HAARLEM'S DAGBLAD
Economische gegevens
BRIEVEN UIT BELGIE
Stadsnieuws
ZATERDAG 29 MAART 1924ZESDE BLAD
HILARIUS Co.
Wire and nail manufacturers
Ren andere machine maakt 1030
U-vormige haken per minuut, tik-tïk-
tjk-tik-tik-tik een razend snel tem
po. In een concert van slagen, klap
pan, bonken, stoofen, ontstaan 500
soorten spijkers bij duizenden tegelijk,
in een minimum van tijd.
Verschillende tjuaesties van groot
gewicht laten we nu nog onhesproken.
Onder anderen het herstellen der ma
chines, wat in eigen werkplaatsen ge
beurt, het slijpen van de mestten, liet
aanhoudend opnieuw booren von de
conische galen voor de drnnd-trek-in-
richtingoxi. de verpakking der nroduc
ten dio naar Engeland, Australië enz,,
verzonden worden. Dat verpakken ge
schiedt meerendeels met do hand, om
dat daarvoor geen doelmatige machi
nes bestaan.
Voor het aorteeren van draadnagels
bezit men een ze-er ingenieus toestel.
Van een platvorm, worden de na
gels van één bepaalde lengte
bracht tusschen twee loodrecht tegen-
over elkander staande polen, van een
electro-magnneet, in den vorni van
groote vlakken.
Deze metalen vlakken staan Iets
verder van elkander verwijderd, dan
de lengte van een draadnagel be
draagt.
De nagels vallen in grooten getale
tusschen de polen en blijven er in ho
rizontalen stand als t ware zwe
ven.
Door middel van een, tusschen de
polen verplaatsbare schijf worden de
nagels weggedrukt en vollen keurig
gesorteerd, precies naast elkander, in
de er voor bestemde ruimte.
Bij het bezichtigen van deze machi
ne, moesten we onze horloges eerst af
leggen, daar het electro-magnetisme,
sterk op het anker daarvan inwerkt.
Het zou ons te ver voeren, te be
spreken hoè, de nagels, spijkers, ha
ken, oogen, enz. uit draad van ver-
fecilvlleude dikte geluukt en geperst
wordeu.
Allerinteressantst was de kleine
maar in nantal enorm produc
tieve machine; die uit zeer rtin draod
de zoogenaamde paper-clips maakt
Eén korte tik, en het dineetje is er,
Werkt de machine met volle krach',
dan .vloeien" de clips, in een onaf
gebroken straal, onder het machinetje
te hoop. Men begrijpt da-t er ann
dit gecompliceerde instrument maar
zéér weinig behoeft te haperen, of de
clips komen als mislukte clips ter
reld.
De teok'eningen van den heer Wea
sel ing, spreken voor zich.
De heer Hilarius noemde ze zeer
goed geslaagd. En hij is hier wel in
de eerste plaats bevoegd tot oordee-
len.
Hilarius en Co.. fabrikanten
alle mogelijke draadartikelenl
Zie er voor de» «talogus dien do
hoeren Uitgeven. Daarin afbeeldingen
van allo mogelijke soorten spijkers,
spijkers m«rt koppen zus en spijkei
met, koppen zóó. Dan de hoeki-n, hi
keu, oogen, pennen, koploOs, gegalvi_
nisoerd, blank geblauwd of vertind,
panhaken, leihaJfen, draad krammen,
ivodkoporon bootnagels, aplitpcnnen,
prikkeldraad, eng of wij l bezet.
Volgen dc klinknagels, in meer
dan 00 maten, riemniigels ivoor drijf
riemen) met onderlegplaatjes.
Oh, hot duizelt je als Jo de fabri
catie van al dio artikelen geschieden
ziet; als Je d:« duizenden Ijzj/dcolt j
door geraffineerde machines kant en
klaar gemaakt ziet worden, de groote
en kleine producten, bij tien. hon
derd- of duizendtallen per minuut, in
de bakken regenen ziet.
De heer Hilarius letddo ons door
nauwe paadjes langs enorme werk
tuigen, langs hakken, ketels, lorrie»,
over rails en planken.
Spreken was overbodig. Alle geluid
valt immers weg, tegen dat reusachtig
leven ven industri© dat twintig uren
van den dag en nacht voortrolt.
Do omvang van het werk zal den
I-tfor eenitmins duidelijk wor-lon, als
v-o t<u inleiding een paar cij/or» of
feiten noemen.
Mede iu verband met den aard van
het bedrijf, gebruikt deze drnndiudus-
irio meer grondstoffen in tonnen, dan
alle andore industrieén in Haarlem
te zamen. Zeer volo wagonladingen
en scheepsladingen brengen di
gelijks en wekelijks ruw mate
riaal. In afgewerkte» vorm moe-
:.--n de producten de fabriek weer uit,
f 50.009 besparing zou het per Jaar
koven, als de fabriek gunstiger gele-
Fen was, of als dc gemeente maar eens
zorgdo voor een goeden weg bij het
fabrieksterrein. Want geregeld zak
ken dn zwaar beladen vrachtauto's
tot aan de assen in de nmdder.
Dan pleegt men publiek en over
heid te mopperen over den laat,
stagnatie, onreinheid en hinder, die
..zoo'n fabriek" bezorgt. Men verbeet
erhtor d" duimnden guldens belasting
die een dergelijk bedrijf betaalt.
In dezen zin, uitte de heer Hilarius
Stijn grieven tegen deze ,,mcn".
Onze teekenaar intussChen genoot.
Wat een kleuren! Wat is hier voo!
teokencn. wat ccn prachtigo fa-
brieks-intoricurs!
Gele damp hangt bij kuipen waar
een scheikundig proces volvoerd
wordt onder ontwikkeling van wiite
wator-Iampwolken I-cvcndie-
rood tot geel en gloeiend-wit komt het
vuur uit open haarden kijken. De
grond is bruin, matbruin-getint, door
het ijzerroest, ijzeren dradon vyorden
fetrokken dóór cn over talrijke s;>oc-
;n, die vlak naast elkander staan,
10, 20, 20. -iö en dio al maar draaien
in verschillende tempo's, draaien en
glimmen Houten hefboomen reiken
tot de zoldering en knallen in een vee
renden s!ag met de excentrieker, mee.
maken in één beweging een klinkna
gel. mot ccn kop-oppervlak van eni-
ga vierkante centimeter», oen lengte
van zoowat 5 en een dooruscc van
ongeveer 2 centimoter.
Door do ruiten vau dik glas valt in
Bchuinsche stralen het licht van bui
ten, en speelt met do tinten binnen
de muren tot Let vermengcld is. tot,
een onbestemde kleur in c-en hoek en-
der de dakbedekking.
Met dat fabriekslawaai; gaat het
-ten minste voor een leek, heel bij
zonder. Jo hoort niet-s. absoluut
r.iot?.het is volmaakt stil. juist
door dat- ontzaggelijke lawaai. Koru
je dan daarna, in de werkelijke stilte,
in kantoor of in buitenlucht, dan
word je duizelig, doof, dan maakt de
natuurlijke stilte lawaai in te
hoofd
Na deze romantische behandeling
van economischo gegevens, wordt het
t.iid. dnf we den heer Hilarius aan
het woord laten om iets positiofs te
ve-tellen
In de eer?»» plants is h»t cm me-'e-
deriim? van behang, dat de finn* Hi
larius en Co.. to-ren Anril h«t fnbrie-
kencomplex gnnl uitbreiden. Wanr tut
kantoren ziln komen nóg meer machi
nes. Zoodoende wordt hel terrein met
?r,0 M2. vergroot.
Betreffende den spijker-uitvoer: In
1'ngoland zijn zeer vele soortgelijke
fabrieken (Manchester). Toch kunnen
deze Haarlemselio fabrikanten in dat
land even gordkoop of goedkooper le
veren. «Producten die 's morgens van
de machines komen, zitten dikwijls
's avonds reeds in I«ond»n.
Inderdaad is dvzo industrie voor
Haarlem van groot belang. Te eigen
aardiger ii daarom de houding van de
gemeentelijke ovorheid! Medewerking
wordt vau dio zijde, weinig ondervon
den.
Een feit is het bijvoorbeeld, dat
schepen die ann het Spanrne, onge
veer ter hoogte van de Spoorbrug
moeten lossen, 7 meter uit den kant
moeten blijven wegens ondiepte
Over den slechten wogentoesiaud
spraken we reeds.
Werkelijk, de industrieele zorgon.
zijn niet gering. „Mijn vrouw ze.?j,
wel eens", aldug de heer Hilarius:
„jij goochelt ma.nr met getallen en
risten nullen en wat verdien je nu ein
delijk eens!" „Je weet nooit hoever Je
beiii. Denkt u er bijvoorbeeld maar
eens aan wat zoo n staking in Enge
land ons doet beleven. Je machines
staan geen oogenbük stil. De daar-om-
zet is berekend op grooten uitvoer
caar buiten. Dagelijks komen tonnen
grondstoffen binnen, dio betaald moe
ten worden. Dat kan want even zoo-
tonnen gaan klaar naar Enge
land. Tot er in eens dnftr een spoor-
vogstaking uitbreekt. Daar zit je! De
'oorraden namen plotseling-geweldig
toe! Maar daar komt geon géld bin
nen. Kortom: je maakt een crisis
mee! Maar alles went!" Met een soort
au nerveuzo gelatenheid, wacht Je op
het telegram ..Strike Settled" (Sta
king opgehovcn).
Men zie': het leven van 'den groot-
hdustriecl heeft zijn vóór en zijn to
gen!
Nu eenige bijzonderheden betref
fende het trekken van draad:
In verschillende dikten, ontvangt
de fabriek de zoosrenaamde «mispro
ducten. welke vóór ze op vereisehte
maat getrokken wordenverschillen
de scheikundige bewerkingen, voor
het reinigen, beitseD enz. onder
gaan.
De draden
Het walspi'oduct moet dan ..getrok-
;ca" worden. Het wordt, daartoe met
jroote hoeveelheden gebracht, op
draaiende s[>oelon, die liet door coni
sche gaten van 'Versdhillcnd© door
snede sjorren. Geleidelijk kan men op
die manier, de dikte vau den draad
an o op 2 millimetor brengen. Ongo-
■eer 05.000 kilogramrnon worden zoo
per dag verwerkt. Het is te begrijpen
dat dit totnnl bereikt wordt, als we
eten bedenken, dat er zoo ongeveer 40
machinaal e-rlreveti spoelen elk
met 70 paardenkrachten tegelijk
draaien.
N'a deze bewolking moet het draad
gegloeid worden. Men brengt 't daar
toe in groote stalen potten, die met
deksels en klei afge-loton worden. De
lucht mag natuurlijk niet toetreden,
omdat dan bij de verwarming dio aan
stonds plaat; gaat vinden de zuur
stof zich met het ijzer zou gaan ver-
binden.
Gedurende 5 uren ongeveer wordt
het draad aan een temperatuur van
OuO gr. Gelciu» onderworpen. De ver
warming en afkoeling geschiedt ge
leidelijk. Door deze bewerking wordt
het product reeds soepel. Niet voor
dat het geheel afgekoeld is, mogen de
deksels verwijderd wordeq, weer in
erband met do'oxydatie mogelijkheid.
Na dit proc-ee kan het draod nog
verder getrokken worden tot op
bijvoorbeeld een haard ik te Een
proces met kopersulfaat maakt het
artikel uiterlijk mtooi.
De grondstoffen voor dit onderdeel
der industrie aan het Plloenixteriein,
wordt v0or een groot gedeelte door
de Nederl. Staalfabrieken v. h. J. M.
do Muïnck Keizer te Utrecht gele
erd.
De Delftsclie kobclfabriek bezorgt
koper voor de vervaardiging van ko
perdraad.
Uit het begin van dit artikel bleek
reeds, de verscheidenheid van de hier
vervaardigde producten. Als bijzon-
rte-heid mag gelden, dat hie- alle
bestaande soorten klinknagels ver
vaardigd worden. We zeiden het reeds
hoe de enorme machines in één bewa
llen klinknagel met kop- en- al,
aflevert!
Per week gaan 50,000 kilogrammen
li dit artikel de fabriek uit en een
totaal van WO.000 K.G.
Nadere mededeelingen over „Vooruit"
De gebouwen van deze Coöperatie
De lezers van de voorgaande brieven »ul-
ui wel begrepen hebben, welk «nn mach
tigen invloed de coöperatie „Vooruit" op
<le goheol© posit to var" het gezin harer te-
den beeft. Het moederfonds, het zieleen-
fonds en liet pensioenfonds hebben wij in
laats'.an brief besproken. Daarnaast
hoeft „Vooruit" nog het i oval id en-
>t deze verzekering is geheel
kosteloos; do leden behoeven iiiets te
er wordt hun ook tiieU afgrfiouden
vso hun uitkeeringen ten behoeve van dii
fonds. Dc onderstand is gcévenredigii
het aantal broodkaarten door be: 5:d ge
kocht en het bedrag zijner aankoop aan
.dcre waren. Natuurlijk wordt cvenats bij
het ouderdomspensioen slochta rekening
gehouden met do inkoopca "m bataeew
>an het gezin gedaan.
De pensioenrechten voor Januari 1917
en die ca dien datum worden berekend
aar de voorwaarden geldende ondor de
icn en daarna bestaande reglement
Als invaliden-onderstand wordt
»erd op den ouderdom van:
50 Jaar 15 61 jaar 45 62 jaar <6 %-
Sï jaar 46 51 Jaar 47 66 jaar 47
56 jaar 43 67 jaar 48 58 jaar 49
69 jaar 49 60 jaar 50 Cl jaar 50
62 jaar 51 63 jaar 61 C4 jaar 60
an do verworven pensioenrechten.
Op 65-jsrigen leeftijd eindigt do invali-
den-oodeistand en gaal bet ouderdoms
pensioen >n; wie eenmaal Snvaüditeltson-
derstand geniet, behoudt hetzelfde bedrag
rt het ouderdomspensioen ingaat
Geixe-M hij en wordt hij later opnieuw
scTalide. dan ontvangt hij, (dooh
vol Jaar geen iavaiidenonderstacd
hebben genoten) den onderstand over
eenkomstig zijn geldende aankoopen en
:ijn ouderdom bij zijn nieuwe invaliditeit.
Do invaliden, die opnieuw kunnen werken,
zien hun reohten op pensioen niet v«
minderen, omdat zij reeds Invaliden-o
genoten.
«telo
leve
leden, mannelijke en rrou
:!ijke, worden kosteloos ven.ckerd op hei
ren. Ook voor deze verzekering wordt
ets gestort of afgehouden, dooh de pre
miön (do uitkcoring) aam do nnastbeslaan
betalen, worden bcrekond maar de
nonkoopen van brood cn waren door liet
lid gedaan. Ook hier wordt enkel rekening
gehouden met de inkoopen van brood
waren voor hel gezin gedaan.
De levensverzekering wordt uitbetaald
aan de weduwe of aan de kinderen. Er is
nogal ingrijpende bepaling, die zegt.
dat deze verzekering niet wordt u"
de gepensïonneerde of invaliden-
onderstand genietende leden, met uilz
dering van bea die komen te overlijden
aan pensioen of onderstand minder
ontvangen hebben dan de heïft der te
•ensTeizckering.
I-aat ons nu even nog nagaan, hoo de
levensverzekering wordt berekend.
Do berekening der tiitkeerlng geschiedt
afzonderlijk voor do aangekochte brood
kaarten en voor do aankoopen van allerlei
geldende waren.
Voor iedere broodkaart voor het ge
bruik van hei gezin gekoolit, zal de Maat
schappij Vooruit, een zokern som bel
volgens het jaar. dal men als lid Inge
schreven ie. en als het lid aan het Rogle-
lent. heeft voldaan.
Ook dcae uitbetaling staat in verhand
iel den leeftijd waarop de aankoopen zijn
gedaan. De verzekering bedraagt voor
■dere broodkaart:
20—2$ jaar fr. 8.—, 26—30 jaar fr. T.—
31—36 jaar fr. 6.—. 36—40 jaar fr. 5.—,
41-45 jaar fr. 4.50. 40—M jaar fr. 4.—.
51—35 jaar fr. 3.50. 55—60 jaar fr. 3.—.,
jaar fr. 2.50.
betreft don aankoop van broodkaar,
len, dit wordt berekend aan 2 broodkaarten
per lid van het gezin.
Wat do berekening der uitkoormg voor
de kruidenierswaren, klecdercn, ondergoed
oliegoederen, eifhoenen. locier en steenko
len betreft, deze geschiedt volgens de aan
koopen van het lid gedaan in den loop
jaren, welko het overlijden voor
afgingen, De uitkcering voor die amnkoo
pen bedraagt: fr. 25 por fr. 100 gekochte
"n. Om dio ultkeerlng te genioten moe-
do leden gedurende de laatste twee
jaren van hun lidmaatschap, hun moodigo
ankoopon van waren en broodkaarten bij
..Vooruit" hebben gedaan overeenkomstig
de besluiten der algemeenc vergadering
-"tl 21 Februari 1920.
Ziedaar wat „Vooruit" op eloffelljk ge
bied vopr bare leden heeft gedaan.
Echter ook op het gebied der ontwikke
ling van de Vlaamscbe arbeidersklasse
heeft „Vooruit" zeer veel werk gedaan,
Dat het dagblad „Vooruit" pp e-en
ruime echaal verspreid wordt is zeker
cs:n groot deel aan de Coöperatie „Voor
uit" te danken. Zij bottalt een 14-dnagsch
blad, da: bij het blad Vooruit gevoegd
woTdt en waarvan ©oil deel lectuur bevat
over coópcratie en een ander deel be
stemd is voor dc vrouwen. Dit is eohter
nog maar klein werk; zij heeft rwce open
bare boekerijen, één is gevestigd in „Ons
Huis" op de Vrijdags merkt, de andere
is in de St. Pieter Nieuwstraat in
Feestlokaal gevestigd. Beide boekerijen
hebben els meer dan 4<X0 boekdei
rijn toegankelijk voor iedereen, tegen be
uling vsa 2S ccnlimen per jaar, waarvoor
op vertoon van zijn „cenzelverheide-
kaart" ccn kaart ontvangt waarop d<
leende boeken worden aangeteejeend.
men om de 14 dagert moet „verwerken".
Maar daarnaast heeft „Vooruit" in het bo-
'enbedooldo Feestlokaal een praohtige
openbare leeszaal, waar tal van
binnen- en buitenlandsclio dag
bladen, alsmede de vooreiaa/mste binmen-
jn buiienlandsch© tijdschriften ter lezing
liggen, benevens enkelo speciale geschrif
ten over onderwerpen van den dag.
Deee zaal is geopend alle Dinsdag-, Don
derdag- cn Zaterdagmiddagen v&n drie
uegen uur.
ZIJ is prachtig verlicht en goed ver
warmd, versierd m<t verschillende portret-
binncn- en buitenlandsche partij-
genooten, de aandacht van Noord-Neder
landers zal worden getrokken door groote
portretten van de hoeren Spiekman
Troeistra. Aanwezig zijn in die zaal de
oude vaandels van dv wevers en van d
fpicners uil do jaren 1S5S; twee vaandel!
welke in den strijd der Gentache Arbei
dersbeweging vooral :n den eersten tijd
gevolgd werden door het meest eirijdbare,
k incest verarmde en slechtst be
taalde deel der arbeiders, zooale dat door
e laatste eeuwen heen voor deze categorie
an arbeldcra im allo landen het geval
Zie hier wal „Vooruit" thans voor hare
leden en niet-leden doet. Ook het Coöpera-
1 Verbond, gamenweritende Arbeiders-
maatschappij voor de provinciën Luik.
Antwerpen. Limburg. Luxemburg, Bra
bant en Nam om heeft dergelijke fondsen,
n verleenen bij ziekte cn ongeval
•orzckerlng wanneer het ongeval
langer dan 6 maanden duurt, steun bij
geboorte, bij overlijden, steun aan wedu-
en weezen steun bij invaliditeit
pensioenkas voor oude leden. Zij heb
ben allo dezelfde basis van berekening,
dopli keeren over het algemeen wat min
der ruime bedragen uit.
Naast hare winkels, fabrieken en werk
plaatsen exploiteert Vooruit het gebouw
„Ons Iluis" op do Vrijdagsmarkt, de
Choeura in de Bngattcnstraa^ en het feest
lokaal in de fit. Pictcr-Nicuwstraat.
Elk dezer gehouwen hooft zijn eigen ge
schiedenis; het zou mis echter l«
s wij daarop ingingen, vooral als wij
ralcs ook zouden moeten doen met
de fabrieken pn werkplaatsen.
Laten wij thans nog iets mededeelen
ver deze drie gebouwen.
- Ons Huis" ia, als bezitting van „Voor-
it" het oudst© der drie, het beriaat uit
?n koffiekamer, waarin geplaatst ie een
groot mechanisch orgel, waarin een mach
tige en sohoone klank zit. Daar achter lig;
het trappenhuis, dat ons naar de verdie
pingen voert. In het koffiehuis zijn fraaie
muurschilderingen, waar tusschen portret
ten van verschillende voormannen; gelijk
vloers vindt men nog do lederuitsnijderij
cn «en kleinen winkel voor broodverkoop.
Het zijn de ccnigo lokaaltjes, die ons er
ann herinneren dat wij in een gebouw zijn
van een coöperatieve verbruiksvereeniging-
Boven de koffiekamer is de boekerij me',
fraai beschilderde muren gelegen; daar
achter zijn de ruime buroelen voor de
winstuitdeéling. waarin een ruim wacht
lokaal met fraaio muurschilderingen; op
dezelfde verdieping zijn oog aanwezig de
kantoren waar hel „ledenboek" berust, be
nevens dio der Sociale fondsen, pensioen
kas, een der propaganda buroelen cn de
spaarkas. Voor een groot deel is daar de
burgerlijke stand van dc leden van Voor
uit. Alle eegevene over de gezinnen
rerkregen
en mag-
gaan.
Hooger op vinden wij aog bureeien
verschillende vakvereenigingen, het partij-
secretariaat en de oude feestzaal van
Vooruit, die plaats biedt aan p:.
pereonen. Ia die zaal is „Vooruit" groot
geworden «n groot gemaakt, vandaaruit
ging, na ampele beraadslaging, de propa
ganda onder de massa.
Op de volgende verdieping zijn weder
verschillende bureeien gevestigd, de bouw
vakarbeiders, houtbewerkers enz. e
op de 5de, hoogste verdieping is de zooge
naamde domzaal, welke gebruikt wordt
voor de repetities der muziekvereenigki-
gen. Des Vrijdagsavonds is bier de alge-
rricene repetitie.
Achter deze lokalen worden weder
diepingen gebouwd in denzelfden bouw
trant als de voorgevels. Daar worden
nieuwe kantoren gesticht voor de vakver
eenigingen, welke tot heden geen onder
dak konden vinden in „Ons Huis". Als dii
gedeelte gereed is. zal de vakbeweging
de politieke partij administratief geheel
op de Vrijdagsmarkt zijn ondergebracht.
Laten wij nog even mededeelen, dat bo
ven het gebouw een groot platform
een praohtige gelegenheid biedt om Gent
te overzien, in werkelijkheid een pano-
De Choeurs in de Bagatlems'raat is
veel minder fraai gebouw. Het is in 1896
fr. 75.000 gekocht en was het gebouw
do liberale Studenten- en Koorzang-
bond waren gevestigd. Dit gedeelte be
staat nog, de kleine zaal dient des Zon
dags als cinema; on andere dagen dient
zij als vergaderlokaal; er ia een bnffet
aanwezig; zij tkan hoogstens 1000 persi
oen bevatten. Als aardige bijzonderheid
kaai worden medegedeeld, dat
deze zaal een debat i6 gevoerd tusschen
"•democraat Hardijsis
Christen-democraat Ducation. Alle stoelen
waren verwijderd, de zaal was gevuld
"!0CO personen en het debat duurde van
'oormiddags 10 uur tol des avonds half
zeven uur. Bijna geen der 's morgens
rezigen verlieten de vergadering voor i:
des avonds gesloten werd. Gedurende den
oorlog namen de Duitschers dit gebouw,
zoowel beneden als boven, in bezit
waren de arbeiders van hun vergaderlo
kaal beroofd.
„Vooruit" bouwde achter de CTioeurs
groot vergaderlokaal, dar 1200 personen
kan bevatten. Daar het gcheele gebouw te
?en een heuvel aan ligt is dii vergader-
okaal gelegen achter doch tevens faooger
dan do lokalen waarin de bureeien
etnalbewerkers zijn gevestigd en die aan
do voorzijde gelijk met do straat zijn ge
legen. In die burcclon worden de belan-
;n der -Gentseho metaalarbeiders bespro-'
:n cn behartigd.
Dat daar heel wat to doen is kan
begrijpen a's men weet, dat de Conische
ofdeeling van den metaalbcwerkersbond
9-00 leden telt en er met de lago valuta
steeds stijgend© prijzen voortdurend
een stevig© actie wordt gevoerd.
Het voornemen bestaat bij „Vooruit"
de plannen lijn reeds ir. bewerking,
achter de groote, in 1913 gebouwde zaal
een cog grooter vergaderlokaal to stichten,
dat 50C0 a 6000 personen zal kunnen bevatten
ri hors tevens een behoorlijke zitplaats
even. Dat dit noodie is zal men gereede-
ijk toegeven a'.s men weet, da: alle groob
vergaderingen, waar meer dan 1500 per
sonen aanwezig zullen zijn. gehouden
"en in de Gemeentelijke Beurs. Deze bevat
Icclrts een 50 a 60 zitplnatscn, het
dere auditorium moet eich tevreden siel-
ecn staanplaats. Wat gez.ien het
dringen, do warmte enz. ccn ware plaag
Gaan wij thans naar fit. Pieters Nieu
uroat; wij behoeven de Bagai
loopen, want rcclit tegenover
dezn straat 6taat het Feestlokaal Vooruit
.4 pas gereed was gekomen
door de Dui'.schers dadelijk in bezit werd
genomen. Dit is een geheel naar dc eischen
des tijds ingericht gebouw. Een groote kof
fiekamer me: daarachter gelegen biljart-
daarboven de woning van den gé
rant. Een verdieping hooger een in
•Jiaerzaal, plaats gevende voor ongeveer
430 personen, daarboven de leeszaal
openbare boekerij mei daarnaast de eaai
voor den Marxkring, een uiistokcnd man
enkoor, cn nog een verdieping hooger
i „Ons Iluis" een domzaal;
ie muzickvereeniging „Voo
bestemd. Achter dit gebouw daarmede
verbonden is nog een groot gebouw waar
ijl aanwezig eii.n; de groote zaal wa
>r 1500 personen. Het is
goed ingerichte schouwburgzaal,
iddem arophithcatersgewijzo oploopt
zoodat nebter slechte, één balcon is,
ijl aam beido zijden drie balcons
ez ig zijn.
Verder is er nog een kleine zaal w;
ongeveer 950 personen plaats kunnen
den. waar achter nog een koffiekamer met
fraaie muurschilderingen, voorstellende
den groei der socialistische gedachte,
de door de arbeidersbeweging verkregen
De linkerzijde va-a dit gebouw bevat
voorts nog verschillende bureeien, kleed
kamers. enz. De hooge toren geef: wedeT
een prachtig uitzicht over dat gedeelte v
Gent.
Zoowel de voorgevel aan de Si. Piet»
iwstroat, als de achtergevel, gelegen
de Leije, zijn sieraden voor de stad,
toch mict schaars bedeeld is met
fraaie gevels.
In den kelder zijn aanwezig, de ma
chinekamer en daarachter boven den
grond de woning van den concierge. Ver-
daar mog do werkplaatsen vam de
ns van „Vooruit"; die zullen ech
ter weldra een ruimere, grooter© er
c-hikte werkplaats elders krijgen.
Ook in dit gebouw is alle? flink
pakt en met ccn ruimen blik
De zalen worden uitstekend geëxploiteerd
en de groote zaal, di© tevens
dient, trekt duizenden cn duizenden be-
•kers- in een jaar. De dinennal getuigt
t een zeer grooto zindelijkheid en trekt
bonderden bezoekers; de prijzen zijn voor
Belgische beurzen iclf niet te hoog; men
kan er voor fr. 4.50. fr. 6.75 en f 8.75 be
hoorlijk middagmalen.
de koffiekamers zoowel van „Ons
als in die van het feestlokaal wor
de producten en waren van de coöpe-
i „Vooruit" in groote hoeveelheden ge
kocht.
Over die zaken een volgenden keer; wij
zouden anders een zoo groote ruimt© vra
gen, dat wij bang zouden zijn, dat de brief
lang op plaatsing zoude moeten wach
ten.
Hebben wij thans ta vogelvlucht de ge
bouwen even besproken, een volgende
maal zullen wij enkel© inrichtingen be
uken en enkele ciifcts geven, welke zul
len aanioonen, dat het znkenoijfer steeds
stijgende is, dat „Vooruil" steeds
tracht zelf te &-u:i voortbrengen, dat
INCEZONDEK MEDEDEEUNCEIT
a 60 013, per ragel.
Influenza en griep
kan men het beet© bestrijden door het
gebruik der Sanaplrin-Tabletten (Mijn-
hardt). Koker 75 cl. Bij apoth, en
drogisten.
zij daarin eteeds meer slaagt en dar iedere
uitbreiding h&rer zaken toont met welk
aen jnist inzicht dia uitbreiding tot etamd
LOUIS J. C. POPPE.
Gernf, 23 Maart 1924.
Palingbuizim no. 145.
(Reeds in ©en deel von de vórige
oplaag opgenomen.)
Rubriek van den Arbeid
TIJDELIJKE AMBTENAREN BIJ
DE POSTCHèQUE- EN CIRO-
DIENST.
Iïet bestuur van den N'ai. Bond van
Handels- en Kanoorbedienden Mer
it urius beeft aan den Minister van
Waterstaat een adres gezonden,
waarin ten opzichte van de tijdelijke
ambtenaren bij den Postchèrjue- en
Girodienst ©r op gewezen wordt, dat
deze werkzaam blijven op een sala-
dat niet voor periodieke verhoo
ging vatbaar is, dat op dit salaris
voor peneioen gekort wrodt, doch dat
zij deze korting nooit te hunnen be
hoeve in den vorm van pensioen
zullen zien verwerkt. Dit, personeel
ontvangt dus slechts 91/2 pCt. van
het salaris, warop het tewerk is ge
steld. In het adres wordt verzocht,
het daarheen te leiden, da.t aan deze
ijdelijke ambtenaren de ingehouden
vensioenafirek alsnog worde uitbe
taald en verdere inhoudingen wer
den voorkomen, dan wel dat ze in
aanmerking worden gebracht, hetzij,
oor aanstelling tot ambtenaar, hetzij
oor periodieke verhoogingen.
HET CONFL'CT IN DE BOUW-
VAKKEN.
Naar schatting wordt thans ïri de
bouwvakken te den Haag, door 600
man gestaakt, opperlieden, metse
laars, grondwerkers en tinunerliedeu.
Ook bij enkele ongeorganiseerde pa
troons, die den 81/2 urigen arbeids
dag wilden invoeren, is het werk stil
gelegd Bij de maarschappij Louwer
zee, die in de Scbeldestraat een werk
onderhanden heeft, zijn Donderdag,
door stakers 21 man weggehaald, b.v.
v. u. Zijden op het Plein 1813, waar
reeds gedurende 9 maanden de 48-
urige werkweek gold, lieten zich
ook een 20-tal arbeiders tot slaking
bewegen; zoo meldt Het Vad.
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL-
I NDUSTr.E.
De 3D verbonden werkgevers, be
trokken bij het conflict in de Twent-
sche textienijverheid, hebben het
bemiddelingsvoorstel van -den üirec-
eur-generaal van den arbeid met al-
femeene stemmen aangenomen.
Varia.
De Algem. Nederl. Bouwarbeiders-
bond had op 1 Januari j.l. 14.692 1c-
deu tegen I7.93i op 1 Januari 1923.
Bij een gehouden referendum on
der de '.eden van de- Unie van Chr.
Onderwijzers, is aangenomen lier
voorstel tot afscheiding van het Chr.
Nat-. Volksverbond.
De bij het N.A.S. aangesloten On
afhankelijke Bedrij's-Federatie van
Arbeiders in de Metaal-industrie,
houdt haar congres op Zondag 6
April te Amsterdam.
FEESTAVOND.
De afdeeling Haarlem van den Algem.
Ned. Bond van Arbeiders friers) in het
Bakkers-, Chocolade en Suikerb&weriiu^s-
bedrijf, houdt 12 April een feestavond met
bal in het gebouw „Bloemhof", ten bate
oor het T, B, C. fonds. Welwillend© me-
dewerfkimg wordt .verleend door de Arbei
ders Hnziokvereeuigiug „Excelsior", di
recteur de hoer C. W. Olkel, het dubbel
mannenkwartet „Euterpe" directeur de
ieer II. Post en den heer Mathol, humo
rist. Voorts zal er een tombola gehouden
worden, waarvan de voorwerpen door de
leden bijéén gebracht zijn.
LEGER DES HEILS. - In de afge-
Ioopen week werden in de Tehuizen voor
Dakloorea aan het Spaarne 93 en 102,
Telef. 2435, verstrekt 1148 portie; voed
sel en 2S7 nachtverblijven.
Het Tconee!
Nur ein Traum.
Eugcn Burg.
Het is a,l 13 jaar geleden, dat ik Eugen
Bur? voor 't eerst zag in hetzelfde
blijspel, waarin hij Donderdagavond
hier weer optrad. Zoo fijn eu geestig
als in die eerste voorstelling met
Mirjam Horwifcz, Burg, Novotny en
Retzbacil heb ik Nur e in Traum
nooit meer gezien. De Hollandsche
opvoeringen zowel van het Neêr-
landsch, Eoyaards als Verkade, kon
den de vergelijking mof. de voortref
felijke vertooning der Duifsdiers niet
doorstaan. Ook dj© vaji gisteren niet,
want het troepje, waarmee Burg
thans naar hier is gekomen, is lang
niet sleclu. maar het mist- toch dat
verrukkelijk-lichte. dat petillante en
geraffineerde, waardoor het gezel
schap van het Neues Schauspielliaus
te Berlijn zich indertijd onderscheid
de. Een beter blijspel-ensemble heb
ben wij nooit meer in ons land gehad
zoowel individueel als in hun samen
spel gaven de Duitschers, die .Tos.
Schürmann naar Holland had ue-
bracht. her volmaakte.
Bij de voorstelling in 1911 stond
het snel van allen op dezelfde hoogte,
bij de voorstelling van gisteren was
Eu,een Burg de eter. Op zijn spel con
centreerde zich nl onze aandacht,
omdat het zoo ver boven dat van zijn
omgeving uitging. Burg is wat dikker
geworden, maar overigens is hij niets
veranderd. Hij heeft, nog steeds de
zelfde licht© c-n voorname manier van
