HAARLEM'S DAGBLAD
Het jaar 1923
BEruerlüke Slanfl
INSTANTANÉS
F. W. MARTIN
Schetsen uit Amerika
MAANDAG 31 DECEMBER 1923
DERDE BLAD
Het jaar dat henenging was ia meer
dan éeu opzicht teleurstellend. De al
gemeens malaise hield aan en deed
haar invloed in hei zakenleven gelden
aan den oenen kant en maakte dat er
een toenemende werkloosheid kwam
aan den anderen. En ook nu nog zijn
de vooruitzichten niet rooskleurig.
Teleurstellend ook was dat aan het
einde van het jaar nog «iets van de
grensregeling is gekomen, hoewel
reeds in het begin werd gemeld dat
een beslissing spoedig vallen zou. In
dit opzicht maalt de molen wel lang
zaam. Tnouwens wat gaat er eigen
lijk wel vlug? Herinneren wij er bijv.
aan dal in de maand Januari een com
missie is benoemd om t-a onderzoeken
of de. Stadsapotheek moet blijven
voortbestaan en dut nu nog niet hst
rapport, vau die commissie is versch;
nen. Ook de zaak van de asphalteering
van de hoofdstraten had een tragen
gang. Eerst aan 't eind van hel jaar
viel een beslissing.
Van bdang voor Haarlem is dat de
zr,tel van Bloembollencultuur hier zal
blijven door de overeenkomst die met
de goineenbe is getroffen, waardoor do
hloembollenbeurs in localiteiten van
het gemeen tel iik concertgebouw is ge
komen. Van dit gebouw gesnroken, zij
nr.g aangestipt dat de rand een cre-
diefc van rond f 40030 verleende voor
de plaatsing van het Paleisorgrl in d*
groote concertzaal. Met dn voorberei
dende werkzaamheden daarvoor is
men druk in de weer.
In do wereld van de kunst had een
schokkende gebeurtenis plaats. Wij
bedoelen de ontslagneming van den
heor O. van Tussenbroek als directeur
van het museum van kunstnijverheid.
De reden was dat de hoer Van Tussen
broek meende, nadab de gemeentel
haar subsidie had ingetrokken en na
dat daarna de bijdragen van particu
lieren niet ruim toeslroomden het mu
seum niet langer zoo te kunnen e\-
ploiteeren als dab ziin ideaal was. Als
zijn opvolger werd benoemd de heer
W. Penant.
Do raadsverkiezingen die dit jaar
plaats hadden wii komen daarme
de op het terrein van de sremeentepo-
litiek hadden tot resultaat., dat de
verhoudingen in den raad van 13 ze
tels rechts tegenover 30 aan de andere
partijen, werden 15—30. De twee nieu
we zetels, waarmede de raad werd uit
gebreid door de toeneming van het zie
lental. violen dus aan rechts ten deel.
'Ook de Staten werden vernieuwd. Do
uitslag was. dabde samenstelling werd
4! Hnks en 36 rechts. i
Bij de samenstelling van het nieuwe
college rap Gcd. Staten werd als lid van
het college gekozen nr. J. B. Eomans,
die daardoor als wethouder van Haar
lem moest aftreden. In zijn plaats werd
eerst tijdelijk en daarna definitief als
wethouder benoemd de heer hl. A. Rei-
nalda. Qm ons verder bij de gemeente-1
lijke politiek te bepalen, de raad kwain
dit jaar niet zooveel keerea als act
vorige bijeen.
Een van de belangrijkste zaken, die
dc raad tot stand bracht, was de hcizie-
ning van de Algemeenc Politicverorde
ning. Mcmorceren wij verder, dat is
vastgesteld een verordening regelende
den verkoop van melk en melkproducten
op /iondag en dal de raad een crcdiet
verleende voor de aanschaffing vas
motorfietsen met zijspanwagen voor de
politie. Gedurende den korten tijd dat
deze motorfietsen door de stad snorren
s reeds veel bereikt in het belang van dc
.ciligheid van het verkeer.
Onder nadere bepaalde voorwaarden
is vergunning verleend dat de éenmans-
v.agens mogen blijven doorrijden. Op
het gebied van het onderwijs bracht de
raad heel wat regelingen tot stand. Nu
wii het onderwijs aanroeren, vermelden
wij het afscheid van mej. A. J. Farret
als directrice van de Middelbare School
voor Meisjes, de opening van het R'.-K.
Lyceum aan den Zijl weg onder Over-
yecn en die van een nieuwe R.-K. Meis
jesschool in de Anthoniestraat. Verder
dat 'in het Leidsche kwartier met het
bouwen van een nieuwe Christelijke
School is begonnen.
Verscheidene vercenigingen jubileer
den. De Haarlemsche Reddingsbrigade
voor Drenkelingen herdacht haar to-ja-
rig bestaan, de vereeniging tegen hel
mishandelen van dieren vierde haar gou
den feest; de afd. Haarlem van dc Ned..
Vereen, tot afschaffing van alcoholhou
dende dranken bestond 80 jaar„Jacob
van Lennep", de bekende tooncclverecni-
ging, vierde haar 5de lustrum. Even
willen wij nog aanstippen, dat het een
kwart eeuw geleden was dat de Haarlem
sche Waterleiding werd geopend en 40
jaar dat „Haarlem's Dagblad" werd op
gericht.
Onze Kamer van Koophandel en Fa
brieken zette dit jaar haar werkzaamhe
den geregeld voort en dc zaken, die zij
behandelde waren inderdaad van veel
belang. In den tijd van de moeilijkheden
bij dc Hanzebanken, die aanleiding wa
ren tot de indiening van een wetsont
werp tot steun aan Middcnstandscre-
dietbanken, kon de Haarlemsche Hanzc-
bank haar bedrijf rustig voortzetten.
In het Codro-proces tegen den Sta.a:
der Nederlanden viel eindelijk een be
slissing voor de Haagsche rechtbauk.
Aan Codvo werd haar vordering van
drie millioen op den Staat ontzegd. Ze
besloot echter van dat vonnis in hon
ger beroep te gaan. Aan de gemeente.
Haarlem werd bij vonnis van de Haar
lemsche rechtbank, die het R'ijk tot
ontruiming der kazerne veroordeelde,
de Infanteriekazerne toegewezen. Het
Rijk legde zich daarbij echter niet
neer maar teekende hoogor beroep aan.
Opnieuw diende een Teylerproces voor
de rechtbank en weder werd aan
eischers de eiseh ontzegd. Ook in dit
geval wordt 't hooeer op gezocht- Zoo
als reeds is gemeld, zullen in het be
gin van het volgend jaar voor hel Ge
rechtshof te Amsterdam de pleidooien
worden gevoerd.
Het Haarlemsche Diaconessenhuis
ontving een nieuwen directeur in ds.
F. Postuma; ds. Barbas zag zijn werk
vervuld, er is een l»ogin gemaakt met
den bouw van dj Noorderkegk; zuster
A. A. Breda Kleijncnberg nam afscheid
als besturende zuster ven Bethesda-
Sarepta; ingohruik genomen werd hor.
nieuwe gebouw de sociëteit Vereeni
ging aan den Zijlweg; opgericht werd
een Middenstaudsraad; de Haarlem
sche kegelbond mocht een eigen ge
bouw openen cu de stoomtram llaar-
Jein—Alkmaar deed haar laats ten rit.
Vermelden wij not: dat R. C. H. kam
pioen van Nederland werd als de he
jangrijksfce gebeurtenis op sportge
bied.
Do hittegolf, die in de maand Juli
over ons land ging bracht in Haarlem
geen slachtoffers. liet ernstig ongeluk
dat het gezelschap vaij de Ned. Reis-
veroeniging trof: tiet auto-ongeluk bij
Saiut Sauveur dompelde echter ver
scheidene Haarlemsche families in
rouw. Onder groote deelneming had in
Haarlem de begrafenis der slachtof
fers plaats. De «enig overgeblevene
van hel gezelschap de lieer M. Knij
pers herstelde spoedig na zijn aan
komst in Haarlem.
Wanneer wij eindelijk nog memoree-
ren, dat in de maand September de
heer F. F. F. Fullrhop ontslag nis bur
gemeester van Schoten nam en dat, 11a
dat de vacature '11 paar maanden had
geduurd, ntr. J. N. J. E. Heerkens
Thijssen als waarnemend Burgemees
ter is aangewezen: dat de raad van
Bloemendaul besloet tot de intrekking
van het raadsbesluit in zake den aan
koop van de gronden aan den ze-weg
en vaststelde een verordening regelen
de de rechtspositie van bet oemesr.te-
personeel; da! op het Tcylerpleiu een
Nagtzaam-baiik is onthuld. 0:11 daar
mede te eeren de nagedachtenis van
het oud-raadslid, wijlen den lieer A.
Nagtzoam en dat de lieer L. J. C. Pop-
pe als raadslid ontslag nam, dan is
daarmede in vogelvlucht hot voor
naamste vermeld, wat in 1933 plaats
had.
Van de overledenen ncemon wij: M.
II. Dinger, industrieel: J. W, Seven-
huysen, hoofd aan de Rijksler-rschool;
J. Ratelband, notaris; G. van A rit el,
leeraar aan de Da Costn-kweekschool;
W. F. Douglas, architect; mor. Th. J.
A. Bosman, Deken van het Dekenaat
Amsterdam; mr. P. Dozij, oud-griffier
der Prov. Staten van Noord-Holland^
J. T. Cremer. oud-minister: NV. Nije,
arts; X. v. d. Steen, scheikundige: Dr.
A. Ham. 00a.a rets. A. NV. Wéissman,
architect.; H. J. F. A. A. M. van Goor,
oud-commissaris van politic; Frans
Netscher, letterkundige: en H, A.
Waller, oud-directeur der F., S. M. «cu
oud-lid' van den raa.d van Heemstede.
VELSEN.
Bevallen: C. S. Kreayenoord
Smit, z.
Overleden: J. Zwaan, m., oud 21 j.
A. v. d. Kruissen, m.. 9 mnd.
DE KERSTBOOM
(Nadruk Terboden.)
1 Zooals ik he: hier neerschrijf, is deze
„oudéjaarsavondherinnering" mij ver
teld door een Dultsch reserve-officier,
dien ik in Beieren heb ontmoet.
NVij hadden twee maanden mei ons
regiment in NVarschau gelegen, toen wij
een week vóór Kerstmis naar het front
in Rusland werden gezonden. NVij werden
den eersten don bisten dag dadeii;k door
gestuurd naar de voorste linie en ik u-eet
nog, hoe mij een gevoel van naraelooze
ellende overviel, (oen ik daar 'e morgens
in mijn loopgraaf aankwam en die on
metelijke. witte vlakte voor mij Mg on
ik bedacht, dat ik in dat barre, vreese-
lijse oord gedurende de Kerstdagen on
der den grond moes: zitten. Op zulke
feestdagen voelde je de ontberingen en
de misère vnp den oorlog altijd het
mees:. Dan gingen je gedachten altijd
naar huis, leefde je ia herinneringen en
was het. of het je meer dan ooit bewust
was, wit jc moest missen.
Het was in den sector, waar wij lagen,
anders vrij kalm. Overdag werd er wat
heen en weer geschoten en verder lieten
de Russen ons en v.-ij de Russen met
rust. Het front was er „vastgevroren".
1!m? die kou, die gruwelijke kou! lm
-Ie 5chuilpi.-at-.-en was be: nog wel ut: te
houden; dsor brandden wij kacheltjes,
•:'.i3r zoodra je buiten kwam. in de loop
graven. was het, of alles opeens aan je
bevroor. Hoe do posten het 's nachts uit
hielden 19 mij nog soms een raadsel, want
door het dikste schapenvacht drong die
snerpende, ijzige kou door.
Achter onze loopgraven, op een afstand
misschien van een 1030 meter. lag een
dennenbosch. Als een verstard leger van
witte rauzen stonden de (zwaar besneeuw
de dennen daar in rij en gelid. Dat den-
nenibosch was de eenige afwisseling in de
witte, oindclooze vlakte, waarin geen
toren, geen dorp, geen buis zelfs te zien
was Maar die denr.cn daar achter ons
riepen telkens de gedachte op aan hel
Kerstfeest, dat weldra komen ging.
Het was thee dagen vóór Kerstmis, dat
de post var. 's avonds de kerstgeschen
ken bracht. Overal over het front werden
ze verspreid en ik zag groote. ruwe ke
reis met zware baarden kinderlijk ver
heugd niet bun pakken in hun handen.
de Kerstmis thuis kwam met die prikken
toch bij ons, daar in onze schuilplaat
sen onder den grond.
Ik had mijn nvondronde gemaakt en
kwam in de schuilplaats van de eerste
groep, die het dichtste bij de onze lag.
Een oude 60ldaat, die altijd even vroolijk
en opgewekt was en den geest bij zijn
groep er in hield, ook onder de moeilijk
ste omstandigheden, kwam naar mij toe.
„Herr Luitenant, morgenavond vieren
wij het Kerstfeest in onze groep. Mogen
wij u uitnoodigcn vroeg hij met een
glunder-lachend gezicht.
„Heel graagantwoordde ik. „Maar
1 „Dien zal u morgenavond hebben, lub'
cnajsi!" lachte'hij en hij keek tegelijk
in de richting van het dennenbosoh ach-
Dien r.aeht ging hij er met 'o pass
kameraden op ui: en den volgenden mor
gen, toen ik aan hun schuilplaats kwam,
stond Kcir.iorj zoo heette hij met
een glunder gezicht veer den ingang.
„Verboden toegang, luitenant!" lachte
hij. „ras van avond om acht uur ',6 de
toegang weer vrij!"
lit begreep hem en dron$ daarom niet
verder aan. Ik lies dien dag de inspec
tie over de eoliuilpiaais maar na en be
loofde hem dien avond to zullen komen.
De Russen lieten ons den licelea da<z
met rust. Er viel bijna geen enkel schot
in onzen sector. Alleen de ariilleria
vuurde nu en dan. als om ons eraan te,
herinneren, dat het nog geen „vrede 00
aarde" was.
Het wag even vóór acht uur. toen Rei-
uiers, stram in de houding voor mi'
«•oud.
„M.eg ik u uitnoodigen, luitenant J"
vroeg hij correct.
T i liepen echte: eikender dc loopgrci
door. Er hing een vreemde, ongc-*
wit stilta over de witte vlakte. Hoog
hoven ons schitterden de eteiren! Heel
In de verte hoorde :fc duideitjk mannen-
stemmen, die zongen: „Stille nacht, hei
lige' nacht!"
Een wondere Kerststemming viel over
mij. Wij passeerden twee schildwachten.
„Celukkye Kerstmis!" zei ik.
„Gelukkige Kerstmis, luitenant!" «mt
woordden zij, zonder om te sien.
NVIJ waren aan de schuilplaats va-u de
eerste groep gekomen.
„Eitto, één oogenblik, luitenant1." fluis
terde Rciniers en ging naar binnen.
Ik wachtte even. Toen kwamen twee
soldaten naar buiten.
„Mag ik u verzoeken binnen te komen,
luitenant T"
Ik iracl naar binnen en ontroering
greep mij -in. Midden in dat onderaan;-
s-.-he hol stond -hoog eeo Kerstboom, door
niet 111 err dan 6 kaarsen spaarzaam ver
licht. Aan don Toet lagen de Kerslpak-
ken, ttetir» weer ingepakt, alsof zij nooit
geopend v.-aren geweest en in een kring,
tcpen den zwarten aarden wand stonden
mijn soldaten met strakke gezichten en
zij zongen met p'eehtigen ernst het:
„Stille nacht, Heilige nacht 1"
Ik beet inij even op de lippen om mij
zoed te houden. Ik zsg den kring ran
dere mannen rond ca las den ernst op
hun gezichten. 7~ waren er bij, die ti3
nen in de oogen hadden. Waaraan dach
ten zij f Aan hun vrouwen en kinderen,
htm rader? en moeders, htm htijsl NVij
allen dachten daar in die schuilplaats
onder den gror.d om den Kerelboom aan
onze zoo geliefde Heimat- Zij zorgen het
eeric Kerstlied r.a het-andere cn zaten
met hun Kerstgavem in hun hand, blijde
als kleine kinderen. Het was, of zij nllon
hun jeugd en hun geluk van thuis nog
eenmaal wilden beleven.
Ilecl dien avond ben ik in hun kring
gebleven. Nooit heb ik mïi meer één mcl
mijn soldalen geroeid dan daar bij den
Kerstboom.
De Kerstdagen gingen in groote rus:
voorbij. Het was, of in onzen eoctor met
den heiligen nacht de vrede was gekomen.
Een enkel kanonschot zoo nu en dan, dat
was alles i Zoo kwam de oudejaarsdag 1
Des morgens om li uur had ik ccn ron
de gemaakt. Vlak voor de schuilplaats,
INGEZONDEN MEDEOEEL1NCEN
a 60 Cts. per regel.
QROOTE HOUTSTRAAT No. 105
TELEFOON 1273 - TELEFOON 1273
Een moeilijk probleem
opgelost.
f 3.-
Een aardig en zeer gezchikt cadeau
voor Heeren een mooi plat prime
nikkel etui voor lucifer*, ter ver
vanging van een slordig doosje.
Met pijltje wijst op een «trljkvlak
dat geschikt Is voor alls lucifers
en jarenlang goed blijft.
van groep 1 zag ik den Kerstboom half
cm-dcr dc sneeuw liggen. Zc hadden den
boom cr een dag na Kerstmis-weer uitge
gooid.
Rciniers wees er nog eens eiaar »n zei
ymoI ijk opgewekt: „Het wis toen 'n
mooie. bi. luitenant
Ik was des middage hij den kapitein
geroepen. Met een collega, een pas b»
roomt! reserve-luitenant zaten wij in dou
kleinen tedompten comtn indopoi:. O.v.e
kapitein gaf de orders uit vcor het vol
gende et.-r.aai.
Toen opeens hoorden wij hei g: erend
gehuil van een zware granaat! Onmid
dellijk daarop een slag vn een donderend
gekraak! NVij sprongen alle drie op.
„Die :s vlak bij ingeslagen!" riep d«
kapitein.
NVij kwamen uit den commandoposl;
een zware rookwolk hing nog achtercm/o
loopgraaf.
..Bij schuilplaats 11" riep -'e kapitein.
NVij snelden er heen; er was niets meer
te redden! De granaat was in>!J.in op do
schuilplaats gesprongen, na-I allee -In
elkaar de-en storten. De bcele groep was
in één seconde terend DiyjMV-a. Het was
top stak
Dien avond hsd ik om 12 uur H>n
rondo. De maan scheen flauw «ater hel
witte veld. Kooit zal ik hei opg-nV-k
vergeten, dat ik daar kwam in d\»n stil
len oudejaarsnacht voorbij onze s-'huil-
plaats 1, waarin ik eenige vlagen te vo«
ren met mijn soldalen het korstfeu had
gevierd. Ik zag den groonen top van d-n
ktersthoom daar in het tnoaoliilil er. bet
was mij, of ik ailen daar weer vcor mij
zag. zooals op dien avond, cf hoorde ik
weer dat plechtige lied: ,.5ti"« rai-htl
Heilige nacht!"
Ncolt, in heel den oorlog, heb ik mij
ellendiger gevoeld dan daar in dien oude
jaarsnacht b!j da: groote. gemrens-'hap-
pehjke graf. waarboven de kerstboom al*
eon symbool zijn groene takken uitstak,
J. B. SCHUIL.
Ervaringen van een Nederlander
In de Sierra Nevada van Californië
IV.
Om zes uur blies de stoomfluit lang
en meedoogenloos. Het rijgen van mijn
kniclaarzen nam nog al eenigen tijd
in beslag en toen ik buiten kwam, zag
ik dc dagploeg al voor de eetzaal staan,
opeengedrongen als hongerige bonden
voor een keukendeur. Een enkele late
eter in de nachtploeg verliet den uit
gang. Inmiddels waren de tafels van
sckoone couverts voorzien cn op bet
woord van den steward stroomden de
nieuwe klanten naar binnen, grijpend
nog voor ze gezeten waren naar de
schalen met havermout en de stapels
„hotcakes", om toch vooral niet te be
hoeven te wachten op een nieuwen
voorraad. Melk, boter en stroop, koffie
en gebakken spek, maakten deel uit
van het menu. Toen ik vrij zeker was
dat ik het tot twaalf uur uit zou kun
nen houden, verliet ik de tafel en be
gaf mij dadelijk naar den molen om
nog vóór den aanvang van het werk
met den baas te spreken. Een Itali-
aansch collega wees mij hem aan. Hij
was een duf uitziend type met een
scheel oog en minus een paar vingers
aan iedere hand, een zeer algemeenc
verminking hier; maar zoodra de baas
sprak, wist ik dat zijn onvoordeelige
verschijning zijn innerlijk niet weerspie
gelde. Met de breede spraak en rol
lende r's dio den Ier in hem verriedén,
vroeg hij naar mijn wenschen. Hooren-
de dat ik gekomen was om te wer
ken, deed hij net alsof hij reeds dagen
juist op mij had gewacht en zeide da:
hij een haantje had dat voor mij was
geknipt. Ik volgde beha uit den molen
en naar het meer, dat hij den vijver
noemde cn hier begaven wij ons op een
groot vlot, Heen en weder liep een in
dividu dat naar den naam van Joe luis
terde cn een langen schippersboom voor
zich uit droeg, net als een koorddanser.
Met enkele woorden beval de baas mij
aan in dc zorgen van dezen acrobaat,
in wiens levendige oogen iets van
Italië's warme zon speelac; In gebro
ken. Engclsch, met om de haverklap
een „Unnerstan'P" en een geweldig
gesiiculeeren, waarvoor hij haastig de
polsstok neer moest gooien, maakte hij
mij duidelijk wat ik te doen had. Bijna
zoo ver het oog reikte, dreven boom
stammen in het water en onze plicht
was om deze te halen en overlangs
boven een van scherpe punten voor
zien stel kettingen te sturen die, gelei
delijk uit het water opkomend, de stam
men grepen cn naar den molen en dp
groote zagen voerden. Soms werd cr
uitsluitend redwood versneden, dan
weer was de vraag hoofdzakelijk naar
white-, yellow- of ^stigarpine. Dus de
soorten moest ik ook lecrcn onderschei
den Mm de redwood, die dadeliik r.r.da:
hij geveld is. van. dr dikke vezelige bast
wordt ontdaan, v as da; gemakkelijk
genot-g. maar dc verschillende pines
waren heel moeilijk ui: elkaar te hou
den.
Joe presenteerde me een mooïen twin
tig voet boem, aan het einde voorzien
van de 'ockende haak cn punt, maar
zoodra hij zag dat mijn zolen en hakken,
niet waren scherp gezet, raadde hij mij
me niet op de stammen -te wagen, want
dat zou zeker op een bad en een heel
koud bad -uilloopen. De gevilde
redwoods'waren zóó glad dat het voor
iemand zonder ervaring vrijwel onmo
gelijk zou zijn er zich op slaande te
houden, vooral als de stammen begin
nen te draaien, zoodra men ze betreedt.
Ik nam me dus voor om twaalf uur in
den winkel de noodigc spijkers te koo-
pen cn beperkte mijn werkzaamheden
tot het vlot, waar ik de stammen van
Joe overnam en ze hovci) de kettingen
stuurde, waarna ze, log en massief als
nijlpaarden, glimmend en druipend uit
het water opkwamen. Het was geen
onaangenaam werk en het vooruitzicht
van over de rollende, duikende stammen
te mogen loopcn, zelfs op gevaar van
een onvrijwillig bad, trok me wel aan.
Het meer was, volgens Joe, kunstma
tig verkregen door het bouwen van een
zwaren betonnen dam over het afvoer-
cinde van een dal. Achter dezen dam
•ergaarde zich het water dat van de
omringende bergen vloeide. Meermalen
daags verschenen de kleine hout-treinen
aan de andere zijde van het- meer, waar
ze op een stellage Hepen en de cars ge
tipt werden, waarna de stammen met
een geweldig gcplons in het water
smakten. Later op den dag viel mijn
oog op eenige ontzettend groote halve
stammen en Joe vertelde mij dat niet
lang geleden door scouts een z.g.
„grove" van reuzenredwoods ontdekt
was op terrein van de maatschappij en
dat na groote moeilijkheden de eerste
„logs" naar den molen werden ge
bracht. Maar deze bleken te groot ïc
zijn voor de handzagen met hun negen-
voet capaciteit, zoodat men er toe had
moeten overgaan om de enorme stam
men, nadat ze gesneden waren, te splij
ten met behulp van dynamiet.
De volgende dag was -een Zondag cn
daar de molen stil zou staan voor dc
wckclijksche reparaties, besloot ik naar
bet „logging-camp" te wandelen en het
werk van vellen en in mooten zagen der
grooie boomen te gaan zien. Na een
cenigszins laat ontbijt ging ik op weg.
Joe had mij gezegd dat er verschillen
de paden waren die den weg belang
rijk afkortten, maar ik was niet van
plan te verdwalen of tijd te verliezen
met zoeken en hield mij dus aan het
nauwe spoorlijntje, dat al kronkelend
en draaiend zich langzaam omhoog
werkte. De heuvelen rondom waren
dicht begroeid. Uit den mossigen grond
sprongen schouderhoogc varens op, die
met bcssejstruiken, berk. laurier cn
moote symmetrische jonge dennen cn
sparren zich verdrongen om plaats
ruimte. Hier was blijkbaar nooit hout
gesneden, want cr waren kaarsrechte
exemplaren van sugar- en witte plnc,
ter-dikte van vier tot zes voet en tron
ken waren nergens zichtbaar.
Na een uur wandelens naderde ik- het
eerste logging-camp cn hier maakte dc
ongerepte schoonheid van de bosschen
achter mij plaats voor een toonecl van
verwoesting en verlatenheid. De flai
ken van de eens zoo mooie heuvels za
gen er uit alsof cr een tornado over was
gegaan, die dc hoornen bij den voetbad
afgebroken en uit het gezicht gedragen,
terwijl hij al het jonge, fiere gewas en
de mooie varens met ruwe hand had
neergedrukt. De grond was bedekt
met takken en bast en daartusschcn
glommen als open wonden de boven
vlakten van de tronken der eens zoo
trotsche reuzen, die na door moeder
Natuur verzorgd cn opgeleid te zijn
gedurende honderden jaren in evenveel
minuten door hebzuchtige menschen-
handen werden neergelegd. Van aan
planten scheen geen sprake te zijn de
maatschappij rekende blijkbaar op den
moed van dc jonge boomen om zich
te herstellen in deze onherbergzame om
geving.
Ik stopte niet bij het eerste kamp,
maar ging door tot waar de spoorlijn
zich splitste en daar rechtsaf slaande,
zag ik tot mijn genoegen, dat ik spoe
dig weder in het dichte bosch zou zijn.
Deze vertakking van de spoorlijn "was
speciaal gelegd om de „grove" van
groote boomen te bereiken en ik volg
de de rails een vol uur door steeds
woester terrein en over hooge houten
bruggen, gespannen over onstuimig
vallende riviertjes, voordat het puffend
geluid van een stoommachine mii deed
weten dat mijn doe! bijna bereikt was.
Opgesteld op eenigen afstand van den
rand van een klein maar diep dal,
werkte de machine met dc uiterste in
spanning om den stalen kabel op te
vinden, aan welks einde een enorm log
bevestigd was. Een ruw geïmproviseer
de goot van dunne stammen leidde af
naar beneden en rook krulde tusschen
bet wrijvende hout, terwijl de „donkey"
langzaam maar zeker den zwaren stam
door de „chute'1' omhoog sleepte.-
Ik hoorde tot mijn voldoening van
den machinist dat ik juist op tijd ge
komen was om een grOoten boom te
vallen en ik haastte mij om in dé'
„canyon" af te dalen.
Daar vond ik dat het veel ervaring
cn zorgvuldige voorbereiding neemt om
net succes een Sequoia Gigantea te
•ellen. Men begint met een meter of
meer boven den grond een steiger te
gen den boom te bouwen, waarop de
men die de „buckzaag" hanteeren,
plaats kunnen nemen. De voet van de
groote redwood? is als bout voor con
structie ongeschikt, maar dikwijls even
aart hij wortelnoot in grillige draadvor
ming. Daarbij is het z.g. „burl burl"
bard en kastanjebruin van kleur en
-ordt dan ook speciaal verwerkt voor
decoratieve doeleinden en kleine meu
belen,
In liin met dc horizontale snede die
door de zaag gemaakt wordt, is van
tevoren aan de tegerovergesteldc zijde
inkeeping gemaakt in den vorm -.an
een liggende V. Dit is de rich
ting ie welke de redwood vallen moet,
maar voor men daartoe besluit was bet
terrein rondom den boom zorgvuldig
nagegaan om ccn zoo vlak mogelijke,
plaats te kiezen. Alle jonge hout wordt
hier nu uit den'weg geruimd en oneffen
heden van den grond worden gelijkge
maakt. Dan wordt den reus een bed
bereid van dennentakken, want redwood
is zeer bros en relden valt een Sequoia
zonder te breken. Zelfs boomen van
tien en twaalf voet in doorsnede knap
pen als een doode tak in vele stukken.
Deze speciale Sequoia was een mooi
exemplaar en zijn overweldigende
grobtte is het best voorgesteld door het
feit dat op den vloer van de V-vormige
inkerving de twee bakkers alle ruimte
hadden om zich uit te strekken. Het is
te begijpen dat het hanteeren van dc
enorme zaag voor het vellen van een
dergelijkcn boom noodig,' geoefende
en ijzeren armen vergt. Bijna den gc-
heelen dag hadden de mannen gewerkt
en het zou nu niet lang meer duren tol
dé reus voldoende houvast zou missen
om zich staande te houden en, over
hellend naar de zijde waar hij niet on
dersteund werd, neer zou storten in ztjn
bed van naalden.
Hoe minderwaardig en wreed schenen
die menschen mij nu toe om uit pure
hebzucht in het hart van dien schitte
renden boom te zagen. Zij maakten den
indruk van mieren, die een korenhalm
bewerken, terwijl andere leden van de
kolonie klaar staan om zoodra het mon
ster valt, cr zich op te werpen teneinde
het te verslinden. De impressie, toen
de groote boom viel, was onvergetelijk.
Na den doffen slag, die den grond deed
trillen, scheen het alsof de omringende
natuur een bevende' zucht ven angst
en droefheid slaakte. En ik sympathi
seerde met de andere redwoods, die nog
stonden en die hun ouden vriend had
den zien vallen. Ook hun einde zou
tandaag of morgen komen om de onver-
radelïjke zakken van den begeerigen
mensch te vullen.
Hoewel de pas gevallene precies in
zijn bed terecht was gekomen, zooals
bet plan was, bleek bij nochtans in vier
stukken gebroken te zijn. Tenminste,
zoo vertelde mij een van de „fallers".
NVat mij betrof was de boom r.og heel.
want dc dikke bast vertoonde geen
breuk. Men was bezig me; nieten cn
het verdeelen in logs. De eerste zestig
voet waren vrij van takken en terwijl
een ploeg met bijlen aan het werk ging
om de stam verder kaal te kappen, be
gonnen de overige werklui met het af
rukken van de bast.
Maar spoedig annonceerde de „don
key" het lunch-uur en de „lumber
jacks" lieten hun gereedschap in den
steek en klommen uit de canyon om
zich naar het kamp te begeven. Ik had
honger van mijne wandeling en zocht
den kok op. Daar ik toch voor de maat
schappij werkte, was het niet moeilijk
vergunning tc krijgen om aan der.
maaltijd deel te nemen.
Later vergezelde ik de mannen weet
naar het dal cn zag hoe de bast vrij
ijderd werd. Zoo al? de bo
an toen h:i stond. Hij ta
rn eter in doorsnede en ik
hoofd achterover werpen.
int daar lag.
ruwen rug den blauwen hemel te zien.
I-Iet doel van mijn excursie was vol
bracht cn ik besloot mijn stappen huis
waarts te wenden, al te meer omdat ik
hier cn daar de kleine paden wilde vol
gen, die, naar Joe zeide, de helft van
den weg afsneden. Er was nu mindci
kans dat :k den weg verlieten zou dan
toen ik heuvel-op ging, want groote
en kleine wegen zouden meer waar
schijnlijk naar Millwood voeren, dan ïr
tegenovergestelde richting naar j-.iisi
dit kamp.
Van den rand van het dal,af wierp
ik een laatsten blik op den onttroon
den koning van het woud en weer kreng
ik dat idee van mieren met een graan
halm, maar zegevierende mieren nu en
de halm haar gevallen prooi.
De „trails" waren niet moeilijk te
inden cn ik daalde snel, nu eens aan
de schaduwzijde van een heuvel, waat
het scheen alsof de avond al viel, dan
weder 3nn den zonnekant met den
avond nog uren in het verschiet. Zon
der te verdwalen of in twijfel te zijn
geweest over den te volgen weg, kwam
in Millwood aan.
Tusschen kleurige guirlandes van
pas gewasschen onder- en bovenklccren
door. begaf ik mij naar mijn kamer.
Buiten, tusschen de boomen zoowel als
binnen in de gangen hing waschgocd
in alle graden van schoonheid, het re
sultaat van uren min of meer enthou
siast wasschen door het vreemde ele
ment. Speciaal het vreemde, want de
geboren Amerikaan is niet erg vrien
delijk gezind jegens dat soort werk en
betaalt er liever voor aan een wasch-
vrouw of aan een Chinees, of ook wel,
zooals bier aan een der wasscherijen in
de vallei, die wekelijks wasch in ont-
■angst namen en afleverden.
Een maand ging voorbij. Ik was aan
de oude sleur gewoon geraakt, maar
zag toch met verlangen dc Zondagen
naderen, wanneer ik er op uittrok ea de
omringende bergen in alle richtingen
doorkruiste. Op een van, deze tochten
beklo.m ik een hoogen heuvel cn na
den top bereikt te hebben, was ik meer
dan verrast bij het zien van een schit
terend berglandschap, dat zich voor mij
uitstrekte. Ik stond aan het boveneinde
van een sneldalend stroombed en kon
dit geheel doorricn tot waar in de
diepte, als ccn beekje op dezen afstand,
de onstuimige Kings River over een
waterval cn me; rotsen bezaaiden
bodem kruiste. Rechts verdween de
Zuidvork van dc rivier in een doolhof
heuvelen, terwijl recht vóór mij de
Noordvork zich rtqnr beneden spoedde
om met haar Ztitdertak den hoofd
stroom te voeden. He; dal, waardoor
ik keek. was geflankeerd door een onaf
gebroken massa donkergroene boom
toppen. Het midden van de schilderij
werd ingenomen door de veelkleurige
kliffen die de loodrechte wanden van
de Canyon vormen en de koepels van
graniet waarmede dezer gekroond zijn.
Kcoger nog cn verder weg was de
ofdketen der Sierra Nevada, met
eeuw bedekt en scherpgetand als een
raag. afstekend geitik ren marmeren
Hoe jammer dat ik alleen was en al
pracht niet met een ander deelen
kon. Toen ik alles nog eens in detail i
naging, werd mijn aandacht getrokken
door een voorwerp, waarvan ik de hoe
danigheid en het doel niet bii benade
ring kon gissen. Het geleek het meest
op ccn reusachtige duizendpoot, die er
gens van links beneden mij uit den
berg kwam ea al kronkelend, soms ver
dwijnend tusschen de boomtoppen, dan
weer zichtbaar :a de heldere zon. z-'ch
een weg naar Kings Canyoa baande,
was blijkbaar van hout ca als
ik mijn oogen "scherp op een punt er
van vestigde, scheen het alsof er water
doorliep. Een aquaduct? Maar waarom
dan naar de rivier toe. inphais van h-t
tegenovergestelde. Ik besloot den vecl-
wetenden Joe cr 's morgen? naar te
vragen en vervolgde mijn wandeling.
Zooals ik vermoed had wist Joe het
precies. Ik had dc „flume" gezien. Een
V-vormige bouten goot, die bii den
molen zijn oorsprong had en sleed? min
of meer vallend, eerst naar de Kings
River Canyon afdaalde cn dan de ge-
heele lengte daarvan doorliep om zich
voort te zetten door de foothills naar
de vallei. Een kwestie van ongeveer
po kilometer. Nu op vasten grond Tas
tend, dan hangend tegen den gevet
van een klif, de rivier tweemaal krui
send op duizelingwekkende boogie,
eens gedurende een mijl een val van
veertig graden bereikend, kronkeJend
her- en derwaarts, tot een slang het
volgen ervan in wanhoop zou hebben
gestaakt, loste dit gewrocht nochtans
het probleem op om het hout van den
molen naar de vallei te transporteeren
op de goedkoopste wijze. Uit het meer
gevoed met water, op peil gehouden
door een kleinen toevoer hier er. daar
uit een bron of beekje, vormde de
fltime bet kanaal waardoor dagelijks
duizenden planken van pine en redwood
naar beneden voeren. De houtzaag-
maatschappij, eigenares van de flume.
had, op iedere twee mijlen in de hoo-
gere en minder dikwijls in de lagere
streken, stations gebouwd waar dc em
ployés woonden die cr voor moesten
zorgen, dat het hout geregeld passeer
de of losgemaakt werd als het vastliep
en ophoopte, en die telefonisch waar
schuwing gaven indien een lievige re
gen of ccn aardschuiving een gedeelte
van den onderbouw had weggespoeld
of vernield.
I Een paar weken na mün gesprek met
;cc verliet een van de drie mannen op
station No. 4 zijn werk. en gedeeltelijk
tengevolge van de aanjokkelFfce verba
len over hei leven in Kings Canyon,
gedeeltelijk omdat het een baantje was
dat beter betaalde, vroeg ik om de
plaats en kreeg dcic. Dadelijk begon ik
toebereidselen te maken om mijn ge
zellige kamer te verwisselen voor de
meer primitieve toestanden daar bene
den. Op raad van den „timekeeper"
wachtte ik tot den volgenden Zaterdag,
daar, zooals hij ze.idc. de bewoners van
No. 4 op zouden komen om tc winkelen
en ik dan met ben terug zou kunnen
gaan op een boot die ons door de flume
zou varen. Dat laatste klonk mij wel
wat verdacht toe, maar ik stelde me
voor dat die lui van No. 4 hun nekken
(Wordt vervolgd.)
