Onze 102e Uitkeering groot 35,- Stadsnieuws De Maandagmarkt. vl KV Muziek. 41e Jaargang No. 12464 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 5 Februari 1924 HAARLEM'S DAGBLAD ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57',i. Franco per post door Nederland f 3.87'/>- Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0371/,; franco per post f 0.65. Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Girc 38810 Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 UITGAVE DER N. V. LOURENS COSTER Directeuren: J.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM Hoofdredacteur t J. C. PEEREBOOM ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per rege'. Bij abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiCn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden, Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Gratis-verzekering voor Weekabonnés van Haarlem's Dagblad geschiedde naden aan den heer A. VRUGT, Flureestr. 16, wegens een aan hem overkomen ongeval op 9 Jan. j.l. Haarlem, 4 FeOruari 1924 Agenda DINSDAG 5 FEBRUARI. SU'liKhouwburK, VViLso nsplein. Volksvrx/rvtclline. Iltt Schouw - ffft „De Wijze Kater". 8 uur. Schouwburg J ruwweg, tooneelwed- strijd. D. I. li. .rSonja", 8 uur. Gem. Concertzaal, Ge Bachconcert, 8 uur. Toonzalen Ped«l©mar*. Kruisweg 66, Expositie van moderne meubelen Concertgebouw „Modern", Raaks; Optreden van verschillende artisten. Bioscoopvoorstellingen. WOENSDAG 6 FEBRUARI. Toonzalen Pcddemors Kruisweg 66 E*i-witie v m moderne meubelen. Concertgebouw „Modern"', Ranks, optreden van vers.ThilIen.de artisten. Cinem» Palc.iwt,. HoutMraai Btoscoopvoor^t©Hing 2.30 on 8 uut. Theater „De Kroon" Groot© Markt Bioscoopveorstelline 2.30 en 8 uur Luxor-Theater, Groot* Houtstraat: Btesrooovoorrtellino» 2.30 en 8 uur. Scala-Theater. Kleine Houtstraat; BrnsrijopveerstelUnT 2,30 en .8 uur A tlaot*- Bioscoop. Zijlstraat: Bios coopvoorstelling 2.30 en 8 uur- TECEN HET MISHANDELEN VAN IEREN. Kort verslag over do maand Ja nuari 1924 van d© Vereenii-in^ tegen hei Mishandelen van Dieren voor Haarlem en omstreken. Moer dan en trekpaard dat kreu pel eins werd naar stal gezondi-n. j)<m eigenaars werd verboden deze dieren voorshands dienst te laten doen. F.en paard dat oud en stram was moest voor <»ood aan het werk onttrokken worden. Een eroenreltvr werd verzocht de slecht Iwwestirde nogktepf-oti van zijn juufH vaat te m iken. Een brood tik ker. wiens paard vau «v« gebrekkige oogklep wo» voorzien, werd ertoe be wogen de kleppen voortaan geheel weft te laten. Een st' 'nkolenhandela.ar werd ann- Mzetrd zijn paard, dat zich I -zeerd had van ©trijklappen te voorriep Veraohillende howdenbesoanningen en karren die ongeschikt waren, moesten in orde worden gebracht. Enkele malen werden karren zander nummer en rijbewijs aangetroffen In de Aaphyxiatie-inrichting wer den piinloos fedood 67 honden en 64 kuiten. Daaronder waren 24 zwervers die te voren («enige dagen in den Ken- nol Hacrlem. Ter Spijtstraat 3. op kosten der Vereeniging waren ver- ror£rd- J X JIet komt nu en dan voor. dat houders van kreupele paarden of hon den oi» e?n bemerking van don Inspec teur. die meent, dat zulke dieren poen werk mogen verrichten, zich beroepen op een voorschrift, van den behande- lenden dierenarts om de dieren voor herstel zich te laten oefenen. Ofschoon liet twijfelachtig is of dergel i ik© ocfe; nin» met hel; oog op het bepaalde bil de Trekliontlonwet cn het Wetboek van Strafrecht toelaatbaar is, wordt de Inspecteur in sommige gevallen er van l-eriig'o-houdeo daartegen op te treden, zulks om niet den schijn van tec en werking op zich te laden. Er wordt hiervan te dezer plaatse melding gemaakt omdat uit het pu bliek w-ms klachten tegen het bezi gen van zulke kreupele paarden inko men en het. goed is te weten, dat, deaerzijds die klachten geenszins^wor den veronachtzaam» 1 en evenmin dA voorgekomen gevallen aan de aan dacht van den Inspecteur zijn ont gaan. WAARSCHUWING. De Commissaris van Politie te Haarlem verzoekt ons het volgende mede te deelen De commissaris van politic te Ber gen op Zoom waarschuwt hen, die in rc'-atic wenschen te tredr-n met de Algemeene Ncderlandsche Trust- Maatschappij. te Bergen op-Zoom, Blauwe I.andstraat 2, eerst inlichtin gen bij hem in te In de scholen. Wjj brachten in ons nummer van Maandag iee<4s de klachten over van de beide hoofden der scholen ea s aan de Nassaulaaan, betreffende den over last, dien de .onderwijzers van die scho. len op Maandag tegenwoordig onder vinden van de markt. Door do welwillendheid van den wet houder van onderwijs, Mr. A. Brucb, daartoe in staat gesteld, konden «-ij ons Maandagmiddag van dien overlast nog eens persoonlijk overtuigen. Het eerst bezochten wij dn klasse van den heer Van Ekcrcn in school i. De leerlingen waren bezig met schriftelijk werk. Door de geopende ramen drong voortdurend het marktlawaai het school lokaal binnen. Allerlei geluiden; het geschreeuw van een man. die sinaas appelen te koop aanbood van een an deren koopman, die de goede qualiici: van zijn waren op steeds denzel/dcn rangdreun bekend maaktehet ringe ling tingclingclingeling van een bel, waarmede een derde koopman de aan dacht trachtte te trekken het geratel van een wagen, die vlak langs de schoof reed. „U begrijpt," feide de heer Van Eikeren. „als ik mondeling onderwies moet geven, moet ik de ramen sluiten. Wr hooren <v>afgebroken lawaai van ro uur of half n tot ia uur, en van 2 te 4 uur." Ramen sluiten!? Maar een van de eerste vereischten waaraan een schoollokaal moet voldoen, is toch dat er goed geventileerd kan vordrn! Op bet schriftelijk werk volgde een leesles. Door flink luid en langzaam te spreken, wist de onderwijzer zich ver staanbaar te maken bij zijn vragen, maar toch bracht het aanhoudend bin nendringend leven van buiten onrust in een atmosfeer, die vóór alles rustig behoort tc zijn. Hei is toch van een ge zond. levenslustig kind niet te eischcn, dat zijn aandacht gespannen blijft als ziilke duidelijke teeltenen van het leven daar buiten hun weg vinden naar het schoollokaal „Wij zouden niet gaarne den gehcc- len dag in uw plaats willen zijn op Maandag!" f aren de woorden waar mede wij van den heer Van Ekeren af scheid namen. Toen gingen wij naar boven, naar het lokaal van den heer Klimbie, hoofd van school 2. Daar was her nog veel erger dan in de lokalen gelijkvloers. Het geluid stijgt op en dringt met nog grooter kracht dan beneden door «Jc geopende ramen naar binnen. Het was duidelijk te zien. dat In deze ktasse, evenmin als in die welke wij zoo juist verlaten hadden, de orde ook maar ren:g<zins te wcnschen overliet, maar bej aaide rust was toch ook hier niet. De k-cderen waren, zooats d* heer Klimbie het uitdrukte, „draaierig". „Ea nu j< udt Jaap Hollander juist op hc: oogenblik zijn mond." voegde hij er bij. ..maar als die óók nog begint....! Kr. als die neger weer komt brullen.. 1" De leesles die wij bijwoonden (toen wij binnenkwamen waren hier de kin deren ook met schriftelijk werk bezig) kon niet veel anders zijn dan lezen door de kinderen. En aan een goede leesles zit heel wat meer vast; dat weet ieder, die ook maar eenigsrins op öc hoogte is me: de ri<chen, aan goed onderwijs te stellen Maar in dit geval wa s er wet- kelijk niet meer van tc makende helft van wat de onderwijzer zou gezegd of gevraagd hebben, zou toch verloren zijn gegaan omdat de aandacht van de kin deren nu eenmaal te veel verdeeld was. Wij kregen sterk den totaalindruk, dat er van het onderwijs op Maandag ia de scholen aan de Nassaulaan maar wal gemaakt wordt, maar wat ge- maak: moet worden. Dit nu is niet zoo erg voor één keer, maar wanneer het onderwijzend personeel zich daartoe elke week één dag gedwongen riet, moet dit natuurlijk nadeelig werken op de resultaten van het onderwijs. Eon paar klokjes van de markt. Onze teekenaar heeft nog eens, met schetsboek en teekenstift gewapend, een wandeling langs de markt gemaakt en eer. paar markttafcreclcn aan de verge telheid ontrukt. vielen prijs een muziekinstrument van hem koopt. Zijn muzikaliteit kan hij er, helaas, nie* bij verknopen! Intusschen scheldt hij het publick uit, dat he, een lieve lust is en vertelt aan ieder, die het hooren wil. dat hij nooit weer in deze suffe stad terugkomt. Het zou tiijkbaai naar rijn mecning gelijk staan met paarlen voor de zwijnen wer pen. sis hij ooit nog één mondorgel aan een Haarlemmer verkocht. Ea het publiek lacht! Hier ziet u den man, die mondorgels verkoopt. Een koffer vol van deze in strumenten heeft hij bij zich. Hij fluit iclkcns een deuntje op eca van zijn or gels. veegt jhet dan af cn brengt het aan den man. Hij blaast zijn wijsjes zoo lustig, deze muzikant op de tafel, dat menigeen van de omstanders voor ci- Dit is Jacob Hollander Jr., „gebre- veteerd posticheur". "Met zijn witte jas aan lijkt hij wel een operateur, minstens een gediplo meerd verpleger. Hij treedt met een zeldzaam aplomb op en gooit graag wat vreemde woor den door rijn speech heen. Hij is n.L uit he. buitenland teruggekomen, om dat zijn vader, de bekende Jacob Hol lander. („mijn arme papa", zegt Jacob Jr.) niet meer naar de markt kan gaan. De arme kerel is blind geworden Loge „Plaats voor Allen" jubileert. Het 10-jarlg bestaan. De lotgevallen in dat tijdvak. De hoer D. schrijft ous Geboren in net glorietijdperk der drankbestrijding nu 10 jaar gele- dea groeide do logo eerst welig op, doch d© kort daarop uitgebroken we reldoorlog, mei als ge-.olg do alge meene verwording deed haar kort na haar ontstaan, kwijnen. Met moeite konden de leiders van dien tijd en do getrouw gebleven le den, de Logo in stand houden. Maar de getrouwen waren beproefde drank- beetr.jdcrs, die, gedreven door naas tenliefde, begrepen, d it zij moesten werken in het belang der inenschheld en vooral, toen de nadeelige invloe den van den oorlog zich reeds deden kennen. Daardoor hersteldb de I-og© zich spoedig en gaven de leden, buiten de I.oge vergaderingen, zich geheel aan 't werk dat zij zicit ten doel had den gesteld «I. het l>ezoeken van drankzuchtigen en 't trachten hen to brengen tot andere gedachten. v«le keeren hadden deze bezoeken succes en vele keeren ging het zonnetje in die gezinnen weer schijnen, waar hei scheen dat het reeds ten onder c©- gann was. Daarnevens organiseerde zij vele propogandavergaderingen, waar de bezoekers niet alleen door woord maar ook door beeld den vernielenden in vloed van liet alcoholisme werd ge toond. In deze herinneren wij aan de ver gaderingen gehouden in de gebouwen Z;mg cn Vriendschap. Blauwe Kruis, Prot. Bond. groot»- zaal der Sociëteit Vereeniging en schouwburg Jan-weg. Zij was een van de eerste drankbo- strijdende vereenfpingen in Haar lem die de alcohol-ellende in beeld bracht, en door middel van lichtbeel den nan het volk trin? vortoonen en daartoe in do gelegenheid "©stold door den directeur van het Mu seum van het Gevangeniswezen in Amsterdam, beelden liet vervaardigen van de gevangenissen en dwtnigop- voedingsgestiohten in Nederland, om liet publiek de directe en indirecte ge volgen van het alcoholisme te toonen omdat alcohol cn gevangenis in zoo'n nauw verband met elkander slaan. Het vertoonen van deze beelden aan het publiek, in don beginne meer malen gecritiseord, werd nadien her haaldelijk door andere vereeniuing-n gevolgd en de daarvan gemaakte lan- taarnpiaatses werden voor dat doel aan andere Israel iet jsche vereenigin gen meermalen uitgeleend, aan andere zuslervereeniginpen meermalen uitgeleend. Mede was zij de eerste vereaniging die, daartoe welwillend in de crolegr-r». die, daartoe welwillend in do ge legenheid gesteld dorr Mr. An- Ireao uit Oosterheek, n!a tegonstei- Ung van het wieede in ons strafstelsel aan het publiek vertoonde het veel mildere van het Amerikaansche ge vangeniswezen. Zij was de vereeniging in Haarlem, die telkens voor oen uitverkochte zaal in den schouw burg Jansw-eg. aan het nubliok d» geslachtsziekten in beeld -.er- toonde. ook om lat d-zc verschrikkc- 'ïjko zi-kten. veelal aan het alcoholis me niet vreemd zi'jn. \nn beide avon den ging een tentoonstelling van een groote collectie wassenbeelden voor af. Hoe treffend wist Dr. Ilongkoop, marine-arts te Den Heldor, helaas kort daarna overleden, die beelden te verklaren. Met genoegen constateeren wij den zoo schitterend geslaagden vaandel wedstrijd door haar georganiseerd in den Stadsschouwburg, daarin welwil lend terzijde gestaan door de dames mevr van Zeggelen, mevr. v. Rossum v. d. Voort en mevr. Swart-Vis en de hoeren C. J. van Tilburg en W. Ovor- mcer, bij gelegenheid dat de Lo ge zelf in het bezit van een vaan- de! werd gesteld, dat is vervaar digd door dea Sierkunstenaar Piel v. Gelder. Met vreugde herinneren wij aan de vele cursusavonden waar snraken, mevr v. Zeggelen, Mr. van Meerwijk. A. H. Kooij e.o. en aan de excur sies voor de leden georganiseerd, den zoo schitterend eecln*>-Tden or>- tof lrt door do I-oge in U-74 georg:». nlseerd en aan de deelneming aan di verse optochten waarin de loge om. uitkwam met de zoo befaamd gewor den fleerh en wagen met alcohol-re clame. Verschillende soorten ansichtkaar ten werden door de !,oee uitgegeven w o. die van de bierdrinkers aan de V.'aag. De brochure's, w.o. die van „De- Gulden Druvf van voor 1650'' werd geheel uitverkocht. Op advies van de Loge werd door de f. 0. G. T. in Haarlem een debat- vergadering uitgesclireven in ver band met de door den drankhandel gevoerde reclame. Zeer vele artikelen wrschenen in verschillende plaai.se Üjko en andere bladen en Kerst- te sten werden voor kinderen georga niseerd. Vele serie's vloeibladen werden door do Loge uitgegot en en op zoo goed als allo kantoren ie Haarkin versprei J ui nog veel meer propagandistische werkzaamheden werden door de l.o- gc en hare leden gedaan iu den dienst dor drankbestrijding. Iloo herinneren wij ons nog den dug van de oprichting en de redeneu die do oprichters meenden daarvoor te hebben, in do jaren toen do Logo's in Haarlem als het ware uit den grond kwamen opzetten. De oprich ters hadden de bedoeling een Logo te slichten mot een zeer vriendschappe- lijken ondergrond en als 'l kon roet eonigsziaa meer intellect Want niet tegenstaandv de I. O. G. T. de broe derschap propageert en op dien grondslag de Orde is opgericht, harl- dor, de oprichters toch al begrepen dat personen uit do betere standen, voor wien het gewenscht was dat zij zich bij ilo Orde aansloten, meerma len aarzelden zich bij een Loge aan te sluiten, omdat men bezwaar had zich onder dfe eenvoudiger arbeiders tc scharen waaruit de Logc*s in den regel bestaan. Met de oprichting van 1-oge „Praats voor Allen" trachtte tut u dit bezwaar te ondervangen. lJe oprichters waren zich evenwel bewust dat zij die vole oou'.oudige werkers, in liet werk der drankbestrijding, mei konden overtreffen. De Loge ia opgericht onder voor- zilstorschap van onze onvergetelijke eu te vroeg ontslapen Zr Ti.rie, geb v. d. Horst. Zij werd achtereenvolgens opgevolgd door de heeren N. Cra'ma, \V. J. A. Matla en- den teg-enwoordi- gen titularis. Verschillende inwoners uit verschil lend© standen riepen meermalen de hulD van do Loge in. Mot voldoening mag de Loge terug zien np haar ufgelegden weg. Zij heeft reden van bestaan gehad Want door haar velerlei propaganda is zii velen tof, voorlichting geweest en is de drarikflesch uit menig gezin verwij derd. Moge het hnnr cegeven zijn in het belang der menschheid eon voorname plaats te blijven innemen on kracht- diijig te blijven ijveren voor ons echoon ideaal nl.: Algeheel© onthouding van alcoholi sche dranken. DE A'NRIJDINC IN HET l( EN AU PARK. De te)ograml>estoller. tegen wien procesverbaal werd opgemaakt, om dat hij 'zittende op het stuur en ach teruit, rijdende) een aanrijding iu het Kenaupark veroizaakte, verzoekt ons mede t,e deelen, dat hij gewoon op Z'ijn fiets zat on vooruit reed. De aan rijding had volgons hem in een bocht, plants. GENEZEN. Op het laatst der vorige week is de jongen, Tt. genaamd. die met zijn voet twsschen een snelpers op de druk kerij van de firma Enschedé gekomen was. waardoor de teenen van zijn voel nfgewrongen waren en deze voet hnlf geamputeerd moest worden, als gene zen uit het Diaconessenhuis ontsla gen. EEN GELDKISTJE GEVONDEN. Door een agent van politie werd nnn het bureau gebracht een geld kist je. door hem gevonden op den hoek van de Anogang en de KL Hout straat. Bij onderzoek bleek, dat het kistje hosties bevatte en bestemd was voor een pastoor, wonend in één der buitengemeenten. Een vrachtrij der had het verloren. VERDUISTERING. •T. T., tc Haarlem, doet aangifte van de vermoedelijke verduistering van een heerenrijwiel door T.. die op geeft in Haarlem te wonen. Vereeniging „De Tulp" 400 tulpenkweekers toegetreden Voorkoming van overproductie Men meldt ons dat Maandag hier ter s:edc L opgericht de vereeniging „Dg Tulp", als groep van de Algemeene Vere».-aiging voor Bloembollencultuur, welke z'.ch ten doel stelt de behartiging van de belangen van de tulpenteelt- en handel en van allen die daarvan hun be drijf maken. De vraagstukken, die zich op het gebied van de tulpencultuur en van den handel in de laatste jaren voor doen. hebben de behoefte aan een der gelijke organisatie als onderdeel van de Algemeene Vereeniging voor Bloem bollencultuur doen ontstaan. De nieuw opgerichte vereeniging. welker statuten nauwkeurig haar werkprogramma om schrijven. ral zich in de eerste plaats bezig houden met het tTeffen van maat regelen tot voorkoming van overpro ductie door het aanleggen van een sia- ristiefc er. het voorkomen van te grooten aankvx eek- Bij de oprichting der vereeniging tra den onmiddellijk bijna 400 tulpenkwee kers als Ld toe en werden de statuten vastgesteld, waarop de Koninklijke goedkeuring zal worden aangevraagd. De vereeniging zal worden verdeeld in een aantal kringen en het bestuur war den grvormd uil de afgevaardigden de zer kringen De bedoehng is dat in een snoedig te houden algemeene vergade ring een definitief bestuur zal worden gekozen. Tot zoolang berust de leiding in handen van een door de oprichtings vergadering aangewezen voorloopig be stuur, met .als voorzitter de heer W. Warnaar, uit Sassenhcim, De belangstel ling voor deze vereeniging is onder de tulpcnkweekers algemeen en verwacht mag worden dat spoedig alle tulpcn- kweekers zullen zijn toegetreden. DE DIERENWERELD IN AFRIKA. Maandagavond trd in het gebouw Zang en Vriendschap, Jansstraat, alhier voor „Weten en Werken" als spreker op de heer A. F. J. Porti'-lje, inspecteur van Artis te Amsterdam met liet onder werp; „De dierenwereld iu Afrika". Spr. gaf een duidelijk© uiteenzet ting van het leven der dieren en hun ee woon ten in die groote oerwouden. Een eu ander werd met fraai en dui delijke lichtbeelden aangevuld. Het was een mooie en lecrriike cau serie die dan ook door de talrijke aan wezigen zeer op prijs werd gesteld. TYPOCRAFEN. Maandagavond vergaderde in het ge bouw „De Centrale", onder leiding van den voorzitter, den heer \V. Sterk Jzn., de adspiranteaafdeeling van den Alg. Xed. Typografenbond. De voorzitter ga eea overzicht van de geschiedenis der adspLianien-afdccLingea van voorheen en thans. Hij wees cr op, da; door de Leerlingenrcgehng en verschillende an dere oorzaken, geheel andere toestanden ia het bedrijf in hel leven zijn geroe- pen. Besproken werd het ecnigen tijd ge leden gehouden uitstapje naar Am sterdam waar cc havens en het Kolo niaal Instituut zijn bezocht. Verder werd in beginsel besloten, deel te nemen aan den adspiranten- landdag. die op initiatief van de Haag- sche adspirantenafdeeling dezen zomer gehouden zal worden. Tot ze-secretaris werd gekozen de heer W. Beek en tot commissarissen de heeren F. J. Sandberg cn L. TI. Hametc- man. Tenslotte werd door den voorzitter een en ander opgemerkt over literatuur; cer.igs schetsen van Justus van Maurik weiden voorgelezen. De bedoeling is. op iedere vergadering schetsen van Ne- derlancsche schrijvers te lezen en *8 bespreken. Met een woord van dank aan de aan wezigen voor hun opkomst sloot de voorzitter de vergadering. FR AU MARTHA RF.MMERT. Er schijnt in Duitsellland een ver- nigin:r gevormd te zijn, Liszt-Ge- sellsohaft genaamd, met als zetel: Berlijn, clio beoogt, niet om de wer ken van Liszt in verzorgde redactie compleet uit te geven, want daarvoor zorgt de G sell schaf', der Musikfreun- de, maar om de 'herinnering aan den meest nobelen en altruïstischen kunstenaar, van wien do historie ge waagt, te bewaren, om den geest van weldadigheid en menschenliefde di© hem bezield heeft, te doen voortle ven en bevruchtend te laten werken onze tegenwoordige generatie, die waarlijk wel eenig stimulans in die richting hebben mag. Bewonderd, bewierookt, vergood van zijn prille jeugd af gedurende al de jaren van zijn optreden, is Liazt steeds de ten 's oudigo diep religieuze natuur geble ven. die zijn genie als een goddelijk geschenk beschouwde, dat. hij voor „Guten und Rosen" ter beschikking moet stellen. Wie het voorrecht had den langer of korter in zijn omce- ie vertoeven, en dus op ©en of andere of vele wijzen van hem te profiteered vereerden hem als een heilige, en doen dat nog, voor zoo verre zij in leven zijn. Het ia zeer twijfelachtig of vele der internatio nale beroemdheden» die van tijd tot tijd den oceaan oversteken orn dol lars te zamelen, eenmaal een derge lijke herinnering zullen achterlaten. De groote menigte weet misschien alleen dat Lïszt een? een geweldig pianist geweest moet zijn, die do tweed© Rhapsoaie en de Préludes ee- schreven heeft, sommigen bovendien dat hij op later le?ftijd abt werd en ©en dochter had die in et Wagner ge trouwd is. De geweldige propagan distische kracht, die van hem als menscli, klavierspeler, toondichter en dirigent uitgegaan is. is niet meer van zoo algemeene bekendheid. Wie ©en kijk wil krijgen op het edele ka rakter van deze Hoogbegaafde, veel zijdig ontwikkelde persoonlijkheid leve den amusanten roman van Ven Volzogen: „der Kraftmayr", die een kostelijke schildering geeft- van i.iszt en zijn omgeving ir. Weimar, en waarin de figuur van den groo ten meester met hij zinderen eerbied en liefde geteekend is. Als propagandiste van den Liszt- verein trad op de voorzitster Fran Reinmert, eenmaal Lisztschiïlerin uit de dagen dat d' Albert-. >i!oti. Rei- seriauer. Saaier. Bosom. Joseffy in Weimar vertoefden- Een ,-Rom- uieri" als vooruhstuwende kracht: curieuze combinatie! Dat lijkt zooiets als een Von Heydebrandt, von Pod- hillski of Von Oidenhurg-JanuscJiau onzaliger nagedachtenis als propa gandisten voor de denkbeelden vart het socialisme. Nomen ne sit omen! dacht ik bij mezelf. Vol verwachting klopte m:jn hart: Frau Remmert zou herinne ringen aan Liszt als mensch vertel len en de karakterschets door het spelen van een aantal zijner werken completeeren. Dat beloofde dus nu eens iets heel anders dan al de ge wone concerten en liederen-avonden. Ik heb jaren geleden geruimem tijd vertoefd in de omgeving van den eenigen kunstenaar die. naar mijn weten althans, de traditie van Liszt eerst in Weimar, later in Berlijn vele jaren lang heeft voortgezet eft met de grootste „selbst.losigkeit" zijn huis en persoon besenikbaar stelde voor diegenen die wilden leeren. van hem, den Liszt-kpnner on vertolker bij uitnemendheid: Ferniccio Busoni- Rusoni heeft mij en vele anderen Liszt leeren kermen en waardeer en. Ik was nieuwsgierig hoe Frau Rem mert zich van haar taak zou kwij ten en welke nieuwe gezichtspunten zij voor mij zou openen. En nu een verslag van de feiten. De Jans-Schouwburg om 8 uur, leeg, zoo leeg, ik zou haast zeggen prop vol vnn leegte. Geen twee dozijn stervelingen in de door den fiscus ccntroleerbaxe ruimte bij deze pu blieke vermakelijkheid. Een leeg podium met den groeten Bliithner- vleugel, door de firma Koot welwil lend ten gebruike gesteld. Kort na achten verschijnt Fran Remmert., een groote. gezette dame van gevorderden leeftijd- doch met levendige oogen en gebaren, met een vlugheid en verve, die menige twin tigjarige kunstzuster haar benijden zou. Zij gaat bij den vleugel zitten en vertelt ons „nur selbst Erlebtes" van Liszt als raensqfi, als kunstenaar, als paedagoog. Ach, dat -.selbst Erlebtes" is slechts weinig, enkele anecdoten; heb meest© wat zij, niet J.eei samenhan gend, vertelt, is vrij algemeen bekead en in elke biografie of Musikge- schïchte te vinden. Zij vereert haar heilige zooals de anderen dat deden of nog doen, maar haar betoog stelt voorop, als axio ma dat wat zij wil a-mioonen: het is goed bedoeld» hei is met warmte uitgesproken, maar de overtuigend© kracht is bij gebrek aan logische ont wikkeling niet heel groot. Na oen half uurtje is 't uit en vraagt zij de hoorders of zij nu ter illustratie van 't gesprokene wat spelen zal. Applaus. Ik voor mij dacht dat. dit. spelen a priori eA in tegreerend deel van 't programma vormde, en verwachtte dus 'n bloem lezing uit Liszt's klavierwerken: etudes, transscripties en origineele composities, voldoende om een over zicht te geven van zijn veelzijdige be teekenis en pianistisc-h-reform.sti- schen arbeid. Zie hier wat we te hooren kregen: „Consolation" no 3 van I.iszt, „'Moment Musical" in f mineur van Schubert. Menuet" (of liever een deel daar van- met een ernstig geheugen-óe- raillement) van Paderewski- „6de Rhapsodic" van Liszt. Een en ander lang niet onberispe lijk voorgedragen met eeu techniek die betere dagen gekend heeft, doch niet een joviale gelaatsuitdrukking van: hoe vinden jullie dat nu als er eein eindje octaven of een cadensje kwam. Daarna stond Frau Remmert cp, neeg, en verdween: kwam nog een»- 't podium ophuppelen om to danken voor 't applaus en verdween weer. De ober kwam met de kopjes koffie er thee "voor de weinige bezoekers. 't Scheen pauze te zijn totdat er plots iemand de zaal kwam binnenloopen en riep: ,'t is uit hoor!" t Was vijf minuten vóór negen De weinige bezoekers gingen heen. De "ter behield zijn voile kopïes. 't Was uit. Deze avond heeft voor deti I iszi-Verein niet veel baten opgele verd en ook geen propaganda er voor gemaakt. KAREL DE JONG.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1924 | | pagina 1