HAARLEM'S DAGBLAD
UNITED TELEGRAPH
Buitenlandsch Overzicht
VRIJDAG 14 DECEMBER 1923 - DERDE BLAD
DIENST VAN DE
BALKANVRAAGSTUKKEN
(Van onzen Balkan-correspondent.)
KOERS WIJZIGING IN ROEMENIS. DE STRIJD TUSSCHEN DE LIBERALEN
EN DE OPPOSITIE, - HET VALUTA VRAAGSTUK. - RECONSTRUCTIE VAN
HET KABINET. - TOELATING VAN VREEMD KAPITAAL. - VRIJE EXPORT
EEN OVERH EIDS-GREDI ETBANK,
Boekarest, 1 December.
De atrijd tusschen de regeeringspartij,
de liberalen en de door de Cerenislen (boe
renpartij) geleide oppositie was eedert
lang in een chronische ziekte ontaard.
Hier Bratianu, ginds Dr. Lupu en prof.
Stere.
Bratianu's programma is: strenge
tralisatie, geleid door Boekarest, dus door
oud-Eoomenië, ook in de nieuwp gebie-
don. En, verdor werken volgen® do van
ouds beproefde methode.
Do oppositie echter wenschte: autonomie
van Bcssarabië, autonomie van Zevenbur
gen, van hot Banaat en van Boekowima.
Zij heeft daardoor bijna het gelieele kie
zerskorps van nieuw-Eoemenië achter zich.
Maar, wat beteekont in Europa's met
komischo democratie het kiezerscorps?
Zoo sireed men lang met alle mogelijke
middelen. Mem produceerde echamdalen
en dat ie, bij de normale en gewone pro
ductie, waarop Roemenië reeds kan ho
gen, bijna luxe. Men. organiseert de op
positie van de inwoners van Czernowitz,
die een matiomalen feestdag en hot offi-
oieele hevel, de vlaggen uit te 6teken
persifleeren, door belachelijke
nïatuurvlaggetjes uit te hangen,
men maalrt van een of an laren d iefstal
waarbij gelden van het staatstheater
dwenen, een politieke quaestie.
De spil vaai het conflict echter was de
broer van den liberalen premier, de mi
nister -van financiën, Vintila Bratianu.
Hem wordt venveten, dat hij de Lei in
pijnlijke afhankelijkheid heeft gemaakt
van de Fransche franc, dat derhalve de
toxisch, door gebeurtenissen in het verre
westen wordt beheersoht Inderdaad heeft
Roemenië bij een dollarstand vam 206 Lei
bereikt, dat eijn valuta de slechtste is
van alle overwinnende landen en dat zij
zelfs bij de in 6taat van ontbinding ver
hoerende valuta van Sofia en Athene ach
terblijft. De liberalen verklaren dit ver
schijnsel door het opinemen van Oosten-
rijksch geld in de nieuwe provincies.
Maar het Tsjechische en het Joego-Slavi-
eche voorbee'd is daarmede niet in over
eenstemming. Zij wijeen op de noodzake
lijkheid van militaire waakzaamheid en
leggen er nadruk op, dat Rusland in het
Bessarabisohe vraagstuk het laatste woord
nog niet hoeft gesproken dit laatste
woord zou een kanonschot kunnen zijn en
in Boedapest of Sofia weerklank kunnen
vinden. De oppositie vraagt vreedzame op
lossing van het Bessarabisohe vraagstuk,
autonomie en een volksstemming de
Russen hebben zich immers voor hot zelf-
beschikkingsrecht der volken verklaard.
Daarvoor heeft de heer Bratianu en
ste'lig niet ton onrechte alleen een ho
nend glimlachje, dat zijn stadhouderlijken
baard- flatteert.
Het probleem is: moet Roemenië, het
Poolsche voorbeeld volgend, de zaken van
het westen leiden, of kan het vredelieven
de politiek voeren?
Of, naar de birinenlandsehe pohtiek ge
transponeerd: heeft Roemenië zijn nieuwe
burgers, de „Roemenen van 1918" 58
van de geheels bevolking overtuigd van
de rentabiliteit van Groot-Roemenië Zijn
de vroegere Hongaren het oude econo
misch verband ontgroeid en het nieuwe
binnengetreden? Zeker, de regeering heeft
besluit na besluit afgekondigd, heeft de
Hongaarsche bankfilialen gesloten, heeft
de Zevenhurgere met suiker en met de
zweep gelokt en voortgedreven, om hun
rekeningen aan de Boekarester banken toe
te vertrouwen. Maar is de Boekarester
markt bij; machte, Zevenburgen op te
De oppositie zegt: de verkeersmisère
maakt dat onmogelijk. Zelfs in oud-Roe-
menie boderven indrukwekkende hoevee'-
heden mais, graan en hout, omdat de
spoorwegen niet bij machte zijn, ze te
vervoeren. De exporteurs hebben hun
voorraden- verkocht, maar zij moeten
tTactbreuk plegen, omdat de expediteurs
geen opdrachten kunnen aannemen, wijl
uitvoeren. De Moldau ligt vol met
overschotten, doordat de spoorwegen
falen en de waterwegen, Pruth en Sereth
bevaarbaar zijn gehouden. Zoolang
Roemenië niet in staat is, de rivieren
te gebruiken en de spoorwegen te verbe
teren, Is het dwaasheid het land aan an
deren als doorvoerland voor hun export
op te dringen.
De liberalen antwoordden mei be'often.
Om de spoorwegen in orde te maken,
heeft men oredieten moodig. Deze oredictcn
zijn moeilijk te Inrijgen, maar wanneer
iemand ze krijgt, dan ril eer Bratianu ze
krijgen, die in Parijs persona grata is,
dan Lupu of Stere, die niemand kent.
En bovendien: men heeft reeds een voor
beeld gehad en de tegenpartij, dus gene
raal Avarescu laten regeeren. Het effect is
bekendeen mislukkig. Een paar opko
melingen, (lie vroeger niets bezaten wer
den als bij looverslag eigenaars van land
goederen, renteniers en hooge bestuurs
ambtenaren. dat -was alles.
En daarin hebben de liberalen gelijk.
En toch, men kon maar niet tot rust
komen,
De debatingsclubs waren actiever dan
ooit. ïm de boudoirs van kleino tooneel
speelsters met Fran6che pseudoniemen,
werden meermalen beslissende' slagen
geleverd. Banken wankelen en vallen, in
de speelzalen eindigen de existenties van
de dage'ijks in aantal toenemende baiik-
routiers. Dat alles mondt uit in: de
politiek, in politiek-morgen 6taat het in
de chronique scandaleuze, overmorgen
komt het voor de rechtbank en wordt het
verdoezeld, doodgezwegen. „Afgehandeld
il la Boekarest." Er is ergens brand.
stellig zijn er geen menschenlevens te be
treuren. Maar dossiers.... en boeken.
Monsieur Marghilomam, de perfect gentle
man, die zijn sokken naar maat laat ma
ken, spreekt in hot parlement. Hij spreekt.
a tor verpoozing der- anderen, want
zijn partij is machteloos. Van links en
reohts roept men hem .verrader" toe.
maar zijn jas wordt morgen ijverig geoo-
pieerd en in café Capsa, waar de hooge
politiek wordt gemaakt, zegt een oude
neer glimlachend: Hij is toch de Roe-
mconsche politicus.
En men teert op -het oude. Van de opge-
•onde dagen van de oorlogsverklaring
toen maTk en roebel door elkaar rolden
de roebel als overwinnaar uit den wed-
rijd te voorschijn trad. Van de wilde
dagen, toeii de regeering naar JaBsy ge
vlucht was en de koning, wiens zenuwen
verwoest waren, hulpeloos de harde
woorden van de partijleiders moest aan-
hooren.Van de blijde dagen van den
terugkeer naar Boekarest, toen de gevan
genissen gevuld werden met de „verra-
iers" en geheel Walaehije in een groot
schandaalproces werd gewikkeld.
Na zulke genietingen gelukt het slechts
met moeite een kleine na-eonjunetuur
const ruecren; men is maar navolger. En
in de nieuwe provincies, waar verdaoht
weinig amalphabeten zijn, moppert het
volk.
-Vu lieeft de slepende ziekte haar oplos
t-'fng, niet haar genezing gevonden: recon-
itruotie van -het kabinet.
Do personen zijn veranderd, maar de
geest, do richting is gebleven. Het regen
ringsorgaan „Viitorul" blijft eioh vroolijk
maken over de oppositie, die niet im staat
was, zelfs maar een legeerëngsprogram op
te etellcn.
Tocfi verandert de regeerlngekoere. Vin-1
tila Bratianu liet zich eindelijk overtui
gen, dat men vreemd kapitaal onder ze
kere voorwaarden in het land moet toe
laten, wil de herleving in versneld tem
po geschieden.En men laat den bin-
nenlandschen handel en den export
7rij.
Hieuw leven wacht Roemenië, een
jongingskuur, die onverwacht wordt i
hand gewerkt door het stijgen var.
Lei. Dat heeft een gunst igen invloed op
het economisch leven. Alleen de groote
geldcrisis, die reeds maanden duurt
ënvloedt productie en afzet van industricele
voortbrengselen ongunstig.
De regeering is daarom met 6teun aan
de industrie begonnen. Zij heeft, met
hulp van de groote banken, een nationale
maatschappij voor industrieels credieton
gesticht, met een kapitaal van 500 mil-
lioen Lef. Zij begint vandaag li3ar werk
zaamheid. Men verwacht er veel van. En
veel goeds.
Dr. L. MATAJA.
DUITSCHLAND WIL nu met FRANKRIJK ONDERHANDELEN.
DE POLITIEKE WORSTELING IN ENCELAND.
BIJZONDERHEDEN OVER DE ZAKEN IN HET ROERCEBIED.
het nu werkelijk het plan der
nieuwe Duitsche regeering om
de quaostie der schade
loosstelling
te regelen?
ITet bericht dat de Duitsche regee
ring voornemens is zich direct tot
Frankrijk te wenden, wordt te Berlijn
bevestigd. Naar met zekerheid wordt
vernomen, is de Rijksregeering van
plan, zeer spoedig in een nota aan de
Fransche regeering nieuwe pogingen
doen tot het aanknoopen van onder,
handelingen -over de verschillende kwes
ties betreffende de betaling der schade-
ergoedin^en en inzake de bezette
gebieden. De Rijksregeering koestert
de hoop, dat een dergelijke poging
thans zal slagen, daar zij van mecning
is, dat de regeering te Parijs uit het
tot stand komen van het verdrag van
Dusseldorp met de industrieelen en
de overeenkomst met de Fransch-Belgi-
sche spoorneg-regie, de conclusie zal
trekken, dat het lijdelijk verzet inder
daad geheel is opgeheven. Bovendien
t de Duitsche regeering het als
een gunstig teeken te mogen beschou
wen, dat Amerika heeft toegezegd, zij
het dan ook niet officieel, te zullen
deelnemen aan het onderzoek der com
missies van experts.
De Duitsche regeering is bij al deze
dingen wel bereid een zekeren deemoed
te toonen, doch'moet natuurlijk ook, al
ware het slechts om de fcinnenlandsche
oppositiepartijen iets toe te geven, iets
hebben om haar prestige te redden en
uit dien hoofde schijnt zij groote waar
de te hechten aan het feit, dat zij zich
voor en na heeft verzet tegen iedere
wijziging van den staatsrechterlijken
toestand en het bestuur in het bezette
gebied'. Dit standpunt kan bovendien
eenige bfteekenis hebben iu verband
met de opvatting, der Duitsche rege'c-'
ring dat de verschillende overeenkom
sten üussc.hen particulieren en de
Micum, welke trouwens slechts tot
April 1924 gelden, het karakter van
overgangsmaatregelen hebben en dus
niet prejudicieeren op eventueele onder
handelingen tusschen de be.ide regec-
ringen inzake de herstelkwestic.
Steeds nog in ditzelfde verband wordt
thans ook medegedeeld, dat de onder
handelingen over groote buitenlandsche
credieten, welke onderhandelingen tot
twee maal toe moesten worden onder
broken, éénmaal wegens de Beiersche
Putsch, en de andere maal door den
val van Stresemann, weer kans hebben
te worden hervat. Ja zelfs zou men er
reeds in geslaagd zijn opnieuw con
tact te krijgen met de betrokken finan
ciers en den weg geopend zijn voor een
gunstig resultaat.
Er kwamen ook berichten over
de nieuw© belastingplannen
In Duitsciiland.
In de eerste plaats komt er een zeer
hooge inkomstenbelasting en daarnaast
een huurbelasting, voorts nog een loon
belasting, waarvan de opbrengst per
jaar op 900 millioen Goudmark wordt
geschat, De huurbelasting zal niet
minder dan 50 van den huurprijs be
dragen en voor het jaar 1924 rekent
men uit deze belasting op een bedrag
van drie millioen Goudmark.
ITet ongeluk is echter, dat deze hoo
ge bedragen pas in den loop van het
volgende jaar zullen binnenkomen, ter
wijl men, al ware het slechts voor de
verzekering van de stabiliteit van den
nieuwen geld-standaard, direct geld
noodig heeft. Daarom is de regeering
van meening. dat buitenlandsche cre
dieten onmisbaar zijn en de Rijkskan
selier heeft in een persrondcrhoud dui-.
deliik van deze meening blijk gegeven.
Tegenover déze wanhoopsuitingen
stelt de regeering dan weer een be
lofte, in verband met het naar het bui
tenland uitgevoerde kapitaal.
Men stelt op den voorgrond niet te
gélooven, dat de omvang van de kapi-
taalsvlucht zoo groot is, als in het bui
tenland wordt aangenomen, doch ver
klaart, met belangstelling het resultaat
van een onderzoek in deze tegemoet te
zien. omdat men van het resultaat ge
bruik wenscht te maken, om de uitge-
'oerde kapitalen te kunnen betrekken
n de belasting- en herstelplannen.
Dit alles zijn mededeelingen en bc-
ohouwingen, welke de regeering het
heden Buttig oordeelde, ook ter kennis
van de buitenlandsche pers te brengen.
Voegt men hieraan toe de nogmaals
herhaalde verklaring, dat een sluitende
'begrooting als ondenkbaar moet wor
den beschouwd, zoolang de Duitsche
regeering niet do volle beschikking
heeft over het Rijnland, zooals dit vóór
i Januari 1923 het geval was, dan be
gint men eenige teekening te zien in
de politiek van de iegecring-Marx.
Met betrekking tot de kwestie van
het vervullen der vacature van
Duitsch gezant te Parijs,
verneemt Wolff uit wel-ingeliclue bron.
dat de Duitsche Rijks-regeering reeds
sinds Augustus van dit jaar daarom
trent met de Fransche regeering voe
ling houdt. De Rijksregeering heeft
echter op een drietal voorstellen tot
dusver nog geen antwoord ontvangen.
Do Brilsche vertegenwoordiger in
do Commissie van Herstel, Sir John
Bradbury, zal Zondag a.s. te Londen
arriveeren. Vermoed wordt, dat hij
do regeering zal raadplegen in zake
do vier Britscbe vertegenwoordigers,
die moeten worden gekozen om zitting
te nemen in de beiae commissies van
experts, welke
de Duitsche betalings
capaciteit
zullen onderzoeken. Drie van deze
vier vertegenwoordigers zullen zitting
nemen in de eerste commissiej welke
belast is met het onderzoek in zake
het in evenwicht brengen van het
Duitscho budget en de stabilisoering
van do Duitsche valuta, terwijl de
vierde zal optreden in de tweede com
missie, welke een onderzoek zal in
stellen naar de door Duitschland uit
gevoerde kapitalen.
In de financieele kringen te Lon
den worden reeds namen genoemd van
vooraanstaande bankiers waaronder
die van Mc. Kenna, den vroegeren
kanselier van de Schatkist en thans
president van de Midland Bank.
Men vreest echter, dat een of meer
van de bedoelde personen niet in staat
zullen zijn hun medewerking te ver-
leenen, gezien het feit, dat de werk
zaamheden der commissie vermoede
lijk geruimen tijd in beslag zullen ne~
men.
Uit het Roergebied
De Fransche eii Belgische bevel
hebbers hebben den gedelegeerden van
liet Duitsche Roode Kruis voor heb
Roergebied mededeeling gedaan dat
in den naasten tiid rekening kan wor
den gehouden met de vrijlating van
een groot aantal politieke gevangenen.
Zulks te meer, nu na de goedkeuring
door de Rijksregeering van de over
eenkomst tusschen de Duitsche spoor
wegdirectie en de regie het lijdelijk
verzet als volkomen geëindigd is te
beschouwen.
Het proces togen de
Dusscldorpsohe Schupo-
beambten.
Het proces tegen de leden van de
Dusseldorpsche „Schupo" wegens de
gebeurtenissen 00 den „Separatisten-
Zondag" zal Maandag 17 December
a.s. een aanvang nemen.
In totaal zijn 40 personen iu staat
van beschuldiging gesteld, van wie de
meesten door de Franscben gevangen
zijn gezet. De aanklacht is gericht te
gen den uitgewezen regeeringspresi-
dtent dr. Grttzner, negen officieren
van de Schupo, alsmede tegen 24
Schupobeambten. Hun wordt ton laste
gelegd doodslag, medeplichtigheid aan
doodslag, het toebrengen van lichame
lijk letsel, verstoring van de openbare
orde en opzetteliike valsche besohuldi-
i ging.
Naar verwacht wordt zal het pro
ces verscheidene dagen duren.
Als een der verdedigers zal ook een
Nederlandsch advocaat, nl. mr. Van
Houten, optreden.
De opbrengst uit het
Roergebied.
Men meldt uit Duss-eldovp, dat er
reeds een duidteliike stijging in de op
brengst van de mijnen en van de co-
kesstokerijen merkbaar is.
incezonden mededeelincen
a 60 Cts. per regel.
In het bekken van 'Aken is de op->
brengst. in dezelfde week 20 dcc. ge
stegen. In de mijn Dalbusch ie de pro;
ductie in één week verdubbeld. Bij
Krupp is de opbrengst van ccétes met
een derrie gestegen, 160 cokesovens
zijn in do cokesstokerijen van het con
sortium Stinnes aangestoken (waar
van 40 ovens behoorende tot Tremo-
nia, 60 tot Erin en 60 tart, Hansa)
evc-n alt 30 ovens bh' Harp ener, 70 bij
Hoesch en 60 ovens van de mijn
Mont-Cenïs.
Een groot aantal ovens 19 gereed
om weder in werking gesteld te wor
den.
Wat betreft do opbrengst van de
mijnen, en de cokesstoker hen, door de
bezetlingsautorïteitrn rechtstreeks ge
ëxploiteerd. deze opbrengst over
schrijdt thans de normale opbrengst
van 1922. Op den -6den December
beliep de opbrengst van de 3 mijnen
Viktor Ickern en Ivönig Ludwig meer
dan 13.000 ton steenkolen, wat pi» een
recordcijfer beschouwd kan wetrden.
Wie zal
den Darloniotïfalron wed
strijd in Engeland
winnen?
Baldwin of dc Arbeiderspartij?
Zoowel dc „Times" als dc „Daily
News" wijzen er op. dat dc Arbeiders
partij zonder steun der liberalen mach
teloos is, terwijl omgekeerd dc libera
len zonder steun der Arbeiderspartij
machteloos zijn. Asquith verklaart, dat
cr geen grond bestaat voör dc dwaze
fantasieën, det de liberalen verband
zoeken met de aanhangers van Bald
win of een ander deel der conservatieve
partij.
Volgens de „Daily News'" bestaat cr
goede reden te gelooven, dat de libe
ralen bereid zijn met dc Arbeiderspartij
te onderhandelen, teneinde de huidige
regeering naar huis te zenden en de
Arbeiderspartij haar plaats te doen ini
nemen voor de uitvoering van het re-
gceringsprogram, dat aannemelijk is
voor ee n vooruitziende meer
derheid. Het blad erkent echter dat het
uitzicht op een coalitie tussdhen libe
ralen en jirbeidc-rspartij ontmoedigend
is. De „Times" zegt. dat dc liberalen
geen oogenblik zullen aarzelen met de
conservatieven samen te gaan. indien
de arbeidersregeering de „kapitaals--
heffing" indient. Het gevolg hiervan
ou waarschijnlijk zijn. dat Asquith zou
'orden uitgenoodigd de regeering te
ormen. Intusschen is veler gevoelen,
dat het program der Arbeiderspartij
aanvankelijk zoo gemajigd zal zijn,
dat dc liberalen het kunnen steunen.
Nog wordt uit Londen gemeld
De gemeenschappelijke vergadering
in het bestuur der Labourparty en van
den algemeencn raad van het Trade-
Union-Congres heeft een tweetal reso
luties aangenomen.
De eerste geeft uitdrukking aan hel
volledig vertrouwen dat beide lichamen
hebben in Ramsay Macdonald, den par
lementairen leider der Labourparty en
DUE'LLEEREN.
Men Is h©t er nu langzamerhand in
de meeste landen over eens geworden,
.dat heb duel als middel tot het, op
lossen van geschillen niet in een goed
.geordende samenleving thuishoort.
Hier en daar is men echter in 'dit op
zicht nog wat achterlijk en zoo wordt
bijv. in sommige Balkanlanden het
dueileeren nog steeds in eere gehou
den. Kortgeleden werd in Joego-Sla-
vië een duel uitgevochten met speciaal
gescherpte zeisen.
Nog vreemder was een ander duel,
in dezelfde streken uitgevochten. De
twee hoofdpersonen kregen ruzie tij
dens een partijtje biljart. Zij besloten
toen een minnelijke schikking mislukt
was, de beslissing te zoeken in een
duel met.... biljartballen. Er werd
geloot om den eersten worp. De geluk
kige die goed raadde bleek de onge
lukkige te zijn, want hij miste; zijn
tegenstander echter wierp hem 'den
bal met zulk een kracht tegen het
voorhoofd, dat de man op slag dood
was.
Deze duels zijn ook wel degelijk op
leven en dood. Een tweetal duellan-
ten, die beiden leeken waren in het
gebruik van degen of pistool, spraken
af, ieder een pil te eten. Een der beide
pillen was onschadelijk, de andere
bevatte een hevig werkend vergif. In
1905 besloten twee tegenstanders, waar
van de een mismaakt was en daar
door geen geschikte partu.ur voor den
ander door het opgooien van een munt
te 'beslissen, wie van de twee zelf
moord zou plegen.
KERSTMIS IN ENGELAND.
Zooals de lezer zal weten heeft de
Engelschma.n ook zijn Santa Claus
(Sint Nicolaas) maar hij laat den goe
den Sint met al zijn cadeautjes op
treden op de Kerstdagen. Behalve de
ze materieel© viering is in Engeland
1de gewoonte algemeen onn elkaar
Kerstkaarten te zenden, vol goede
wenschen. Dat menschen, die met hun
geld geen raad wisten, ook deze ge
legenheid lvebben aangegrepen 0111
hun excentriciteit en zucht naar weel
de te botvieren, spreekt wel vanzelf.
De kostbaarste Kerstkaart, die ooit
verzonden is, werd vervaardigd op
last van een Britseh-Ilidischen prins
en liad een waarde van 6 millioen. gul
den.. Hoewel deze kaart slechts 30 bij
25 centimeter groot, was, bezorgde zij
den kunstenaars, die haar moesten
maken, zes maanden werk. Natuurlijk
was zij 11 iet van papier maar van
ivoor. Gewoon ivoor mocht het niet
zijn en daarom werden 40 olifanten
gejaagd en gedood, alvorens slagtan
den van de juiste kwaliteit wérden
verkregen, om hel dunne kaartje te
•producecren. De taak van de kunste
naars, vier in getal, was rm om op
het beperkte oppervlak lö.'OOO voorstol
Paily Sketch, Londen).
Het getuigt van slechte manieren...
is bovenmate hinderlijk....
...om over den schouder £e kijken..,
,van iemand, dit zit te lezen.
lingen uit het leven van den profeet
Boeddha te vereeuwigen. Vierenveer
tig prachtige diamanten dienden deze
massacompositie tot rand.
Een ander Engelsch Kerstartikel
zijn de pistaches, die aanvankelijk
slechts een papieren omhulsel waren
voor snoeperijen voor de kindsreu,
maar later met motto's en de bekende
knalstrookjes wei-den toegerust. Ook
deze feestartikelen worden deege-
wenscht naar maat, gemaakt. Zoo is
bet geval bekend van een rijken jon
geling, die zijn bruid vereerde met een
pistache, die slechts 10 centimeter
lang was, maar dan ook geheel van
goud was vervaardigd en den vorm
ran een korenschoof had. In het mid
den bevond zich een deurtje, dat 11a
opening een gouden, met paarlen be
zetten ring aan het licht brncht.
Een ander gefortuneerd man liet
een pistache maken van tien Meter
lengte, opgesteld rondom een paal, om
haar in evenwicht te houden. Toen
noodigde hij een groot aantal arme
kinderen uit het Kerstfeest met hem
le vieren en toen de pistache plechtig
geopend werd, bleek deze honderdon
stukken speelgoed van de meest uit-
eenloopeudè soort, te bevatten.
Pistaches zijn echter geen origineel
Engelsch artikel. Zij werden ongeveer
70 jaar geleden het eerst in Frankrijk
gemaakt.
De Kerstkaart ontstond in Engeland
.in heb jaar 1844.
Iedere Engelschnian, dié het zich
even' veroorloven kan eet op den eer
sten Kerstdag met zijn familie cnl-
koen. Deze gewoonte dateert van 1524.
Voor dien tijd waren zwijnskoppen en
pauwen hel geliefkoosde 'Kerstvoedsel.
PAPIEREN FILMS.
E011 g.root gebrek van de films is tot
nogtoe nog steeds hun brandbaarheid
geweest. Wel is men er in geslaagd,
een procédé te vinden, om dit euvel
te verhelpen, mn-r dergelijke on
brandbare film is zeer duur. Dit wil
niet zeggen, dat het brandgevaar in
bioscopen groot is, want de autoritei
ten waken hiertegen door zeer stren
ge afdoende verordeningen.
Een recente Engelsch© uitvinding
echter doet de mogelijkheid ontstaan,
dat er ook zonder dergelijke bepalin
gen van brandgevaar geen sprake
meer behoeft te zijn. Zij betreft na
melijk de uitvinding van onbrandbare
papieren films, die tevens veel goed-
kooper zullen worden, dan hun voor
gangers van celluloid. Behalve deze
beide voordeelen belooft de uitvinder
gi'ootere duurzaamheid en volkomen
uitblijven van barsten of scheuren.
Als wij tenslotte nog vermelden, dat
deze films, die geprojecteerd worden
door voor- inplaats van achterlampen
de beelden in hun origineel© kleuren
op liet doek zullen kunnen brengen,
clan begrijpt men, dat de nadere be
richten over deze nieuwe ontdekking
in de filmwereld met spanning tege
moet gezien worden. Op deze manier
zou liet bijv. ook mogelijk worden,
dat onderwijsfihns vertoond worden in
scholen, zonder dal men zich om brand
vrije cabines en andere lastige voor
zorgen behoeft te bekommeren.
VOORSPELLINGEN.
Aan alle kanten duiken zij tegen
woordig weer op. de toekomstvoor
spellers. Sommigen bepalen zich in
volkomen zelfvertrouwen tot het jaar
1924, anderen nemen een veiliger weg
en onthouden zich van het vaststel
len van data voor de rampen, die zij
voor de wereld zien komen. Want al
len zijn zij pessimistisch, zooals het
den tegenwoordigen wereldburger be
taamt. Niemand minder dau Prinses
Karadja van Zweden heeft zich bij
het voorspellersgilde aangesloten. Zij
ie vervuld met sombere voorgevoelens
betreffende de duurzaamheid van ons
aardsch tranendal en raadt de mensch-
lieid aan zich voor te bereiden op liet
volgende programma,
Een derde deel van den aardbol zal
door een vreeselijke vulkanische uit
barsting verwoest worden.
Een gedeelte van het Ameriknnn-
sche vasteland zal gered worden
(waarschijnlijk de bovenste verdiepin
gen van de wolkenkrabbers, met hun
bevolking).
Een vloedgolf zal door liet Engelscho
Kanaal komen aanrollen en geheel Ne
derland en een deel van Duitschland
verwoesten.
De eenige hoop, die 'de prinses nog
heeft, is dat liet hooge Noorden zijn
ijzige armen zal openen voor de ont
vangst van alle ongelukkige vluchte
lingen van dezen ramp.
Een datum noemt prinses Karadja
niet, dus wij zullen ons voorloopig
maar niet al te ongerust maken. Ove
rigen zou de laatste, hoopvolle zin
snede van haar voorspelling ons den
indruk kunnen geven, dat zij propa
ganda voert voor het Zweedsche
v reem'delingenverkeer.
EEN WITTE KERSTMIS.
Welk weer zullen de Kerstdagen dit
jaar brengen
,De traditie, of eigénlijk de teekenaar,
vertoont ons altijd op Kerstmis een dik
besneeuwd landschap in volkomen rust
ter symboliseering van den Vrede op
Aarde. Maar ach, de werkelijkheid is
anders. Hoe lang hebben wij 1111 den
werkelijken vrede in de menselvelijko
samenleving niet ontbeerd? Eu een
witte Kerstmis komt slechts uiterst
sporadisch voor. De geleerden zijn het
ei allen over eens, dat de tempera
tuur van het Noordelijk halfrond nog
steeds stijgend is In Alaska, de Alpen,
de Kaukasus, overal verminderen do
gletschers langzaam maar zeker in
omvang, de winters worden steeds
korter. De laagste wintel-temperatuur
komt ook later in het koude seizoen
dan in vroeger jaren. Toen kon liet
zoo geducht koud zijn in November en
was December de ijzigste maand van
het jaar. In den laatsten tijd is No
vember vaak mild van temperatuur,
December kwakkelt 111 den regel en
Januari brengt den laagsten thermo-
meterstand- Wij hebben een paar we
ken geleden al zooveel sneeuw gehad,
dat de kans groot is, dat ook dit jaar
de poëzie van een witte Kerstmis, als
de natuur volkomen siil is, cn zcifs
den meest geluidmakenden vervoer
middelen van onze moderne techniek
het zwijgen gröotendeels wordt opge
legd, achterwege zal blijven.
ITet Kerstweer, zooals de jongeren
hot kennen is een bewolkte lucht zon
der zon. wat mist of regen en een
thermometer, die eer 50 dan 40 graden
aanwijst.
PIIYSICA.
De goochelaar op 011e janrlijksch St.
Xicolansfeest voor do deelnemers aan
:1e Kinderrubriek had niet weinig van
zijn succes te danken aan zijn humor.
Een enkel voorbeeld. De heer Van
Houten vertelde, hoe hij, onlangs te
Amsterdam een bepaalde goocheltoer
vertoonend ter gelegenheid van een
schoolfeest aan het eind van zijn kunst
door een der onderwijzers in de redo
werd gevallen, die den kleinen toe
hoorders daarop verzekerde, dat hij
we] wist. waar het geheim lag, „Jullie
weet, jongens en meisjes, dat voor
werpen uitzetten wanneer, zij ver
warmd worden en inkrimpen bij af
koeling. Op dit verschijnsel berust de
goocheltoer, die jullie zoo net hebt ge
zien. Wie kan mij nu eens een voor
beeld noemen van dat verschijnsel?"
Een oogenblik was het stil! toen ver
hief liet kleinste jongetje in de zaal
zijn stem:
„Ik meneer; Daardoor komt het,
dal ne zomervacan'.ie zes weken duurt
cn do K'èrstvocnntie maar twee".
De commensaal had iu geen maau-
den zijn huur betaald, maar hot was
Kerstmis en zijn huisheer was in een
goede stemming.
Meneer Jansen, ik zal u halfweg
Icgcmoetkome-u. Ik zal de eeue holle
van wat u mij schuldig is maar verge
ten.
Bij zulk een royaliteit wil ik niet
achterblijven, antwoordde de commen
saal. Ik zal de andere helft vergeten»
