HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DE WERELD
ZATERDAG 15 DECEMBER 1923 - DERDE BLAD
IETS OVER VALLENDE STERREN.
Een komeet, die In tweeën breekt en verdwijnt. Een groote verrassing.
Een vuurregen. Do meeste val! entie'sterren boreikon den grond niet.
Verbijsterende getaüen. Twee tijdperken. Perjeïdon en Lconiden.
Een blik In do toekomst. Wat do vallende sterren den mensch kunnen
leeren,
Ben 27sfen Februari 1827 ontdek te ka i! opgewekt worden. In enkele secou-
een Oostenrijksehe hoofdofficier de;den is een lichaampje, dat. de tempe-
kqmeet, dienaar haar ontdekker de J ratinir had v au de onbepaalde ruimte,
Komeet van Bi^la genoemd wordt ofjn-1. 273 graden onder nut, gloeiend ge-
liever werd, want ze bestaat niet I worden, gesmolten en opgelost in gas.
meer. Wat is namelijk het geval? Tien Het gevolg daarvan is, dat de vallende
lagen na Bïela nam de Franscho ster
renkundige Gambart. 't hemellichaam
waar; hij berekende haar loopbaan en
bevond, dat de omloopstijd zes en een
half jaar bedroeg en dat de komeet
bij haar terugkeer in 1832 het baan-
vlak der aarde zou kruisen. Dit ge
beurde werkelijk, maar op een af
stand van 320 millioen kilometer van
onze aarde. Toen zij in 1839 terug
kwam, was het gedurende de lange
dagen van Juni en waren de omstan
digheden niet va.n dien aard, dat men
haar behoorlijk kon waarnemen. Maar
bij haar volgenden terugkeer in 1846
had er iets bijzonders plaats, toen zij
dsn 25sten November in het gezicht
kwam, precies op de vooraf berekende
plaats, merkte men op, dat zij aan de
noordzij van dc kern een soort uit-!
was had; een maand later nam men
in plaats van één kern er twee waar,
en den 13en Januari 1846 brak de ko
meet in tweeën. In plaats van één ko
meet zag men er twee, elk voorzien
van een eigen staart, haar we.g voort
zetten door het hemelruim; langzaam
werd de afstand tusschen de twee he
mellichamen grooter; den lOen Fe
bruari bedroeg hij reeds 240 duizeud
kilometer, daarop verdween <je dubbe
le komeet uit dm gezichtskring der
aarde. Toen het tweelingpaar den
26sben September 1852 opnieuw in het
gezicht kwam, bedroeg de afstand
tusschen de twee kometen niet minder
dan twee millioen kilomeier. Maar 'de
komeet had nog een heel wat grootere
verrassing in petto! Tn 1350 het zij te
vergeefs op zich wachten, in 1866 even
zoo. Reeds had men alle hoop opge
geven, toen op den 27sten November.
1872, twaalf welven na den datum
waarop zij den loopbaan der aarde
had moeten snijden, een ware regen
van vallende sterren zich aan 'den he
mel vertoonde. ,.Zij vielen"', zegt
Flammarion, ,,in groots vlokken, vu
rige lijnen schoten in tallooze menigte,
als regenstralen bij een stortbui, lood
recht naar benoden; hier verblindende
lichtende bollen, daar gerutschlooze
ontploffingen, die op het gezicht den
indruk maakten van uiteenspattende
granaten bij een vuurwerk" De be
roemde'sterrenkundige had het onver
gelijkelijk schoons schouwspel zelf
.niet aanschouwd. Hij bevond zich toen
'te Rome, maar, pas hersteld van een
zware moeraskoorts, had hij zich, op
last van zijn dokter) vroegtijdig te bed
moeten begeven zonder in 'de versta
verte te vermoeden wat er zou gebeu
ren. Toen hij den volgenden dag op
net Observatorium kwam, vond hij
'den grooten astronoom Secchi opgeto
gen over het bewondërensw aardig
schouwspel van den vorigen avond en
nacht. Het had geduurd van 7 uur des
avonds tot 1 uur na middernacht, hét
maximum was geweest tegen 9 uur.
De.beroemde Itoliaansche sterrenkun
dige, die het verschijnsel had gevolgd
van halfacht 's avonds tot het eind,
had bij de veertien duizend vallende
sterren waargenomen; het gcheele aan
tal wordt geschat op 160 duizend: zij
kwamen allen van het zelfde punt aan
den hemel, dicht bij de ster gamma
van het sterrenbeeld Andromeda.
Waar kwam deze regen van meteo
ren vandaan De sterrenkundigen
zijn overtuigd, 'dat men hier temaken
had met, de overblijfselen dor verdwe
nen komeet van Biela, die na haat'
eerste verdeeling in tweeën uiteenge
spat moet zijn. Hot is dan ook opmer
kelijk. dat den 27sten Nov-ember 1S85
hetzelfde verschijnsel heeft plaats ge
had. Men heeft toen in geheel Europa,
juist op den tijd. dat de aarde den
loopbaan der vroegere komeet kruiste,
een prachtigeu sterrenregen waarge
nomen.
Door nauwkeurige waarneming en
berekening is men er in geslaagd de
hoogte te schatten, waarop de val
lende sterren in onze atmosfeer zicht
baar worden. -Deze bedraagt gemid
deld 120 kilometer' op .het ooceublik
'dat zij zichtbaar wórden en 80 kilo
meter op dat van haar. verdwijning.
On die hoogten i« de lucht zoo ver
dund, dat1 zij peen duizendste van den
gewonen luchtdruk bereikt. Maar
door de ontzaglijke snelheid waarmede
zulk een hemelstofjo in de atmosfeer
dringt ontstaat binnen enkele .secon
den een wrijving, die het lichaampje
sterren nooit als vaste lichamen den
grond bereiken: zij glijden als het wa
re af op de buitenste ronding van onze
atmosfeer, te meer daar de zwermen
uiterst kleine hemellichaampjes,
de aarde op haar weg ontmoet, zioh
in schuine richting bewegen ten op
zichte van de aarde. Die meer lood
recht naderen, verliezen 'door den te
genstand der lucht hun snelheid en
bereiken wel den grond, maar slechts
microscopische ijzerhoudende stof
jes. eD aarde beweegt zich niet door
ruimte; integendeel deze
ruimte bevat millioenen maal millioe-
nen lichaampjes, 'die onzichtbaar zijn
voor de sterkste telescopen en slechts
zichtbaar worden wanneer zij door
wrijving met onze atmosfeer gloeiend
worden, smelten en verdampen. Wat
men met de telescopen waarneemt,
zijn niets dan de reuzen onder de he
mellichamen! Een Araerikaausch wis
kunstenaar Simon Newcomb heeft aan
getoond, dat er jaarlijks niet minder
dan 146 duizend millioen vallende ster
ren door onze atmosfeer gaan. En dat
zijn die, welke met het bloot© oog
zichtbaar zijn: het aantal den telesco-
pische, dat is van de alleen door een
telescoop zichtbare, is nog veel groo
ter. Er gaat geen nacht voorbij, geeni
ifur, geen minuut, zonder dat er'een
ster valt.
Dat de warmte, opgewekt door de
wrijving in onze atmosfeer eeuige dui
zenden graden bedraagt wordt ver
klaard door de geweldig© snelheid,
waarmede het stofdeeltje, dab slechts
eenig© grammen weegt, met onzen
dampkring in aanraking komt. Een
vallende ster beweegt zich vaak met
een snelheid van ruim 1,4 maal die der
aarde om de zon. Nu is de gemiddelde
snelheid der aarde in haar baan om
do zon 29,460 meter per seconde, die
van liet lichaampje 42,570 meter. Ko
pie n zij elkaar tegen, dan heeft de bot
sing plaats met een snelheid van 72
duizend meter of 13 uren gaans per se
conde. Als het lichaampje de aarde
achterop komt, haalt het onze pla
neet nog in met genoegzame snelheid
om door_ de wrijving gloeiend te wor
den en in damp op te gaan, voordat
het den grond bereikt. Van de groote
re meteoorsteenen,'"wier gewicht van
ecmge hectogrammen tot duizenden
kilo's kan bedragen en die wel dege
lijk den aardbodem bereiken, spreken
we thans niet.
Er zijn twee tijdperken in het jaar,
waarop hot aantal vallende sterren
zijn maximum bereikt, namelijk de
maand Augustus en de morgen van
den 14en November (vooral van 3 uur
's nachts tot 6 uur 's morgens). Het
verschijnsel in de maand Augustus
'duurt eenige dagen en bereikt, het
maximum op den lOen van die maand,
terwijl dat van de maand November
zich alleen vertoont in den morgen
van den 14den, maar de meteoren zijn
op dien morgen dikwijls zoo talrijk,
dat men ze heeft vergeleken met een
vuurregen. Evenwel, niet ieder .jaar is
het verschijnsel even sterk: het
maximum wordt bereikt om de 33 ja
ren ongeveer Dat maximum keert dan
eenige jaren geregeld terug, vervol
gens neemt liet aantal, af, steeds af, ge
durende verscheidene jaren, daarna
neemt het weer toe, totdat 33 ja;
ongeveer na het vorige, heb maximu
opnieuw bereikt wordt. De zwerm me
teoren, dien de aarde in November
doorkruist, is betrekkelijk van geringe
dikte, zoodat dó aarde er in enkele
"en doorheen is, vandaar dan ook
dat heb verschijnsel»'slechts zichtbaar
is in eenige bepaalde streken, vooi
ieder jaar verschillend. De verschij
ning der vallende sterren in de maand
Augustus is meer constant, maar aan
den anderen kant niet zoo schitterend
in den morgen va.n den 14eu No
vember.
De meteoren van den lOde-n Augus
tus hebben alle hetzelfde uitgangspunt
radiant genaamd. Hej. bevindt zich
tusschen de sterrenbeelden Perseus en
C.vssiopea, terwijl de radiant der me
teoren van 14 November gelegen
het- sterrenbeeld de Leeuw (Leo);
daar dat de eerstgenoeinden den naam
hebben van Perseïden, de laatsten
ellen van Leoniden. Voor de meteoren
op verschillende tijden van hot jaar
heeft men verschillende
meteoren, welker baan om de zon door1
'de onze gekruist wordt in Augustus
ea evenzoo van den zwerm in Novem
ber. Hij heeft bevonden, dat de baan
van den Augustus-zwerm samenvalt
met die der groote komeet, die den
27ste.n November 1872 en dus de over
afstand tot de zon bereikte en die een
omloopstijd heeft van 121 jaar. De
baan van den Novemberzworm valt
samen met die van de Komeet van
1966, welker omloopstijd 33 jaar be
draagt Verder heeft hij aangetoond,
dat wie zwermen meteoren den zelfden
oorsprong hebben als die van den
27steun November 1872 en dus de over
blijfselen zijn van verdwenen kometen,
terwijl andere zwermen bekende, nog
bestaande kometen op hun baan ver
gezellen of liever zich over de geheele
lengte van de baan uitbreiden.
Behalve de vallende sterren, die in
zwe.rmen onze atmosfeer doorkruisen,
zijn er sporadische, die uit alle rich
tingen de aarde kunnen naderen. Voor
al in de nachten van de maand Augus
tus valt dit verschijnsel waar te ne
men. Onze aarde ontmoet dus op haar
tocht door de onmetelijke ruimte mil
lioenen maal millioenen lichaampjes,
die zij tot zich trekt en die door hun
ontzaglijk aantal na verloop van mil
lioenen jaren het gewicht en 'den om
vang der aarde zullen vergrooten.
Wanneer men de gemiddelde grootte
dezer lichaampjes stelt op 1 kubieken
millimeter, dan, zou de jaarlijksche
aanwas bedragen 146 kubieken Meter
met een gewicht van 876 duizend kilo
gram. In honderd eeuwen zou de toe
neming in volume bedragen 1 mil
lioen 460 duizend kubieke Meter en
die in gewicht 8.7G0 millioen kilogram.
In 350 eeuwen zou dit wereldstof in
dien het gelijk verdeeld was, over het.
geheele oppervlak, der aarde een laag
vormen van een centimeter dikte; de
middellijn der aarde zou dus 2 centi
meter grooter geworden zijn. De toe
neming is miniem in vergelijking vau
da 1267 kilometer lange middellijn
Maar juist de macht van het kleine is
in de natuur zoo overweldigend groot
En wat zijn millioenen van eeuwen in
de geschiedenis van het heelal! Deze
langzame, maar gestadige toeneming
van de aarde in volume -en gewicht
zal na millioenen van jaren ten ge
volge hebben een vertraging in de be
weging der aarde om haar as, dus ver
lenging van den dag en een versnel
ling van de beweging der maan, dus
verkorting van haar omloopstijd. Na
duizend eeuwen zal liet gewicht dei-
aarde reeds vermeerderd zijn met een
400 duizendste!
Eenige tientallen van jaren geleden
onderzocht een geleerde, mejuffrouw
E/hrenberg, eenige kleine voorwerpjes,
die op het dek gevallen waren van een
schip midden in de Indische Zee en
vond bij microscopische beschouwing,
dat zij dezelfde vormen vertoonden als
de verbrandingsproducten van staal
draad. De scheikundige Reiehenbach
vond op den top van bergen, die nooit
door een menschenvoet bet rel en wa
ren, sporen van ijzer, nikkel en ko
balt, en de Fransche natuuronderzoe
ker Frissandier heeft in de sneeuw
van den Mont-Blanc, op de torens van
de kerk Notre-Dame te Parijs en in
regenwater ijzerhoudende lichaampje;,
gevonden. Tn al deze gevallen stond
het vast, dat de gevonden voorwerp
jes uit de lucht waren komen vallen.
De nauwgezette studie deir vallende
torren heeft den sterrenkundiger,
nog iets anders geleerd, iets, dat den
denkenden mënsch vervult met bewon
dering en diep ontzag, namelijk dit.
Zelfs de vallende ster, dat miniatimr-
hemellichaampje, is niet afhankelijk
van een grillig toeval, zij gehoorzaamt
aan vaste wetten en beweegt zich 'door
het hemelruim met dezelfde wiskunsti-
juistheid als die, waarmede onze
aarde of als de reusachtige planeet Ju
piter voortrolt op haar baan om dc
zon t
adiantpunten
reu iu-.uperatuur geeft van meer dau gevonden.
3000 graden, een temperatuur, boogerl De sterrenkundige Schiaparelh heeft als we door deze
dan in eenige menschelijke werkplaats de positie berekend van den zwerm veel bet. eekenden 1
Wekelijksche Postzegel
rubriek
I.
Het wordt ons, philatelïsten, wel
eens verweten, da.t we ons bezighou
den met een minderwaardige beuze
larij, goed voor kleine kinderen. Ik
heb een goeden vriend, een ernstig
man, die het met zijn ernst niet over
een kan brengen, belangstelling to
tqonen voor de gekleurde papiertjes,
die onze vi'eugde uitmaken.
Enkele- jaren geleden had men in
Den Haag een groot magazijn de
eene helft was ingericht voor speel
goedwinkel, de andere voor postze
gelzaak. En nu was liet voo'r mij
fnuikend, dat het magazijn over de
geheele gevellengte tot opschrift
droeg; ,,Au Paradis des enfant:'
Dat was koren op het molentje van
mijn amice,'die dan ook niet naliet,
straat kwamen, een
blik eerst mij en
daarna dit kinderparadijs £e wijden.'
Toch heb ik hem er wel eens op be
trapt, dat hij met aandacht mijn
eigen verzameling bekeek en dan
moest toestemmen, dat deze belang
wekkend was. Inderdaad' lezer, ge
kunt met uw collectie heel veel be
reiken. wanneer ge s'echts breekt met
den gewonen sleur-, zonder overleg,
eigen inzicht of eigen smaak het
plakken van een zoo g'oot mogelijk
aanbal zegels in een album. Vooral
de hedendaagsc'ne verzameling biedt
den denkenden philatelist allerlei mo
gelijkheden. Uit een goed-opgezette
collectie van 1914 af is dó geschiede
nis te volgen van g-cheel Europa en
tal van overzeesche landen. De finan-
cieele warboel bij onze oosterburen,
de wna-rde-vermindering van het geld
in tal van staten, zich manifesteerend
door de verschijning van hoogere
poetwaarcTen de strijd tossohen Polen
en Duitschers om het bezit van Op-
j>er-Silezrië, wat den verzamelaar
blijkt uit den vee'zeggenden opdruk
op de postzegels „wahlet Dentsch1
Deutsche Mark is 20 Poluische Mark"
enz. enz. Deze laatste waardeverge-
lijking behoort reeds lang tot het ver
leden de Poolsch© Mark is thans
„Edel Valuta" geworden voor den
armen Michel. Ik bewaar mijn op
gave van de nieuwste Duitsche op
drukken nocr maar een weekje om ze
u dan te geven. Ze verandert nog bij
kans eiken dag.Men benutte te Danzig
de 10.000 mark lichtblauw en over
drukte deze met 10. 20, 25 en 50 mil
lioen.Ook de portzegelserie werd uit
gebreid met enkele, meer praclische
getallen.
Men overdrukte daartoe de volgen
de waarden 50 merk met 500020
met 10.000 500 met. 50.000 en 2000
met 100.000. Men beweert, dab de
Duitsche keizc alvorens in 1914 van
leer te trekken, een orakel heeft ge
raadpleegd dat me', dezelfde ge
heimzinnigheid als dat te Delphi in
de grijze oudheid, moet hebben geant
woord „de oorlog maakt eiken Duit-
scher tot millionnair". Wellicht heeft
Wilhelm zich dezen gang van zaken
niet kunnen voorstellen er blijkt
evenwel weer overtuigend uit, dat
men met de uitspraken van derge
lijke orak&is uitermate voorzichtig
moet zijn!
Zooals ik reeds in den aanhef van
dit praatje zei, uit een goed opge
zette verzameling is veel te leeren.
Daar hebt ge bijv. onzen Italiaanscheu
■riend Mussolini. Als alle schooljon
gens hem vergeten zijn, als de herin
nering aan zijn bravourstukje tegen
het weerlooze Griekenland geheel is
vervaagd, dan nog zullen wij verza
melaars hem gedenken, want de Ita-
liaansche zegels met dón opdruk Cor
fu zijn daar om de ©©dachten aan dien
dappere' levendig te honden! liet
blijkt uit deze opdrukken, dat het
hoofd der zwarthenudón nog iels an
ders llad dan granaten voor de bewo
ners van dit schoone eiland. Immers
hij heeft ze verrast met de volgende
opdrukken25 lepta op 10 centimes
rose, 60 op 25 blauw, 70 op 30 rood
bruin. 1 Dr. 20 op 50 violet, 2 Dr. 40
op 1 Lire groen en bruin en 4 Dr. 75
op 2 Lire blauwen rose- De lezer kan
hieruit zien, ó'at een modern krijger
naast de noodige vemietigingsmidde-
len ook postzegels bij zijn bagagetrein
heeft.
Koning Found I van Egypte, wiens
beeltenis men kan bewonderen op de
5 miliièmes bruin, in het begin van
dit jaar verschenen, is thans eveneens
lcomen te prijken op de waarden 1, 2
en 10 miliièmes, alle drie kleurige ze
gels.
De bekende Fransche catalogus van
dó firma Yvert en Tellier is voor
1924 verschenen.
Deze catalogus heeft de laatste ja
ren zijn Duitsche neefje, uitgegeven
door de Gebroeders Senff te Leipzig,
hier te lande nagenoeg geheel ver
drongen. De prijzen door den Duit-
schen catalogus vermeld, boden den
gebruiker geen houvast meer aan en
dus ging dó liefde van den verzame
laar over op het Fransche product,
da.t piet aan dit euvel lijdt. De cata
logus is. zooals steeds tnt dusverre
het geval was. geheel bijgewerkt en
zeer overzichtelijk. Als iets nieuws
meld ik u. dat de samenstellers bij
de ongetande zegels opgeven door een
tweetal streepen, de normale breedte
van den witten.rand van het zegel,
waardoor elke verzamelaar onmiddel
lijk kan zien of het hem voorliggend
ongetand exemplaar, normale randen
heeft of „kort" is.
VERZAMELAAR-
Binnenland
DE OORLOGSBEGROOTING.
Aan het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer is het volgende ont
leend:
Verscheidene leden, voorstanders
van ontwapening, verklaarden aan de
ze begrooting hun stem niet tc kunnen
geven, omdat In de begrooting niets
valt te bespeuren dat op eenig pogea
in de richting van algehecle ontwape
ning van leger en vloot wijst.
Vele andere leden meenden dat
juist in dezen tijd allerminst aan
ontwapening kan worden gedacht.
Verscheidenen van hen, "die een krach-1
tige weermacht voor Nederland noo-
dig achten, wilden daarmee niet zeg
gen, dat zij verheugd waren over deze
begrooting. Zij kwamen tot de conclu
sie dat nu de door de regeering voorge
statie organisatie is doorgevoerd,
blijkt: le. dat bet leger te groot is
om ooit behoorlijk te worden uitge
rust 2e. dat de oefening van den ver
lofsofficier zeer onvoldoende is3e.
dat het beroepskader te vee! absor
beert van de beschikbare karige fond
sen om oefening en uitrusting te kun
nen verbeteren 4e. dat het beroeps
kader te sterk is om in vredestijd een
voldoende werkkring te- hebben, zelfs
bij het te groote leger5e. dat de af
vloeiingsmethode geen afdoende ver
mindering van beroepskader heeft
gebracht6e. dat het beroepskader
edemoraliseerd wordt door het ont
doken van vooruitzichten en van vol
doenden inspannenden arbeid 7e.. dat-
het leger op het oogenblik dus onvol
doende is geoefend en onvoldoende uit
gerust8c. dat de Minister er niet in
is geslaagd eenig perspectief te openen
voor de vorming van een leger, dat
inderdaad waarde als oorlqgsinstru-
ment zal hebben, of eenig uitzicht tc
openen op een verbetering binnen af-
zienbaren tijd.
Andere leden meenden dat men in
de beperking van het beroepskader al
vee! te ver is gegaan. Yan verschillen
de zijden betreurde men ernstig dat
de begrooting 1924 slechte f 7154 min
der is dan die van het vorig jaar, en
dat de maatregelen zijn uitgebleven
voor inrichting der legerhuishouding
op eenvoudiger voet. Door ooncen-
tratie van de dienstplichtigen e.d. zou
veel bezuinigd kunnen worden ook
door indeeling van eiken dienstplich
tigen naar den aard zijner bijzondere
geschiktheid bij verschillende diénst-
rakken. Andere leden gaven te ken-
ïen dat op het gebied van organisatie
>n bezuiniging veel goeds is to'- stand
gebracht.
De Postcheque en Giro
dienst.
Inlichtingen aan de Regeering
gevraagd
Aan het Voorloopig Verslag dei-
Tweede Kamer aangaande de Begroo-
ting der Posterijen enz. voor het dienst
jaar 1924 is het volgende ontleend:
Gevraagd werd. welke motieven
toe hebben geleid den postcheque- en
girodienst met ingang van 24 Augus
tus 1923 te centralis eeren, en welke de
ooi-zaken zijn, waardoor het doel, dat
men zich daarbij had voorgesteld, niet
bereikt geworden.
Intusschen meenden vele leden reeds
als hun mee.ning te kunnen uitspre
ken, dat de centralisatie van dezen
dienst op weinig beleidvolle wijze
ondernomen. Zij verlangden te verne
men, wie daarvoor verantwoordelijk
moeten worden gesteld en welke ge
volgen deze verantwoordelijkheid
de betrokkenen zal medebrengen.
Verscheidene leden achtten het een
groote fout, dat een regeling is getrof
fen, volgens welke de saldo-biljetten
alleen de nummers der rekeninghou
ders, doch niet hun namen vermel
den. Voorts vroeg men, hoe het moge
lijk is geweest, dat de mechanische be-
verhing aan blijkbaar geheel enge
choold jiersoneel is toevertrouwd.
Door de ergerlijke wijze waarop het
publiek is gedupeerd geworden, heeft
ds-jiostchèque- en girodienst een knak
gekregen, waarvan hij niet gemakke
lijk zal herstellen.
Sommige leden merkten op. da.t de
postchèque- en girodienst, aanvanke
lijk opgezet als- een instelling tot het
vergemakkelijken van het betalings
verkeer, zich daarnaast meer en meer
deposito-bedrijf heeft ontwik
keld. Zij achtten het onder die om
standigheden noodzakelijk, waarbor
gen te scheppen, dat de door het pu
bliek van dien dierst toevertrouwde
gelden op juiste wijze worden belegd
en voldocndo liquide zijn.
HET VERDACHTE GEVAL TE DlHMEN
Nadoro bijzonderheden.
Tn verband mot het geval van
8-Jarige kind, dat door verdrinking
eon sloot om het leven kwam, veme
do Tol. nog, dat de vrouw terwijl zij wa
ter schepte, in do linkerhand een lan
taarntje vasthield, dat een zwak schijn
sel verspreidde. Zij voeldo, toen zo blikte
de aanraking van het kind achter haar,
waarop ze zciae: meisje ga achteruit. Op
't zelfde oogenhlik vernam ze een geluid
en bemerkte bij het licht vai
htarntje kringen in het water.
Verschrikt liet zij den cmn
water vallen, liep het veld i
stok te zoeken, daar ze begreep, dat
haar stiefdochtertje in het water was ge
vallen. Toen ze dien niet vond of niet
zag, is ze jiaar de buren geloopen. Er
zuilen ongeveer zes a acht minuten ver-
loopen zijn alvorens zij met «©n huurman
hij de sloot verscheen. Bij liet licht
het lantaarntje zag deze getuige het
meisje drijven.
Met ccn houten hollen schep, die in de
nabijheid lag, trok hij het lichaam naar
den wal, waar bleek dat de levensgees
ten geweken waren. Het lijkjo dreef op
INCEZONDEN meoedeelincen
a 60 Cts. per regel.
J. J. DRIESSEN
JUWELIER - ANEGANG 9
HAARLEM
KERSTGESCHENKEN
OUD H0LLANDSCH ZILVERWERK
TAFELZILVER EN SERVIEZEN
vier meter afstand van het steigertje,
waarop de vrouw stond water «e schep
pen. liet water was helder en stilstaand.
De buurman, die het eerst op het hulp.
geroep verscheen, zeide, nadat do vrouw
hem had verteld, dat Meiisje tc water
was gerankt: „Zoo dan heb je je zin".
Het lijkje is voorloopig in het Wilhet-
muiagaschuis te Amsterdam gehouden.
DE ARBEIDSVOORWAARDEN IN HET.
HAVENBEDRIJF.
De onderhandelingen afgebroken.
De Scheepvaartvereentging Zuid heeft,
mede namens de Vtreeniging Noord te
Amsterdam aan de verschillende arbei
dersorganisaties geschreven, dat,in ver
band met den brief van de arbeiders aan
genoemde verenigingen, do besprekingen
die Vrijdag zouden plaats hebben, niet
zullen rlefi-ga&ri. zoodat op dit oogenblik
ao onderhandelingen over nieuwe ar-
beidevonrwaardeo in het havenbedrijf to
Rotterdam en Amsterdam zijn afgebro-
De aardappeloogst 1923
Beneden het middelmatige
De kwaliteit bevredigend
Met betrekking tot dón aardappel-
opipl 1923 kim op grond van de be
richten der verschillende landbouw-
correspoiideuL ir. schrijft de Tel., liet
volgende worden gezegd
De fabrieksaardappelen leverden
over het algemeen ec-n bevredigenden
hectoliter-opbrengst; ui de Groninger
Veeiiko.oniën brachten ze in de oude
kolomen gemiddeld pl.ru. 400 H L.
en in de nieuwere koloniën pi.m. 430
ILL. uer II.A, op. Voor de Drent-
sche kolomen kan de opbrengst gemid
deld op pl.m. 375 1I.L. worden ge
steld. I-Iet Zütnietógehalte is dit jaar
lager dan nonucialterwijl hel ge
wicht 5 K.G. aardappelen onder wa
ter in normale jaren 400 a 405 gr.
bedraagt, is dat thans slechts 385 a 390
gram.
De consumptieaardappelen gaven in
de Friesche kleibouwstroek een op
brengst van gemiddeld slechts 205
ILL., togen c-on éomiddelde van 280
II.L. in de jaren 1921 en 1922deze
geheel onvoldoende resultaten wor
den toegeschreven aan de ongunstige
weersgesteldheid, terwijl de aardap
pelziekte veel knollen bedierf. Her
haald besproeien gaf weder uitmun
tende resultaten.
Ook in de kleistreek van Gelderland
bleef de opbrengst boneden de gemid
delde. van 1921—1922, die ISO a 190
H.L. bedroeg, daar tbaus gemiddeld
slechfs pl.m. 330 H.L. per II.A. wer
den geoogst. In Noord-IIolland. waar
in die jaren een gemiddelde werd
verkregen van ul.m. 260 H.L., liepen
thans de opbrengsten uiteen van 160
tot 250 H.L.
Op de Zuid-Hol la iidsehe eilanden
was do opbrengt gemiddeld ruim 220
H.L., tegen 240 H.L. als gemiddeldo
in de jaren 1921 en 1922,
Op de Zeeuwsche eilanden, waar in
hoofdzwak Zeouwsche blauwen en bon
ten en eigenheimers werden verbouwd
liep de opbrengst uiteen van 150 tot
225 H.L., terwijl het gemiddelde in
de meer genoemde jaren 230 H L. be
droeg. B»ter waren dc uitkomsten in
Zeeuwsch-Vlaanderen, waai* de varië
teit Industrie dó Zeeuwsche blauwen
en bonten vervangt; hier werden in
1923 van 200 tot 300 H.L. per II.A.
geoogst, tegen 176 ILL. in de ia ren
1921 en 1922 Iu westelijk en noord
westelijk Noord-Brabant, waar het gc-
middeldé in 1921—1922 250 H.L. be
droeg. liepen titans de onbrengsten
sterk uiteen naast, zeer goede uitkom
sten van 300 H.L. kwamen andore van
150 H.L. voor, In Limburg werden in
de twee meergenoemde jaren gemïd-
de'd 200 H.L. per H. A. geoogst;
thans bodi'oegde opbrengst in Noord-
Limburg pl.m. ISO HL. en in Zuid-
Limburg 160 H.L.
Behoudens enkele uifczondeviugen,
o.a. in ZeeuwscH-Vlaanderen en som
mige deeicn van westelijk Noord-Brn-
hanfc, bleef dus de opbrengst in 1923
benedón het middelmatige en was
zelfs in verschillende gevallen vrij qji-
gunstig te noemen.
Wat de kwaliteit betrefl. kan wor
den medegedeeld, dat de knollen
meerendeels klein gebleven zijn, ter
wijl bij sommige soorten, vooral bij
dc eigenheimers, veel zieke knollen
voorkomen. De hoedanigheid is overi
gens ovor het algemeen bevredigend.
IrieMllletor?
DE ROMAN VANEEN
PRINSES
Naar het Eugelsch
van
C. N. en A. M. WILLIAMSON.
15).
HOOFDSTUK IX.
IJ z e r h' a r t t h u I s.
Slot Lyndalbe-5 ligt op een hoogte, i
een meer, ongeveer vijftien kilometer
ten Zuideu vau do Rhaetiaansc-.ie
hoofdstad. Het kasteel is vriï modern,
met puntige borentj-s eu uugesnedep
minarets, cu daar het ven wit Carra-
ru-marmer gebouwd is, weerspiegelt
het zich als een witte zwaan in het.
heldere groene water van het Mum-
inclineer. Do h el;1 omgeving van hot
paki', van de I r.eclo terrassen tot dó
fouf-einon en de bijna tropische tui
nen, wijst op luxe,
uar aan den anderen oever van
de Miimmcls.-e stoot een donkere p i-
de vesting, waaraan, niemand
hoeveel eeuwen geleden, de etvrslo
vrool jkheid 1
Graaf van Brsitstein is b6gonnen- te
bouwen. Do mannen der volgende go
slachten maakten het werk af. en nu
kan men nauwelijks meer zien, waar
de rots eindigt en het kasteel begint.
De donkere msssa ligt daar als een
groote draak, rustend, op de bochten
van zijn eigrn staart: de diepliggende
ramen kijken als even zoovele oogen
over het heldere water naar de witte
pracht van Lndalberg, al3 de dreigen
de blik (van een drakenrnonster dat
zich eareecl maakt e:n mooi jou© meis
je te bespringen en te verslinden.
De opinie van Barones von Lyndal
over het grimmige oude slot Breifc-
stein was nogal eens veranderd in de
jaren dat ze aan het meer woonde.
Soms vermaakte ze zich met de ee-
daclile, dat de groote man. die baai-
versmaad had, in mindere luxe leef
de. dan zii door haar schitterende hu
wel ijk had verworven, Dan weer ver
vulde de gedachte aan den ouderdom
vau het ge-lacht von Breitstein haar
met jalouzie; en meer dan eens erger
de baar het gevoel dat de „oude brom
beer" daar in zijn bol kon zitten, ©n
alles gade kon slaan wat er in Lyn-
dalbrrg gebeurde. Ze had dan wel
ku 1111011 gillen en de vuist schudden
tegen de donker© mr.«?a rois en sfoon
nan den ovrkant van bef wat°r.
Maar na het verjnardagslml. en gedu
rende eerste dagMi van L-opoM's h->-
zock aan haar huis, keek ze dikwijls
glimlachend naar de donker© silhouet
tegen deu noordelijken hemel.
„Zie je het, oude heer?" vroeg ze
dan, vrolijk. „Ben jé daar aa.11 't spi-
onneeren? Denk je dat jij alle wijsheid
en alle macht bezit'? Weet je wat ik
voor plan in den zin heb, eu kun 1©
raden waarom ik me al die moeite
heb gel roost? Zoek. je je hersens af
om iets te vinden om mijn plaunon in
de war te sturen? Maar het zal je niet
lukken, zie je. Het is laat Je kunt
niets doen, behalve stil zitten en brom
men en naar je eigen klauwen kijken
die een vrouw heeft afgeknipt. Hoe
bevalt je het Vooruitzicht, oude lieer?
Lig je 's nachts wakker, peinzend hoe
je jouw plan \oor het huwelijk van
den keizer nog ten uitvoer zult kun
nen brengen? Je hele b.oinmerige le
ven lang heb je de vrouwen veracht;
maar nu begin je eindelijk te ontdek-
keu, dat, niettegenstaande al je
J macht, een vrouw met tact en geld, 1
mooie huizen eu een goedhartigeu
echtgenoot, dingeu kan doen, die dc
hoogste staatsman in het land niet
ongedaan kan maken. Hoe lang zal
'het nog duren, voor je me dat toe
geeft, kanselier Beer?"
Zoo vermaakte de Barones zich soms
in verloren ooeenblikkon, terwijl re
am van haar salon stond,
als
11 haar casten bezie
wcns.-htc zich in het
hijzonder- geluk omdat ze zoo slim
was geweest om Egou von Breitstein,
den halfbroeder van deu kanselier, te
inviteei'en.
Die twee verschilden zes-en-dertig
jaar in leeftijd, en ze waren nooit
vrienden geweest in den waren zin
van liet w-oord, want de oude man
kon zich in het geheel 11k' vereeni
gen met het leven en deu smaak van
den jongeren broer, eu de jongere man
was ook niet in staat om de eigen
schappen van df,n oudere te waardeu
ren.
Toch werd er aan het hof gefluis
terd dafc IJzerhart meer clan eens den
vróolijken, knappen kapitein van de
a valor ie had gebruikt om groote eu
heet© kastanjes uit het vuur to ha
len. Tn ieder geval zou „mooie Egon",
zoonis 7.011 vrienden hem neomden, „de
handlanger van den kanselier",
zooals hij onder zijn vijanden heette,
het niet gemakkelijk gevondeu heb
ben 0111 volgens jnjn stand te leven als
zijn halfbroeder hem geen toelage had
gegeven. Het weinig bij elkaar passen
de paar sprak elkander vaak. en do
Barones vond liet ecu vermakelijk iele»,
dat liet allerlaatste nieuws van Slot
Lyndalberg, vast en zeker rver 7011
waaien over het water naar Slot
Breitstein.
liet was haar dus niet zoo erg nn-
anngeunnvii, toen er, nadat de keizer
drie dagen iu Lyuda!b:rg was ge
weest, en er nog drie. dagen blijven
zou, een boodschap kwam voor kapi
tein von Breitstein van z' broer.
Hel scheen dat de arme oude Lo-
renz te kampen had met z;m jicht; hij
wilde onmiddellijk Kgou liji zich
hebben.
Zulk een bevel moest worden op
gevolgd. Egou's toekomst hing heele-
moal van de luimen van ,4 jn half
broeder af, zooals hij tegen de Barones
:r>i, toen hij haar 1 verlof vree© 0111
haar een paar uur te mogen verlaten.
Dus natuurlijk gaf ze de boodschap
moe yoor den kanselier, dat dc Baron
eu zij hem beterschap toewenschten,
en Egon kreeg ook ©en dergelijke op
dracht vau den Keizer.
Terwijl de kapitein van de cavalerie
den koristen weg' nam van Lyndal-
berg naar Slot Breitstein (over h©t
moer in ccn aardig klein motorbootje)
eu beloofd had om op uic, terug te
zijn voor het diner en ©en concert,
spande de Barones al haar energie in
0111 vlug een rijtoertj© ■1 elkaar te
zetten, waardoor Leopold weer de
kans kreeg op een töte-a-tête met juf
frouw Mowbray.
Ze lind iets dergelijks al vaak ge
daan, zoo handig, dal, er geen klets
praatjes over ontstonden; en als het
fÜrtpnrtijtjo (dat d© gastvrouw aan-
moedipd© om Leopold vijandig f©
stemmen tegen do liern opgedrongen
trouwplannen vvn .'ca kiuselier) ziet
met groote sprongen vooruit ging,
was hot zeker niet de schuld van Ba
rones von Lyndal.
„F.gon heeft natuurlijk de op
dracht om zooveel mogelijk oogen en
ooreu 1e gebruiken in I.yiidalborp, en
nu is hij geroepen om zijn ©erst© rap
port in te dienon", docht zc b'i zich
zelf. toen do jongói'e von Breitstein
vertrokken was.
Maar dezen keer ten minste word
<te'mooie Egon valschslijk beschul
digd. Toen hij oji Slot Breitstein
aankwam, wist hij nog ni©t waarom
zijn broer om hem gestuurd had, hoe
wel hij wel vermoedde, dat het niet
was 0111 d© reden, dio do kanselier
had opgegeven.
Do kanselier zat in ziin studeerka-
m-r, een fromkamor met cr©ote ra
men en wanden, die bijna tot boven
aan toe vol boeken stonden. IIii zat
een stapel brieven to lezen, toen Egon
d aangekondigd, en als hij werkc-
ziek was. liet hij er niets van mer
ken. Op zijn vierkante gezicht, met
de overhangende wenkbrauwen, de
sombere oogen ©n het indrukwekkend©
hoog© voorhoofd, was niets van pijn
te lezen.
„Ga zitten. F.gon". zei bij kortaf,
terwijl hij een enveloppe in tweeën
scheurde waarop het portret van den
Koning van Hongarije was gestem
peld. „Ik ben dadelijk tot jo beschik*
Ving.
