Rubriek van den Arbeid.
Letteren en Knnst
h" ar.'aL'Th.Mh?;*
RnBrieB voor Vragen
s* y
Van hier en daar.
tEN O REI CE N O CONFLICT.
„Het Volk" meldt
Reeds laaien tijd wordt bij de X.V.
Van Sou's lakt- ea Verffubrieken door
do samenwerkende organisaties ge
poogd tot overeenstemming te komen,
inzake terugneming der indertijd door
gevoerde loonsverlaging en de afslui
ting vaa een collectief contract. De
directie heeft dit tot nu toe geweigerd,
waardoor de ontstemming onder het
personeel xoodaaig is gestegen, dat tot
het stellen van eea ultimatum is be
sloten.
Aan de directie is hiervan mededee-1
Jing gedaan en er op aangedrongen als
nog vóór q Augustus tot een bevredi
gende regeling te komen. Weigert de
directie hieraan mee te werken, dan
zal Maandag :t Augustus het personeel
zich ce vrijheid voorbehouden het
ntet te hervatten.
Gezien de houding door de directie
tot na toe aangenomen, staat het vrij
wel vast, dat he; hier tot een staking
DE ARBEIDSVOORWAARDEN IN
DE ROTTERDAMSCHE HAVEN.
Door de Scheepvaart-Vereeniging
Noord te Rotterdam is aan de organi
saties van transportarbeiders, te weten
den Centralen Bond van Transpor arbei
ders en den Ned. Bond van Christ.
Transport- ea Fabrieksarbeiders een
brief gezonden waarin 3an de bestuur
ders wordt medegedeeld, dat de eischea
die zij gesteld hebben niet ia behande
ling kunnen worden genomen, aange-
«iea enkele bestuursleden van de Schee?
vaartvereeaiging buitenslands vertoe
ven.
Aangezien de overeenkomst met de
Scheepvaartvereeniging en de drie or
ganisaties einde Juli is afgeloopen, ver
klaarde de Scheepvaartvereeniging zich
bereid de thans geldende Iconen ea ar
beidsvoorwaarden te contiaueeren tot
bet tijdstip waarop ce besprekingen i
zullen gevoerd ea een nieuw besluit zal
xija genomen.
SAMENWERKING OVERHEIDS
PERSONEEL.
Dezer dagen zijn te Amsterdam de
bes;uren van het A. C. O. P. (Algemeen
comité van overheidspersoneel) en het
C. N. O." P. (Comi.e van neutraal over
heidspersoneel) ia vergadering bijeen
gekomen ter beraadslaging over da
*raag. of. mede ter voorkoming van
verdere aantasting van het rijksperso
neel. samenwerking tusschea de mo
derne ea neutrale organisatie geweoscht
moet worden geacht. Tengevolge .an de
besprekingen is tot samenwerking be
sloten. Aan een klein comité, dat heden
voor het eerst zal bijeenkomen, werd
opgedragen een plan van actie te ont
werpen.
STOPCEZET.
Wegens slapte ia het bedrijf, ea te
vens wegens vernieuwing vaa dea smelt
oven. is het handbedrtjf ia ce Vereenig-
de Glasfabrieken te Leerdam stopgezet
op a Augustus. Zoodat pl.m. iSo arbei
ders werkloos zijn geworden.
den landvoogd, speciaal wat rijn efaa'
«na--- e.eii betreft, op den voorgrond
t-ui dat herinnert ua Van Heuti
e. «U»;dt p. i.ruren tot het brengen van
r ..fitheid ia lndié. Li Atjeb
-eeld worden opgericht, voor-
•te.l-r. 1 ..Generaal Van Hewas". Betreffct
de «is restant zal overleg geploegd wo.-J^n
met het comité ia Nederland.
SLOEPEN OMCESLACEN.
Naar de correspondent vaa het „Soer.
Hbkl." te Koeta Radja seinde, zijn bij'
Koeaia Peudada. ia de onderafdeeling
Bireuen. de sloepen van het opncmings-
vaartuig „Orioa" omgeslagen. Assis
tentie is gevraagd aan den controleur
van Bireuen.
Het personeel van de omgeslagen
sloepen werd gered ea vertrok naar Lbo
Seumawe. waar het door de „Ortoa'
werd opgenomen.
Uit de Pus
BEL ASTINCWETCE VING
EN INDUSTRIE.
Met rijn onderzoek naar den invloed
van ce belasting-wetgeving op de ia- -
dustrse heeft, zoo schrijft De Werkge- a!s di® van '.let A.N.Y. 26 Met 1023
ver. de Ntjverheidsraad rechtstreeks ge- met *oo gunstigst» uitslag ingericht;
V00RL00PIC CEEN TAAL- EN
LETTERKUNDIGE CONGRESSEN
MEER.
Uit het verslag vaa de vergadering
van het Hoofdbestuur van het Alge
meen Verbond in Neerland»*" het
volgende:
De Voorzitter deelt ten slotte nog
mede, dat Zaterdag 2S Juni to Rot
terdam een bijeenkomst heeft plaats
gehad van een voorloopige nieuwe
Bestendige Commissie voor de Taal
en Letterkundige Congressen. Zij
tot het besluit gekomen dat:
lste. de tijdsomstandigheden
met naar zijn om de Ned. Taal-
Letterkundige Congressen reeds nu
hervatten;
2de. er wel aanleiding is om een
stamdag voor te bereiden in den trant
tracht, de diagnose te stellen van de
kwaal waaraan de maatschappij thans
lijdt.
3de. bij herinrichting "der Ned.
Taal- en Letfierkundige Congressen
zulk een stamdag het middelpunt, de
Een gezonde samenleving is in onzen kern zou moeten zijn, waaromheen
ijd niet denkbaar ronder nijverheid. r'°h ^an da oude secties (afdeeltngen)
Wanneer de industrie aan
gebonden en beklemd wordt
maatschappij.
„Het betoog van den rapporteur
zeer vereenvoudigden vorm, zou
den kunnen scharen.
Tot zoover deze mededeel mg.
Gelijk bekend zou in 1914 te Haar
HET JUBILEUM VAN OEN
BAKKERSCEZELLENBONO.
Ter gelegenheid van het 39-jarig be
staan van dea Bond van Arbeiders sters)
ia net Bakkers-, Chocolade- en Suiker
bewerkers bedrtjf hield het Hoofdbestuur
Zondag is een der zalen van het Pavil
joen ia het Vondelpark te Amsterdam
een cruk bezochte receptie. Er werden
toespraken gehouden en gelukwentehen
aan den jubileerenden Bond overge
bracht.
Verder werd namens de leden een
nieuwe Bondsvlag aangeboden, me: een
toespraak van den heer Timmer. De
vlag. ontworpen door Haha Jr. ea ver
vaardigd door M. Sealtiél Dzn., te Den
Haag. :s van roode ea gele zijde ea
draagt als opschzift den naam van den
bend.
TECEN WERKTIJD.
VERLENCINC.
De Algemeen- Ned. Metaalbewerkers-
bond en de Chr. Metaalbewerkersbond
hebben de Vlissir.gen, Middelburg ea
Souburg protestvergaderingea gehou
den tegen het plan van de directie van
de Kon. Mij. De Schelde te Vlissingen.
om den werktijd te verlengen van »S
tot uur met behoud van hetzelfde
Icon. Daar reeds eerder verlagingen
run voorgesteld, zou dit ia het geheel
32 pC'. loonsverlaging beteekeneti. Als
de meening vaa de sprekers kwam voor
al naar voren, dat de arbeiders zich meer
•tuigend; commentaar is'nauwelijks Ik™ l9en Taal- en Letterkundig Con
nocdig. zóó spreekt het voor zichzelf. I *rea worden gehouden, maar het uit-
Eenvoodig ea duidelijk wordt aange
toond, dat al moge onze steeds toene
mende bevolking voor een deel
handel, scheepvaart, kolonisatie, land-
ontginning emplooi vinden, ce
groot® meerderheid om werk aanklopt
bij de industrie. Toenemende industria
lisatie is voor ons land een eisch
levensbehoud. Daarvoor is kapitaal,
steeds meer kapitaal noodig.
Steeds meer ook omdat de moderne
bedrijfsinrichting voortdurend hoogez
eischea stelt. Voor de nijverheid is het
voorts niet genoeg, dat er kapitaal in
het land aanwezig is daarnaast moet
de wil bestaan, haar kapitaal toe te ver
trouwen. Ea die bereidwilligheid wordt
tegengewerkt hetzij door economische I
of scctale wetten, hetzij door een fiscale
politiek of soortgelijke oorzakea.
gevolge waarvan het risico zoo groot
wordt, dat redelijkerwijs geen bevredi
gend rendement kan worden verwacht."
Het blad constateert met voldoeniag
breken van den oorlog maakt® dat
d« plannen niet doorgingen.
HERVORMING VAN DEN KERKZANG.
Op <i« ce Botterdam («houden *!g.
•ergadering van de Xederlaodsche organle-
tan Vereenlgmg ie besloten eer. brief te
chtn» lc< de PTOteetanuche kerkbeatu
r. waarin «en schema wordt ontworpen
aangaand» een hervorming van den kerk
«en hetere muzikale verzorging
van onze zangbundel».
VOORDRACHTEN OVER NEDER-
LANOSCHE KUNST.
Pref. Mar}in is uitgenood igd om t« Riga
«en reek* vocrdrichfen over Nederlandeche
kunet te houden in -September. Er woeien
•n v icantieleerg anger, gegeven,
waartoe ook boog leeraren uit Stockholm,
Berlijn. Rostock enz. xija uitgenocdigd.
ARCHAEOLOCISCHE VONDST
IN BELCli.
d„ mm ook o, het Dewrtemeot e,e I J?" d! V'°
Financién overload is eat, de noodea- f,™?r d" h'rbfuw d° k»rk
igd is van d« noodza
kelijkheid eener herziening van het ge- wl)-
heele belastingstelsel, welks gebreken Iont
de Nijverheidsraad in zijn rappor: heef: I »r.fbaiJ.
doen uitkomen. |grarKeid'
\N arneton, die in den oorlog werd
woe<r, heeft men een belan.-wekkende
in. namelijk twe»
!®rs, afkoni'tig uit do 13de ot
„Maar dit a***, moot bt"hi1.-
begrooting, kan die herziening Jang uit
blijven «n terecht verzet d« Raad rich
tegen dat uitstel. Een spoedig-, alge-
meece herziening van dat geheel® st«T-
In e-n dezer grafkelders, waaruit
nog enkele doodsbeenderen te soor-
schijn kwamen, vond men e-ne voor-
raoetea orgaaiseeren. dan zal de direc-j sel, niet alleen van dat deel hetwelk de 'r' ^\iT: ;a ..aaa het kru-.a,
'1 niet zoo gemakkelijk met zulks Raad in zijn'rapport behandelde is een fI" "c'tn ''3P -'ana. St. Jan. S?. Ca-
plannen komen. I gebiedende eisch." „ijJ Afnea ®n engelen, t®
midden waarvan de aarts* ader Abra
ham de zielen der uit/verkorenen ont-
1 yangt in de plooien van zijn wijde
Kerk en School
HET GOUDEN PRIESTERFEEST VAN
Z. D. H MGR. H. v. a. WETERING.
Ter gelegenheid van de Pcmtifica'.e Hoog-
tail cp 13 Aug. as-, he: feest van Z.D.H.
den Aart-eb isschop var. Uirecfct. in d« Ka
thedraal aldaar, zal bij bet binnenkomen
van den Aartsbisschop worden uitgevoerd
het „Ecc« Saeerdos", voor zesstemmig ge
mengd koor door Joh. Wirmubst.i
Tijdens d« Offerp'.eohtigheH sol worden
gezongen de zes-sremnrge Jfisea „Papae
Mareelli" van Paleetrir.a.
Het voor vier-etemmig gemengd koor
met orgelbegeleiding gecomponeerd
Deum" -mi Perosi sloiz d« H. Mis af.
Daarna za' de groote fee«t-..Tantum Zr
go" van Wiooubet worden gesongeti. ter
wij! bet zesstemmige ..Decora Lux"
denzelfden componist ds geheels plechtig
heid zat beëindigen.
EXAMENS NIJVERHEIDS
ONDERWIJS.
De Minister van Onderwijs. Kunsten
ea Wetenschappen maakt bekend, dat
de mondelinge examens roor de aa te
noemen sirverheidjonderwijsacten zullen
worden gehouden re 's-Gravenhage
voor de akte N 1cop 4 ea 5 Angus-
1 e.k.;
in het gebouw der iste Ambachts
school, Nieuwe Haven no. 95. telkens
van 9 uur v.m. tot 12 uur en van
4 uur non.
--o de akte M a: op 6, 7. 8. 9 en
zr Augustus e-k.;
:r. het gebouw der Academie van Beel
dende Kunsten, telkens van 9 uur v.m.
tot 12 uur.
DE ORDE VAN DE STER IN HET
OOSTEN.
Van 9 lot en me-, 13 Augustus xal te Arn
hem «en internationaal congres van de
Orde van de Ster in het Oosten worden ge
houden, dat omstreeks duizend afgevaar
digden uit aiie landen der wereld in
de hoofdstad van Gelderland te zamen zal
brengen.
De '-ede van de Eter in het Oosten, die
iD 1311 le Benares werd gesticht, beef* ver
leden jaar te Weenen besloten, dat ia Ne
derland het internationaal hoofdkwartier
der orde voor Europa zou zijn gevestigd en
wel te Ommen, waar na afloop v«n hel
eerste gedeelte van het nu <e houden con
gres bet tweede gedeelte, een kampeer-eon-
gres gehouden zal worden op het terrln
"rij be: kasteel Eerde van baron van Pal- j
landt. Ongeveer de helft van de Congres-1
sisten, des ruim 450. rullen aas het kam-
pe»rcongres deelnemen.
Beha'.-.-e door dr. Annie Besant zullen
voordrachten worden gehouden door het
hoofd der orde Krlehcaanr.i. majoor Po-
wel, mevrouwf Baznondz—Hbsctenati en
dr. Jenny Op 't Eyxde.
NED. HERV KKRK' perKmvt t« I kleed. TerzijtTo van do schilderingen
Da'-riirz en Heesbeen ds. - L;jn wapens aangebracht. De fresco»-
N' .ÏÏ£o«n naar Tubbe^door -
didaat Van Gntwn te C.^echu
Bedankt voor Rouvees: ds. a-
Berg t« Aznersfoort.
h«e! so.'^r uitgevoerd in drie vlakke
kleuren, zijn bijzonder karakteristiek.
Iu den anderen kelder vond men
een geraamte in «en lood en kist. ('Jok
bier geschilderde wapens langt da
GEREF. KERKEN Beroepen "t Reit- j wanden en schilderingen. waarvan
Tries Ambtvoilenhove. J men de voorst.*:l!ing nog niet heeft
Aupnoroa htt ter^p naar Workum kunnen bepalen. Inscripties werden
ds. E. C. van der (Laan U Lollum. niet gevonden; men veronderstelt dat
in d«ze kelders de hoeren van Warne-
Kn nnipn lf0B werden begraven en de abten van
HU1UU1GU |h,t kIo0(lter< uwrvan de kek afkon-
stig is. De Belgische Monument >t -rn-
m-.-sie is van deze- -.oor de kunst*v
schiedenis hoocst helingrijn-j onldek-
kennis gesteld.
VR.IAG: Mijn kanarievogel, die
nogal druk zingt is voortdurend schor.
De vogel gebruikt, altijd gekookt wa
ter met suiker. Als hij dan weer een
paar dagen afgedekt heeft gezeien is
het weer over. M. i. komt het niet
door tocht. Waar kan het wel aan lig
gen I
ANTWOORDTocht is voor eiken
vogel een gevaar, laat de suiker in het
water achterwege. Geef uw vogel
2 maal per week een stukj® fijn ge
maakt beschuit met honing vermengd.
Behoed hem voor den minsten tocht,
«o belet hem het zingen door af te
dekken, zoolang hij het minste schor is.
VRAAGIk ben 21 jaar en als vrij
williger bij den landstorm motordienst
corps Motordlenst, afd. N.-Holland.
Kan men voor goed bij dat corps ko
men. Zijn er geldelijke voordeelen aan
verbonden
ANTWOORD: Gij hebt, als vrij
williger bij de landstorm motordienst.
eenc verbintenis aangegaan en zult
daarvan moeten worden ontheven, om
een andere t® sluiten. Informeer eens
ten bureele van den motordienst of aan
den garnizoenscommandant alhier, of
nog vrijwilligers bij dien dienst wor
den aangenomen, alsmede de andere
bedoelde inlichtingen.
VRAAGIE hen vöor heele dagen
n betrekking sedert een jaar en krijg
een week vacantia.
Heb ik recht
weekloon! Heb
ik ook recht, over die week, kostgeld
te eischenl Hoeveel!
ANTWOORD: Blijkbaar it vacan
tia bij het aangaan der dienstbetrek
king overeengekomen.
le. Ja, gij hebt recht op een week
salaris.
2e. Uw patroon moefc U ook kost
geld betalen.
VRAAG: Ik ben per maand ge
huurd, doch ontvang bij onderling
goedvinden, mijn salaris per week.
Per hoeveel tiid moet mij den dienst
opgezegd worden 1
ANTWOORD Bij de maand.
VRAAG: Als ik tegen loon en pro
visie ben aangenomen, moet de pa
troon dan rentezegels plakken! De
patroon leweert van niet, en stelt mij
aansprakelijk.
ANTWOORD: Ja Uw patroon.
VRAAG Is er in Amsterdam een
kantoor waar de adressen van buiten-
landsehe fabrieken verkrijgbaar zijnl
ANTWOORDWend u eens tot
het bureau van de Haarlerr.eehe Han-
delsvexe®oiging, Naasauplein.
VRAAG Hoe luidt het -usres van
de vereez:urine tot bescherming van
dieren!
ANTWOORDMevrouw Pasteur
Baan 21 b.
Een tragisch einde
De EngeUelio politie geeft ontstellende
details over dan vreeeeüjkeu dood van eeil
Russische pr:ns<«. In het gedeelte van
Lorden, Matfair genaamd stierf de vorige
week een vrouw, bekend onder den naam
Sylvia Person. ech«genoote van «en ouden
gepensxumeerde van at jaar. De politie,
die ter plaatse «en onder» «k instelde, ver-
nam van een buurvrouw nadere bijzonder
heden over het leven van Sylvia Pereon.
Behalve het kleine pensioen van den man,
ontving het huisgezin per maand een soen
van ongeveer 3 livre, van de (alrijke vrien
den in den vreemde.
Geen menschel Ijk w«ton werd hï ds
woning van de oudjes toegelaten. Wanneer
do leverancier* aankwamen, opende tiet
vrouwtje de deur nauwelijks op een kier.
Sedert 12 jaar ka<l de inan de drempel
van zijn woning niet meer overschreden.
Op dea sterfdag van zijn vtouw, zag de
buurvrouw hem weer voor het eerst sinds
maanden.
l)e gewssmchuwda politie ontdekte door
de gevonden brieven. -lat» het hier een
Ruwiiche prinses Or'.off hetrof. D« onge
lukkige had do laatste 12 jaar niet meer
van klee.va verwisseld en verkeerd® in een
rreotelijken s(ast van verruiling.
Ken hartverlamming heeft aan dis tra
gisch bestaan een eind gemaakt.
De oudste beschaving
in Amerika.
GEMENGD NIEUWS
De beklimming van de
Everest.
Een nieuwe poging.
Luitcnantekoloael E. F. Norton, een
der; deelnemer» aan de Evereat-expe-
ditie, schrijft, naar wij in de Telegraaf
lezen
Er moet nu eindelijk eens gespro
ken worden over de moeilijkheden van
de Evcrest-beklimming in het lic-t van
onze ervaringen van 1924. Moet de be
klimming weer ondernomen worden
Ka zal zij weer ondernomen worden!
Vooral na den dood van Mallory en Ir
vine zal men wel tie reeds vroeger ge
stelde vraag hoorenWat is het nut
ervan. Ik kan maar weinig toevoegen
aan 't antwoord dat Sir Francis Young
husband in zijn voorrede op het. Eve-
rest-boek op deze vraag heo t gegt
ven. Het is waar, dat noch de lede
der expeditie, noch 't publick ecnig
rechtstreekse!» voordeel van 'n geslaag
de beklimming zullen hebben (a® lsteu
zQÜcn in dit opzicht zelfs steeds in het
nadeel blijven). Maar Ls het in dezen
materialistischen tijd niet goed wat te
offeren voor een ideaal, zonder vuige
bijgedachten?
Of men het weer za! doen
den der expeditie, kennen
niet >le firmnc'ee vin I <T
rest coinitê, maar ik snreelc voor de
'-den der expeditie Ï924 als ik zeg,
16 wij sterker Man ooit weten, dat
Everest beklommen moet worden, is
het niet in 1923 dan toch binnen eeni-
W'ij 1®.
lukki
HET CESCHAAKTE MEISJE.
Eeaigea :i;4 geleden werd de Soera-
bajasche politie in rep en roer gebracht king in
door de ontvoering van een meisje. De „ncw ,u
justitie werd er in gemoeid en zelfs de HET NEDERLANDSCHE BOEK IN
procureur-generaal. ZIHO-AFRIKA.
Want. hoe en waar de politie ook Men meldt uit Kaapstad aan ,.Ncer-
t. het meisje bleef weg en de moe- iandia
der van het meisje schreef dit toe
aan De vraag naar Nederlandsch® boe
onvoldoende accmteit der politie. Wes- ken (letterkunde) neemt hier toe-
nalve zij een brief richtte aan den pro- Te Stellenbosch tvordc de aanvraag
cureur-generaal, om haar beklag
doen.
De procureur-geaeraal bracht
te I als ..merkwaardig" beschreven. Ook
l® Kaapstad zijn d® boek! 1 ar. del aren
de Izp.-r tevreden en de verzuchting:
klacht onder de aandacht van den wilien zevn Hollandsch lezen", hoort
hoofdcommissaris. Het gevolg was een rncn niet meer. Djt is inderdaad eett
nieuwe krachtsinspanning en de politie verblijdende verandering. Deze ver-
verspreidde over Javasoco portret- andering is ontstaan door her feit,
ten van het verdwenen meisje, leren wij dat allen, die Afrikaanse!» willen ge-
1 het „Soer. Hblad.". bruiken als een taal, voor all® doel-
Er werd van de zaak niets meer ge- einden, tot do ontdekking gekomen
hoord, totdat nu is gebleken, dat het zijn, dat het arm js aan Afrikaauso'ne
meisje in het huwelijk was vereenigd d.w.z. Nederlandsch® woorden. Het
met toestemming van de moeder. Maar idioom, dat zoo'n voorname rol
de moeder, die zoo heftig haar beklag speelt in do Afrikaanse!»® spreektaal
bij dea procureur-generaal deed. meld- de eigenaardige, pittig® uitdruk-
de nie: aar» de politie, ca: zij da toe- kingen, die hun geboorte te danken
stemming tot het huwelijk heeft gege- hadden aan taalarmoede aa een nood-
vea en dat de raak daarmede afgeloo- zakelijkheid on. eet» uitweg te vin
pen was. Zoodat het kan gebeuren, dat den voor zelfuitdrukking. geraakt
de bruid straks vanwege die 2000 sig- meer en meer in onbruik, nis onge-
nalementen door een politie-ambtenaar schikt voor practische doeleinden
wordt aangehouden en naar haar mo». van openbaar verkeer. De volzinnen
der word: teruggevoerd, terwijl de die men van de beste, beschaafdste
bruidegom door dezelfde nalatigheid en ontwikkeldste schrijvers ziet, zijn
kans loopt, om preventief gezet te wor- wat woordenkeuze aangaat, bijkans
den. zuiver Nederlandsch. Prof. Smith is
een der taaileiders, die het verkon-
een van heutsz-monument te digt, dat onze studenten een grondi-
weltevreden. f.-® studie van de geschiedenis der
Aaee* «eint uit Weltevreden aan de Nederlandsch® taal moeten maken
ieuwe Cr*-.: om d® strekking, het westen en de
Het hoofdcomité voor de huldiging van oorzaak van hulle eie taal t® begrij-
d« nagedachtenis van Van Heursz heeft pen. De manier waarop gijlieden in
een werkcomité benoemd, bestaande uit de Nederland Afrikaansch prijst en
heeren Frijüng, Trip, Wiessing en Gail- waardeert, wordt hier geenszins op
lard. De landvoogd is aangezocht voor prij3 gesteld.... het aardige taaltje"
het «erevoorzitterschap. dat zoo ,,leuk" klinkt en dat wel
De minister zond ®er. telegram aan den „grappig" is om te lezen
landvvsd. aand.-ir.cend op samenwerking Her is niet t® ontkennon: Afri
ca oprichting van heo standbeeld in Ir.dié kaansch wordt een taal, naast Neder-
en stichting var. e«r. fonds in verhar.d rr.e: landsch en het schijnt meer en meer
het Koloniaal laslkuut voor Wetenschap- het natuurlijk verloop, dar.
,»t«v t~4:s - -
Kan Everest Beklommen worden I
Stellig. Wellicht is hij reed» beklom
men. Onze kenni», noodig voor »ucce»,
vertoont wellicht nog éen ernstig hi
aat, maar alle andere zijn gevuld. De
expeditie, heeft bewezen, dat drager»
hun lasten tot 27000 voet kunnen bren
gen. Het is bewezen, dat klimmers op
27OOO voet kunnen slapen en de* mor
gens vrij fiks op weg gaan. Dit was
het voornaamst-; wat wij voor den
tocht 1924 nog niet wisten. Elk jaar
verhoogt de ervaring het comfort dat
een goed® uitrusting geeft en behalve
in slecht weer, kunnen wij de hoogte,
waar redelijk vertoefd kan worden,
vermeerderen. Wij hebbeu zelfs een
schema voor comfort en dat is:
gezondheid en pit in kamp 3. Over
acclimatisatie heben wij nu duidelijk
bepaalde denkbeelden; wij tasten niet
meer in den blinde.
In 1922 togen wij nog uit om te ont
dekken of mcnschea op 23C30 voet
zonder zuurstofhulp konden ieven en
«Japen. In 1924 maakten Odell en Ha
zard in hun vrijen tijd een wandeling
op deze hoogte om wat aan geologie te
doen en ee.. mooi uitzicht te hobben.
Vier klimmer* sliepen op bijna 27009
voet. Odell ging in tien dagen drie
maal van 21000 tot 23000 voet heen
weer en weemaal tot 27000 voet.
ge ervaringen is dus, dat de 800 voet
ut® nog geklommen moeten worden
wel overmeesterd kunen worden. Door
de twee kampen boven den North Col
-40 voet hoogcr te leggen kan men 800
voet voorsprong winnen. Dan behoeven
wjj den laataten dag slecht» 1SCO voet
tot den top t® doen. Houd rekening
znet een afdaling naar Lamp 8. veron
derstel een goed uitgerust gezelschap,
even goed weer al» in het begin van
1924 en de top kan bereikt worden
met of zonder verbeterde zuurstof-ap
paraten. De itrijd is half gewonnen al»
men in goede conditie van de North
Col kan vertrekken.
wij dat niet mogelijk 1
1922 hadden
acht. H
Maar wij hebben nog een heel an
dere les geleerd. Het lijdt geen twijfel
dat de zuurstofapparaten' beneden
•23000 voet hun gewicht niet loonen.
Odell, de eenige overlevend® die het
toestel tot 27000 voet gebruikte, zegt,
dat hij er weinig voordeel in ziet.
Mallory en Irvine zwoeren bij zuur
stof. Maar de plaats waar men hen het
laatst zag wijst erop, dat zij óf door
een defect opgehouden zijn óf even
langzaam gingen als anderen zonder
zuurstof.
Het slecht© weer in Mei bleek den
toestand boven 21000 voet zoo hope
loos te maken, dat men volgende kee-
ren alleen bij zeer mooi weer tot bo
ven 16000 voet moet gaan. Er bestaat
zelfs de mogelijkheid, dat m een be
paald jaar de North Col niet eens to
bereiken is.
De laatste duizend voet werden
voor 1924 onderschat. De hoogste hel
lingen zijn gevaarlijk juist djor hot
schijnbaar ontbroken van moeilijkhe
den. De poeicrigo sneeuw verbergt
den voetsteun ei» de helling is zooda
nig, dat een V3l noodlottig ss. De eind-
beklimming moet dus nooit bij versche
sneeuw worden ondernomen. Septem
ber na den moesson is dus uitgesloten.
Kale rotsen leveren voor geoefendo
klimmers weinig gevaar op.
Tusschen 27.500 en 28.000 voet schijnt
men door zuurstofgebrek zoo weinig
te kunnen vorderen, dat het wellicht
twijfelachtig is of er tijd blijft om den
top veilig te bereiken. De eenige twee.
Het maken van goud
Een onderhoud met Prof. Miethe
Mevrouw Eiiv* LurJ. corr«»ponder.t«
in „Politikca" :o ChrWtisnis, herft m«t
prof. Miethe «en p«T»f«oprek geha l be-
ireffevHo ilienv belangrijk# ontdekking.
Dr. Adolf Miethe is leeraar aan <le Hoog*-
school te Chailocasbirtg U Berlijn en
heeft. 200a! t w« ree-I* meldden, li«'. vraag
stuk oa goud te mak«n opgelort. Hij is *1
itaat 03» bet suivere goud. hetwelk :n
kwikzilver aanwezig H. daanrsn af t« «cJ»"'
den. Tosschsn ds zware radioactieve grond.
«toffen en de lichte grondstoffen, staar,
de rware metalen bijvoorbeeldJood. kwik
zilver en l-u i« he! 't eerst aan pr-f.
Miethe gelukt 0:11 het kwiksiiver ontla
den en we! met het resultaat, dat «vn d*r
afgescheiden beetand-deelen van kwikz.I
Ter zuiver goad U.
Die afscheiding heeft in een «lecirische
booglamp pita's maar h'-e weet de pro-
feteor neg stiet; bij kan alleen r."g mar
aanetsteeten, dat dit proce* plaat» vindt,
a n.L de daaTvcor v»relech:« voorwsar
den aanwezig zijn- Deze zaak staat vast,
miar de hoeveelheid goud 1» g*vu*-
Na het mededeelen dezer feiten verts'.t
dr. Miethe. die thans op Voksenhol'.en
woont, dat het heelemaal niet In lijn be
dcw'.ir.g lig om deze ontdekking te doen,
dezelve is zooalg bijna met alle ontdt
kingen gebeurt, heel toevallig g*tchi«
Mer. heeft, zeide de beer Miethe, doze ver
deeüng voor heelemaal onmogelijk gebou
den. daar ze in eonfliet komt tart alle mo
gelijke hypothesen.
Maar hoe hebt n dit resultaat bereiktf
Ho* U het gerst geweest f
Ik wa* bezig met het kleuren van ed»!
gesteenten. Daarvoor maakte ik gebruik
van eon kwikzilverlamp «n toen viel mijn
aandacht op e«-n substantie welko in de
lamp werd gevormd. Deze analyseerde ik
»n toen bevond Ik. dat bet goud iu -
kwikzilver w»« opgeloet. Deze proef wrd
ocder verschillende omstandigheden door 1 U/1
mij herhaald, maar be« rerol-.aat bleef het V *uur. den blikrem.
self de: bet kwikzilver wsH gre-heiden h» raoodtraardr ,1e maan d® z®nn«-
goud en belitzm. Du laau-.e kan ik nW. |g»»®n yelc torren. Do sterren-
bewijzen, omdat het bewijs uit den te oordco -n naar do
J»r zaak zeer moeilijk Se.
Maar hoe siet het goud eruit I
Dit is kristalachtig in bolletjes en heeft
spiegelgladde oppervlakten, sooa'ai goud in
den regel heeft. De goudkorrels xijn «eer
nauwkeurig door andere geleerden onder-
roy+it geworden.
Wat moea men thane van de elementen
d*nken t
Van elementen zal men moeilijk znewrr -•"--1
kunnen spreken. groen of blauw cn het symbool van
Hebt u deze proef meermalen verricht) |l m°rgcnston(i is altijd wit. In de
Ja, en het resultaat wae telkens hetzelfde I bouwva"en d^r pvramidc* vindt m«n
Wat voor praktische beteekenis hoef: ju«nu.alen gcweldip grooto offerscha-
dozfl ontdekking)
Voorloopig greno, want één gram van
het nieuwe goud zal ongeveer 5 millioen
dollar koeten.
F.n ho®v«el hebt u re«d* vervaardigd)
Twee derde deel vaa één gram. Maar
wat d« praktische be'-eekenle betreft
profeesor glhnlacht «ren denk maar
aan Galvani. die ren kikvorsch href,
bestudeerd, hetwelk hem '.ot de construe-
lie der dynamo's heeft geleid, die thans
echter, die dat zeker wisten, hadden j
reeds te veel ontberingen geleden.
Opgravingen in Mexico.
an de alleroudste geschiedenis van
Amerika is weinig bekend. Ue lazer®
veroveraar» hebben de overblijfselen
van de oudo cultuur tegelijk met de »n-
boorüngcQ vernietigd, zoodat uit
overlevering de geschieden.:» niet kan
worden gcc-jnatrueerd. En de nieuw®
bewoners, die zich geplaatst zagen
voor de taak, het reusachtig gebied
van het heele werelddeel t<> onderwer
pen «tl Jaar hun eigen zeden en ge
woonten in to voeren, hadden iedrr
verband met het verleden verloren. Do
moderne Amerikanen zijn ook pa» in
den laterea tijd met de studie der oud
st® geschiedenis van het land begon-
nea. Dc oude beschavingscentra, voor
al het gebied van Mexico, werd aan
een grondig onderzoek onderworpen
en met heeft in den loon van dat on
derzoek twee periodes leunen vast
stellen uit hetgeen er nog van dio
oudste tijden overgebleven was.
Dat i* hrt tijdvak van do Azteken
en daarvóór het tijdvak «Ier Tolteken.
Maar nog veel belangrijker vondsten,
die tot duizenden jaren in het verle
den teruggaan, zijn in de laatst® jaren
gedaan ea nu pas weer door tvM
Aznerikaansche professoren, dr. Ni ven
en dr. Cornysen, die in de buurt van
de stad Mexico een bibliotheek heb
ben opgegraven, waarvan de ouderdom
op zeven- tot tienduizend jaar wordt
geschat.
Twintig voet onder de oppervlakte
vond men daar in lange rijen geor
dend. een menigte steenen platen, alje
bedekt met symbolische figuren, die
veelal in de prachtigste kleuren wa-
uitgevoerd. Deze bibliotheek heeft
belangrijke mate de kennis verrijkt
omtrent net leven der oorspronkelijke
bewoner». Men neemt aan, dat het
een Mongoolse!»® volksstam ia geweest,
die dzwr gewoond heeft. Een gelukkig
bestaan kunen die tnenschon «laar wel
haast niet gehad hebben hun gehee-
gedachtengang draaide om «len al-
lea beheerschenden invloed van de vul
kanen. die het gebir-1 omringden en
met vernielend geweld hun lavamas
sa's in het dal stuwden. Vijftig vulka
nen, waarvan drie geweldige vuur
spuwende bergen voortdurend ij» wer
king waren, omsloten het dal en een
voortdurende strijd tegen de lavnstroo
men moet het lot van dat oude volk
geweest zijn. Deze strijd drukt natuur-
l.jk zijn stempel op de geheole cultuur.
De grin-to offerpla.at.wn des volks, de
pvramiden. waren in den vorm van
kleine vulkanen gebouw«L Men dien
de d«n god van het vizur, door boven
op de toppen dier pyrarniden vuren
te ontsteken, die 82 j iren Lang onafge
broken moeeten branden. Daar wer
den ook aan do goden dor vulkanen
menschenoffers gebrachtdo vuurgod
ia do oudste en machtigst® godheid
van der.® Mongoolsche beschaving.
D® Ameriknanscho onderzoekers
verklaren, dat zij ongeveer tweehon
derd van do symbolen, welko in d®
sternen platen der Bibliotheek gegrift
zijn. hebben kunnen ontcijferendo
veelvuldigheid van het voorkomen van
het sterren.ymbool. een bijzonder
grooto- rolI i„ hot geestelijk leven van
djt volit. Hef, terken voor vuur is een
bloem, een halve cirkel in een concen-
tri*che boog stelt do dalend® of de rij-
zendo zon voor. Merkwaardig i» de
prachtige helderheid der kleuren. De
zon wordt fel geel of oranje geschil
derd, net vuur in diep rood. het water
len, die een afbeelding zijn van het
keteldal van Mexico. Drie vuurgoden
staan op den rand; hun lichamen zijn
ho de opening is m den kop. In deze
bollo goden verbrandden de oude be
woners hun offers. De drie afbeeldin
gen van den vuurgod stelden de drie
groote vulkanische bergen voor, «ji»
omstreeks dien tijd invoortdurende
werking waren.
- Het was een vergeefsche ntiïid dien
honderd duaendtallea paardekracht pro deze Mongolen voerden. Steeds meer
eeeren. t 'n lav«»troom zich een weg'in
daarmede bezl* gewresthet da en verwoeste hun woonsteden
loanden, juist nu Vn jn zulk een gloeiende overstrooming
is do thans gevonden bibliotheek b"
Hoelang ls
Gedurende drieJ
fit met mijn or.denotóingrn g-reed geko
men, En u begrijpt due. da» sic behoefte
rust heb.
Maar me? verlof. w*arora bevindt u zich
thans m Noorwegen)
Noorwegen ken ik hre! goed. «edeit
studententijd heb ik Noorw<*»n in alle
richtingen doorkmUt en ik b®n hier wel
maal geweref. Ik «preek ook e»n wemig
Noorech ®n :Fb®n met uwe litteratuur be
k»nd. Mijn lievelingslilteratuur zijn Ham
hoeken.
1 uit Berlijn)
Neen ik ben te Po'edan» geboren.
Hebt u ook andere ontdekkingen ge
pelijk Onderzoek in todié.
Brelolen werd te WeRevredeo
daan
r 1 Ik ben o.s. de uitvinder ran het nhoto-
^'*^1 s^,,jïsrSÊ'r
«noen- zullen n®m®n. totdat w® tam®liwel'zoo traa* ziin *e*aan v or--de*t om btj h«'
o, wmm, d. f*,», ^«1 de2el(de ri:hling var„ Eo f^,ge ong,,osti. °*M"'
dolven. Bij een verschrikkelijke uil
bursting der vuurspuwende bergen i<
ook _vermoc«lelijk deze geheel® cultu-
vernietigd. Men neemt aan, dat cir-
Vff> »iarCD frc'cf'cn lavastroom'
van alle kanfen kwamen aangeschov
en alles in het da] overstelpten. I
monumenten en alle voortbrengsel-
dezer oude bevolking verdwenen, even
als de bevolking di® geen kans meer
71}% te ontvluchten. Nog thans
vindt men in de versteend® lava, naast
de gebouwen ®n beeldhouwwerken,
ook d® menschelijke overblijfselen.
De opgravingen in d®zr streek wor
den nu op groot® schaal voortgez®t ®n
men verwacht da.arbij nog veel bijzon-
d®rncden_ omtrent het lev®n der oor-
spronkelijke h®won®rs van midden-
Amerika te ontdekken, I
