Stadsnieuws
Het feest der Arbeiders-jeugd-centrale
42e Jaargang No. 12633 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 25 Augustus 1924
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd III ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
is (kom der gemeente) f3.57)4- Franco per post door Nederland f3.87)4. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd I abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f 0.57)4; franco per post f0.65. g per plaatsing, elke regel meer 15 Cents contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Qr. Houtstraat 93, Post-GIro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wljkeroog, IJmuiden,
Telefoonnummers: Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724 D'reCteU"ootdrfdact^iTr"0(CMpEEREBOOMREBOOM Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
Heden
MAANDAG 25 AUGUSTUS.
Luxor Tearoom. Middag en avond
concert.
Bioscoopvoorstellingen.
DINSDAG 26 AUGUSTUS.
Grooto Kerk. Orgelbespeling 23
uur.
Luxor Tearoom. Middag en avond
concert.
Cinema-Palace, Groote Houtstraat:
BiosciJOpvoorsulling 8 uur.
Theater „De Kroon" Groote Markt:
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Luxor-Theater. Groote Houtstraat
Bioscoopvoorstelling 8 uur.
Scala-Theater. KI. Houtstraat 77
BioscoopvoOistelling 8 uur.
Atlanta-bioscoop. Zijlstraat, Bios
coopvoorstelling 8 uur*
Schouwburg Jansweg. Bioscoop
voorstelling 8 uur.
Militaireschouwspelen
Het dagelijksch bestuur van de
Kon. Nedorl. vereenigfng ..Ons Le
ger" heeft aan den Minister van Oor
log verzocht, aan het publiek gele
genheid te geven, iets te zien van de
groote troepenoefeningen, die in Sep
tember zullen worden gehouden ui
Brabant en Limburg, bijvoorbeeld
een interessante gevcchtsperiodo of
een opraarsch, voorbij- of door-
marsch. De screcnigine betreurt liet
namelijk, „dat dergelijke militaire
schouwspelen, evenzeer als de door-
mazvchen van grootcro troepcnrifdoo-
iingen hier to lande tot zeldzame
verschijnselen zijn geworden".
Toen wij dit bericht lazen, hebben
wij onze oogen eens uitgewreven. Is
cr dan in do laatsto jaren niets ge
beurd'? Hebben wij maar g o -
drnomd van den verschrikkelijkcn
oorlog, dio vier jaar lang de halve
wereld heeft geteisterd en nu noe.
zes jaar later, zijn verschrikkelijks
gevolgen doet gevoelen? Moeten wij
maar weer voortgaan rnet van een le-
gor een geïdealiseerde voorstelling te
geven, al-of oorlog voeren hestona
uit in keurige orde voorbijtrekkende
troepen met wappcreude vaandels,
slaande trommen en muziek?
Als het leger geen kijkspel is. maar
worden kan een bittere werkelijkheid
•in een zee van ellende, bloed en tra
nen. dan moeten wij hot publiek niet
uitnoodigen om er naar te komen
kijken, maar de suggestie aan de
massa van dc-n oorlog als onvermij
delijke noodnakeliiHiJeid vermijden,
veel eerder bevorderen wat de mo
derne denkbeelden kan doen groeien:
geen oorlog meer, nooit oorlog meer.
maar beslechting van geschillen op
vredelievende wijze, door den Volken
bond.
De Noderlandseha Regeer ine gevoelt
voor deze gedachte, zij heeft zich
daarbij aangesloten en wij hopen en
vertrouwen daarom, dat de Minister
van Oorlog het verzoek ral afwijzen
en niet toelaten, dat de denklün der
mas=a in verkeerde richting zal wor
den doorgetrokken. Niet met militai
re schonwspelen wordt, de schoone ge
dachte van den algemcenen vrede ge
diend.
Kindersterfte nu en
vroeger
Een van onze lezeressen vraagt
naar aanleiding van de opmerking,
dat in 1858 („Uit de Groene Doos'
de kindersterfte zoo groot was, of wij
daarover geen vergelijkende cijfers
kunnen geven.
Volgens den redacteur van „Haar
lem's Weekblad'' in 1858 stierven van
de kinderen die destijds in Haarlem
geboren werden, meer dan 28 pro
cent, vóór dat zij den leeftijd van een
jaar hadden bereikt, Hij voegt daar
aan toe, dat dit volgens En^c-lsche
onderzoekingen een maatstaf is voor
de zuiverheid van de lucht, waarin
zij leven en vraagt aan 't slot van
zijn beschouwing: ..Zou liefc niet goed
zijn, als wij onze ramen wat meer
open zettoden?"
Nu de cijfers over 1923. Er worden
in dat jaar te Haarlem geboren 1584
levende kinderen. Daarvan overleden
er beneden het jaar 57, dus nog geen
vier procent.
Blijkbaar „zetteden" wij na 1858 de
ramen wat meer open.
•.'Onze fraaie forensen
belasting
Een deskundige op het gebied van
deze fraaie heffing vestigt er. naar
aanleiding van ons artikel in de ru
briek „Om Ons Heen" de aandacht
op, dat handelsreizigers wel degelijk
in deze belasting kunnen worden
aangeslagen. Namelijk, wanneer zij
meer dan 90 dagen in een andere ge
meente aanwezig zijn, ..hetzij tot uit
oefening van een beroep of bedrijf.
hetzij tot vervulling van een betrek
king". (Art. 244).
Met onze opmerking is dit evenwel
niet in strijd. Zij betrof immers, zoo
als er letterlijk staat, .Handelsreizi
gers, uie het heele jaar door het land
zwervenniet personen die het groot
ste gedeelte van het jaar of regelma
tig een of enkele stolen bewerken.
De handelsreizigers die wij op het
oog hadden, zullen dus nooit meet
dan 90 dogen in een en dezelfde ge
meente aanwezig zijn.
Intusschen blijkt bij nadero'be-
fichoowing van dit onderdeel op
nieuw, tot welke dwaasheden de fo
rensenbepalingen aanleiding geven.
Er is namelijk een uitspraak over
deze aangelegenheid van 12 April 19C3
dus nog vrij jong. dat art. 244 van
toepassing is op hem. ..die op meer
dan 90 dagen van liet belastingjaar
en gemeente buiten 7iin hoofdver
blijf aanwezig was, om als handels
reiziger instructies te halen en zijn
reizen voor te bereiden".
Als wij ons nu oven losmaken van
de dwanggedachte der noodza
kelijkheid van de forensenbe
lasting, begrijpen wij, dat een ge
meente dus belasting heft van iemand
die langer dan 90 dagen als handels
reiziger op het kantoor van zijn firma
aanwezig is om instructies te halen
en zijn reizen voor te bereiden. Met
welk zedelijk recht? Heeft zit onkos
ten voor hem te maken? Moet zij op
hem passen of hem bewaken'? Het is
immers dwaas en ongerijmd. Tenzil.
zooals in ons artikel bctooed werd,
het verouderde „poortgeld" in eero
erd hersteld.
De forensenhelasting is een chaos
van wonderlijkheden en onbillijkhe
den en zal dat altijd blijven, zooals
het vernuftigste gebouw wrak blijft,
wanneer het op een wankele fundee
ring is opgetrokken. Daar kunnen
een paar nieuwe vensters 'de laatste
wijzigingen van den Minister) niets
aan veranderen.
Weer een ongeluk met de tram Haarlem-Amsterdam
Geen persoonlijke ongelukken
De oorzaak nog niet bekend
Voor de tweede maal in liefcrekke-
Jijk korten lijd is er op de lijn
HaarlemAmsterdam een tramonge
luk gebeurd.
Was het vorige ongeluk bij Slo-
terdijk, dus niet ver van Amsterdam,
thans was liet dichter bij Haarlem,
in do nabijheid van de Vinkebrug,
tusschen Haarlem en Halfweg. Met
de train die om 1 uur uit Haarlem
vertrekt, had hot ongeval plaats. De
tram reed met een gewonen gang,
35 a 40 K.M. langs den weg, toen
plotseling de tweede motorwagen uit
do rails raakte. De bestuurder van
den eersten wagen bemerkte dit da
delijk door het lievig lawaai van de
bovenleiding en het moeilijk rijden
van de tram.
Dit laatste kwam door het out
spoorde rijtuig, dat nog 60 M. mee
reed en natuurlijk in het zand
smoorde. Toon do tram stopte bleek,
dat twee kabelpalen kapot waren ge
reden. Vrij zeker heeft do linker bo
venkant van den ontspoorden wagen
de palen geraakt. Want dat deel slak
het verste uit en was ook bescha
digd.
Eigenaardig is. dat de passagiers
van bet -ontspoorde rijtuig geen heel
grooton scliok hebben gekregen. Er
word dan ook niemand gewond. Het
onderstel van den wagen is nogal be
schadigd en hoe het met den motor
staat moot nog worden uitgemaakt.
Verder zijn enkele lantaarns en rui
ten vernield. De oorzaak van het on
geluk is nog niet bekend. Wel zijn
vermoedens. Dat het aan den wagen
zelf zou liggen is moeilijk aan te ne
men. Want" een week geleden ia
rijtuig pas teruggekomen van de
genaamde groote revisie. Dan worden
de wagens "heel nauwkeurig nageke
ken en deze had bijvoorbeeld juist
nieuwe wielen gekregen.
liet vermoeden is, dut de regen
schuld aan liet ongeval heeft. Door
den ontzetteuden regenval loch is liet
welinogeijlk dat de rails pp die plaats
wat zijii gezakt. Hierdoor kan de
wagen zijn gederailleerd. Maar offi
cieel is nog niets vastgesteld kunnen
'orden.
Dadelijk na bet ongeval werd met
het opruimingswerk begonnen. Dit
heeft den heelen middag en een ueel
van den avond geduurd en om half
negen stond het rijtuig op de kleine
hulpwagentjee. Eerst werd de wagen
naar Halfweg gesleept om des nachts
naar de remise aan de Leidschefaart
te worden vervoerd.
Daarna zal de wagen in de werk
plaats worden hersteld.
DE HEVIGE REGENVAL.
Zondagmiddag zijn door den he
igen regenval gaten in de straat ge
zakt in de Hazopaterslaan en op dec
lleerensingel.
Do dienst van Oponbare Werken is
onmiddellijk gewaarschuwd, daar
beide gaten gevaar opleverden voor
liet verkeer.
EEN BOK DOOR HONDEN
VERSCHEURD.
Op een land aan de Leidschevaaxt,
achter de Kathedraal ct. Bavo, is
Zondagochtend een bok 'door honden
aangevallen en zoodanig verminkt,
dat hij door den dierenarts K. moest
orden afgemaakt.
De politie stelt een onderzoek in
naar den eigenaar van de honden.
Wegverbreeding in de
Haarlemmermeer
De Kruisweg naar Heemstede
Het uitdiepen van de langs den Kruis-
•eg naar de Cruquius liggende vaart,
omtrent het d-oel waarvan onlangs in een
„Hoe staal 't met....?" mededeelingen
werden gedaan, heeft zich thans ook
uitgestrekt tot voorbij den Spieringweg.
Met de baggermachine werd het uitdie-
pingswerk zelfs verricht tot vlak bij het
stoomgemaal de Cruquius en is men
weder de brug bij den Spieringweg ge
naderd, na ook op de terugreis een
groote hoeveelheid hagger aan den wa
terkant te hebben opgespoten.
Zoo wordt het veel tijd vercischend
werk geleidelijk voortgezet en is men
weer een stap genaderd tot de verwe
zenlijking van het groote plan „de ver
breeding van den Kruisweg in de rich
ting naar Heemstede".
Een uitstekend geslaagd feest
De aankomst van de A. J. C.'ers voo- het gebouw „De Centrale" aan het Sp aarne. Voorop een deel van de tientallen
vlaggen, die In den optocht van het station af werden meega/oerd. Voer „De Centrale" werd stil gehcudo.n. Er werd
dadelijk In afzonderlijke groepen naar de verschillende pleinen gemarcheerd, waar de dans-en zouden worden uitge
voerd.
Tegen half vier Zaterdagmiddag
•crzainelden zich de HaarlerOsche A.
J. C.'ers bij het gebouw „De Centra
le" aan bet. Spaarne, om vandaar naar
't station te gaan. Want tegen vier uur
werden honderden A. J. C.'ers ver
wacht, uit alle afdeelingen van Noord-
Holland, Utrecht. Zuilen en Leiden,
in het geheel 1100 jongens en meis
jes.
De meeste jongelui kwamen om vier
uur aan en met de vlaggen voorop
ging het naar „De Centrale".
Later kwamen nog meer groepen en
■erschillende afdeelingen verspreid
den zich door de stad, om op enkele
pleinen en straten dansen uit te voe-
•n en te zingen.
Er gingen ook een paar afdeelineen
naar Schoten. De jongelui trokken
overal waar ze kwamen groote belang
stelling met hun aardige dansen.
Vervolgens vertrokken de groepen
naar het „Brongebouw", waar de
jcugddemonstratio van 79 uur ge
houden zou worden.
Het was er druk in den tuin van
het „Brongebouw" tegen een uur of
zeven. Behalve de 12<X» jongens en
meisjes waren vele ouderen opgeko
men om de jeugddemonstratie bij te
wonen.
Precies op tijd opende de heer J.
A, Seholl, voorzitter van de Federatie
Haarlem der S. D. A. P., de bijeen
komst. Hij sprak een hartelijk woord
van welkom en wees vervolgens op de
betcekenis van de jeugd in verband
met het opbouwen van de toekomstige
maatschappij-
De jeugd zal tot taak hebben op te
bouwen, wat in «iei. oorlog verwoest
Hierna voerde een groep A". J.
C.'ers mooie dansen uit. zeer tot. ge
noegen van de talrijke aanwezigen.
Met eigen, aardige muziek begeleid
den de A..T.C.'ers de dansers en dan
seressen. Eenige zangnummers werden
goed uitgevoerd en ook het declaroee-
ren van enkele jongelui was heel
goed.
De heer P. Rchuhmacher. bezoldig
de der A. J. C voerde hierop het
woord. We zijn hier om onze vredes-
week te houden, zeide hij. Met ons
wordt deze demonstratie gehouden in
5 andere plaatsen van ons land.
Ook daar zal de jeugd verteld wor
den van onzen wil tot den vrede. We
kunnen elkaar feliciteeren, dat er
thans reeds 11.000 A. J. C.'ers zijn. De
niensc-hen kunnen uit deze demonstra
tie zien, dat we niet alleen mooie din
gen kunnen doen, maar ook, dat we
weten te organiseeren. Dat heeft den
laatsten tijd de afdeeling Haarlem ge
toond, die onderdak heeft weten te
verschaffen aan die honderden jon
gens en meisjes. Deze demonstratie,
aldus de heer Schuhmacber, moet zijn
het begin van jullie zending in het
land. Deze demonstratie moet getui
gen van onzen onverzettelijken wil tot
den vrede.
We moeten een macht trachten te
vormen, die den oorlog onmogelijk zal
weten te maken. Dat kan als ieder als
een zendeling het land ingaat en ka
meraden tracht te winnen.
Dan kunnen we zeggen, dat we
niet alleen zijn gegroeid in wezen,
maar ook in aantal. Een aantal zoo
groot, dat we de macht krijgen, den
oorlog tegen te houden. Laat ons zijn
menschen met warm kloppende har
ten en klare koppen en trachten an
deren te helpen en mede te deelen,
wat wij willen. Laten we allen propa
ganda maken en anderen met ons
doen deelen in een schoon le
ven, zonder ruwe genietingen.
Spreker besloot zijn rede met nog
een opwekkend woord aan de jeugd,
om zooveel mogelijk propaganda te
maken.
Hierna werden weer enkele möole
dansen uitgevoerd. Enkele jongelui
declameerden en daarna sprak de heer
C. van der Winden, voorzitter van
den Haarlemschen Bestuurdersbond,
het slotwoord.
Het tuinfeest was ten einde.
Toen stelde de optocht zich op.
oorop een honderd vlaggen, een
mengeling van allerhande kleuren, die
een schitterend effect gaven, verlicht
als ze werden door de fakkels.
Daar achter de honderden kinderen
met hun fakkels. Zoo ging het de stad
door naar „De Centrale". Dit gebouw
was met roode lampjes verlicht en
toen de stoet voorbij trok en rood
Bengaalsch vuur werd ontstoken, groet
ten de organisaties de jeugd met haar
vaandels en vlaggen. Het was een
schitterend, een indrukwekkend
schouwspel. Duizenden menschen wa
ren op de been om den optocht te
zien voorbij trekken.
Het was sprookjesachtig, die lange
rij van fakkels in den donkeren avond.
Vooral als de optocht een lrug pas
seerde en het geheel kon worden over-
De Haarlemsche jeugd roerde zich,
trachtte zich bij den stoet aan te
sluiten, hossend en zingend.
Steeds weer drongen jongens bij
tientallen van achteren op. Maar po
litie. A. J. C.'ers en enkele geleiders
verijdelden dit pogen en de optocht
trok voort, ongehinderd en in uitste
kende orde. Het bleek dat de polifie
uitmuntende maatregelen had geno
men. Te niim tien uur kwam de stoet
op het Wilsonsplein aan en heel orde
lijk stelden de A. J. C.'ers zich om
het plantsoen van den Stadsschouw
burg op.
De vlaggen op den stoep, er om weer
de honderden fakkels. Opnieuw kon
genoten worden van een schitterend,
fantastisch schouwspel.
In deze sprookjesachtige omgeving
sprak de heer P. Voogd uit Amster
dam, voorzitter van de Jeugd-interna-
tionale de jongelui en de honderdeü
belangstellenden toe.
We zijn hier zoo begon hij sa
mengekomen om onze vredesdemon
stratie te houden, om enkele plechtige
oogenblikken te beleven en even te
herdenken de ellende, veroorzaakt
door den wereldoorlog, die achter
ons ligt. Wij moeten alles in 't werk
stellen om te maken, dat een derge
lijke ramp niet weer kan komen. Er
ia reeds een vredesdemonstratie ge
weest van de burgerlijke jongelui.
We hebben daaraan, zoo ging spreker
voort, niet meegedaan, omdat we onza
eigen vredesdemonstratie wilden heb
ben. Want de arbeidersjeugd is eed
doel van de arbeidersklasse. De noo-
den der arbeiders zijn ook onze noo-
den. De strijd van de ouderen is ook
onze strijd en daarmee staan ook wij
in den heerlijken klassenstrijd. Een
strijd, die eens de wereld bewoonbaar
zal maken. Toen we straks voorbij
,.Da Centrale" trokken, groetten ons
de vaandels der vakvereenïgingen. En
het licht straalde met een rooden!
gloed. Toen hebben we gevoeld dat
De landbouwgewassen in den
Haarlemmermeerpolder
van do tram HaarlemAmsterdam ontspoorde Zondagmlddng de tweodo mo
torwagen. We zien hier duidelijk hoe ver de wagen bulten do rails staat. Toen
onze fotograaf deze kiek nam was men reeds bezig, het rijtuig weer In hel rech
te spoor te brengen. Het onderstel van dit rijtuig werd vrij ernstig beschadigd.
Ven den wagen cp den achtergrond zijn een paar ruiten en de lantaarn ver
nield.
Groote schade door het onweder
en de plasregens
In den Haarlemmcrmcerpoldcr waren
de verschillende landbouwgewassen door
den frisschen wind cn de nu cn dan
te voorschijn komende zon weder zoo
goed afgedroogd, dat men met den ko-
renbouw kon beginnen en zelfs Zater
dagavond nog werd „gemend" en liet
het gebrom van de dorschmachine zich
nog hooren.
Een grooten tegenslag ondervinden
de boeren echter nu weder opnieuw door
de hevige onweersbuien die Zondag
nacht boven deze streek hebben ge
woed en gepaard gingen met zware
plasregens. Van het graan liggen heele
stukken plat tegen den grond geslagen,
terwijl ook de erwten, die noodig moe
ten worden binnengehaald, veai van Ixt
natte weder hebben te
Een groep A. J. C.'ers op het Kastanjeplein te Schoten. We zien hier de Jeu
kinderen staan In een kring en moeten den leider, die In het midden staat, sües
s