kwa
men opduiken, het winnen aan Le-
langsteiling van buitenaf, maarmce
gepaard gaan do i bloei der vereeni
ging, do artistiek klimmende lijn tot.
hst culminatiepunt: do uitvoering
van ,,Le Chant de lu Cloche" van V.
d' Indy. Dan ineens een dubbele slag,
de ziekte van den directeur Joh.
Solioouderbeek, die zijn afscheid ten
gevolge had, en 'de nijpende pécu
niaire zorgen. Weer een tijd van tob
ben, tot een nieuwe klok ten opgang
werd geluid: de uitvoering van „Das
Lied von der Glocke" van Max
Bruch, onder leiding van Nico Ger-
harz. Dc stijgende lijn onder dezen
nieuwen directeur, tot ook dc-ze, \oor
een paar maanden 0111 gezondheids
redenen zicli moest terug trekken.
En nu dit concert onder den jongen
dirigent George Robert-., Dit alles,
een vereenigingsleven in voor- en
tegenspoed, wordt in het bröphuur-
tje levendig beschreven, 't ls wel
eens goed dat op bepaalde levens-
mijlpalen t een terugblik geworpen
wordt op 'den afgelegden weg. Eri de
C. O. V. kon dat niet te moer vol
doening doen, daar zij zich kan vleien
haaf bestaan ten nutte gemaakt te
hebben, haar doel waardig te heb
ben nagestreefd.
Om te jubelen was „Saul" van
Handel een zeer gepast werk. Friacü,
levendig, kleurig, 'bevattelijk in zijn
weinig gecompliceerde structuur,
heeft het veel voor op zijne andere,
meer bekende oratoria. „Saul" ont
stond kort na de periode van den
toondichter, waarin lüj als 'opera-
ondernemer fungeerde e® de meeste
zijner opera's schreef. Dit is wel
eenigszins te merken, want het werk
is niet enkel episcli-lyrisch, maar
heeft ooit raak geteekende -drama
tische contouren. Soms lijkt het wel
een geestelijke opera te -zijn. Do han
deling, zooals Chrysander's bewer
king, die door de' C. O. V. gebruikt
werd, zich voórdoet, heeft- weinig
stilstond, wat het dramatisch effect
verhoogt.
Eerst sinds verleden, jaar is deze
bewerking klaar. Zij omvat een cri-
tische keuze van nummers met weg
lating van veel dat de uitvoering
noodeloos zou rekken, de uitwerking
der bassen, de moderne orchestratie,
eenige aanduidingen niet genoeg
echter van versieringen in dc
zangpartij en, zooals die in Handel's
tijd gebruikelijk waren. Clirysander
had hier wel eventjes verder kunnen
gaan, wel wetend hóe in onzen tijd
door de uitvoerders elite gedrukte
noot angstvallig weergegeven wordt,
maar ook niets meer, terwijl de on
muzikale intuïtie deze muziek zoo
dikwijls aanvullingen dient te geven.
Dat was in llrindel's tijd zoo natuur
lijk dat de componist die tool gerust
aan do zangers overliet. Nu is dat
heel anders; ternauwernood durven
de uitvoerders hier en daar in de
recitatieven nog een appagiafcura
zetten, en dan nog maar alleen bij
'n cadens. Daar dient de bewerkei
rekening mee t-e houden. Overigens,
hoewel Chrysander's bewerking eer
een aanpassing voor onzen tijd. dan
een historisch getrouwe „Fassung"
is, vind ik het een waardevolle daad.
Daar zei me iemand: maar waarom
die moderne vleugel, waarom geen
clavecimbel
Ja, was mijn antwoord, maa:
waarom dan ook niet de hee-lo or
kestbezetting van Handel zelve, met
zijn overwicht bij de blaze I's, Hobo's
en fagotten. De quaestie van het cla-
vecimbaal staat hier niet. alleen, zij
hangt vast aan het heele vraagstuk
der orchestratie. En dan vind ik, ver
mits we toch weten met een zekero
moderniseering t-e doen te hebben,
dat dan ook het clavccinïbaa! gerust
door do piano kan vervangen v
den. Anders zou dit zijn moest i
Handel's orchestratie in zijn geheel
gebruiken
En nu de uitvoering. Zij was
in handen van 'n jongen, zeer muzi-
kalen, maar nog onervaren dirigent,
't Was wellicht de eerste maal dat
George Robert een dusdanige massa-
uitvoering te leiden had, dus routine
en ervaring kon bij er niet van heb
ben. Doch ook de kuapsten hebben
op den oneffen weg tier ondervin
ding hunne meesterschap verworven,
en welbeschouwd was deze eerste step
van George Robert lang niet, ver
keerd. Als men de zaken naar den
uitslag mag rekenen, dan mag ik ge
ruft zeggen dat deze eerste proef
schitterend slaagde. Kleine ongeluk
jes, die haast altijd voorkomen, ook
onder den besten dirigent, gingen
naast onopgemerkt voorbij; zij waren
trouwens van weinig belang.
Als de lieer Robert nog een paar
maal de teugels va® het groot or-
cheslraal en vocaal gespan zal ge
mend 'hebben, zal alle uiterlijke on
handigheid bij hem wel geweken,
zijn. Innerlijk had hij het werk uit
stekend in zijn macht, en ik aarzel
niet zijne muzikale interpretatie
voorbeeldig te noemen. Ook met. het
koor had hij voortreffelijk gewerkt;
met fijnen zin voor koorklank reali
seerde hii de mooie vccaal-ensemhles,
eu claar komt het i* NooJdzack bi:
dergelijke uitvoeringen toch op aan.
Do bijzonderste taak van den diri
gent is en blijft toch de voorberei
ding, e® daar was alleszins min vol
daan- liet koor zong klankrijk, met
gepaste nuances en rythmischo zeker
neid. Ook het mannenkoor voldeed
zeer.
Het zingen van mevr. E. Mac. van
Waay—Dooremans, was voor mij
een openbaring. Ik had haar verle
den jaar niet gehoord, en werd nu
errast door haar subliem orgaan en
ui re echt muzikale wijze van zingen.
Vast is zij eene der mooiste sopranen
die Nederland op dit oogenblik telt.
Mevr. Koolhoven—E.vre Aslio zong
u-o partij van Davfd zeer beschaafd
en klankrijk.
J.ic. van Kempen deed in de ver
tolking van de Jonnthanpari-ij zijne
Teputntie als oratorio-tenor alle eer
.li.
Voor Jac. Caro heb ik ditmaal een
bijzonder woord van lof voor de scliït
terende interpretatie van de, vocaal
wel niet- moeilijke, maar aan voor-
draehtwijze zeer veel eischende par
tij van Snul. Caro's prestatie was vol
dramatische kracht.
Albert Rijckx, die een paar recita-
leyen voor zijn deel luid zong deze
'"ver en correct-. Een font echter
an nem was wat al te lyrisch te
doe®, daar het hier voornamelijk op
zeggen uon kwam. Ook zijn slotzin
miste het geweriseht© effect door ru-
noodigc stemuitzetting, juist daar,
waar het geluid geheel weg moest
rierven; ik bedoel op het moment
dat do geest van Samuel verdwijnt-
Maar anders was het debuut van
den heer Rijckx zeer verdienstelijk.
Een ongenoemde tenor kwam in 't
laatste gedeelte ook nog een paai' re
citatieven zingen.
Het orkest der H. O. V. hield zich
naar omstandigheden kranig, en een
speciaal compliment verdient, mej.
Emmy van Eden voor haar volgzaam
pianospel, dat eventjes een hriilant
solistisch karakter kreeg bij de Sin-
fonia in II, bij gemis aan een ge
schikt orgel, waarvoor dit intermez
zo geschreven werd, ook aan het kla
vier toevertrouwd.
Organist was de heer Halsema,
In de pauze werd aan de vereeni
ging een prachtige, i lauwerkrans
aangebeden door den heer Luijting.
Ook de heer Robert werd door da
leden niet een krans verrast.
Onze oprechte gelukwenschen met
deze welgeslaagde jubileum-uitvoer
JOS. DE KLERK.
NEDERLAH0 8CHDUITSCHE
VERttNIUINU.
Dinsdagavond hield dr. Arthur
a'cesser in de i oorzaal van café
Bruikniann op de Groote Markt een
voordracht out de Duitsche littera
tuur getiteld'„Vom Naturahsmus zuiu
Exprvssionismu s\
Na ec-nige inleidende woorden van
den voorzitter Prof. G. C. van VVal
sem, maakte dr. A. Eloosser eeu begin
met zijn lezing.
liet verhaal van den stervenden
Goethe, die zich eeu schotel met aar
de brengen liet, donkere vochtige aar
de, die kern en oorsprong is van hot
leven, en van de natuur, zou de grond
slag kunnen zijn, van dit interessante
litteratuur overzicht,
lu 1870 ongeveer trok het politieke
vraagstuk, en een politiek ideaal, dat
men zich stelde meer do aandacht,
dan de letterkunde. Werken van oude
klassieke meesters, deden dienst .als
salon-vc-rsiering. De maatschappij
vroeg slechts nuttige meuschen. Wij
waren toen jong", aldus spreker, en
jonge menschen hebben eeu zekere be
hoefte, aan-gevaarlijk-zijn, de jeugd
vertegenwoordigt oppositie, en vnnu
den daarvoor vereischten rebellisclien
geest, in schrijvers als Ibson, Tolstoï
en Dostojewski. 7.ii zag het burgorliike
in Ibsen en do gebreken van de an
deren over het hoofd en gaf zich zon
der nadenken aan dat nieuwe krach
tige naturalisme our. under die jeugd
lend Uien de trots.no JacobijUeii, die
zich schaarden achter Ibsen, den Ko-
bespierre dezer rovolutie-in-de-lette
ren. En mei spanning zagen zij do
„premieres" der tooneclwerkcn, van
hun feilen voo.stander tegemoet.
Toch, aan ueze beweging ontbrak
datgene, wat Goe-the symbolisch had
aangetoond met den sciiotel met aar
de: iiet leven, de natuur.
En. de reactie hleef niet uit, Na
Gerhart Hauptmann, kwam Stephan
George, als vertegenwoordiger van de
„Neu-Romantik", die verinnerlijking
zocht, die met zich medebracht do be
hoefte, aan een - feitelijk eögïstincne
eenzaamheid.
Slechts hot gedicht, word als een
zuivere kunstuiting beschouwd.
V.'.o ontstond een kring van kunste
naars. die den drang naar schoonheid
naar romantische schoonheid, in zich
luidden. Deze drang ontaardde echter
in een behoefte aan luxe, aan gra
cieuze bekoorlijkheid, die inderdaad
decadent wrs.
In verband met d -ze stroomtoeten
wees spreker op li-:uren als Arthur
Schiutzlcr eu Frank Wed -kind. Sne-
cinnl ve.-tigde lui de anndncht op do
„Kindor-Tragödie" van d-n lantston
Früh 1 ings-Erwaóheiihet werk van
stroeve, wrange realiteit.
In dien tijd zijn drie stroomingen
waar te nemen Naturalistische, de
„Neu-Romantischo'', do beweging vnn
Wedekind en deze laatst is het, dia
den ov. -rang vormde naar hot ex
pressionisme.
liet was weer een -jetigd-idee! De
&tuat>.e kan het best vergeleken wor-*
