HAARLEM'S DAGBLAD
-
Klachtenoverbezorging
klachtenoverbezorging
Het Dienstboden-vraagstuk.
Stadsnieuws
Een verbetering van den Korten
Zijlweg te Overveen.
Begrafenis mevrouw Cremer
41e Jaargang No. 12587
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 2 Juli 1924
ABONNEMENT EN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd III ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1 -75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
is (kom der gemeente) 13-57H- Franco per post door Nederland f3.87J4-Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd I abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f0.57H; franco per post fO-65. 131 per plaatsing, elke regel meer 15 Cents contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, WIJkeroog, IJmifMen,
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 D'reC,e^Hro\dridacteuRr^0^rpeereboomREB°°M Beverwijk, en*., enz. Drlehulzerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
De Administratie van Haarlem's
Dagblad verzoekt vriendelijk
rechtstreeks te richten naar het
Bureau Groote Houtstraat 93,
Telefoon 724
AGENDA
WOENSDAG 2 JULI.
JI. O. V., concert ln den Hout,
Melkinrichting voorheen Van Brug
gen (in den Hout). Strijkeoncert.
Bioscoopvoorstellingen.
DONDERDAG 3 JULI.
Groote. KerkOrgelbespeling van
7.30—8.30 uur. door George Robert.
(Vrije toegang).
Cinema Palace, Groote Houtstraat
Bioeooop voo retell in? 8 uur.
Theater ..Do Kroon". Groote Markt
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Luxor-Theater. Groote Boutstraat:
Bioscoopvoorstelling. 8 uur.
Scala-Theater. KI. Houtstraat 77
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Atlanta-bioscoop. Zijlatraat, Bios
coopvoorstelling. 8 uur.
kamertje
veelal
kente-
het vrije
niet teller
Toch geloof ik, dat er een
ring komt.
Of de betrekking intern te verkie
zen is loven de externe ia zoo indivi
dueel. Hebben ze bij mevrouw een ge
zellige keuken of een aardig kamer
tje, dan ia intern zijn te verkiezen,
wanneer de meisje» in haar eigen huis
geen huiselijkheid of gezelligheid heb
ben".
MEJUFFROUW M. C. BERDENIS
VAN BERLEKOM
geeft ala haar
Van het gezin, waarin het meisje
komt en van het meisje zelf hangt het
af, of de betrekking te verkiezen 1»
als interne of als externe".
Hiermede hebben wij zoo getrouw
mogelijk weergegeven, wat in net hart
en in het hoofd van onze zes vrouwe
lijke gemeenteraadsleden aangaande
den dienstbodennood leeft.
'M. M.-L.
rj4
jm8
De meening van de zes vrouwelijke leden van
den Haarlemschen Gemeenteraad.
MEVROUW VAN LOOY.
„Hoe ik mij de
blowing van het
d ie ns tbode- vraag-
|stuk dcnkl Daar
ia rnaar tón op
lossing voor. De
kantoren en fa
ken moeten
geen meisje» meer
I aannemen, maar
enkel jongens.
Zijn we zoover.
Hd.in Ls er geen
J dienstbodennood
meer", zei Me
vrouw Van Looy vol overtuiging.
„De kanker van de msstschappij .is, I
dat de t«sr.-nwoord:ge meisjes niet
meer in de huishouding willen gaan,
m.aar naar de fabrieken cn de kanto
ren. xoodat die meisje» a's ze een
maal trouwen, van de huishouding be
droefd weinig afweten. Hoe kan een
gezin tot welstand komen, als do
vrouw de* huizee niet <Te'huishouding
kent. niet gepast zuinig en de waar
de van het geld niet kent. En de zui
nigheid is ver te zoeken tegenwoor
dig! Vroeger maakten de meeste meis
jets haar oigen goed, van oud word
weer nieuw gemaakt, het werd ver
steld en wear eens versteld. En nul
Welke winkel» maken alle goed" za
ken t Dat zijn de confectiemnenzijnen
Zelf iets mMcen! Nee hoor! Al» het
stuk of oud is, wordt he< eenvoudig
weg gedaan 1
Óm de animo voor het dienen weer
een beetje aan te wakkeren, geloof
ik wel, dat de dames goed zouden
doen, aan de meisjes wat meer vrij
te geven. Het kantoor- en fabrieks
werk lokt juist daarom zoo aan, om
dat het aan de meisjes meer vrijen
tijd laat, ze zijn 's avonds om half
ze» vrij. de Zondagen hebben ze ook
vrij en daarin moeten de dames wat
Bjeeirnnnde zijn.
Het salaris vind ik ruim voldoen
de. al denken de meisjes wel eens,
dat ze op kantoor of fabriek meer
verdienen. Zo vergeten dan in die be
rekening kost en inwoning en al wat
er nog bij komt.
Een opleiding aan een
SR. ~r.>-1huishoud
school lijkt mij niet noodig. De oplei
ding is thuis, bij moeder, en die moet.
practisch zijn. niet theoretisch
De Vereeniging van Huisvrouwen
zou hier nuttig werk kunnen doen,
want deze quaeetie raakt toch in de
eerste plaat» de huisvrouwen. Zij
moest de ouders van do jonge meisjes
op hot nut van huishoudelijk werk
voor hun dochters wijzen. Ik donk
mij dat zoo. dat de Vereeniging bij
voorbeeld op de hoeken der straten
biljetten liet. aanbrengen met den vol
genden inbond: ..Ouders, waakt
voor dat uw dochters goede huisvrou
wen worden! Stuurt haar niet te vee
naar de fabrieken en kantoren waar
zo misschien eerst, wat meer zullen
verdienen, maar dat ten «lotte gaat
ten koste van het levensgeluk uwer
kinderen, daar zij lafcr door gebrek
aan huishoudelijke kennis zich zelf en
haar gerin niet gelukkig kunnen ma
ken". De redactie der biljetten zal do
Vereen,iging van Huisvrouwen natuur
lijk naar eigen inzicht moeten wtjza-
Op de scholen moet er a1 aange
stuurd worden op de ontwikkeling der
huishoudelijke gaven onzer dochters,
evenals de zucht tot zuinigheid moet
aangekweekt worden.
Ik kan moeiliik zeggen welke
dienstbetrekking -ik voor de dienst
meisjes beter vind, de interne of de
externe, omdat dat geheel en al af
hangt van hef milieu, waaruit het
meisje komt en de betrekking waarin
ze komt.
Maar dit is en blijft voor mi] de
oplossing: de meisjes niet naar de fa
brieken en kantoren, maar in de
huishouding, waarvan ze later in haar
eigen huishouding weer baar nut zul
len trekken".
MEVROUW MAARSCHALLKOM IN
zc: mij het vol
gende:
„Tja. ik heb er
natuurlijk mijn
gedachten wel
over loten gaun,
.maar een op
lossing. .1 Er zou
er, dunkt mij,
wel een .zijn.
maar ik voel er
volkomen de be
zweren van.
de meisje» :n het dienstbode-
zijn tegenstaat, is dikwijl» de weinige
vrijheid en het gevoel van vast zitten.
Al» de andere meisjee van kantoren,
fabrieken en winkels vrij zijn, dan
zijn ze vrij van d.it werk: hij onze
dienstmeisjes is dat bijna nooit het
geval. Zitten rij 's avond» tn haar
keuken of in haar kamertje, bezig
met naaiwerk, rnet schrijven of ver
diept in een mooi boek, dan komt het
dikwijls voor dat ze er weer af moe
ten: óf mevrouw schelt om thee.
aan de buitendeur wordt gebeld, zoo-
dat ze steeds nog het gevoel hebben,
dat ze toch niet vrij zijn. Ook duar-
om zou ik er voor voelen, dat dc meis
je» in uurloon werkten als ik er niet
bijna tegelijk de onuitvoerbaarheid
een gezin van begreep.
Hetgeen de meisjee ook stuit,
dat in sommige gezinnen en ook
haar eigen kring op de dionsimcii
wordt neergezien. De afstand tu-^-
schen mevrouw en het meisje is dik
wijls to groot, in lt«t gezin moet over
liet algemeen meer belangstelling voor
de aangelegenheden van het meisje
getoond worden, ze moet hui» ge
nooto zijn, het moet bijvoorbee!'
niet voor kunnen komen. (Jat, aooala
ik onlangs van een meisje hoorde,
toen rij aan het schoenpoetsen was,
de dochter de» huizo» langs de keu
ken kw&m cn een poor schoenen naar
binnen scheerde met de woorden
„Poets die ook gelijk!" U begrijpt,
zoo iets grieft ec-n meisje!
In onze Arbeiders Jeugd Centrale
wordt aan ouzo kindoren geleerd, be
leefd tegen alle menschen te zijn, ol
bij wijze van sproken, oen bedelaar
hun den wee vraagt, of een meneer
met een chiquen hoogen hoed. Zij
moeten hen even vriendelijk te woord
staaji. Maar rij verlangen van ieder
een ook een beleefde behandeling. Ook
loeren wij in de A. J. C. aan onze
kinderen, op geen enkel werk neer te
zien: Je bént. wat je bent, alle werk
is waard gedaan te worden, mits het
goed gedaan wordt. Of je nu in een
katoenen japonnetje je werk doet., of
in een rok met blouse, ,,je bént, wat
je bent". En toch hebben de meisjes
het land aan katoen dragen, terwijl
dat het een heerlijk frissche
dracht is, Ik was in de Volkshuis-
houdschooi (Werk- en Leerschool) te
Amsterdam cm het was een genot,
daar de meisjes aan het werk to zien
onder leiding van do onderwijzeres.
Zij waren allen-in het katoen en ze
waren er wat trotse]» op. misschien
dat dat voor een dool ook kwam, om
dat de onderwijzeres zelf ook zoo ge
kleed was. De meisjes hadden allen
even veel plezier in het werk, ze wa
in het schuTen en schrobben en
poetsen en een van de leerlingen
mocht, do trap doen. let wel:
1) t. Dat. mogen ze ieder op de
beurt doen.
Ik geloof dan ook niet, dat de meis
jes het huishoudelijk werk op zich zelf
onaangenaam vinden. Maar zooals ik
al zei, het gevoel, dat ze geen zeg-
;ensdhap over haar vrijen tijd hebben,
net zich steeels gebonden voelen, dat
is een van do voornaamste factoren
van den tegenzin in het dienen.
Het loon, dat ze verdienen vind ik
lang niet. slecht, goed uitgerekend
■erdienen ze op fabrieken, kantoren
L-mng:
,Do dienstbo
dennood in
algemeen gaat
niet voorbij,
niet zoozeer een
nood, maar een
maatschappelijk
verschijnsel, dat
zeer nauw samen
hangt mei ande
re verhoudingen
op economisch
gebied. Dan komt
daarbij, dat
het algemeen nie
mand meer die
nen wilwél
werken, het beschikbaar-zijn in alge-
meenen zin wil men niet meer. Het
te kort aan dienstboden hoeft tot go-
volg een groote vcoleisctiesdheid
beschikbare krachten. Tegenover die
veeleischendheid «enerzijds is gekomen
van don kant der dames óf onverschil
ligheid. óf een te veel toegeven, om
ze te vrind te houden.
Onder deze verscherping van het
conflict moeten de goeden Onder de
kwaden lijden, zoowel de goede dienst,
boden ahr de goede mei rouwen.
Door den oorlog zijn de toestanden
zeer verscherpt, zoodat voor den mid
denstand, dio achteruit gegaan is, het
houden van een dienstbode buitenge-
ostbnar wordt. Velen zijn klei-
jeten gaan wonen, waardoor de
ruimte voor de dienstbode in huis ook
kleiner wordt, dan zijn voeding en be-
ossching zeer duur aan den anderen
mt heeft de worlunansstand i
jrhouding hcte&e jaren gehad,
noodzakelijkheid om te gaan dienen a
minder groot ge word dp, daar andere
betrekkingen voor de meisjes open
staan, waarbij ze veel weer geld i n
handen krijgen.
Een vaste dienstbode kost aan
het gezin een groote som sn krijgt
naar verhouding veel minder geld
handen, dan meisjes die in hoor fa
milie blijven, en als werkmeisje of ia
andere beroepen een ruim weekloon
hebben.
Do looncn z.ijn voor de botalenden rij
kelijk hoog en voor de ontvangenden
voel te laag. Wat wij uitgeven aan
loon, dokter, apotheker, verzekering,
'oedsel, fooien, kamer vind ik heel
vel, maar de meisjes zouden liever al
dal geld in handen hebben, zo willen
graag genoegen nemen met het voed
sel, dat ze thuis krijgen, haar eigen
kamertje met eigen bod bij mevrouw
zonden de meesten zonder bezwaar
willen ruilen voor de elahpgelegen-
he-id thuis, waar ze mis&cliicn wel met
bun drieèn in één bed moeten slapen.
Wat we zouden kunnen doen om in
den nood te voorzien Daar kunnen
wc niets aan doen. We moeten er een
voudig in berusten cn ons aanpassen
in de veranderde omstandigheden.
De vaste dienstbode zal vervangen
worden door de uitwonende en de uit
wonende langzamerhand door de hulp
van enkele dagen of hal" dagen, mits
naar verhouding betaald. We gaan
dien weg uit, ik neb niet te zeggen of
ik er voor voel of niet, het gebeurt.
De lnilp in de huishouding en
kinderjuffrouw zullen worden lid
het gezin. Voor rijke gezinnen komen
we lot sp itsing in bepaald vakkundi
ge hulp voor koken, werken, strijken
enz., onder leiding van een huishoud
ster.
Een opleiding aan een Huishoud
school zou ik voor alle meisjes zeer op
prijs stellen, ook voor haar, die gaan
naar winkels, kantoren of in het mo
devak enz., zooals in het buitenland
gebruikelijk is, waar dat onderwijs
aansluit aan;de lagere school.
In Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag is de toeloop voor do Volks-
huisboudscholen zoo groot, dat Am
sterdam dit jaar 20o meisjes moest
afwijzen bij gebrek aan plaats,
Rotterdam in April 1923 niet minder
dan 496.
Deze meisjes gaan na volbrachten
leertijd niet allen als dienstmeisje,
maar zij, die gaan, hebben de begin
selen van haar 'vak flink geleerd. On
ze meisjes hebben ivèl .plezier in de
vrije huiselijke bezigheden, getuige de
huishoudscholen, maar het is het
dienen, het beschikbaar zijn
algemeen zin, dat zij niet meer
len, zooals ik in het begin reeds
Het. is ook een feit, dat het vak dienst
bode, geminacht wordt door haar ei
gen ptandgenooten, daaruit komt de
tegenzin in het katoen dragen voort,
..iedereen ziet dan immers direct, dat
je ,,maar" dienstbode bont!"
De opleiding van do meisjes begon
vroeger als bollemeisje, als hulp bij
do groote meid, die de kinderen dan
langzamerhand inwijdden in het
werk. maar het instituut Sprotje is,
ook al door de economische toestanden
een groot deel opgeheven, een
Demonstratie Reddings
brigade te Zandvoort
Belangrijke oefeningen
Zaterdag a.s. precies twee uur zal
door de Z.-.ndvoortsche Reddingsbri
gade een demonstratie gehouden wor
den op hot gebied van het redden
van drenkelingen. De demonstratie
heeft plaats op het strand en in zee
vóór het Kurbau».
Bij voldoende deelneming en gun
stige zee heeft daarna ccd wedstrijd
in het afstnndzwemmen plaats.
Verder houdt de bemanning der
Reddingboot een proeftocht en wor
den met hot toestel, uitgevonden door
Dr. Varekamp, proeven genomen.
Tijdens de demonstratie wordt een
cedeeltc van hot strand vrij gehou
den van publiek, opdat de verrichtin-
oen der léden beter kunnen worden
gevolgd en zij vrijer zijn in hun be
wegingen. Dit afzetten is op de vo
rïgc oefeninvsavonden. toen Vjf pu
bliek zeer hinderlijk opdrong, noodig
gebleken.
RECHTVAARDIGE GRIEF.
Juist terwijl wij bezig zijn het
dienstboden-vraagstuk toe tc lichten
komt cr een bericht, dat een van de
bezwaren tegen dit vak (want een vak
is hot en een gewichtig vak ook) illus
treert. Dn bezwaar is: gebrek aan
vertrouwen.
Een dame mist een bankbiljet van
'londerd gulden Haar man doet daar
van aangifte bij de politie en verdenkt
maar dadelijk het dienstmeisje daar
na blijkt, dat de vrouw de? huizes zelf
het. bankbiljet in een andere kast
gejogd heeft, hetgeen zij 'vergeten
had.
Zulk een haastig optreden
moet, zacht gezegd, uiterst lichtr
aardig hoeten en streng worden
afgekeurd Men beticht niet zoo
r. zonder bewijs, iemand van een
tig misdrijf en het dienslmci.ije.
dat door dc politie verhoord is en dus
onannge.n.-.ine en pijnlijke uren door
bracht. hooft reden om zich veronge
lijkt te gevoelen, Wanneer dp dames
er over klagen, dat het vak van
dienstbode niet meer in eere is, moe
ten zij er zelf geen aanleiding toe
geven, dat de meisjes met rechtvaar
digc grieven aankomen. Men had in
dit geval (zooals in alle gevallen) moe
ten beginnen met aan het dienstmeisje
Een kiekje hoe de werkzaamheden plaats hadden.
Reeds langen tijd fiat do bestrating
van den Korten Zijlwig le Overvean
veel te ivensclien over. Door het steeds
drukker wordend verkeer waren er
groote oneffenheden ontstaan. die
vooral voor de wielrijders bijzonder
oi aangenaam waren. J'hans heef Pu-
t.l'oke Werken vau Bloemendag! er
een mooie verbetering tot stand ge-
l.i acht.
Le vorige week Maandag zijn de
voo-bereidende maatroieloD getroffen
en Dinsdag is men met mar. en macht
aan hel werk gegaan want het werk
moet spoedig gereed z':n. Reeds drie
uur 's morgens werd door een ploeg
van ongeveer 35 man met het werk
aangevangen, lm het ve-keer niet te
hinderen werd telkens een stuk van
ongeveer 50 A 60 meter van de helft
van dr-n weg onderhnndeD genomen.
AD zulk een stuk klaar wss. kreeg de
andore helft over den-elfden afstand
een beurt. Er werd gebruik gemaakt
van een stoomwals en twee bitumen-
ketels.
Ook Woensdag, Donderdag en Vrij
dag werd reeds 'e morgens drie uur
begonnen.
En thans is het werk grootendeels
gereed. Hel resultaat lijkt ons alles
zins bevredigend. Weliswaar is door
het rijdend verkeer een gedeelte' van
het fij;ne grint naar de kanten van
den weg geschoven, maar dit zal wel
spoedig in orde komen, want wij ver
nemen, dat er over veertien dagen nog
een laag stramex over hcr nieuwe pla
veisel zal worden aangebracht,
Automobilisten en wielrijders zijn
over het algemeen met dezen verbe
terden roestand ingenomen.
De directeur van Publieke Werken
te Rlnemendaal was zeer tevreden
over de med"werking, door de werk-
1ied°n betoond.
Ook de anrsluitende be'tratirg van
het Zendvoorferpad wordt hersteld.
bet volle vertrouwen te gevendat.
zou het meisje genoegen hebben ge
daan en haar den indruk hebben gege
ven, dat zij inderdaad als een gewaar
deerd lid van het gezin wo-dt be
schouwd. Niet als een vreemde.
En zóó moet het zijn. Het dienst
meisje moet zich gevoelen als üd van
het gezin. Dan zal zij ook we.lerkee-
rig belang in het gezin stellen en zich
er thuis gevoelen.
DE HAARLEMSCHE HANDELS-
VEREENICINC.
Het bestuur van de Haarlemsche
Handelevereenigine. «telt zich voor,
in hel a.s. winterseizoen 10 praat- en
on t wi kkel avonden te organiseeren
Data en namen van sprekers zullen
no<-'nader worden hekend gemaakt.
Reeds hebben zich echter de heeren
Jhr. J. C. Mollerus en H. A. Marcus,
(respectievelijk secretarisen adspi-
rant-aecret-aris van de Kamer van
Koophandel) bereid verklaard oenige
spreekbeurten.op zdch te nemen.
DE VROUWENDAC.
Op de a s. Zondag in den tuin van
het Brongebouw te houden Vrouwen
dag. die uitgaat van den Bond van
Soc.-Dem. Vrouwenclubs en de S. D.
A. P.. zullen door de beide «prekers
nl. mevrouw C. Pothuis-Smit, jid der
Eerste Kamer en J. W. Albarda, lid
der Tweede Kamer, de volgende drie
eischen der vrouwendag nader uiteen
gezet worden
Tegen verslechtering van het on
derwijs:
Voor de beroepsvrijheid van de
vrouw en .ontwapening.
Het terrein zal om 1 uur worden
eeopond. de meeting zal te 2 uur aan
vangen en tot uiterlijk half 6 duren.
en in winkels dikwijls minder, maar huishoudschool vifld ik dan ook uifc-
het is een feit, dat ze koet, inwoning, stokend.
DE BAAR WORDT GRAFWAARTS GEDRAGEN.
Zooals wij rocd9 In ons vorig
mededeelden, heeft Dinsdagmorgen te
Santpoort cmdor zeer groote blijken van be-
I langstelling de teraardebestelling plaats
gehad van het stoffelijk overschot van
Cremer—Kog an, j
Zooals op de foto's te zien is was de
baar onder een schat vam bloemen eu
kransen bedekt.