Rubriek van den Arbeid.
Handelsblad
Wensing's Adv,-Bureau
Rechtszaken
Persoverzicht
OVER HET VRAACSTUK VAN DE WERKLOOSHEIDSVERZEKERING.
- DEBATTEN OP DE VERCAOERINC OER NATIONALE VEREENI-
CINC TECEN DE WERKLOOSHEID. VAN HET CONFLICT IN DE
TEXTIELINDUSTRIE. HET ANTWOORD VAN DEN MINISTER VAN
ARBEID OP DE VRACEN VAN HET KAMERLID ALBARDA, DE AR
BEIDSWET EN CONTRdLE DOOR DE VAKBEWEGING.
Van hier en daar.
HüT VRAACSTUK DER WER5-
LOOSHEIDSVERZEKERINC.
Wij hebben onlangs een overzicht
gegeven van de praeaöriezen, d e ar.
dr. A. S. van Ririin en de heer J. G.
Keesing uitbrachten over d;t onder
werp. Thans laten wij. volgen een ré
sumé van het verhandelde over deze
praaadvieren op de vergadering der
naliocnlo vereeniging tegen de werk
loosheid.
Mr. Kortenborst meeDde, dat het
Standpunt door de werkgevers inge
nomen, vrijwel owreenkomc met het-
geen door d^n heer van Rhijn in rijn
prae-adv-.es a neergelegd. De werkge
vers rijn overtuigd, dat niet een wet
telijke regeling van de werkloosheids
verzekering noodlg is. Het i>articulier
initiatie! van de vakvereengingen
heeft voldoende tot stand gebracht,
dan dac de wetgever tusschen beide
beh'^eft ie treden. Spr. meende, dat in
ons land de huidige werkloosheid niet
rijn ooraaak vindt in het productie
stelsel.
Hierna was het woord aan den heer
Ponstevr.hoofdbestuurder van den
Typografenbond. Spr. achtte een be
zwaar tegen de tegenwoordige
steun- en werkloosheidsverzekering,
dat de rechtspraak te wenschen crver.
laat. Spr. was het eer.? me: de beide
prae-adviaeurs. dat de werkgevers in
de stewnregelmg mee moeten betalen.
Verschillende andere sprekers voer
den het woord. o.a. de heer S. A.
Maas. voorzitter van den Bood van
Fab rikaotenvereeirigingendie den
tijd ongunetig achtte om te spreken
over de werkloosheidsverzekeHngg.r>r.
meende, dat we nog een werkloosh©zds-
rrisis doormaken, waarmede men nog
de handen vol hee.'r. Spr. stekte zich
op het standpunt, dat de overheid
zich niet moet bemoeien met de werk
loosheidsverzekering. Bij de nocdrege-
ling is echter het ingrijpen van cle
overheid wel rtoodig. Spr. meende, dat
alle bemoeiingen van de overheid met
de werkloosheid-regeling in crisistijd
beboeren te zijn gericht op een zoo
spoedig mogelijk liquadeeren van den
huidigen noodtoestand.
De heer N ijk amp, bestuurslid van
het R. K. Vakbureau, bepleitte de me-
dozegging3chap van de werkgevers in
het beheer van de werkk>oz«-r.kassen.
Spr. wenscJite. da: zoo spoedig moge
lijk een wettige regeling van de werk
loosheidsverzekering zal worden inge
voerd en dat de werkgevers verplicht
zullen worden bij te dragen.
Prae-advi&eur rnr. dr. A. 5. van
Rhijn beantwoordde de verschillende
sprekers. Uet is onjuist, vond spreker,
zooai ©enigen beweerd hadden, dat de
crisis voorbij 12. De lijst van faillisse
menten, die i-de ren avond in de kran
ten staar, bewijst het tegendeel. We
leven nog in eon crisis-tijdperk, waar
in ^crisismaatregelen moeten gelden.
Spr. bleef 0ij zijn heiweringen, dat
niet langer de Min. van Arbeid moet
dragen de verantwoordelijkheid van
da werkioozenzorg, maar dat zij moet
worden getorst door werkgevers, werk
nemers en overheid tezamen. Spr. zei-
de. niet te kunnen aanvaarden hef
Brandpunt van den heer Maas, dat de
werkgevers in de werkloosheidsverze
kering geen taak hebben. Dit komt
doordat de lieer Maas tie vakvereem-
ging r.og ui-sluitend als een strijtlor-
gaan ziet. Spr. ces treed die meeniog.
Meer en meer zal de vakvereemging
zich op sociaal terrein begeven.
Hierna repliceerde de eweeil© prae-
adviseur. de heer I. G. Keesir.g. Spr.
zeide dankbaar te zijn voor de hulde
gebracht door de werknemers voor
hetgeen ze hebber, gedaan voor
werkloosheidsverzekering. Het speet
spr. echter dit compliment niet terug
te kunnen geven aan de werkgevers,
wam zij hebben zoo goed als niéts ge
daan no- ii in normale, noch in crisis
tijden. Spr. zette uiteen het. belang,
dat de werkgevers hebben van uirkee-
ringen aan crisis-werkloozenBlijven
die ui r-kee ringen achterwege, dan
gaan de arbeiders physiek achteruit.
Als de werkgevers dan later uit de
arte ids-reser.e werkkrachten willen
pakken, vinden zij mannen, die phv-
siek sterk zijn achteruitgegaan. Dit
is bij een onderzoek ia Eoge'.and aan
her licht gekomen.
Hierop werd de vergadering geslo
ten.
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
Van de overwerkver-
gur.ningen.
De minister van Arbeid heeft geant
woord op vragen van hec Kamerlid
Albarda aangaande het verleenen van
vergunning aan een a3nfal fabrikan
ten rot verlenging van den arbeidstijd
in bun fabrieken na een gedeeltelijke
einidging van 't conflict in de Textiel
industrie.
In dat antwoord wordt opgemerkt
dat het is geschied om de Ned. Ka
toenindustrie die op haar afzet in het
buitenland steunt ter hulp te komen.
De toestand in de concurreerer.-!e pro-
ducielnnden en in de afzetgebieden is
zoodanig aldus wordt verklaard
dar d'- diers:© kracht moet worden
ingespannen, om zooveel Producten te
kunnen plaatsen, dat voortwerken mo
gelijk is. Hiertoe kan werktijdverlen
ging niet steeds ontbeerd worden, om
dat het middel van loonsverlaging
maar tot zekere grenzen kan worden
toesrepasr.
Her ?'andpur.\ door de drie in sta
king 7. nde texrielariwiderawerCenigin-
gen in her najaar van 1923 tngenor
roen zij rich bereid toonden om aan
de 6r>V,sring van het geschil in de tex
tielindustrie mede te werken door toe
te stemmen in werktijd verlenging,
acht d" Minister dan cok volkomen
juist. Dat 00 de toen ter sprake ge
brachte denkbeelden door de verbon
den werkgevers niet is ingegaan, doet
aan die princrpieele toestemming der
prhe*',ar? niars af. evenmin als t feit
r r riidens der verderen duur der uit
sluiting één dier drie arheidcrsnrak-
vereenigingen welke vereeniging
minder bij het geschil betrokken leden
telde dan de beide overige tegen
stander van een dergelijke werktijd-
verlenging is geworden.
En hoewel nu de toestemming der
arbeiders niet vereiacht wordt om een
overwerkvergunning ingevolge art. 2»
eerste lid der Arbeidswet 1919 te kun
nen verkenen, ia de NL rus ter niette
min van oordeel, dat in het algemeen
tot het verieenen van zulk een ver
gunning, wanneer daartoe overigens
termen aanwezig zijn, gereeder kan
worden overgegaan, wanneer van ar-
beidersziide daarmede aoeoord word;
gegaan dan wanneer van die zijde pp
medewerking met valt te rekenen.
De Minister achtte een hervatting
van den arbeid der 22.000 bij het con
flict in de textielindustrie betrokken
arbeiders een zaak van algemeen be-
ifng en had de overtuiging, dat, wan
neer hij aan de regeling van het over
werk, welke getroffen is tusschen den
Riiksbemiddelaar en de meerderheid
der bij het geediil betrokken georga
niseerde arbeiders zijn medewerking
onthield, de hervatting van den ar
beid nog langer op zich zou doen
wachten.
Over den stand van het conflict nog
het volgende:
Volgens mededeel:tig van het hoofd-
heatanr van I'm tas is Maartdag het
aantal werkwilligen in de fabrieken te
Enschedé met 81 gestegen en bedraagt
het aantal efcans 1706. De aangesloten
fabrikanten hebben its de fabrieken
aangeplakt, dat arbeiders, die het
werk willen hervatten, rich niet di-
ia de fabriek mogen begeven om
plaats te neinen achter hun getouwen
doch zich eerst hij de portiere moeten
aanmelden. Verder hebben zij meege
deeld, dat de kostwinnersbijslag van
1 1.50 per week in geen geval zal wor
den uitgekeerd aan de arbeiders, die
na 21 dezer het werk zullen hervatten.
VERDERE DOORVOERINC OER
ARBEIDSWET.
Contrftle dcor de vak
beweging.
Naar Het Volk verneemt hebben
:tenhui3 en Kupers, voorzitter en se
cretaris van het Nederiandseh Ver
bond van V;Avereen:g.ng«m op 5 Juni
bespreking gehad me: minister
Aalbe ree in verbond met de door de
Tweede Kamer op 9 April aangenomen
motie-Schaper, waarin op verdere
doorvoering van de Arbeidswet werd
aangedrongen.
Door de bestuurders van het N.V.V.
werd er bij den minister op aange
drongen, zoo spoedig mogelijk a'an het
geen in deze motie werd gevraagd,
uitvoering te geven. Zij gaven den
minister in overweging voor de nale
ving der wettelijke bepalingen de hulp
der vakbeweging in te roepen, die
van de zijde van het N.V.V. gaarne
verleend zou worden.
In overweging werd gegeven, uit de
akbeweging in verschillende plaatsen
onbezoldigde controleurs aan te stel
len, die de bevoegdheid zouden erlan
gen, overtredingen te constateeren en
eventueel procesverbaal op te maken.
De minister stond tegeover dit denk
beeld niet onsympathiek; bij verklaar
de er steeds een voorstander van te
zijn geweest, de vakorganisaties -;n de
controle op de naleving der arfceids-
ee te betrekken.
Hec resultaat van deze besprekins
is geweest, dat de minister het.N.V.V.
in overweging gaf. zich met de andere
V'akcentralen omtrent deze aangele
genheid te verstaan en hem dan een
bepaald plan voor te leggen.
Reeds is door het bestuur van .het
N.V.V. een conferentie uitgeschreven
met, vertegenwoordigers van de bij het
Verbond aangesloten organisaties,
welke bij deze zaak speciaal betrok
ken zijn.
SALARISRECELIN C RIJKS
WERKLIEDEN.
Men meldt aan de Maasbode:
De commissie-De Wilde, die de ar
beidsvoorwaarden van de Rijkswerk
lieden regelt, heeft met aigemeene
stemmen op 1 na een ontwerp-rege-
lïng aangenomen van naar secre
taris. den heer Mastebroek, dat aan
de Regeering zal worden aangeboden.
Het houd: :n een behoud der 6 Joon-
groepen (de Regeering had 5 voorge
steld). Met 3 stemmen tegen wend be
oten den kindertoeslag te handhaven
ar. het. Lse jaar de Regiering wilde
het lGe jaar en een overeenkom
stige toelage vast te stellen voor allen,
die in Rijksdienst werkzaam zijn. De
ze voorstellen zijn gunstiger dan die
welke vroeger zijn gepubliceerd. Het
verschil bedraagt 2 a 3 per week.
De looncommissie staat, op het stand
punt, dat. er voor 1925 geen verdere
verlaging der loonen mag plaats vin
den. daar de levensstandaard zelfs
ijgende is.
incezOnoen medeoeelincen
4 60 Cts. par regsl.
kwelling is, den langeren arbeidsdag
opgedrongen wordt.
De regeering, die de Koninklijke
Lloyd en de Hanzebank. de sigaren-
induBtrie en de schoenenindustrie te
hulp is geaneld. staat bij een lovens
gevaarlijke crisis in de katoennijver
heid, alsof zij daarmede niets tc ma
ken heeft.
Zij, die zegt te gehoorzamen aan
rechtsbeginselen, hooger dan die wel
ke door ons geéerbiedigd vorden,
wacht bij de groote en langdurige
worsteling in aa textielnijverheid on
bewogen en onbewegelijk, tol het ge
weld van den sterkste den et rijd zal
hebben beslist.
Haar onaandoenlijkheid eo haar ge
mis aan initiatief bij dit groote con
flict. dat een aangrijpende lijdensge
schiedenis van duizenden heieekent.
zullen een bistere berinnerin» nalaten
'an de tweede en slechtst0 phase van
het kabinet-Ruys de Beerenbrouck—
A albe ree.
Uit de Pers
In ..Het Volk" een beschouwing van
J. V- A. over de houding van de Re-
geericz in het Texrielconflicr. Aan
het einde ervan wordt opgemerkt:
Alles wijst er op. dar, de regeering
den moed en de kracht mist om in
den grooten textielstrijd een recht
vaardige oplossing te bevorderen.
De man van het „ethische loonmini-
mum", de heer Aalberse, riet lijde
lijk toe, hoe van een van de slechtst
betaalde groepen industrie-arbeiders
voor den tweeden keer binnen ander
half jaar een brok van hei karige loon
af.'-'ehoudon wordt.
De man van den achturendag, mr.
Aalberse, ziet lijdelijk toe, hoe aan
arbeiders, wier arbeid meer dan die
van de meeste anderen een geestelijke'
zijn kleine advertenties ln het
„TREFFR" advertenties A12.
worden aangenomen bij bet
BIJKANTOOR
HAARLEM
'Tempeliersstraat 32
TELEFOON 209
worden de verschillen voor de betrok
ken ambtenaren noe grooter. Een
ambtenaar met zes kinderen zou door
intrekking van den kinderbijslag al
leen reeds 6 maal 2 12 pCt. is 15 pCt.
moeten missen van zijn salaris, afge
zien nog van de andore verlagingen,
die, zonder aantasting van het Be
zoldigingsbesluit zullen kunnen wor
den toegepast.
Hooger© ambtenaren, die in bet al
gemeen grootere periodiek© verhoo-
gingeu hebben gehad, rullen die voor
een deel weer moeten afstaan. Maar
vooral ook op het levenspeil der
minst draagkrachtige gezinnen zul
len maatregelen, gelijk zij door Mi
nister Heemskerk in uiizicht zijn ge
steld en voor de regeeriag uiteraard
onvermijdelijk zijn vsanneer de Staat
een proces verliest, een bijzonder fu-
nesten invloed hebben.
De regeering heeft steeds getracht
de korting voor de gezinnen zoo
dragelijk mogelijk te doen zijn, maar
bij handhaving van een bepaling als
vervat in het beruchte art. 40 van
het Bezoldigingsbesluit zal in de toe
komst de billijkheid geheel uit het
oog verloren moeten worden.
Omdat voor de regeering dan
slechts overblijven de maatregelen,
door Minister Heemskerk genoemd.
En omdat hel ondenkbaar is zoo
besloot onze zegsman ons vraagge
sprek, dat het Nederlandsche bud
get een salarislast als er thans op
rust, kan blijven dragen.
HET DALTONSTELSEL.
Ia Het Onderwijs, het orgaan
der hoofden van scholen, schrijft de
heer Bokhorst over het Daltonsteisel.
Het Daltonsysteem is een gewijzigde
vorm van aanbieding der leerstof, het
is geen poging tot leerstofhervorming.
In de Daltonschool heerscht het ia-
•-ei'eclitalistne precies als in oare scho
len.
Met de verandering, die het Dalton-
stelsel yil. komen we grensrins waar wo
wezen moeten. Ik geloof zeb's niet, cat
ze binnen de grenzen van ons intellec
tueel onderwijs een zoo groote verbete
ring zal blijken te zijn. als men op 't
oogenblik wel meeat. Misschien voor de
proletai-.ersschooL Willen we werkelijk
hervormen, dan moet er veel dieper ge
spit worden. Dan moet de maatschappij
ons verteld hebben, dat dat heele intel
lectualisme een ramp is, en de maat
schappij met hommels in plaats van
werkbije® bevolkt. Daf we en ze werk
bijen sorteeren moeten naar het werk,
waar re het meest voor geschikt zijn en
dat we ze moeten leeren honig naar den
korf te dragen en weinig voor zichself
te eischen.
In deze richting brengt het Dalton
systeem ons geen pas verder, evenmin
als Montessorï. Als de N'uiscommissie
dan ook schrijft in haar stellingen, dat
hervorming van ons geheele school
stelsel naar do beginselen van het Dal
tonsysteem een urgentie en bij uitstek
belangrijke zaak is, dan waag ik, dit te
betwijfeiv'.
Hervorming van ons geheele school
stelsel is een urgentie en bij uitstek be-
langrijke zaak, accoord, maar die her
vorming moet veel dieper gaan. 't aan
passingssysteem zehe onderstboven
gooien en niet maar een kleine wijzi
ging brengen in de wijze van aanbie-
ding der leerstof. In de leerstof zeive
zit vooral de fout.
Het vergiftigings.qeval
te Amersfoort.
Een onderzoek naar beklaagdes
geestvermogens bevolen.
Dinsdagmorgen deed de rechtbank te
Utrecht uitspraak ia de zaak tegen den
31-jarigen Amersfoortschen drogist, B.
J. V.. beschuldigd van poging tot moord
op zijn echtgenoote Anna van Leeuwen.
Het O. M., waargenomen door Mr.
Steenberghe had, bewezen achtende dat
bekL tweemaal poging tot moord had
gepleegd, eenmaal door het toedienen
van loodarsenaat. der tweeden keer door
pogir.g to: gasvergiftiging, de maxi
male straf van twintig jaar gevangenis-
g-eischt.
Mr. Geldorp Meddens al» verdediger,
had beide pogingen tot moord niet be>
wezen geacht en vrijspraak tubs, een
onderzoek naar beklaagdes geestelijke
vermogens gevraagd.
De Rechtbank uitspraak doende,
schorste het onderzoek dezer zaak en
beval een onderzoek in te stellen naar
'Attklaagdes geestvermogens.
Van de salarissen
der ambtenaren.
Wat zal er gebeuren als de
Staat een proces verliest?
Een bijzondere medewerker van he»
Hbld. schrijft:
Nu van de zijde der ambtenaren
uitvoering schijnt t© worden gegeven
aan het denkbeeld om den Staat een
proces aan te doen over de rechtina-
tiiffhcid der salariskorting, 'nebben
wij aan een "bevoegde autoriteit de
vraag gesteld, wat er gebeuren zou
indien de Staat dit procea zou ver
liezen. Onze zegsman achtte het zeer
onwaarschijnlijk dar. d« Staat zóu
verliezen, maar gebeurt het. dan
moet de korting, welke voorloopig
in afwachting van do definitieve sa
larisregeling cp de ambtenaren
salarissen is toegepast, weer worden
uitbetaald. Maar aan kan de Staat
het er toch niet bij laten, omdat hij
den giOotcn salarislast niet op de ge-
grooting kan behouden.
De regeering zal dan al die
maatrege le n moeten toe
passen welk© onder «let
vigeerende bezoldigings
besluit mogelijk zijn. ten
einde dien salarislast
te drukken.
Onze zegsman wees erop, dat feire-
lijk tot dusverre slechts één der
christelijke ambtenaren-organisaties
schijnt te hebben begrepen d© betee
ken is van dit standpunt en de eigen
aardige en schadelijke consequenties
welke eventueel uit het winnen van
het proces voor de ambtenaren zou
den voortvloeien. Het hoofdbestuur
dier organisaties blijkt goed te heb
ben geluisterd naar de waarschuwing
welke Minister Heemskerk bij d.> be
handelaar van Wetsontwerp 312 in
de Tweede Kamer in de volgende be-
woording'.n heeft geuit Handelingen
bladzijde 1945. 2de kolom): ..Met too-
passing van den regel, in het inge
trokken art. 40 gesteld dit mag in
dit verband even opgemerkt worden)
zou toch een zeer belangrijke verla
ging van d© inkomsten der ambtena
ren kunnen plaats hebben i m-
mors terugneming d r
sinds 1 Juli 19 2 2 toe-
geken'd© verhoogingen
valt, evenals een even
tueel© intrekking der
kindertoelage en een
verhooging der pensi
oenpremie, daarbuiten,
maar dat zou zijn een bezuiniging
op de personeelsuitgaven op zoo zeer
ondoelmatig© en onbillijke wijze, dat
wel niemand daarnaar zou verlan
gen".
Ho© onbillijk de maatregelen zou
den werken, welke de regoering zou
dienen te nemen wanneer de Staat
het proces verloor, heeft onze zegs
man ons met een enkel voorbeeid dui
delijk gemaakt. Hij nam ter verge
lijking aan, dat van twee telegrafis
ten, die beiden het maximum salaris
sluit roelaten 't salaris van den jong
st© zijn maximum eerst in dit jaar
heeft verkregen. Dan zou de bestaan-
do redactie van he: bezoldigingsbe
sluit toelaten her. salaris van dc jong
st© met f200 te verminderen. Was
hij getrouwd en had hij één kind,
dan zou hem bovendien zijn kinder
toelage nog kunnen worden ontno-
men; zijnde 21/2 pCt,. van f2700,
dat is f 67.50. Met, inachtneming van
het bestaande Bezoldigingsbesluit zou
er dus tusschen het salaris van de
beide telegrafisten in dit geval een
verschil van f 267.5j ten ongunstc
van den jongste kunnen, ontstaan, ter
wijl op het oogenblik d© jongste
juisr f 67.50 (de kinderbijlage) meer
verdient. Zijn er meer kinderen, dan
Een jongen vermoord.
Twee studenten de
laaghartige daders.
Een strijd met miilioenen.
Nog nimmer t» er m de Ver. Staten
zoo n senaat:© verwekt, a's door den
kizider-roof en moord, die op 21 Mei
in Chicago heeft plaats gevonden. Op
dien dug werd zoo zchriift do cor
respondent van do Telegraaf te Now-
K het zoontje van den million-
nair Jacob Frank» vermist en heel
Chicago in beweging gezet, oen de op
lichters te vinden. Meer dan honderd
detectiven en politie-agcnten zochten
zonder resultaat naar de daders. Dag-
bladen, de mayor van Chicago en de
ader van den gestolen knaap, loof
den den t© zamen een som van 30.000
dollar uit, om deze misdaad op te hel
deren
Een arbehier vond in de nabijheid
van een moeras het lijk van een knaap
doch niemand kwam toen al dadelijk
op de gedachte, da', déze jongen, wiens
gelaat met vitriool verminkt en on
herkenbaar was gemaakt en zonder
kleeding gevonden werd. de vermiste
zoon van den millionnair Jacob
Franke kon zijn.
De roovera van het kind wisten ook
niet dat het slachtoffer van hun mis
daad zoo spoedig gevonden zou wor
den; en gingen met d© uitvoering van
hun krankzinnige plannen door, als
of zij nooit ontdekt konden worden
Zij stuurden «en brief aan den vader
van den vermoorden jongen Daarin
eischten zij een losgeld van 10 000 dol
lar. Er worden zeer gecompliceerde,
maar wel overlegd© aanwijzingen ge
geven. op welke wijze mr. Franks dit
geld aan de kinder-roovers moest doen
toekomen. Kort daarop werd mr.
Franks getelephoneerd. Een gele taxi
zou hein komen Afhalen, naar den af
gesproken trein brengen en vervol
gens zou d© geld-drager een bundel
tje, waarin de dollars verpakt moes
ten zijn. uit het treinvenster werpen.
Op een plaata die door d© roovers zeer
nauwkeurig was aangeduid. Onder-
tusachen was d© broeder van mr.
Franks door een detective naar de
Morgue van Chicago meegenomen.
Toen deze het Jongenslijk zag, con
stateerde hij onmiddellijk, dar, het de
zoon van zijn broer was. Direct tele
foneerde hij naar diens woning. Deel
de de hartverscheurende tiiding me
de en verzocht aan zijn broer t© wach
ten tot hij terug kwam Ni'mar.d
dacht toen nog nan de taxi. die bui
ten 3tond f© wachten, doch later ver
trok, zonder dat iemand er naar
vroeg.
De detective©, die de om gering van
het moeras zorgvuldig hadden afge
zocht, hadden een bril 'pincé-nez)
gevonden. Eerst dachteu zii dat die
aan den jongen behoorde. Doch mr.
Edward F"ranks ontkende dit. De jon-*
gen had naar zijn weten nooit een
bril gedragen. Deze vondst leidde t~f
de ontmaskering an de twee mil-
lionnair'zoons. Riehard I.o-b en Na
thans E. T.eopo!d Jr.. die thans een
volledige bekentenis van hun ©ngewo
ne en afgrijselijke misdaad hebben
afcelecd.
De stAatsadvocaat, di© het onder
zoek- leidde, liet direct alle winke's
in Chiengo afzoeken om te weten waar
dergelijke pirce-nez verkocht of ge-
fah icnnrd we'd n. ^'«e-tives 'w>-
ni'i *0 weten, de' de Brevier" Qoti-
eal Com pan v in Brooklyn N. Y. :'ez«
brillen maakte en dat Aimer en Co.
Je Chicago de verkoopers waren. D^ze
firma houdt er een oogspecialist op
na. die do oogen van briüen-Voopers
onderzoekt. De bewuste bril wm door
Nathan Leopold Jr. gekocht, de zoon
van e«n der rijkste ingezetenen tan
Chicago, wonende in het ..milliocn-
dollar'"-kwartier van deze stad. Of
schoon de staatsadvocaat vermoedde,
dat hij op een verkeerd spoor was
aangeland, liet hij onmiddellijk dezen
Jongen, een buitengewoon knap stu
dent., bij zich ontbieden. Leopold Jr.
verscheen voor den rechter-coinmissa-
ris cn speeldo zijn rql van onschuldi
ge too uitmuntend, dat dc stnatsad-
vocaat h©m naar huis BfUde sturen.
De vei klaring '.An Leopold, dat hU
herhaalde malen het moeras bezocht
had om studies te maken van het le
ven der vogels, klonk plausibel, om
dat deze Jonge geleerde doceerde in
ornithologie. Hij erkende, dat de pin-
ce-nez van hem was en waarschijn
lijk verloren nas gegaan bij zijn on
derzoekingen in '1 moeras. Daarna
verteld© hii luchthartig. op welke
wijze hij den middag cn avond van
den 2!sten Mei had doorgebracht Dit
alibi klonk zeer overtuigend. Leo
pold had dien middag met ziin vriend
Riehard Loeb Jr.. in z:jn auto getoerd
en was "s avonds met hem en twee
moitjes naar verschillende ei.barets
gewreet. De staatsad-ocaat liet nu
Riehard Loeb dagen. Deze Joneen. on-
•er 18 jaar oud. is do Jongste en
knapste student van de Universiteit
van Chicago. Niet zoo'q liefhebber cn
bekvechter als zijn vriend Leopold.
Rapper uit het denkspoor gesla;-en.
waarin hij door Leopold was geleid.
Zwakker, angstvalliger. Teen dc rech
ter hein verzocht om t© vertellen wat
hij op den middag van den 2l*t<-n Mei
had uitgevoerd, verklaarde hi> pre
cies hetzelfde als Leopold. Hij ontken
de echter dat hij avonds in 't gezel
schap van Leor-old was geweest.
Toen begon d© staatsadvocaat de
twee jongen mannen. wier vader mil-
liocr-cn commanderen en tot de aan
zienlijkst© burger* van Chicago be-
hooren. fe verdenken Leopold
had verklaard, dat hij «n zijn eisren
auto getoerd nasi. D© rechter liet deo
chaulfeur van de familie Leopold ver
schijnen; en deze verklaarde, dat d«
auto van den jongen student niet uit
de garage waa gekomen. Het alibi der
beide jong© mannen was dus gelogen.
De rechter van onderzoek zei tegen
den jongen Loeb, den zwakste van do
twe©. dat hij een leugenaar was en
leverde hem het bewijs dat de auto
van zijn vriend Leopold niet uit de
garage was geweest. Loeb schrok lijk
bleek. begon te hakkelen en bekend©
tenslotte, dat zijn alibi niet klopte
met de waarheid.
I.ocb werd in een zonderlinge kamer
gebracht; soort inqui«i:i»c<-l. geheel
zwart bebangere oranje 'teel licht dat
door smalle spleten binnen vloeit.
Drie mannen in zwarte toga's zitten
in absolute stilte achter een tafel met
zwart laken, waarop een groot zilver
kruis ataat. Een soort gruwelkamer,
zooals w© ons die voorstellen uit den
tijd der groot-inguisiiie. In zoo'n ver
trek worden echte of vermeende mis
dadigers murw gemaakt; ..geroos
terd" noemt men dat bier. De onder
zoeker? pas en dan den ..third de
gree" (den derden graad) 'oe. een in
stelling die de Ameriknnnsche politie
en detectives een treurig© vermaard
heid heeft bezorgd Dikwijls paf men
d© erg-rüjksfe methoden toe. om ge
vangenen te dwingen een volledige
he.kentenia af t,© leegen. 'Men moe»
daarover het fantastisch-lugubere
werk van Jack Lrndon leen getiteld
.S'r'ieh» Jacket!" (dw»neh"i*\ Di*.
maal gebruikte dt. n©' -i- de/g©liik»
middeleeuwfiche pijnitzingon niet.
doch nam den jongen favéb. in die si
niafere kamer een verhoor af dat ze
ven uur duurde.
Daarna werd Leopold gehoord.
Toen die vernam, dat zijn vriend
Loeb een volledige bekentenis had af
gelegd. zei lui cynisch: ,.lk had dat
an dien zwakkeling kunnen en moe-
en verwachten". Leopold was nijdiz
n zei: ..Loeb heeft den jongen Frank
vermoord. Dl© eer gun Ji hem van
harte".
Daarna schema de jsluizen van wel-
sprekendheid nj Leopold ëtxpcud ta
in. Ill] stelde er een soort eer iu <lu
detectives en rechters m allee behulp
zaam to ziju. Toen zij ui hot moeras
de schrijfmachine niet konden vindon,
lie LoqJ) daarin had gegooid, zei Leo
pold, dat ze een sterken magneet
moesten gebruiken. Snoe'de voonuu-
rend over zijn groote belezenheid en
kennis van obscene literatuur, o.er
zijn Latijusc.io <.n G.ieksche studies,
doceer en in ornithologie, enz.
In het zeer ver.ort komt de beken
tenis liierop neer. Sinds maanden koes
terden de twee vrienden f.ot plan. om
den jongen t« vermoorden. Beiden
zeggen alleen om de sensatie to onder
vinden van ©en echten moordenaar.
Achteraf blijkt echter dat deze voor
stelling vun hun daad volmaakt gelo
gen is. Eindelijk hadden zij den dag
bepaald, een auto gehuurd die er pre
cies uitzag als I-eopold 5 eigen wagen
en hadden toen gewacht tot de Har-
vardschool uitging. Zij vroegen den
jongen Franks om met hen me© te
'Hen. Franks weigerde, doch nam
plaats op de tree-plank. Een d r twe©
studenten trok den jongen toen in den
auto. Wat er verder gebeurd is schijnt
van leugens nun elkaar to hangen.
Leopold beschuldigt Loeb ca deze
Leopold.
Of do Jongen docd of bewudclot©
was, toen do twee zoentjes van Chica-
go-mil!ionnairs hem naar het mo ras
reden, wordt niet gezegd. Wel dat zij
hem gekneveld hadden, waa:op mis
schien de dood is ingetreden. Dwars
door dit moeras loopt ©en spoorweg
en er onder door een soort duiker, ©en
breed© pijp, di© 1- na geheel onder
water stood. Hierin verstopten d©
twee misdadigers het lijk van het jon
ge ventje, nadat zij hein naakt had
den uitgckle-d. Toevallig passeerde
daar ©cn arbeider, di© ander» altii-1
den gpoorwegdljk volgde. Hij rag iets
wits uit de pijp steken: onder/v-cht
dit nader en bemerkte dat het e©n
voet wa». Trok uit al!© macht het li
chaam ©r uit; waarschuwde do poli
tie, die daarna in staat was h©t mv>
terie op t© helderen. De twee studen
ten hebben zooals zij bekennen, de en
moord gepleegd om de ongeloofliik©
sensatie van het geval, voor liv.-©ld
cn avontuur. Dunkt onzin". Pez«
verklaring van een misdaad, dl© laag
hartig en gemeencr is dan honderd
moorden gepleegd uit wraak of om
roof, kan alleen het verfoeilijke werk
zijn geaceet, van twee volkomen ab
normaal ontwikkeld© individuen. Vun
gevaarlijk© zedelijk laagstaand© sujet
ten die in ten krankzinnigengesticht
thuis bohooren, waarin men reeds
langen tijd een plaats voor hen .'.ad
moeten reaerveer.-n. Dat zij beiden
zoontje© van miUionnaire zijn. is voor
hen misschien het grootste ongeluk
gewe-rst, dat hen ooit kon overVmnien.
M'ijd volop in hot geld. Grootheids
waanzin fprockt uit d© antwoorden
van Leopold, die op 19-jarigen leeftijd
vertelt, dat hij in oen afzonde rink©
wereld leeft cn zijn eigen rechter is.
't Liefst zou hjj een pistool nemen,
om van al dio onnoodig© drukte af
to zijn.
Thans komen de duurst© advocaten
op de proppen. Hun doel is, om do
twee ontoerekenbaar te laten verkla
ren, om hen t© relden van d© galg en
op t© sluiten in een krankzinnigenge
sticht. D© sympathieke Amerikaan-
sche per* noemt dit ..The Battl© of
Millions" (miiliocnen-gèvechl) omdat
de oudere misschien met hun duiten
zuilen trahten, de hor Je wetten vna
den staat Michigan in elkaar te schie
ten. Franks senior, wiens oogappel
door de twee zonderlinge Jonge man
nen vermoord werd. zweert: dat die
misdaad gewroken moe', narden. De
twee «tudenten moeten ter dood ver
oordeeld worden, al zou het zijn for
tuin van 15 millioen dollars koares.
Niet hanvon' zegaen de twe© ander©
vaders, dieSO muiïoen dollar bezitten,
lederen dag »i©n kolommen nieuws
„Strijd der Miilioenen"; de moord
zelf is al vergeten.
0e verdwijning van Matteoti
De Italiaansdie censuur laat maar
weinig berichten door over de xaak-
Matteo'.i. Zoo valt nog niet te weten of
er met zekerheid van een moord gespro
ken kan worden, maar de algemeen©
beroering, die er blijkbaar in Italic
heersch:, valt toch niet je verbergen.
De raak neemt ook voor het prestige
van Mussolini een ernstigen omvang
aan en bet meett verspreide der fascis
tisch gezinde bladen, de Giornala d'lta-
lia herinnert aan tal van ongestraft ge
bleven wandaden der fascisten én irgt
ten slotte, dat het land de waarheid wil
weten over de zaak Matteoti en wil dat
het recht rijn beloop hebbe„anders
sou Mussolini, die bij deze gelegenheid
een nog hooger plaats kan verkrijgen
in de bewondering en genegenheid van
het volk. een heel eind neerdalen van
het voetstuk, waarop de natie hem ge
steld heeft."
De Temps wijdt e©nige beschouwingen
aan den parlementairen kant van de
zaak. Het blad schrijft over de Kamer
vergadering van verleden Vrijdag,
waarbi? de Kamer voor oobepaalden tijd
verdaagd werd
..Naar aanleiding van de zaak Mat
teoti weigerden de leden der oppositie
aan de vergadering deel te nemen. ï>e
regeering. die een groot debat had ge
wild ©ver de aanstaande begrooting.
was verplicht de Kamer te verdagen.
De minister van Financién moest er
zich mee vergenoegen credieten voor
zes maanden te doei aannemen :n plaats
van voor een jaar. Aan deze stemming,
die geheim was. namen in het gche©!
slechts 185 leden deel van de 535. di©
het lt.?li.-ian«che parlement telt. De
door de rege©ring gevraagde credieten
werdfcn met J78 stemmen tegen 7 aan
genomen. Krachtens de huidige kieswet
riin 356 Kamerleden in werkelijkheid
benoemd door Mussolini, zonder nog
r©n z'.-irj anderen te. rekenen, die met
zijn steun g-kozen zijn. De crisis rou
niet zoo snel een zoo ernstig aanzien
gekregen hebben, indien rij niet reed*
langen tijd gesmeuld bad."
