HAARLEM'S DAGBLAD
OM ONS HEEN
DE ROMAN VAN EEN
PRINSES
ZATERDAG 31 DECEMBER 1923 -
V 1 FDE BLAD
No. 3271
De vernieuwing van de Groote Houtbrug
De lieer Daniels is voorstander van
liet behoud der z.g. kommiezenhuisjes.
Ik zal hein niet volgen in zijn ietwat
schampere beschouwingen over de re
denen van de voorstanders der sloo
ping, alleen dit wil ik er van zeggen,
dat hij elf bezwaren tegen den toe
stand van de brug en omgeving heeft
en niettemin de onschuld van deze lee-
ü.ikc en hinderlijke dobbeleteenen be
pleit
Als voordeelen van het plan-Diimont
worden genoemd, dat de rijstraat en
de trottoirs verbreed worden tot teza
men 17 M. Zij zal dus, zegt do schrij
ver, „do breedste brue van Haar-
lem worden". De brug wordt
sterk verlaagd, waardoor de, op
en afritten .naar den Raam- en Gast
huisstege! worden verbeterd. Direct
aansluitende aan de verhoogde brug-
trottoirs wordt een achter de huisjes
langs loopend voetpad gevormd.
„Slechts het voet ver keer Groote Hout
straat naar de beide vesteu en heel I
misschien nog dat va* .de vesten on
derling zal van deze vrij nauwe
uit- en ingangen gebruik in aken en dit
verkeer speciaal is niet zoo intens".
Zoo schrijft letterlijk de heer I}a-
uii ls. Blijkt uit deze woorden niet dui
delijk, dat hét veel ruimer {dus beter)
zou worden, wanneer do vierkante
blokken eenvoudig werden opgeruimd
Het is altijd verkeerd, wanneer bij
verruiming vun een stadsgedeelte in
de eerste plaats rekening moet wor
den gehouden met bestaande belemme
ringen. Daar komen altijd kunstmati
ge oplossingen uit voort.
Juist een jaar geleden hebben wij,
op gezag van een deskundige, een de-
finitiove oplossing aan de hand ge
daan. waarmee al de voordeelen van
het plan-Dumont verwezenlijkt worden
en de gewrongen oplossing van het
verkeer van do voetgangers verme
den. Tot verduidelijking wordt dit
plan hieronder nog eens afgedrukt.
Feuilleton
Naar het Engels c li
C. N. en A.M. WILLIAMSON.
26)
De oude man knoopte zijn jas los en
nam een portefeuille uit zijn zak waar
een kroontje op stond, een cadeau van
den keizer op zijn laatsien verjaar
dag. Leopold zag het en herkende het,
.wat de Kanselier ook gehoopt Ijnd.
„Hier zijn de telegrammen. Majes
teit", zei hij. „Het eerste is van den
Kroonprins van Iiungaria".
„Heb geen ideó waar Lady Mow-
liray en dochter reizen; kan even goed
Ithactia als Noordpool zijn", had
Adalbert geseind. „Heb geen van bei
den in aclif jaar gezien 011 kon hen
bijna niet. Maar Lady M. Inn-ze brui
ne oud'* tante, met neus als con deur
knop: Helen donker, neus als haar
moeder, draagt bril".
Zonder iets van zün gevoelens te ia-
ten blijken, legde Leopold het tele
gram op de bank naast hem en vouw-
ilo het andere telegram, open.
„Vergeef uitstel", begon de bood-
jschap van den gezant van Rhaetia.
I „Ileb een onderzoek ingesteld. Lady
Mowbray lien jaar weduwe. Niet wijk.
Zoon minderjarig. Huizen in stad en
buiten verhuurd, is veel in liet bui
tenland. Ontwikkelde vrouw; op het.
oogenhlik in Calcutta, waar haar doch
Ier Helen, achtentwintig, niet knap,
onlangs verloofd is geraakt niet een
Rechter van middelbaren leeftijd en
goede familie".
„Zoo!" En da keizer gooide ook lief
tweede stukje papier op zij. „En op
zulke weinig zeggende gronden durft
een inan van de wereld twee dames
.voor „avonturiersters" uit le maken!'
I De Kanselier was bitter teleurge
steld. Ilij had vast gerekend op den
indruk, die deze beide telegrammen
moesten maken, en tenzij Leopold goed
I tooneel spcokle, was het nu wel zeker
dat. de liefde hem van ziju verstand-
Iliad beroofd.
Maar als de Keizer gek was. moest
bii ook als zoodanig hc-handeld wor
den; en de oude staatsman besloot om
oen beetle..op te snijd-.ii".
..Er is no? nier zei bij, „nl« uwe
Majesteit nog nirt e'-no-g heeft ge
hoord. Maar tuil dunkt als 11 er over
nagedacht heeft Zlllt 11 we] niet mem-
I weiisrhcïi te hooren. Het is duidelijk
dat dfe vrouwen, .lie zich Mowbrnv
noemen, de brutaliteit eohad hebben,'
om zich bier onder valsche vlag in te
dringen. 23ij hebben Lady (Lambert,1
die hen hier bij de Rhaotiaausche fa
milies introduceerde, bedrogen, of
wat nog waarschijnlijker is zo heb
ben hun introductiebrieven op handi
ge wij z& vervalscht".
„Waarom heeft u niet aan Lady
Lambert getelegrafeerd, toon u«r toch
eenmaal mee bezig was?" spotte Leo
pold.
„Dat heb ik gedaan: of liever ge
zegd, daar ik haar tegenwoordige
adres niet kende, telegrafeerde ik aan
een. vriend van mij, die haar ook kent
en verzocht hem 0111 eeu onderzoek in
te stelleu zonder mijn naam te noemen
Maar op dat telegram heb ik nog geen
antwoord ontvangen".
„Tot u dat heeft, dunkt mij, dat
zelfs een oude cynicus nis u nog wel
even mocht twijfelen voor hij twee on
schuldige vrouwen veroordeelde, die
niet; in slaat zijn om zich te verdedi-
Onschuldig?" herhaalde von Breit-
slein. „Onschuldig vrouwen die
naar dit land zijn toegekomen om uw
Majesteit in te palmen door middel
van de schoonheid van het meisje'
Maar lieve hemel, het is waar, dat ik
oud word! II; heb heolemaal vergeten
0111 uwe Majesteit te vragen of u al
zoover is gegaan dat u IW woord
..huwelijk" te-ren juffrouw Mowbray
licrff genoemd?"
„Dio \raag zal ik met oen andere
vraag beantwoorden. Gelooft u wer
kelijk, dat juffrouw Mowbray naar
Rhaetia toe gekomen is. om mij ,in
de val te lokken?"
„Ja. Maar ik geloof niet dat haar
eerzucht zóó ver ging als tl die nu
aanmoedigt
„Dus als 11 gelijk heeft zou ze zeer
verheugd zijn als ik haar eeu morga
natisch huwelijk aanbood?"
„Verheugd zout niet genoeg. Over
weldigd zou teler ziju".
„Toch zeg ik u, dat ze mij dat gis
teravond geweigerd heeft eu vandaag
Rhaetia verlaat, oindat ze niet naar
mijn verdere smeekbeden wensclit te
luisteren".
Leopold boog zich voorover toen hij
dit zeide. met zijn bruine handen op
zijn knieën en schitterende oogen. De
half-piiiilijke, half zoete herinnerin
gen. die zijn eigen woorden opriepen,
deden hem Virginia nog mooier, nog
begeerlijker toeschijnen dan te voren.
Hij was verrukt over de uitdruk
king op hot gezicht van deu Kanse
lier. „Nu wat hebt u nu nog voor
argumenten?" viel lui uit.
„Dezelfde die ik al had -- 011 nóg
een paar nieuwe. Want wat uwe M«-
jesleit heeft gezegd bewijst dut bot
meisje cerz.nch'iger. slimmer, 011 daar
door gevaarlijker is, dan ik vermoed
de. Ze heeft alles laten aankomen op
do uitwerking van haar charmes. E11
ze had kunnen winnen, als u niet een
ouden vriend en dienaar gehad had,
die zich niet om den tuin liet leiden
door de betooverende Helen".
„Ze heeft gewonnen', zei Leopold-
Toen zei hij vlug: „de hemel vergeve
me dat- ik inga op uw bitteren humor,
als had ze een spel gespeeld. Door
eenvoudig haar zelf te zijn heeft ze
mij gewonnen zooals ik ben. Zo
heeft bewezen dal 7.0 0111 den man geeft
en niet, om den Keizer, toen zo het aan
bod. dat u schitterend vindt, een be-
leediging noemde. Ja. Kanselier, dat
was het woord dat ze gebruikte, en
hot was bijna het laatste wal zo tegen
mij zei* dat is ook de reden waarom
ik vandaag op reis Len. En geen van
inv zoogenaamde „bewijzen" kunnen
mij terughouden".
„Maar uwe Majesteit moet. -rich eens
op hetzelfde standpunt stellen als 11
zegt, dat het meisje doet: u vergeet
dén keizer door den mar.
„Die twee behoeven niet gescheiden
te worden'
„Do liefde maakt mannen blind en
spaart nok do oogon van Keizers niet".
„L. heb mij voorgenomen niiin ge
duld niet met u te verliezen. K uise-
„En ik weet dat u woord zult bon
don. Ik moet spreken, ter wille van
Ülinotia en terwille van uw heter --
ik. U volgt deze dame, om haar. uw
keizerrijk aan te bieden als speel-
goed''.
„Ze moet eer^t den keizer aanne
men als haar echtgenoot".
„Eeu vrouw, uie zulk een armzali
gen naam heeft, dat zo er een steelt,
die haar niet toebehoort. Het volk zal
hel niet verdragen".
,.U spreekt voor 11 zelf, maar niet
voor Rhaetia". zei Leopold. „Al ben
ik ook niet. half zoo oud als u, toch g«*-
loof ik, dat ik mijn volk beter kan be
oordeeld) dan 11 dat kunt. l)e wet, die
den keizer van Rhaetia gebiedt om i-ou
vrouw vim koninklijken bloede te trou
wen. is een ongeschreven wel, een wet
vnu gewoonte, dio van het ecne ge
slacht op liet andere is overgegaan.
Ik Ixui niet vnu plan om mijn leven
t.v Ivcdcrvcn door er mij bij neer to'
leggen, want als ik dio wet breek wint
liet volk er bij, evenals ik. Ik zou naar
hot «dndo van de wereld kunnen gaan
zonder een vrouw to vinden, die zoo
waardig is om mijn vrouw en keizerin
van Rhaetia te worden, als lleleif
Mowbray".
..r heeft Prinses Virginia nooit ge
zien".
..Ik verlang haar niet to zien. Er is
■oor me
nooü- houwen. Laat <lo troon dan
maar vervallen aan den 7.0011 van nvte
oom. Ik verkies zelfs voor Rhaetia
geen valscito beloften to doen".
(Wordt vervolgd).
WAAROM DE CROOTE HOUTBR UC NU VERNIEUWD WORDEN
MOET HET PLAN-DUMONT DE ONVRIJHEID VAN ONZEN CE-
MEENTERAAD DE HUISJES MEE R DAN OOIT STA IN DEN WECS
BOUWMEESTER SUYS OP DE VLUC HT DE HISTORIE LEIDT TOT
SLOOPINC,
Bij de laatste begroolïngsvergade-t aan de brug noodïg zijn en dat daarom
ring is in denTlaarlemschcn gemeente- vernieuwing verstandiger is, te meer
raad een voorstel van B. en W. aan- omdat bij de jgsplialteering toch met-
gekondigd tot vernieuwing van de een verlaging van de brug moet wor-
Groote Ho.utbrug. Het plan komt pus deu toegepast.
in Januari er wordt op het Bureau I De directeur van Publieke Werken,
van Openbare Werken nog aan geredde heer L. C. Dumont, heeft voorden
kend, maar dat- het groote sommen nieuwen overgang een plan ontwor-
kosteu zal is wel zeker. Dit schijnt in] pen, dat door de bekende verkeerscom-
strijd met de opsomming, die Mr. Site-[missie gunstig beoordeeld is: het werd
genberg onlangs in den Raad gaf van !o.a_ gepubliceerd in het Technisch Gc-
de vele publieke werken, die nog 011-lmecuteblad van Mei van dit jaar, met
derhanden of in voorbereiding zijn en) eeu beschrijvend artikel van den ou-
waaraan.hij eeu vermaning yaslkuodp- der-directeur der gemeentewerken.
1 toch vooral zuinig te zija. Ideu lieer Daniels. Wij pu'bliceeren
Ik heb, naar aanleiding daarvan
geïnformeerd, of deze kostbare ver
nieuwing zooveel haast heeft eu of er
nu geen gelegenheid is zuinig te zijn
door uitstel. Er werd geantwoord, dat
iu elk geval belangrijke herstellingen
hierbijtwee afbeeldingen: de eerste
stelt de brug voor, zooals die op het
oogenblik is. de tweede is de brug,
zooals die volgens het plan-Dumont zal
worden.
ONTWERP VOOR EEN NIEUWE CROOTE HOUTBRUC, WAARBIJ DE KOMMIEZENHUISJES CESLOOPT ZIJN.
Stadsnieuws
li ET -W-JARIG BESTAAN VAN DE
ALLIANCE FKA.VAISE.
De Alliance francais® heeft, zooals
we reeds mededeelden, haar -kl-jariei
bestaan herdacht met een fefstmaa'.
Ie Parijs, onder voorzitterschap van
den heer Raymond Poincaré. Talrijke
personen op het gebied van diplomatie
letterkunde en politiek waren aanwe
zig, alsmede vertegenwoordigers uit
de geallieerde eu neutrale landen.
In een mooie rede bracht Poincaré
eeu eerbiedige hulde aan de nagedach
tenis van «icn stichter der Alliance,
den heer P. Foncin en aan diens se
cretaris-generaal Albert Mokt die
vrijwillig dienst nam eu in den ouder
dom van 63 jaar op het veld van eer is
gevallen. Daarna hield hij ecu prach
tige lofspraak op de Fransche taai cu
over haar „kwaliteiten, die zelfs, door
alle tijden heen, door de buitenlanders
werden bewonderd".
De taal geeft volledig en zuiver liet
karakter van het volk weer eu is een
voudig- eu natuurlijk; ze is gevormd
uit woorden, die precies weergeven
wat de menschen willen zeggen. De
taalfinunt uit door juistheid, zuiver
heid en correctheid. Het is de taal,
die bij vele belangrijke samenkomsten
wordt gebruikt; het is de taal der di
plomatie. Dan is het de taal die veel
heeft bijgedragen tot het succes van
vele bekende Fransche schrijvers en
die mede liet aanzien van Lodewijk
XIV heeft verhoogd. We kunnen et'
geen aanspraak op maken, dat de taal
zal worden de taal van alle volkeren
óu wc zullen niet zooals Rivarol gaan
zeggen:
„Betrouwbaar, gemakkelijk in den.
omgang en logisch, is het niet. meer de
Frausclic taal. maar de taal dot-
melischheid". We weten niet of er ooit
een wereldtaal zal komen, maar wij
zullen het in elk geval niet zijn, die
het nog ver-verwijderde uur zullen
hooren slaan. Wij zullen onze taal
verdedigen. In dc eerste plaats omdat
liet onze moedertaal is en do beste
uitdrukking van onze gedachten.
In de tweede plaats omdat het een
goede, oude taal is, die haai' sporen
heeft verdiend en dio nog iu staat is
haar diensten te bewijzen, zoowel voor
het tegenwoordige als voor dc toe
komst. Met een woord van dank aan
allen, dio zich aan de Fransche taal
wijden en aan de leden van de Allian
ce fraucaise, maar in liet bijzonder tot
den heer I'aul I.abbé, zijn secretaris
generaal, besloot Poincaré ziju rede.
SNEEUWRUIMEN.
Zaterdagmorgen zijn geen snecuvrnii-
uil-s door do gemecnlcrciniging aange-
i.oaien, omdat door de vorst «le eneeuvr-
lv:is te liatd geworden was. '0 Morgens
hadden zich 200 sneeuwruimers aaage-
rne!J, maar «iic waren niet aangenomen.
Nu k'aagt «jen liunner er in een eclirij-
ven aan ons over, dat er wel *6 middags
toe 5 uur door vast personeel van de rei
niging sneeuw geruimd is. Hoopen sneeuw
die Vrijdag verzameld ware nzijn zooveel
mogelijk verwijderd. Jfu vraagt do klager
waarom gemeeiUepeisoncel middags
inoest overwerken, om werk te doen, wat
"s morgens goedkooper door wcrk'oorcn
Heden, Maandagmorgen, is wel begon
nen me*, sneeuwruimen, maar het bleek
cm doenlijk, zoodat hol werk is opgegeven.
Wat zal de Raad nu doen, wanneer
in Januari liet voorstel van 13. en \V.
wordt ingediend? Zal hij, het plan-
Dumont aanvaardende, bukken voor
de Regeering, die deze zuiver Ilaar-
lemsche aangelegenheid niet aan hei
Haarlemsche bestuur heeft willen over
laten? Dan raken wij in onafzienbarca
liijd de huisjes niet kwijt. Of zal de
Raad, sterk door zijn twee vorigs be
sluiten tot afbreking, 13. en W. opdra
gen een nieuw plan in te dienen, waar
op de huisjes verdwenen zullen zijn?
Gemakkelijk zal den Raad de keuze
allicht niet vallen. Natuurlijk is het
veel gemakkelijker, het hoofd nu maar
te buigen, flinker het eens inge
nomen standpunt te handhaven en zoo
lang vol te houden tegen de Regeerïng
of liever tegen een paar adviseurs in,
totdat dit verzet gebroken is. Het moet
toch niet kunnen göbeureu, dat het
gemeentelijk zelfbestuur teloor gaat in
eon zoo zuiver gemeentelijke zaak. Zal
men dan iu Den Haag beter wetep wat
voor liet verkeer in Haarlem past, .lnn
de gemeenteraad van Haarlem zelf?
Met alle wanrdepring voor den be
kwamen ontwerper, is niet goed te be
grijpen, waarom de nu door den heer
Dumont voorgestelde oplossing door de
vcrkeorscommissie wordt aanbevolen.
Wie de huisjes mooi vindt, moet zo
toch liever uit het water zien oprij
zen zooals nu, dan ze zien staan, bij
het plan-Dumoat, op een soort van
pleintje, met e:-n onnoozel plantsoen
tje aan den oostkant ik begrijp toch
goed, dat de gearceerde halve "cirkel
een plantsoen voorstellen moet? Eigen
aardig is het ook, dat op dit nieuwe
plan nog veel duidelijker blijkt, hoe
ze in den weg staan, dan o» de tee-
koning van den tegemvoordigeu toe
stand zo vragen als 't -ware om te
worden opgeruimd. En zal wanneer de
brug vernieuwd is (naar moderne be
grippen, hoop ik dan toch) het tweetal
huisjes, dal een eeuw oud is. niet in
wonderlijk conflict met de omgeving
komen?
Het blijft vreemd. Alle geleerden op
bouwkundig gebied zijn het er over
ecus: do architectuur van die dagen
had weinig 0111 "t lijf, ze miste karak
ter, was ordinair en laag bij den
grond; niettemin moeten de huisjes als
staal van de bouwkunst uit dieil tijd
behouden blijven. Bouwmeester Suys
was anders zoo'n held niet. Wel werd
hem, op aanbeveling van Koning Wil
lem T, het ontwerp van do barrière die
de G.oote Houtpoort vervangen zou,
opgedragen, maar de gewelven van
baksteen, dio tot verbreeding van de
brug de geheele breedte van de Singel-
gracht moesten overspannen, stortten
al iu, eer de brug uog voor het ver
keer geopend werd. „Suys kwam daar
door in groote onaangenaamheden",
lees ik 111 „do Bouwwereld" fan 13
December 1622. toen onder redactie
van den heer A. W. Weissman, die
korten tijd geleden gestorven is en eeu
ga'oot voorstander van het behoud der
kommiezènbuisjes is geweest. Koning
Willem I benoemde Suys tot z.ijn ar
chitect, „als hoedanig do kunstenaar
in het laatst van 1825 naar Brussel
vertrok", staat er te lozen; do schrij
ver voegt er bij: „dit vertrek werd
door de Haarlemmers als een „vlucht"
van den bouwmeester bescllbuwd".
Nict ten onrechte, zou men zeg
gen. Er blijkt uit dit verhaal, dat de
nuisjes niet uit piëteit jegens den
stichter bewaard behoeven te blijven
en «laar dit evenmin noodig is uit
eerbied voor de periode die, hij ver
tegenwoordigt, bestaat er geeu re
den, ze op historische gronden on
aangetast te laten.
Eu wat ,deu tegemvoordigeu tijd
aangaat, ieder die liet nu aanhan
gige plan bekijkt, moet wel tot deze
verzuchting komen: „wat zou er een
flinke ruimte voor het verkeer ont
staan, wanneer de huisjes afgebro
ken werden!"-
Van liislorisclien eerbied gespro
ken: 111 dat zelfde nummer van „da
Bouwwereld" somt do schrijver,
waarschijnlijk de heer Weissman
7.elf, de oude Haarlemsche poorten
op, die m den loop van «Ie jaren zijn
gesloopt. In i8G6 de Eendjespoort, iu
1873 de Kleine Houtpoort, in lS2i «ie
Groote Houtpoort eu zoo voorts, te
zanten 21 poorten en torens. Daar
waren prachtige mómumenten bij,
de Groote Houtpoort zelf bijvoor
beeld, waarvan hier nog eens een af
druk volgt
DE.CROOTE HOUTPOORT MET
Het is volkomen verklaarbaar, dat
bewonderaars van oude monumen
ten het verdwijnen daarvan be
treuren. Niettemin laat de schrij
ver van het artikel in „de Bouwwe
reld" over die verdwijning geen
klacht hooren. Hij begrijpt natuur
lijk, dat de slooping onvermijdelijk
was, omdat poorten en torens liet
verkeer belemmerden; hoe is het dan
mogelijk, dat men nu, om dezelfde
DE BRUC IN VROECERE TIJDEN.
reden, de' kommiezenhuisjes niet op
offeren durft, die in elk geval op
het stuk van architectonische scnoon-
heid, met verschillende van die poor
ten en torens niet ook maar in «Ie
verte vergeleken kunnen worden. Ze
ker niet met do Groole Houtpoort.
J. C. P.
©a
DE CROOTE H&UTBRUC IN HA AR BESTAANDEN TOESTAND.
Sa
NS H
ONT.
ET ONTWERP VAN DEN HEER
DE CROOTE HOUTBRUG VOLCE
DUM
