Uit Se Omstreken
Burgerlijke Staad
Birienland
Pers-Overzlclil
Rubriek van
den Arbeid.
•der in'anchche bevelling in do belas
ting, maar bleeK er wee voor te v;n-
dec zoo maar ciire-.a tot het sxehten
van wiDSlaandeeiKasseu in hot Kra-
wangsch® over te gaan, waardx>r de
bovolkiu^ zou deol hebben in do op
brengst tier nieuw in cultuur te bren
gen gronden. De miuister wil dat eerst
nog eens bezien. En denkt waarschijn
lijk ook hi r: „Wie langzaam gaat.
zeker gaat".
Den heer Feber zegde hij too. dit
de vitale belangen van liet vol!; bij
do vereoberingsactie zoo veel mogelijk
zullen worden ontzien en dat de
QÏejioibaarmaking van liet leger aan
polittediensten zooveel mogelijk zal
worden bevorderd.
„likt volgende punt' zoo somde
de minister op. lmc volgende punt be
treft de toevloeiing van buitenlandse!)
kapitaal". Wat bij had g:z;gd l»;j de
bespreking «kr Indische belas'.ingoct-
werpen, zei de hij ook thans: hij had
niet gemerkt, dat buitenlanders af-
keeri» waren geworden van het zich
vestigen in onze koloniën. Maar van
regeeringszijde zou ook niets het
vreemde kapitaal worden in den weg
gelegd
Ook de minister betreurde, veraf
schuwd© do feiten van corruptie, dio
zich voordeden. Op do vrang «les heo-
ren K'.eerekoper antwoordde hij. dat
de minister den gouverneur-generaal
had doen weten, dat li j "net wenschri-
lijk achtte, dat er met do meeste ge-
sirengi.r:d werd ingegrepen en dat
corruptaove daden «io. r onverwijld
cmsi zouden moeten worden ge
volgd.
Wat art 123 R. R. aangaat, de mi
nister zocht daarvoor een oplossing,
die allen bevrediging zou schenken.
En spoedi-r denkt hij met een pnr-
tieele oplossing te ko .icn voor het
vraagstuk van de scividiug vun kerk
en staat, waarbij de financieel© vra
gen ter zii ie süu gelaten.
„Ket volgende punt" zoo hoorde
rnen den minister van Koloniën reeds
zoggen Maar neen. er kwam geen
volger.-le punt meer, de minister was
geëindigd.
De volgende week replieken kon
digde de voorzitter aan.
Een hamerslag en ooit deze Ka
rn erweek was weer voorbij.
INTIMUS.
VELSF.N.
Voor da tuberculosebestrijding. Men
schrijft ons:
De door het bekende dameecomiié geor
ganiseerde cabaret-avond in „Flora" Is
gced geslaagd, dank zij de belangeloos»
medewerking, die het comité van ver
schillende lijden heef; ondervonden. De
directie v« „Flora"' had de zaal grabs1
afgestaan, terwijl verschillende winkeliers
Verschillende artikelen beschikbaar had
den gesteld.
De Jazz-Bacd „The four fools'* (inder
daad!) alsmede de bekende harmoniea-
viimcos, ds heer Zwanenburg, zorgden
voor het muzikale gedeelte Schitterend is
het spel van de-zen eenvoudigen artist,
die met bewonderenswaardige virtuositeit
zijn kostbaar instrument weet te bespelen.
Vooral de Hoffnungswalzer van Schubert
klonk Indrukwekkend. Het bespelen Tan
een 274 tonig "Instrument vereischt «en
greoie vaardigheid.
Diverss verlotingen er. verkoopingen tm;
geschonken voorwerpen vulden het pro
gramma, terwijl er ruimschoots gelegen
heid wae voor een dansje.
Een étui, inhoudende 6 lepels f" vorken
geschonken door den heer Repko te Vel-
asrooid. bracht bijna 13 gulden op: ©en
der talhanden, ge schinken door den heer
v. d. Brink, haalde ruin* 10 gulden. Ook
de heerea Loendersloot en Bakker bad
den a:ch cel onbetuigd gelaten.
De netto-opbrengst van cesen avor.d.
circa 30 gld. weid aan de V«eenigHg
b. d. Tuberculose afgedragen.
mnJIDEN'. Politieberichten.
Door de politie te Dordrecht is naa-
gehoudsn R., die gesignaleerd stond
m het Algemeen Politieblad wegens
het plegen van een diefstal op den
2en Kerstdag 1923 aan boord van den
alhier liggende stoomtrawler „S-t
matra". E. is ter beschikking van
de Justitie te Haarlem gesteld. De
diefstal werd door 3 personen ge-
pleegd, de politie zeelt nog naar de
twee andere personen S. en K.
Visch aan voer. Gednrer.de dc week
van 2* tot en met 30 Januari 1924, zijn te
IJmuiden aan den rijksviach afslag aan
gekomen de navolgende vissehersvaariul-
gen: TO HolUndsche en 3 Duitsch» stoom
trawlers, 1 D-ri:ecfce IJslander, 15 zeil
en I ZBctertrawliogger. i2 «toorsbeugers. 1
zrilbeuger 'slee?) 2 EngeVche harir.r
drifters en 38 kustvisseher*. Ds bes<jmmin
gen dier vaartu-lgea waren al» volgt: H
landsche stoomtrawler# f 1416f 577»,
Duitsche Idem f KSS-f 5273, 1 Duitsch*
IJslander f S17S, zcilloggsr# f 620—f 1513.
1 motorlof.-er f 1107, «tnornbeugen f 22c2
f 5409, 1 zeilbeuger f 553. EngeUahe drif
ter» f 44CO—f 7610, terwijl de fcustvis3cliers
tezamen f 4127 besomden. De aanvoer be
stond uit £32.723 X.G. trswlvivrh, 8&12S
K.G. beugvlaeh, 27175 K.G. IJjlamfsche
visch en 5C0 kitten makreel. De v.t-a: op
brenger 'r.; i'teg f 30I.7S0.
Gevonden voorwerpen. Brui-
r.o heerenportemonaaie. bruine kin-
derportemor.n3te, bruine wollen hand
schoen, grijze das, postduif Nr. 69591
57/1. 3923, 2 portemonnaies met in
houd (bruin en zwart), geruit sloop
met inhoud.
IJmuiden krijgt een ziekenauto.
Door den rijwielhandelaar F.mrae-
lot is aangeschaft een flinke personen
auto, die ingericht zal worden voor
ziekenvervoor. De inrichting ge
schiedt onder deskundige leiding,
zoodat wij vertrouwen, dm IJmuiden
eindelijk in het bezit zal komen van
een behoorlijk vervoermiddel voor
zieken, hetgeen ook dringend noo-
dig is.
Waarschijnlijk kan de auto reeds
de volgende weck dienst doen. Het
tarief zal zoo laag mogelijk worden
gesteld, vermoedelijk -to er. 35 ets.
per K.M.. respectievelijk voor narti
culieren en fonds-eden. Een trans
port' naar Haarlem zou dus op circn
8 a 10 gulden komen.
Op zee overleden. Do stoom
trawler ..Hilda'' kwam Vrijdagmor
gen te IJmuiden binnen met aan
boord 't lijk van den matroos Schaap,
die even voor het binnenkomen aan
bloedvergiftiging, was overleden.
Uitslag veiling. Heerenhuis
met- erf aan de Kennemerlaan 32,
650Q. F. W. ockx. Yelseroord.
BEVERWIJK. Polititieberichten
Procesverbaal werd opgemaakt te*
gen F. W. B. wegens venten zonder
vergunning en hot opgeven van eon
valschen naam.
Gevonden voorwerpen. Bniine
lederen damesportemonnaie, huissleu
tel. hond, patrijs, krielkip, koperen
manchetknoop, notitieboekje, dames
jurk.
HAARLEMMERMEER.
Wasschen gestolen. Bij een drietal
landbouwers ia) dece gemeente word des
nachts de wasoh cwitvrcemd, die trien de-
avond» vergelen had binnen te halen. Da
politie werd onmiddellijk met do vermis
sing in kennis gesteld.
Voor onse huismoeders een goede les om
'e nachts geen wa«cligoe<l meer op liet
bleekveld te laten liggen of aa*i Je lijn
te laten hangen.
Personalia. T i ouderwijzere# aan de
bijzondete school i.in den Blotervreg te
Nieuw-Vennep i» benoemd Mej. E. Bree-
voort, te Amsterdam.
-Aanbesteding. De uitslag van d© ge
bonden aanbesteding van hc'. bouwen van
een woonhui» voer den heer B. A. Nieuw
koop te Nieuw-Vennep gehouden 30 Jati.
1921 iBouwkund:ge C. van Dam) als
volgt:
Penseel 1: Metsel- en Grondwerk. Laag
ste Inschrijver Kinkel en Bras, Nieuw
Vennep- f 1326-43.
Perceel 2. Timmer en «raidswerk. D. v.
Danime en 7-n„ Nieuw-Venaiep f 1457.
PciccjI 3. loo.l- en zinkwerk- H. van
Buiten, Nieuw-Vennep f 122.40.
Perceel 4. Schilderwerk. H. van der
Velden. Oude Wetering f 114.
Mast» Appelman en Jansen Kieuw-Ven
nep i 3650.50. De gunning i^ aangjhouden
H1U.EGOM.
De bevolking in 1923. De bevolking
bedroeg op 51 December 1922: 4350 mannen
en 4712 vrouwen. Totaal 9S02.
Vermeerdering door geboorte 142 M. en
143 V., door vestiging 195 M. en 239 V. Ver
mindering door overlijden 44 M. en 46 V.
dogr vertrek 243 M. on 275 V.. Verseh I Ms
sché.n de ge!.c»!e veTln'er-lerVr.g on de ge
heels vermindering t --..ia! 13!. Bevolking
op 31 December 1923 4300 3!. «n 479j V.
TjM»! 9693. Gesloten huwelijken 7S. ll-'it
scheidfngea 3.
Twos Viritocpingen. D* verkoop'n^cn
ten overstaan van Notaris Goldenberg
hadden tot uitslag
Burgerwoonhuis aan de Leidsch-ntraat
van de ervan der Wed. de Joog—ILirlog,
hoogste bod f 60CO. gemijnd op f 6001 door
den heer Dolk, kcoper.
Buzgcwoonhuis, schuur, stallen, bouw-
terrein, bollengror.cn wetland van de
erven var. den heer L. Stastvn, ten wetten
van de LekJsohestraat
1. Bdrgerwooïihu's hoogste bieder 31.
de Groot f 9K0, kconer.
2. f !3C0 ciet gemijnd.
3. I 13C0 gemijnd door C. J. Bakker voor
f 1201.
Combinatie 2 on 3 gemijnd op f 2511 door
W. C. d. Akker, kooper.
4. f 1350 c;et gemijnd, koop er C. J.
Bakker.
5. f IJOO/6. f 1400 en 7. f 250 uit" gemijnd,
per W.X. v. d. Akker.
Ten Oosten van de Iteidsehes'.raai' 8.
f 5X0 gemijnd cp f 3930 door M. vv.
Ruiten.
9. f 2050 aiet gemijnd. 10. f 2C60 Mem.
11. f 6CC0 idem. 12. f 3CC0 idem.
13. f Ê400 gemijnd op f 24GI door J.
Spiering.
Cortib. 3. 9 en 10 f 6630 gemijnd op f 6710
■loer Tii. 'Lonrmerse.
Cornb. 11, 12 en 13 f 11401 gemijnd op
f 11501 doer Cor. de J'>r.j.
Comb. 313, "Alles ten casten van de
Leidsch«straat f 13211 gemijr.d op f 18811
door Th. LotnraeTse, kooj>er.
Sport ea lVeaslr|jdea
Voetbal
E. D. o.—w. F. c.
Een E. D. O.•enthousiast betuigt
ons in een briei zijn leedwezen over
het feir, «lat nog steeds zoo weinig
menschca naar de door E. D. O. te
spelen wedstrijder: komen kijken. "Hij
vestig: nog eens de aandacht op hot
moeilijk bestaan van E. D. O., die
er op bet oogenbiik, wat de financiën
betreft, moeilijker dan ooit voor
3taat. Toen de wedstrijden wegens
de sneeuw- en ij sper io de moesten wor
den uitgesteld, moest E. D. O. daar
voor toch kosten maken, inkomsten
3taan daar in fac" gehce! niet tegen
over. „Maar", aldu3 schrijft Inzen
der, „E. D. O. zou K D. O. niet zijn,
als zij bij de pakken ging neerzitten.
Hij doet dan ook nogmaals een he
roep op de welwillende medewerking
van het publiek, om Zondag den wed
strijd E. D. O.W. F. C_ te komen
bijwonen. Als er nu eens 2000 men
schen kwamen, dan is E. D. O. voor-
loopig gered. Men kan er van over-
tuiga zijn, dat, wanneer deze spelers
zien, dat er zoo'n groote belangstel
ling is. zij hun beste beentje zuilen
voorzetten. Dat wil zeggen, dat er
een mooie, vluggj wedstrijd gewaar
borgd wordt. Aan het eerste elftal
vraag ik: doe Zondag je uiterste
best, geef je geheel voor je vereeni-
ging, want als gij bovenaan wilt ko
men en tevens een kans wilt hebben
om eerste klasser te worden, dan
mag er ook geen enkel puntje meer
verloren worden. Ge moet kampioen
wordenEen vereeniging als E.D.O.,
met zulk een mooi verleden, mag niet
ten onder gaan door financieele zor
gen".
MOTORSPORT.
JHR. F. R. GROENINX VAN
ZOELEN.
Overleden is Jhr. F. R. Groeninx
van Zoelen. voorzitter van de Kod.
Ned. Motorbootclub.
BEVERWIJK.
Ondertrouwd: B. Schaap en A.
Huisman.
Gehuwd: H. G. \V. v. d. Leegte r.n
M, (I. M. van Kronenburg;
Bevuilen: <*l. ftakkiim-Njmr.n, z.
A. Spek-Numan, E. M. v.-.n
Biignmn-Ondfini, d. T. Poncin»
Ilennenmn, A. nn Vccn-Kat, z.
DE 8TR00MPRIJS VAN HET P. E. N.
Eenige jaren geleden hebben vele ge-
meontebe«turen In Noord-Holland aan het
Provinciaal Electricilellsbedrijf een slroom-
prijsverhooglng van 50 per kilowatt toe
gestaan in verband inet de slechte uitkom
sten van het bedrijf.
In Donderdag gehouden ru lavezga-
dering re Beemster stelden B. ec W. voor.
zoo meld: he: Hbld.. om me: hel oog op
ie gusuJige financieele resultaten van het
P. E. N. its IS22 en 1923 en de verwachtin
gen daarorntrent in 1924, niet latiger te
aanvaarden 'de vt-oomprijs verhoog trig van
50 Voorwaardelijk toegestaan bij raads
besluit van 22 December 1919.
H. en W. zegden in hun voordracht o.m.:
„Onder verwijzing naar de gestelde voor
waarden in genoemd raadsbesluit, zij op
gemerkt dat afgezien van het niel vervul
len der voorwaarden dcor ds provincie,
de baais der toegestane verhoogirg f» ko
uten te vervallen, n.l. «en n»d*e!ig ealdo
op exploitatie van het provinc:.ixl be-
drijf. Zoolang di; neg&iisf resultaat ï;ch
voordeed, werd het door B. en W. billijk
geacht meJe to werken iot dekking van
het tekort, ofschoon" verscheidene andere
germ centen een andere gedrag-lijn hebben
gevolgd en geen vevfcooging hebben *r>.:-
ge«aan.
B. en 33". i:jn van oordeel, dal het P.
S. N. thsns in «en staditnn i< gekomen,
•la: pur.t C. van het raadsbesluit van 22
December 1919 van toepassing word: n.l.
dat wijziging van fcr-, tarief overwogen
moet worden.
Zij willen hieromtrent bij voorbaat wel
verklaren, bereid la zijn op loyale wijze
mede te willen werken tot wijziging, in
dien daarmede beoogd wordt eon Z'x> mo
gelijk uniform tarief op billijken grondslag
In afwachting van de stappen daartoe
van de provincie achten B. cn W. opzeg
S'-ng van de toegestane verhooging in o-.-er-
met het bovengenoemd
raadsbesluit.**
Met algcrr.cene stemmen heeft de ge-
moentrnad tot doze opzegging besloten
met ingang van 1 Januari 1324.
Het vorig jaar bedroeg de 50 verhoo-
gmg voor de gemeente Beemster ongeveer
f 3200
DE FORD-MIJ. TE ROTTERDAM.
Naar de N. R. Crt. verneemt bestaat
sedert c-iigen tijd bij «ie Ford-Maat
schappij het voornemen, -rich te Rct-
terdara tc vestigen, tea einde on; land
voor r-'en afre: van hare automobielen
intensiever tc bewerken. Zi; tracht daar
toe ook de beschikking over een fabriek
te krijgen en moet daarvoor liet oog
hebben geslagen op de tnotorcnfabrick
van Van Bcrkcl's Patent,
OS FILM „NEDERLAND" IN
AMERIKA.
De Vereenigitie „Nederland in den
Vreemde" melat «iat door de zorgen
van haar vertegenwoordiger te Chi
cago. den heer Albert Oestcrheerdt.
eon serie vertoom"neen van de film
..Neder!and" in Amerika veel succes
heeft gehad. In Chicago waren op 17
Oct. in de McCormick Schco! 1330
toeschouwersop 26 October in de
Farra-r.it School oncreveer 1000; op
29 October in de Western Society of
Engineers ruim 1250: op 1 Nov. voor
de Brcntano Qua ongeveer 1200: "p
1 Nov. voor d- La no Techu. High
School ruim 1300. Verder op 15 Nov.
voor de Union Lcagu-v Club on op 1
December voor de Illinois Athletic
Club. Voorts werd de film vertoond
te Grand Rapids. Pell.i lot va. .Minnea
polis. St. Louis Kansiia City.
Uit bij het secretariaat ingekomet)
berichten blijkt dat ook de toelichting
bij deze vertoon ine an eon groot aan
tal Amerikanen omtrent cms land en
zijn koloniën meer kennis heeft bijge
bracht.
3ELCISCHE ONDERSCHEIDINGEN
VOOR NEDERLANDERS.
Naar „De Grondwet" uit Brussel
verneemt, zullen than? binnen enkele
dagen wederom vt-rschülende Neder
landers door de Belgisch» regeering
word»n gedecoreerd met de medaille
van Koning Albert of met die van Kj-
ningla Elisabeth.
NEDERLANDSCHE VLIECERS
NAAR PRAAG.
Ter gelegenheid van het bezoek vn
Millerjnd aan Praag, zal daar een parade
werden gehouden van Tsjechische
vliegtuigen. Ongeveer honderd mach:-
nes vnn he*, nieuwste militaire type zul
len aan do demonstratie deelnemen.
Onder de deelnemers aan deze demon
stratie en tegelijkertijd aan de derde
International» tentoonstelling van vlieg
tuigen, die te Praag wordt gehouden,
rijn uitgenoodigd de vijf Nederlandsche
vliegers, die verleden jaar te Gothen
burg zooveel succes hebben behaald.
De Nederlanders hebben deze uiiaoodi-
ging nacvannl.
GRATIS DINEEREN. Hei Volk meldt
da arrestatie van een 23 jarigen banket
bakker te Amsterdam, «Iie trachtte zich
gratis aan een flink mxal te goed te dom
en die later erkende da: dit van liem een
gewoor.te wa» geworden. Het blad deel:1
mede:
IIJongemer.s'ib zat Donderdagavond
in eer. bekend restaurant aan de (stadhou
derskade, waar hij zijn eetlus', liet niets
te wenschen over een smakelijk diner
gebruikte.
Maar toen de kcl'-ner hem na afloop de
rekening presenteerde en het op betelen
aankwam, verklaarde de ooüjkerd geen
geld te bezitten. De za.ilehef dacht aan
vankelijk aan een grap, maar het was
droeve ems!.
„Ik bezit geen sou», dua ik kan niet be
telen," zelde de gaet.
Toen werd de politie opgebeld er. kwam
de bankethakker op he* bureau Leidsche-
pleia terecht.
Daar deelde hij mede. er den '..ratsten
rijd een gewoonte van te maktn zich op
deze wijze een avondmaal 1e verschaffen,
daar hij zonder middelen van bestaan is.
DOOR EEN 8TOOMZ A AC MA OH INE OE
GREPEN. Te VarsseveM Is Donderdag
de arbeider Rutgers, die struikelde, gegre
pen door een 6toomzaag-machine. De man
tvaa bijna onmiddellijk dood.
IN BRAND GERAAKT. - Vrijda-mor
gen, toen de 40-jarige W. S. uit de Noze
m&nstraa', te Rotterdam «1» kachel wilde
aansteken werden haar kleeren door de
vlammen gegrepen en bekwam zij tamelijk
ernstige brandwonden over liet gehcelc
i'cliaam. Door den Geneeskundigen Dienat
werd rij naar hc: Ziekenhui- '.'ooisingel
vervoerd «n daar opgenomen.
HET ONDERWIJS AAN DE
PRINSES.
De Koningin en de Prins hebben
het voortgezette onderwijs aan de
Prinses in de Nederlandscho taal 'en
letteren opgedragen aan professor dr.
J, W. Muller, hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Leiden.
VINGERS AFGEHAKT. - Donde:-
daffmorgen waren tvtec kinderen van J.
v. V% te Liendea bij Ttel, aan het spe
len tx de schuur, toen het ouJ.s-.e van
S j*iaf aaa dat van 3 voorstelde nat
hout \oor moeder te hakken. Daarbij
kwam het jongste niet haar handje on
der de bijl, waardoor er alle vingertop
pen werden afgeslagen4
CE EN KOLONISATIE VAN OUIT-
SCHERS OP NIEUW-CUINEA.
Naar aanleiding van «Ie berichten,
welke omirent een eventueele koloni
satie van Duitecliei-s op Niouw-Guinea
eu de daarmede vorband homlonde reis
naar Ned. Oost Indii: van Prins Adolf
F reder Ik van Mecklenburg, door de
rers circuleerden, deelt het Vader-
a n d o.m. nog mede:
„Het blijkt ons. dat het niet te doen
:s o:n kolonisatie maar om een kapi
taalkrachtige maatschappij gelegen
heid te geven in Noord- en West»
Niemv-Guinea handel te drijven, land-
bcech- en mijnbouw uit te oefenen en
zee-producten te winnen.
Prins Adolf is met onze Regoering
het volgende overeengekomen:
Aan de maatschappij zou, in de haar
ter exploitatie toe tc wijr?o doelen van
Noord- m West-Nieuvy-Guinea voor 75
jaren bel uitsluitende recht worden
verleend tot winning van bosch- en
zeeproducten, lie inheemsche bevolking
van geheel Nederlundsch Nieuw Gui
nea zou echter onverkort het recht
behouden tot inzameling en verkoop
van die producten.
Du maatschappij betaalt aan do lanu-
schap6kas8en van Noord- en West-
Guinea een cijns lot oen bedrag ga-
lijk aan de gemiddelde opbrengst over
de aan elk belastingjaar voorafgaan
de drie jaren van de belasting op bosch
producten, uitgevaardigd door het
zelfbestuur van Tidore. met con mini
mum van 750) 'a jaars voor Noord
en van 12.500 voor Wost-Nieuw-Gui-
nea.
Van de producten, die de maatschap
pij zelf ten uitvoer op een havenplaats
aanvoert, betaalt zij bovendien 5 per
cent van de waarde aan de land-
BClmpskas als belasting op bofchpro-
ducten, buiten en behalve wat ze aan
11 it voorrecht: aan het Land verachul-
digd is.
Daarentegen wordt van door inheem
schen gewonnen en aan anderen dm
de maatschappij verkochte proluc'en
bii aanvoer in eon haven vóór dp in-
i.Tding ten bate vin de betro' ken l.'.nd-
schapskas 10 percent van do waarde
geheven.
De maatschappij krijgt verder do
voorkeur voor het verkrijgen van eif-
pachl, overeenkomstig de bepalingen
wnarbil de canon wordt bepaald op
10 tot 25 cent per II.A.
Vervolgens krijgt ze hot voorkeurv-
recht op vergunning tot opsporing en
ontginning van «lelfstoffen. over een-
k«)mslig «ie mijnverordeningen.
Het zal "de maatschappij, mogelijk
worden gemaalct. niet de inheemsche
bevolking van Nedcrlandsch Nieuw-
Guinea werkovercetikornnlon te slui
ten, alsmede vreemdelingen, dio geen
ingezettnen van NVd. Indiö zijn. tij
delijk in dienst t nemen. Dit laats'**
lx*tr-*ft de mogelijkhei.l om Chine-v. h»
koeli'-s nn t»werv»n.,over. 'nkomstig
•le regeling, die op Deli geldt.
Hollandla zal als transito-hftveu
anngewezen kunnen worden.
Ter lv-tcherming vnn lijf en goed zal
hot Land or> ainvritr» der maatschnji-
pij onbezoldigde politie kunnen aan
stellen Overtredingen, 'door de?.*- po
litie aangebracht, en van do werkcon-
tracten, zullen worden l»erecht door
ambtenaren, aangesteld door het zelf
bestuur van Tidore. op den voet van
!m. mneemsche recht voor zoover het
Inlanders betreft. Overtredingen van
de werkcontracten vnn de zijde van de
patroons zijn op de gewone wijze on
derwerper. aan de b-Mecnt-.ng der ma
gistraten.
Dt maatschappij heeft eeenerlei bo-
moeienie inet do vogeljacht: zij is te
dien aanzien onderworpen ain do gel
dende bepalingen.
13Ij do inrichting van draad- en draad-
loozo telegraafverbindingen is de
maatschnppij ©vrneens gehouden aun
de geldende of nog in te voeren bepa
lingen.
lte concessie van de maatschappij
vervalt: a. wanneer ze in gebreke
blijft haar cijns te betalen b-.nnen oen
door het Land vast te stellen termijn;
b. wanneer na vijf jnar, gerekend van
do verleening van de concessir, met
de exploitatie ge-iti ernjtig begin is ge
maakt, ter beoordeeling van de regee-
ring; of c. de aangevangen exploita
tie langer aan drie Jaar gestaakt is,
ook ter beoordeeling van de regeetin?.
Al deze bepalingen zijn nog ynn voor-
loopigen aard. do regoering heeft zich
nog tot mets gebonden".
Het blad toekent hierbij nog het vol
gende aan.
„Van een kolonisatie van Duïtschere
ter ontlasting van een overbevolkt va
derland. waaraan wij bij de lezing van
een bericht dat we ex over vonden,
moesten denken, is er kennelijk geen
sprake. Trouwens het tropische kli
maat van ons Nieuw-Guinea. met de
vele malaria die er heerscht. maakt
het land voor een blijvende nederzet
ting van Europeanen weinig geschikt.
Dij de onderhandelingen, die er in In
die over he: plan zijn gevoerd en in
du voorloopige overeenkomst is cr dan
ook rekening gehouden met het ge
bruik van inheemsche en zoo rioodig
Chineosrho werkk'tacltim
Do maatschappij zal haar zelel in
ons land hebben, maar we nemen aan,
nu de onderhandelingen in Indië voor
hear gevoerd zijn dcor hertog Adulf
Hendrik, of door den beer Heifferich,
- als we wel hebben, een broeder van
den bekenden financier dat ze groo-
tendeels met Duitsch kapitaal zsl wor
den gevormd. Misschien wordt er ook
Nederlandach kapitaal in gestoken,
maar de leiding zal wel in Duitsche
handen zijn, en zoo zullen waarschijn
lijk ren aantal Duitschers voor het
bedrijf naar Nieuw Guinea gaan. zoo
als overigens al jaren vele in onzen
Oost bij handel eu cultures werkzaam1
zijn".
DE VERMINDERINC VAN DEN
LEERPLICHTICEN LEEFT|JD.
t\"ii lezen in de Tijd
Onder het opschrift: Een belangrijk
Koninklijk Besluit, schrijft Het
Katholiek Schoolblad:
Artikel 11 dor Lager onderwijswet
schrijft voor. dat de Koningin, na deji
Onderwijsraad gehoord te bci-ben. den
leeftijd k.iu be palen, weikeu-de kin
deren moeten bereikt hebben, vóór
dat zij tot de school van gewoon lager
onderwijs worden toegelaten.
Dientengevolge werd bii Kon. Be
sluit van 13 December 1920. later
gewijzigd, vastgelegd, dnt de kindo
ren. die tob een school voor gewoon
lager onderwijs wenden toegelaten, bij
het begin van het schooljaar of van
dem schoolcursus den leeftijd van zes
jaar moeten bereikt hebben, vermin
derd met zooveel tijd als de hellt lo-
draagt van den kiasseduur der school.
De practijk word dus. dat de kin
deren, die op de school kwamen, tus-
9Chen de a 12 en u 1/2 juar waren.
Dit besluit had het groote voordeel,
dat de plaatselijke verschillen, ruime
bron van veel krakeel. uu met één
slag waren weggevaagd.
Het nadeel bleek echter ntct denk-
beeldig.
Yerschilleixle onderwijsmannen
klaagden 't laatate jaar, dat 't peil der
laagste klasse, vergeleken bti vroeger,
merkbaar gedaald scheen. Tc verwon
deren behoefde die klacht niet., im
mers de peuters van vijf jaar «Ti ewii-
ge maanden passen maar moeilijk in
het gareel van de schoollucht, nog
moeilijker kunnen zii vijf cn twintig
ur$n per \neck hun aandacht oOiwen
treeren op do Ivginselea dar weten
schapeen.
Dank zii de noodzaak der bezuini
ging. is nu «"eu maatregel genomen,
die aan alle klachten van deze soort
een eind maakt niet alleen, maar ook
tevens het pel van het onderwijs ver
hoogt. Immers de kinderen komen nu
één jaar liter op school wat, niet be-
tcekent. dnt zij een jaar minder on
derwijs zullen Kometen. Wan' naast
de afkondiging vail het Koninklijk 1"
sluit, valt «ie indiening te vermel
den van een wetsontwerp, waarbij, als
wij goed zien, de zevenjarige leer-
pli'-htiiiR wel tot 1930 wordt lenig ge
bracht tot een zesjarige, maar m- i tot
een vijfjarige, zooals bij doorvoering
der i». soepele toepa_®s:.i!e het geve
zou geweest zijn. Practisch zullen do
kinderen «lus zco i-*.ar onderwijs blij
ven genieten, maar één jaar later op
school komen. Waar nu tengevolge
van hun leeft ii«l bii het ter school ko
men, de ge^chiktiieid tot liet opnemen
van leerstof grootor is geworden,
daar kan zelfs met weinig profetische
gave voorspeld worden, dat het re
sultaat van hrt onderwijs in dte t'V-
ki.mstiga zesjarige leerperiode grootcr
zal zlin. dan het voorheen was.
„Wij l*efrr<**ten om die reden het
Koninklijk Besluit met vreugde, be-
s'.irit het blad. Natuurlijk zulten zich
cok nu bezwaren voordoen Onze bc-
waarscholen komen voor nieuwe
vraagstukken te staan, maar de oplos
sin? dier kwesties ia ntet zoo urgent
als «lie van het vrsAgstuk der toela
ting tot de school, dat zoo" nauw ver
hand houdt «net de stiiring var
Rijks uitgayen eu -ligt tenslotte op
Van hier
EEN DREIGENDE STAKING GIJ DH
HAACSCHE TRAM WEGMAATSCHAPPIJ
Naar aanleuliivg van <i« «lcor Je d:rec:'c
uigevcerde «beblstijdverleafinj tul
«te* k id rog van bet Hoofdbestuur «lei Ncd.
Vereeniging van èpoor- «1 tr»mwr«p«r
»one«t <cn ««nadering van psrsoneai rar
«te Hs.igïcha T.-aai»-e5tnia-«chai)i>ij plaat.
Met op «ion cia alReruocno aicuimcii is do
volgend* moiic «ian*vnotn«-n:
„Do vergadvring, cnr., protei'reti legeti
•te eenzijdige manier, waarop dcor do «i:
roc::# d«r H. T. M. aan haar personeel d-
32 ur>*« werkweek is opseleg-l; van oer
•teel. dal ba «ten enkel opxiehl d« r.oodr»
kelijkheU hiervan dcor liet pctemeel
*r,rd: gevoeld of begrepen, «n dal '1
H. T. M. r. et gerectxUd U. xi-.-r tot
stemming van 11, en W. van I\r Itaa^
ten arbeidstijd te vertengen: spreekt slcli
int. dat «Icsnoode «net de scherpste mid
j delen moet worden getracht, dc*e ver-
slechte ringen to keeren; draagt het 600M'
bestuur op, zich op korten termijn tot de
overige drie vereent zingen onder hvi per
soneet le wenden, opdat gezamenlijk dom
middel van slaking cf «en ander mtJe.
v .n verzet wordt gepoogd, de dienstver
tenging ongetSaan ie maken."
B. en W. hebben aan de Haagtche Train
Tfcgtnij. opschorting verzocht van de aan
gekondigde verlenging van den arbuds-
tijd van haar personeel, totdat overleg z.i!
*ijn gepleegd tuerchtm do inaatechappij
en het gemeentebestuur. Inuisnt-hen is de
nieuwe werktijd, zooa!# bekend, reeds in
gevoerd,
GEZAMENLIJK DRAGEN VAN OE
STRAF.
„De Metaalbewerker" orgaan van «ten
Chr. Jtetaalbewerkersbor.d. mc'.d:, d*: de
«rbeider» «ener fabriek van de werkge
vers onlangs het volgende briefje onevin
gen:
„Door dc steeds lag»r geworden prijzen
van artikelen waarvan de laatste jaren ons
bedrijf in hoofdzaak haar bestaan moei
vinden, i? het noodzakelijk geworden dat,
willen wij de zeer scherpe concurrentie
het hoofd kunnen bicden en kans hou«ten
op voldoende werk. wij nogmaa!» onrc
productiekosten moeten verlagen.
Daarvoor is het tot onze spijt ook noo-
dig. dat de loonen met 1 Januari wef- iets
worden verlaagd en vervolgens met 1 April
ten tweeden male. Wij voegen hier cctiter
onmiddellijk aan toe «iat wij genegen zijo
7<rrlaging van het weekgeld to voorkomen
door de*n werktijd iefs te verlengen en we!
van 1 Januari tot 6 uur 's avond» cn van
I Apri! af te beginnen orn 7 uur "s mor
ïctc. Zaterdagmiddag blijft dan l uur.
Wij wen schen echter hiervoor geen ver
gunning aan te vragen, omdat dit zeer
waarschijnlijk toch wordt geweigerd en
alsdan de aandacht op cm» gevestigd is.
Wij dienen dus deze voorgestelde verien
zin? !n orwer al'.er belang geheim te hou
den. Mochten wc evenwel toch worden be
boet dan zal eventueele straf gezamenlijk
worden gedragen.
Wij vertrouwen, «lat ge hiermede aecoor«l
gaar en teekenen, enz."
Hel biad voegt er aan !oe dat de arbe;
der# niet in de Mik traden.
den «vee van het particulier initiatie!
eu der eemeentelijka bemoeiingen."
Do Maasbode schrijft lu liaar
nummer vim Vrijdagavond naar aati-
ieiditiK van bedoeld koninklijk besluit
onder meet1:
Hoezeer wordt door dat besluit
weer do organisatie ontwricht van
ons naar rust snakkend lager onder
wijs. Met d'-n aanvang van het nieu
we stdiooljaar zal er g^en aanvang*-
klasse zijn eu do leerkracht die er'voor
stond, wordt op wachtgeld gesteld:
drie maanden vol salaris en daarna
7U Do kleintjes, dio niet naar do
tweede klas bevorderd worden, zul
len bij die tweede klas toch onder
dak gebracht moeien worden en do
juffrouw van do tweodo klas kriigt
er zij hot ook een klvina tri rato
klas b;j. Het volgend jaar zal do twee-
do klas ontbreken. Zal de leerkracht
daarvan op wachtgeld gaan, of zal
die vnn de «jerste klus voort blijven
guan het hare te geulelon, doordnt
de juffrouw uit de tweede klas dan
naar do e«*rit« wordt verplaatst? Hot
daarop volgend jaar zal er geen der-
do klas zijn. Daarvoor staat in do»
regel ©en onderwijzer. Zal nu do op
wachtgeld gestelde onderwijzeres te
ruggeroepen an de onderwijzer met
wachtgeld heeng-iiuurd worden? Och
am., wut een getob. ts* jaren ach
tereen! Arme geplaagde lieer© sclwol!
Maken wa mm het eind do rekening
op, dan bliikt: duizenden kindoren
worde» in eon gevaarlijk Tevensjaar
do straat opgestuurd, voor duizenden
andoren zal nn-n moeten uilzien nanr
bewaarschool-lokaliteit en bewaar
school-leerkrachten; de financieele
ge! jkstelling krijgt voor de zooveelste
mini in enkelo jaren een eevoeligen
knak; «ie l irero school wordt voor
langen tijd gedesorganiseerd. En te-
genover dnt alles staat geen noe
menswaard igo bezuiniging. Wat san
salarissen wordt bespaard, gaat voor
70 a 100 94 sr«c-r verloren aaa wacht
gelden, en wat er niet verloren gaat,
kan onmogelijk opwogen tegen do be
langrijke uitgaven aan salarissen on
lokaliteit, welke de gemeentekassen
zich ter wille van het bewaarschool-
ondorw/j» zullen moeten getrowten.
zoodat do verwachting gewettigd
schijnt, dnt er mee- geld verloren
gaat. dan er uitgespaard wordt.
Is dat alles do«>r de Rcgcoring over
wogen?
Had zij niet 1-oler kunnen volstaan
met thans alleen het zevende leerjaar
In to trekken ip de hoop, dat we cr
over oen jnar of zes beter zullen voor
staan dun nu? De beoogde aanslui
ting bij «let Arbeidswet komt er thans
vooreerst toch niet. dio sorteert pos
effect o«er z«*» jaar. Dan had die aan
sluiting wellicht verkri gen kunnen
wordeu d<x* liet zevende leerjaar
wer in te voeren. Nu snijdt h»t met
aan tv. oe kanten, maar nu ook ver
oorzaakt het biikans ongeneeslijke
«vonden. Zoti de Regeering alsnog dat
kon. besluit tot- verhooging van d«'n
toeintinxslooftijd mnar nlot intrek
ken' De bezuiniging zal er niet min
der om z.'jn en ve»l leed zal er door
voorkomen worden.
Beter tea halve rekeerd dan ten
heel© gedwaald.
en daar.
HET SCHILDER9C0NTRACT IN
FRIESLAND.
D« onderhandelingen orcr het schildert-
entract In FriciterJ l-.cUPen than# tot
ovcrc«n>temsiir.c geleid. Hst ni«u*« con
tract i» door do bor.'lcn aanraatd, tne'.d*.
Het Volk. De utukxuien lijn verUagd. In
het oude cvr.trsct waren «le tenen root ds
4 üjvin resp. tó, 63. 53 en 56 cent; d«z«
|1 ïljn Bel'.-ae!:'. op 09. 53, 54 «n 52
c«m. Dc 3 1,2 urendag biijf: in het con
tract gehandhaafd. Ook de sociale bcpo-
Imgen biij-.cn ouveraadetd voor'.besteaa.
OM EEN LEVERING IN ONS LAND TE
BEHOUDEN.
Wij 'eren in Me'..ni be werker", ot-
»*aan san den Chr. Metaa'.bcwcrkerebosd:
„A».i «le trwtorenfabriek -an d« firma
Di omar.n, te De £:«e« liij Arnhem, is
•Jo levering opje«Iragen van «en stoom-
gemast voor Zuid-Holland voor «en som
van f 7700. Dit*e'.f«io bedrag werd ge-
vraagt! dcor een Kngolscho Industrie. Na
nauwkeurige ca!«ti!a!ls bieek dat de fa-
kutek het stootngsmssl voor niet minder
ev r.Ti k n dan vee: l 8700. Om het werk
:n Nederland te houden heeft het Rijk een
roUiJie v«r«:r«kt van f 5CO. terwijl de ge-
meenten Arnhem en Rheden, waar re»p.*
2'3 cn 1/3 der ar'-rider# woonachtig lijn,
do nog ontbrekende geiden aan subsidie
verstrekken.
Uit de Pers.
DE WERKLOOSHEIDSZORO.
In „•Je Volkskrant" schrijft hst R.K. ltd
der Tweede Kamer Kuiper over de op-
nhoriing van d« verwijzing der werkloo-
zen naar arsnenz-erg, die :n het Reges-
ringsantwoord vs aangekondigd:
lift maak', geen alleszins bevredigenden
indruk. 'Jat dc maalregel wordt „opge-
soliori".
Aliioht aal in de Kamer bij de openbars
behan'Jeüng van Hoofdstuk V der StaaU-
begrootitig (B'.nncniandeehe Zaken en
Landbouw) de gelegenheid worden benut,
-in sj *ada:p *.v* p:a«|U3?3is5«rva ar»p uzo
kijken.
Van belang het in elk geval. da', van
de toepassing van dien maatregel voorloO-
t..c:« komt, en de steunverlening op
den «staanden gn-ndslag wordt gehand
haafd.
Di» opachortir.g kan, mede al# gevolg
van tiet in te stellen onderzoek, tot een
definitieve ahvimpcling leiden; eu wij
hebben daarop wel eenige hoop, omdat bij
nader inzien voor een ieder duidelijk moet
zijn, dat onze werklooze arlieiders geen
„arrn!s<:igen" zijn in den zin der Armen
wet.
Ken maatregel deze schept z<5«5 groo-
gcraren voor het waardigheids- en ver
antwoordelijkheidsbesef der arbeidersmas
sa. »n moet daarom leiden tot z<i<J ernstige
zedelijke verslapping, dat «le doorvoering
daarvan tot onherstelbare zedelijke cn te
vens ook economische gevolgen kan lei
den.
Do zorg voor onze financieels positie
inng er niet toe leiden, dat we het behoud
van onze zedelijks volkskrachten uit het
oog gaan verliezen."
