Griep
HAARLEM'S DAGBLAD
Vrijhandel of bescherming
Birnenlanii
De laatste Avonturen
van den Rooden
Pimpernel
DONDERDAG 24 JANUARI 1924 TWEEDE BLAD
liet onderwerp is niet nieuw, ju»;tr
uit den til j is liet evenmin. De strijd
bijl kan gedurende langen tijd begra
ven zijn, maar één der partijen be-
hoeft slechte te trachten stap na
der bij haar doel lu komen, of het ge
hcele vijandelijke kamp komt in hot
geweer en in woord en geschrift vlie
gen de pro- en contra argumenten
heen en weer. liet succes va" al dat
polemisceron is zeer geringeon over
tuigd vt-ijhaudolaar wordt toen pro-
tectionnist, terwiit liet omgekeerde
evenzeer Lof do Onmogelijkheden be
hoort. En dit is ook geen wonder.
Dit handelspolitieke vraagstuk staat
niet op zichzelf, doch hangt nauw sa
men, niet alleen mot liet standpunt
ton opzichte van nndero economische
en sociale vraagstukken, maar met do
geheel e levens- &n wereldlxxschouwing
van den menscli.
W'ii gaun daarbij uit van do veron
derstelling. dat men zich hij hot vor
men van c«ti opinio, uitsluitend moet
laten leideu door de vraag..welke
handelspolitiek wordt door liet nlgo-
meer»_ telanc pei-ischt. 1"
Indien men dat doet. is hot zonder
moer duidelijk, dat het verschil in
standpunt wordt bepaald, door het
geen ieder ziet als het „algemeen be
lang."
De twee opvattingen welke lijnrecht
tegenover elkaar staun, bij bet eeven
va:i een definitie van „algemeen b»"*-
lang" zün do individualistisch© cn de
universalistische. De individualistisch©
opvatting die culmineert in den «rix>-
ten econoom „Adnm Smith", ziet het
individu alfi primair cn de maatschap
pij ais complex van individuen
als secondair. De universalistisch© on-
vatting bessliouu t echter den Staat nis
het primair©, terwijl het individu
eerst, als lid dier Gemeenschap, tot
persoonlijkheid komt. Do Staat is een
organism© naast on 1-ovn d© indivi-
dueo, welker, belangen kunnen wor
den opgeofferd om het voortbestaan
v.w den Staat to verzekeren. Elk -re-
slacht is niet rn--©.- dan een schakel in
den keten der natie.
Do individualistische opvatting, die
bok nw»lirengt, bet beperken van
overfcoidsbornooiing i it In t strikt noo-
dige en waar z:; het dan ook mot
restrictie nog i-ehulii".! wordt het
„Ifissoz f«ir-\ U:ssez niter". treffen
wij »r«n hij do Vriihandblaren. terwijl
do aanhangers van cvn tariefmuur
tus«chen de n.-ttie's worden gevonden
onder de univeraalistcn.
Na d© beid© strii-end© partijen lo
hebben eetetrfiluceerd allereerst een
uiteenzetting van vrijhandel en te-
«©hermin?. aan de hand vnn «-en be-
knopt historisch ontwlkkeiingnche-
In de middolcouwen was er nog
geen sprake vau het wereldverkeer van
de laatste vijftig i-'iar: men leefde toen
nog van hetgeen geproduceerd word
in de naast© omgeving. Hot vorkeer
word overal belemmerd door tollen on
verschillende rechten, die rondtrek-
kendo kooplieden moesten Is-tnlen. In
liet bijzonder werden de stedelijke pro
ducenten beschermd tegett concurren
ts© yan bulten af door ban-, markt- en
stapelrechten.
Een volgend stadium was de lijil
van het Mercantilisme. De natie be
gon zicli rdf) één geheel te gevoelen
binnenlandse!!© lx-lom me ringen (tollen
onz). werden afgeschaft en vervangen
door nationale beschermende maotrc-
gc'on. Zoo bosch'rmdc l'h'7 band ziin
wheopvaart (Act of Navigation),
Frankrijk zijn industrie (Colbertismc),
terwijl Nederland hnndeltmonopolies
in ziin koloniën verleende aan do Oost
en West-Indische Compagnie, waar
door ook de vrije concurrentie onmo
gelijk gemaakt werd.
Langzamerhand drongen meer libe
rale ideeën door. welk© culmineerden
in 1SG0, toen. dank zij het Cobdcn-
tractoat. vrijwel alle landen hun
grenzen openstelden voor de produc
ten der geheel© wereld.
En dit is het principieel*) funda
ment. waarop de vrijhandel is geba
seerd. Wanneer do ©ohoele wereld als
één economiscii geheel wordt be
schouwd. zal elk land zich toeleggen
"P die cultuur en die bedrijven, die
het voordeeligst voor hom zijn. m.a.w.
het zal trachten te zorgen, dat zijn
kapitaal cn zijn arte-idskracht zoo
hoog mogelijk beloond worden.
Zoo zal biiv. Zuid-Europa wijn ver
bouwen en Nederland kaas en boter
bereiden; niet, omdat het omgekeerde
absoluut onmogelijk *©u zijn. maar
omdat, het verf en veel meer moeite cn
kosten zou meebrengen, dus minder
voordoo'.ig zou ziin.
Maar volgens dat sv&feem zal ook de
algemeen© wereldproductie het grootst
zijn daar de arboid op de meest doel
matige en meest economische wijze
verdeeld wordt, met als maatstaf na
tuurlijke factoren (klimaat, bodemge
steldheid) en geen kunstmatige prik
kels (financieole steun, of boliuniiie-
rende rechten), zullen a'le volkeren
•an dit voordeel profiteeren en door
céu gemeenschappelijke band van be
lang en verkeer tezamen gehouden
worden.
Uit cosmopolifciseh oogpunt is er dan
ook tegen liet vrijhandelsbeginsel niets
ie brengen.
Maar hiermedd is de kwestie, van
nationaal standpunt bekeken, nog niet
opgelost en een regeering, die de be
langen van haar volk wil behartigen,
heelt uitsluitend van dit gezichtspunt
uil bekeken, de te nemen maatregelen
tc beoordeelt"immers, het is zeer
goed denkbaar, dat, al is een bepaald
systeem voor het geheel als zoodanig
het beste, enkele deelen (in casuen
kel.; landen) daardoor benadeeld zouden
kunnen worden en meer baat zouden
■inden bij een andere organisatie van
het ruilverkeer.
Hieruit raag geconcludeerd worden
dat vrijhandel in den ruimste» zin als
'c normale toestand moei beschouwd
•orden en bescherming dus dan alleen
mag worden toegepast, als abnormale
maatregelen noodzakelijk zijn.
Wanneer zal dit het geval zijn?
Om een practisch en tevens actueel
>orbeeld tc noemen, bepalen wij ons
>t een grooten invoer van schoenen
it het buitenland.
Duitschland importeert in ons land
schoenwerk, dat tengevolge van den
stand van de mark. hier zeer goedkoop
geleverd kaa worden, laten wij zeggen
6.i). De Nederlandsche fabri
kanten kunnen datzelfde «chocnw.
goedkooper leveren, don voor S,
heigeen tot gevolg beeft, dat rij s
afzet kunnen vinden voor dien prijs. De
Regcering wenscht de Nederlandsche
industrie te steunen en bepaalt, dat
voor elk paar schoenen invoer
rechten zal moeten worden betaald,
aardoor het binnenbndsche fabrikaat
niet duurder zal zijn da» de Duitscbe
schoenen, waarvan de piij:. tengevolge
van het invoerrecht, ook f S.zal be
dragen. De gevolgen van het invoer
recht zulten zijn de arbeiders in de
Nederlandsche schoenfabrieken hebben
werkde invoer van buitenlandsche
schoenen vermindert sterk en elke koo-
per van schoenen betaalt meer;
a. w. hei loon voor de hoeveelheid
arbeid, die thans in Nederland gepres
teerd wordt in plaats van in het bui
tenland wordt betaald door alle kop
pers van schoenen, d. w. s. door het
gehcele Nederlandsche volk. waarbij de
tandacht er op gevestigd moet worden,
da; die per paar schoenen in
een arbeidershuishouding veel zwaar
der drukt dan op bet budget van hen,
die tot de beter gesitueerden behooren.
Een onmiddellijk gevolg zal zijn, dat.
laten wij zeggen, de r|jwielfabrikan:en,
wicn het ook niet voor den wind gaat.
tenger.-olge van een invasie van buiten-
landsche merken, eveneens om bescher
ming vragen, die nu uit billijkheids-
oogpunt niet geweigerd kan worden.
Alzoo, rijwielindustrie marcheert
weer, cn öc ficisen ziin duurder gewor
den. Een andere industrie is nummer
drie en zoo gaat het voort. Tcngcvolg
'an de prijsstijging der producten der
ferschillendc beschermde industrieën
•ragen dc arbeiders om joonsverhoo-
ging, hetgeen tot gevolg heeft, dat ook
dc producten der overige niet be-
«chcrmde takken van nijverheid
duurder zullen worden cn het gehcele
prijsniveau zal stijgen.
Een indirect gevolg van bescherming
al zijn. dat dc export zal verminderen,
daar cr steeds een correlatief verba: t
zal zijn tusschea in- en uitvoer, en du a
wrrklooshcid kan ontstaan in dc export-
industrieën.
Daar kan nog bij komen een poli
tiek nadeel, n.l. tie knns op renrë-
saille maatregelen van het benadeel
de buitenland, dat ons zou kunnen
treffen in die artikelen ..elke wij in
zoo groote mate producccren. dat uit
voerbelcmmering *-e» ramp zou zijn.
(bloembollen, zuivelproducten c-d.)
Toch kan het noodzakelijk zijn,"dat
de Regeering het gevaarlijk wnpen
„invoerrechten" ter hand neemt en
wel, als het buitenland ons land wil
„dumpen". Het zou kunnen zijn. dat
b.v. de Duitscbe gloeiiampenfabrikaiv
ten de Nederlandsche markt verove
ren willen en om zich nu to ontdoen
van de Nederlandsche concurrenten
hier ter lande, ver beneden den bos-
tonden prijs gaan verkoopenonze
eigen industrie zal den strijd mis
schien gcruimen tijd kunnen volhou
den. maar als de buitenlandsche fa
brikanten zich krachtig georganiseerd
hsbbcn in trust of kartel, is dc moge
lijkheid groot, dat dc Nederlandscho
bedrijven ontwricht en geliquideerd
worden, waarna het buitenland de
prijzen naar willekeur kan opdrijven
cn de geleden verliezen weer goed
1). Dit cijfer is, evenals alle andere,
gefingeerd en slechts als voorbeeld
bedoeld. Schr.
maken. In dit geval, maar ook alleen'
dan, is het juist gezien onze grenzen
te sluiten, teneinde do groote kapi
taalsvernietiging te voorkomenmaar
met groote angstvalligheid zal ertegen
gewaakt moeten worden, dat deze
protectie geen dag langer duurt dan
trikt noodig is.
Maar, zal men vragen, moeten dan
in tijden als thans, onze bedrijven
ar ptop gezet worden cn moeten
maar toezien, hoe de buitenland-
e producten ons land overstroo
men? Is het dan niet noodzakelijk,
voordat allo arbeiders werkloos zijn
m onze gehcele industrie lamgesla
gen is?
Zeker, wij moeten beschermen, ma :r
niet beschermen" d.w.z. wij moeten
"■zo industrie steunen, zonder be-
scne'inendc rechten. Wij moeten er
niet naar sl reven, do pnjzen van het
bnitenlandseho protluc. omhoog te
brnugen naar onze prijzen, maar men
zal moeten trachten do binnenland-
soho prijzen omlaag te brengen tot het
buitenlandsche prijsniveau. Dit kan,
als men do verschillende bestanddee-
leu van den kostende» prijs weet te
drukken.
Kn nu behoeft men niet dadelijk te
denken nan loonsverlaging ai zal
in vele gevallen ook dadelijk op dezen
belangrijken factor bezuinigd moeten
worden maar cr zijn nog zoo vele
andere wijzen, waarop men de Neder
landse]; o ondernemingen kan steunen,
zonder het buitenland tegen zich in
het harnas tc jagen, dat, als men met
alle krocht jn deze richting werkzaam
ildo zijn, do economische perspec
tieven van onze nijverheid heel wat
gunstiger zouden worden. En dan
denken wij aan onze buitenlandsche
verkeerswegen, zoowel te water als
te land, welko door hunne hooge ta
rieven (haven en kadegelden, spoor-
wegtaricven) nog steeds een niet onbe
langrijke belemmering zijn voor prijs
verlagingvoorts dc meer speciale
lasten, welke aan do industrie opge
legd zijn, zooals zakelijke bedrijf?
belasting, kosten stoomwet e.a., ter
wijl daarnaast de Staat kan steunen,
niet alleen negatief door belcmine-
ringen weg tc nemen, maar ook posi
tief door zorg te dragen voor technï-
•l... i ii oumnyruccle vorming van ons
bik.
Technische- en Handelsscholen moe
ten dc wetenschappelijk© bedrijfslei
der* leveren, die zorg dragen, dat de
Nederlandsche nijverheid niet als
..verouderd" achter blijft in den wed
loop naar maximale „efficiency".
Voorts zal onze voorlichtingsdienst
herzien moeten wordenons consu
laat wo/en moet, meer dan tot op be-
dcn. voeling houden met dc wenschen
en behoeften van de Nederlandsche
industrie: onze Kamers van Koophan
del moeten ernaar streven in zeer
nauw contact te komen, met de. in
haar district, gevestigde bedrijven.
Door nl deze maatreeden kan óók
beschermd worden en dan zal het een
protectie zijn. die niet alleen geen
vijandschap zal kweeken en nutteloos
zal zijn, maar die ten goede za! ko
men aan ons geheele volk.
Stadsnieuws
school en huis en daarmede in verband
staand© Oudercommissies en Ouder
raden".
Er was veel belangstelling voor de
ze lering, do zaal was flink bezet, toen
de voorzitter, de heer G. van Waard
de bijeenkomst opende met c-cn kort
woord, waarin hij dank bracht voor
de bereidwilligheid, waarmede door
een belangstellende hulp was verschaft
zoodat do Centrale Ouderraad, niette
genstaande het gemeentebestuur geen
steun verleent cn die raad geen geld in
kas heeft, nu toch deze vergadering
had kunnen beleggen.
Hierna was hot woord aan den epro
ker van den avond, dio begon met ;o
gewagen van zijn liefdo voor de Open
bare School in Nederland, het Opvoe
dingsinstituut waaraan, zooais hij zei-
de, ouders gerust Jmti kinderen kun-
toeverbrouwen. Spr. betoogde dan,
dat er samenwerking behoort te zijn
tussohen ouders en onderwijzers. Jam
mer genoeg zijn vele ouders hiervom
nog niet overtuigd. Er is nog veel te
weinig wederzijdsch vertrouwen on
overleg; ouders en ondorwijzors vor
men nog te vaal;, twee partijen.
En toch is hartelijke samenwerking
onder wederzijdsche waardeering noo
dig; zij moet tot iedcren prijs gezocht
en bereikt worden.
Opvoeden is een sclioono en moeili]
ke taak, die aan vaders en moedors is
opgelegd. Op een zeker tijdstip moeien
dezen, die taak gaan doelen mot an
deren: de bcroepsopvoeders. Is hel dun
niet dwaas dat ouders en onderwijzers
als vreemden elkaar voorbijgaan, dat
de ouders de onderwijzers en de onder
wijzeressen, aan wie zij blindelings
hun kinderen toevertrouwen, zelfs
niet kennen? Was er meer san
werking, dan zou veel meer gedaan
kunnen worden dou tot nu toe ge
schied ie.
Voortgaand© weidde spr. uit over do
oeiüjkhedcn die oudcis bij de opvoe
ding hunner kinderen ondervinden en
waarschuwde vooral tegen geweld.
Men moet de kinderen niet „klein wil
len krijgenmen moet hen „groot
willen maken". En bij dit moeilijke
werk schieten ouders dikwijls te kort;
van buitengewoon vc-el belang vooj
het kind is dan alweer: de samen
werking, het overleg tusechen de na
tuurlijke en de beroepsopvoeders. Dut
er tegenwoordig zooveel klachten ko
men ovc-r de rijpere jeugd moet niet
aan die jeugd worden geweten, maar
aan de vaak slechte, slappe „opvoe
ding" in het gezin, waarbij de ouders
het zich te gemakkelijk maken. En
vóór alles moet er eon band zijn tus-
schen hut* en school! Dit is noodig
voor gc-zag en invloed zoowel van den
natuurlijken als van den beroopsop-
voeder.
Gelukkig daarom dat- in 1920 de
Oudercommissies en do Ouderavonden
in het loven zijn geroepen. De wet
gever is hiermede eens bij uitzonde
ring de practijk voor geweest.
Met den wensch, dat ouders en on
derwijzers zich van nu af ann als
elkanders vrienden, als arbeiders in
denzelfden wijngaard, zullen beschou
wen. eindigde spr., die in een luid
applaus zijn loon vond-
De heer Van Waard sprak een
dankwoord, waarna de bijeenkomst
gesloten werd.
Haarlemsche Orkest
vereniging.
De Rijkssubsidie.
Tot het verkrijgen van «cn subsidie voor
.o II.liit!. Orkest W-Tceniging heeft de
Ned. Toonkundienwrxband te Den Haag,
■van hier ter »tede een afdecling be-
het volgende adres gerioht tot de
Tweede Kamer der gtalcn Generaal.
„Geeft tc kennen:
„dat hl] uit het voorloopig veiëlag van
Hoofdstuk Va No. 6 hoeft vernomen, dat
sommige leden vroegen of in de voorge-
noincn vcrdecling der bij dat artikel
gevraagde subsidie niet een zoodanige wij-
ziging kan worden gebracht, da: ook de
lla-i»!. Orkest Ytreeniging, welker
standhouding voor het Muziek lever
Haarlem en om groot deel der provi
Noord-Holland van grooic waarde
ho: rijkssubsidie kan doelen."
dit naar Aanleiding dtzcr vraag en
door do Ha.uL Ork. Ver. tot U gericht
verzoek om in het Rijkssubsidie te deelen.
zich veroorlooft U tc verzoeken de post
subsidies voor orkesten, to verhoogen met
Oen bedrag ten bate der Haart. Ork. Ver.
of bijaldien zulks Uw Kamer niet moge
lijk voorkomt, het -ubsidio tot dusver ge
noten. door het Maastrichtse!» Stedelijk
Orkest geheel of gedeeltelijk over te dra
gen aar. de Ha-tri. O.-k. Verecniging."
I)e motieven, d:e t u dit verzoek leidden
worden in do toelichting nader verklaard.
SAMEN WERKIMC TUSSCHEN
SCHOOL EN HUIS.
Woensdagavond had de Centrale
Ouderraad in 't gebouw van den Pro
testantenbond een ouderavond georga
niseerd voor ouders der O. L. waar
als spreker optrad de lieer H. Groe
ne wout te Santpoort, met het onder
werp: „Samenwerking iusschen
loodsche vereeniging
Gemeentebelang.
Iu een der zalen van Café Brink
maan belegde hot bestuur der Joocl-
sche Vereeniging Gemeentebelang
Woensdagavond eert bijeenkomst,
waarin de heer L. Lewijt, hoofd van
©cta openbare lagere school te 's-Gra-
venliage, een voordracht zou houden
over het onderwerp: „liet Ilaagsche
stelsel", bedoelende het verstrekken
van openbaar lager onderwijs, reke
ning houdend met het godsdienston
derwijs (geen bijzonder onderwijs).
De voorzitter, de lieer B. .T. C h n-
p o n, opende de bijeenkomst die vrij
druk bezocht was, met eon woord van
welkom; hij leidde daarop den hoor
Lewijt bij de aa.mvezi-.r-n in. Hij zette
in het kort het doel der vergadering
nitec-n en prees het gelukki" dat do
heer Lewijt- bereid gevonden was, het
door hem bestud- orde onderwerp hier
te komen behandelen.
De heer L o w ij t herinnerde er
aan, dat het met hot Joodsche gods
dienstonderwijs niet meer zoo gaat,
als 'i wezen moots Overal constateert
raen een afvloeiing van do godsdien
stige gevoelens, die ons zei spreker
met angst en zorg vervullen. Wil
men niet, dat heb schip van het gods
dienstonderwijs op de klippen van het
materialisme te pletter loopt, dan
moet tijdig het roer worden omge
worpen Overal ziet men immers ©en
geest van onverschilligheid, waarmee
door vele Joden do godsdienstplichten
vervuld worden, liet verzuim dor leer
lingen op do godsdienstscholen neemt
schrikwekkende afmetingen aan. Vóór
de annexatie in Den Haag bedroog het
schoolverzuim daar zelfs twintig pro-
Spreker noemde vele middelen, die
te baat genomen zouden kunnen wor
den, om eon herleving •-an het Jood
sche godsdienstonderwijs te bevorde
ren. Ö.a. kan het Zionisme hier tot
grooten steun zijn, alsmede het huis
bezoek. la vele groote steden worden
de ouders, die hun kinderen niet naar
de godsdienstschool sturen, helaas
niet bezocht. En wat bet-eekent ©en
uurtje godsdienstles na schooltijd voor
hot Joodsche leven? Immers niets. Het
i» voor vele kinderen ook te ver
moeiend, om na afloop van het on
dcrwijs in de gewone school no? gods
dienstonderwijs te moeten ontvangen.
Toch bracht spreker eer. woord van
lof aan de Joodsche ambtenaren bij
het (godsdienstonderwijs, die niettle-
gonstoande hun drukke bezigheden en
slecht salaris toch nog goede resulta
ten van hun onderwijs zagen. Er zijn
twee middelen, die in do ©erste plaats
kunnen dienen, om heb Joodsche
godsdienstonderwijs te herstellen, na
melijk de slichfciu? van een bijzondere
Joodsche school en het zoogenaamde
Maagsclle stelsel.
Spreker noemde zich ©venwel een
geprononceerd tegenstander van e:n
bijzondere school. Hij zou het zelfs
voor de Joodsche gemeente een ramp
vinden, indien liet instituut van het
bijzonder onderwijs bij de .Toden ook
in Haarlem wortel schoot. Een oogen-
blik was spreker bang, dat de bijzon
dere Joodsche school er zou komen,
dat was toen de gelijkstelling van liet
onderwijs tot stand kwam.
Gelukkig zei spreker is er een
middel gevonden, om daaraan te ont
komen en dat is het Haagsche stelsel, I
dat nu ook in Groningen en Rotter
dam zal worden ingevoerd. Hij deel
de eeuige bijzonderheden omtrent de
vóórgeschiedenis van dit rtels-1 mede.
Toen hern in Den Haag door dan in
specteur van hel Lager Onderwijs ver
zocht werd, zich beschikbaar té stel
leu voor hoofd eener openbare lagere
school aldaar, heeft hij na lan^r be-
r;Lad besloten, dit aanbod te aanvaar
den, want hiermede was hii over
tuigd, dat er in Den Haag nimmer
een bijzondere Joodsche school zou ko
men. Het maatschappelijk- en het
godsdienstonderwijs wordt nu op deze
school op verschillende uren pegeven.
In totaal wordt hierdoor slechts drie
uur por week minder aan maatschap
pelijk onderwijs besteed. Op Zaterdag
is de school zesloten. De gemeente
betaalt de kosten van verlichting en
verwarmine tijdens het godsdienston
derwijs op de werkdagen; voor het
godsdienstonderwijs op Zondag, dat
van half negen tot één nur gegeven
wordt, moeten de kosten van verwar
ming cn verlichting betaald worden.
De heer Lewijt somde do voord©;len
op, die aan dit systeem verbonden
zijn. Do verkregen resultaten zijn be
vredigend; het verzuim, dat eerst
twintig procent bedroeg (in werkelijk
heid evenwel no? méér), is thans tot
ongeveer nul gedaald, ook op Zondag
wordt geen verzuim geconstateerd.
Hieruit blijkt, zei spreker, dat het
godsdienstonderwijs toch nog door de
Joodsche ouders begeerd wordt Dit
blijkt o.a. ook bij den aanvang van
esa nieuwen cursus; dan wordt name
lijk aan de ouders trevraagd, of zij er
bezwaar tegen hebben, dat hun kin
deren godsdienstonderwijs zullen ont
vangen. Bij den laaf sten keer waren
sic cl) Lr twee ouders, die bezwaren
maakten, de één deed dit uit commu
nistische overwegingen en de tweede
vond, dat dit voor zijn kind te veel
tijd in beslag nam, omdat het mu
ziek moest studeeren.
Deze school is ook toegankelijk voor
kinderen van Cltristelijke en andere
scholen. Er zijn dus gemengde klas
sen. Wanneer echter bat maatschap
pelijk onderwijs geëindigd is. verla
ten de Christenkinderen de school en
blijven do Joodsche leerlingen achter.
Als daartegen de predikant komt. om
aan de Christenkinderen godsdienst
onderwijs Ie geven, dan verlaten de
kinderen der Joden cle school.
In Den Haatr is ook een vervol gk las-
se voor meisjes tot stand gekomen. Dit
is van groote beteekenis voor het be
vorderen der Joodsche godsdienst
plichten; o.a. loeren zij daar het ri
tueel bereiden van het middagmaal,
waarvoor zij thuis niet aïtijd in de ?e-
loTenheid zijn. Het koken is een uit
stekend lokmiddel gebleken voor de
herleving van het Joodsche godsdienst
onderwijs bij do meisjes.
Ook voor de jongens op rijperen
leefiijd is wat gevonden voor de avond
uren, namelijk hout-slojd. Timmeren
doen de jongens zeer gaarne; ook van
deze uren wordt een gedeelte voor het
godsdienst onderwijs bestemd. De kin
doren loeren dit onderwijs daardoor
meer waardeuren; dit noemde spreke;
een belangrijk voordeel-
Ook in Haarlem acht de heer Le
wijt de stichting van een dergelijke
school mogelijk. Daarvoor moeten
verschillende stappen worden onder
nomen. Men bezoekt eerst een der
randsledon. dien men daartoe geschikt
acht, om hem van dit svsteem kennis
te doen nemen. Dan moet een confe
rentie met den weihouder volgen, ten
einde zifn steun en liemiddelm;
verkrijgen- Ten slotte zouden het
IHCEZONOEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
De ervaring heeft geleerd, dat Ak
ker s Abdijsiroop door hare verzacht
tende, slijmoplossende en genezende
werking bijzonder geschikt is ter be
strijding en genezing van ?nep, in
fluenza, bronchitis, hardnekki-gen
hoest, kinkhoest en de meeste ziekten
der luchtwegen.
schoolbestuur en de rabbijn met het
gemeentebestuur besprekingen moe
ten voerc-n, wat de stichting van eea
dergelijke school zeer zeker zal be-
vorderen.
Van de gelegenheid 'tot het stelleii
van vragen werd door oenige aanwe
zigen - onder wie de rabbiin, de
lieer De Vries gebruik gemaakt. Zij
werden door den heer Lewijt beant
woord.
De voorzitter sloot do vergadering
met een woord van dank tot den
spreker en tot de aanwezigen voer de
getoonde belangstelling.
EXAMENS.
De uitslag der examens Verg. van Leer.
in de Handelswetenschappen, gehouden te
Haarlem, op 10, 11 ©n 12 December j.l. is:
Geslaagd voor Boekhouden: P. J. Pot
gieter, J. J. Andrea, heiden ie Schoten;
Amerongein, K. Strijbosch, A. N.
Komen, J. V. v. Acker Jr.. G. H. Schut,
H. J. W. Blok. allen «e Haarlem, P. J.
E "-f tac.rd te Velscroord. W. T. 31.. v,
eet te B' iemendaa!A. W. Klaver te
Heemstede; V. Better tc Heemstede, J«
Geslaagd 13 van do 40 candidaten-
Ges'.aagd voor Engelsch: 1'. Vermeer te
Haarlem.
OVERHEIDSPERSONEEL.
Het secretariaat van het Comité van neu-
ttaaj overheidsper.-ir.ccl meldt, dat op jL
Maandag dit comité een vergadering *e£t
gehouden met de besturen der aangeslo
ten organisaties, ter bespreking vau den
huidigi:; stand var. zaken voor het over-
c-id s personeel iu verband met 't aanblïj-
:n van het ministerie.
Besloten werd te verzoeken zoo spoedig
mogelijk een vergadering te beleggen van
het comité van tien uit de samen werkende
-ntralce van oveiheidspereorieeL
Eveneens werd besloten op een door heé
dagcüjkscn bestuur te bepalen datum een
huishoudelijk congres te beieggen met de
hoofd- en nfdoeling?'e='uren der aange
sloten organisatie:, ter bespreking van de
door liet bestuur van l:et C. N. P. aait
?men houding en der eventueel te too-
Uitgaan
JULIE DE STUERS.'
•Iiilip de Stuc-rs is :'n Holland geen ca-
kende zangeres meer. Zij trad reeds her-
h aaide lijk met groot succes op in den
Haag, Scheveningen. Amsterdam. Rotter
dam, Haarlem, Dordrecht en andere ste
den van ons land, alsook te Wiesbaden,
Wéenen, Budapest. Brussel en Parijs,
waarheen zij zich in Februari a.6. weer
zal hegeven.
In het seizoen 1922-1823 vervulde zij
tenige gastrollen bij do Nationale Opera
sn lind vooral als Aimieri in Verdi's
,,Aida" zeer veel succes.
Haar donker getinte mezzo sopraan heeft
een groote omvang. .1 ui ie de Stuers begon
in Berlijn hare etudie's en debuteerde al
daar op bot concertpodium. Vervolgens
maakte zij een tournee door Java, be
haalde zoowel op concerten als in de Ita-
haansohe Opera aldaar, groot succes; hij
laaiste vervulde zij de rollen van
Carmen, Suzubi in Mad. Butterfly, Naar
Holland lerugkocrend via China eu Japan,
maakte de oorlog haar de overtocht onmo
gelijk en werd zij daardoor gedwongen tot
een tamelijk langdurig oponthoud in de
Vereenigdo Staten. Zij maakte van deze
gelegenheid gebruik zich in verbinding te
stellen met den beroemden Russischesi
h&riion Bazar Samoüoff, den meester van
het bel canto, aan wien de verdere ontwik
keling van haar kunst veel te danken
hecfi. Voorts was zij te New-York eenigen
tijd verbonden aan de S'sr Opera Com
pany >-n keerd: eer-: in 1933 naar hst va
derland terug. Juiie do Stuers geeft thans
een concert tounnée in Holland en zal op
23 Januari a.s. alhier een concert geven.
Zij wordt door Jan Gover'.s aan den vleu
gel begeleid.
DE KONINKLIJKE FAMILIE.
Do leden van de vorstelijke familie
7ijn Woensdag op het Loo aange
komen.
SPOORWEGSTAKING IN EN
GELAND.
Van de_ London and North Eastern
Railway is bij de Nederlandsche
Spoorwegen bericht ontvangen, dat in
verband met de machinistenstalring,
op do Encrlsche spoorwegen niet- ge
garandeerd kun worden, dat de reizi
gers hun bestemmingen bereiken-
doch dat hot mogelijke cedaan wordt;
om den dienst in stand te houden.
Feuilleton
Uit het Engelse h vart
BARONES ORCZY.
(Nadruk verboden).
12)
Achter hen wan een rij huizen, zoo-
dat rij nergens hadden bminen ontko
men, ook ai ha dcu hun bovendo
knieën hun ten slotte den dienst niet
geweigerd. Door al Jiun angst heet»
waren zij zich voortdurend hewnst
van de nabijheid van het aslimati-
Eche wezen met don lieesclien hoest
cn den mond met do groote, gdo lou
den.
Wat daarop plaats ?r©ep was in
enkele minuten nfgeloopen. Ro
bespierre stond daar als een zich
wrekende ?e stverschijning, door liet
flikkerend licht vnn een kolossale
toorts beschenen, die zijn schaduw in
allerlei grillige vormen op den muur
afteekende. Madame de Servol en
liaar kinderen, dio tegen een zware
porte-cocbèro aangedrukt stonden,
v.aren in hei halfduister nauwelijks
meer te onderscheidcu, toch drong
do op wraak beluste menigte steeds
dichter op hen aam
„Laat de verraders met- rustl" be-
va! Robespierre. „Ze zullen hun ge
rechte straf niet ontgaan".
„A la lantern©!" schreeuwde hot
volk, meer speciaal de vrouwen.
Robespierre wendde zich tot een
van tappe-durs.
„Breng de aristocraten naar het
dichtstbijzijnde Commissariaat", zoi
hij. „Ik wil het genoegen van onzen
Gemoonschappei ijken manltiid niet
dnor bloedvergieten vergald zien".
„Naar het Commissariaat nog wol!
riep een schorre stem.
„Wie wil ons beletten, zelf wraak
te nemen? Zij hebben Robespierre clur
ven belasleren. Laat hen voor aller
oogeu den dood ingaan!"
Hoe daarna alles gebeurde, zou
niemaud der aanwezigen precies bob-
ten kunnen zeggen. Zeker is het,
dat Citoyen Bateau, die zich te'
woordvoerder van het gepeupel had
opgeworpen, op een gegeven oogen-
blik niet wijd uitgespreide armen cn
nchterovei'geworpen hoofd achter dc
vier ongelukkige wezens staande, lui
de zijn afkeuring over hun gedrag had
uitgesproken en geciseht had. dat hel
volk zelf wraak zou mogen nemen.
Op dat oojenlilik deed het schijn
sel van do dichtstbijzijnde toorts zijn
reusachtige gedaante duidelijk uitko
men tegen do zware porte-cocliêre,
dio onmiddellijk achter hem was. Het
volk juichte zijn woorden luide toe.
Het volgende oogenblik deed een wind
vlaag de vlam vnn de toorts weer in
tegenovergestelde richting waaien,
zoodat do spreker en diens prooi op
nieuw in hot duister gehuld waren.
„Rateau!" word er geroepen.
„Mé! Citoyen Rateau. Waar hen
Je?" klonk het weldra van allo kau-
ten.
Er kwam geen pmtwoord. Citoyen
Ratcnu was verdwenen en met hem
de vier verraders.
Hot duurde enkele minuten, eer de
menigte begon te vermoeden, dat zij
van haar prooi beroofd was. Toen
kwam er beweging in de dicht opeen
gepakte niensuhoninuasa in de rue St
Ilonoré-
„Rateaul" werd er gegild. „Ra
ten ul"
Een bijgoloovigo angst greep menig
een onder de. omstanders aan. Bateau
was spoorloos verdwenen. Het was,
alsof tie duivel wiens naam geduren-
<lo den Gemeenschappelijk en maaltiid
herhaaldelijk was aangeroepen. Ra
teau weggenomen had
Er volgde ''eu doodeüjke stilte. De
lappe-durs, die op bevel van hun
heer en meeHter rich een weg door de
menigte baanden, ten einde dc verra
ders te naderen, c-taakteu huil schor
geroep van „Uit den weg, in naam
der Conventie!", on St. Just, dio nog
6teeds dicht bij zijn vriend stond, zag
Robespierre verbleek©».
Robespierre zolf had niet powl be
seft, wat cr eigenlijk gebeurd was.
Toen de reuzengestalte van Rateau
zich achter do vier ongelukkige»! ver
hief. eu deze zijn afkeuring over hun
gedrag uitschreeuwde, llórl do tiran
tevreden geglimlacht.
De gnnscho menigto bewoog zich
thans in de richting van de geheim
zinnige porte-cochèi'e. De voorsten
wierpen zich tegen dc zwai'o panoe-
lcii, terwijl do andoren uit nllo macht
opduwden. De porte-cochères van het
oude Parijs waren echter stevig van
constructie. liet houtwerk, dat de»!
land des tijds had weerstaan, weer
stond gemakkelijk den aanval van
een bendo half uitgehongerde ellen
delingen.
Toen het gepeupel begon te vree-
ten, dat het zijn wraaklust niel zou
kunnen botvieren, brak liet in luide
verwenschingen los, en Robespierre,
wiens gelaat thans scherper en gran-
wor leek dau te voren, wendde ziel»
tot zijn vrienden, in wier ooeen hij
hun gedachten trachtte to lezen.
„Als het eens begon St. Jusi,
doch hij durfde zijn vernioeden blijk
baar niet uitspreken.
Hij zou er trouwens ook geen gele
genheid too hebben gehad, want juist
toen het zware houtwerk onder den
druk vau den levenden stormram be
gon te kraken, hieven zij, die de ach
terste gelederen vormden, een wilden
juichkreet aan. Allen sloegen onwil
lekeurig hun blikken omhoog. Het
geheimzinnige schijnsel der toortsen
en de gloed der vuurpotten wierpen
slagschaduwen, waardoor menig ge
laat geheel verwrongen leelc
Robespierre en diens vrienden ke
ken ook naar boven. Een paar meter
van hen vandaan was Rateau op het
balcon van de derde verdieping van
een huis verschenen. Het raam ach
ter hem stond wijd open en dc kamer
was hel verlicht, zoodat zijn gestalte
duidelijk uitkwam. Hij stond daar
met ontbloot hoofd en onbloofe borsl,
cn zn hemdsmouwen hingen aan flar
den langs zijn gespierde armen. Over
zijn linkerschouder bin? het schijn
baar levenlooze lichaam eener vrouw
en met de rechterhand trok hij eon
tweede lichaam door het open raam
naar buiten. Vlak onder hem ver
spreidde een reusachtige vuurpot zijn
rossen gloed.
Toen het gepeupel hem daar. bliik-
baar op wraak belust, zag staan, ver
stomde ieder geluid. Niel langer dan
twe© seconden stond hij daar in het
volle gezicht, van de menigte en van
den machtigen tiran, wie ui eerroof
hij gezworen had te zullen wreken»
Toen riep hij met schorre stem uit:
„Zoo worden al degenen, die tegen
do vrijheid van het volk samenspan
nen, door het volk zelf aan den dood
prijsgegeven ter verheerlijking van
zijn Uitverkorene!"
Een oogenblik hield hij de twee
slappe, vol'mloozo gedaanten in da
hoogte geheven, terwijl een gansche
fauatioko menigte dou adem inhield.
Daarop wierp de reus do twee licha
men recht in den gloeienden vuurpot
en brak er 'n krankzinnig gejuich los.
„Er komen er nog twee!" schreeuw
do do reus vroolljk.
Er word geduwd, gedrongen en ge
juicht. Vrouwen gildon, mannen \loek
ten, kinderen schreiden. Kreten van
„Vive Rateau!" vermengden zich niet
die van „Vive Robespierre!" Er we d
een kring gevormd, handen werden
iueengelegd, en er werd eeu wilde sa
rabande om den vuurpot gedanst. De
nlgcmeene geestdrift duurde een volle
tien minuten, tot degenen, die de
voorste gelederen vormden, den vuur
pot genaderd waren, in do verwach
ting den doodsstrijd der ellendige ver
raders gade te kunnen slaan, en een,
langgerekte kreet aan hun keel ont
snapte. (Wordt vervolgd.)
