ffiesoaaiMsanii
HAARLEM'S DAGBLAD
Velser
Ds laatste Avonturen
van den Roeden
Pimpernel
Brieven
DEPOSITO-RENTE
Brieven uit Engeland
De Uitvoering van Toonkunst
Zaterdag 19 januari 1924 derde blad
Recept voor rna/Jsversla-
gen. Jloe long nog?
neen tweede lezing.
In een der vorig» bogrootiiigszit-
tingen is ter sprake gebracht het
voorstel van B. en W., om het ge
drukte raadsverelag af te oeïhaffen.
ilirg waardeerend waren do woorden
van den burgemeester bij dit onder
worp niet..hu toch wilde do meer
derheid van den Raad heb liever be
houden. Het is wel zoonis de voor
zitter van den raad zcide: geen
mensch, behalve de raadsleden, ziet
er naar om, wanneer 'het steno
grafische" verslag eenmaal gedrukt
is. En dat is zoo vreemd niet. Raads
verslagen zijn droge kost, was dat
niet 7.00 dan zou hst minder noodig
zijn to „overzichten", want nabe
trachtingen zijn toch in veel geval
len pogingen om belangstelling te
trekken voor een zaak die over 't al
gemeen te vervelend gevonden wordt
om eraan to beginnen.
"Wil men een raadsverslag goed
maken 0111 er behoorlijk van te la
ten genieten, dan moet het samenge
steld zijn nib gelijke deeleri Deven
ter Koele en Ramses II (ik zou ook
kunnen zeggen Ramses I, maar de
tweede klinkt beter). Deventer koek
is alleen smakelijk (als men er van
houdt) in versohen toestand. Men
proeft dan de kruiden neg. het meel
is niet droog enz. Zoo gaat het ook
met een raadsverslag. De grapjes
van de raadsleden bij de verschil
lende onderwerpen zijn over een paar
weken al geen grapjes meer, de krui
dei'ij is uitgewerkt. Het artikel Ram
ses II wil ik er bij voegen omdat
raadsverslag® na eeuwen rog aan
leiding kunnen zijn om na 'te gaan
hoe mal wij, de voorouders in den
toekomstigen tijd, toch wel met ge
meentezaken omsprongen. Als er
over vier" eeuwen nog kranten be
staan kan men over den tegemvoor-
digen tijd stukken schrijven over
„Kennomerland in de twintigste
eeuw
Het zou mij een nieuw kwartje
Waard zijn om te weten wat men in
Londen, '17 Januari
De ingewikkelde machinerie van het
Lagerhuis werkt langzaam, te langzaam
voor do ongeduldige. Laihourmainnen,
waarvan de meeste groen in parlemen
taire gebruiken maar riet kunnen in
zien, dat een kabinet, dat in de minder
heid ie, maar dag na dag kan voortgaan
alsof er mieis gebeurd is en alsof geen
algemeene verkiezing haar meerderheid
in een minderheid had omgezet.
Toch is de procedure, die thans ge
volgd wordt en waarbij do beslissing nu
weer tot a.s. Maandag is uitgesteld, voor
iedereen, die opgegroeid is in de Britsche
politieke gebruiken volkomen logisch en
begrijpelijk, al is het heel jammer, dat
er een heele 'week verloren gaat met
ijdel gepraat, zonder, dat er iets van het
werk, waarvoor het Parlement hijeen
ikomt, wordt afgedaan.
I)o reden, dat de beslissing niet reeds
deze week vieL is te wijten aan de actie
van den eersten-minister Bald win, die
een door hem gedaan voorstel terug
trok voordat het lot een stemming kwam.
Dit heeft geleid tot een vrij komische
verwikkeling. Tot „Sneaker" of voor
zitter van het Lagerhuis is evenals bij
vorige gelegenheden gekozen het libe
rale lid Whitley. Vóór hem was Mr. Low-
ther een conservatief, de voorzitter.
Hieruit blijkt, dat partijpolitiek niels
hoegenaamd to maken heeft met het
voorzittersanrht. Men kiest ervoor een
lid, d.-.t het algemeen vertrouwen geniet
van het geheele Huis om zijn onpartij
digheid en zijn gezond oordeel, waar hot
moeilijke kwesties over de te volgen ge
dragslijn .van de vergadering geldt.
Feuilleton
Uit hot Engelsch van
BARONES ORGZY.
(Nadruk verboden).
„Wie praat er nu van ontnemen?
viel 1.ii thans weer ongeduldig uit. Al
lo zelfverwijt schoon reeds vergeten,
bïj was nog slecjiis geheel vnu ziiu
plannen vervuld. „AVat heb ik met
dat olies, t© maken? Joséphine en Jac
ques zijn leden an do club. Zo mo
gen dan jong zijn, maar zo zijn oud
genoeg, cm do waarde van een eed to
kennen. Evenals ik," o\ mals wij allen,
hebben zij een plechtige gelofte, afge
legd
Toen Rfeiao geen antwoord gar,
boog hij zich over haar heen. nam
haar heide handen in do zijno -en
do toekomst zal zoggen over de offi
cieel© raadsveralagen van tnuj, ter
wijl de burgemeester zich nu al
meende te mosten schamen over het
geen 'nij volgens dat verslag zou
liehben gezegd.
Intusschoa is het raadsverslag van
Dinsdagavond al hooi kort geworden,
een gevolg van de zeer korte open
bare vergadering. Eerst kwam liet
voorstel van de fractie der S.D.A.P.
orn over sommige posten een tweede
lezing t.e houden. Oftewel oin het een
en ander nog eens dunnetjes over to
doen. Over de wenschelijiklioid «.rvan
is moeilijk te oordeelen, omdat niet
aangegeven was welke posten voor
verandering in aanmerking zouden
moeten komen.
Wij kunnen de rest gevoeglijk la
ten zwemmen, aan de enkele posten
die behandeld zijn is zoo goed als
niets veranderd. Soms geschiedde het
omdat er geen meerderheidvoor te
vinden was, soms omdat geen voor
stel werd gedaan vanwege de zuinig
heid.
Hét onderwerp waar wel over ge
discussieerd zal worden, n.l. over de
reserve van het gasbedrijf, is nog
niet a.an de orde gekomen. Wanneer
do behandeling der begrooting op
dGze wijze wordt, voortgezet., kun
nen wij nog weken eraan bezig zijn.
IJmuiden krijgt een bewaarschool
p.m., dat wil zeggen als er nog eens
geld voor is. Op turnartikelen werd
zoo maar bijna twee duizend gulden
berTuinigd, de besprekingen daar)
over waren niet alsde touwen zoolang
maar gedeeltelijk er naast. In klim-
tomven hooren klossen of dwarslat-
tem, het is dus anders dan een ge
woon recht touw, en kest daarom
ook meer. Toch zal een visschemann
wel in staat zijn zoo'n touw behoor
lijk in elkaar te zétten, als hii de
onderdeel en maar goed voor elkaar
heeft. Wie weet evenwel wat dan de
kosten van die onderdeelen zullen
zijn
Heb is t.e hopen dat een volgende
maal zal vergaderd worden tot het
(bittere?), eind.
VELSEXAAR.
Maar behalve do voorzitter, moet er
ook een ondervoorzitter zijn, d.w.z.
iemand die den .Speaker" vervangen
kan als deze om de een of andere reden
zijn eetel verlaat. Dit is de zoogenaamdo
„Chairmant of Committees", de voor
zitter van hot Iluis als dit „en comité"
gaat voor do beraadslaging over de gel
delijke aangelegenheden, ÏIc begrooting
of andero financiecle maatregelen. En be
halve dezen laatste moet er nog een ,,de-
puty-ehairroan", een ondervoorzitter
voor die comités worden gekozen.
Zooals dat ie doen gebruikelijk is elelt
de Premier aan het Huis da benoeming
van twee leden voor deze ambten voor.
maar vroeger werd dit altijd gedaan na
dat de troonrede in behandeling was ge
weest, oin de eenvoudige reden dat vóór
dien tijd geen comité., behoeft te worden
gevormd. In de laatste paar jaar is men
daar echter van afgeweken, omdat het
voor den Speaker niet mogelijk 16 laaig
achtereen op zij.11 zetel te blijven zitten
zonder eten, drinken of andere natuur
lijke behoeften. E11 zoolang er niemand
is om zijn plaats in to nemen moet hij
wel, want als dc Speaker niet op zijn
hoogen zetol zit, kan de vergadering niet
doorgaan.
Een gek geval en daarom stelde Bald
win de herkiezing voor van de twee (con
servatieve) leden, James Hope en cap
tain Fitzroy in de functies van voorzitter
en ondervoorzitter van „Committees" of
van ..Ways and Means" zooals dat ge
woonlijk genoemd wordt. Hij deed dit,
zooals hij uitlegde, zuiver en alleen voor
het gemak van het Huis. daar anders
steeds de vergadering moest worden op-
li-achLle op haar gelaat te lezen, wat
er in haar omging.
„Je zou toch niet willen, dat ze
hun gelofte ontrouw werden?" vroeg
hij.
Ze beantwoordde zijn vraag niet,
maar stelde een wedervraag.
„Wat ga je vanavond doen?"
„Vanavond", zei hij met hartstoch
telijke 11 ernst, „gaan we Robespier
re's naam door het slijk sleuren".
„Waar?"
„Bij den Gemeenschappclijken maal
tijd in de rue St. Honoré. Joséphine
en Jacques komen ook".
„Ja", zei ze, „dat hebben ze mij
verteld. Ik kan ze er niet van terug
houden".
„Kom jü ooit?" vroeg hij.
„Natuurlijk en die arme Mama wil
onk niet thuis blijven", antwoordde
zo.
„Dit zou wel eens het keerpunt in
de geschiedenis van Fiankrük kun
nen worden, Tiégiue," zei hij vol
geestdrift,
„Het is mogelijk"
„Donk ems aan. Régine! Je zuster
en jo broertje zullen misschien een
maal door het nageslacht de redders
van Frankrijk genoemd worden 1"
„De redders van Frankrijk 1" her
haald» zo.
geheven als de Speaker zijn maaltijden
moest gebruiken.
Maar daar wae de oppositie allesbe
halve mee gediend. Moesten de verslagen
Tories dan toch conservatieven voor die
belangrijke posten hebben? Dat ging
toch niet, vond de arbeiderspartij en de
onbedwingbare J.vk .Tones, een der op
posanten van de Labour-partij, die al
meent, dat zijn partij het lar.d regeert,
riep uit: „Ik vind dat de overwinnaars
ook met de buit moeten gaan strijken."
Met een beetje nadenken echter zou
hij begrepen hebben en zouden ook dc
leiders va® de arbeiderspartij begrepen
hebben, dat het voor hen heel wat beter
was, als zij Baldwin maar zijn gang had
den laten gaan.
De voorzitter va® de Kamer neemt geen
deel aa® de stemmingen en telt dus min
stens één a.f van de partij als het op
stemming aankomt. Hu is in een Huis
van 615 loden één 6tem niet veel, maar
in kritieke gevallen, zooals de komende
zitting er zeker vele hebben zal ka® één
stem de beslissing best brengen en dan
is het in het voordeel van de arbeiders
partij als een der andere partijen (tn
casu hier de conservatieven) aio stem
verliest.
Was het vóórde troonrede gelezen was
evenwel over deze twistvraag reeds tot
een stemming gekomen, dan zouden niet
alleen de Labourledon maar waarschijn
lijk ook de meeste liberalen wel tegen
Baldwin's voorstel hebben gestemd en
da® was Baldwin's rijk meteen uit ge
weest. Dit was heelemaal niet naar den
zin va® do Labour-leiders, die veel lie
ver willen dat regelmatig op 'n motie van
wantrouwe® hot ministerïe-Baldwi® volt,
en die da® dooT overhaasting de heele
boel in de war zouden hebben gestuurd.
E® het moet voor hen da® ook een op-1
luchting zijn geweest dat Baldwin zijn
motie terugtrok. Maar Speaker Whitley
werd van dat geharrewar de dupe en hij
moet eu, of hij wil of niet, op zijn stoei
blijven entten tot het Huis later als Ram
say Macdonald zijn kabinet gevormd
heeft genadiglijk een plaatsvervanger
voor hem benoemt.
Want dat do motie van wantrouwen in
Baldwin's xegeering Maandag zal worden
aangenomen, is zekér. Asquith heeft al
lang geleden verklaard en in zijn afwe
zigheid (wegens ongesteldheid) hoeft
Lloyd George het ®og eens aangedikt dat
do liberalen in geen geval het kabinet-
Baldwin an® het roer zullen laten.
Iinlusschen zijn er ®og meer moties op
het papier. Die van Ramsay Macdonald,
den leider der oppositie, is in den vorm
van een amendement op het adres van
antwoord op do troonrede en zegt een-
Het is echter onze plicht eerbiedig aan
uwe majesteit mede te deelen, dat dc
tegenwoordige raadgevers -van uwe ma
jesteit het vertrouwen van dit Huis met
hebben,
Dit is een amendement, waar de libe
ralen niets op tegen kunnen he? toen. Zij
zullen maar alle waarschijnlijkheid alle
met dc leden der Labourpartij in het
Huis voorstemmen en dat bozegeit het
lot van de regeering.
Do liberale® hebben, om voor zichzelf
gedekt te zijn, ook een amendement op
gesteld, dat veel langer is, waarin gezegd
wordt, dat do voorgestelde protectiemaat-
regelen der regeering met beslistheid
door de kiezers zij® afgewezen en dat de
regeering heeft gefaald in haar beha®de
ling van binnen- en buitenlandsche aan
gelegenheden, zoodat haar niet meer in 't
belang van de bevolking de verant
woordelijkheid der xegeering ka® worden
toevertrouwd.
Het amendement dc-r arbeiderspartij
heeft evenwel den voorrang omdat die
partij sterker is in het' Huis dan do li
berale en dus zal dit tweede amendement
niet in behandeling komen. Maar de li
beralen hebben er toch. mee te kennen
gegeven, wat er de reden van is dat zij,
wat er ook gebeuren moge, in geen ge
val de Tories aam het roer willen laten.
kraamdag, aldus ka® nu veilig worden
voorspeld, valt de regeering en binnen
ruim een week zal Ramsay Macdonald
aankomen met zij® nieuw kabinet. We
krijgen dus weer ©en weck van parle
mentaire rust. Inmiddels is het wel van
belang na te gaan wat ué „Labour-
Pattij" is en haar groei in de laatsle paiir
dozijn jaren na ie gaan.
Zij heeft hsar ontstaan ie danken aan
de arbeidersbeweging in do tweede helft
der negentiende eeuw en aa-n de propa
ganda der socialistische beginselen,
m3ar het sou nochtans verkeerd zijn haar
te bestempelen met de® naam van de so-
(tiaal-democratische partij -van Groot-
Brittannië. Verreweg do meeste, maar
niet alle aanhangers der Labour Partij
zij® 60oiaüsten, maar er zijn er bij die
minder ver gaan en er zij® ook onaf
hankelijke Labour-mailmendie veel
meer neigen naar het communisme of
naar het bolsjewisme va® Moskou.
Tn het laatste kwart der negentiende
eeuw was er in Engeland evenals elders
een sterke beweging voor de instellimg
van vakvereenigingen. Do Reform Act,
die gezinskiesrecht in de Engelsche ste
den verleende gaf daarmee het kiesrecht
aan arbeiders en reeds bij de Lagerhuis-
verkiezing van 1863 werden er candidate®
voor het parlement gesteld uit de leiders
der arbeidersbeweging. Doch eerst in '74
werden er eenige arbeidersafgevaardigden
gekozen. Deze gingen in de stemmingen
steeds mede met de liberalen en konden
veel meer worden beschouwd 3ls libe
ralen met een neiging naar links dan
nls vertegenwoordigers van eigen vast-
gofórmuleerde beginselen. Dit was niet
„Een enkel woord heeft reech eer
der een menigte bekeerd. Dat zou
weer kunnen gebeuren misschien
nog vanavond 1"
„Ja", zei ze. „En die arme kinde
ren gelooven in do macht van hun
eigen welsprekendheid".
„Doe jij dnt dan niet?"
„Ik weet alleen maar, Bertrand,
dat jij waarschijnlijk met The res ia
Cabarrus over je plan gesproken hebt.
dat het in de rue St. Ilonoré dus wel
zal wemelen van spionnen van Ro
bespierre en dat jij en die arme kin
deren herkend, gevangen genomen en
naar de guillotine gebracht zullen
worden. Het is te vreeselijk!" voegde
ze er op jammerlijken toon aan toe.
„En ik kan niets doen, dan toekij
ken".
„Wat ben jo pessimistisch Régirtel"
zei hij met een gedwongen lach. „Wc
hebben vanavond weinig bereikt met
al ons gepraat", voegde hij er bitter
aan toe.
Ze zei niets meer. T-Tet was haar
koud om het hart en haar ziel was
vervuld ven bitterheid. Ze haatte
Theresin Calarrus. die Bertrand in
haar netten verstrikt had en bovenal
wantrouwde zii haar. Op dit oogen-
hlik zou re haar leven hebban willen
geven, als ze daardoor Bertrand aan
meer dan natuurlijk. Er bestond geen
arbeiderspartij als zoodanig. Deze hooft
geen langere geschiedenis da® boogeiCDS
een kwart eeuw en is eerst in de twin
tigste eeuw na «en klei® begin gegroeid
tol een krachtige politieke partij, welke
meeielt in het parlement.
Keir Hardie was in 1896 de eerste !a-
bour-afgevaardigde die verklaarde niet
tot de liberale partij te behooren en op
zichzelf te willen staan.
Bij de verkiezingen van 150D kreeg de
partij slechts twee van haar 15 candida-
ten verkozen, in 1905 23 van de 50. in 1310
(beide verkiezingen 4042 van resp. 78
en 56 candidate®).
Eerst in 1318 nam de pariij de alluTO
aan van een machtig lichaam. Zij hracht
den invloed van die vrouw en aan de
club der Fatalisten had kunnen ont
trekken.
Zwijgend verliet ze de portiek. Op
straat gekomen, wendde ze zich nog
even om, alsof zo de gelukkige beel
den uit het Verleden nog eens voor het
laatst wilde oproepen. Het volgend
oogenblik begaf zo zich met Bertrand
op weg naar haar woning.
Nog geen vijl minuten, nadat Ber
trand en Régino de portier van Petit
St. Antoïne verlaten haddenv werd de
zware kerkdeur voorzichtig geopend
en trad een man naar buiten.
Een oogenblik later kon men ziju
groote gestalto zich door de rue St.
Antoïne in de richting van het Arse-1
naai zien begeven en ziju sleependen
tred op de keien hooren weerklinken.
Er waren op dit uur slechts weinig
voorbijgangers op straat, en de man
vervolgde ongestoord zijn weg, tot h 1
de Poi'te St. Antoine bereikte. De
poort was nog open, want de vele to
renklokken vnu het quartier hadden
eerst kort geleden hot uur van ach
ten svslagen: de soldaten van de Na
tionale Garde, do wacht hadden,
sloegen trouwens niet vee! acht op
den armoedig nitztenden man. die
hevig hoestende door de poort ging.
Alleen sic: 1.te een grappenmaker on
tren 361 ©sn-didateo ra het veld waarvan
«r echter slechts 57 gekozen werden.
Doch i® 3522 was het gc:ai 142 en bij Ac
Inatste verkiezingen 192 (van 420 candi
dates), een kolossale vooruitgang.
Toch is de partij ir. het Lagerhui* als
zij S3® de regeering komt geheel afhan
kelijk van de hul? der lii-eralc® en r.:;
ral niets meer tot stand kunnen bren
gen dan wat op elk gematigd-vrijzinnig
programma zou kunnen staan.
Ais de dreigende spoorwegstaking door-
gazet wordt krijgt rij «en heel zuur ap
peltje te schillen. We zullen dan zien
hoe zij onwillige labour ia het gareel
houdt I
X. X.
der hen op:
„Nou! cl 10 zal Mama Guillotine wel
geen last bezorgen!"
Ze oogden den nsthmalijder na en
zagen hem de richting van de rue c?o
la Planchette inslaan.
HOOFDSTUK V.
Hat volk vermaakt zich.
De Gemeenschappelijke maaltijden
vielen zeer in den smaak. Ze waren
eenuitvinding van Robespierre en wer
den door prachtig lenteweer begun
stigd.
De rue St. Honoré leverde een ty
pisch voorbeeld op van wat er in allo
dealen van dc stad plaat? had. Of
schoon de straat zeer smal en dus
weinig geschikt tob het houden van
openlucht samenkomsten was werden
juist de Gemeenschappelijke maaltij
den hier bijzonder druk bezocht, cn
wel omdat liet huis van Robespierre
er stond.
Hier, evenals elders, waren groote
vuurpotten geplaatst, waarop de ver
schillende huismoeders do eetwaren
konden bereiden, indien zij dat wil
den en over-de geheele lengte van de
smalle straat stonden ongedekte ta
fels, die er verre van schoon uitzagen.
den IsmaêUet zijn broed verdienen»
Om de moede reizigers op te vroo-
lken. laat do gastvrije huisvader harp
en fluit voor hen spelen.
Men ziet liet. Berlioz evenals hij
het deed in zijne „Damnation de
Faust" toen hii daar de „Marché Hon-
gro'-se inlnschte" en hiervoor Faust
met Méphisto !.v«! naar Hongarije
liet re iron verzuimt geen enkele
gelegenheid om instrumentale inter
mezzi plaats te doen vindon.
Het trio voor twee fluiten e® harp
is als afzonderlijk muziekstukje bekend
geworden.
Uit oen solo van den Tsmaëliel, zich
ontspinnend tot eon trio met Maria cn
Jozef, groeit oen croot koor, dai do
TI. Familie goede rust toewonsehfc.
Een eigenaardige overgang voert
naar het rccit van den VerliaIer, die
vertelt dat tie TI. Fiunilie 10' jaar
S.ris bleef. LU de tijd kwam dat do
terugreis naar den o-lvwirtegrond word
aanvaard, alwaar Jezus hot goddelijk
offer wilde p'engen, dat de menscli-
heid van de éeuwie© straf 7.ou ofkoo-
pen. en den weg zou bereiden voor het
hcmelsch ïioil.
Een praohticT a - capped la-slot koor
(fugatisch van opzet) met tenor-solo,
cn bij de laatste maten niet- verwij
derd engelenkoor, besluit hei werk op
d-'zen tekst
O. mon, srae, nour Fol que reste-F-il
a faire,
Qu' A briser ton orgueil .devant un
fel mystère!.,.
O mon coeur, emplis-toi dn grave
et pur amour
Qui seul peul nous ouvrir le célostc
(O. mijn ziel, waf blijff er u te doert
Dan uw trots to broken bii zulk een
mysterie
0, mijn har'., vervul u mei ernstige
en zuivere liefde
Die alleen ons het- hemejseh
verblijf kan ontsluiten.
Amen
TE DEUM.
Dit werk behoort zeker toF de mach"-
tigste koorgewrochten die ooit door
oen Neder! andsch componist werden
gesclireven.
'Alphons Pie
penbroek (1862
-1921) voltooi
de de partituur
in 1897. on
door Mengel
berg werd 't
waardige toon
stuk fen ooop
gehouden. Ook
ty Frankfort
fi'M. werd het
door hem gedi-
rigcerd.
De tekst van de dankhymne. „Te
Denm laudaraus" (U. o Heer. loven
wij) behoort niet tot de oudste voort
brengselen der Christelijke poëzie. Hij
wordt toegeschreven aan den H. Am-
hrnjlus (340307). Do liymne laaS
zich m drie perioden verdoelen. De
eersio periode. lot, aan „Te ergo
qnaesunuis" is een verheerlijking der
Drie-eenheid en vooral van den Za
ligmaker en zijn Verlossingswerk. Do
tweede, van Te ergo tot aan
Persinjulos dies, is oen
smeekbede onv den Heer te bidden
van ziin verlossing deelachtig te wor
den. Het slot is een lofprijzing en eert
gc$o&
Diepenbrock schreef zijn T e D e u m
voor twee gemengd© koren, solo-kwa.r-
tet on orkest. Op verschillende plaat
sen m het werk liet de componist de
oorspronkelijk Gregoriaansche melo-
dio eventjes doorschemeren. Hoofd
motieven groeien hieruit echter niet.
Deze, drie in getal, zijn origineel van
Diepen broc-k.
1. is een instrumentaal motief, fan
fare, waarmede het. werk aanvangt,
het eerste deel afsluit en later nog
tweemaal, in G-dur on A-dur, voor
kom!. Ook in het. Coda is het te her
kennen, maar dan zonder dissonanten,
als om uit te drukken hoe nu. na
angst on strijd, de reiniging van ge
moed, zoo vurig nfgqbeiden, verkre
gen is.
Motief II, bok instrumentaal, is con
dalend tetrachord (reeks van 4 op
volgende noten) c. b. 3. g, dat een
zeer belangrijke rol speelt, en in alle
liggingen van 't orkest, hoog, laag en
midden, voorkomt.
En dan is er nog een vokaal hoofd
motief. waarmede het koor inzet. Te
Dcum Laudamusop welke melodie
ook gezongen wordt „Tu Rex gloria©
Christe" en aan 't slot „In Tc, Do-
mine, speravi".
Het tweede gedeelte (Ge-bed) wordt
instrumentaal ingeleid, (F-majeur).
Diepenbrock schreef voor tweo el-
tern eerend .J koren die zich sonis tot
een machtig gzhecl voreenigen, om het
werk het aloude karakter te geven
van dezen beurtzang.
Het sojó-kwnrlet treedt als zelf
standig element een paar maal op den
voorgrond, elders mengt het zich in
het ensemble der koren.
Met dit- werk. schreef Diepenbrock
zelf. heeft de componist een beeld
willen geven van een overwinning :i
de reiniging van het gemoed uit on
wrikbaar vertrouwen geboren, waar
tegen de wilde stormen van angst cu
vertwijfeling machteloos ziin.
JOS DE KLERK.
Aan de tinnen kroezen en borden, de
grove messen en ijzeren lepels verleen
de het schijnsel der toortsen, vetkaar
sen en oude stallantaarns, d hier en
daar neergezet waren, echter een Set-
wat schilderachtig aanzien.
Wolk een bonte menigte was daar
bijeen! De arbeiders van Pariis, het
proletariaat, allen dienaren van den
Staat, slaven zouden wij ze kunnen
noemen, ofschoon zij zich voor vrije
burgers hielden, allen lot zwaren ban
denarbsid gedwongen, ten deele, om-
da; z:j zich anders aan den honger
dood zagen prijs gegeven, maar m
hoofdzaak, omdat de comité's zulks
bevolen hadden. Deze nl. beslisten,
boe cn wanneer en waarvoor do na
tie de handen lot wel! niet de her
senen harer burgers noodig had.
Hersenen kon de natie niet gebruiken,
behalve die van de leden der Conven
tie of der Comito's. „De Staat hoeft
geen behoefte aan wetenschap" werd
tot Lavoisier, den grooten scheikun
dige, gezegd, toen deze verzocht, hem
eenige dagen later, dan bepaald was,
ter dood te biOngen, opdat hii nog
eenige belangrijk© prooven zou kun
Ben afmaken.
(Wordt vervolgd.)
INGEZONDEN MED ED EELIN GEN a 60 Cts. per regel.
Hi?.aETL3.SI r.vXSiï~,.nr BEVEBIWIII»
Met 1 dag opzegging 2
Voor 1 maand vast prolongatiekoers 2^%
3 maanden 4
6 maanden 4H%
1 jaar 414%
Met 1 jaar opzegging 6
Deposito met onderpand van fondsen speciale condlfifin.
(Van onzen correspondent.)
De Arbeiderspartij aan het Roer.
Hector Berlioz. L'Enfance du Christ.
Alphons Diepenbrock. Te Deum.
Onze Haarlemsche afdeeltng van bewaken.'
Toonkunst, en hare kunstzinnige di
recteur Evert Cornelis. hoeven liet
verwijt niet te vreezen. als zouden zij
liet zich met uit den treure herhaalde
sticceswerken gemakkelijk maken. Op
dit eerste concert van het seizoen bren
gen zij alweer twee werken cie zoo-
ik weet voor Haarlem nieuw
zijn.
Eene korte beschouwing over beide
koorwerken, zal zeker voor velen on
zer lezers niet onwelkom wezen.
EXFANCE DU CHRIST.
r~ 1 Hector Berlioz
A] (1808—1896),
de dichter-coro
j ponist van dit
cïriedeelige oria-
torio. („Trilo-
j gie _Sac ree"
1 noemde hii 't
j werk) was een
zonderling; 't
verwondert mij
dat men hem
nog niet tot
held van ec-n romantisch verhaal
gemaakt heeft, zijne biographic geelt
hiertoe stof 111 overvloed. Uit zijn
brieven cn geschriften keren wij hem
kennen als een muzikale Multatuli;
vlijmend sarcasme cn paradoxen t.y-
pecren beiden.
Maar ook de genialiteit hebben zij
met elkaar gemeen,alsmede den harden
levenskamp cm de wereld tot erken-
t hunner kunst te brengen. Wel
licht hebben do moeizame pogingen
beiden zoo bitier gemaakt.
Het nieuwe, verrassende, dat Ber
lioz in de muziek bracht ontmoette in
Parijs hevig verz i. Men ging zoover
te beweren dat hii aldus schreef, om
dat hit *t niet beter kou, dat zijr.o
klassieke opleiding onvoldoende ge
weest was. Ycor zijn vroegste werken
kan die critiek wel gelden, doch de
rijpere Berlioz toonde vaak de strenge
vormen meesterlijk te beheerschen.
Van do wijze waarop hij de critici
sarcastisch wist te hekelen, bestaan
vele interessanto voorbeelten. De o-ees-
telijke Triologie „1" Enfaneo du
Christ" heeft hiervoor ook mogen die
nen. Berlioz beweerde dat hij een
werk van een vergeten componist uit
do 18e eeuw. een zekeren Pierre
Ducré, had ontdekt, dat hii zoo be
langrijk vónd dat hii het wïlde uitvoe-
ren. Zulks gebeurde onder ziin lei
ding op 12 December 1S54. Het ora
torium werd algemeen geprezen, om
den eenvou-5 cn de prachtige vorm!»
heersching. en een criticus voegde er
bij. dat Berlioz zoo iets niet eens zou
kunnen schrijven. Beter had Berlioz
het niet kunnen wenschen. Terstond
maakte hii zicli kokend als de auteur
van hc-t werk, en men begroot de hi
lariteit die het geval verwekte.
,,T.' Enfance du Christ" behandelt
De droom van Ilerodes: b. Do
viucht naar Egypte; c. De aankomst
te Sai's. Als personages laat Berlioz fi-
gurcerenMaria, Jozef, Horodes, Po-
lydorus en een centurio, hoofdman
over honderd man, een verhaler, een
huisvader, oen klein verwijderd koor
1 engelen, en het groote koor dat
afwisselend te vertolken heeft, de
Joodsriie waarzeggers, de herders van
Bethlehem .bewoners van Sai's. Ismac-
lioten. Aan het slot komt een be
schouwende epiloog.
Menigmaal in het werk heeft Ber
lioz de kans gezocht en gevonden om
zich als instrumentaal componist uit
Ie spreken. Deze gedeelten zijn niet
de minst belangrijke.
No I. „De Droom van Herodes'
vangt aan met een recit van den ver
haler (tenor). „In dien tijd werd Jezus
geboren...." Daarop volgt een instru
mentaal intermezzo, of liever een
prélude, in streng klassieken vorm.
Het is een March e Nocturne (nacht
ronde). Hoe tooneehuatig Berlioz de
handeling zag, merkt men uit zijn bij
schrift: „Een straat in Jeruzalem, een
wacht van Romeiusche soldaten op
nachtronde." De muziek typeert hier
met pizzicati in de bassen heel aardig 1
den stap der patrouille. Plots „Wie
daar!" van don honderdman (cen
turio) en het wachtwoord „Roma!"
van den geleidc-r der nachtwacht, Po-
lydorus. Êen .gesprek ontwikkelt zich
(recit zonder begeleiding) waarin het
gaat over den laffen konin.g Herodes.
die „droomt en schrikt, "die overal
verraders ziet. dagelijks zijn raad
verzamelt en zich dag en nacht laat
De patrouille gaat verder, en men
hoort haar stappen lieel in da verte
wegsterven.
Het volgend tooneel speelt af in het
paleis van Herodes.
Twee muzikale motieven
typeeren zijne gemoedsstemming; A
duidt op zijn angst. B. op zijne droom,
gezichten. Beide motieven worden ir
deze scène- zeer karakteristiek .!s
„leitmötive" verwerkt.
In een alleenspraak (recit en arii)
geeft Herodes uiting aan zijne te-
klemmiug. Polvdorus komt den ririii
moedigen koniny aankondigen dat ce
Joodsche waaiz-.*tt< rs da ir zijn.
Herodes verklaart hun zijn droo-
men (thema B) en vraagt uitlegging.
De waarzeggers beginnen met hunne
bezweringen, door den componist in
een eigenaardig intermezzo in 7/4
maat uitgedrukt. Eindelijk beslissen
do toovenaars (bassenkoor)„De stem
zegt waarheid, heer. er is eon kind
geboren dat uw troon en uw macht,
zal doen vergaan." Hun raad is: ,do
kindermoord."
Herodes stemt toe; eene geagiteer
de aria, die uitloopt op een ensemble
met hem en bet mannenkoor.
DaJ? krijgen wij als tooneel den stol
van Bethlehem, waar Maria en Jozef
den kleinen Jezus toezingen.
Hoe secuur Berlioz zijne klankef
fecten berekendo blijk4, uit de vol-
genue scène. Een engelenkoor maant
Mana en Joz*ri om met het Kind te
vluchten. Berlioz duidt in de partituur
aan onzichtbaar koor van engelen in
een nabijgelegen vertrek, waarvan' de
aeur open bleef. Als later dit koortie
v.eor aan de beurt komt en bij de
laatste maten den toon moet laten uit
sterven zet hij er biide deur sluiten,
Uok bet geval dal er geen kamer zou
zijn heeft hij voorzien, en raadt dan
om achter een fanddoek te zingen en
bij de slotmaten dén rug naar hel
publiek toe te keeren.
Het. engelenkoor eindigt met een
mooi vierstemmig Hosanna in soepele
mei ismen.
No. II. „Do vlucht naar Egypte"
heeft weer een instrumentale inlei
ding jn streng klassieken fuga vorm.
Bc-riioz gaf als bijschrift dezer
ouvertureDe herders verzamelen
zich voor den stal van Bethlehem.
Dan zingen de herders den kleinci
Jesus hun afscheidsgroet toe, eet.
mooi koorlied dat in zijn eenvoud van
melodie veel aan César Frank doet
denken.
De rust der heilig© Familie wordt
uitgedrukt door een orchestral© inlei
ding en daarna verhaald door den rc-
citant. ditmaal niet recitatiefsgewijs,
maar als een Allegretto Grazioso,
hoe zo in eon oasis bolanden en
de vermoeienissen uitrusten. Op
gedeelte volgt, oen Alleluja van de en
gelen die het Kind komen aanbidden,
en wier gezang etherisch wegsterft. Dit
stemmig slot is eeu fijn muzikaal tafe
reeltje.
No. UI. „Dc aankomst, te Sa%"
wordt ingeluid door het verhaal van
den recitant. De streng muzikale
vorm typeert het harde van een woes-
tijntccht. Doch wanneer hii het over
Maria heeft, die rustig en sereen haren
weg vervolgt., wordi èn melodie èn be
werking eenvoudig. Een hernemen
van het eerste thema kenschetst ook
hare afmatting.
Einde'ijk komen do reizigers le Sal's
aan. uitgeput, bijna sten-end. Volgt
een dramatisch duet van Maria en Jo
zef. die in de stad onderdak zooken.
doch onmeedoogond afgewezen worden
(bassenkoor). Het kloppen op do deu
ren wordt hier in 't orkest weergege
ven,
Tenslotte ontfermt zich een huisva
der over hen. Zijne aria loopt uit op
een dubbel-fugatisch bewerkt koor van
Ismaëlieten, die hulo willen bieden.
Weer en staaltje hoe Berlioz zich
de handeling voorstelde, vinden wij
in de aanduiding: „De jong© Ismaë
lieten en hunne dienaars verspreiden
zich in het huis om de bevelen van
den huisvader te volbrengen.""'
Recietsgewijs gaat de kennismaking
verder. Jozef zal als timmerman bij
