Economische gegevens.
Buitenlandsch Overzicht
Z d"
Ex-president Wodrow
Wilson f
INCEZON D EN MEDEDEELINCEN
a to Cts. per regel.
MIJNHAROT'S
Zenaw-Tabletten75 ct.
Laxear-Tablalten.60 ct.
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct.
Bij Apotb. en Drogisten
«ie geÏBéjo loor.srer!aging en het «ioorwt-
tec van ons proces.
Ten sloe* aeu* spr. cog in den breedo
oitcen, dat het proces zooals de B. A. N. S.
zioh woiorsteit te voeren, tot gevolg zal
Kunnen hebben, dat, wanneer bet gewon
den wordt, directie en regeering op an
dere wijze veel nt-eor don 10 vat» be»
persor.ee! zullen kunnen nemen. (Applaus)
Na deze rede voer en vervolgens oen 28
spreker» bet woord. Benemjd» kwam tot
tilting dat men, hoewel noodgedrongen, de
voorstellen der directie, aangevuld met de
door den voorzitter besproken drie pun
ten, wild* awsvaardea, ar. denij-Jo kwam
verzet tegen deae v .-^eiien. Dete afge-
v,vird:g;en wll«ien eenvoudig de directie
Uteft begaan en he. *(>oorwegpersocce!
brengen tot ven-»:. Verlaad werd «en
spoedige invoering der nieuw* p«r., oen-
TegeCing.
Nadat de voorzitter de verschillende
spreker9 uitvoerig had beantwoord etui de
hij de volgende motie jiaaiecs het hoofd
bestuur voor:
„Het Congres, enz.; aanvaardt de wijn-
gingen in de a:be:dsvoorwaarden zooi'.s
deze zijn aar.gegeven in bijlag* A van
Wn. brief van 19 Januari :f'3t R. D. V.
no. 21 der direoüe. waart-i] echter aan de
navolgend* drie bezwaren zal moeten ver
den tegemoet gekomen
lo. de sub 1 en 3 genoemde loonsverla
gingen moeten zich inderdaad blijven be
palen tot een verlaging van daarin ge-
noemde percent «ge» - wei wat hei l-.-c-n
als de periodieke vc.-l gingen betreft,
zulks me: dien verstande dat do uurlo
nen worden afgerond op <1* gebruikelijke
wijje (i.w. 12 een: en minder is 0, loven
1/2 cent is 1 cent.)
2c. te; eerste lid sub 9 komt t* verval
len; Je Hederlandscho Vereeniging ver
bindt zich daartegenover om over de reeds
ingevoerde 4« klasse en do nu te voeren
verlaagde loonregeling niet te producoeten
en «lo reeds aazfumgig gemaakte procedut-
in te trekken.
3e. ia de laatste alinea van punt U de
woorden ..te maken" t« vervangen
do
vecdien spreekt bet cov^re* het ver
ên u:t da', de directie punt 7 van de
bovengenoemd* bijlage alsnog laa ver
vallen en gaat ©ver :ot de orde van den
Aag."
I)e motie werd met 1519 stemmen vóór en
18 stemmen tegen eangenomen.
De voorzi:.tr weuschte de organisatie ge
tk met de thar.s gevallen beslissing, omdat
8 positie van de leiding daardoor buiten
iwoon sterk komt :e staan. zoowel tegen
.er de eigen organ:-a: ie, als de directie
eu de andere organisaties.
De werf Conrad.
Op halve kracht"
Op halve krachtdoor oorlog,
malaise, valuttumsêre, werkstadrirgen,
«risis, Roerguaesties enz.
In Huygens' „ï-ehcepspraet" staat
geschreven:
„Kijck, de takels en de touwen
,.Ea co vlapwn en het, scbutl.
s-Siaen en pruydvn in den rouw,
..En alteimileii in den dutt"
Dit is het zinnebeeld van -wie Ho'
landed'» inilusJrieccGelukkig hel
aan de werf Conrad zoo erg noc n;ct
gesieki. wam Dog staan «Jaar, naast
eiks otter de zware machines, die ener
giek araeddeu, en zijn er da t-; 1 rijke
werklieden, die aan de „handels"
ptaac.
Ofc> den leek zal het snorren, bonzen,
idreunen en ratelen van boren, draai
banken, stoom 1 tamers en hydraulische
person, den indruk maken van groote
drukte en haast.
Maarje moet eerst wennen aan
het fabriekalawaai. om ütiidelijk te
zien, dat het er feitelijk kalmpjes aan
toe gaat, dat er machines zijn, «lie
„abtemalen in den du't staen die
fcprnylen in den rouw
Eén der geëmployeerden leidde ons,
reekenaar en verslaggever door
de hooge wijde ruimten, d;s vol zijn
.van leven en bedrijvigheid.
Héél moei is zoo n werkplaats. De
mannen in hun kielen of „overalls"
Biaan gebogen bij de groote lawaaien
de werktuigen. Boven hun bozige han
den brandt gelig het electrisch-lampje-
achter-ijzergaas
Onze zegsman vertelde van die
toor dit, van deze draaibank dat, ver
telde ook dat in den gooiden ouden
tijd aan de fabrieken 600 man werk
ten en nu ongeveer 2150. Aan de
werven aan de Zaan verdienden vroe
ger ruim 200 menschen hun brood
nu zijn het er slechts een honderd.
Do naweeën van den oorlog! Zonder
Werk zit men nog lang nietWant nog
wordt in Zaandam, op de werf Con
rad. het stoomschip „Soemba" van
I0.C00 ton voor de „Maatschappij Ne
derland" gebouwd- Nog ligt hier in
Haarlem ot> stapel een grint- of hop
per-zuiger en een kleine en groote tin
baggermolen.
De Hopperzuiger bouwt de Conrad
om werkvolk aan den gang te kunnen
houden, de molens werden door bin-
nenlandsche maatschappijen in bestel
ling gegeven en zullen binnen korten
tijd naar Indië gaan.
Overigens krijgt de werf nog vrij
veel bestellingen voor de mijnindustrie
in Limburg, die horen, beitels, stella
ges en machinedeelen behoeft. Bank a
en Billiton vragen nog voortdurend de
tinmolens en de reserved*»!en daarvan.
Naar vele dee'.en van de wereld gaan
bakken voor baggermolens. Ook Enge
land en Argentinië blijven vrij gere
gelde a'neraers.
Een belangrijke factor voor werkver
schaffing blijft tenslotte de Bataaf? che
petroleurn-maatschappij. Zij zou een
belangrijker factor kunnen zijn, wan
neer de Indische belastingpolitlek.
het petroleumbedrijf in Indië- niet tót
inkrimping gedwongen had.
Na den'oorlog valt er echter géén
stügende liin van productie waar to
nemen, wijde, nieuwe perspectieven
openden en openen zich ook mi nog
„Wij hebben gelukkig weer voor een
week of vier, vijf werk Dit Jfv
z?gde karakteriseert op het oogenhlik
dit bedrijf, en feitelijk de geheel» I'
landadhe industrie.
De Vereenizde Staten en Duitsch-
land. leverden in hoofdzaak de ma-
ruines voor liet bedrijf benoodizd. Fin
dat z:;r. er vele! De Ned. Industrie
verschafte V- .endien een r.iet onbe
langrijk aantal draaibanken. Op de
timmeraf dee ling van de Conrad wordt
op het oogenbïik hout bewerkt, voor
het S.S. „aoemba".
Daar worden ook de houten model
len vervaardigd voor de in ijzer te g;e-
ttn voorwerpen.
Hel maken van mo«ier.en eischt groo-
*.o nauwgezet!ieid en is daarom kost
baar. Ze worden naar de Haartemsche
Ijzergieterij ook aan liet Spaamt
gezonden, d;c in vormzand en
leem mèt de houten voorwerpen 'lc
vormen maakt waarin het gesmolten
ijzer g-goten wordt.
Zoo helpt de ééne Haarlemsche in
dustrie de andere.
Terloops zij ojigeraerkt, dat de
Conrad de grondstoffen uit Frank
rijk, België en Duitschland betrekt.
Hiermede gaven we een oppervlakki?
economisch overzicht van een groot
deel der industrie aan het Spaarne.
Onze teekenaar schetste een deel
von het bedrijf.
Een hydraulische pers aan het werk.
Op de techniek van de machine zullen
we maar niet ingaan.
Mooier is het te lellen op de schoon
hei -I van den arbeid.
Het zware stalen metershoog© werk
tuig, dat smeedt, perst, knijpt <-n
wringt met een energie van 200.000
kilogrammen, het vnn hitte rood
gloeiende ijzer, om er van te maken
een beitel bijvoorbeeld, die weer weegt
eenige honderden kilogrammen. ©n die
dienst zal doen in hot mijnhe-lrijf.
Ontzagwekkend zijn sommige van
die grauwe machinegestalten. Ze lij
ken in vorm op kunstproducten van
moderne architectuur. Uit haar „zwij
gen" spreekt kracht.
Na den rondgang door de fabrieken
spraken we nog even den hw J. K.
Moojen van de werf Conrad". Hij
meende, dat de economische toestand
met zoó ongunstig is, of er Is eenigo
vooruitgang te becijferen en te ver
w&chten.
De personeelquaestie bHjft echter de
groote moeiiijkheid. Deze maand kun
rien er zóóveel menschen aan het
werk gehouden worden, raa.ir een
maand later is dat totaal belangrijk
gestegen.... of gedaald. Ontslaan' en
aannemen van werkvolk mag elkaar
binnen een kort tijdsbestek niet op
volgen. De gang van zaken moet dus
vooruit voorzien worden. Dat eischfc
natuurlijk groot economisch- cn fi
nanciee! inzicht en beleid.
In allerlei kleinigheden van het
gToote bedrijf komt dit verschijnsel
tot uiting.
*Op de schilderswerkplaats bijvoor
beeld knapt de schilder, buiten zijn
gewone werk scheepsmodellen op.
De scheepsmodellen zijn ingenieus
samengestelde cn nauwkeurig nage
bootste booten in-miniatuur.
We zagen bijvoorbeeld het model
van een moederschip-vooronder
zeeërs, eenige jaren ge'eden door de
werf afgeleverd. Het is een combi
natie van twee schepen met twee ma
chines, twee roeren, twee schoorstee-
nen etc. Het mjddenschip vervalt nu
en vormt een windvrije haven voor de
onderzeeërs....
Zoo is in alle finesses in a. dee-
len, deze geweldige-maar-in-bedwang
gehouden industrie, interessant.
En om met Huygens' beeldspraak,
waarmede we begonnen, te besluUen
,.Ze ligt te wachten op het „Weer
an van de ..matrooaen", opoat „wi
vlaggen en schuit en touw.
En de maeis die met ons vaeren"',
weer „vryen 1) kunnen, van dutt en
1) bevrijden of verlossen.
OE EX-PRESIDENT DER VEREENIGDE STATEN WILSON OVER
LEDEN,
OE VERHOUDING TUSSCHEN ENGELAND EN FRANKRIJK.
PUTSCHPLANNEN IN DUITSCHLAND.
Zouals wij Zctndaguvond op oua
nieuwsbord bekend maakten is de
ex-prei/uient W.ison
oveneden.
Hij stierf Zuxalugmor»efi kwart
over elf.
l>ver de laatste levensuren, wordt
ons uil Washington geseind:
Zaïerdug sliep tic zieko en toe
gedurende korte, onrustige porio-
den. Eens werd i:.i zijn otuwaki-n uit
zulk e«jn kortstondigeu slaap een pa
s':!^ gedaan, om hem v Bdsel toe t-
dienen, doch W ilaon maakte e- n zwak
afwijzend gebaar met het hoofd
Daarna nam hit de hand van zijn
vrouw m de zijne en sliep opnieuw in.
Bij een volgend ontwaken gaf hij te
kennen, zijn vriend te willen zion en
toen deze aan zijn bed verschenen
was, keek WiUou dr. Greytou glim
lachend aan. Tegen den avond werd
do i>ois zwakker eu de geneesheeren
ipraken van een gradueel» inzinking.
Zaterdagavond om uur viol Wil
son iu slaap, de g neistu-eren verze-
•den. dat uit die slaap geen ontwa-
i meer mogelijk was. Zondugmo -
gen werd dan o>k de dood g co-ista-
to;rd. ZUn echtz noote, z jn dochter
Margnretha en zijn vriend ui n-nb *-
hoer admiraal Grey ton, bleven tot
-t einde bij hom.
Niet éénniual tjd-ns zlin ziekte
heeft do ex-preeident Wilson teek<vj. i:
gegeven, dat liij klaagde over [lijnen.
Men had hem geen \erdoovendo mid
delen gegeven ep toedienen van zuur
stof werd niet nood ia geoordeeld,
daar de geqeesheoreo het er over
eons waren, dat dit niets zou hebben
gebaat.
Mevrouw Wilson bleef tot het ein-
onvermoeid bij haar stervenden
echtgenoot.
De sympathie in Amerika is zi^r
groot. Het beste bewijs hiervan le-
erüo wel de tnengch-uunassu. weli.e
«ch bij liet huis van oen o%e*le«l*r:o
znmeld had. l'ren cn uren long an
ten «ie maaschen. on<laliks de pr< ot»
koude, in del-.-ris en jassen jeliuiu op
ber: Jen te wm hten. Zelfs was <ie
politie genoodzaakt lot ai zet tin? over
t-j gaan, ten einde den weg naar de
deur van de wotting van Wilson vrij
te houden.
De mod, welken Wilson aan den
dag heeft gelegd in Itel aangezicht
van den dood, heeft e^-n diepen in
druk gemaakt en hij zal nu z jn dood
geeerd worden op een wijze, zoonl»
hij dat sredurendo de laatste jaren
van z jn leven niet heeft gekend.
Omtrent de jongste politieke co
beurtenissen was hem niets medetre-
döolil en hij was eeheel onkundig ?e.
bleven van het olie-schandaal, zood if
■r geen vermoeden van had dat <5it
zijn naaste omgeving, in de persona
in w'jn schoonzoon McAdoo. den
vroegeren minUter van financiën,
'i treffen.
F.t-pre«iden: WilsUl znl thaps we!,
iswmtr niet langer nan den ttrild
nu n deelnemen, dboh de herinno
ruig aan i.ern za! ir. zlju land een
•-e.-i grooteren invloed uitoefenen dan
zijn levende stem Vermocht.
De regdin? van «ie begrafenis van
'cn ex-president zal later bekend wor
den gemaakt Waarschijnlijk zal d>
teraardebestelling plaats hebben op
de militaire begruafplnnb te Arling
ton.
Over de beteekenis van Wilson,
verwijzen wij naar een levensschets
elders in dit nummer.
De Ensreisvhc premier. Ramsay
M-«e Don.-ild, heeft de volgende booa-
schap aan de Amcrikaansche natie ge
zonden
„Ik ben diep ontroerd te vernemen,
dat rx-president Wilson Is overleden
cn ik weet, dat dc gansche Britschc
natie mijne gevoelens deelt. Wilson
had e. u grootscho levens-visie en
beeft getracht zijn groote wijsheid
lo gebruiken, om Europa tot den vre
de en do vrijheid to voeren.
ilij i3 gegaan, voordat de vervul
ling van zijn idealen tot werkelijkheid
is geworden maar nimmer is een
goede daad verloren en in de toekomst
zullen de volken op hem en op de rol
welke bij heeft gespeeld, terugblik
ken en een edelmoedig oordeel over
hem vellen. Djt zal te gemakkelijker
vallet), daar hij zal moeten worden
rkend als één van de grootste pio-
ders voor den wereldvrede.
Ik zend de hartelijke sympathie
betuigingen van mijne regeering aan
mevrouw Wilson".
Engeland en Frankrijk
De tekst van <lo brieven die door
den Engelse ben l'remier Ramsay
MacDonuld ©n den Frnnschen Pre
mier Poinearé gewisseld zijn, werd te
Parijs en te Londen ter publicatie uit
gageven.
MacDonald schrijft in zijn brief ge-
datf-eid op 26 Januari aan don Fran-
SClien Premier het volgende.
„Onze twee naties zijn schouder
aan schouder door aulke zware tijden
gegaan en zij hebben zulke opofferin
gen gebracht voor dezelfde zaak, dat
ik mij genoodzaakt zie bij het aan
vaarden der regeering U een persoon
lij!.cd brief te zenden, niet alleen om
U In kennis te stellen van de rege©-
ringswisseling doch teven? om UI mijn
groeten en beste wenschen te zenden.
Ik betreur het zulke talrijke onopge
loste kwestie te vinden, die ons moei
liikheden en zorg barea doch ik ver
zeker U dat het mijn dagelijksche
tank zal zijn, om mede te helpen ten
einde deze te repelen tot on9 weder
koe rig heil.
Gij hebt uwe publieke meening eu
lk heb da mijne, gij hebt uwe natio
nale belangen te behartigen en te b©-
beschermen en ik de mline. Soms zul
len deze me' elkander In conflict ko
men doch ik ben er zeker van dat mot
goeden wil deze conflicten ongelost
kunnen worden, en dat in de toe
komst een politiek gevolgd kan wor-
eigens wel! Frankrijk en Groot
tnr.ni<; Iiart»! jk kunnen blijven
- n-.verk-n. Wii kunnen openbar-
tig zijn, ncdn hotel jkhcld en dc be
langen van onze naties verdedigen
zoneter in vijandschap te leven.
.Ultlus knn de Entente meer worden
dun een naam en zullen Frankrijk eu
Groffc Brittannie kuun.it samonwer-
keQ om den vrede cn veiligheid ln
Europa te vestigen."
lie Fransche minister-president
Poinearé antwoordde twee dagen la
ter als volgt:
„Ik ben zeer getroffen door U'won
vriondelijken brief dio Gij goed ge
noog waart mij fe schrijven om mij
j-eisoonllik ervan in kennis te stellen,
«lat Gij Uwe hooge futjfties aanvaaru
hebt, en waarin Gij mij Uwe beste
wt iiiclun stunrdet.
Ik hoop uit dcji grond van mijn
harf dat Uwe pogingen voor het wel-
ziiu van Uw laud nmt succes 1>«-
krooud mogen worden. Do handen die
ons binden zijn, zoon!a Gij herinnerf,
aaneengesmeed in tijden van strijd
voor vrede en rechtvaardigheid. Gij
kunt er verzekerd vnn zijn dat <ie her
innering aan deze tijden «ok in mija
goes: voortleef», c cnals bij U.
Ook ik betreur het «lien dut vor-
«-lullende kweeti^ van belang voor
or <u> beide natiee nog ni-t, geregeld
zijn. Evenals gij wil ik inijn uiterste
t-rse doen om «leze kwesties i.p te los
sen door een v n*n<isrtiapj .-! ke over
eenkomst eo tot ons wederzij Jj.-h
voordrol.
Hoewel wij rekening moeten ho»;
den mrt de publieke meening in onz!»
re"P- hinden, uoewel wij beiden «nze
national-- belangen moeten bescher
men. ik ben er to«-h zeker van d it
indien ieder in zijn eigen »fo?r dien
foed'-ii wil beloont, waarvan gij
spreekt, om tot een oplossing v.-ui
de problemen te komen die tusschen
rus gerezen zijn, wij d<wi ook zul
len oplossen op een wijz© waarin do
samenwerking tusedicn Grvot-Bnu
tannié en Frankrijk blijft gehand-
iiaafd- e*:n samenwerking «lie to-*h
zoo noodzakelijk is voor on/^ beide
landen en voor den wereldvrede.
-Mi/p eigen openhartigheid zal nset
mmder zijr. «lar: «J* uw®, dodl wan-
ijHV Ci; d< Britsrlio belangen verde
digt i.unt gij ervan verzck<sro zijd
uVk"?" znl ^ra^erer» in de harte'
i i m,iiwr diepgeworteld# ge
voelens.
Het is onmogelijk, dat, b«»iold „ls
wij z.n door zulke geductiteu wii
enn zuilen falen om de Euteota de
daadwerkelijke en vruchtbare resul
taten te doen afwerpen. d;ü zij kun
afwerpen, opdat elnuolijk Europa
arL?eheel'.meor vre<,t'- veiüjflieid en
recht op den arbeid moge vinden.
De erkenn'ng van Rusland
door Enge.'und
De Engelsche bladen comment/»
De „Observer" schrijft:
"AVij feliciteerrn do iv-geering har-
lelijk met het fest dut zij den reeh-
ten stap op den rechten wm
2-daan. 1m regeering nr,.ft niet g-.
wacht op een diplontntieke over.-e,,
komst. Zij heeft een duidelijke «'e-
rït"
•vu. in» noofdKW'w.ie ecliter is of <fr
orkejin.ng mui Rusland afgerond zal
worden door Rusland s toetreden tot
wii verbond. Deze ]««chouwjne al-
n kan dienen om de Wnngrl/kheid
'..in te toonen van den wijzen stap
d;e de regv^nug g..-daan l^ft."
De „Sunday ïhne»" schrijft:
„De eerste minister iweft verstan-
bH^nd door de officieel» erk-n-
tune vin Rusland vast te koppelen
W rïlr°»r pi?; "tappen «li» tot
S^ZLTij^ >a", <1'" ^npIo-Russisclie
kw«e(M moeten leiden. De waarde
•VV'h erkenning r .l moeten blijken
Verspreid nieuws
O °STZ EE-CONFERENTIE.
He Ooetzec-con foren tie zal li Febr
te Warschau beginnen.
OVER PUTSCHPOCINCEN IN
DUITSCHLAN0.
gome!dBerliin WOrdl M" 'le Tele?raaf
In een schrijven van een der offi
cieren vaji Hitier, Goetz. aan een k«-
mera-id in Noord-Duitachland. welk
sennpen door de ..Vorwürts':s ge
publiceerd vertelt deze over een g---
wapendepot in een Capucijner-
x.'Xeter. Goetz verhaalt, hoe hij 7 \V.-
vember rLida'. de revolutie van de
Bürgerbraukeller had piaats geliad
z:;n troepen met vliegend vaandel en
muziek door.de stad voorde. Hij 0nt-
ving taan van den r egi men tseoin rn an -
dant bevol. met een verzegelde order
naar een klooef>-r te mardteeren.Toen
de pnor van het klooster het bevel
had geopend zeide hij den officier, dal
het eon bevel was om do wapenka
mer te openen, waar de geweren l>o
waard werden. De prior liet (oen e-m
1 1 meter dikkeo muur openbreken
waarna men een voorraad van 8-570
iu goeden staat verkeereode geweren
aantrof. De officier liet deze op 1-1
v. agens wegvoeren. Deze geweren
waren afkomstig van de Einwohwebr.
Het schriftelijk bevel tot het afltalen
van de geweren was door Von Kahr
onderteekend.
Voort» verhaalt Goeiz. dat hij
's morgens vroeg uit «le kelders van d»
Drecsdner Bank le Mflnchen S200
kisten munitie hee.ft gdiaald. Deze
werden in de kluis bewaard. TTet feit.
dat de kluis vnn een bankfiliaal
groot genoeg zou zijn om meer dan
3000 kisfen munitie te bevatten, lijkt
evenwel wat ongeloofwaardig.
Goetz verklaart cok. «lat tijdens de
Ilitler-revolutie in oen nacht 58 jo
den uit hunne woningen werden ge
haald. Om hun schrik aan te jagen
werd hun verteld, dat zi: binnen cn-
kplo minuten doodgeschoten zouden
worden.
V«el waarde hecht de officier n.m
het feit. dat om 12 uur 's middags
nog niemand van de Hitler-ireepC"
writ, dat Von Kahr en I.ossow zich
uit dc tmtschbewojrinff hadden terug
getrokken. Eerst toen hij omstreeks
twaalf uur niet zi»n troep de stad wil
de binnenrukken trachtte de Schupo
Item «lit. te beletten ITii liet de Schupo
echter ontwapenen. trok daarna de
stad binnen. maar werd «loor de
rijks weer aangehouden cn toen hij
zich niet wilde overgeven, «clioten de
riiksweereoldaten <.p zijn troep,
waardoor ongeveer honderd man
werden gedood of'gewond.
OE OUITSCHE CEZANTEN.
Van Hósch is lxuioemd tot DuJtsoli
ambassadeur ieParije, Von Keiler tot
gezant te Brussel.
STAKING IN ENCELAND.
De Engelsche bond van spoorweg
arbeiders heeft besloten «len transport
arbeiders staun te verleenen ingeval
dezen t"t staking overgaan.
Uit solidarite/i met Duii«che zee-
N'otwerken» üf-n l»uite-*he fchepen i»
EneHe-lte havens lossen.
SCHULTZ EN TILLESEN
CEARRESTEERO.
Zendag zijn te Bc-edapeet de beide
mC 'i'lenaars van KrzDrger, Schultz
en 'I'illesen geartveteerd.
POLITIE VOORZORCSMAAT-
RECELEN VOOR CLIVE.
Uit Mi:ii' tii,c: wor.it g. *in'l Mol
«ien wil van do Engolsohe regeering
heeft de politie. gevol" van «Ircj-
gensenten van paraUsti» he z ide,
voorzorgemaatrepelen getroffen tot
!.>«chermina van dm Engelschcn
cji-.sul-gvoerael Clive.
Een treinramp In Amerika
LWashington vrordt ons geseind.
U.j cn l«jts:n^ tuswiten twee snelUw-
ncn n.-vbij Fortvtllo ilnd'#na!, welke
Zaterdag jl.l. heeft plaats gehad,
werden twaalf personen gedood «n
veertig gewon.l. Ite treinen, welke
beide m-t groot-.- snelheid reden, ho
pe».op elk au/, doordien een van hen
een a:gna*I. iraard«x>r «le trein op ecu
zijkjxxir luid moeten guan, pa«aoerde-
i-iiiiiiildeHhk nu «1«> l«ot*ing brak een
felle brand uit, welke door het ver-
*l'!intei-do hout vun de \M.gon> krach-
(:g werd gevoed en waardoor liet red
dingswerk ten zeerste werd bemoei
lijkt. Nie* minder dan tien personen
kwamen iu de vlammen om het leven.
Petroleum in het Hillige lood
Volgens een bericht uit New Vork
liccft-dc Standard Oil Company tiian»
liet oog gtncht op hc'. Heilige Land.
Ze is voornemens. inteiiMevo boringen
naar petroleum te doen plaats vin
den nabij Hebrondat g.-lijk bekend
ecus «Jc woonplaats is gtrwecel van
Abrshatn, lizuk cn Jacob eu de eerste
hoofdstad van David.
bericht, dat de
tc.cvtnnd hope-
dot r de tjiling
vnn zijn <io«*l.
Z«v> Is «Jan de groote strijder voor
do democratie, die, na eenige miüluk*
tc bemiddelingspogingen in den Jong-
sten werldoorlog aangewend en ov<>
rigous c-'n Rt'vvnpen'le n ntrnlitell go-
handhanfd te hebben, zich ten slotte
nan do zii«ln van d- Fnténte schaar
de. toen Duitschland overging tot den
dutkbootenoorlog zrmder genade,
thans heengegaan.
Heuige jaren g-lrden wu Woodrow
Wilson «Ie man. tot wien geheel de
werohl hoopvol opzag. HOo werd h j.
hij zijn bezoek aan F.uropn. te Pari;»
gevierd, h «Ie ontwerper van het
plan vooreen \'o!a«jI »n I. waarvan
velen toen alles verwachtten!
Welke hoog» ideM^n M'ilson had.
»n welk «en gronte liefde hij voor <lo
democratie revoelde. l-'ek uit «le re
de, dio hij op 3 April l'Jl" ln het Con-
gres uitsprak, onmld«lellijk vóórdat
Amerika ann Duitschland den ooi loc
verklaarde: „Wij staan thans op he:
punt den strijd aan te gaan mot de
zen natuurlijken vijand -I -r vrijheid
cn wij zullen zoo noodig de geheele
macht der natie nonwenden om aan
zijn aanspraak op macht een einde te
maken.
Het verheugt ons thans de feiten te
zien, niet verbloemd door vnl.-c.h -
voorwendsels en aldus te vechten voor
den wereldvrede, voor de txvrijdui*
der volken, ook van het Du i tech e
volk, voor het recht der naties, groo
te en kleine en het recht der menschen
om overal te beslissen over hun le
venswijze en hun regeering.
Do wereld moet veilig zijn voor de
democratie. Haar vrede rno*t geves
tigd zijn op betrouwbare grondsla
gen voor politieke vrijheid".
En in dezelfde rede votigde bij er
voorts de aandacht op, dut Amemu
geen machtsuitbreiding nastreefde,
geon schadeloosstelling voor zichzelf
vroeg, ge ii materieel? vergoeding
voor de offers, die het vrijwillig
bracht, maar dat de Amerikanen
slechts waren de kampioenen voor do
rechten der menschheid en voldaan
zouden zijn. wanneer deze rechten de
vrijheid «Ier naties zouden waarbor
gen.
Amerika, dat de zaak van den Vol
kenbond verried, heeft Woodro-.v \vi-_
son teleurgesteld, niet «todeliik, maat
later. Ook zijn hondgenoot«n in d»n
oorlog hebben dit, naar zijn ziens
wijze. gedaan:
Voor de eerste maal sedert Wilson
het Witte Huis to Washington had
verlaten, richtte d» ond-nresideifi.
sprekend in een draadloos fo «:ef, -n
Novcmbar 1023, naar aan!e! lliio vhn
den verjaardag vnn liet sluiten van
rlnn wapenstilstand, een boodschap
bot het Amerikaansc.ho volk. waarin
hij verklaarde, da? 4merika's houding
na den wereldoorlog allerschande
lijkst, lafhartig ui oneervol was.
Frankrijk en Iln!i<\ zoo zeide h'j.
hebben h?t vredesverdrag van Ver-
sail!»*; tol scheurpapier cemnnkl. De
eenige wijze waarop Amerika zijn
werkelijke waardering vnn de h:t:e-
kenis van doa vvnpenstilstaml kon
INCEZONDEN MEOEDEELINCEN
k 60 Cts. psr regel.
De KLINIEK voor
TAND HEELKUNDE
Ged. Oude Gracht 84
Verstrekt uitsluitend eerste klas
KUNSTTANDEN
tegen uilerst laag tarief, zoowel voor
minvermogenden als middenstands-
patiënten.
Het pijnloos trekken van tandenen
kiezen is bij de kosten inbegrepen.
Verder worden in dezo Inrichting alle
mogelijke en moderne goud en porse-
lèlu techniek vervaardigd volgeue elk
systeemonder leiding van Joh. G.
Scholier, Mee. Dent. Het Tandheel
kundig gedeelte wordt verricht door
D. L. Schaap, Arts en Mondarts.
Le -preekucen voor Mindergegoc-den
zijn c-lkeu morgen van 9—li. Maandag
en Donderdag 'savonds van 7—9 uur.
Voor d;-n Middenstand 's middags
van 1—3 behalve Zaterdags.
tuonen was: eigen belang Ut zijde te
M ellen en te handelen naar de iioog-
t' idealen van intiJu'.ttonale poli-
Dodelijk begon hij weer met vre
desvoorstellen aan «Ie Europeesche
oorlogvui renden. In een sehittereude
redi: in don Senaat betoogde hij de
noodz.ik' lijkheid van ecu volkenbond
-■••i ann dit principe, alsook aan de
-ii-iuchelijkheid van het zt-lfbeschik-
kin.-srecht der nattc> heeft hij zich
tot hot la.vt'tc gehouden En de vre
de zijn. volgen# hem, een vre
de zonder overwinning.
Hij hoeft dc nobele rol van vredes-
bcmuldol.uir niet kunnen volhouden;
de handelingen van de Duitsche re
geering drongen hern op het oorlogs
pad. En «1» deelneming VRn Amerika
ann «len oorlog beeft aan het bloed
vergieten een eindo gemaakt.
Toen itwnrn d«; vredesconferentie,
waarop Wilson's beroeraiie -veertien
punten", z ij n vredespfognunma,
reeds oj) 8 Januari 1919 door hem
ontvouwd, ter sprake kwamen en als
grondslag dienden voor den vrede.
Ma.ir de inspanning van Wilson's
krachten op do conferentie was te
/root gewc -:. T«>en hij uaar Ame-
ik» terugkeerde, was hij de oudo
niet meer. zijn weer* lands vermogen
z<-broV<-n. Fn in Amerika vond tȟ
do stemming t«-a opzichte van zün
persoon geheel veranderd, gedurcmle
zijn afwezigheid had hi", veel van zijn
pre-tig* ingeboet. Tijdrn» een roud-
rei* door hc; Und b--gaven zijn krach-
•.«•li hem geheelhij herstelde weer
ecnig*zins maar bij de verkic.ingen
a dm herfst van 1ï20 bebxahlen de
republikeinen eer. groote overtiming
»n bleek, dnt Wilson ge»n aeng rnrer
h.vl over <1# desnocratis-'ie partij.
Een nobel mensch. een gro )t :dea-
Üst ca een groot talent nin ^net de-
7»!) beroemden Amerikannschen
i'.aatsman heer gegaan.
7 «ss WüscTt: Du wilde zelf en
van anderen d«- grootst tncge-
htighekl en het 'nnn-
«lêlon naar de hoocsle idealen, maar
vergat .i it voor den nr-nsch in 't
algen:- -n cn voor machthebber» in "t
7' ier. r,i--s mc'<-:'-ii',.-r is dan
j::! i l)i( Tiioe*t. wel nitloopen
on groote teleurstelling en gedurende
tijn laatste levensjaren word do ecr-
r .vo ierdc ex-pre?ideot inis-
Krii't ril 'i■•■■r velen wrguiad, terwijl
bcv.-ndiën een zwaar lo iianvolijk lij
der. !:mii verliindorde, ook maar één
enkc'.cn t t rneer op het polit-oko
acl)aakbord tc doen. Er werd zelfs
lovc.rd. dat dit lijdon in>t gevolg
wn* van oon poging tot vergiftiging
van deu president. Hoc «lit zij: deze
ziekte v«'i«i g.-rdo wcor na 'n aan van
keüjke verbetering van den toestand
en heeft nu oen in«I«» gemaakt aan
re:ii lev. a «lat. wat Wilson's vijanden
ook inogon l>evveron, ongetwijfeld
word betieerscht d<x>r «*en nobel idea-
linun cu ccn ernstig «treven naar
recht.
T.iom.-'.s Wivvlmw Wilson werd op
2s Deceml-er 1836 lo Staunton in
Virgin! i geboren. Zijn vader was
daar predikant. Ko*t. n «fen genoom
den datum verltuisde -Ie fninihe nanr
Georgia.
N t zijn gymnasiale studiën voT-
i-r 1., !,»!i!>»n te Princeton, waar
liii in 1879 eindexair.cn de<-l. stu-
d-v-nli» Wib'.n a in de «niverdfeit vnn
Virginia in do Teehlen. Tn 1883 pro-
niov—rdc liii in die faculteit en in do
fil"*'ifio nan <!<j John Ifopkins-acjt-
demie. waar hij ook zijn book,. Con-
s'.'ii-.al t.ivnuu' i.t" .'1 g'-xhre-
v. ii. i-M uitmuntende uiteenzetting
errer het oontrag'. tu<»chen hot Ameri-
ka.ins« !ie en het Britjche regeerincs-
systeem.
Nu volgde oen reeks van zeventien
jaren al» profeeoor in historische en
politieke economie aan dc Weslcyan-
uni verrit ei t. Daarna 19021 werd hij
benoemd tot president van «io Prince-
ton-Uliivorsiteit en hij bleef dit tot
zijn verkiezing als gouverneur van
vnn d»n ?L«at Nvw-Jcrsey op 11
Januari 1911. Veertien maanden la-
t»r r?ed? werd lui als candideat voor
den PKdidentazetel uitverkoren.
Ifii aanvaardde het bewind op 4
Maart 1913. Zeer Itelangriik was gc-
duretuic zijn eerst» presidentschap het
aannemen van dc wet (de Federal
Reserve Act van December 1913).
waardoor oen einde werd gemaakt
aan da dictatuur van het moderne
bankwezen. Bc-zin 1914 deed «ie pre6i-
dent een beroep op hot «nngret tot liet
nemen van verdere mnntce^elen tor
beteugeling van 'io trust-misbrniken.
VodHé «wj rijn rigeeriog goken-
merkt .i"ir verschillende ©n lang -urige
moeilijkheden niet Mexico.
In April 1914 zag Wil- n zich ge-
noodzaakt. Vera Cruz te laten bezet
ten.
Maar deze moeilijkhoJon waren
niets vergeleken bij de vele, die de in
1914 ontbrande wereldoorlog hem
Uradit en die on den duur zün geest
en lichaamskrachten zouden onder
mijnen. Do torrcdceringen van do Lu-
sitarüa, dc Arable en do 9mmx wer
den gevolgd door verschillende nota's
yan Wilson a :n de Duitsche rreroering
'n in 1916 scheen hot werkelijk, dat
hij er in slagen zou lnnzs vrrelelie-
venden we? die regeering tot mati
ging to brengen. Deze ge|>eurtenis
viel «amen in et «i» vcrk-e/.ingen voor
I' - i-11v. aari'ii Wilson,
na c-n zwaren strrid met. een kleine
meerderheid de overwinning op
Ifughes behaalde.
