HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 6 MAART 1924
DERDE BLAD
Vergadering van den Haarlemschen Gemeenteraad
(Vervolg.)
Benaming van wecen ten zuiden van de brouwers
vaart. wijziging van het middentrottoir der croote
markt. het bevroren vlf. esch en de v l e esc h k e u rl n cs-
veroru eninc, de bevordering der leerlingen aan het
gymnasium. met 10—12 stem men aancenomen het voor
stel van 3. en w. om afwijze nd te beschikken op het
adres van het cenoot8chap van leeraren aan cymnasia.
aancenomen een v o o rst e l-sc ho ll om ook kinderen be
neoen 10 jaar die bioscopen bezoeken strafbaar te stel
len, aancenomen.
het voorstel om aan het 8 estuur der r.-k. school aan
de ced. oude gracht toe te kennen een vergoeding over
1921, bedoeld in art. 100 der l. o.-wet 1020, verworpen met
19—ia stemmen. het adres v an het p. a. s. inzake de
steunverle eninc bij werklo osheld, aanceho ude n.
het rapport van de coü.' CC1E van onderzoek naar
prijzen van brood en melk spoedig te verwachten.
MEDEQEELINCEN,
Ingekomen zijn i
een schrijven van Gedeputeerde Sta
ten ten geleide var. een afschrift van
een ji-ixckscl uit het Koninklijk Be-
L.u.: van 7 Februari 19x4, No. 8, hou-
cïLÓe goedkeuring der verordening op
de heffing eener zakelijke betasting op
het bedrijf
c.Ti verzoekschrift Tan dea Brocdei-
Ovcf.'ie van het ziekenhui» „St. Joan
nes dc Deo" en andere bewoners vaa
perccekn aan de Maerten van Hecms-
kerkstraai om te bepalen, dat ran den
Scholersingel af tot voorbij hei zieken
hui» „Cl Joannes Deo" door auto's,
ander* dan op luchtbanden, met geen
grv-oterc snelheid mag worden gereden
dan 6 K.M. per uur;
een schrijven va» Jc Oudercommissle
der school voor V L. O-, waarin ia-
stemming wordt betuigd met het in de
raahv.-gadenng van 19 Februari j.L
gesprokene betreffende het lager on
derwijs t
een rchrijven van W. H. Bw.rmees-
ter, eervol ontsUges. hoofdbode ter ge
meen-e-secretarie. waarin hij afscheid
neemt ran den Raad en waarbij dank
wor^t betuigd voor het in hem gestelde
vertrouwen gedurende bijna ao jaar ge
noten
een verrook schrift ran de Afd. Haar
lem ran den Ned. Ek/nd van Werklieden
in overheidsdienst ot» het voorstel van
B. en W. betreffende het in een hoo-
gerc kwngroep plaatsen van de stand-
cpnemers bij het Gasbedrijf, alsnog om
advies in handen te stellen van de
Commivsiïn van Overleg.
Gostc'd worden in handen van B. en
XV. ter afdoening
r. «en verzoektchrift van dp weduwe
T W. Fibhe als Inbrengster van de go-
meentciijke Bank van Leening, om een
ere "et
een verrock schrift van TT. M. Piek om
ontheffing van de bepalingen der vet»
ordening op dc winkelsluiting op aa
Maart xs.
Gesteld wordt in handen van B. en
XV. om piae-owies
een verzoekschrift van de weduwe
r>. K-VdwmsnZuidnm om huiten ef
fect te stellen de aan haar gerichte
waarschuwing van B. en W. tot het tref
fen van verbeteringen aan het perceel
Schouwtjeslaan No. 6.
Besloten wordt
het Raadsbesluit van ao Februari
1924. Na 38. In dier voege te wijzi
gen. d.~ aan B. en W. machtiging wordt
verleend om van den grond aan de
Pieter Kiesetraat, kad. Sectie A No.
1079 gtd„ ter grootte van pita. 2:0 Ms.
het mr.'jt Noordelijk gelegen gedeelte
t'r oppen-Takte van pim. 120 Ma (met
de stemming om daarop een woonhuis
ie stichten) In koop af to staan aan
C. vaa Vrecdcn, alhier.
punt n
Voorstel van B. en W. tot het geven
van namen aan straten ten Zuiden van
tic Brouwersvaart.
De iiccr Viewer (Joh.) wensebt to
Ier- n \V. II. Kampstraat en mevrouw
>1 aarsehtl 1Komin. Burge
meester Itnnipstra.it.
De hoer Hearkens T h ii s e n
ia tee*o een te lang© naam. daar deze
xn.vLT kostbaar wordt bii het lejrafee-
re>n.
De heer B r u c h deolt mede. dat
D. i-a NV. niet doelen het bezwaar,
dat do r.aain Rampstraat een ongeluk
kige is. Inmiddels nemen B. en NV.
het denkbeeld over orn te lezen Burge-
meester Rumpstraat.
Alius gewijzigd wordt liet voorstel
van B. en «NV. aangenomen.
punt 8
Voorstel van B. en W. tot de uitgifte
van grond ia erfpacht aan het Hofdijk-
plein aan de Coöp. Woningvereeniging
voor gemeeuteper^Tiieel oor den bouw
van 26 arbeiderswoningen.
Goedgekeurd,
punt a.
Voorste! vaa B. en NV. tot uitgifte
van grond ia erfpacht aan de Saut-
poonerstraau
PUNT 10.
Voorstel van B. en NV. tot uitgifte
van groDd in erfpacht aan den V«r-
sprocckweg.
Goedgekeurd.
PUNT 11.
Voorstel van B. en W. tot uitgifte
van grond in erfpacht aan de Meester-
Cornelisstraat.
Goedgekeurd.
PUNT 12.
Voorste: van B. ea NV. om hun een
crediet van 1600 teverleenen voor wij-
ziginges vaa het midden-trottoir op
de Grootc MarkL
De heer Kingm» informeert of
mi de Groote Markt toch wordt ojigo
knapt, niet tevens de paaltje» bij de
kerk kunnen worden opgeruimd.
De Voorzitter antwoordt, dot
de grond waarop die paaltje* etuan,
niet aan de gemeente, maar aan de
kerk behoort.
Do heer Viseer (Joh.) stelt de
vraag of het niet beter is met de zaak
te wachten totdat de naphalt«cring
van de Groote Markt aan «ie beurt L
De heer R e i n a 1 d a antwoordt
dat de directeur van Openburo .Wer
ken hot betor oordeelde dat nu mot
andere werken wordt begonnen. Maar
olies zal zoo economisch mogelijk ge
schieden.
Het voorstel van B. en NV. wordt
aangenomen.
PUNT 13.
bioscoopbezoek door
kinderen.
Voorstel van B. en NV. om op ©en
verzoek van IL Smits c.s. om aanvul
ling van de bepalingen der Algcmcene
Politieverordening ten aanzien van het
bio.< coopbezoek door kinderen, afwij
zend te beschikken.
De heer 8c bo 11 dient een voorstel
in om te besluiten liet verzoek van
adressanten in te willigen en de rechte-
e el eerde commissie uit to noodifren een
bepaling in de Politieverordening te
ontwerpen, onder do opmerking dat
te Amsterdam een dergelijke bepaling
zeer nuttig werkt.
De hoer V&nLiexnt onderschrijft
hot geheel dat een dergelijke bepaling
preventief kan werken eri men biedt
cr bovendien hulp mede aan dc bona
fide exploitanten.
Do heer Castrioum oordeelt,
dat de bestaande bepalingen in de poli
tieverordening voldoende xiin.
De heer Bruch verdedigt het
prac-advie* van Ti. en NV. op gronden
als daarin ontwikkeld. In dezen te veel
•p ro^lomenteereu if niot eewenscht.
En het is niet goed do kindoren z<*>
vroeg roods met een strafrechter w
aanraking te brengen.
De heer Peper keurt vooral om
dc laatst door den wethouder oange-
1 voerde rodeneu, het voorstel an den
heer Scholl af.
De heer V i s se r (Joh.) verdedigt
het voorstel van B. en NV.
De heer Van L i e m ti wil alle
mogelijke maatregelen nemen om te
maken dat kinderen niet in de bioscoop
kennen. Om die redenen is het voor-
stel-Scholl aan te bevelen.
De heer K e e a e n 6preekt ten gun
ste van het vooretel-Scholl.
De heer Gerri tsz zet uiteen,
dat van het voorstel-Soholl niet een
gevolg zak zijn, dat de exploitant vrij
uit zal gaan. maar dat naast de exploi
tant ook het kind zal kunnen worden
strafbaar gesteld,
De heer B r u c h betoogt nogmaals
dat "t niet aangaat voor 'n kleinigheid
als 't bezoeken van een bioscoop het
kind voor den strafrechter te bren
gen. De raad zal zich dan belachelijk
maken. En een maatschappij, die op
die manier aan handen moet worden
gebonden, geeft zichzelf een brevet van
onvermogen.
De heer Visser (Joh.) dient een
amendement in om te lezen ,,den
leeftijd van 18 jaar nog niet bereikt
hebbende" enz.
Het voorstel Scholl is met 2013
stemmen aangenomen.
Togen stemden de leden Klein Schip
horst, Wolzak, Adrian. Klein, Rei
nalda, l/oosjes. Heorkens Thiiesen,
Bruch, Peper, Slingenberg, Visser
Mevr. Bakker en mevrouw van
Looy.
Hot voorstel Visser wordt met
285 stemmen verworpen. Vóór stem
men de leden Visserij.), mevr. Bakker,
Joosten, mevr. Van Looy en mej. v.
Vliet.
De rechtsgeleerde commissie zal due
worden verzocht een bepaling ie ont
werpen in de Algemeene Politieveror
dening waarbij de persoon die den
leefiiid van 16 jaren nog niet bereikt
hebbende, een voorstelling bijwoon»,
die voor dergelijke personen door de
Bioscoopcommissie ongeschikt is ver
klaard en derhalve voor hem v.-rno-
den is. strafbaar wordt gesteld.
punt 1«.
verkoop van bevroren
vleesch.
Voorstel van B. ea NV. om naar aan
leiding van een adres van de Haar
lemsdie Vleeschhouwersvereeniging
aangaande ce wenschelijkheid van
nraat regelen in verband met den ver
koop van bevroren vleesch een wijzi
ging aan te brengen in de verordening
op den keuringsei' n?t van vet en
vleesch der gemeente Haarlem.
Wordt goedgekeurd.
punt ii.
B. en NV. adviseeren afa-ijzend te be
schikken op een adres van het bestuur
van het Genootschap van leeraren aan
Ned. Gymnasium te Zeist om het regle
ment wn het gymnasium in dien zin te
wijzigen dat de bevordering der leer
lingen geschiedt door de leeraren en
niet door he: college van curatoren.
De lieer Boes vindt het gedane
verzoek eenvoudig en zoo vanzelf spre
kend, dnt hij niet kan begrijpen dat
B. en NV. voorstellen om er afwijzend
op te beschikken. Hot is billiik, dat de
Invordering geschiedt door de
leeraren.
De b«er G e r r 11 s z sluit zich geheel
bij den heer Boes aan. Hij merkt op,
dat wanneer curatoren willen ingrijpen
er ka«a op conflicten is. Aan dc' leera
ren wil spr. die bevoegdheid vcrleenes,
die hu» nu al practisch is toegekend.
Dc heer Bruch merkt op dat een
maal rekening is te houden met histo
risch geworden toestanden. Er is «u
eenmaal een college van curatoren. Cu
rator©* zullen zich wel bedenken om yan
een adv'es van een lceraarsvcrgaderijg
af te wijken, maar zij hebben het recht
om dc argumentatie van dat advies te
vernemen.
Conflicten tusschen leeraren en cura
toren kwamen tot heden niet voor. Ge-
weascht is dat de curatoren ook over
den overgang beslissen, omdat rij dan
met dea gang van het geheele leerplan
op de nor-gtc worden gehouden.
Do heer Gerri tsz repliceert te
wenschen dal zij die de verantwoorde
lijkheid hebben voor den overgang
ook beslissen over dien overgang.
De beer Boes merkt op, dat cura-
torea op de hoogte kunnen blijven in
dien zi; de leraarsvergadering bijwonen.
Het voorstel van B. en NV. wordt niet
1812 stemmen aangenomen.
Tegen stemmen de leden Gerritsz,
De Zeeuw, Adrian, Klein, Peper, Boes,
Kcervoil, Koppen, mevr. Maarschall
Komnt. Scholl, Joostea ea mej. Van
Vliet.
punt 1»
vfrcoedinc aan een
schoolbestuur.
punt 18.
Voorstel van B. en NV. om aan her
bestuur der R.-K. School aan de Ged.
Oude Gracht 120, toe te kennen een ver
goeding over 1921 bedoeld in art, 100
der L. O.-wet 1920.
De heer L o o s j e 1 oordeelt dat dx_r
de termijn voor het inzenden van de
stukken was verstreken, de aanvraag
niet kan worden ingewilligd. Anders
stelt men een antecedent.
De heer Slingenberg die na
mens de minderheid van B. en NV.
spreek', geeff ook in overweging het
voors cl van B. en NV. niet aan te ui-
men. Hij herinnert cr aan dat de
L. O.-wet in verschillende bepalingen
zeer formeel is.
De hter Bruch verdedigt het voor
stel van B. en VN'.
De heer Klein bepleit het voorstei
van B. en NV. aan te nernen.
De Leer L o o s j e s vestigt de aan
dacht op het gevaar van het stelle»
van eea antecedent, óók voor wat aan
gaat de naleving van andere verorde
ningen.
Mej. Berdenis van Be riek om
zou dit verzoek van het schoolbestuur
willen inwilligen, maar daarbij willen
verklaren, dat daarmede geen antece
dent wordt gesteld.
De beer Rein aid a gaat van ds
meerderheid naar de minderheid van
B. en W. ove- naar aanleiding van de
discussie in den raad, die deed zien het
gevaar van het stellen van een antece
dent.
Met 1914 «temmen wordt het voor
stel van B. en NV. verworpen.
Vóór stemden de leden van rechts
tegen de andere leden van den raad.
"UNT 17.
Voorstel van B. en W. tot aan
vulling van art. 1 van de verordening
regelende de Positie en de bezoldi
ging van werklieden op wie het werk-
fieden reglement van toepassing is.
Dc heer K. i n g m n dringt er op
aan dit stak aan te houden.
De heer Jomtcn zou dit. ook
wenschen opdat de commissie van
Georganiseerd Overleg de zaak nog
eens kan bezien.
Tot aanhouding wordt besloten.
punt ii.
Voorstel van B. en W. om aan den
heer G. J. Kok eervol ontslag te ver-
leenen uit zijn betrekking van be
zoldigd ambtenaar van uen Burger
lijken Stand.
Goedgekeurd.
PUNT 18 a.
B. en NV. deelen mede, dat de kos
ten van de verbouwing van het gym
nasium ruim ft 11.000 beneden de ra
ming zullen zijn. Zij vragen een cre
diet van 20.000, ten behoeve van
de inrichting van de nieuwe lokalen
voor meubelen, leermiddelen, enz.
Goedgekeurd.
PUNT 18 b.
STEUNVERLEENING BIJ WERK-
LOOSHEID.
B. en W. stellen voor afwijzend te
beschikken op een adres van het P.
A. S. tot vastetolling van een nieuw
reglement voor de commissie tot
steunverleening bij werkloosheid.
De heer Gerritsz oppert eenige
bedenkingen tegen bet optreden van
de commissie, die z. i. te veel in de
individueel© omstandigheden van de
mcnschen indringt. Daar hier alléén
sprakc\is van oen tijdelijke hulp
gaat dat laatste niet oji. De taak van
de commissie is ecnigszins anders dan
zooals zij dio nu opvat. In dit ver
band brengt spr. nog eens naar vo
ren eenige wensohen reeds eerder
door hem geuit, om wat aangaat hot
inwinnen van informaties door be
middeling van den mformator van
den armenraadwat z. i. niet moet
geschieden.
De lieer Peper betoogt dat de
opmerkingen van den heer Gerritsz
aangaande do opvatting die de com
missie van haar taak heeft, voor he.m
aanleiding moeten zijn om het adres
van het P. A. S. zoo maar niet ter
ziide te leggen.
Spr. dient en motie in om te be
sluiten B. en NV. uit te nondigen om
trent bet adres van het P. A. S. de
mcening van de vakccntralen in te
winnen en inmiddels dit agendapunt
aan te honden totdat die adviezen
zijn gepubliceerd.
De heer K e e s e n klaagt over den
langen duur van het tijdsverloop eer
dnt de commissie aangaande een aan
vraag om aanvullenden steun uit-
■spraak doet. Hij kar zieh verde»- bij
den heer Gerritsz aansluiten. Deze
commissie :s als een verlengstuk van
de werkloosheidsverzekering te be
schouwen.
De heer ITeerkens Thijssen
zegt dnt de commissie gevoelt dat
haar arbeid een andere is dan die
van het Butgerlijk Armbestuur en dat
zij haar best doet om de door haar
ondersteunden als een andere catego
rie te behandelen dan de door het
armbestuur ondersteunden. Inmiddels
kan een onderzoek noodig zijn bij
een ingediende aanvrage.
Tegen het inwinnen van advies van
de vakcentraJen is geen bezwaar.
De heer Jo o s t e n vraagt dan al
léén aan de organisaties voor te leg
gen de punten aangaande de samen
stelling en de werkwijze van de oom
missie. maar niet het punt aangaan
de de verhoogingen der uitkeeringen.
De beer Peper is het niet eens
met den heer Joostenmaar de
voorzitter zegt dat alleen de
twee genoemde punten aan de vak
ccntralen kunnen worden voorgelegd.
Tot aanhouding van het agenda
punt wordt besloten
Onze Laciiboek
OOK EE>" EPIDEMIE.
De onderwijzer legde uit, dat een
epidemie iets is wat zich verspreidt.
Weet jij mij een epidemie te noe
men, Jantje 1 vroeg de meeste:.
Jam op mijn boterham meester, zet
Jantje.
A.: Voel jij or wat voor dat de
vrouw deelneemt aam de publieke
zaak!
R.: Het is uitstekend als je de
zaafle werkelijk publiek wilt hebben!
teenoemincen.
Benoemd worden:
tot regentes van de bewaarschool
in het voormalige Darbaragasthuis
mevrouw P. J. Willekes Macdonald-
Reijnvaan;
Jtot lid der gezondheidscommissie
te Haarlem dr. L. C, Kersbergen:
tot herschatter van localiteiten ver
gunningsrecht, de heer II. H. van
Asch,
rondvraag.
De Voorzitter deelt mede dat
van den heer Peper een drietal vragen
zijn ingekomen. In de le plaats vraagt
dit raadslid hoover m-t haar arbeid
gevorderd rijn de commissies die de
raad in October besloot in t« stellen
om een onderzoek naar de prijzen van
brood en melk te doen.
De heer Peper die de vraag toe
licht. doet opmerken dat de h;or Joos
ten en zijn helpers snel met hun voor
stel kwamen, maar dat daar sahril
tegen afsteekt de langzaamheid waar
mede de commissies met haar arbeid
vorderen. Blijkens de snelheid waar
mede men de taak op zich nam was
die iorh gemakkelijk te vervullen.
De heer It e i n a 1 d a kan medo-
deelen, dat beide commissies haar ar
beid geregeld voortzetten; de com
missie voor de melk js daarmede zoo
ver klaar dat baar ontwerp rapport
rondgaat; die voor het brood ho;pt
spoedig een ontwerp-rapport klaar te
hebben
Beide rapporten zullen geliiktijdig
worden gepubliceerd en dat binnen af
zienbaren tijd.
In de tweede plaats is door den heer
Peper gpvraagd hoe het staat met
de uitwerking van het voorstel King-
ma inzake een verlaging van de hu
ren van woningen van Woningbouw-
vereenisringen.
De heer Reinalda merkt op
dat B. en NV. den raad niet alleen eeu
rekensommetje konden overleggen,
om te becijferen wat een huur vei la
ging zal kosten. De raad heeft niets
aan een enkel cijfer alléén van wat
e6n huurverlaging aan de gemeente-
kas zal kosten.
Spr. is in overleg met de Regeering
om te komen tot een andere oplossing
om te geraken tot een huurverlaging.
Die oplossing is een afschrijving van
liet crisisgeld op de bouwsom. Vriidag
a.s. gaat spr. weder naar Den Ilaag
om daar over te spreken.
De heer Peper meent dat het
meentebestuur nog 'ets anders heeft
te ondernemen dan af te wachten
wat de Regeoring zal doen. Het ge
meentebestuur moet doen wat dat
meent te moeten doen om te komen
tot een huurvorlaging.
De heer Gerritsz maakfc er be
zwaar tegen om deze onderwerpen bij
de rondvraag te behandelen. Nu kan
alléén de heer Peper er op toeschie
ten, maar kunnen de andere leden
dat niet doen. Beter is dot zfj in den
vorm van een interpellatie op de
agenda komen.
De Voorzitter meent dat daar
wat voor en wat tegen is te zeggen.
De heer Reinalda zegt dat zoo-
dra dat punt rijp is voor behandeling
het een agendapunt zal worden.
Daar de heer Peper vandaag om een
antwoord had verzocht., meenden R.
en NV. hem nu difc heden te moeten
geven.
De heer Van de Kamp geeft in
overweging niet dadelijk een ant
woord te geven wanneer een raads
lid dat vraagt. De raad moe', dien
aangaande beslissen.
De Voorzitten Indien de raad
dat wenscht dan zal ik dat, doen.
Maar dan gaat het niet vlotter.
In Ue deröe plaats heeft <!e heer P e-
p e r gevraag, inlichtingen aan-osnde
een kaart en drinkavond ran het BuTcer-
'.ifk Armbestuur waarvan een plaatse'ijk
b"*d gewaagde.
De heer Heerken8 Th ij sten ant
woordt dat behalve de 14 daa^sohe verga
deringen van het Burrerlïjk Armbestuur
in het Stadsarmen- en «iakenhuie «r rok
vergaderingen plaats hebben van de oom-
INGEZONDEN MEDED EELIN CEN
h 60 Cts. per regel.
missie van het huis, een kleine commissie
bestaande uit drie leden die de togelijk-
ecbe zaken van het Stadsarmen ta zie
kenhuis behandelt.
Als <die kleine oommissie, «lie bestaat
uit bejaarde lieden, die veel tijd hebben,
haar zaken ha/1 afgebacdeld, dan bleef zij
nog «enigen «ijd bij elkaar; dan werd er
een lcaartje gelegd en een glas w'jn ge
dronken. De wijn werd voor eigen reke
ning aangeschaft. Hei waren matige lie
den: w-int in «en w-i--er werden «naar 12
flcfschen wijn gebruikt. Daar gaat nu eert
verhaal var. naar .buiten.
Bon van de leden werd wat ond en kon
'de samenkomsten niet meer bijwonen.
Toen werd besloten er maar mede op te
houden ©n de paar fleesóben wijn, die er
nog waren, werden verdeeld.
Op de vergaderingen van het Armbestuur
zelf wordt alleen maar thee goschceiken,
'die dé heer Kee.worf schenkt. In dat drin
ken van een e '-s wijn door die kleine
commissie is niets misdadigs en niets
verkeerds te zien.
De hoer van de Kamip zegt dat in
die vergaderingen van de kleine comniissio
verpleegden werden geel raft; -dat geschiedt
alleen in oen volledige vergadering van
het Aimbestuur.
De heer Pe per is nog niet geheel
voldaan. Indien oen serieus blad iets pu-
MEoeert dan geschiedt dat z.i. niet zonder
eenigen grond. Hij maakt verder aanmer
king op het optreden van het Burgerlijk
Armbestuur. Maar indien do raad goed
vindt dat het Armbestuur voortgaat in
dio richting als dat blijkbaar gebeurt, d.an
zal ik in deze geen motie tcslellen, zegt
spreker.
De heer L o o s j c 6 segt dat de heer
Peper meermalen klaagt dat men het hem
moeilijk maakt om zijn gedachten te uiten.
Toch hij heeft alle gelegenheid om zich
te kunnen uiten. Maar als hij wil dat de
raad naar hem luistert. dan zal hij anders
moeten ha-ndelen 'dan nu. De heer Peper
dient vborzichilig te (rijn of hij za! iet
meer de gelegenheid hebben zich te uiten.
De voorzitter merkt op dat B. en
NV. In de toewijding van het Burgerlijk
Armbestuur het volle vertrouwen hebben.
Do heer Koppen informeert hoe het
slaat met de plannen van een sportterrein
in het Amsterdamsche kwartier.
De heer Bruch antwoordt dat -dié
zaak do belangstellende aandacht van B.
en W. heeft. Maar plannen zijn er nog
niet. De gedachte was een zweminrich
ting aan het speelterrein te verbinden.
Het water van het Spaarne i6 daartoe on
derzocht.
Maar het bleek dat daarin een soort ba
cil is, -die hei bezwaarlijk maakt om d3ar-
£n 10 laten zwemmen. Dan zou het water
om <3e 2 uur moeten worden gezuiverd en
dat ie te duur.
Daarna is er aan gedacht om weder bij
den raad te komen znct de oude plannen
inzake een zwem inrichting en een speel
terrein, dan met «en Rijkssubsidie. Die
zaak Js r.u in een vergevorderd 6tadium
van voorbereiding.
De heer Koppen stelt nog eea
vraag inzske den toestand van vervuiling
van het water in de Leidsohevaart.
De hoer Reinalda zal op dio
vraag in een volgende vergadering ant
woorden.
De heer K d n g m a merkt op dat go-
meentewerkiieden van 71/2 uur tot mid
dernacht nog aan het eceeuwopruimen
werden gezet. Is het dan niet beter dat
daarvoor losse arbeiders woTden aange
steld f
Op die vraag zal ook later worden geant
woord.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
VAN KUNST EN KUNSTENAARS.
NOA-
Bij de Pariisch"? uitgever» Cr'* is
«R-r-r dagen eindelijk do herdruk
verschenen vart het ritohierlijke vcr-
Ma!, door don jchilder l'a'ri G»"-
euijj na-ix aanleiding van zijn ecr«; 3
verblijf op Tahiti ge.schroven. Noa-
non. d« heerlijk-welriekende aarde,
noemde hij hot, gebruik makend van
de rail dor Maono?, In wier midden
tl ij v.-as opgenomen en als een <ic.i'
hunnen behandeld werd. Hot ver;via!
werd oorirpronkolijk in de Revue
blanche opgenomen (ongeveer derlig
jaar goloden) en later nog eens door
J.a Plume uitgegeven doch men zag
het niet. meer. Een Duitache vertaling
bestond en daaruit kenden do jonge
ren het curieus© geschrift. Nu in het.
in rijn goliec! Herdrukt 011 met inlei
ding en gedichten van Gauguin's lc-
vei)»bc8Chrijver en vriend, Charles
Morice, in dc wereld gebracht,.
Het is een dichterlijk verhaal dat
du kunstenaar ons doet. Gauguin lmd
van de Euiopccoche beschaving genoeg
gekregen. Malorieelo en morcelo inooi-
fijkfheden hadden ricfli rondom hem
opgehoopt. Hij wenscht© rust en ver-
Igctclheid to vindon bij een ongerept,
volk wnnr geen naijver, geen geld
macht bekend was en kreeg va* de
re gearing to Parijs gedaan dat hem
eon waarlijk eenigszins vagc-arii-
siicke opdracht gegeven werd. waar
door hij zich bij het koloniaal en Jii-
landscth bestuur kon presenteeren en
aan zijn wensdh om ongehinderd bij
de Maori's tc leven, kon worden vol-
NOA
daan. De Maori's waren bekend om
hun schoons gestalten: h«n eilanden
rijk was, met uitzondering van i«n
enkele kustplaats. no«r builen den in
vloed der Europeescho kuituur geble
ven. Zoo trekt Gauguin naar Tahiti
en vindt daar veel wat hti niet y -i-
waohlte; maar ook veel pcluk. Tot
het eerst© behoort, dc erkenning van
wat hij spoedig zon bemerken: intact
was het menschdom duu.r niet moer
geheel. De aanraking mot do Fran-
sche oolonisten had roods vod van
hun oorspronkelijker! eenvoud on
zuiverheid van zodon vernietigd en al
den eersten dag na zijn aankomst
wacht hom eene ontgoocheling. Juist
dan ia do Inland serie vorst gestorven
en bij woont dc begrafenis bij, dio
mot baOX half-Europeosoh, half in-
landsc'n vertoon een parodie zoowel
dor Westersdhc, als Oostersche be
schaving lijkt, In de 'noofdpl-iats
Pnpocio, waar de FraneChe vlag van
de gouverneurswoning' half slok
iwaait, waar do Fransdie officieren
mot wilt© pantalons on ronnohclrrmn
wandelen, waar de Moori-vorst Fo-
mnro op zijn doodsbed gehuld ligt in
oen Fransc-h admiraals-uniform, is bet
Vm onmogelijk do beschaving der
■Europoesche zendelingen, kooplui ca
militairen 1c ontvlieden. Nu dc be
grafenis, die Gauguin beschrijft en
waarvan vooral de terugkeer 11a dc
plechtigheid veel overeenkomst ver-
toom mot liet kuis-toetrokken_dcr be
volking na een parade, besluit Gau
guin het binnenland in te gaan en te
trachten de zuivere ziel te vinden.
Ho© hij daarin slaagt, hoe het hem
gelukt het Vertrouwen van Maori's te
v.iuneD, Ja, geheel in hun stamleven
opgenomen te worden en hun leven
ol« Maori me© tc leven, .laarvan wr-
tclt Noa-nOa crp soms waarlijk poé-
lisrilie wijze.
Na een paar Jaar verlaat Gauguin
Tahiti voor eenigen tijd om met zijn
schilderwerk dat er ontstaan is naar
.Parijs terug te keer en, doch mer. ziet
cr do belangrijkheid nog niet van in
en 11a korten tijd gaat Gauguin ween
terug naar dc ..wilden", dan nóg ver
der. naar Martinique, waar hij in
iftOl eenzaam sterven zal. H«t •hand
schrift van Noa-Nna laat hij in Pa
rijs achter en het is feitelijk Charles
.Morice die 'net persklaar maakt. Ook
op Martinique maakt hij een nand-
bv'nrift ter publicatie gereed, dat hij,
echter nooit gedrukt zal zien. Dit
La het, thans eveneens in herdruk v*r-
scnenen ,,Avnnt ct après", Voor en
•na, waarvan de schriftuur jaren
lang gedoold heeft of weggeborgen
ilag bij oen Parijschen vriend die cr
een uitgever voor zoeken zon, doch
dien niet, vinden kon. Dat Avant ct
Après heeft veel meer het karakter
van een strijdschrift en mist ook het
gave van den vorm van Noa-uoa.
Maori van Tahiti zijn een Hef
volk van praohtigo statuur en huid
kleur en van eene beminnelijke phi
losophic. Over hun Godsbegrip geeft
Gauguin een uitvoerige en zeer dich
terlijke uiteenzetting: over hun ka
rakter menige, van liefde voor ze
gel uigende schets. Zio hier iets er
van. Gauguin «preekt:
„Mijno buien zijn bijna vreemden
voor mij geworden. Ik kleed me als
zij, ik eet met hen; als ik niet werk
deel ik hun onontroerd maar vreug-
aig bestaan, waarin zoo nu en dan
plolsche perioden van groote ernst
vallen. Des avonds zit men in groe
pen bij elkaar onder de dikke haag
waarboven de kruin der cocosboo-
men uitsteekt. Mannen, vrouwen en
kinderen. Deze komen van Tahiti,
die van de Tonga-eilanden, verder
van de Arorai en de Markiezcn(eilan-
den). De ietwat matte kleurtoon
hunner lichamen staat in prachtige
harmonie met het fluweel der blade
deren en uit hunne als met, koper be
slagen borstkas komen trillende me
lodieën dio tegen do stammen dor
cccosbooraen weerkaatsen en dan
wegsterven. De eerste zangeres be
gint: als vaa een vogel, hoog in de
lucht, doolt en stijgt haar machtig
geluid en blijft dan zweven, terwijl
do anderen als getrouwe sateliotan
rondom deze ster, mot hunne stem
men komon ondersteunen. Plots
wordt, door één bijna barbaarsohen
kreet van allo mannen, net accoord
beëindigd. Dab zijn do Tahitiaansche
gezangen, de iméilép..
Ook komt men wel eens bij elkaar
m een soort gemeenschappelijke hut
om te praten on te zingen. Ei* wordt;
geopend met gebed, eerst dool- ccn
grijsaard mot groote zorgvuldigheid
opgezegd en door de geheele bijeen
komst bij refrein herhaald. Daarna
gaan ze zingen. Een andermaal weer,
worden amusante geschiedenissen ver
teld. Zeldzamer zijn gesprekken over
sorieuse qnacslics o.' verstandige voor
stellen. Hier volgt er één, dut ik op
pon avond volgde en dat niet naliet
mij" te verrassenhet was ecu grijs
aard, die sprak.- daar zijn sprak hij,
sinds eenigen tijd hier en daar huizen
die op invallen staan, vergane daken
met gaten hebben, waardoor het wa
ter binnenkomt als het moest gaan re
genen. Waarom? Iedereen moet be
sehut zijn. Hout en bladeren in over
vloed om die daken te herstellen. Ik
stel voor dat wij gemeenschappelijk
aan het werk gaan gedurende eenigen
tijd om ruime en stevige hutten tc bou
wen iu plaats van die welke onbewonn
baar geworden zijn. Ieder op «ijn
beurt zullen wij onzen arbeid daaraan
geven.
Zonder eenige uitzondering vielen
allen den spreker bij.
Dat is uitmuntend
En bet voorstel des grijsaards werd
mot algemeene stemmen aangenomen.
Zietduar, een verstandig volk, dacht
ik dien avond toen ik in mijn hut te
rugkeerde.
Maar toen ik er den volgenden mor-
gen eens op uitging om informaties
in te winnen over een begin der werk
zaamheden. waartoe besloten was,
bemerkte ik dac niemand cr meer aan
dacht. Op mijn vragen antwoordde
men sleolits met een ontwijkenden
glimlach die desalniettemin speelde
onder ernstige lijnen over die breede,
peinzende voorhoofden. Ik keerde
weer terug vol zware gedachten waar
moeilijk eenheid in te krijgen was:
men had zonder twijfei terecht den
grijsaard toegejuicht en misschien had
men wel pok tercc.it besloten niet in
het minst tc dom wat hij had aanbe
volen. Waarom zou men werken Ga
ven de goden van Tahiti niet aan hun
ne gèjoovicen hot dngclijksch brood
Morgen 1 Misschien Tn ieder geval zal
morgen dc zon opgaan, zooals ze van
daag is opgegaan: weldoend en zege-
nend. I9 Hat zorgeloosheid, lichtzin
nigheid of wie weet de innigste
en diepste wijsgeerigheid Behoed u
voor weelde, behoed u er voor cr den
smaak van beet te krijgen onder voor
wendsel van voorzorg
Door dit fragment mogen wij reeds
een kijk hebben op de volledigheid
waarmee een Gauguin zieh. niet al
leen in het land en de spraak, doch
evenzeer in de mentaliteit zijner vrien
den had intreleefd. ITet. verwondert
ons dan ook niet meer dat zijn ver
trek naar Frankrijk geen breken met
de wilden beduidt, doch door een
terugkeer gevolgd wordt. Ziju schil
derwerk «jifc deze Tahiti-periode zal
echter de belangrijkste elementen be
vatten waaruit zijn oeuvre is opge
bouwd, ook misschien de gelukkigste
en zuiverste tijden van zijn scheppen
representeerenwat het eerste Arles-
jaar voor Van Gogh geweest is, waren
do Tahiti-jaren voor Gauguin en de
dichter Charles Morice heeft met groo
te toewijding zich aan dit werk ge
geven en er de schoonheid van be
zongen. Een ander vriend. Daniel do
Monfreid, verlichtte dit boekske, dat
ik u ter lezing aanbeveel, met, aardige
houtsneden naar en ïd den geest van
Gauguin, den vaak verguisden maar
niottemin belangrijken kunstenaar van
Pont-Aven.
J H. DE BOIS.
0
