Naar Broek op Langendijk
HAARLEM'S DAGBLAD
Vrijdag 14 maart 1924 - tweede blad
UIT DE WERELD
EEN VRIJHEIDSHELD.
Een ijverig student. Gesprek met Washington. De kunst om met mensehen
om te gaan. Amorika's dankbaarheid. Een wedorreohtolijko daad. Kos-
oiu&zko's ontvangst te Krakau. Verniotigd door ovormaoht. Eon waardig ant
woord. Eon legondarisoh paard. Het oinda van eon braaf man.
De-n lütlen Februari 1746 werd ïn een
l'oolsch plaatsje «n kind goboren, dat
eenmaal een groota lol zou spelen op hes
wereldtooneel. liet was Ttiadeus lvos-
ciusxfco, do zoon van oen eenvoudig land
edelman, dio do wapenloopbaan had
vaarwel gezegd en op bescheiden voet bui
len leefde op zijn landgoed. Daar kreeg
het gezin van tijd tot tijd lange bezoeken
van ten oom, die in zijn jeugd veel ge
reisd had, en die den echrrvnderen knaap
onderrichtte in menig vak; hij leerde hem.
onder meer, teekencn, wiskunde
Fransoh. Ale de oom op het landgoed
was, kwam dikwijls diens vriend, vorst
Adam Czartoryski, zijn ouden wapenbroe
der opzoeken. Ook hij voelde zich aange
trokken tot den begaafden knaap en wist
voor hem «en plaats ',e verwerven op de
kndettcnseliool te Warschau. De ijver, dien
dc jonge kadet aan den dug legde, grensde
aan het ongelooflijke, Menigen
braeht hij studeetende door. O
hij langer dan van 12 uur \s nachts
uur. De mart. die belas; was me', het
der kacbi
nachts 1
van den jongen r
ónder zijn deur
liep en uitkwam
vier uitverkorene
n I'oleti dat jaar
inko trok naar Pi
dat i
Who'
1 dal
da
bij
studeerde aan d<
militaire Academie te Versailles, leerde te
Tl roet da v «s '.in g bouwkunde en de rij es
ia kriek voor de vloot. Ill) wae nog in Pa
rijs, v>cn hern het bericht bereikte van dt
'1 1773 door
tusland. Oostenrijk
lerreolitelijke daad,
Pn
a het derde deel van
yin grondgebied me; ni'er daa vijf
hoen bewoners. Hij keerde somber en
moedigrf r.aar zijn vaderland terug.
Bij de smart, die hij leed over de n
de ring. zijn vaderland aangedaan, kwam
persoonlijk leed. ll'.j had de hand ge
vraagd der dochter van den veldmaar-
Mhalk van I.ithauwen, maar hoewel hei
meisje hom oprecht genogen was, werd
In* huwelijksaanzoek door haar vader
erna'lelijk afgewezen.
Naar Frankrijk teruggekeerd, scheepte
11 :j zich In naar Amerika, waar de Axner!-
kaanschn kolonisten in opsland waren ge-
t tegen Engeland. Hij vroeg gehoor
bij Wiriikij.'
- Wat kt
fcroole man
Ik kom
de onafiiank
elijlcbei
Wat ku:
at Rijf
Stol mij
op dc
doon 1 vroeg de
tljti achtl'.eri-j
«etensohappell;
beradenheid it
h««r*ob$n
proef.
;el schitterend uit. Kos
liddo zicli, Uha'.ve door
dapperlteid, door zijn
krijh'»kur;«, zijn %a»t
len aanval, zijn zolfbe-
terug'.ocht, zijn uk-
houd mg «ver mogen in kwade uren. Op
keren dag van waren strijd was door de
Amerikanen dc zege behaald dank
pagnie, die aan do uitcri'.e voorposten had
geaireden.
Wie heeft de eerste-compagnie ge
commandeerd I vroeg Lafayette dc» avonds
Ken jcoigo Pool. antwoordde een staf
officier, hij beet Koioiusxko. als ik mij
piel vergis.
Lafayette ging den jongen kapitein op
zoeken en vond hom ingeslapen, gebogen
e.vcr een kaart. Van dien tijd daK'rekende
de vrioad K-hop tuwdien dceco tvrcc groote
strijder* voor do vrijheid.
Den grootstan roem ix-liaaldc Kosciusz-
ko door bet aandeel dat hij had In do ver
overing v.-vu Now-York. Do etad werd ver
dedigd door het fort George en twee ge-
wcldigo batterijen, waarvan één genomen
werd door Kosciuszko, do andere door twee
Franacb© regimenten. Den dag vóór den
algemeenen aanval had hij een onderhoud
gehad met Washington.
Kunt gij 01» uw uiannen rekenen 1 bad
de oppcr'nevfliiebber gevraagd.
Morgenavond, had hij geantwoord,
Tullen mijn mannen de eonc batterij ge-
nomen bobben, of ik zal niet meer in hei
land der levenden zijn.
En ondanks bijna onoverkomelijke
moeilijkheden hadden zijn mannen de
batterij genomen. Den 29=ten November
1730 gaf de Engelschc generaal OotST&Uis
de «tod over met 70CO man geregcide troe
pen, 1000 matrozen. 214 kanonnen en een
ontzaglijke hoeveelheid munitie.
Eigenaardig was do wijze, waarop de
jonge Poolsclic aanvoerder met zij-n man
schappen omging. Kén voorbeeld uit vete.
Den dag aa «11 Moedigen, vcrmocicnden
*trljd morden dc manschappen, omdat zij
niet, zooals hun beloofd was, werden af
gelost.
Maunen, zei Kosciuszko tot hen, cr
ivas u beloofd, dat gij zcudt worden afge
lost. Dut woord is mij heilig. Indien gij
niet ai it viijo beweging wilt blijven, gaal
Ln vrede. Gij zijt vrij. Wat mij betreft, ik
verlaat mijn post niet, ik blijf.
Ejj zij bleven allen.
Toen in 1733 Arnerika's onafhankelijk-
hoid erkend was, wilde Washington den
•rijheidsheld iu persoon komen danken:
bij gaf hem der. tire! van hrigade-gcneraa'
en overhandigde hom de Cineinnatus-orde,
ingesteld lot loon van burgerdeugd. De
Vereenigde Staten boden hem den titel
aan van Amcrikaansch burger, en schon
ken hem eon aanzienlijk jaargeld ea uit-
gestrekt grondbezit. Benige dagen later'
scheepte hij zich in naar Frankrijk,
nauwelijks te Havre aangekomen, vertrok
hij naar zijn vaderland.
Daar werden ernstige gebeurtenissen
voorbereid. De zwakke, bcsluitolooze ko
ning Stanislaus Augustus,zwichtend voor
den aandrang van eenige vaderlandslie
vende mannen, ging eindelijk den weg der
hervormingen op én gaf het Pooische
een grondwet. Maar do Russische keti
Catherina II wilde geen sterken Poolsi
6ta.1t aan de grenzen van haar rijk: door
omkooperij en wapengeweld trachtte
haar
i Pok
bereiken. Tevergeefs waren de pogingen
van don beroemden Joseph Poniatowsky
en die van Kosciuwtko om liet land tegen
dc geweldige overmacht te verdedigen.
Tevergeefs hield de la Ms to met 40C0 man
en 8 «tukken geschut bij Dubk'iika stand
tegen een vijfvoudige ovtrinacht. Slants-
la us zelf werd do zaak van zijn volk <tu
trouw en onderwierp zich, toen Catharine
jdeohtig liet onafhankelijk bestaan v-yj
Polen bad gewaarborgd. Hot gevolg #11
de tweede verdeeling van Polen op 14 No
vember 1793: Rusland annexeerde 2 mi.'-
t Polen
1 één 1
vroeger zoo volkrijko t
Yre
1 half 1
veilt:
s he
lot der beu
vin hei door Rusland in beslag genomen
gebied, honderdtallen boeren ais kudden
voortgedreven mot knoetslagen eiaar d«
Meppen arm de Zwarte Zee. of gedwongen
soldaat te worden in de regimenten der
moordenanrs van hun vrouwen en kinde
ren, do vluchtelingen, dio in hot midden
van don winter do wouden trachtten
beroikuu, opgejaagd cn vervolgd door de
kozakken aio wildo beesten; het w.
gruwol
Cotharino deed pogingen om door schit
terende aanbiedingen
wogen in haar dienst over to gaan: bij
weigerde rnet afschuw. Hij begaf
naar Dresden, vervolgens naar Leipzig,
waar hij xljn aanstel ling tot Fransch bui
gor in ontvangst wam. Do Nationale Yci
K-vIeriilg had hem namelijk ruim een jaar
te, voren dien titel verleend. Den schijn
aannemend a!«of do politiek© gobeuricn:
ren hem goencrlci belang moer in boezei
den. r.-D.Io hij in Duiveotilaud en ltalié
en wachtte, inwendig door ongeduld ver
toerd, zijn oogonblsk af.
Dai lang verbeide oogenblik kwam. De
Ru mi <vb.: vertegenwoordiger euebte, dai
het Poolscho Ir^cr van 30.000 man zou te
ruggebracht worden op de helft, Groot war
de v0roniyiardlgir.g. Do commandant dei
e.vvalario Modullnski weieert do wapenen
neer te leggen, verlaat Warschau nan 1
hoofd van zijn eseadrowe, Tijdt do Pru
«ehe huzaren, die hem den weg wil kei v
sperren, 't onderste boven, bezet Rawa
werpt zich in Krakau. Daar kwam ook in
den nacht van 23 op 21 Maart Kosciuszko
Do geostdrift was overweldigend: duizen
den toortsen begeleidden de intrede van
den redder. Nog den zelf den nacht be
noemt do Poolscho Senaat hern tot opper-
bevelhelJier en tot dictator. Hij roept alle
jongelieden, zonder onderscheid van stond,
van 13 tot 27 jaar 10 wapen, neemt alle
opentxiro kassen in beslag, allo nationale
rijkdommen, verklaart do bezitvlngcn dei
landverraders verbeurd en beschikt in en
kclo uren over een 230 millioen (in or.zt
munt uitgedrukt). Alles vliegt te wapen:
arbeiders verlaten hun werkplaats en me
men dienst, gewapend met bijl of piek,
de boeren laten door den dorpssmid hun
ploegscharen versmeden tot baji
burchthïcrcn doelen onder do bevolking
geweren, jachtmessen, voorvaderlijke wa
penen uit, van alle kanten «nellen vrijwil
ligers toe, vrouwen uit do hoogEto elan
den geven baar gouden sieraden en haar
ju wet len cn vragen, gekleed als
dige boerinnen en gewapend me:
haar pioats in de gelederen.
dien cdelo geestdrift, gepaard
beewekun moed en schitterend krijgsbe
leid voldocndo was geweest om do zege te
bevechten, dan zou zonder «enigen twij-
de Pooische zaak gezegevierd hebben,
ir do overwacht was te verpletterend!
Krakau moest na een drietal maanden op
gegeven worden en Kosciuszko snocst te-
uglrekkeu op Warsoltau. "Die terugtocht
meesterlijk. Door een a&ulal onver
w-aebte tegenaanvallen wist hij te ont-1
-mappan aan de door dc Pruisische en Rus
sische legers beoogde omsingeling en
wierp hij zich den lOden Juli in Warschau.
Nog bijna drie maanden verdedigde hij de
hoofdstad tegen do vijandelijke legers, toen
besloot hij tot een algemeenen uitval. Den
2Ö5ten September vc-rlaat hij aam het hoofd
20.000 man de 6tad en trekt do Welch-
over. Alvorens tot den aaaival over te
gaan, spreekt hij zijn getrouwen too en
geeft ieder, die den strijd wil opgeven,
•erlof 0111 de wapenen neer te loggen en
heen te gaan. Kr was er niet een, die ging-
(Kosciuszko verdeelde zijn leger in drie
doelen, dc hoofdmacht gaf hij aan Po
niatowsky, do Lithnuwsche troepen aam
Mokronowski en hij zelf mot 40CÖ man
trok op togen den Itussieehcn generaal
Kersen, die -beschikte over 17.MX) man.
dunks wonderen vnm dapperheid werd de
kleine troep ten slotte door de geweldig'
'crmaeht vernietigd. Kosoiuszko zelf viel
zwaar gewond den vijand in handen. Op
et oogenblik, dat hij, die Teeds verschil-
inde wonden ontvangen had, neerstortte
•iide een kozak, die den als gewoon 60I-
aat geklecden aanvoerder niet herkende,
hem dooden.
Dood liesn -niet, riep oen Russisch of
ficier, liet is Kosciuszko.
Kn zoo groot was het prestige van zijn
naam, dat do ruwe kozak terugtrad.
Vrij Algemeen wordt beweerd, dat toen
de. held gewond neerstortte, hij uiig'
pen heeft. „Finis Poloonine", <1.5. Polens
ondergang. Dit is echter miet zoo. Hij heeft
dien uitroep «tiet geslaakt; maar dat zijn
gevangenneming <iicn ondergang ten
volge had, blijkt uit de derde verdeeluig
van Polen op 9 November 17£H.
Nadat Kosciuszko ruitn twee jaar gevan
gen geweest was op het fort l'etro Pan
gaf keizer Paul I hem de vrijheid en bood
hem eer en geld cn goed; maar litj
gerdo iets anders aan te (nemen dan de
vrijheid, llij vertrok naar Amerika,
hij met de grootste hartelijkheid ont
gen word. Weldra keerde hij terug
Frankrijk met een diplomatieke opdracht
van het Amerikaanse!) Congres, lm Parijs
werd hem «cn sehitierende ontvangst be
reid; al'.e politieke kringen, alle salon
eerden hem om strijd. Maar hij bleef de-
zelfde als altijd, zeer eenvoudig, zew
getogen, cenigszins schuw. Kn misschien
juist daardoor werd do sympathie,
ieder voor hom voelde oiog grootcr. Op
feestmaal, dat te zijner eer gegeven w
werd "door een der gasten oen toespeling
gemaakt op het droevig lot vam Polen
zijn oogon werden vochtig. Hij staat
wil danken, heft zijn gla# op cn spreoki:
Op Frankrijk'g geluk!
Kr gaat een electrischo echok door de
aanwezigen, allen vliegen overeind cn door
de geheolo saai weerklinkt de roep:
Op de tranen van Kosciuszko!
Een van zijn groo'.s'.o genoegens
van tijd tot tijd te Lagrange eenige
ken te logeóren bij La Fnyctto; maar
grootste deel van zijn tijd bracht hij door
bij ziij, vriend Zeltner, den Zwitserschen
ifgevaardigdo in Frankrijk, die op tiet
kasteel Jicrvi'.le bij Fontainebleim w
de. Toen do verbonden mogendheden
Frankrijk binnengedrongen waren en
poleon verbannen was naar Elba, lie
Russische keizer Alexander hein te Parijs
ontbieden.
'at -kan ik doen voor het geluk der
Zot
f kei»
to anlwo<
vaderlander «laar
d!e uitgespreid o
-•n, ging do oude
kaart van Europa,
een tafel lag ei
rst op den Djnep
en daarna op den Dwina. Vervolgens
rvtldiic bij lu-m zich tot koning van Po
len verklaren en het land een grond
wet Ie geven. Eindelijk wist bij voor alle
verbannen Polen amnestie to verwerven.
Zijn laatste levensjaren waren gewijd
san liefdadigheid. Hij had, toen de fami
lie Zeltner teruggegaan w.w naar Zwitser
land, zioh eveneens daar gcvoeligd en wel
to Solo'.hurn. Yoor ziolizelf had hij haast
geen behooften, alles wat fiij had, was
voor armen en zieken; do 71-jarige
reed dagelijks uit op zijn klein zwart
paardje met flesschcn ouden wijn aan den
zadelboog bevestigd en een goed gevulde
Ik-uts in den zak. Als hij thuis kwam, v.-.-u
de beurs leeg en waren de flesschen weg.
Bekend is liet verhaal, dat zijn paard zoo
gewend was aan zijn manier van doen. dat
het bleef stilstaan bij icdcren bedelaar.
Toen eenmaal de jonge Zeltaier liet bereed
en hij alles had gegeven wat hij in den
zak had, moest hij doen alsof hij een be
delaar iels gaf om van het paard gedaan
"c krijgen, dat het doorliep. Do oude man
had é.'-n enkele co<jucttcrioeen frissche
roos in hot knoopsgat van zijn oude,
blauwe jas. En do dames van Solothuru
wisten liet zoo aan te leggen, dat geen en
kelen dag, hetzij eomcr of winter, die
tqob ontbrak.
In de maand October 1817 werd hij ern
stig ziek. Hij liet zijn notaris komen, gaf,
al zijn goederen in Polen aan zijn boeren, I
verroankle een deel van zijn vermogen aan
het dochtertje van Zeltner en de rost aan
het Vondelingcngesticht. Daarop liet hij
zijn vrienden roepen, omhelsde zachtjes
het kleine meisje, zijn hoofd viel op het
kussen terug. Er was een braaf man heen
gegaan.
Hob een groot deel van Europa van kool
voorzien wordt
Bij het Veilinggebouw.
lingagobou-
Naar Broek op Langendijk'.
Dat is ga/uwer gezegd, dan gedaan.'
Wij wilden er 's morgens to 8 uur
aanwezig zijn. Dat bof eekent, dat je
dan 's avonds daarvoor, uit Haarlem
-rtrekken moet. Jc kunt dan over
nachten in Alkmaar of in Langendijk.
Wij verkozen liet laatste. Het heeft
ons niet berouwd. To omstreeks 11
uur stapten wo Broek op Langendijk
binnen. Alles scheen te slapen. Len
mede-passagier uit hot loc aal treintje
Alkmaar—St.l'nncras—Langendijk
kende zijn Langendijkers, liij zocht de
achterdeur van Hotel-café Welgele
gen op en annonceerde in dc duistor-
,,De Boer, de'r is nog volluk voor
De Boer verscheen onmiddellijk,
en voor jo 't wist, lag jc op een
prachtig bovenkamertje onder de wol.
Zoo snél als 't hier beschreven staat,
ging 't- wel niet, maar je moest j(
toch wel verbazen over de vlugge cn
correcte manier, waarmee je in de
gelegenheid gesteld werd met een goed
bed kennis te maken.
Het morgenlicht, dat zoo maar door
de open deuren naar binnen tuimelde,
en do knokkels van een hand, die rof
felden op eou andere deur, maakten
een eind aan wat men gewoon is een
,,verl«vikkenden slaap lo noemen".
Beneden in do lage gelagkamer,
waar de vriendelijke zon zonder om
slag door 'n breed© spleet op den met
zand bestrooiden vloer viel, stond een
ccht-Noordhollandsch ontbijt klaar:
bruinbrood, kaas, eieren, beschuit,
(twee kadetjes maakten er een wereld-
sehen indruk bij). Hotelhouder Dc
Boer toen hij wist waarom we ge
komen waren maakte zich onmid
dellijk verdienstelijk. Hij wilde den
keurmeester (over dezen ambtenaar
straks meer) opbellen, om hem te ver
tellen, dat „dc pers" or was om ge
gevens te verzamelen voor een cou
rantenartikel, over den lutndel
witte, gele en rood© kool. Maar het
ging niet makkelijk met de aanslui
ting; do Boer bracht ons daarom zelf
naar het veilingslokaal, eenige minu
ten verder, zocht keurmeester Slot en
beval ons in zijn hoede aan.
Stel u Slot voor, als een hulpvaar
dig man, met een gr00ten snor, een
uniformpet en veel vakkennis.
dengen©, dien wo hebben moesten. Hij
had er slag van zijn zakelijke mede-
deelingon op aangename wijze te ver
tellen.
Wij zeiden hem dan, dat wc naar
Langendijk gekomen waren om er een
koolveiling bij to vvonon. Als we ons
wel herinnerden hadden de bewoners
di© stroken het. verleden jaar met den
groen tonband el heel slecht gehad, ter-
wijl er nu geweldig hooge prijzen
maakt en enorme hoeveelheden
vooral naar Duitschland verhan
deld werden.
Slot knikte bevestigend.
..Verleden jaar bracht de groente
niet eens do productiekosten op, om
dat het buitenland niet kocht.. Oor
zaak was het niet stabiel zijn van
het Duitsche betalingsmiddel. (Wan
neer hier over buitenland gesproken
wordt, wordt voornamelijk Duitscb-
land bedoeld). „We hebben liet toen
hard gehad. Overal moest gesteund
worden (Regeering en Baffaisenban-
ken); de kleine boertjes konden nau
welijks of in het geheel niet het hoofd
boven water houden.
Maar de ommekeer is gekomen, met
het stabiel worden van het Duitsche
geld. (Men denke aan do rentemark).
In eenige maanden liepen de prij-J
zen buitengewoon hoog op. Groote
i3 een overkapping van
een ongeveer zes meter breed kanaal,
dat in verbinding staat met do bui
tenwateren. Het publiek neemt aan
de kanten, in de banken plaats. Mid
den-voor, boven in den voorgevel, is
de naald, die do prijzeh op «cn ronde
Cijferplaat aangeeft. Daarnaast is een
groot nummerbord aangebracht. Lik
nummer kan clectrisbh worden ver
licht en wel, wanneer do eventueel©
koopor op een knopje drukt, dat zich
in zijn bank bevindt. Elke zitplaats
nu heeft haar nummer op het groote
bord aan den muur. Wordt dus het
cijfer 13 verlicht, dan weet men, dat
de persoon, die op bank 13 zit een
bod deed. Dit electrische veilings
systeem wordt reeds langen tijd
ruimen kring toegepast.
Te 8 uur kwam do eerste schuit
door liet veilingslokaal, onmiddellijk
gevolgd door andere. Do reeks van
punters beweegt zich met regelmatige
snelheid (ze worden gehoornd) en zon
der onderbreking of stilhouden tot on
geveer half tien, Neemt men dan nog
iu aanmerking, dat er êlken morgen
gedurende een groot aantal maanden
geveild wordt, dan zal men zich wel
kunnen voorstellen, dat het alleen
Langendijk en omstreken zijn, die ge
heel Duitschland en Holland henevens
doelen van Oostenrijk en Zwitserland
enz. van kool voorzien.
Hei- is een grappig gezicht, al die
puntertjes, met gladde, ronde, vele,
witte en roode kool, zoo geluidloos,
door het donkergroene water te zien
glijden. Bij den uitgang vallen zo in
eens in liet zonnelicht. De keurig één
voor één opgestapelde kooltjes blinken
en glimmen dat het een lieve lust is.
(Élk schuitje laadt een hoeveelheid,
varieerendc tusschen 1000 en 5000
K.G.)
Slot merkte op. dat het product de
zen keer zeer mooi is. Veel kool was
er dit jaar nog niet eens. Maar do
prijzen zijn bar hoog (van ongeveer
7.50-/ 25 per ICO K.G.)
Een vrachtje dat verleden Jaar een
dertig gulden opbracht, gaat nu voor
een kleine zeshonderd gulden weg. Zoo
iels geeft den menschen weer moed,
want de kleine boertjes (en dat zijn
het in Langendijk meest) hebben het
vorig jaar harde klappen gehad. (liet
risico is voor hen groot).
Hoewel onze zegsman nog heel wat
wist, t© vertellen, had hij in zijn hoe
danigheid van keurmeester nog meer
te doen. Hij is degene die bij
schillen als bemiddelaar optreedt, en
finaliteit en prijs bepaalt. Natuurlijk
had hij onder de bedrijven door ook
nog zijn praatje met Jon, Piet
Klaas: „mooie kool, dit'* en „goeie
kool, dat" en „ze gaan weer duur",
..gisteren liepen ze ook hoog", „we
kunnen dit weer best nog een tijdje
hebben", enz.
Tenslotte bracht hij ons ook nog
naar buiten, over looppanken. plan
kiers en bruggetjes, naar de zeer
groote over het water gebouwde loods,
waar de tuinders hun schuiten ber
gen kunnen. Niets dan water, zou,
kjeur en kool, kool, kool
hier en daar huisjes bruggetjes en
vooral vergezichten a
Slot leverde ons over aan den heer
Dirlcmaat, markt- en betaalmeester
van de Langedijker Groenten-Centra
le. Deze bracht ons naar zijn kantoor,
dat evenals het veilingsgebouw onder
zijn leiding bij is ook architect
gebouwd is. De heer Dirkmaat- haalde
winsten werden en worden gomaakt,'' 1 de boeken er bij, en wo hoorden van
Een bestuurslid van den „Langedij-!hem, dat er dezen morgen voor 35003
ker Groentencentrale" die het gesprek omgezet was (225000 K.G.). Ook heeft,
mede hnd aangehoord, knikte bevesti- men echter dagen gehad, dat er
gend, maar voegde er aan toe, dat er 3G0.0Q0 K.G. groente geveild werd. De
op
na de groote stroppen van 1923 hec-1
wat geld noodig was orn de leege
beurzen een beetje te vullen.
Slot vertelde verder:
„Op het oogenblik wordt, dagelijks
tusschen 8 en ongeveer half tieu kool
geveild; hoofdzakelijk witte, gele cn
roode, die in den nazomer en herfst
van het vorig jaar opgeslagen wer
den".
- Intusschen namen wo de plaatsen
aar we ons bevonden. I-Iet vei-
korle maand Februari leverde
omzet-toloal van G09.191.76 op; 191
wagons roodè, 220 wagons gele, 200
wagons witte kool, 3i wagons uien en
11 wagons wortelen werden over een
groot deel van Europa verspreid.
Betreffende de geschiedenis van de
Langendijker groentencentrale vertel
de de heer Dirkmaat, dat de gemeen
te in 1880 ongeveer een stukje grond
afstond, waar in de open lucht geveild
werd. In '1887 werd door de belang-
VRIJDAG, 14 MAART.
Lontfen 2 L,0. 365 M. (Nederi. lijdj
1.20—2.20 n-m- Draadloos Trio en Haro'-d
Stanley (bariton).
3.50—4.S0 n.m. Concert, Draadloos Tricï
en Duetten.
5.20 n.m. Damesuurtjo.
5.50 m.m. Kinderverfialen.
7.20 n.m. Causerie van G, A. Atkins over
het Filmwezen.
7.50—9.20 m.m. John Ilemry's Programma
Concert „2 L. 0."-orkest en "mg, o.a. Kata
Winter (sopraan), Stuart Va ugh an (bari
ton).
9.35 n.m. De Minister-President.
10.20 m.m. Concert vam de Savoy Or*
phearns" en de „Savoy Havana Bamds",
Birmingham 5 I.T. 475 M. (Nederl. tijd»
3.504.50 n.m. Draadloos Orkest.
5.20 n.m. Damesuurtje.
5.50 n.m. 'Kinderuurtje.
7.50 m.m. Concert „Lozclls Picture House
Ordheetron".
8,20 m.m. Causerie vam George Handlcy
over Zoetwaiervisschèui.
9.05 njn. Herbert Aidrigde, voordracht'
kunstenaar roet Dramatische voordrscli<
Reginold Mouai (solo-viool) en Thoma$
Illingworth (solo-cello)
5.05 m.m. Damesuurtje. I
5.35 m.-in. Kiinderuurtje.
6.35 n.in. Scboliere-nuurtje.
8.20 Ti.m. Groot Draadloos Orkest ërf
zang, begeleid door het orkest. Medewer
king o.a. vam Dorothy Strceb (sopraam)".
Diana IVehster (tweede sopraan), Gerald
Ka ye (tenor) en Arthur J. England (tweede
sopraan),
9.10 m.m. Draadloos Orkest, balletmuziek
.."La Souree" vam Delibes.
9.35 n.m. De Minister-President.
10.20 n.m. „Savoy Bamds".
Cardiff 5 W. A. 350 M. (Nederl. tijd)'.
5.20 n.m. ..5 W. A.'s" „Five O'Clocks".
6.05 n.m. Kznderuurtje.
7.20 m.m. Manuel Jones (Tenor),
7.50 m.m. Draadlooze Orkestmuziek
(Mendelssohn).
8 m.m. Concert (Rossini)'.
8.10 m.m. Draadloos Concert.
8.20 n.m. Causerie van Lloyd Boberts
over het onderwijs.
8.30 in.m. Concert (Yerdi.)"
8.40 n.m. Vervolg Draadlooze Orkest-mu'
ziek. Redevoeringen aan bet diner van
..Het Genootschap van Wales". Op de re
devoering van professor D. Morgan Wat-
kins, getiteld „Ein Gwestai", (onze Gast)'
zal de Minister-President antwoorden. De
redevoeringen zuilen met tusschempoozcd
van 9.05 m.m. tot 11 n.m.
Manchester 2 Z. IJ. 375 M. (Nederl. tijd)',
3.50—4.50 n.m. Zang en muziek.
5.20 n.m. Damesuurtje.
5.45 n.m. Kinderuurtje.
8.O5 n.m. Draadloos Concert vam he£
-.2 Z. IJ." orkest. (Meudelssohm-avorid).
9-05 m.m. Causerie van George W. Thomö
san over: „De wonderen van het water
en de samenstelling".
9.35- n.m. Dc Minister-President.
10.20 n.m. Italiaamsch symphony-orkesf.
10.50 m.m. Zang. Causerie vam W. F.
Bletcher over Spamje.
Newoastle 6 N. 0. 400 M. (Nederl. tijd)".
4.05 n.m. Draadloos Concc-rt. Zang en
muziek.
5.05 m.m. Damesuurtje.
5.35 n.m. Kinderuurtje.
7.55—9.20 n.m. Draadloos Concert. Or
kestmuziek en Zang. Medewerking van
Lilian Rowell (tweede sopraan), Tom
Sherlock (bariton) en James E. Rowel (te-
mor).
9.35 n.m. Do Minister-President,
10.20 n.m. „Savoy Bamds".
hebbenden een loodsje gebouwd. De
zioh eerst individueel bewegende tuin-
dere gingen zich organiseeren. Yeree-
nigingen met medezeggingschap ont
stonden en vormden eeu federatie. In
het water van de gemeente, daartoe
gehuurd, werden een groot veilings
gebouw en loodsen gezet. Nu behoort
de Langendijker Groenten-Centrale tot
de mooiste veilings-inrichtingen van
ons land, waar o.a. studenten uit- Ox
ford, Wageningen, China en Japan
bezoeken voor st-udie-dopleinden afleg
den.
Len gedenkplaat in één van de mu
ren van het kantoor vermeldt de na
men van de bij de Centrale aangeslo-
ten dorpen. Het zijn: Broek op Lan-
gend ijk, Sint-Pancras, Koedijk, Heer.
Iingowaard, ZuidijScharwoude, Hens-
Feuilleton
De laatste Avonturen
van den Rooden
Pimpernel
Uit het Engelsch van
BARONES ORCZY.
(Nadruk verboden).
53)
In den namiddag werd het in do
zitkamer altijd ondragelijk warm.
Marjjuérite wierp dan het raam open
en ging er voor zitten. Zij Het haar
bh.-.Ken naar builen dwaltm, en haar
handen rustten doelloos in haar
sctiooi llaai gedachten verwijlden
onwillekeurig bi) haar mooien tuin te
Richmond, waar het op dat uur on
der de prachtige, groote boomen zoo
heerlijk koel was en de lucht bezwan
gerd met don geur van rozen en lin
debloesem. Het was haar dan als
hoorde zii liet kabbelen van do rivier
tegen de met mos begroeide oevers en
nis zasr zij de hooge gestalte van haar
geliefde naar zich toekomen, llii fluis
.terde haar naam, slcsg de armen om
haar heen en drukte zijn lippen op
de hare. Zij ontwaakte slechts uit. die
droomen vol zaligheid, ais de kerk
klok van St. Antoino zeven slagen
deed hooreu, cn er beweging onder
haar bewakers ontstond. Dan kwa
men weer de schuifelende voetstappen
naderbij. Zij hoorde het presenteeren
der geweren, gevolgd door langdurig
gefluister en soms door het geluid van
een schamperen laen. die haar dan
maar al te snel tot de wreeue werkj-
liikheid terugriep ©ti haar weer vol
komen deed beseffen in welk een af
schuwelijke gevangenschap zij zich
bevond en welk een doodelijk gevaar
haar geliefde bedreigde.
HOOFDSTUK XXIX.
Het einde van den twee
den dag.
Op don atond van den tweeden dag
barstte oven over zeven het onweer,
dat reeds den geheelen dag gedreigd
had, met groote woede los. Hot ging
vc-rgezeld van een ontzetlenden storm
die de daken van sommige bouwval
lige huizen afrukte en hot stof in
dichte wolken omhoog joeg. De regen
iel weldra in slroomen neer. de een©
donderslag volgde op don andere, cn
de grauwe lucht word bijna onafge
broken door felle bliksemstralen door
kliefd.
Chauvelin, die juist zijn dagolijksch
bezoek aan kapitein Boyer had go-
bracht, begreep, dat hij zich in zulk
een noodweer onmogelijk naar huis
,Jcon begeven. De straten stonden
blank en waren voor het oogenblik
onbegaanbaar. Hij sloeg zijn mantel
wat dichter om zich heen eu besloot
beneden in het pakhuis te blijven,
totdat het onweer voorhij was.
Chauvelin bevond zich in een hoogst
zenuwachtige» toestand, niet alleen
Icugevolgc van de waakzaamheid, die
hij nacht en dag in acht moest ne
men, maar ook door dc spanning,
waarin hij verkeerde, eu dc angst,
die hem telkens bekroop, dat zijn
prooi hem no© wel eens on (.cao 11 kon.
Terwijl hij wachtte, tot hot weer
wat bedaard zou zijn, liep hij ruste
loos iu de vochtige, sombere ruimte
heen en weer, in do tioop door voort
durende beweging zijn zenuwen wat
tot kalmte te brengen.
I-Iet was onmogelijk om de buiten
deur open to houden, daar de regen
er vlak op stondK en het zou dus go-
heel duister in liet pakhuis geweest
zijn, als op een der vaten niet een
oude. vuile lantaarn gezet was. di©
een flauw lichtschijnsel om zich heen
verspreidde. Do klink van het kleine
poortje was blijkbaar stuk, want de
wind wierp hei voortdurend open en
dicht. Dit geklepper irriteerde Chau
velin zoo, dat hij eindelijk besloot,
hc-t deurtje op do een of andere ma
nier to bevestigen. Terwijl hij zich
naar buiten boog, om het te grijpen,
zag hij in de vert© do gedaante van
een man, die, bijna dubbel gebogen,
zich tegen den storm trachtte op te
werken.
Het was omstreeks acht uur. maar
zelfs in do schemering en door het
gordijn van regen heen, kwam de ge
daante Chauvelin nog bekend voor.
Midden op de straal bleef de man
staan, aangegrepen ö>t>- een hoestbui
zoo lievig, dat zij hein voor het oogen
blik belette, voort te gaan.
Chauvelïns eerste ingeving was ka
pitein Boyer fe hulp te roepen, en hij
was reeds halfweg de trap op, toen
hij zag, dat de man door het poortje
naar binnen was gekomen. Dc-ze had
den zak, waarmede hij zich eenigs-
zi.us tegen den regen had trachten te
beschuiten, neergegooid en zat nu in
eengedoken bij bet vat gehurkt, ter
wijl hij trachtte, zijn handen aan de
glazen van de lantaarn te warmen.
Van waar hij stond, kon Chauve
lin de flauwe omtrekken van Sen man
zien, de ongeschoren Kin, hei: steile
haar, dat als op hei 1-leeke voorhoofd
vastgeplakt zat en de grove ellebogen
cfie door de gescheurde mouwen sta
ken. De linkermouw Jiel zelfs den ge
heelen benedenarm zien, waarop een
vurig ontstoken brandmerk was, dp
letter M. voorstellende.
Zoodra Chauvelin dit brandmerk
in het oog kreeg, kwam hij naar be
neden.
„Citoyeu Rateau!" risp hij.
De man schrikte op. alsof hij 'door
een zweepslag getroffen was en tracht
te overeind to lcomeu, maar hij zonk
weer op den grond neer, terwijl een
hevige hoestbui hem bijna den adem
benam.
Chauvelin kwam naast hem staan
en zei droogjes:
„Het schijnt mij toe, dat. ik je heb
doen Schrikken, 111011 ami".
,,Ik ik wist niet. dat hier iemand
was," stamelde Rate.au. ,,ik kwam
hier schuilen en
,,lk ben hier ook aan het schuilen",
zei Chauvelin. „maar hoe kwam jij
hier zoo in de buurt?"
,..lk mag hier van Moeder Théot
komen slapen. Ik heb iu geen twee
dagen werk gehad, niet sedert
hier wierp hij een blik vol afschuw
op zijn arm. De menschen denken, dat
ik een ontsnapte misdadiger ben en
omdat ik altijd maar juist, genoe?
verdiend heb, om tc kunnen leven
Hier zweeg hij cn zag den Terrorist
schuw aan, die op koelen toon ant
woordde: ..Betere menschen dan jij,
rnon ami, verdienen maar juist ge
noog, om te kunnen leven. Armoede
is geen schande, integendeel. In on-
ze tegenwoordige maatschappij is rijk
dom schande".
Rateau krabde zicli verlegen op het'
hoofd.
„Ja, ja, dat is alles heel moei",
mompelde hij, „maar ik wou tocli lie
ver, dat ik wat geld had".
Chauvelin haalde de schouders op
en draaide zich om. 1-Iet. onweer be
gon wat af te zakken en de regen had
bijna opgehouden. Ilii kon liet nu wel
wagen, er door 1e gaan.
„De kinderen loopon me na", gin©
Rateau Wagend voort, ,,en ik ben
zelis uit mijn kamer gezet. De con
cierge wilde weten, wat ik gedaan
had, dat ik als eeu misdadiger ge
brandmerkt was".
„Zeg hem, als hij er je weer naar
vraagt, dat je gestraft bent, omdat
je den Engelscfhen spion geholpen
hebt".
„De Engelschmau betaalde goed,
en ilc ben am", zei Ruteau veront
schuldigend. „Ik zou den Staat op 't
oogenblik ook een dienst kunnen be
wijzen, als die er mij goed voor wil»
de betalen"»
(Wordt
i-olfid.)
