HAARLEM'S DAGBLAD
Weensche Brief.
Binnenteö.
Onze tacliliock
VRIJDAG 28 DECEMBER 1923 - TWEEDE BLAD
(Van onzen coi respondent.)
het einde van de post., telefoon-, telecraaf en doua-
ne-stakinc. om een versch il van 40.000 kronen! „tante
pos"' in oostenrijk! mr. zimmerman zonder auto. stem.
men voor een recime a la mussolini. het streven naar de
coalitie door de sociaal-democraten,
Weeneu, 15 Dec.
Het is gedaan.
Aan do gr co te staking van het post-,
telefoon-, telegraaf- en douaneperso
neel is een einde gekomen. Tot op het
laatste oogenblik zag de toestand er
echter allesbehalve rooskleurig uit:
geen van beide partijen wilde toege
ven, do regeering verschool zich arh
ter den persoon van mr. Zimmerman,
die. zocals telkenmale werd beweerd,
de door de beambten van den staat
verlangde uitgaven onmogelijk kon
goedkeuren. Het personeel van zijn
kant echter meende er bij te moeten
blijven, dat. de bijzondere Kérstmis
gelden moesten worden uitgekeerd en
dreigde met pen uitbreiding van de
staking over andere takken van diénst-
Vrijdag zouden de aangestetden der
slaatsdrukkerij e n het werk neder
leggen en wanneer het infusschen nóg
met tot een overeenkomst- tusschen
staat en personeel eekomen zou zijn,
wilde men voor den komenden Maan
dag een si>oorwegenstaking euscenee-
ren Dag-in. dag-uit werden in finan-
cieele en meer nog in coinmercieele
kringen verliezen celeden, die in de
miiliarden liepen, na enkele dagen
reeds werd de achterstand aan brie
ven en poststukken op alle kantoren
op vier millioeh stuks geschat en ter
wij] men algemeen wanhoopte aan een
spoedig einde van den miserabelen
toestand, is vrij plotseling Donderdag-
namiddag hot, werk weer opgevat. In
plaats van de aanvankelijk toegezeg
de 30.000 kronen Kerstniisgelden is nu
voor iode.ren beambte gemiddeld
70,000 kronen toegestaan. Om
kleine verschil van 40.000 kronen per
man, d.i. ongeveer anderhalve Neder-
landsche gulden, heeft men het publiek
zulke enorme moeilijkheden in den
weg gelegd, heeft men duizenden en
duizenden onberekenbaar groote scha
de berokkend en heeft, men Oostenrijks
naam en aanzien in liet buitenland-
willens en wetens aanmerkelijk scha
de toegebracht. Algemeen kan dan ook
geconstateerd worden, dat de poste
rijen in het bijzonder zich wederom
voor de zooveelste maal ontelbare
vijanden gemaakt hebben. Wamt
lang is men over dezen tak van dienst
niet zeer te spreken. In vele opzich
ten kan zij aan de Ilollnndscli'
..tante Pos" een voorbeeld nemen -
de beroemde postcheque- en oirodiens
er buiten gelaten. In Oostenrijk
toch bestaan maar drie bestellingen
per dag. twee dos voormiddag!
slreeks acht en elf uur, en
namiddags om half vier. Dan is het
uit. 's Zondags wordt in het. geheel
niets bezorgd en bovendien laat het
arbeidstempo véél te wenschen over.
Een bnef in Weencn ze'f op de bus
gedaan, laten we zeggen in het derde
stadskwartier en bestemd voor het
achttiende, kan twee dagen over zijn
reis doen, doch vaak duurt het ook
vijf a ze? dagon vóór hij den adres
sant bereikt.
Daar wii nu toch hier over de post
spreken, is het misschien wel de moei
te waard eens wat van de kauloorïo
kalen te zeggen. Stoffiger en smeriger
vertrekken kan men zich niet deuken.
Ik hen in Holland vaak in de gelegen
heid geweest postkantoren van binnen
en van buiten Lot in do kleinste détails
nauwkeurig te leeren kennen en ik
kan u verzekeren, dat de lokalendie
in Holland als bergplaats voor wa
gens en voor materiaal'gebruikt wor
den, duizend maal beter en gerieflij
ker zijn dan do bureauvertrekkon
hier. De reden daarvan is, dat het
Nederlandsche ministerie van Water
staat altiid nog zorg draagt voor mo
dernisecrir en voor hernieuwing der
bestaande gebouwen en vaak ook ge
heel nieuwe gebouwen doet verrijzen.
In Oostenrijk daarvan geen flauw
idee 1 Sedert tientallen van iaren is al
les bij het egde gebleven, het hoofd
postkantoor bijvóorbeeVl is wel een
groot gevaat te, doch is gebouwd in de
laatste helft van de vorige eeuw en
van c-en zaal voor het publiek is geen
sprake.Ej.rder zou men van een „hok"
moeten spreken, een kaal en naakt
hol. Klein van omvang, met steenen
muren en een laa«. gewelfd plafond.
De boiem bestaat uit vervelooze plan
ken en de loketten zijn zóó onverzorgd
en smerig, dat men zich wèl hoedt er
in nauwere aanraking mee te komen.
Het bedienend personeel bestaat
hoofdzakelijk uit ouderwetsch-nit-
zieude juffrouwen, die van geographie
nel zooveel benul hebbeu als de schoen
poetser op de boulevard, die me laatst
plcehtic verzekerde dat Kopenhagen
in Holland lag. en die bovendien er
vaak een handie van hebben zoo
De goeden niet te na gesp rok en, want
die zijn er óók.
Een andere fout is, dat Oostenrijk
niet aangesloten is bij de internatio
nale postfederatie, zoodat bijvoor
beeld postaanwijzingen voor geldelij
ke bedragen uit. audere lauden hier
niet geïncasseerd kunnen worden.
Nu de staking geëindigd is. heeft de
post dagen en dagen noodig om alles
weer in de oude sporen igrug te bren
gen. Onafgebroken wordt gewerkt en
ditmaal worden zelfs op Zondag brie-
veu besteld. De achteistand is echter
neg altijd zeer groot.
Mr. Zimmerman, die deze week naar
Geneve zou reizen om daar a's ge
woonlijk rapport vcor den Volkenbond
aangaande de voortschreden van liet
saneeringswerk nit te brengen, heeft
in verband met- de nu afgeloopen sta
king dezen tocht uitgesteld. Persoon
lijk w as hij ook ccor de gevolgen van
de actie der staatsbeambten getroffen,
want de chauffeur van zijn auto. even
als de bestuurder van dr. Seipels wa
gen. had als bewijs van instemming
met de anderen er ook het bijltje bij
neergelegd. Zoodat men den commis
saris-generaal zich vcolal te voet door
de straten zag bewegen.
Hoe lang zaJ c'e rust in den lande
nu duren? Welke nieuwe staking staal
thans weer te wachten? Dit zïin
.gen. die onwillekeurig eoti ieder
op de lippen liggen, wanneer hii over
de heerschende toestanden nadenkt.
Wat het is toch sinds de algemeene
verkiezingen een tactiek van do lei
ders van het volk, van de sociaalde
mocraten, om de absoluut burgerlijke
regoering zooveel mogelijk moeilijk
heden in den weg te leggen en zoo mo
gelijk haar prestige zoowel iii binnen-
als in buitenland afbreuk le doen. Dat
de thans geëindigde staking ook een
actie uitsluitend in deze richting was,
is duidelijk. wanneer men nagaat 0111
wat voor een klein verschil van 40.000
kronen het feitelijk ging. Opmerkelijk
is het, dat onder deze omstandighe
den telkens luider en luider door een
steeds grooter wordend deel der he
volking de wensch wordt uitgespro
ken, dat hier een régime wordt inge
voerd. zooa.'s Benito Mussolini het aan
Italië heeft gebracht.
Tot nu toe heeft de regeenng nog
steeds alle moeilijkheden en alle ge
vaarlijke klippen kunnen omzeilen,
zal liaar dit echter op den duur altijd
moeeliik zijn? De sociaal-democrati
sche leider smaken er geen geheim van
dat zii od ministersoc»"tfe'uil!es reflec-
teeren en de invoering van een co-i-
litïe-svsteeni naderbii wenschen. Dr
Seinel heeft meermalen uitdrukkelijk
"verklaard, dat liii zelf in geen geval
met linksche elementen wil samenwer
ken. zoodat hii de eventueele vorming
van een nieuw kabinet de tegenwoor
dige bondskanselier van liet po-itieke
schouwtoonec-l zal verdwijnen.
W. M. BEKAAR.
DR .T. GEWIN. Na een korte
ongesteldheid is te Amsterdam over
leden dr. .1. Gewin, geneesheer-direc
teur van de Ned. Herv. Diaconessen
inrichting aan den Overtoom aldaar.
Do teraardebestelling van heb stofte
lijk overschot zal Zaterdag plai
vinden, des namiddags te 12 uur, op
Westerveld. De trein voor belang
stellenden zal om 11 uur S min. van
het Centraal-station vertrekken.
FJEN ONTSPORING. Donder
dagmorgen is een goederentram van
Terborg naar Zeddam te Etten uit
da rails geloopen. De machine gleed
dwars t»;r den gladden, met sneeuw
bedekten weg en kwam aan de over
zijde voorover ïn een sloot terecht.
De eerste goederenwagen kantelde
midden op den grintweg, de tweede
wagen ontspoorde ook, maar bleef
overeind staan. Het opruimingswerk
zal wel een paar dagen duren. Per
soonlijke ongelukken zijn er niet bij
öorgekonien.
HET AUTO-GEVAAR. De lieer
Koets te Assen is op den Rolder-
straatweg door een auto overreden
en gedood.
VROUW VERBRAND. Te Hon-
selersdijk is een hoogbejaarde, alleen
wonende weduwe dood in liaar uo-
vaaK een »«|Hl I ning gevonden. Zij had hevige
vriende'iik en onbeleefd mogelijk op te1 brandwonden gekregen door t vlam-
lre(jen vatten van haar kleeren.
De Postcheque en Giro
dienst.
Een commissie van toezicht
gevraagd
De Kamer van Koophandel te Am
sterdam heeft aan den minister van
Waterstaat haar meening omtrent de
toekomst van den Postcheque- en Giro
dienst in een adres te kennen gege
ven.
Allereerst moet in liet oog gehou
den worden, zoo meent adressante,
dat do allcs-ovorheorsohende groud-
slag voor een Rijksgirodienst geheel
dezelfde moet zijn als die, welke het
bestaansrecht eener particuliere in
stelling bepaalt, ul. dat zijne uitgaven
door de ontvangsten worden gedekt.
Alle regelen moeten beheerscht worden
door de eigenlijke functie van liet. in
stituut, te weten: die van overschrij-
•ingsinsti tuut-
Als de exploitatie-uitkomsten vat
en dienst eene matige rentevergoe
ding toelaten. zou de Kamer liaar
stem daarvoor willen uitbrengen, in
dien het karakter van een deposito-
bank slechts niet opnieuw aan den
dienst verleend worde.
De portvrijdom voor aangeslotenen
moet worden afgeschaft.
Het is verder alleszins gerechtvaar
digd van de aangeslotenen een ver
goeding van de hun bewezen diensten
te vragen. Naar het ons aanvankelijk
voorkomt wave het de bilhiksto wég
voor iedere liandelir- een vergoeding
vast te stellen en zoude het o.i. eenvou
dioer ziin de vereisclite drukwerken
tegen zekeren prijs heschikbaor te stel
len. dan om voor te schrijven dat ieder
billet van gireerinv met zegels moet
worden beplakt.
Toepassing op den te heropenen be-
staaiiden dienst van de beginselen,
welke blijkens 't vorenstaande de- basis
van eenen girodienst behooren te vor
men. vordert een nauwkeurige kennis
van de financieels resultaten van het
thans afgesloten tiidvak. De mededec-
lingen, welke het Rapport, van de Ne-
derlandsche Bank hieromtrent doet,
geven aan buitenstaanders geen vol-
doenr inzicht om zich daaromtrent
een oordeel ie vormen.
I)e Kamer beveelt o.a. aan den
Rijks Postcheque- en Girodienst een
Commissie van Advies en Toezicht
toe te voegen, bestaande uit deskundi
gen uit. het bedrijfsleven, we'ibe den
leider van dezen dienst bii dit zeer
gewichtige onderdeel van zijn taak zou
kunnen bijstaan.
De NHerlandsche Bank ontraadt in
liaar raporfc óók een beperkte decen
tralisatie. omdat één uitzondering op
liet beginsel van centralisatie aan
drang zal doen ontstaan naar moer
uitzonderingen. De Kamer acht, dit be
toog niet sterk, omdat een vergeliikïug
met lic-1 buitenland slechts opgaat on
der overigens gelijke omstandigheden.
Wel meent zij. dat. indien het begin
sel van selfsupport volledige centrali
satie medebrengt, deze althans voor
loopig moet worden doorgevoerd, maar
dat er dan aanleiding zou bestaan ecu
geheelen dienst naar Amsterdam over
ie plaatsen, ook. omdat de hoofdstad
het centrum is van den Ncderlaud-
schen geldbank.=4 en dienvolgens voor
de zoo zeer ge wensch te instelling van
een commissie van advies de keuze u.t
daarvoor geschikte personen te dezer
plaatse zooveel ruimer is dan elders in
den lande.
nieuwjaarsreceptie ten
hove.
II. M. de Koningin zal op 1 .Ta-
iniriri, respectievelijk des namiddags
ten 1 uur en ten '1 1/4 uur,, de hoog
ste rogoeringsautoriceiten, voor zoo
ver te 's Gravonhage wonende, en
do leden der hofhoudingen van H. M-
en II. M. Koningin-moeder, even
eens voor zoover te 's Gravenha-ge
woonachtig, in de gelegenheid stel
len gelukwensc'iien mot de jaarwisse
ling aan te bieden.
omdat het ook duitsch is.
De hoefijzer-redacteur van het
Ilbld. schrijft:
De ..Goudmarken" en de „papier-
roebels" raken wij, uit onze kranten
circulatie al niet meer kwijt-. Even
min als de „aanhangwagens" (Hol
landsen: bijwagens) uit de geschrif
ten van onze tramdirecties. Zoo
wordt het schaakspel ook reeds meer
en meer verduitecht met „loopers"
li j-adshieoren) en .-.damers" (konin
ginnen), straks zeker ook nog niet
„springers" en „boeren". Laat ons
nu ten minste nog wat vechten voor
ile Hollandsche namen van enze
Uollandsche kinderspelen- Tn een be
spreking van een Kerststuk zagen
wij cl at de schrijver daarin „blinde-
koe" leed spelen. Dit moge als ge
westelijk Nederlandsch verdedigd
worden, de gewone en algemeene be
naming is het stellig niet; die is
blindem annetje.
Nu is blindemannetje plastisch be
ter dan blindekoe (evenals verbreken
of afbreken plastisch beter is dan het
onzinnige onderbreken) want wat
er, bij dit spel, geblinddoekt wordt,
is niet een kwade koe maar een
kind of een monsch. Doch we moe-
I ten „blindekoe" in elk' geval en voor
al verwerpen omdat het ook
Duitsch i s; do Duitscher spreekt
van Blindekuh, wij Hollanders
■hébben ons blindem annetje.
W« blijven vechten tegen de Duït-
sclie indringers in onze taal.
AI zal_ he'., in een volk van zoo
slap nationalisme als net onze, wel
den moriaan geschuurd zijn.
Over een halve eeuw zal het Ne
derlandsch inderdaad zijn geworden
wat, vóór den oorlog, hoovaardige
Duitsohors net zoo gaarne plachten
te boeten: een dialect van het
Duitsch.
En dan zijn we l ijp voor annexatie.
geldverspilling bij het
rijk.
De Ilaagsche corr. van de Tel.
schrijft
Hoe vreemd en ondanks do bezui-
uigingsins-pectie met, leveranties aan
het rijk no/ heden ten dage wordt om
gesprongen, Iggrt o.a. hei volgende
In een kleine garnizoensplaats in
Zuid-Holland, waar ecu militair be
drijf is gevestigd, moesten steenkolen
besteld worden en wel de niet geringe
order van 1000 ton, d-i. circa 100
waggons. Ingevolge een aanschrijving
van het departement van Oorlog
moest de garnizoenscommandant dit
opknappen en deze opende een in
schrijving in een plaatselijk blad, doch
zonder succes. Toen ging liii ent
firma's aanschrijven en kreeg een a;
bod van 500 ton kolen voor f 17,25
uit een der groote steden. Op
van het betrokken departement
hii de order gunnen aan een klein
plaatselijk zaakje, dat de kolen leverde
voor f 19.50 de ton. Dus een schade
post voor liet. rijk van f 1200! Het
mooiste was. dat het plaatselijk hande
laartje voor de order terecht moest
komen bij de firma, dio de aanbie
ding van f 17.25 had gedaan!
In een groots provincieplaats in
Zuid-Holland kreeg een rijksinstelling
van het departement van Onderwijs de
medledèeling, dat zij de benoodigde co
kes voortaan van clo Staatsmijnen in
Limburg moest betrekken. Vroeger
had zii het steeds met Engolsclie gie".-
cokes gedaan van f 28.50 de ton, nu
kreeg zii die van de Staatsmijnen veer
f 39.
Een schadepost van liefst circa
f 10.000.—. Men kon er niets aan doen,
men moest zich houden aan de circu
laire va.n het departement.
Nog een staaltje van bczui.-vg'n
In Gelderland moest de garnizoens
commandant van een plaats tO'U mut!
cokes bestellen, Een inschrijvng werd
geopend; de aanbiedingen warm .e
hoog in vergelijking met de prijzen in
andore plaatsen .Toen werd oen twee
de inschrijving geopend, waarbij de
prijzen intusscheu waren opgeioo ren
Met een en ander was echter zoovel
tijd verstreken, dat de leverantie di
rect moest geschieden tegen ■'en hoe
reren prijs.
Resultaat een nadeeltje van oir- a
f 500. Al deze gevallen bewijzen dat,
ondanks den roep van bezuiniging, oe
geldverspilling kalm haar gang giat.
BRAND TN EEN PENSION. - Woens
dagnamiddag is tijdens de afwezigheid
van de bewoners brand uitgebroki
een pension aan de Prof. v. Reesla
Blaricum. Niettegenstaande de
cumsclie brandweer met twee spuiten op
-aterieiding het vuur trachtte
strijden, brandde het geheeie
De pensionhouder en zijn Trc
eenige dagen met vacaniie. de gasten
ren. toen de brand uitbrak, eveneen
-ezig. Enkele voorbijgangers, die de
brand ontdekten, konden nog een oiar.i
naaimachine en wet huisraad uit h<
perceel halen.
IJS. In West-Fi icsln.nd zijn do vaa
wegen to ego vroren, zoodat a 11 a zeil- e
motóryaart is stopgezet.
De scheepvaart is op het Sieenwijke
diep en da daarmee in verbinding st.uu
de kanalen tengevolge vani het ijs gi
slrernd.
De Gouwzee is dichtgevroren. De vii
scherij te Vol en dam ligt stil. De vaa:
Edam—Volendam is gestremd. Op vaai
!en en sloten rijdt men reeds schaats.
den Nederlandse-hem Boerenbond, werd
'door don voorzitter vaa den gezood-
heidsraod een oom missie samengesteld,
die tn haar vergadering ram 4 December
j.l. genoemd adres aan con bespreking
Desa commies ie lieefl aan den Mi
yn ander 'Departement dan dat
de nfdceling Volksgezondheid
en dit eveneens te doen ten
enkele bepalingen der Waren-
het Departcino.H van Arbeid,
Nijverheid te onttrekken;
nodige stappen te doen om tot
cngcri van do bepRlrngen be
treffende do keuring van voor uitvoer be-
it de veewet naar
e geraken, opdi
Vrouw (n.a een huiselijke twist):
Je hoeft do eerste maand niet tegen
me te spreken 1
Man: O, denk jo dat je dan ein
delijk uitgepraat zult zijn
v ij z c r
O n tl e r v
Tom: Ik
de het zoo met
Onderwijzer (boos)Bedoelde"
je het zoo niet!
"'om:'- Nee meneer. Ik lachte ia
mouw, maar ik wist niet dat er.
een gat in do elleboog zat!
binuênlM
hand kor
elke
tot belangrijke
HET OPENBARE DANSEN.
II bh
He
Hei
Tieenett van vergunningen, om
1 het openbaar të laten dansen, '.weit
onderwerp van bespreking uitgemaakt
i de Commissie voor de Slrafverorie-
ingeil te Amsterdam. Naar wij verne-
len, heeft do meerderheid dezer Raads-
Jmmissie zich ten gunste van het open
bare dansen uitgesproken in dier voege,
dut van het algemeen toelaten daarvan
geen sprake behoort te zijn, doch aan be
paalde zaken dansverguuniug verleend
zal worden. De zaak komt spoedig ia
den Raad. Krijgt ze daar haar beslsg
hetgeen wel zeker schijnt aan zal dus
spoedig in Amsterdam de thé-danein; c-n
het diner- en souper-dansant geïntrodu
ceerd worden.
vleeschkeuringsv/et en
warenwet.
tr aanleiding van hei betreffend
adres, gericht aan Hare Majesteit de Ko
ningin door den Chrïstelijken Boeren- on
Tuindersbond in Nederland, het Konink
lijk Nederlandsch Landbouwcomité en
auto voor beroep.
Tot dusverre heeft - aldus het II bid.
verschil van meening bestaan over <le
vraag, of iemand, die een auto houdt,
iiilsltiiterid of hoofdzakelijk voor zijn
bear Ij f of beroep, zijn recht op een la
gere belasting verspeelt, indien hij op
de ritten, wel Ij e li ij voor zijn bedrijf of
beroep maakt, )ui en dan personen
medé neemt, die met de beroepsuitoefe
ning niets uitstaande hebben.
In de laatste aflevering der „Beslis
singen in belastingzaken" is thans
een uitspraak opgenomen van den
Raa«l van beroep te Middelburg, waar
in is beslist, dat in een dergelijk geval
niet do belasting naar het volle tarief
verschuldigd wordt, maar volstaan
dient te worden niet oen aanslag naar
do helft der belasting.
Naar aanleiding \an deze uitspraak
heeft de Minister van Financiën de he-
Justingamblenarèn aangeschreven, dat
ook naar zijn meening liet feit, dat
iemand van hel gebruik van zijn mo
torrijtuig voor do uitoefening v;ui zijn
ambt (bedrijf of beroep), „bijkomstig"
aan anderen gelegenheid geeft om mo
tie te rijden, nog niet medebrengt, dat
het motorrijtuig niet hoofdzakelijk
voor het beroep van den belasting
plichtige wordt gebezigd.
In dezelfde aflevering is een aan
schrijving opgenomen ten aanzien van
vrachtantömobiolen, die op geregelde
tijden ook voor vervoer van personen
worden, gebruik:.
Volgons tie wettelijke bepaling zijn
vrijgesteld van personeel» i -?lasting de
motorrijtuigen die kennelijk ingericht
zijn voer goederenvervoer tn uitslui
tend of hoofdzakelijk daarvoor ge
bruikt wordeu. In een bepaalde streek
v.in hét iaritl werd échter oen gewoon
te gemaakt van het op Zen- er. feest
dagen verhuren van vrachtautomobie
len voor vervoer van personen. Het ka-
iakter van „kennelijk ingericht voor
goederenvervoer" ging door dat ver
voer niet verloren, aangezien do auto's
ten behoeve daarvan slechts van losse
banken behoefden ti worden voorzien.
Er bleef dus do vraag, of hior nog wel
van een hoofdzakelijk gebruiken voor
goederenvervoer kon worden gespro
ken. Deze vraag heeft, de Minister ont
kennend beantwoord. Do vrijstelling
blijft, alleen behouden Indien naast het
onbelastbaar gebruik een belastbaar
gebruik van geheel „bijkomstigen"
aard staat. En dat was Uier. waar tiet
personenvervoer geregeld en als bet
ware bij wijze van bedrijf plaats vond,
zeker niot ihat Igevial.
een waarschuwing inzake
landverhuizinc.
Den directeur van het informatiebu
reau van do Nedorlandsche vereeni-
ging Landverhuizing, Bezuidenhout-
scheweg 97 ie 's-Gravcnhage, is geble
ken, dat er door do Irrigation Council
of Alberta of althans met gebruikma
king van tien naam van die instelling
propaganda wordt gemaakt in Neder
land voor emigratie naar Canada door
advertenties in verschillende couranten
steller van do advertenties tracht
zoo wordt vanwege genoemde ver-
eeniging gemeld personen, die er
op schrijven, te misleiden door toezen
ding van een afschrift van een nl of
niet gefingeerden brief van een ul of
niet beëtaanden Nederlander in Cana
da. in welken brief beweringen voor-
koincn waar de leugens of de overdrij-
ing dik opüggcn.
Er wordt sedert eenige maanden
hier te lande weer een zeer drukke en
gevaarlijke, want niet betrouw-
propaganda gevoerd voor Cana
da en voor andere landen builen Euro
pa o.a. ook door kolonisatiemaat-
schappijen, die grond trachten te ver-
koopen op zoogenaamd gunstige voor
waarden. Do directeur van het infor
matiebureau voornoemd acht het daar
om noodig, wederom tegen dio propa
ganda te waarschuwen. Canada biedt
alleen kansen aan personen, dio be
kend zijn met ©enigen tak van land
bouw (tuinbouw, veeteelt enz.) em aan
huishoudelijke krachten.
Vertrek naar verschillende andere
landen moet in het algemeen worden
ontraden.
Niemand besluite daarom tofi ver
huizing naar een land over zee. wolk"
ook. zonder inlichtingen te hebben ge
vraagd aan hel informatiebureau van
de vereeniging Landverhuizing, dat
die inlichtingen belangeloos verstrekt.
nieuw bankbiljet van 100.—
De directie van De Ncderhndscbe
Bank maakt in de „St.-Crt." bekend,
De voorzijde van di; biljet ver,
DE XF.DERi.AXDSCHE BANK
betaalt aan Toonder
HONDERD GULDEN,
/\mstcrdam, dagteekemng. 1
De Sccrciaris De President
Scriclcttcrs en nummers, welke du'n«
Kerbruin zijn gedrukt, komen boven de
zen tekst tweemaal voor.
Op den voorgrond van hel biljet be
vindt zich ter linkerzijde van den tekst
ccn zittende vrouwenfiguur, die de
rechterhand onder de kin houdt, terwiil
liaar hoofd naar den toeschouwer is ge
keerd. De linkerhand rust op het lin
kerd ij beert, dat over liet rechterbeen is
geslagen. Dn figuur is geplaatst op een
donkeren achtergrond, waarin de "Ne
derland jche Leeuw als motief voor
komt. liet overige gedeelte vertoont een
uit liincn samengestelde oranjc-appcl-
yersicring, boven den tekst overgaande
in een afbeelding van een rijzende zon.
In den linker benedenhoek van bet
biljet zijn twee door een cirkel omslo
ten hoornen van overvloed afgebeeld,
waartusschcn een gevleugelde Mercu-
riusstaf met slangen, terwijl ia den
rechter bovenhoek h-.-; waardecijfer too
is afgedrukt in een cirkolvlak, waarvan
de vulling bestaat uit dooreengevloch
ten lijnen.
ipalle rand. welke het biljet om
lijst, bestaat uit het telkens herhaald
wordend symbool van het gezag» co
oud-Romeinsche bijl met roeden.
Met uitzondering van aanduiding van
serieleters en nummers i- liet biljet ge
drukt ia blauwe kleur op een uit roede
nen snnicngestclden ondergrond. De
rticale lijnen van den ondergrond zijn
r weerszijde dei woorden „betaalt aan
Toonder" onderbroken door een tweetal
gelijke üinvcrsieiingcn, terwiil tusschen
den „De Secretaris" en ,.De
President" een derde stervormige ver
siering voorkomt.
De keerzijde van het biljet ver
toont over haar geheel cru cirkelvcrsic-
ring van dooreengevlochten :.iingcrhj-
nen in blauw, paart en grijs. Het arti
kel 2.12 van het Wetboek van Strafrecht
n een clier cirkels afgedrukt.
i een cirkelvormige ruimte, welks
middenpunt beneden dat van bovenge
noemde cirkelversicring is gelegen,
staat als motief het Nederlandsrhc wa-
omgeven door een krans, dit ge
drukt in blauwe tint.
Boven deze afbeelding is een lint
vormige ruimte vrijgelaten, waarin in
paarse kleur de cirkclvcrsicring vaa
slingerlijnen van het biljet doorloopt.
In de vier hoeken zijn ovalen aan
gebracht, waarvan de vulling bestaat
uit lijnen in blauw, paars en grijs.
Het waardecijfer too is in beide boven-
ovalen afgedrukt in cijfers, uit evenwij
dige horizontale lijnen bestaande, ter--
wijl in de twee beneden-ovalen de serie-
letters en nummers van het biljet voor
komen.
iljctten worden gedrukt op. aan
alle zijden recht afgesneden, papier
ongeveer :i,; bij i:
als
de
woorden „Ncd. Bank", :er plaatse van
linti
ijde.
achter-
Zij worden ter voorzijde, voorzien vaa
den stempel der handtcekenir.g van den
President en den Secretaris. De biljet
ten zijn gedateerd van 23 Januari
!92=
SIG A R ETTENZ\V END EL.
De Geld. verhaalt:
In Lobith, Tolkamer c.o. werkt©
sinds eenige dagen een handelaar in
sigaretten ,db de liefhebbers afliep
,cn „reuzonwaar" aanbood. Een heer
uit Tolkamer kocht een partijtje op 'n
Feuille ton
DE ROMAN VANEEN
PRINSES
Naar het Engelscli
van
C. N. en A. M. WILLIAMSON.
24)
De stem in zijn oor sprak woorden,
die het bloed in zijn aderen sneller
deod vloeien.
„Ik zal het doen", zei hij. „wie is
er onder mijn \olk dio „neen" zal dur
ven zeggen tegen het „ja" van de-11
keizer'.' Ik zal een nieuwe wet maken,
li. zul een wet zijn voor mij zelf al
leen".
Zijn gezicht, dat eerst bleek zag,
was nu rood geworden. H:j verscheur
de het onafgemaakte telegram en
schreef een ander, dat hij ondertee-
kende met; Leo, do gemzenjager". En
toen hij het formulier had afgegeven
en t>etaald, bleef er nog juist t-id ge
noeg over om een kaartje te koopen,
een geheelo eerste klasse coupé te re-
serveeren eO or. vlak voor de trein
.vertrok, in te springen.
Toen de trein langzaam het groote
Itation uit reed klonk in Leopold's
hoofd de edele muziek van zijn gewich-men, had hij toch als jongen al ach-
tige besluit. Hij kon niets anders zien,
aan niets anders deuken, dan aan dat.
Hij snakte er naar om zijn liefste in
zijn armen te nemen; 111 zijn verbeel
ding voelde hij haar kussen, di'e hem
den vorige 11 avond onthouden waren.
Hij vertrapte de traditie van een kei
zerrijk onder zijn voet, in de hoop van
een toekomst met haar; en iedere
dreun van do machines bracht hem
dichter bij liet begin van die toekomst.
Maar zulke, oogenalikken van ge
weldige opwinding komen maar zel
den voor in ons leven. Lang duurt het
nooit, en zoo geschiedde het ook dat
de muziek in het hoofd van den Keizer
een toontje lager ging zingen. Hij
dacht nog vol liefde aan Virginia,
maar hii dacht ook aan zijn land en
hij trachtte ua te gaan, welke uitwer
king de uitvoering van zijn plan op
anderen zou hebben. Er was niemand
op do heel© wereld voor wi;n Leopold
van Rhaetia bang behoefde te zijn,
maar er was iemand aan wien hij veel
te danken had, iemand, die hij niet
graag wilde beleedigen.
Toen ziiu vader nog leefde had êen
man die zelfs toen al oud was
op de puinhoopen van een tragisch
verleden een gro.-if, voorspoedige na-
tie opgebouwd. Deze man was meer
voor Leopold geweest dan ziin vader
ooit geweest was; en zonder dat bii
hem warme genegenheid kon inboeze-
ting en dankbaarheid s*oor den oude-
reu vriend gevoeld.
„Arme oude von Breltstein!" zucht
te de keizer. „Het land is zijn afgod
het land met al de oude tradities,
I-lij zal deze breuk sterk voelen. Ik zou
hem sparen als ik kon maar ik kan
toch mij-u leven niet aan hem opoffe
ren
Hij zuchtte weer, en keek boos op,
toen hij plotseling een geluid hoorde,
alsof er iemand binnen gekomen was.
Als een geest, opgeroepen uit de
diepte, stond daar de Kanselier in de
deur tussghen Leopold's coupé en de
afdeeling er naast.
HOOFDSTUK XIV.
IJzerhart was gekleed in de lange
grijze overjas en de zachte grijze hoed,
waarmee de Kanselier van Rhaetia
staat afgebeeld op alle mogelijke toe
vallig genomen foto's. (Officieele por
tretten werden er nooit van hem ge
maakt.
Toen hij den keizer zag nam liij den
beroemden hoed af en ontblootte het
mooie oude hoofd, met het wonderlij
ke mengsel van zwart en wit haar.
„Goeden dag Majesteit", zei hij,
zonder een zweem van verbazing in
ziin stem.
De trein schudde even in een bocht
en de Kanselier had moeite om zich in
evenwicht te houden; maar hij stond
kaarsrecht, in de deuropening, totdat
de keizer, beleefd maar zonder enthou
siasme, hem uitnoodigde om bilnnen
te komen en te gaan zitten.
„Het- doet me plezier dat uw ge
zondheid 11 toestaat to reizen, Kanse
lier", zei Leopold. „Wij kregen geen
al to gunstige berichten over 11 van
Kapitein von Rreitstehi".
„Ik reis omdat u reist, majesteit"',
zei do oude man. ..Hot is heel vrien
delijk van 11 dat 11 het goed vindt, dot
ik hier blijf. Ik stel dat zeer op prijs".
Nu zaten ze tegenover elkaar: en de
jonge mau, die worstelde mee een ge
voel van schuld dat hij zich nog
heel goed herinnerde uit zijn jongens
jaren. als hij op het punt stond een
standje van den Kanselièr to krijgen
keek strak naar het harde, verstan
dige gezicht, waarop de middagzon
iedere rimpel duideiijk deed uitko
men.
„Zoo?" was liet eenige wat de Kei
zer antwoordde.
„Majesteit, ik heb u, en vroeger uw
vader naar mijn beste weten trouw
gediend. Ik geloof, dat u mij wel kunt
„Niemand mee
begin klinkt erg 1
het toch niet nood
weg to mnken ai:
kan doen?"
„Als ik deu indruk heb gemaakt of
1. Maar dit
in. U vind:
u een plczi
ik mot een omweg wilde komen waar
ik naar toe wil, majesteit dan is dat'
alleen om u do 2aak duidelijker te ma
ken. U verbaast or zich ongetwijfeld
over hoe ik wist, dat u vandaag op
reis zon gaan, ©11 mot dezen trein; óók
waarom ik het gewaagd heb u te' vol
gen. Door een toeval kwam ik achter
uw plan". (De Kanselier legde niet uit
hoeveel diplomatic or achter dat „teo-
val" school). „Daar ik met 11 oen spoed
kwestie wilde bespreken, die niet kon
worden uitgesteld, nam ik deze vrij
heid. en nam ik do gelegenheid waar.
..Sommige nienscheu zouden in mijn
plaats voorgeven, dat zij om liuu
eigen belangen gekomen waren, en dat
de trein bii toeval gekozen was. Maar
uwe Majesteit kent mij als ©en eerliik
man. die er geen doekjes omwindt, ais
liet niet gaat om dc diplomatie, maar
om mijn vriendschap voor u. Ik ben
niet iemand, dio keen open kaart
speelt met menschen, d:o mij vertrou
wen. cn ik wil. dat uwe Majesteit de
waarheid weet". (Dat was misschien
wel zoo, maar toch niet de heele waar
heid).
,.l' maakt mij nieuwsgierig'', zei
„Ik vind liet prettig als u al» vriend
met mij praat", zei LcopoljL Maar
zijn stem klonk toch een beetje hard
i Pi
ep
genaams,
„Ikjieb oen brief ontvangen van
den Kroonprins van Hugarin: Er is
hem ter ooro Kokomen dat er ecu be
paalde reden is waarom uwe majes
teit wacht met vorder 10 eann met do
besprekingen over een verbintenis met
ziin familie. Boozc tongen hebben ge
fluisterd dat uwe Majesteit verliefd is
op iemand anders, en <i© jonze Adal
bert heeft mij op vriendschappelijke
wijze verzocht om dat gerucht togen
te soreken of to be vos ti Ken".
,.lk weet niet of do onderhandelin
gen al iu een zóó ver gevorderd sta
dium waren gekomen, d it hij 't recht
had ora dergelijke vroaen te stellen",
antwoordde Leopold hlozend.
..Ik vrees", zei de kanselier, „dat \M
uin'n instructies heb overschreden, ia
inijn b'-zorgdheid voor Jr©< welzijn van
uwe Majesteit, en van Rhaetia. Mijn
eeniaro verontschuldiging is, dat ik wer
kelijk geloofde, dat uw plnn volkomen
stond. En dat geloof ik ook nu
Ik wil naar niemand luisteren,
mii van het legended prohoerf,
■tuigen e., ik zal nan Adalbert
(Wordt vervolgd.)
