Onze 102e Uitkeering
groot 35,-
Stadsnieuws
De Maandagmarkt.
vl KV
Muziek.
41e Jaargang No. 12464
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 5 Februari 1924
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f 3.57',i. Franco per post door Nederland f 3.87'/>- Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en omstreken f 0371/,; franco per post f 0.65.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Girc 38810
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724
UITGAVE DER N. V. LOURENS COSTER
Directeuren: J.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur t J. C. PEEREBOOM
ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per rege'. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiCn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Gratis-verzekering
voor Weekabonnés van
Haarlem's Dagblad
geschiedde naden aan den heer A.
VRUGT, Flureestr. 16, wegens een aan
hem overkomen ongeval op 9 Jan. j.l.
Haarlem, 4 FeOruari 1924
Agenda
DINSDAG 5 FEBRUARI.
SU'liKhouwburK, VViLso nsplein.
Volksvrx/rvtclline. Iltt Schouw -
ffft „De Wijze Kater". 8 uur.
Schouwburg J ruwweg, tooneelwed-
strijd. D. I. li. .rSonja", 8 uur.
Gem. Concertzaal, Ge Bachconcert,
8 uur.
Toonzalen Ped«l©mar*. Kruisweg 66,
Expositie van moderne meubelen
Concertgebouw „Modern", Raaks;
Optreden van verschillende artisten.
Bioscoopvoorstellingen.
WOENSDAG 6 FEBRUARI.
Toonzalen Pcddemors Kruisweg 66
E*i-witie v m moderne meubelen.
Concertgebouw „Modern"', Ranks,
optreden van vers.ThilIen.de artisten.
Cinem» Palc.iwt,. HoutMraai
Btoscoopvoor^t©Hing 2.30 on 8 uut.
Theater „De Kroon" Groot© Markt
Bioscoopveorstelline 2.30 en 8 uur
Luxor-Theater, Groot* Houtstraat:
Btesrooovoorrtellino» 2.30 en 8 uur.
Scala-Theater. Kleine Houtstraat;
BrnsrijopveerstelUnT 2,30 en .8 uur
A tlaot*- Bioscoop. Zijlstraat: Bios
coopvoorstelling 2.30 en 8 uur-
TECEN HET MISHANDELEN VAN
IEREN.
Kort verslag over do maand Ja
nuari 1924 van d© Vereenii-in^ tegen
hei Mishandelen van Dieren voor
Haarlem en omstreken.
Moer dan en trekpaard dat kreu
pel eins werd naar stal gezondi-n.
j)<m eigenaars werd verboden deze
dieren voorshands dienst te laten
doen. F.en paard dat oud en stram
was moest voor <»ood aan het werk
onttrokken worden.
Een eroenreltvr werd verzocht de
slecht Iwwestirde nogktepf-oti van zijn
juufH vaat te m iken. Een brood tik
ker. wiens paard vau «v« gebrekkige
oogklep wo» voorzien, werd ertoe be
wogen de kleppen voortaan geheel weft
te laten.
Een st' 'nkolenhandela.ar werd ann-
Mzetrd zijn paard, dat zich I -zeerd
had van ©trijklappen te voorriep
Veraohillende howdenbesoanningen
en karren die ongeschikt waren,
moesten in orde worden gebracht.
Enkele malen werden karren zander
nummer en rijbewijs aangetroffen
In de Aaphyxiatie-inrichting wer
den piinloos fedood 67 honden en 64
kuiten. Daaronder waren 24 zwervers
die te voren («enige dagen in den Ken-
nol Hacrlem. Ter Spijtstraat 3. op
kosten der Vereeniging waren ver-
ror£rd- J X
JIet komt nu en dan voor. dat
houders van kreupele paarden of hon
den oi» e?n bemerking van don Inspec
teur. die meent, dat zulke dieren poen
werk mogen verrichten, zich beroepen
op een voorschrift, van den behande-
lenden dierenarts om de dieren voor
herstel zich te laten oefenen. Ofschoon
liet twijfelachtig is of dergel i ik© ocfe;
nin» met hel; oog op het bepaalde bil
de Trekliontlonwet cn het Wetboek
van Strafrecht toelaatbaar is, wordt
de Inspecteur in sommige gevallen er
van l-eriig'o-houdeo daartegen op te
treden, zulks om niet den schijn van
tec en werking op zich te laden.
Er wordt hiervan te dezer plaatse
melding gemaakt omdat uit het pu
bliek w-ms klachten tegen het bezi
gen van zulke kreupele paarden inko
men en het. goed is te weten, dat,
deaerzijds die klachten geenszins^wor
den veronachtzaam» 1 en evenmin dA
voorgekomen gevallen aan de aan
dacht van den Inspecteur zijn ont
gaan.
WAARSCHUWING.
De Commissaris van Politie te
Haarlem verzoekt ons het volgende
mede te deelen
De commissaris van politic te Ber
gen op Zoom waarschuwt hen, die in
rc'-atic wenschen te tredr-n met de
Algemeene Ncderlandsche Trust-
Maatschappij. te Bergen op-Zoom,
Blauwe I.andstraat 2, eerst inlichtin
gen bij hem in te
In de scholen.
Wjj brachten in ons nummer van
Maandag iee<4s de klachten over van de
beide hoofden der scholen ea s aan
de Nassaulaaan, betreffende den over
last, dien de .onderwijzers van die scho.
len op Maandag tegenwoordig onder
vinden van de markt.
Door do welwillendheid van den wet
houder van onderwijs, Mr. A. Brucb,
daartoe in staat gesteld, konden «-ij ons
Maandagmiddag van dien overlast nog
eens persoonlijk overtuigen.
Het eerst bezochten wij dn klasse van
den heer Van Ekcrcn in school i. De
leerlingen waren bezig met schriftelijk
werk. Door de geopende ramen drong
voortdurend het marktlawaai het school
lokaal binnen. Allerlei geluiden; het
geschreeuw van een man. die sinaas
appelen te koop aanbood van een an
deren koopman, die de goede qualiici:
van zijn waren op steeds denzel/dcn
rangdreun bekend maaktehet ringe
ling tingclingclingeling van een bel,
waarmede een derde koopman de aan
dacht trachtte te trekken het geratel
van een wagen, die vlak langs de schoof
reed.
„U begrijpt," feide de heer Van
Eikeren. „als ik mondeling onderwies
moet geven, moet ik de ramen sluiten.
Wr hooren <v>afgebroken lawaai van
ro uur of half n tot ia uur, en van
2 te 4 uur."
Ramen sluiten!?
Maar een van de eerste vereischten
waaraan een schoollokaal moet voldoen,
is toch dat er goed geventileerd kan
vordrn!
Op bet schriftelijk werk volgde een
leesles. Door flink luid en langzaam te
spreken, wist de onderwijzer zich ver
staanbaar te maken bij zijn vragen,
maar toch bracht het aanhoudend bin
nendringend leven van buiten onrust
in een atmosfeer, die vóór alles rustig
behoort tc zijn. Hei is toch van een ge
zond. levenslustig kind niet te eischcn,
dat zijn aandacht gespannen blijft als
ziilke duidelijke teeltenen van het leven
daar buiten hun weg vinden naar het
schoollokaal
„Wij zouden niet gaarne den gehcc-
len dag in uw plaats willen zijn op
Maandag!" f aren de woorden waar
mede wij van den heer Van Ekeren af
scheid namen.
Toen gingen wij naar boven, naar
het lokaal van den heer Klimbie, hoofd
van school 2.
Daar was her nog veel erger dan in
de lokalen gelijkvloers. Het geluid stijgt
op en dringt met nog grooter kracht
dan beneden door «Jc geopende ramen
naar binnen.
Het was duidelijk te zien. dat In deze
ktasse, evenmin als in die welke wij zoo
juist verlaten hadden, de orde ook maar
ren:g<zins te wcnschen overliet, maar
bej aaide rust was toch ook hier niet.
De k-cderen waren, zooats d* heer
Klimbie het uitdrukte, „draaierig". „Ea
nu j< udt Jaap Hollander juist op hc:
oogenblik zijn mond." voegde hij er
bij. ..maar als die óók nog begint....!
Kr. als die neger weer komt brullen.. 1"
De leesles die wij bijwoonden (toen
wij binnenkwamen waren hier de kin
deren ook met schriftelijk werk bezig)
kon niet veel anders zijn dan lezen door
de kinderen. En aan een goede leesles
zit heel wat meer vast; dat weet ieder,
die ook maar eenigsrins op öc hoogte
is me: de ri<chen, aan goed onderwijs
te stellen Maar in dit geval wa s er wet-
kelijk niet meer van tc makende helft
van wat de onderwijzer zou gezegd of
gevraagd hebben, zou toch verloren zijn
gegaan omdat de aandacht van de kin
deren nu eenmaal te veel verdeeld was.
Wij kregen sterk den totaalindruk,
dat er van het onderwijs op Maandag
ia de scholen aan de Nassaulaan maar
wal gemaakt wordt, maar wat ge-
maak: moet worden. Dit nu is niet
zoo erg voor één keer, maar wanneer
het onderwijzend personeel zich daartoe
elke week één dag gedwongen riet,
moet dit natuurlijk nadeelig werken op
de resultaten van het onderwijs.
Eon paar klokjes van
de markt.
Onze teekenaar heeft nog eens, met
schetsboek en teekenstift gewapend, een
wandeling langs de markt gemaakt en
eer. paar markttafcreclcn aan de verge
telheid ontrukt.
vielen prijs een muziekinstrument van
hem koopt. Zijn muzikaliteit kan hij er,
helaas, nie* bij verknopen!
Intusschen scheldt hij het publick uit,
dat he, een lieve lust is en vertelt aan
ieder, die het hooren wil. dat hij nooit
weer in deze suffe stad terugkomt. Het
zou tiijkbaai naar rijn mecning gelijk
staan met paarlen voor de zwijnen wer
pen. sis hij ooit nog één mondorgel aan
een Haarlemmer verkocht.
Ea het publiek lacht!
Hier ziet u den man, die mondorgels
verkoopt. Een koffer vol van deze in
strumenten heeft hij bij zich. Hij fluit
iclkcns een deuntje op eca van zijn or
gels. veegt jhet dan af cn brengt het
aan den man. Hij blaast zijn wijsjes zoo
lustig, deze muzikant op de tafel, dat
menigeen van de omstanders voor ci-
Dit is Jacob Hollander Jr., „gebre-
veteerd posticheur".
"Met zijn witte jas aan lijkt hij wel
een operateur, minstens een gediplo
meerd verpleger.
Hij treedt met een zeldzaam aplomb
op en gooit graag wat vreemde woor
den door rijn speech heen. Hij is n.L
uit he. buitenland teruggekomen, om
dat zijn vader, de bekende Jacob Hol
lander. („mijn arme papa", zegt Jacob
Jr.) niet meer naar de markt kan gaan.
De arme kerel is blind geworden
Loge „Plaats voor Allen"
jubileert.
Het 10-jarlg bestaan.
De lotgevallen in dat tijdvak.
De hoer D. schrijft ous
Geboren in net glorietijdperk der
drankbestrijding nu 10 jaar gele-
dea groeide do logo eerst welig op,
doch d© kort daarop uitgebroken we
reldoorlog, mei als ge-.olg do alge
meene verwording deed haar kort na
haar ontstaan, kwijnen.
Met moeite konden de leiders van
dien tijd en do getrouw gebleven le
den, de Logo in stand houden. Maar
de getrouwen waren beproefde drank-
beetr.jdcrs, die, gedreven door naas
tenliefde, begrepen, d it zij moesten
werken in het belang der inenschheld
en vooral, toen de nadeelige invloe
den van den oorlog zich reeds deden
kennen. Daardoor hersteldb de I-og©
zich spoedig en gaven de leden, buiten
de I.oge vergaderingen, zich geheel
aan 't werk dat zij zicit ten doel had
den gesteld «I. het l>ezoeken van
drankzuchtigen en 't trachten hen to
brengen tot andere gedachten. v«le
keeren hadden deze bezoeken succes
en vele keeren ging het zonnetje in
die gezinnen weer schijnen, waar hei
scheen dat het reeds ten onder c©-
gann was.
Daarnevens organiseerde zij vele
propogandavergaderingen, waar de
bezoekers niet alleen door woord maar
ook door beeld den vernielenden in
vloed van liet alcoholisme werd ge
toond.
In deze herinneren wij aan de ver
gaderingen gehouden in de gebouwen
Z;mg cn Vriendschap. Blauwe Kruis,
Prot. Bond. groot»- zaal der Sociëteit
Vereeniging en schouwburg Jan-weg.
Zij was een van de eerste drankbo-
strijdende vereenfpingen in Haar
lem die de alcohol-ellende in beeld
bracht, en door middel van lichtbeel
den nan het volk trin? vortoonen
en daartoe in do gelegenheid "©stold
door den directeur van het Mu
seum van het Gevangeniswezen in
Amsterdam, beelden liet vervaardigen
van de gevangenissen en dwtnigop-
voedingsgestiohten in Nederland, om
liet publiek de directe en indirecte ge
volgen van het alcoholisme te toonen
omdat alcohol cn gevangenis in zoo'n
nauw verband met elkander slaan.
Het vertoonen van deze beelden
aan het publiek, in don beginne meer
malen gecritiseord, werd nadien her
haaldelijk door andere vereeniuing-n
gevolgd en de daarvan gemaakte lan-
taarnpiaatses werden voor dat doel
aan andere Israel iet jsche vereenigin
gen meermalen uitgeleend,
aan andere zuslervereeniginpen
meermalen uitgeleend.
Mede was zij de eerste vereaniging
die, daartoe welwillend in de crolegr-r».
die, daartoe welwillend in do ge
legenheid gesteld dorr Mr. An-
Ireao uit Oosterheek, n!a tegonstei-
Ung van het wieede in ons strafstelsel
aan het publiek vertoonde het veel
mildere van het Amerikaansche ge
vangeniswezen.
Zij was de vereeniging in
Haarlem, die telkens voor oen
uitverkochte zaal in den schouw
burg Jansw-eg. aan het nubliok
d» geslachtsziekten in beeld -.er-
toonde. ook om lat d-zc verschrikkc-
'ïjko zi-kten. veelal aan het alcoholis
me niet vreemd zi'jn. \nn beide avon
den ging een tentoonstelling van een
groote collectie wassenbeelden voor
af. Hoe treffend wist Dr. Ilongkoop,
marine-arts te Den Heldor, helaas
kort daarna overleden, die beelden te
verklaren.
Met genoegen constateeren wij den
zoo schitterend geslaagden vaandel
wedstrijd door haar georganiseerd in
den Stadsschouwburg, daarin welwil
lend terzijde gestaan door de dames
mevr van Zeggelen, mevr. v. Rossum
v. d. Voort en mevr. Swart-Vis en de
hoeren C. J. van Tilburg en W. Ovor-
mcer, bij gelegenheid dat de Lo
ge zelf in het bezit van een vaan-
de! werd gesteld, dat is vervaar
digd door dea Sierkunstenaar Piel v.
Gelder.
Met vreugde herinneren wij aan de
vele cursusavonden waar snraken,
mevr v. Zeggelen, Mr. van Meerwijk.
A. H. Kooij e.o. en aan de excur
sies voor de leden georganiseerd,
den zoo schitterend eecln*>-Tden or>-
tof lrt door do I-oge in U-74 georg:».
nlseerd en aan de deelneming aan di
verse optochten waarin de loge om.
uitkwam met de zoo befaamd gewor
den fleerh en wagen met alcohol-re
clame.
Verschillende soorten ansichtkaar
ten werden door de !,oee uitgegeven
w o. die van de bierdrinkers aan de
V.'aag. De brochure's, w.o. die van
„De- Gulden Druvf van voor 1650''
werd geheel uitverkocht.
Op advies van de Loge werd door de
f. 0. G. T. in Haarlem een debat-
vergadering uitgesclireven in ver
band met de door den drankhandel
gevoerde reclame. Zeer vele artikelen
wrschenen in verschillende plaai.se
Üjko en andere bladen en Kerst-
te sten werden voor kinderen georga
niseerd.
Vele serie's vloeibladen werden door
do Loge uitgegot en en op zoo goed als
allo kantoren ie Haarkin versprei J
ui nog veel meer propagandistische
werkzaamheden werden door de l.o-
gc en hare leden gedaan iu den dienst
dor drankbestrijding.
Iloo herinneren wij ons nog den
dug van de oprichting en de redeneu
die do oprichters meenden daarvoor
te hebben, in do jaren toen do Logo's
in Haarlem als het ware uit den
grond kwamen opzetten. De oprich
ters hadden de bedoeling een Logo te
slichten mot een zeer vriendschappe-
lijken ondergrond en als 'l kon roet
eonigsziaa meer intellect Want niet
tegenstaandv de I. O. G. T. de broe
derschap propageert en op dien
grondslag de Orde is opgericht, harl-
dor, de oprichters toch al begrepen
dat personen uit do betere standen,
voor wien het gewenscht was dat zij
zich bij ilo Orde aansloten, meerma
len aarzelden zich bij een Loge aan
te sluiten, omdat men bezwaar had
zich onder dfe eenvoudiger arbeiders
tc scharen waaruit de Logc*s in den
regel bestaan. Met de oprichting van
1-oge „Praats voor Allen" trachtte
tut u dit bezwaar te ondervangen. lJe
oprichters waren zich evenwel bewust
dat zij die vole oou'.oudige werkers,
in liet werk der drankbestrijding,
mei konden overtreffen.
De Loge ia opgericht onder voor-
zilstorschap van onze onvergetelijke
eu te vroeg ontslapen Zr Ti.rie, geb
v. d. Horst. Zij werd achtereenvolgens
opgevolgd door de heeren N. Cra'ma,
\V. J. A. Matla en- den teg-enwoordi-
gen titularis.
Verschillende inwoners uit verschil
lend© standen riepen meermalen de
hulD van do Loge in.
Mot voldoening mag de Loge terug
zien np haar ufgelegden weg. Zij heeft
reden van bestaan gehad Want door
haar velerlei propaganda is zii velen
tof, voorlichting geweest en is de
drarikflesch uit menig gezin verwij
derd.
Moge het hnnr cegeven zijn in het
belang der menschheid eon voorname
plaats te blijven innemen on kracht-
diijig te blijven ijveren voor ons
echoon ideaal nl.:
Algeheel© onthouding van alcoholi
sche dranken.
DE A'NRIJDINC IN HET
l( EN AU PARK.
De te)ograml>estoller. tegen wien
procesverbaal werd opgemaakt, om
dat hij 'zittende op het stuur en ach
teruit, rijdende) een aanrijding iu het
Kenaupark veroizaakte, verzoekt ons
mede t,e deelen, dat hij gewoon op
Z'ijn fiets zat on vooruit reed. De aan
rijding had volgons hem in een bocht,
plants.
GENEZEN.
Op het laatst der vorige week is de
jongen, Tt. genaamd. die met zijn
voet twsschen een snelpers op de druk
kerij van de firma Enschedé gekomen
was. waardoor de teenen van zijn voel
nfgewrongen waren en deze voet hnlf
geamputeerd moest worden, als gene
zen uit het Diaconessenhuis ontsla
gen.
EEN GELDKISTJE GEVONDEN.
Door een agent van politie werd
nnn het bureau gebracht een geld
kist je. door hem gevonden op den
hoek van de Anogang en de KL Hout
straat. Bij onderzoek bleek, dat het
kistje hosties bevatte en bestemd
was voor een pastoor, wonend in één
der buitengemeenten. Een vrachtrij
der had het verloren.
VERDUISTERING.
•T. T., tc Haarlem, doet aangifte
van de vermoedelijke verduistering
van een heerenrijwiel door T.. die op
geeft in Haarlem te wonen.
Vereeniging „De Tulp"
400 tulpenkweekers toegetreden
Voorkoming van overproductie
Men meldt ons dat Maandag hier ter
s:edc L opgericht de vereeniging „Dg
Tulp", als groep van de Algemeene
Vere».-aiging voor Bloembollencultuur,
welke z'.ch ten doel stelt de behartiging
van de belangen van de tulpenteelt- en
handel en van allen die daarvan hun be
drijf maken. De vraagstukken, die zich
op het gebied van de tulpencultuur en
van den handel in de laatste jaren voor
doen. hebben de behoefte aan een der
gelijke organisatie als onderdeel van de
Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur doen ontstaan. De nieuw
opgerichte vereeniging. welker statuten
nauwkeurig haar werkprogramma om
schrijven. ral zich in de eerste plaats
bezig houden met het tTeffen van maat
regelen tot voorkoming van overpro
ductie door het aanleggen van een sia-
ristiefc er. het voorkomen van te grooten
aankvx eek-
Bij de oprichting der vereeniging tra
den onmiddellijk bijna 400 tulpenkwee
kers als Ld toe en werden de statuten
vastgesteld, waarop de Koninklijke
goedkeuring zal worden aangevraagd.
De vereeniging zal worden verdeeld in
een aantal kringen en het bestuur war
den grvormd uil de afgevaardigden de
zer kringen De bedoehng is dat in een
snoedig te houden algemeene vergade
ring een definitief bestuur zal worden
gekozen. Tot zoolang berust de leiding
in handen van een door de oprichtings
vergadering aangewezen voorloopig be
stuur, met .als voorzitter de heer W.
Warnaar, uit Sassenhcim, De belangstel
ling voor deze vereeniging is onder de
tulpcnkweekers algemeen en verwacht
mag worden dat spoedig alle tulpcn-
kweekers zullen zijn toegetreden.
DE DIERENWERELD IN AFRIKA.
Maandagavond trd in het gebouw
Zang en Vriendschap, Jansstraat,
alhier voor „Weten en Werken" als
spreker op de heer A. F. J. Porti'-lje,
inspecteur van Artis te Amsterdam
met liet onder werp; „De dierenwereld
iu Afrika".
Spr. gaf een duidelijk© uiteenzet
ting van het leven der dieren en hun
ee woon ten in die groote oerwouden.
Een eu ander werd met fraai en dui
delijke lichtbeelden aangevuld.
Het was een mooie en lecrriike cau
serie die dan ook door de talrijke aan
wezigen zeer op prijs werd gesteld.
TYPOCRAFEN.
Maandagavond vergaderde in het ge
bouw „De Centrale", onder leiding van
den voorzitter, den heer \V. Sterk Jzn.,
de adspiranteaafdeeling van den Alg.
Xed. Typografenbond. De voorzitter ga
eea overzicht van de geschiedenis der
adspLianien-afdccLingea van voorheen
en thans. Hij wees cr op, da; door de
Leerlingenrcgehng en verschillende an
dere oorzaken, geheel andere toestanden
ia het bedrijf in hel leven zijn geroe-
pen.
Besproken werd het ecnigen tijd ge
leden gehouden uitstapje naar Am
sterdam waar cc havens en het Kolo
niaal Instituut zijn bezocht.
Verder werd in beginsel besloten,
deel te nemen aan den adspiranten-
landdag. die op initiatief van de Haag-
sche adspirantenafdeeling dezen zomer
gehouden zal worden.
Tot ze-secretaris werd gekozen de
heer W. Beek en tot commissarissen de
heeren F. J. Sandberg cn L. TI. Hametc-
man.
Tenslotte werd door den voorzitter
een en ander opgemerkt over literatuur;
cer.igs schetsen van Justus van Maurik
weiden voorgelezen. De bedoeling is.
op iedere vergadering schetsen van Ne-
derlancsche schrijvers te lezen en *8
bespreken.
Met een woord van dank aan de aan
wezigen voor hun opkomst sloot de
voorzitter de vergadering.
FR AU MARTHA RF.MMERT.
Er schijnt in Duitsellland een ver-
nigin:r gevormd te zijn, Liszt-Ge-
sellsohaft genaamd, met als zetel:
Berlijn, clio beoogt, niet om de wer
ken van Liszt in verzorgde redactie
compleet uit te geven, want daarvoor
zorgt de G sell schaf', der Musikfreun-
de, maar om de 'herinnering aan den
meest nobelen en altruïstischen
kunstenaar, van wien do historie ge
waagt, te bewaren, om den geest van
weldadigheid en menschenliefde di©
hem bezield heeft, te doen voortle
ven en bevruchtend te laten werken
onze tegenwoordige generatie, die
waarlijk wel eenig stimulans in die
richting hebben mag. Bewonderd,
bewierookt, vergood van zijn prille
jeugd af gedurende al de jaren van
zijn optreden, is Liazt steeds de ten
's oudigo diep religieuze natuur geble
ven. die zijn genie als een goddelijk
geschenk beschouwde, dat. hij voor
„Guten und Rosen" ter beschikking
moet stellen. Wie het voorrecht had
den langer of korter in zijn omce-
ie vertoeven, en dus op ©en of
andere of vele wijzen van hem te
profiteered vereerden hem als een
heilige, en doen dat nog, voor zoo
verre zij in leven zijn. Het ia zeer
twijfelachtig of vele der internatio
nale beroemdheden» die van tijd tot
tijd den oceaan oversteken orn dol
lars te zamelen, eenmaal een derge
lijke herinnering zullen achterlaten.
De groote menigte weet misschien
alleen dat Lïszt een? een geweldig
pianist geweest moet zijn, die do
tweed© Rhapsoaie en de Préludes ee-
schreven heeft, sommigen bovendien
dat hij op later le?ftijd abt werd en
©en dochter had die in et Wagner ge
trouwd is. De geweldige propagan
distische kracht, die van hem als
menscli, klavierspeler, toondichter en
dirigent uitgegaan is. is niet meer
van zoo algemeene bekendheid. Wie
©en kijk wil krijgen op het edele ka
rakter van deze Hoogbegaafde, veel
zijdig ontwikkelde persoonlijkheid
leve den amusanten roman van Ven
Volzogen: „der Kraftmayr", die
een kostelijke schildering geeft- van
i.iszt en zijn omgeving ir. Weimar,
en waarin de figuur van den groo
ten meester met hij zinderen eerbied
en liefde geteekend is.
Als propagandiste van den Liszt-
verein trad op de voorzitster Fran
Reinmert, eenmaal Lisztschiïlerin uit
de dagen dat d' Albert-. >i!oti. Rei-
seriauer. Saaier. Bosom. Joseffy in
Weimar vertoefden- Een ,-Rom-
uieri" als vooruhstuwende kracht:
curieuze combinatie! Dat lijkt zooiets
als een Von Heydebrandt, von Pod-
hillski of Von Oidenhurg-JanuscJiau
onzaliger nagedachtenis als propa
gandisten voor de denkbeelden vart
het socialisme.
Nomen ne sit omen! dacht ik bij
mezelf. Vol verwachting klopte m:jn
hart: Frau Remmert zou herinne
ringen aan Liszt als mensch vertel
len en de karakterschets door het
spelen van een aantal zijner werken
completeeren. Dat beloofde dus nu
eens iets heel anders dan al de ge
wone concerten en liederen-avonden.
Ik heb jaren geleden geruimem tijd
vertoefd in de omgeving van den
eenigen kunstenaar die. naar mijn
weten althans, de traditie van Liszt
eerst in Weimar, later in Berlijn
vele jaren lang heeft voortgezet eft
met de grootste „selbst.losigkeit" zijn
huis en persoon besenikbaar stelde
voor diegenen die wilden leeren. van
hem, den Liszt-kpnner on vertolker
bij uitnemendheid: Ferniccio Busoni-
Rusoni heeft mij en vele anderen
Liszt leeren kermen en waardeer en.
Ik was nieuwsgierig hoe Frau Rem
mert zich van haar taak zou kwij
ten en welke nieuwe gezichtspunten
zij voor mij zou openen.
En nu een verslag van de feiten.
De Jans-Schouwburg om 8 uur, leeg,
zoo leeg, ik zou haast zeggen prop
vol vnn leegte. Geen twee dozijn
stervelingen in de door den fiscus
ccntroleerbaxe ruimte bij deze pu
blieke vermakelijkheid. Een leeg
podium met den groeten Bliithner-
vleugel, door de firma Koot welwil
lend ten gebruike gesteld.
Kort na achten verschijnt Fran
Remmert., een groote. gezette dame
van gevorderden leeftijd- doch met
levendige oogen en gebaren, met een
vlugheid en verve, die menige twin
tigjarige kunstzuster haar benijden
zou. Zij gaat bij den vleugel zitten
en vertelt ons „nur selbst Erlebtes"
van Liszt als raensqfi, als kunstenaar,
als paedagoog.
Ach, dat -.selbst Erlebtes" is
slechts weinig, enkele anecdoten; heb
meest© wat zij, niet J.eei samenhan
gend, vertelt, is vrij algemeen bekead
en in elke biografie of Musikge-
schïchte te vinden.
Zij vereert haar heilige zooals de
anderen dat deden of nog doen, maar
haar betoog stelt voorop, als axio
ma dat wat zij wil a-mioonen: het
is goed bedoeld» hei is met warmte
uitgesproken, maar de overtuigend©
kracht is bij gebrek aan logische ont
wikkeling niet heel groot.
Na oen half uurtje is 't uit en
vraagt zij de hoorders of zij nu ter
illustratie van 't gesprokene wat
spelen zal. Applaus. Ik voor mij
dacht dat. dit. spelen a priori eA in
tegreerend deel van 't programma
vormde, en verwachtte dus 'n bloem
lezing uit Liszt's klavierwerken:
etudes, transscripties en origineele
composities, voldoende om een over
zicht te geven van zijn veelzijdige
be teekenis en pianistisc-h-reform.sti-
schen arbeid.
Zie hier wat we te hooren kregen:
„Consolation" no 3 van I.iszt,
„'Moment Musical" in f mineur van
Schubert.
Menuet" (of liever een deel daar
van- met een ernstig geheugen-óe-
raillement) van Paderewski-
„6de Rhapsodic" van Liszt.
Een en ander lang niet onberispe
lijk voorgedragen met eeu techniek
die betere dagen gekend heeft, doch
niet een joviale gelaatsuitdrukking
van: hoe vinden jullie dat nu als er
eein eindje octaven of een cadensje
kwam.
Daarna stond Frau Remmert cp,
neeg, en verdween: kwam nog een»-
't podium ophuppelen om to danken
voor 't applaus en verdween weer.
De ober kwam met de kopjes koffie
er thee "voor de weinige bezoekers.
't Scheen pauze te zijn
totdat er plots iemand de zaal
kwam binnenloopen en riep: ,'t is uit
hoor!"
t Was vijf minuten vóór negen De
weinige bezoekers gingen heen. De
"ter behield zijn voile kopïes. 't Was
uit. Deze avond heeft voor deti
I iszi-Verein niet veel baten opgele
verd en ook geen propaganda er voor
gemaakt.
KAREL DE JONG.