HAARLEM'S DAGBLAD
Buiteniandsch Overzicht
De chaos bij den Postchèque-
en Girodienst
Droge voeten
MAANDAG 3 DECEMBER 1923
DERDE BLAD
WELKE PLANNEN HET NIEUWE DUITSCHE MI
NISTERIE HEEFT.
TECEN DE WOEKERPRIJZEN IN DUITSCHLAND.
HET BETAALMIDDEL.VRAACST UK IN DUITSCHLAND.
Hoewel de regeeringsverklaring
het
nieuwe Dultsohe ministorle-
Mai*x—Strosomann
nog niet gepubliceerd is, blijkt thans
zoowel uit Berüjnsche dagbladberichten
op welken koers het nieuwe minisl
sturen zal. De positie van het nie
kabinet wordt in verband met Parijschc
persstemmen, in verantwoordelijke
Duitsche kringen hoopvol geacht. Men,
concludeert uit de welwillende woorden,
die te Parijs zoowel over Marx als Stre-
semann gesproken worden, dat ook
Frankrijk wil medewerken, een n;
nalistisch gouvernement in Duitschland
te verhinderen. Stresetnann zal, onder
invloed van het Centrum en den linker
vleugel der Duitsche Volkspartij zijn
aanvankelijke reparatie-politiek voort-
zetcn en beproeven met de Fransche re-
geering tot zakelijke overeenstemming
te geraken.
Deze alléén-mogelijke buitenland-
sche politiek zal gepaard gaan met een
krachtige binnelandsche discipline. Een
der eerste daden van den nieuwen mi
nister van Binnenlandsche Zaken, Jarres,
zal zijn den arbeidstijd der beambten te
verlengen. De Berlijnsche bladen bren
gen het bericht, dat voor de regeerings-
beambtcn een uniforme arbeidsdag
van 10 uur, zonder aftrek van rustpoo*
zal zal worden ingevoerd. Naar de
Telegraaf-correspondent verneemt is
deze formuleering evenwel onjuist. Wel
echter staat vast, dat de werktijd aan
zienlijk verlengd zal worden. Van an-
dere zijde wordt verzekerd, dat er een
werkweek van 54 uur zal komen.
Een derde feit van beteekenis is de
aankondiging, dat zoo snel als mogelijk
is naast de rentenmark de goudmark
zal worden ingevoerd. Dc invoering van
de goudmark is van den beginne af door
den commissaris voor het geldwezen,
Hjalmar Schacht, verlangd. Men meent,
dat men de rentenmark niet langer dan
absoluut noodzakelijk is, in omloop mag
houden, daar zij reeds eenige neiging
tot koersverlies openbaart.
Intusschen zijn te Berlijn dc eerste
sporen van ontspanning waar tc ne
men. Voor het eerst sedert onheuglijke
tijden vertoonen de.prijzep vjin glle, le
vensbehoeften een neiging tot dalen.
De langdurige periode va'n stabilisatie
begint bij de groote massA het vertfou-
wen in het Duitsche geld te herstellen
en dientengevolge rekenen dc kooplie
den met een lagere risico-premie. Ten
einde dit proces te verhaasten zijn maat
regelen in voorbereiding den handel' to
dwingen op alle .levensmiddelen, die
tegen zoogenaamdwanrdevast geld gele
verd worden, i; a 20 rabat te geven.
In alle opzichten zoowel wat betreft de
diplomatieke als de economische toe
standen. is er eenige. verruiming. Dat
neemt niet weg, dat de binnenlandsche
politieke toestand even verward blijft
als deze gedurende de laatste maanden
was.
Zoowel de Duitsch-nationalcn als dc
socialisten zijn het me! zich zelf niet
eens over dc houding, die zij morgen,
Dinsdag, als het kabinet:Marx voor den
Rijksdag komt, zullen aannemen. Daar
de sociaal-democraten geen belang heb
ben bij onmiddellijke verkiezingen en
evenmin hun machtspositie in Pruisen
willen verspelen, is men geneigd aan
te nemen, dat zij zoodanig zullen ma
noeuvreeren, dat het kabinet-Marx ten
minste niet in de minderheid komt.
Het Rijkskabinet heeft een zitting
gehouden, waarin werd besloten van
den Rijksdag
een machtigingswet te
verlangen,
op grond waarvan de regeering vol
macht verkrijgt, terstond vercischte
maatregelen te nemen ook zonder de
toeslemming van den Rijksdag. In hc:
algemeen zullen deze maatregelen zich
bepalen tot het economische gebied,
zooals de veelbesproken maatregel to-,
het stellen van de inkomstenbelasting
op basis van de goudmark.
Reeds de regeering-Stresemann had
van den Rijksdag zulk een machti
gingswet gekregen, welke uiterlijk tot
1 April 1924 van kracht zou zijn, doch
welke gebonden was aan de parlemen
taire samenstelling van het kabinz;-
Stresemann. Thans wil men de nieu.vt
machtigingswet onafhankelijk stellen
van de samenstelling van het kabinet,
doch de termijn, gedurende welke de
wet van kracht zal zijn, zal zeer kort
zijn. De regeering v van meening, dat
zij wel zal beschikken over de meerder
heid van twee-derden in den Rijksdag,
welke noodig is voor het doorvoeren
van zulke grondwet-wijzigende maatre
gelen. Deze meening wordt echter an
derzijds bestreden en de mogelijkheid
bestaat dus, dat het kabinet-Marx reeds
dadelijk voor een krachtproef zal komen
te staan. De partijen der regeerings-
coalitïe beschikken niet eens over de
volstrekte meerderheid en indien zij ko
men te staan tegenover een vastbeslo
ten oppositie van de Duitsch-nationa-
len en de sociaal-democraten, zou liet
kabinet-Marx reeds dadelijk ten val
gedoemd zijn.
Dit gevaar schijnt echter niet grooi,
daar de Diiitsch-nationalen voornemens
schijnen te zijn om bij de stemming
over dit voorstel neutraal te blijven.
Weliswaar geven de bladen dezer partij
te kennen, dat zij mei het kabinet-Marx
niet tevreden ziin en schrijft graaf
Westarp in de ..Kruzzeilung" nog eens
nadrukkelijk, dat de Duitsch-nationale
politiek er op gericht is zoo snel mo
gelijk tot nieuwe verkiezingen te ko
men, doch men schijnt het niet wen-
schelijk te achten, thans reeds tot der
gelijke ingrijpende maatregelen over
te gaan.
De sociaal-democraten hebben zich
ten opzichte van de nieuwe maclui-
gingswet op korten termijn nog niet uil
gesproken.
Zal de nieuwe reeeering
de woekerprijzen
kunnen be6fcrijden
Daarover schrijft de Tel.-eorres-
pondent
Gisteren liet ik don slaeer voorreke
nen, hoe hii aan ziin vleeschprijzen
komt. Zijn uiteenzetting geldt zoowel
voor den bakker als vror den kruide
nier. den bot-erliandolaar als andere
winkeliers.... Era ieder zingt liel
klaaglied, dat hii slechts... twee gul
den voor een pond boter, of drie voor
'11 pond thee krijgt, op de wnze als hij
gebekt is. Elke winkelier beklaagt zich
erover, dat bij niet npg meer kan re
kenen dan anderen, clat hij voor een
verkocht pond vleesch ook mndr een
pond "boter en mCiar een half pond
thee kan koopen, men scheldt op de
anderen als woekeraars, maar stijgt
even dapper mee en blijft zich ver
ongelukt gevoelen. En het luidst
scheldt men op de producenten. Die
hebben de schuld van alle hooge pnj -
zen, ze vragen ver boven de vóóroor
logscbe prijzen. Heet hel. Eon onder
zoek door de bladen heeft uitgewezen,
dat juist de producenten het meest
bescheiden zijn in hun eische.n en
slechts gemiddeld 40 tot 80 procent op
de vredesprijzen loggen.... een per
centage. dat volkomen geweltigd is,
doch voor de waren den klant berei
ken... soms tot. 500 stijgt, nooit onder
de drie ho-derd blijft. De graanprij
zen staan slechts 50 procent, boven
redesprijzon, het brood 300.... ho
ter hij de boeren 75 pet, iu den winkel
ruim 350 pet. en zoo gaat het met
alles.
De tusschenhandelaren maken woe
kerwinsten die tot in het ongeloof
lijke rijzen De winkelier is niet meor
tevreden met zijn vroegere 20 pet
winst... hii moet. minstens 50 en 100
maken en klaagt dan nog.
Hii stelt zijn prijzen vast. in over
eenstemming met de dollarnoteerin-
gen in New-York, eischt daarvoor
waardevaste marken en wentelt grif
mee in den (Voor het publiek) vicieu-
zen cirkeltelkens wanneer de Bei
liinsche markt notee>ringen weer om-
lang worden gezet.... rekent hij het
dubbele van de New-Yorksche koer
sen....Daardoor stijgen do prijzen niet
enkel in papiermerken... ze stijgen
ock in rentemarken. Dat is een op
merkelijk verschijnsel.... Een sigaret
die de vorige week Woensdag 5 goud-
pfonnig kostte. kostte er Zaterdag
tien. en vandaag vijftien. Ik vraag
tuijn winkelier of dat komt door de
vermindering in waarde van rente-
mark. Neen, zegt liii. door de ver
hooging van de grondprijzen, volgen
de week zullen ze 25 kosten....
Maar beste man, dat komt op het
zelfde neer.... voor 25 goudpfennigeu
kon ie de vorige week vijf sigaretten
krijgen, vandaag maar twee. volgende
week maar één, dat beteekent dat de
TNCEZONDEN MEDEDEELINGEN a èfl CIS. per regol.
Practisch St. Nicolaas-Cadeau
1 p. Hulshofs Long-Life Schoenen
Schoenenmagazijn „Noord-Brabant"
v h L. F. KEIJSER Lange Veerstraat 32
rentemark minder koopkracht heeft.
Neen, het zijn de grondprijzen,
zegt hij koppig, en denkt het te weten.
Zoozeer zijn ze gewend aan het ver
liezen tier koopkrachtwaarde van de
papiermerk, dat ze het „.stijgen der
prijzen" noemen. Zoo is het overal.
Daaraan is hoofdzakelijk schuld de
politiek voii de regeering. om den
raarkenkons kunstmatig, vast te stel
len. waaraan niemand zicli (hij wa
ren) houdt, maar hii omrekening naar
renteinarken wel houden moet. Zooals
die politiekinct de spaarzame
ZELFMOORD OF MOORD?
T. A. seint ons uit Parijs: Daar
hel extremistische orgaan „Le Liber
taire'' Zaterdagavond een artikel pu
bliceerde, waarin verklaard werd,
dat de onlangs overleden zoon van
den royalist Lion Daudet zelfmoord
had gepleegd, heeft Leon Daudet een
brief gericht aan den procureur-ge
neraal. In dezen brief verkluart hij,
dat het volgens inlichtingn. ontvangen
duor de ..Action Frangaïse" vast-
te staan, dat zijn zoon op wreedaardi-
Vijzc vermoord is geworden.
De leiding
zal berusten bij den bankier Louis llsgen
en den burgemeester vtun Keulen,
Adenauer.
Naar uitdrukkelijk verklaard wordt, be
treft 't hier niet uitsluitend een concen
tratie van het economisch leven. Kr zal in
derdaad een bestuuT worden gevormd, dn:
binnen liet kader van de Duitsche grond
wet zal handelen evenals tn do overige
Duitsche staten.
Verspreid nieuws
ONLUSTEN IN MliNCHEN.
Zondagmiddag is het, nabij de Oden-
strnsse te Munohen tot een ernstige
botsing gekomen tusschon nationalis
ten en dé Landespolizei, waarbij het
warm is toegegaan. Een troep natio
nalistische manifestanten die hun
gewone Zondags-betooging hielden
werd nabij genoemde straat door een
1M111Mait afdeeling Landes polizei aangehouden,
toedeelinj; van deviezen (sleciits l pet |De politie zag zich genoodzaakt van
©0k schuld aan 'QCn gummistok gebruik te maken,
margarine en teneinde^© demonstranten te kunnen
•an het gevraagde) e
is. dat er geen boter.
INCEZONOEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cis. per regel.
andere levensmiddelen uit liet goed-
koopere buitenland kunnen worden
ingevoerd, waardoor, bij de enorme
vraag, de prijzen stijgen moeien en de
koopkracht vau de waardevaste mark
met don dag slinkt.
Een andore ernstige oorzaak tot het
duurder worden is ook het opschieten
als paddoustoelen uit den grond van
duizenden nieuwe fcusschenpersoiieu
(vroeger SchieberL. die elk voor zich
een deel van den buit opeischen. zon
der elkaar te verdringen.... die als
•ele koeien de spoeling dun maken en
de schade er met dikke percenten uit
moeten halen om te kunnen bestaan.
Wanneer vroeger 10 pet. commissie
voldoende was voor hun bestaan,
zoo moeten ze er thans 100 pel opleg
gen en dan nog gaan de zaken „matig"
in vergelijking met de weelde in tijd
van hoogconjunctuur.
Men vindt het een leeken van ver
arming en ellende dat men ineens
minder weelde genieten kau en luxe
moet afschaffen. En winkeliers en sla
gers. die minder tusschenpersonen
moeten heweldaden. spelen zelf voor
tusschc-npersoon, wat extra proceuten
lie treft meten hun vleeschprijzn naar
•ie hoeveelheid thee en ander waren,
die zii er voor kriigeu kunn_en of de
inarkenkoersen in het buitenland. Zoo
worden de enorm hooge prijzen be
reikt. waaronder thans Duïtecliland
gebukt gaat.
En „gebukt" klinkt wat theatraal,
wanneer men op de drukste uren van
den dag het inkoopen van levensmid
delen moet nalaten omdat de duurste
delicatessenwinkels (vooral worst, ge
rookte viseh 011 ham) zóó*vol zijn, dat
men queue ntoet maken voor de deur,
terwijl men zelfs in stille uren blij mag
zijn binnen een kwartier te worden
geholpen.
Dat is het 6chri] contrast van groot
stad. armoede bjj een deel der werk
loozen, maar overbodig© luxe bij alles,
wat werk heeft of zich in den tijd van
hoogconjunctuur enorm verrijkte.
Het is niet het gebrek aan levens
middelen, hetwelk de prijzen opjaagt,
(„de schuren zijn vol") het is de groo
Ie vrddg.... en de zucht tot enorme
winsten, die hand aan hand gaan met
een onhandige dc-viezenpolitiek der ve-
geering. welke 'concurrentie uit het
buitenland moet tegengaan.
Mot do quncstie van
do Duitsoho schadeloosstelling
gaat hot mog niet vlot.
Nu zullen deze week de eomité's die voor
de Commissie van Herstel een onderzoek
zullen instellen naar de betallngscapaei
teit van DuttscliTaaid vergaderen.
Amerika zal zich in deze eomité's waar
schijnlpk niet officieel laten vertegen
woord ïgen.
Uit het bezetts gobiod.
De Fransche en Belgische regeermgen
hebben thans definitief besloten, de sterk
te van haar militaire bezettingstroepen in
het Roergebied te verminderen. Verder
zal de terugkeer worden toegestaan aan
een aantal Duitschcrs, die uit het Roergc
Ook hebben dc hooge commissarissen
voor het bezette gebied besloten, dat han
delewaren, die uit het onbezette Duitseh
tand in het bezette gebied worden inge
voerd, niet langer aan douanerechten of
andere restricties onderworpen zullen
De Rijnstaat.
De vorming van een Bijnland-stav.,
zooais die werd voorbereid door de com
missie van 15, welke later werd veranderd
in een commissie van 56. is, volgens een
bericht var. de Montag-Morgen uit Keulen
op kom6t. Het bestuur is echter thans
met vier leden uitgebreid tot zestig per-
verspreiden. Dezen verweerden
heftig, doch moesten ten slotte do wijk
nemen. Er werd een groot aantal ge
arresteerd. Nnar verluidt, werden ve
le personen min of min ernstig ge
kwetst.
Tandheelkun
Polikliniek
GED. OUDE GRACHT Si.
houdt gedurende de maand December
alleen voor onderstaande behandelin
gen spreekuur, namelijk van 3 tot en
met 14 Dec. uitsluitend voor patiënten
welke hun monden van kifiisttanden
of gebitten laten voorzien en wel van
1)11 uur 's morgens; 's Maandags en
Donderdnttsavouus van 7—9 uur voor
minvermogenden' of minder gegoeden;
's middags van 1—3 uur voor meer ge
goeden. Op dit spreekuur wordt alleen
moderne goudtechniek en geen gebit
ten tegen laag tarief aangenomen.
Van 17 tot en met 21 December wor
den alleen patiënten volgens afspraak
behandeld en patiënten aangenomen
welke zich opgeven Voor het maken
van een kunstgebit. Gedurende de
maand December worden geen koste-
loo/.e behandelingen verricht en al
leen tanden en kiezen getrokken bij
die patiënten welke een kunstgebit be
hoeven, welke pijnlooze behandeling
bij de kosten van het gebit inbegre
pen zijn.
Binnenland
HET RAPPORT VAN DE DIREC TIE DER NEDERLANDSCHE BANK
DE ENORME ACHTERSTAND OP 24 AUGUSTUS.
OP 24 AUGUSTUS NIET MET DE JUISTE SALDI BEGONNEN.
DE KEUZE DIE DE REGEER1NG KAN DOEN.
HOE EEN NIEUWE CENTRALISATIE KAN WORDEN GEREGELD,
Verschenen is het rapport en ad
vies van de Nederlandschc Bank aan
gaande den post chèquc- en giro
dienst.
Het begint met een uiteenzetting
vau den gedecentralisoerden dienst
tot 24 Augustus 1023, Daaruit blijkt,
dat op dien datum reeds een grootc
achterstand was.
De Postcheque- en Girodienst werd
bij het naderen van den dag van
overgang tot de centralisatie (24 Au
gustus 1923) steeds zieker, terwijl
een .,vitum originis" nu meer naar
voren kwam men had bij den Post
cheque- en Girodienst van do oprich
ting af niet rekcningcourantbock ge
honden op de wijze als elke bankier
zulks pleegt te doen. Men beeft van
den aanvang af gewerkt op losse vel
letjes, en eiken keer, dat er transac
ties op een dag plaats vonden, dat
velletje verwisseld voor een ander
velletje.
Men kon niét met één oogopslag
den loop van een rekening overzien,
door zulks van een rekening courant
kaart af te lezen, doch men moest
even zoovele velletjes daarvoor ter
hand nemen als er dagen varen, dat
er transacties waren geschied. Deze
velletjes (de formulieren G 6) weiden
bijeengehouden in losse mappenliet
verkeerd opbergen van het laatste
velletje, in plaats van boven op. ou
der andere velletjes van die reke
ning, kan een br a zijn voot het ma
ken van fouten.
Daarna komt het rapport op dc
centralisatie. Het deelt mede dat op
het laatste oogenblik voor den over
gang van decentralisatie tot centra';
salie bleek, dat een deel der formu
lieren zoek was, waaruit 't saldo van
elke rekening kon blijken, terwijl dit
saldo-cijfer muurvast moest staan,
want daarop zou de gecentvnliseenle
dienst worden opgebouwd. De saldo's
moesten toen door de postkantoren
worden opgegeven'op Maandstaat G.
36. Zelfs de best werkende kantoren
hebben fouten op die lijst gemaakt.
Niet dus van de gegevens, welke
het centraal kantoor in zijn archief
had (de formulieren bovengenoemd)
tr van de in allerijl samengestelde
Opgaven der 35S postkantoren wer
den de aanvangssaldi genomen. Ein
delijk maakten de ponseressen nog
fouten in nummers of in bedragen of
in beide.
Dc talloozo fouten zijn dus te ver
klaren uit de omstandigheid, dat de
gecentraliseerde dienst 4 Augustus
niet, met de juiste saldi begon. Ilad
men dit ingezien en 25 of 26 Augus
tus nog stopgezet, dan was allicht,
meent liet Rapport, de verwarring
minder groot geworden.
Men deed het niet en- eiken dag
moesten de fouten grooter worden,
liet regende klachten tot 30.000
toe en liet reeds overbelaste per
soneel kreeg ook nog deze klachten
tc verwerken. Nacht en dag werd ge
arbeid.
De Nederlandsche Bank ontving 26
September oen verzoek der Regee
ring om advies. Deze ried den toe
stand nog even aan te zien, omdat
Maandag 24 September zich liet eer
ste gunstige symptoom had voorge
daan de groepscontrole per 1000 re
keningen slootDe directie van den
Girodienst meende, dat het fouten
maken sinds dien datum had opge
houden.
28 September regende het weer fou
ten en sinds dien verergerdo dc toe
stand voortdurend, zooaat de Ned.
Bank 1 October adviseerde: onmid
dellijke sluiting en oprichting an een
flink, energiek werkend controlebu-,
renu. om dc juiste credietsaldi v-nst te
te leggen. Op 4 October volgde de
sluiting, omdat nic-n tussciien twee
kwaden s.hromelijk verlies voor dc
Schatkist en schromelijke moeite voor
den rekeninghouder moest, kiezen.
Toen begon de wcrkznamheïd van
het controlebureau. Bij het afdrukken
van het Rapport waren 84.255 saldi
van 24 Augustus vastgesteld. Voor
liet weer opzetten van elke rekening,
dat ook moest gebeuren, werden kaar
ten ontworpen. (De Girodienst kende
tot- dusver zoo'n rekening-courant-
kaart niet). Op 15 November waren
267 ambtenaren werkzaam aan het
opbouwen van de rekening-courant-
24 Augustus tot 4 October.
Het Rapport vertelt dan verder, hoe
die opbouwing en haar controle wer-
a«i ingericht-, roodst geleidelijk kon.
worden opgebouwd: de rekening-cou
rant, de groepscontrole por 1000-
tallen rekeningen en dc dageontrole
tor het ganschc Rijk.
In de eerste dagen, toen 50.000 tot
J.OOO dagtransactics te boeken wa
ren. stagneerde het werk telkens, om
dat met ongeschoolden moest worden
gewerkt*
Zoodra het saldo van eiko postre
kening vaststaat, krijgt elke rekening
houder de opgaaf voor accoordbevin-
ding. Het Rapport zet voorts do
voor- en nadeelen van decentralisatie
en centralisatie uitvoerig cn met
voorbeelden uiteen.
Besproken wordt vervolgens het
advies van den directeur van den
girodienst.
Deze randde tuin tot een decentrali
satie onmiddellijk terug te keeren met
opening xmn nieuwe blanco-credieten.
De directie van de Ned, Bank doet
opmerken dnt een opvolgen van dit
advies den Staat nog meer kosten
zal veroorzaken.
Volgens de dircctio der Nod. Bank
kan de Regeering, als zij niet mco-
gaafc met het advies van den direc
teur van den Girodienst, drie dingen
doen 1. liquidatie 2. voortzetting van
den dienst mot beperkte decentrali
satie 3. voortzetting van den dienst,
gecentraliseerd- Vóór dezo beslissing
moet zij echter over de rentevergoe
ding beslissen. Afschaffing van rente
eenerzijds en berekening van provi
sie anderzijds zn! de oplossing moeten
brengen, om zonder verlies liet bedrijf
oort tc zetten.
Ten aanzien van een in te voeren'
centralisatie wordt voorts een systeem
ontwikkeld, zooals dat in toepassing
is bij buitcnlandschc post-girodicn-
stcn.
Voor de regeering zal het mogelijk
zijn, aldus het rapport ten slotte
om, indien tot. centralisatie wordt be
sloten. den dienst na het jn gereed
heid brengen van de nieuwopgebouw-
de rekening-courant van 24 Augustus
tot 4 October 1023 voort te zetten.
Immers, bij het opbouwen v.m de re
keningcourant zijn reeds in toepas
sing gebracht de grondbeginselen, ia
dit schema aangegeven.
Daar bij dezen oobouw de boekings-
arbcid veel moeilijkheden heeft ge
geven. omdat het personeel nog on
geschoold was, zal men bij de herope
ning van den dienst een beter ge
schoold personeel aanwezig vinden.
Daar bij de boekhouding van 24
Augustus tot 4 October men tc kam
pen had met het gemis van de noo-
dige stukken en lijsten, welke bijeen
gezocht moesten worden uit het ar
chief, znl mgn op den dag na do
heropening van den dienst in het cen-
traalkantoor in Den Haag des och
tends volledig materiaal vinden, waar
mede men met veel meer zekerheid
en gemak zal kunnen arbeiden dnn in
het tijdvak tusschen 4 October en
den dag van heropening.
De duur van dc sluiting is dus niet
alleen gebruikt om te komen tot bet
opbouwen van de juiste rekening
courant van 24 Augustus tot 4 Octo
ber 1023. maar tevens om het nerso«
neel te oefenen in een nieuw blockings-
svstecm voor een geccntralisccrdciï
dienst.
Bij de dircctio van De Ncdcrland-
INGEZONDEN MEDEDEELINCEN
ix 60 Cts. per regel.
Voor regen- of sneeuwweer
zult ge bij voorkeur „Long Life"
schoenen dragen. De rubber-
zool zuigt geen vocht
op en U behoudt
warme voeten.
PRIEM AAL LA.N0ER LEVENSDUUR.
Voor Dames, Meisjes, Hoeren
en Jongens.
Wij waarschuwen tegen dc
opwerpingen van winkeliers, die
de Long Life schoenen niet voe
ren, als zouden deze ongezond
zijn. Omdat wij vastgestelde
verkoopprijzen hebben en wij
voor elk paar zolen een garan-
tiobon verstrekken van 3 maan
den. vreezen zij minder inkom
sten voor hun rejmxalie-inrich-
tingen spreken tegen heter we
ien in. Door een vernuftige per
foratie ls de Long Life schoen
"e winters warm en 's zomers
koel. Vele doktoren dragen ze
persoonlijk cn gaven schitteren
de attesten. Om teleurstellingen
te voorkomen hute men vooral
op het 'merk „Hulshofs Long
Life" Fabrieken te Lichten
voorde.
Feuilleton
DE ROMAN VAN EEN
PRINSES
Naar het Engel ach
van
C. N. en A. M. WILLIAMSON.
3)
„Natuurlijk!" zei de Groothertogin
die uit haar gewone, conveutioncele
kalmte werd opgewekt tot voor haat-
vreemd enthousiasme. „Dat wil zeg
gen, ik zal doen wat ilc kan. Maar ik
begrijp heelemaat niet, wat ik doen
kan".
„0. En ik zou graag willen dal 11
probeerde 0111 de zaak door mijn oogen
te bekijken toe, als 't u blieft!"
„Het zijn in ieder geval heldere
oojen' glimlachte haar moedor.
ïrinses Virginia greep hau-r moe
der zóó stevig om haar middel vast,
dat het haar pijn deed. Toeti lachte ze
een vreemd, half angstig, opgewonden
lachje. „Lieveling cr caat iets heel
wonderlijks gebeann met u en mij",
z:i rc. „Het wonderlijkst wat cr nog
ooit gebeurd is. We gaan op een
groot avontuur uit. Eu hoe het eindi
gen zal weet ik niet."
HOOFDSTUK II.
Vier h e e r e 11 van gewicht.
De avond kwam laat in het kleine
Rhaetischo dorpje Allerheiligen. De
eenvoudige herberg en de kleine cha
lets, die om de groote kerk met aijn
oostorschen toren heen stonden, wa
ren zóó hoog op den berg gebouwd,
dat ze de laatste stralen van do onder
gaande zon opvingen en weerkaatsten
,pp gebrand koperen dakpannen en in
kleine heldere ruitjes, nog lang nadat
het groene dal beneden al hi schaduw
gehuld was.
Op es a avond iti September reden
twee stoffige reiskoetsen moeizaam
den steilen, bochtigcn weg op, die voel
de naar het hoogste gehuchtje op de
Alpen van Rhaetia, en een meisje, dat
naast den koetsier van het voorste rij
tuig liep, (en er net als hij, op bedacht
was, om de'vermoeide paarden te spa
ren), keek op, en zag AllelieUigen schit
teren als een snoer van edelsteenen op
den bruinen hals van den berg. Ieder
raam leek wel een groote robijn, in
goud gevat; de koperen bol op den
kerktoren was een fonkelende kar
bonkel: en daarboven, boven al die
i kleuren, staken de scherpe lijnen van
dc mei sntyuiw bedekte top van den
berg tegen de lucht nf rcod waar de
7->» er op scheen en blauw in de scha
duw.
De koetsier verzekerde 't jonge Engel-
scho meisje, dat hij haar evenzeer be
wonderde om haar moed als om haar
schoonheid, dat ze maar liever weer
in het rijtuig moest gaan zitten en
dat ze er heusch niet uit had behoe
ven te komen. Haair gewicht zou het
heusc-h niet moeilijker hiaken voor
de paarden, die aan veel zwaardere
vrachten gewend waren, dan ze van
daag moesten trekken; vooral in liet
drukke seizoon, in Juli en Augustus
als er stroomen toeristen kwamen uit
allo landen 0111 in Alleheiligeu een
nacht te rusten en het schitterende
uitzicht te bewonderen. Hij werd zelfs
welsprekend in zijn beweringen, maar
het meisje hield glimlachend vol dat
ze van wandelen hield, en de man met
het. bruine gezicht en de zachten groe
nen hoocl met do krullende hanenveer
bewonderde lmar des te meer om haar
kracht cn volharding.
Ze was eenvoudig gekleed in het
grijs, waarop het stof niet zoo zicht
baar was, en hoewel haar fok en haar
korte mnnteltjo goed gemaakt waren
en haar keurige hoedje haar erg aar
dig stond, zag ze er niet half 7.00 def
tig uit, als sommige dames, die hij in
Juli en Tugustus naar boven reetl. En
'j toch. zei «lc man bij z rhzelf. was er
.een zeker iels neen hii wist niet
precies wa.u-ann liet lag. maar ze had
ongetwijfeld distinctie. F.n hoewel zc
een Engeischc was, sprak ze merk
waardig goed Rhaetiaansch. Ze vertel
de hem, toen hij er naax vroeg, dat zo
als kind reeds veel belang had gesteld
in Rhaetiaansche geschiedenis en lit
teratuur. En het kwam hem vreemd
voor, dat zulk een mooi meisje voor
haar plezier die taal geleerd had, om
dat de meeste vreemdelingen het erg
moeilijk vondne even nioeilijk als
Ilongaarsch en net genoeg gelij
kend op Duitseh, om het nog moeilij
ker te maken. Maar dit Engelscho
meisje zei dat ze het niet moeilijk
vond; en de koetsier vond haar aller
aardigst om te hooren hoe zo hun
Rhaetiaansche muziek en Rhaetiaan
sche gedichten prees.
De koetsier was zoo verrukt over
haar, dat hij haar allerlei vertrouwe
lijke mededeel in gen begon tc doen over
zichzelf, terwijl ze langzaam den borg
op klommen.
Hij vertelde haar van zijn loven; dat
hij niet altijd in het dal had gewoond
en ook niet altijd als koetsier zijn kost.
hau verdiend. Voor hij verliefd werd
en trouwde met een meisje uit liet dal
had hij boven gewoond, in Allelicili-
gen. Hij was op den berg eeboren;
zijn moeder woonde nog in hel dorpje.
Zij hield c-r de herberg. Ach ?c was
een goede vrouw en ze kon koken
naar den smaak van den kciz-r.
Mij was bl-j 'Uil de Engeischc da
mes in dezen lijd een poosje bi- haar
b'.even. Zij zou hen wel goed verzor
gen, beter misschien dan het in den
drukken tijd mogelijk was, en boven
dien, als het seizoen voorbij was en
de vreemdelingen waren gevlucht
voor de eerste sneeuw, werd zijn arme
moeder eenzaam en verveelde haar
liet stille leven. O ja, ze bleef den hee-
len winter boven. Het was nu eenmaal
haar thuis. Er waren dan wel niet
veel buren, maar ze zou hel toch naar
gevonden hebben om weg te gaan.
Bergbewoners kunnen nooit goed wen
nen in een dal.
Wat, hadden de dames niet vooruit
naar het logement geschreven? Och,
dat was in dit seizoen ook niet zoo erg.
Er 7.011 ruimte genoeg zijn do da
mes zouden hun kamers kunnen uit
kiezen en het zou een aardige ver
rassing voor zijn moeder zijn. Hij
vond het. prettig, dut hij haar die juist
brengen kon.
Zij. die Frail Yorvan kenden, wis-
tv-n dat tiaar provisiekast altijd vol
lekkere dingen stond en dat haar lin
nenkast wel voorzien was. Ze moest
ook altijd klear zijn voor onverwach
te deftige gasten, want soms maar
de welsprekende Alois Yorvan zweeg
plotseling, als een kerkklok, wanneer
•ie koster heeft opgehouden te luiden
en op zijn door de zon verbrande ge
zicht kwam een schaapachtige uit
drukking.
„Mant soms herhaalde h<*t
meisje iu haar aardige Rhaetiaansch.
„Wat gebeurt er soms, waarop uw
moedor altijd voorbereid moet zijn?"
,.U' zei do man een bcetjo omtoo-
zel. „Ik wou alleen maar zeggen dat
Zo soms menschen van hoopcii adel bij
zich krijgt, uit verschilende landen.
Allehcilfgon is wel klein, maar hei is
nogal beroemd, ziet u".
„Ia uw keizer hier wel eens ge
weest?" vroeg het meisje,
„Hot is mogelijk", antwoordde
Alois. „Best mogelijk. Onze keizer is
wel 111 do meeste plaatsen geweest".
Het meisje glimlachte cn vroeg
uiets'meer.
Langzaam klommen ze verder; do
twee koetsen, waarin de moeder van
het meisje, con oudere dam© van ge
zelschap een Fransche kamenier <.-n
vrij wat bagage zaten, kwamen nchtet
hen nan 011 liet tuig rinkelde met va-
go geluidjes.
Eindelijk kwamen ze aau hot loge
ment een vreemd huis. half van
steen, half van bruine keien gebouwd;
een liolf verweerd uithangbord hing
boven dc deur. Na eon jodelkroet van
Alois, voor ze op het hoogst© punt van
den weg waren gekomen, kwam cr een
oude vrouw met i-oodo wangen, cn ©en
witte muis aan de deun en toen vroeg
de iongstc reizigster, nadat 7.0 haar
coc-den dag had gezegd, naar de mooi
ste kamers d:o Frau Yorvan haar kon
?cven.
(Wordt vervolgd.)
