De Olympische Spelen
Of" Lachhock
Causerieën over Wetenschap
en Techniek.
(Van onzen eigen sportredaoteur).
DE VIERDE DAG DER ATHLETIEK,
Parijs, 9 Juli.
Zoo volgt de eene sportdag op den an
dere met een wisseling van sporten die
af en co© den verslaggever in volkomen
verwarring brengt. Terwijl men in tiet
Velodrome d'Hiver aan de andere zij-Ie
van Parijs den heelen lieven dag worstelt
terwijl buiten bet stadion de schermers
elkaar ia vreedzamen kamp belagen wer
den op het hoofdtoerceel'verscheidene on-
derdeelen van het uitgebreide program
ma iegelijk verwerkt. Ka a! dien tijd da
vert de luidspreker, bijna onverslaanbaar'
door de Fxansohe verminking van Bugel-
eche, Amerikaasscbe en al dia andere
vreemde namen onafgebroken uitslagen
van al die sporten over het terrein. En de
journalisten kijken met bet eene oog naar
Wal zich op het terrein afspeel-, met het
andere naar het papier, waarop zij die in
bet luchtruim losgelaten uitslagen neer
schrijven; het eece oor wordt in beslag
genomen door de kreten yam het publick,
het andere probeert te volgen wat
luidspreker in loffelijk «reven tot duide
lijkheid poog; mee te dee Ier., fin roo
en dan gaan de journalistieke collega's
met elkaar te rade. Zeg. wie is tweede in
de zevende serie van de 2D0 meter e
heb niet verslaan wie Denemarken op den
degen geslagen heeft.
Neer-, het is niet altijd eenvoudig,
als 's avonds de copie gemaakt is eu
gezonden naar Holland. gaaa zij gezamen
lijk naar dat aardige Hollandsche restau
rant, Au Xeavième Art, in de Rue Pigalle.
het. hartje van Montmanre. Nederlandsche
touristen naar Parijs gelieven dit adres te
moteeren- Zij zullen ons nog dankbaar zijn
.voor den wenk.
;ker, toeu hij naar de kleedkamer terug
ging een ovatie ontving. Er zijn dan nog
zes 1' opêrs over en aangezien er ooit zes
voor de finale gekwalificeerd worden, be
hoeven gij zich niet erg druk meer te ma
ken. Zoo vrerd deze race door de fantas
tische beslissingen van een volkomen on
kundigen scheidsrechter een ware teleur
stelling, tomeer omdat de leider een En-
gelschman, ongetwijfeld onzuiver liep. Del8*®-
gedupeerde Oostenrijker diende echrifte-
•ijk een protest in. Lang na afloop van den j
wedstrijd werd medegedeeld, dat het pro
test was ingewilligd, daar de Oostenrijker
ilificatie geen behoorlijke
Paulsn herstelt zich
Onze Sportredacteur seinde Donder
dagavond uit Parijs: „Paultu werd
heden tweede iu zijn serie 400 M. Daar
na No. .1 in de eerste kwart-finale.
Zijn tijd bedroeg 49 .-.ecouden, waar
mee hij liet Nederlandsch record met
een tiende seconde verbeterde".
Aan de „Tel." ontlec-uen we de vol
gende uitslagen:
400 METER,
le serie: 1. Aylwin (Canada) in 54
Vilen (Finland,
tie; 1. Ruber t-on (Amerika,
5Ü 1/5 sec.; 2. K Jensen .Denemarken)
3e serie: 1. Viberj (Zweden; 50 l.a
Kt.; 2. Kurunczy (Hongarije)
4e serie: 1. VVijsou (Amerika) 49 2,5
waarschuwing had ontvangen. Hem werd sec.; 2 Normau (Australië),
toegestaan in de tweede serie weder mede] 5ö serie: 1. Imbach (Zwitserland) 51
-.3 wandelen, hetgeen de eenig mogelijke4/5 sec. (Walk
>-l
Cit het Kedezla&dsche kamp is n-g
vewael lea, dat d« Hollandsche g'leken be
houden te Parijs zijn aangekomen en
daar zonder cngelukken naar Meuiou
woerd. Dit is wel van belang, daar het
transport van een 19 meter lange ach: giek
geen kleinigheid is.
Verder willen de Hollandsche deelne
mers Donderdagmorgen onder leiding vso
Kapt, Soharroo een krans leggen op het
graf van den Pranschen onbekenden sol
daat onder den Are de Triomphe.
De vierde athletiekdag oper.de met de
twee demi-finale* van do 200 meter. De
eerste werd gewonnen door den formidabe-
len Amerikaan Scholz, die reeds gisteren
tweede werd in den eindstrijd vaa do ICC
Meter. Tweede werd do Amerikaan Hill,
terwijl Abrahams, de winnaar van de 100
meter zich met de derde plaats moes: :e
vredensieilen. In de tweede demi-fir.ale
werd Paddock eerste voor Lidded (Enge
land) en Norton (Amerika). De tijd
beide winnaars was 214/5 sec. Strak9 in
den eindstrijd krijgen wij due de zes bo-
ven-genoemden.
Dit werd gevolgd door den eindstrijd
wan de 110 meter met hindernissen, di-
voor de afwisseling gewonnen werd don-
Amerika. Kinsey, de vertegenwoordiger
Hvam de Sterren en Sliepen .maakte een tijd
van 15 seconden. (Olympisch en wereldre-
-.cord 14 4/5 ree.).
Nu kwam de eerste serie van de 10.000
meter snelwandelen. Dit werd een eens-v
tioneel nummer. Zooals bekend zal zijn.
krijgen de snelwandelaars, die op onzui
veren stijl betrapt worden, eeTSt «en waar
schuwing. om daarna hij herbaalde fout
gedisqualificeerd te worden. In d«© serie
liep de Hollander Keemmk mede er. la
ten wij dadelijk zeggen, in den zuivers'.en
stijl. Zuiverder zonder «enigen twijfel d»i
alle andere deelnemers. Na r.veo ronden
werd reeds een Engelschman, die zeer
zuiver liep. eruit gehaald, in de vijfde
kreeg Keemink een onverdiende waar
schuwing en in de zesde ronde werd ook
hl; eedisQ-aal:fieeerd. Een schandelijke be-
aliasing, want nog steeds liep hij in on
berispeüjken Stijl, ook al schoot hij in
snelheid te kort en bezette de zesde plaats.
Onmiddellijk daarna werd er nog et/a van
verdere deelneming uitgesloten, ook weer
een. die geheel zuiver liep. Imtusscher.
was de Oostenrijker Knhmet een heel eind
«itgeloopen, maar de Actie vatn dezen deel
nemer was allesbehalve zuiver. Hij was
echter zoo goed geplaatst dat de Btagelsche
arbiter, mede wegens zijn reeds gemaakte
fouten op een waar fluitconcert werd ont
haald. terwijl de teleurgestelde Oostenrij-
rehabilitatie is, maar hem,
zen kan, niet veel kans meer geeft, daar
hij reeds te venmoeid moet zijn van de in
spanning in de eerste serie, om Cdg kans
op succes te hebben.
Maar in tie laatste ronde kwam het lop-
pun:. De Fransche deelnemer, denkende
d.v. hij er reeds was, begon hard te loopen
Plotseling bemerkte hij ïijn fout en begon
weer te wanneten. Blijkbaar begrijpende
das zijn diskwalificatie toch moest volgen,
ging hij tien meter verder uit de baan,
maar, aangemoedigd door anderen begon
hij opnieuw, beëindigde den afstand en,
we::i als vijfde geoualiftceerd voor de fi
nale. Een Engelschman werd eerste. Dit
was wel het summum.
Na deze oosmakelsjke demonstratie vj
anti-sportiviieit kwam een welkome v<
betering in de finale van de 200 meter.
Zooala algemeen verwacht was. werd de
Amerikaan Scholz eerste in 215,5 sec.,
waarmede hij het Olympisch record egali-
-eerde. Tweede werd door een uiterste
krachtsinspanning Paddeek. die vlak over
len eindstreep in elkaar zakte, maar spoe
dig weer op zijn verhaal was. De verdere
volgorde van aankomst was Liddell (En-
geland). Hill, Norton (Amerika) en Abra
hams (Eingeland), welke laatste de hoog
gespannen verwachtingen vaa *'Pi land-
genooten teleurstelde.
In het po!«hoogspringen dong de Ne
derlander de Keizer mede, Hij haalde
5.90 Meter, -maar faalde bij 3.S8. Hij wa
in goed gezelschap, want vsn de 34 deel
nemers wisten slechts zeven deze laatste
hoogte te springen. D«e zeven werden
derhalve in den eindstrijd van dit num
mer geplaatst.
Groot cnthoi.ui.-.ejne onder het Frimschc
loei van het publiek verwekte da aankon
diging dat Frankrijk in de fina'.e van het
z-Tischcrmen ItaliS had geslagen met
83 en 21 tegen 20 touchés. Een buitenge
woon spannende strijd derhalve.
Na a! deze sensatie kwamen de series
van de 1500 meter. De eerste (van de 10
ingeschrevenen verschenen «lechta vier aan
de start) werd gewonnen door den
Franschman Wiriath voor Luoma (Fin
land). De tweede gat «en spannenden
strijd te zien tuaschea den Zwitser Scha-
rer en den Engelschman (Eowe, die met
sen meter verschil in deze volgorde aan
kwamen. De derde serie was belangrijk
door het meeloop*® van den fameuzon Fin
Nurtni, die onmiddellijk de leiding nam.
liet hij deze echter weer over aan
d«n Framsehman Jubc.au. Ia de laatste
ronde kwam Htarrri, die weer na iedere
baan zijn chronometer raadpleegde, on
weerstaanbaar naar voren, om een gemak
kelijke overwinning te behalen. De En
gelschman Spencer werd tweede.
In de vierde' «erie startte weer een
ot&njehroekje, nl. Zeegers. De Hollander
zich niet voor de volgende ronde te
plaatsen, maar werd goede vierde, met nog
ie deelnemers ver achter zich. Winnaar
•r.» de Fin Psuasa voot den Amerikaan
Watoctw.
or den Engelschman
Stallard, die «en prachtige eindspurt
maakte. Tweede werd Buker (Amerika). In
werd de Amerikaan Hahn
eerste, uitgefloten door een deel'van het
publick, omdat hij in de laatste ronde ge-
duwd had. Licwcndahl, «en Fin, wae een
icter ach'.er.
Nu kwam de finale 7jm het 3CO0 meter
hardloopen met hindernissen. De Fin Ri
nam spoedig de leiding. Hij moeet
het v:ia zijn loopen hebben, want de hin-
6e serie: 1. Johnston (Canada) 51
4/5 eec.. 2. Half (Noorwegen).
7e serie: 1, J. C. Taylor (Amerika)
50 4/5 sec,; 2. Noto (Japan). De Hol
lander Bol ten bezette in deze serie de
3e plaats.
8e serie: 1. Bells (Zuld-Afrika) 49
4,5 sec.; 2. Gross -Hongarije). Onze
landgenoot Kat wist in deze serie de
3e plaats to veroveren.
9e serie: 1. Svetisson (7.weden) 50
sec.; 2. Fritz lFrankrijk). Mens»} (Ne
derland) was in «leze serie 4c.
10e serie: 1. Oldfteld (Zuid-Afrik»)
49 3,5 sec.; 2. Toms (Engeland).
11e serie: l. Engdahl Zweden) 49
1/5 sec.; 2. Kenwick (Engeland!
12e serie: 1. Pitt (Engelsch-Indiö)
49 4/5 sec., 2 Christie (Canada
13-e serie: 1. FaceU Italic) 51 sec.
2. Brewster (Argen: iniö).
14e serie; 1. Liddell iFneeland) 50
1/5 sec.; 2. Gargiullo (Itnlië)-
15e terie: 1. Fi'ch Amerika) 50
sec.; 2. Ajtrom (Finland!
16e serie: 1. Bu'lor 'Engeland) 50
1/5 sec.; 2. Ferry Frankiük).
17e serie: 1. Favodon (Frankriik),
51 1/5 ?oc.; 2. Patilen (Nederland).
Onze landgenoot was een teer goede
tweede. Hij deed •-•'•on moeite den
Franschman voorbij te komen.
le Kwort-fina!-s: 1. Fitch (Amerika)
49 sec.; 2. Svehssou 'Z w-den).
2e serie: 1. Botto (Zuld-Afrika) 49
sec.; 2. iïoff (Noorwegen).
3e serie: 1. Taylor (Amerika) 49 4,5
sec.; 2. Butler (Engeland;
ie serie: 1, Patilen (Nederland) 49
sec.-. 2. Liddell (Engeland). Paulen
won door c-en schitterende spurt en
verbeterde het. Ned. record op dozen
afstand. Behalve den Engelschman,
die tweede werd. klopte onze landge
noot o.a. den Amerikaan Robertson,
don Fran3Chmnn Fritzen den Italiaan
Facelli.
5c serie: 1. Johnston (Canada) 49
sec.. 2. Oldficld 'Zuid-Afrika).
6e serie: 1. Imbach 'Zwitserland) 4?
sec.; 2- Engdahl (Zweden). De Zwitser
Imbftch verbeterde hiermede het vve-
record, dat od 48 1/5 sec. stond.
FINALE 1500 METER,
De uitslag d«r finale 1500 meter was
1. P. Nurmi (Finland) 3 min. 53 3/5
sec.; 2. Scharer (Zw ii«<-rlandl,3. Stal
lard (Engeland): i. Lowe (Engeland);
|5. Buker (Amerika;; 0. Ilaltn (Ameri
ka). Do Fin Nurmi 1 i<---ffc hiermede het
Olympisch record, dat stond op 3 ra
56 4/5 sec. verbeterd
FINALE 5000 METER.
Do bcsü'-sendo race ver ;'(XX) meter
had tot resultaat: 1. P. Nurmi (Fin
land) 14 min. 31 1,5 sec.; 2. Ritola
(Finland); 3. Wide 'Zweden): 4. Ro
mig (Amerika); 5. Seppnla (Finland):
6. Lotherland (Engeland).
Een schitterende einrl'P'irt tnwehen
de b'-iilo Finnen bes!: te Nurmi in riin
voordeel. Hij won met. één meter voor
sprong op zijn lan-i-u-noOt Ritola en
verbeterde het Olympische record (lt
i. 3G 3/5 sec.) met meer dan 5 s
FINAI.F, K0GELSLINGERF.N.
De besliving in het. kogelslingeren
had tot uitslag: 1.'Too teil 'Amerika?
53.295 M. 2. Mac Grath Amerika
50.84 M.: 3. Nokcs (En«lnnd) 48.385
demissen nam hij slecht. Toch nam hij M. 4. Eriksson - Finland) 48.21 M.
flinken voorsprong cn werd onb^droig.j Skold (Zweden); 6. Mac Eachern,
Tweede werd zijn landgenoot Kat;
derde de Fransobmvo Isoia. Nieuwe
glorie voor het kleine landje tn het Noor
den. Ritola's tijd wa# 9 min. 33 3'S seo.
P.
(Amerika).
FINALE POLSSTOKIÏOOGSPRIN-
GEN.
Hieronder volgt de uitslag der fina
le polsstokhoogspringer
1. Barnet (Amerika; 3.95 M 'na
overspringen mot) 2. Grnhnra 'Ameri
ka) 3.95 M.; 3. Brooker (Amerika) 3.90
M. (na pverspringen met) 4. Petersen
(Dinemorkcn) 3.90 M.
ALGEMEEN LANDEN-KLASSB-
MENT,
Het algemeen landen-klassemont dor
athletiek op 't oogenhlik is als volgt:
1. Amerika 175 p.; 2. Finland 103 p.
3 Engeland 45 p.; 4. Zweden 25 r>.; 5
Frankrijk 13 p.; 6. Zwitserland 10 p.;
7. Hongarije 7 p.; 8. Zuid-Afrika 5 p.:
9. Noorwegen 4 p.: '10 Nieuw Zeeland
4 p.; 11. Denemarken 3 p.; 12 Canada
2 P-: 13. Nederland 0 p.
-Ho gisteren opgegeven positie van
Nederland met 7J p. heruitte op een
misverstand.)
DE WORSTELWEDSTRIJDEN.
De partijen hadden de olgende re
sultaten
Bantamgewicht. Hanson (Zweden),
wint op punten van Tasnady (Hon
garije); Magyar (Hongarije)'wint op
punten van Van Maaren (Holland);
Dtenckx (België) wint op punten van
Martinson (Noorwegen)Hanson (Zw.)
wint op punten van Magyar (Honga
rije) Tasnady (Hongaryo) wint op
punten van Van Maaren (Holland);
Hirschman (Oostenrijk) wint op pun
ten van Kcuny (Frankrijk); Putzer
Estland) legt Ahlfors (Finland); Iko
ne-n (Finland) wint op punten van
Martensen (Noorwegen).
Vedergewioht: Ekeoerg (Noorwegen)
wint op punten van Resoe (Tsjecn.)
Radwang (Hongarije) legt Potiers
(België)Nord (Noorwegen) wint op
punten Fali (Estland); Laper Aske-
have (Denemarken) legt Rekavek
(Polen)Bonis (Lethland) wint op
r.unten van Prakg (Estland)Malm-
berg (Zweden) wint op punten van
(V.nron (Frankrijk); Svcnsson (Zw.)
wint op punten van Flkenbcrg (S'c
wegen); Radwang (Hong.) wint
punten van Fali (Estland)N
'Noorwegen) wint op punten van Mac-
toh (Japan); Torvola (Finland) wint
op punten van Dirsmid (Tsjecho-Slo-
wakije).
Middengewicht A: Steirberg (Est!.)
wint op punten van Kratoehvil
(Tsjech.): Keresztes fHong.) legt W__
tergren (Zweden); Kranovil (Hong.)
wint van Coerge /Nederland) wegens
niet opkomenCorlettt (Italië) wint
r> punten van Jakren (Noorw.)Fi
her (Oostenr.) wint op punten van
Kongi (Hong.): Thenberir fFV.I.) wint
op punten van Dernas (Frankrijk)
Zwaargewicht: Lrirsson (Den.) legt
Saliwa /Zweden): Polis 'Lethland)
V-er Potier (België)Deglane (Frank
rijk) wint op punten van Szelkq (Hon-
varije)Hansen (Denemarken) wint
'•'.ia Johnnson w. n. o.Nilson (Zwe
den) wint op punten van Sint /Hol
land); Salila /Finland) legt Misset
(Holland) na 15 minuten.
De verdere uitslagen luiden:
Vedergewicht: Malmbcrg (Zweden)
wint op punten van Mesulian (Oosten
rijk) Towola (Finland), wint op pun
ten van Forgcrisen /Denemarken)
Antilla /Finland), legt Erikson (Done-
marken).
BantamgewichtPutsop (Estland)
legt Skopovy fTspcch.)Olsen (Noor
wegen) legt Cueng /Frankrijk),
Middengewicht.- Psodrns (Tsjech.)
int op nunten van Clody (Frankr.)
Loo (Est!.) wint nP punten van Do-
meny (Hong.)Deckstein (Finland)
legt Nielsen (Denemarken).
Lichtgewicht: Friemnn (Finland)
legt. lAskebave /Denemarken)Wes-
tcrland (Finland) legt Praks (Estl.)
Kratoehvil /Estl.) legt Vrcezenvcld
/Dencm.)Kercszks (Hong.) legt Ko-
rii* (Estl.)
Do stand is op heden: v. Maaren
(bantam) 2 gewonnen partijen; J.
Reinuerman (Midi) 2 j.cw. part.F.
Misset (hall zwaar) ge r. part.; C.
Coerse (lichtgew./ l gew. partij en 1
verloren partijJ. Sint (zwaar gew.)
1 gew. partij cn 1 verl. partij.
Doll. Muijs cn Sjouwerman hebben
2 verloren partijen cn zijn van verdere
deelneming uitgesloten.
de zeilwedstrijd.
Te Meuluii-sur-Seine werd een aan
vang gemaakt met de Olympische
zeilwedstrijden. Er stond weinig wind.
De hoer C. N. Hin, die ons land zou
vertegenwoordigen, was wegens rheu
matic» in zijn rechterarm, niet in
staat om uit te komen. Hij werd ver
vangen door den als reserve aangewe
zen neer J- J- A. Hin. De uitslag van
de eerste serie hlidt:
1. Finlandi. België. (Portugal had
voor deze serie vrijgeloot).
Holland startte goed. Na het start
schot lag het Nederland toegewezen
jacht tweede achter Polen, doch bij
het ronden van de le boei toucheer
de het ïlollandscha schip den Cana-
deeschen deelnemer, waarop de heer
Hin, zooals te doen gebruikelijk is.
de wedstrijdvla? streek, ten teeken,
dat hij den strijd opgaf.
Binnenland
incezOnoen mededeelincen
a eo Cts. per rsgol.
Als IJ per auto, motorboot of zeil
jacht tochten onderneemt, yorgejot
dan niet
VICTORIA-WATER
Oberlahnstein,
mede te nemen. Hiervoor zijn het beet
geschikt do heelo r.ilerschroeffloe-
Hchcn. inhoudsprijs 32 cent.
Voorzieningen tegen
besmettelijke ziekten
Het voorloopig verslag der
Tweede Kamer
Bezwaren van vele leden tegen
vrijstelling der vaccinatie verplichting
Het wetsontwerp vrij algemeen
ongunstig ontvangen
Blijkens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over het wetsoutwerp
voorziening tegen besmettelko z-.ok-
ten werd het tloor venscheidene le-ron
toegejuicht, dat door twee ministers
uit dit kabinet voor de indiening van
dit wetsontwerp e«n poginsr is gedaan
om de bij een deel der bevolking nc»?
stC'Oos «staande bezwareo tegen don
vaccinatie»woog uit den wee te rui
men.
Verscheidene andere leden waren
gaarne bereid eerbied te toonen voor
de overtuiL'ineon vau anderen, doen
meenden daarin niet z<5ó v«r te mogen
gaan. dat zij me: J.v overtuiging re-
konine zouden willen houden ook als
doordoor d« veiligheid van medebur
gers in gevaar zou worden gebracht.
Deze leden gaven ala hun oordeel te
kennen, dat onvoldoende hstoegelicht
waarom thans zulk een ingrijpend
voorstel wordt ingediond.
In Engeland, Zwitserland en Ame
rika is gebleken, tot welke betreu
renswaardige gevolgen de «'ponstcl-
liru? van de mogeli'kheid tot het ont-
vaxvgon van vri; steil ine van de vacci-
natieverplichting leidt. Blijkbaar
heeft men hier t« doen met hot drij
ven van een kleine groep, die de be
zwaren tegen tie vaccinatiedwang
heeft opgewarmd.
Het gevolg van het voorstel zal zijn,
dat in bepaalde landsgedeelten haar-
den van infectie zullen ontstaan,
welke voor het g-dioolo volk covaarlijk
kunnen worden.
Door do eerst aan het woord zijnde
leden werd ontkend, dnt hot be
zwaar tegen don vaccinatiodwang
slechts nog in e«n kloine volksgroep
zou lovon. Naar hun meening valt
dwang tot toepnesing van een be
paalde geneeskundige behandeling
buiten de bevoegdheid van d« over
heid. to eer als dio dwang zich ook
richt togen gewetenabezwnron, t»
weten bezwaren voortkomende uit de
godsdionstigo Overtuiging van de be
trokkenen.
Eén lid betreurde het zeer, dat de
Rogeering niet verder is gegaan cn
niet den vacoinntiedwang griie«l heeft
afgeschaft. M'" oen heroep op do
Heilige Schrift gaf hij als ziin oordeel
te kennen, dat de vaccinatie ongeoor
loofd is.
Andore leden zagen in de Heilige
Schrift peen enkel bewije. dnt de vac
cinatie als een voorbehoedmiddel to.
gen ziekte ongeoorloofd zou mijn. MoU
woes in dit verband op do wetten to
gen melaatechhoid. door Gcrf zelf inge
steld-
Tenslotte merkten «enige leden nog
op. dat indien liet ontwerp tot wet
mocht, worden verheven, vri--telling
van hot verplichte schoolbezoek zal
moeten worden toegestaan t«n bchoe-
nn kinderen wier ouder» er lie-
niet precies.
Meijer t Die Jansen is wel eea bui
tengewoon omwikkelde kerel. Hij deed
y .jterenavond een aardige aanhaling".
Muller; Wat zei hij dan
Meljeri Ja, precies weet ik de woor
den niet meer, maar bij zei da: men
beier ergens iets kan zijn dan iets an
ders ergens anderst
LIEVER NAAR HUIS!
„Ga jc graag naar school. Jantje?"
vroeg een vriendelijke oude dame aan
een jeugdig scholier,
„Neen, mevrouw," antwoordde Jantje
eerlijk, „maar na schooltijd ga ik giaag
naar huis l"
HATELIJK.
Meneer: Haar leeftijd verwonderde
mij bepaaldl Zij ziet er niet uit ;.[s 28,
vind jo wel?
Mevrouw: Nu niet, maar ééns
heeft ze er wel zoo uitgezien!
zwaar tegen hebben, dat zii voortdu
rend in nauwe aanraking komen m«t
nie'.-ingeënten.
Afgezien van het punt van den vac-
cdnaiiedwang werd het wetsontwerp
vrii aleemoen ongunstig ontvangen.
Het meerendeel der leden, di® zich
ter zake uitlieten, waren onaange
naam getrofffen door het sterk amb
telijk karakter dat aan de voorgestelde
reeeline ie gegeven. Het gevolg zal
hiervan ziin, dat de belangstelling
voor aleemecue belangen bij de me
dici ïtc-rk zal gaan verminderen, liet
werd ook de vraag geacht of het
Staatstoezicht dc nieuwe taak naqr
beheren zal kunnen vervullen. F)dn
hoofdinspecteur c-n vijf inspecteurs
zullen het werk niet af kunnen.
D® atetand van hun standplaats tot
vele eemeenten in hun ressorts i« veel
to groot dan dat 't oorloofd zou z-jn
het plaataelijk gezag te verlagen tot
een uitvoerend orgaan - gebonden aan
her, advice van de inepOdeurs, Maatre
gelen tot afzondering *n vervoer van
liider» aan beemettelijke ziekten zul
len door den burgemeester niet meer
kunnen worden gelast dan na advies
van don inspecteur. Deze en meer
maatregelen kunnen niet wachten op
het advii-a van een inspecteur, die ver
verwijderd van de plaat» waar zij
moet worden getroffen.
Mocht het stelsel van dit ontwerp
worden aanvaard dan zou in elk geval
tot zeer aanzienlijke uitbreiding van
het aantal ingpecteur» moeten worden
overgegaan, tenrii liet in d® bedoe
ling mocht ligven, de vroeger samen
gestelde. maar voorname! 1 ik om re
denen van bezuiniging aanhangig ge
bleven plannen tot instelling van ge
zondheidsdiensten als nog uit te voe
ren.
Men verzocht overlegging van de
berekening van de vermeerdering van
uitgaven, welke zoowel voor Riik ale
gemeenten van dc uitvoering van dit
ontwerp het gevolg zouden zijn.
Wel waren de hierboven a^n het
woord zijnde leden niet blind voor de
voordeden, die het on'.Werp in ©enige
onderdeden biedt, doch deze voordce
len achtten zii te duur gekocht.
Het wegvallen van den aangifte
plicht voor het hoofd van het gezin,
werd betreurd.
Eenige leden wenscheen dc gelegen
heid om vrijstelling te verkrijgen, niet
opengesteld te zien voor onderwijzer».
Voor hen bestaat geen Wettelijke ver
plichting om do school te bezoeken.
Wio gemoedsbezwaren heeft tegen -ie
inönting. moet maar geen onderwij
zer worden.
INTERNATIONALE SCHOOL VOOR
WIJSBECEERTE.
In de dezer dagen g-.-houden ver
gadering van Bewindvo-rder, dor
Internationale School .voor Wijs: e-
gnerto te Amersfoort, richtte do
voorzitter, Prof. Dr. G. A. v .d.
Bergh vnn F.ysinga een woord van
welkom tot den nieuw opgetreden se
cretaris, den hoor G. J. Dekker, dio
thans op verzoek van liet Bostuiir
zijn Introdo bij den school hc-eft ge
daan.
Besloten werd voorte over to gaan
tot Statutenwijziging der 5'«rr-t-ni-
ging tot Instandhouding der School,
teneinde een meer organisch verband
te leggen tnsschen de cursisten eri
de besturende colleges.
LICHTECHTE KLEURSTOFFEN
DE ONDERCANC VAN DE JAPANSCHE KLEURENDRUKKEN. PER-
KlN's M AU VEINE. VAN EEN FRANSCHEN EN EEN DU1TSCHEN VOS.
SPiVA EN OE HÖCH8TER FARBWE RKE. DE „VEREIN FüR ECHT F&R-
BEREI".
De zoogenaamde teer- of aniline-'duizend vnn do fraaiste en schitte-
kleurstoffen hebben zich gedurende rendste (en gauw veradhietondel)
zeer langen tijd in een allesbehalve kleurstoffen te maken zijn. En ook
goeden naam verheugd. Iets dat errin hun ontwikkelingsgeschiedenis
inee geverfd wa», was niet licht echt en zijn wonderlijke dingen: in Engeland
verschoot direct in de zon, als je er on Frankrijk worden van de verechit-
mee in den regen liep of er een of''lende klassen die ©r zijn gewoonlijk de
andere vloeistof overheen morste gaf eerste vertegenwoordigers ontdekt,
het op een verschrikkelijke manier tnaar dan wierp Duitschland zich er
af en het patroon liep door '„bloeden" op en Duitschers brachten ze in do
noemen de Duitscherg dn.t. heel tref-1 techniek en zochten met hnn beken-
fend) en om die reden konden klee- de ..Grüncllichkeit" 't hecle gebied en
ren etc. ook niet in de wasch gedaan vonden er zoo tnUoozo nieuwe bij.
WordenLimonades, jams en vruCh- De eerste kleurstof uit teer werd
tensappen, die er mee gekleurd wa- pas in 1856 ontdekt, door Perkin in
ren, kenmerkten zich door een „ge- Manchester-, zijn plan was eigenlijk de
meene" kleur, zooals het publiek dat organisch-claniscli synthese verkeerde
noemt en gaven af aan de lippen en in haar bloeiende jeugd, chinine te
„>0 met dat. doel verhitte hij
het ergst hadden ze het ver-'een mengsel van aniline, bichromaaf.
de tong a'3 men er van gebruikte, j
Maar het ergst hadden ze het ver
bruid bij schilders, nijverhe-dakun-
fênaars en kunsthistorici,
zwavelzuur, zoo maar om eens te
zien wat er gebeurde. Hij kreeg ech-
erhuldigden de aniline kleuren er ter geen chinine maar een donkere
maar even van den doodssteek te hen- stof. die met een prachtig violette
ben gegeven aan de Jopansc'ns tech- kleur in water oploste. Als practisch
nïek "van gekleurde houtanedendruk- Engelschman probeerde hij meteen of
ken. aan de Javaansche batikkunst, die oplossing vervende eigenschappen
de Indische weefkunst, kortom aan had en ziet, een zijden draad werd er
vrijwel geheel de Oostérsche kunstnij- prachtig paars door gekleurd. Dat'
verheid, voorzoover daar kleuren bij was de eerste anilinekkürat.of en van
te pas kwam. Escusez rlu peuZe dat oogenblik af dateert de fabelach-
zóuden dan toch wel een wonderbaar- fige ontwikkeling van dit gebied van
lijke macht bezeten hebben! de organische chemie, Perkin's kleur-
'Nu, iets wonderlijks is er zeker wel stof, het man veine is sindsdien allang
san verbonden a.an het feit, dat. uit buiten gebruik geraakt en door betere
zoon taaie zwarte stinkende vloeistof,en mooiere vervangen. Alleen de En-
als de steenkolen-teer een dikke tien-1 gelsChe postzegels van VA en 6 penny
werden tor vlak voor den oorlog neg
met deze kleur gedrukt; dat
apronkelijk een soort /egeeriDgssteun
«.an de door Perkin opgerichte fabriek
geweest, en dat bleef inter ook zoo.
Kort daarna, in 1859. ontdekte Vpr-
guin in Lyon (het centrum van de
zijde-industrie) een dergelijk© maar
frnni ronde kleurstof, ook uit aniline
bereid. De gebroeders Benard, zijde
ververs. kochten zijn uitvinding en
lieten die pntmteeren met hun naam
waarbij ze echter (wat ik niet zou ge-
looven ais niet verschillende schrij
vers het pertinent beweerden) den
Franachen „Rennrd" in een Duitsehcn
..Fuchs" veranderden, zoodat dei
nieuwe slof fuchsia© gedoopt word en
aldus ook bleef hoeten,
Frankrijk nog niet spreken van een
bloeiend© en onafhankelijke kleurstof,
industrie. Amerika sfnnt er beter
voor. er. de vrijwel absolute suprema
tie van de Duitoohere die zich boven
dien nog aaneengesloten hadden tot
een kartel, de „Interewongemein-
schaft", is gebroken.
Die aniline of synthetische kleurstof
fen veroverden stormenderhand de
markt door hun goedkoopte, hun ge
makkelijke manier van verpakken en
hun even gemakkelijke verfmethodc;
de natuurlijke of plantenkleurstoffen
waren er tenminste voor massapro
ductie gauw uit. Dnt kwam ook wel
door het koopmanstnlent van do
Duitscherg die zich volkomen aanpas
ten nan do eiachen van iedere wille-
Voigens do boschijviiigen uit dien keurige markt; nanr Britsch-IndiS it
lijd werkten die ontdekkingen even- verden ze in mooi versierde busjes
nis het, bericht dnt er in een land met godenbeelden en zelfs sanekriet-
goud gevonden was. Met koortsachfi-
gen ijver wierpen scheikundigen, fa
brikanten, ververs, meesterknechts
zich on het. nieuwe gebied en een on
ophoudelijke stroom vnn patenten,
die nog steeds vloeit, was er het ge-
voig vnn. Ook leckcn lieten zich niet
onbetuigd, zoo ontdekte e-n photo-
graaf die namelijk een snel verschie
tende blauwe kleursjof lichtechter wil
de maken, wilde fixe^ren aoonla hij
het noemde, door die blauwe kleur
met f.ixeerzert te behandelen de aller
eerste groene kleurstof uit t*vr. Het
spreek vanzelf, dat er veel kaf onder
het koren school en het is onweer
sprekelijk de groote en room rijke
verdienste vnn de Duitvhe chemici,
ik noem slechts de namen (Iofmann,
Fischer, Bneyer, Caro, Griftfs, ge
weest, dat zij orde in den chaos heb
ben gebracht en de kleurstofchcmie
op 'n wetenschappelijke basis gesteld.
Tot groot profijt én van de chemie én
van de fcleursfoffabrieken: tot nan den
oorlog waren de Duitache en Dmlsch-1 geldt dat voor Europa met zijn enor-
7wit8er.sche fabrieken onbetwiste mces-jm© textielfabrieken; de goedkoop© ge-
Iers ot> dit terrein. Thans niet meer:jdrukte katoentjes die in ontzaglijke
'door den. nood gedropgen sloeg men in!hoeveelheden ieder jaar door de fa
de geallieerde landen ook de handen brieken gespind worden zouden twin-
ineen en al kan men in Engeland en l tig keer zoO duu-r worden ale ze alle-.
opschriften, met het gevolg dat dio
lusjes door heel Indiö to krijgen zijn.
Zoo zelfa dat H. If. Ewers spotte dat
wanneer hij een priester van SJiw-a
z-sg met een felrood toeken op zijn
voorhoofd, hij niet moest denken aan
'ten vuurgod Sjiwa, maar nnn de
Hftchster Fnrbwerke, want. vrij zeker
kwam die heilige verf uit een busje
van Höchot.
Daarom en omdat in het begin de
anilineklourstoffen veel gemeener van
kleur waren en ook veel gauwer ver
schoten dan de natuurlijke is het te
hegrijpen, dat men klaagde over den
dood van do Inlftfldsche kunstnijver
heid. De Javanen en Hindoes en Ja
panners vonden liet veel gemakkelij
ker zoo'n busje van Höchst of Bever
of de Badiache te koopen, waar nog
een gebruiksaanwijzing in hun eizten
taal opstond, dan eerst op een om
slachtige, vaak mislukkende manier
hun kleuren uit planten te gaan be
reiden. En in nog veel sterkere mate
'maal met plantenkleurrn bedruk»
moesten worden. ..Billig und
Bchlecht" was het parool, maar voor
alles billig"; dot wns het «enige
waarnaar de klant vroeg, op kwali
teit lette hij minder.
Was bet wonder dat William Morris
en de zijnen, aan wie de herleving
der kunstnijverheid ie danken ia, de
anilinekleuron vervloekten en alles
wat uit hun werkplaatsen kwam met
eigen bereide plantenextracten werd
gekleurd? „Terug naar de natuur"
gold hét ook hier. Toch wns dit in
zekeren zin het kind met het badwa
ter weggooien: want zelfs toen reeds
waren er enkele synthetische kleur
stoffen die in fchoonheid en echtheid
konden wedijveren met de best© na
tuurlijke en temeer geldt dit waar
sommigen, zooals bet alizarine, feite
lijk preciea hetzelfde waren als de na
tuurlijke meekrap, of Zoo al 9 do syn
thetische indigo hetzelfde is als de
natuurlijke, De «yuHietiacha produo-
ten hebben dnn nog het voordeel dat
ze 100 ig zijn, terwijl de natuur
lijke een zekere hoeveelheid onbeken
de bijmengselen bevatten, die do klmir
tvel eens ongunstig beinvloeder..
Maar toch heeft die beweging nut
tig werk gedaan én do fabrieken
wijdden steeds meer aandacht nan do
echtheid. Vooral de Duitschers heb
ben ook op dit gebied nuttig werk
verricht: er werd zelfs een vereem-
gine opgericht ter bevordering van dit.
doel. welke voreenicing oc,!< congres
sen houdt en bet „Deutsche Farhen-
buch" uitgeeft. Daarin vindt men een
li iet van thans bekende kleurstoffen
(met hun fnbriknnten er bij) die nnn
zeer strenge eischen van licht- zoowel
als waschechtheid voldoen, welke lijst
zich nog steeds uitbreidt. Talrijke
schilderverven zijn daarbij én naast
de minerale kleurstoffen nemen thans
de anijihéltletiren op het schilderspa
let een ruime plaats in en niet meer
komt het. voor (zoorils werkelijk ge
beurd is) dat een in dc lente geschil
derd Lichtgroen landschap in de herfst,
het origineel na gaat doen en ook
geel wordt, omdat de stroene kleur
stof totaal verbleekt is.
Do groote fnhrieken hebben tegen
woordig allemaal „echtheids"-!fi':»>ra-
tnrin, waar iedere nieuw ontdekte
kleur onderzocht word:: ze - Ineen
meestal, dank zij ons Noordelijk© kli
maat, in Klein-Azié of in Italic, waar
de zon veel vaker maar ook veel fel
ler schijnt dan hier. Tegenwoordig
doet. men lief echter gnuwer en dichter
bij huis met een ipeeiaal soort boop-
of een kwnrtslnmp, die na een half
uur nl even veel invloed heeft ais een
jaar zonlicht.
F.r is tegen die echt© kleurstoffen
maar één bezwaar en dat is de duur
te ervnn, maar dnt geldt ook voor de
natuurlijke. Voor goedkoop© stoffen,
voor damesbloufces of zoo. die hoog
stens een zomer mee hoeven, en voor
de goedkoop© katoentjes, wier stof
zelf hot. ook nl niet langer uithoudt,
zijn ze natuurlijk veel te duur. schoon
ook die heel goedkoope stofjes nï met
heel wat hetere kleuren geverfd wór
den dan vroeger. De allereerste nnih-
nekleuren ziin vrijwel geheel uit 'de
textiolververij verdwenen, alleen om
levensmiddelen of bacteriologisch-
prnepnraten te kleuren worden ze
nog wel gebruikt.
Maar voor uit zichzelf al dure stof
ten, van zware zijde of wol, of stof
ten d:e lang mee moeten (gordlinen,
meiibelhekleedingen. tapijten) daar-
voor zijn die lichtechte kleurstoffen
hij uitnemendheid geschikt. Wél v«r-
boogen ze den prijs er van maar a's
zoo vnnk is ook hier duurkoop tenslot
te goedkoop. Als men er werkelijk op
staat en er ook wat voor over heeft
kan men gekleurde stoffen krijgen.'
in alle kleuren, die het in echtheid
vnn de beste oude winnen, in voel-
heul vnn kleuren ook. In schoonheid,
dnt ia een andere kwestie.
J- J. LUIJTENI
