HAARLEM'S DAGBLAD
Het Middelbaar Onderwijs te Haarlem
Uit de herinneringen van een oud-leerling
der jubileerende H. B. S.
Woensdag 3 September 1924.
TWEEDE BLAD
HET 60-JARIG BESTAAN
VAN DE H. B. S. TE
HAARLEM
Toen de wet van 2 Mei 18fi3 tot
geling van het middelbaar onderwijs
aangenomen was, moest ook de ge
meente Haarlem een Hoogere Burger
school voor jongens met 5-jarigeu
cursus stichten. Ja, voor jongens. Dat
meisjes met hen samen zulk onderwijs
zouden kunnen ontvangen kwam toen
ten tijde in de hoofden van de leden
der Staten-Generaal niet op
zouden het niet eens verlangen",
het antwoord wel geweest zijn,
steld aidat een bijzonder voorbarige
nieuwlichter het had voorgesteld.
Het werd samengekoppeld met het
gymnasium. De tweede afdeeling
die school liet men vervallen er
Regeering stond een subsidie toe
f 7000, onder voorwaarde, dat waar
borgen voor de deugdelijkheid der in
richting aanwezig zouden zijn. De
Raad had de stichting op voorstel van
B. en W. goedgekeurd. ,,De eischen
des tijds", zeide het College van B.
W. o a., „zijn \e!eu, kennis en wet
schap gaan steeds vooruit on de mate
van bekwaamheid waarmede inen
vroeger kon volstaan om in dienst
van den Staat of in bijzondere belan
gen werkzaam te zijn, is niet meer
voldoende voor den tegenwoordigen
tijd van vooruitgang on ontwikke
ling".
In do vergadering van de Tweede
Kamer had vroeger Minister Thorbecke
er over geklaagd, dat men zitn wets
ontwerp niet goed hegrej>en had. H:
gaf aan die teleurstelling aldus uiting:
„Wanneer hut mij tot dusverre leed
heeft gedaan zoo weinig begrejKMi te
zijn. dat bijkans ieder spreker als het
do«! van dit ontwerp industrieel on
derwijs zag, heb ik mij te meer ver
blijd den Jaatsten spreker, den hcor
Kappeyn© van de Copello. te hooren,
die de aandacht van de Vergadering
vestigde op hetgeen het Gouvernement
met dit ontwerp hoofdzakelijk denkt
te bereiken: dat is niet enkel indus
trieel of technisch onderwijs, maar de
burgerij in het bezit te stellen van de
voorwaarden, waarover zij moet kun
nen beschikken om te komen tot het
geen vervat is in de woorden: alge
meen© beschaving".
Het Kamerlid Kappeyno had name
lijk tot toelichting van een amende
ment hot volgende gezegd:
„Ik vorklaar alleen dat ik dit amen
dement niet heb voorgesteld ten ein
de een nieuw punt van verschil met
do Regeering in de discussie te bren
gen, maar om helder en duidcliik te
doen uitkomen de strekkine wel!
wet, naar de stellige verklaring der
Regeoring, heeft, en waafOm ik tot
haro voorstanders behoor, namelijk
dat zii bedoelt eene organisatie van
het middelbaar onderwijs als middel
van algemeen*: volksverlichting en be
schaving, vonder te t reden on het spe
ciaal gebied van het hoover onder;., s.
dat men in den strijd der meenin'jjn.
misschien ook der hartstochten, ge
vaar loopt te schcndcu".
In diezelfde vergadering had ook do
bekende Groen van Brinsterer het
woord gevoerd. {Do Staten-Generaal
bezat vele grooto mannen in die da
gen). Hij had in een betoog
quaestio 'Ier grondwettigheid
wetsontwerp, waarschijnlijk min of
meer ironisch, deze opmerking ge
maakte:
„Ik vind een merkwaardigen wenk
in de historische schetsen van den
heer Thorbecke: „Onze inlijving n«
Frankrijk mag geenszins alleen als
eene daad van Napoleontische gewel
denarij .worden beschouwd, noch naai
de kortheid van haren duur "cachat.
Zij is in politische en re'-'tsorganisntio
eene vordering geweest, die zonder hel
decreet van Napoleon zou zijn ver
traagd of gemist. Zij deed ons op een
maal een stelsel van wetgeving deel
achtig worden, dat ons. over menie
beletsel heen. voor goed op den weg
der algemeene. hedendaagscho ont
wikkeling heeft geplaatst en teven zoo
menige onzekerheid, togen menigen
misstap behoed".
De Kamer was toen al bijzonder o"
timislisch gestemd ton opzichte ran
het leerplan. De heer Van Eek had
I zelfs een voorstel gedaan, nog een vak
meer daarin op te nemen, dan voor
gesteld was en Minister Thorbecke
antwoordde daarop in de volgende
woorden, die zoo waar voor onzen tijd
ook nog kunnen gelden:
„Ik ben van het gevoelen van den
geachte» spreker, den heer Van Eek,
in het algemeen. Gezondheidsleer is
een verwaarloosd element in onze op
voeding en ons onderwijs. Dat er meer
zorg aan hei ligchaam moet worden
besteed, namelijk meer verstandige
zorg, meer verstandige waakzaamheid
is, geloof ik, volkomen juist. Do ge
achte afgevaardigde tal gaarne met
mij erkennen, dat de menschen h),
ons nog al angstvallig zijn voor hun
igchaani; doch of die angstvalligheid
altoos leidt tot doeltreffenae maat
regelen, is eene andere vraag. Ik go-
loof dat de gezondheidsleer een deel
van hetgeen men volkskennis, van het
geen in de hoogere, edelere beteeke-
nis van het woord volksonderwijs mag
heeten, zal moeten worden. Maar zul
len wij thans gezondheidsleer voegen
bij de takken van onderwijs aan do
hoogere burgerscholen? Gezondheids
leer zal daar alleen kunnen worden
onderwezen door een zaakkundige, die
het is in allen deele. Wij zullen du;
bij de hoogere burgerscholen een me
dicus moeten roepen. Is het geraden,
den omslag dier inrigtingen, reeds
groot genoeg, van den beginne af nog
to vermeerderen, zoo als geschiedt
wanneer wij dat vak tot een deel v
het verpligte programma inaken?"
Naderhand is de samenvoeging met
het gymnasium vervallen. In den be
ginne hebben de twee scholen eatnei
in één gebouw gehuisd, daarna werd
voor de H. B. S. het gebouw in de Ja-
cobijnc-straat geslicht, met een wo
ning voor den directeur er naast. Dr.
Brongersina heeft er j'areu gewoond,
toen werd zijn huis wegens plaatsge
brek bij de school getrokken
woning zoo goed als hé* kor
schoolruimte gebruikt, totdat het ein
delijk niet meer ging. Er moesten hoe
langer hoe meer klassen in andere lo
kalen worden gedetacheerd einde-
""k deed de Rand den grooten stap en
stichtte het nieuwe gebouw, waarin de
school nu nog gevestigd is en zeker
nog tal van jaren gevestigd blijven
zal.
1 dacht niemand <r toen over,
meisjes toe te laten tot de jongens
school voor M. O., hare belangen
deu in Haarlem niet vergeten
•1 overleggingen werd in Septem
1*0? de Meisjeschool voor
O. ingericht, op de terdie
ping van het gymnasium, dus cenigs-
zins op den tweeden rans. met een
programma, waarin vooral de talen
en haar letterkunde op «len voorgrond
kwamen, do wiskunde een veel gerin
ger plaats innam. Later werd deze
school overgebracht naar de Krocht
en daar is zij tot den kuidigon dag
nog gevestigd. Wel heeft de laatste
directrice. Mej. Farret, een voorstel
gedaan tot uitbreiding van de schooi
met do bedoeling vooral, dat a
einddiploma rechten zouden worden
verbonden, bet geméentebestu
daarop ten 'lotte niet ingegaan. In
middels is besloten, toch aan hot di
ploma toegang tot verdere studie te
verbinden, zoodat do vvensch van Mej.
Farret toch In vervulling is gegaan.
De school zelf verkeert, blijkbaar in
een toestand van overgang, do wet
houder van onderwijs overweegt nog
oj) welke wijze zii in do toekomst wer
ken zal: dit is wel al zeker, dat zii or
den duur niet door de H.B.S. voor jon
gens en meisjes overbodig eemoakt tal
worden, zooals een tijd lang -scheen tc
zulksi gebeuren. De studie van de
exacte wetenschappen trekt het meis
je minder aan, zij bereikt daarin dan
ook minder, zoadat, tal van ouders
het. onderwijs van do Meisjesschool
voor M. 0. voor haro dochters blijven
begeeren.
Tegelijk met de H.B.S. voor jon
gens werd in lShi de Burgerschool
(later Burgeravondschool) opgericht.
In een vroegero beschouwing heb
ben wij in de rubriek „Om Ons
Heen" een schet6 gegeven van de
ontwikkeling van ons middelbaar on
derwijs in Haarlem. De laatste daad
van hot gemeentebestuur, een kloek
besluit in eon tijd die bezuiniging
voorschreef, was dat het afwees het
Rijkssubsidie, waaraan de voorwaar
de verbonden was, dat men zich on
derwierp aan bepalingen, die B. en
W. en de Raad noodlottig achtten
voor den Moei van de school, voor
schriften omtrent maximum aantal
leerlingen per klasse en maximum
aantal lesuren voor de leeraren. Het
heeft der gemeentekas een groote
soin gekost. Maar was men voor de
verkeerde oischen van de Regeering
gezwicht-, dan zou nu niet, met op
gewektheid hot jubileum val
H.B.S. kunnen zijn herdacht.
Het heden en de toekomst
Een onderhoud met den Wethouder voor het Onderwijs
Reeds vroeger in ons blad en ook op
een andere plaats op deze aan de
jubiloereudc Hoogere Burgerschool
inet vijfjarigen cursus gewijde pagina
haalden oud-leerlingen vap die school
herinneringen op uit het grijs verle
den, uit de eerste jaren van hot be
staan der school.
Maar liet heden en de toekomst
mogen niet vergeten worden en wie
zou daarover beter kunnen oorden-
len dan de man die in het college
van B. en \V. het beheer voert over
den zoo gewichtigen tak van gemeen
telijke zorg: het HoOger, Middelbaar
en Lager Onderwijs.'
Wij hebben dan ook eens aan onzen
wethouder voor het Onderwijs. Mr.
A. Bruch, gevraagd wat hij dacht va»
den tegenwoordigen toestand van ons
middelbaar onderwijs in 't algemeen
en van de lo H. B. S. met 5-jarigen
cursus in het bijzonder,
„Ik zal mij bij nu'in antwoord op
uwe vragen", zoo zeide ons do hcor
Bruch, ..eenigszins op de vlakte moe
ten houden, in de eerste plaals omdat
ik toch moeilijk de loftrompet kan
gaan steken van den tak van dienst
aan welks hoofd ik zelf sta en in de
tweede plaats omdat ik op 't ooeen-
blik nog op de quaestie van de reor
ganisatie van het Middelbaar Onder
wijs moeilijk kan ingaan.
Maar als u voor lief wilt nemen
dat ik wat oppervlakkig blijf kan ik
u in 't algemeen wel het een en an
der zeggen.
Do toestand van het Middelbaar
Onderwijs te Haarlem geeft op het
oogenblik geen zorg wat het aantal
leerlingen betreft; liet staat vast dat
dit aantal nog steeds ruim voldoende
is. Wèl moet. echter hei vraagstuk
eener eventueel© reorganisatie onder
de oogen gezien worden. Daarom heb
ben nu B. en W. een aantal mannen
uitgenoodigd zitting te nemen in een
commissie, die begin September zal
geïnstalleerd worden en tot taak zal
hebben, genoemd vraagstuk van alle
kanten te bekijken. U zult u herinne
ren dat op het instellen van een zoo
danige commissie gezinspeeld is in het
Raadsstuk betreffende de benoeming
van een tijdelijk directrice (voor één
jaar) der Middelbare School voor
Meisjes.
Het vraagstuk der organisatie
van het Middelbaar ">nderwiis is een
probleem, dat niet alleen te Haarlem
maar in alle gemeenten van eenige
betoekenis de aandacht verdient en
waarvan de oplossing nllenvege wordt
DR. E. VAN DER VEN, DE
EERSTE DIRECTEUR DER H. 8. S.
MET 5-J. G.
tegengegaan door het gebrek
vaste lijn bij de regeering voor zoo
ver dat onderwijs betreft.
Er i s een ontwerp van wet inge
diend maar dit ligt er al 7.66 lang dat
niemand weet wat er van komt. In
middels zijn ook van particuliere zij
de allerlei proefnemingen gedaan.
Zonder nu vooruit te loopen op het
werk van bovengenoemde commissie
van onderzoek, kan nu al vast, gecon
stateerd worden dat zij m bijzondere
mate haar aanduclit zal hebben te
wijden aan het Lyceum-vraagstuk en
aan een specialo middelbare oplei
ding voor meisjes. Ten aanzien
den litterair-ecouomischen kant
prae-universitair onderwijs
de Raad reeds een belaugrijke
beslissing genomen, waardoor de
Hoogere Handelsschool is geworden
een Hoogere Burgerschool met 5-jari
gen cursus met gewijzigd leerplan,
welke beslissing hoewel in de toe
komst nog voor wijziging vatbaar
toch zeer vermoedelijk wel door de
commissie van onderzoek, die nu wel
dra haar werkzaamheden zr.l beein-
nen. als juist zal worden aanvaard"
wat denkt u nu meer in t
bijzonder van de jubilaresio?" vroe
gen wij.
„Hier past m.i alweer bescheiden
heid", antwoordde de heer Bruch la
chend, „maar ik mag loch wel zeg
gen dat van do thans jubileeren-
de Hoogere Burgerschool een bui
tengewoon goede roep uitgaat, die-
in de eerste plants te danken is aan
den directeur maiir natuurlijk ook
aan het zeer toegewijde leerarencorps,
dat do directeur met vee! zorg weet
to kiezen en met liefde voor zon taak
to bezielen. Voor een niet gering deel
ook do goede geest, die in do schooi
•ersclit, te danken aan het geregeld
contact tusschen do ouders en de
school dat de directeur, steeds bevor
dert en waardoor bij do ouders altijd
goed en nauwkeurig weet in te lich
ten, heigeen natuurlijk ook het on
derwijs ten goede komt.
Ik heb dan ook, zoo vervolgde de
heer Bruch, nog geen spijt gehad van
het besluit waarbij het Rijkssubsidie
en daarmede ook de daaraan verbon
den ongunstige voorwaarden) niet
werd aanvaard. Hierdoor staat Haar
lem wat het Middelbaar Onderwijs
hetroft vrij van het Rijk en kunnen
wij ons stc-eds verzekerd houden®van
do beste leerkrachten die er to krij
gen zijn. En met Buitengewoon veel
genoegen heb ik geconstateerd dat de
leeraren hun belofte, mij als contra
prestatie gedaan, dat zij nl. zooveel
mogelijk tot bezuiniging zouden me
dewerken als daardoor de belangen
het onderwijs en der leeraren niet
geschaad zouden worden, hebben ge
houden.
De onlangs plaats gehad hebbende af
vloeiing is tot stand gekomen in over
leg en ook in volkomen overeenstem-
min f met de directies der scholen e n
do leeraren. Ik stel dit op hoogen
prijs".
Tot zoover wat de heer Bruch
over het Middelbaar Onderwijs te
Haarlem in 't algemeen en over de
jubileerende H. B. S. in 't bijzonder
zeide. Het gunstig oordeel van den
wethouder over de school onder?chrij
ven wij gaarne. Het is inderdaad zoo
nis hii zeide: de school heeft eon bui
tengewoon goeden naam. Trouwens:
het is hekend dal: in Den Hang en
Haarlem het Middelbaar Onderwijs
het hoste is uit het gelieele land. Zelfs
'n Indië is dit bekend en 7,eer vele
ouders, die zelf nog niet naar patrïa
kunnen komen, zenden hun kinderen
dan ook naar de Haarlmnsche Hooge
re Burgerschool. En tal van anderen,
die zich weer in Holland gaan vesti
gen. kiezen Haarlem als woonplaats,
omdat hun kinderen daar zulk uitste
kend middelbaar onderwijs kunnen
genieten.
Een groep van de Jengste elnd-exami nnadi met hun directeur en eenige leer aren.
De openluchtdagen van de H. B. S.
EEN SIERLIJKE MEISJESDANS OP DEN OPENLUCHTDAC DER
H, I
Tot de elk jaar terugkeerendo ge
noegens voor de leerlingen van de li.
B. S. behoort de zoogenaamde Open
luchtdag.
Dien dag van heerlijk genot in de
frissche buitenlucht zouden de jonge
lui niet gaarne meer willen missen.
„Dit jaar", vertelde ons dc heer J.
B. A. de Vries, de bekende gymnas-
tiekleeraar, die nu sinds vijf jaa-- do
leiding van d0 Openluchtdagen heeft,
„is deze dag niet, gehouden. JJe leer
lingen konden zich alleen hiermede
vereenigen, omdat hun in September
zulk een mooi feest te wachten stond.
Daarvoor had meu wel wat over!"
De heer De Vries deelde ons me
de, dat m 1917 voor het eerst de
Openluchtdag gehouaen werd. De lei
ding was toen in handen van den
heer W. A. J. Goeting. Elk jaar had
den do spelen op het terrein van H.
F. C. aan de Spanjaardslaan plaats
en over de deelneming behoefde nooit
geklaagd te worden. Die was altijd
groot. De leerlingen waren geheel
vrij in liet al of niet deelnemen aan
de spelen. Gemiddeld komen elk jaar
250 leerlingen op het veldhet groot
ste gedeelte hiervan bestaat uit den
aard der zaak uit jongens, namelijk
ongeveer 220. Toch nemen ook de
meisjes gaarne aan het openluchtspel
deel. Elders in dit nummer vinden
oii7.e lezers een afbeelding vni. een
der nummers, die altijd bij de meis
jes veel aftrek vinden, namelijk de
sierlijke dansoefeningen.
„Ook dc voorbereidingen voor deze
dagen" aldus deelde de heer De
Vries mede „vormen een groot ge- j
not. Door hen, die daarmede belast
worden, wordt gedurende drie dagen
op het terrein gekampeerd. De jon
gens halen zelf de materialen en laten
nachts over waken. Zij brengen
,ze ook zelf weer weg, zoodat hulp
van buiten niet noodig is. Ook de
jury's worden uit het eigen volkjj sa
mengesteld, meestal uit leerlingen,
die physiek niet sterk genoeg zijn om
aan de oefeningen op het vein deel
te nemen."
Over de medewerking van de leer
aren is de heer De Vries uitstekend
te spreken, evenals over die van den
directeur. Trouwens, do heer Van
Mourik Broekman schept zelf dat
is ons bekend zeer veel behagen
in het openlucht-spel. Ook hij is er van
dpordrongen, dat een gezonde ziel
slechts kan wonen in een gezond
lichaam; tegen overdrijving weet hij
te waken. Zoo gauw hij ziet, dar- de
andere lessen er onder lijden, laat hij
zijn waarschuwende stem hooren.
De- openluchtdagen worden altijd
gesloten met een korte samenkomst
voor de overdekte tribune. Reeds ee-
nigen tijd te voren verzekeren vele
ouders zich van een goed plaatsje, om
loch maar niets van de toespraak van
den directeur te verliezen, want de
heer Tan Mourik Broekman verstaat
de kunst, zijn rede met geestige woor
den te kruiden. Oud en jong „han
gen" aan zijn lippenOp de af
beelding elders in dit nummer kunnen
lezers dit zien.
De heer De Vries is ook voor 'dit
feest weer ijverig in Je weer ge
weest. We zullen maar niet verklap
pen. hoeveel uren hij aan de voorbe
reidingen in heE schoolgebouw heeft
besteed. Het zijn er vele. „De heer
De Vries is de ziel van dit- feest!",
zei de heer Van Mourik Broekman
ons Maandagavond bij het afscheid
nemen in de school, waar vele han
den druk aan de versiering bezig wa
ren.
het begin van hun carrière, die op
school Ir. van Mourik Broekman, die
als directeur met de instelling jubi
leert, als hoogste gezag hebben ge
kend en gerespecteerd. Oud-leerlin
gen in alle streken van het land, in
alle landen van Europa, in ver ver
wijderde werelddeelen, in Japan, in
Chili in Uruguay en Rusland, in
K'amschotka, wie weet.
En allen, zonder uitzondering, zul
len zij zich do aangename, de grappi
ge zijde van het voorbije schoolleven
herinneren, want een der sterkste
eigenschappen van den mensch is, dat
hij zich van een vroegere levenspe
riode, behoudens het zeer groote ver
driet, dat altijd bij hem. blijft, slechts
de zonnige zijde herinnert. Een eigen
schap, die ihc-m eeneraijds licht tot een
mopperaar over het lie'den maakt,
maar hem anderzijds het doortobben
over voorbijgegane zaken bespaart.
Ben ik oud-leerling uit de laatste
directeurs jaren van Dr. Brongersma
een uitzondering, wanneer ik, te
rugdenkende aan de schooljaren, in
moeilijke tijden, wel eens overpeins:
wat was dat toch een leventje: lederen
middag om vier uur, in latere jaren
nog vroeger, vrij'. Nog eens een extra
vrijen middag midden in de week en
va can ties, vacan ties zonder eind. En
geen zorgen maar als ik aan de
zorgen kom, begin ik aan mezelf te
twijfelen. Hadden wij op school geen
zorgen f Sterker, hadden wij op school
minder zorgen dan tegenwoordig
Stellig niet. Onze vaders verzekerden
Ir. van Mourik
Broekman, de tegen
woordige directeur.
IR. H. BRONCERSMA, D
VORICE DIRECTEUR.
DE DIRECTEUR DER H. B. S., Ir, W. C. C. H. VAN MOURIK BROEKMAN,
HOUDT EEN TOESPRAAK BIJ DE UITREIKING DER PRIJZEN.
HET TECEMWOORDICE GEBOUW DER H. B. S,
In deze dagen van feest en herden
king zullen de gedachten van duizen
den oud-leerlingen van onze eerste
Haorlemsche H. B. S. terug gaan naar
den tijd, toen zij nog op de schoolban
ken zaten, in de Jacobijnestraat of
in het trotsche jonge gebouw aan de
Zijlvest. Onder die duizenden zullen
er zijn met grijze haren en geheel
zonder haar, Üio hun herinneringen
hebben om den persoon van den eer
sten directeur Dr. van der Ven, jon
geren. mannen en vrouwen in de
kracht van hun leven, die, wanneer
zij er uitgestuurd waren, het kalme
verwijt van wijlen Dr. Brongersma
met gebogen schuldige hoofden aan
hoorden, nog jongeren, menschen in
ons wel, dat het op zijn hoogst zorgjes
waren en dat ze niets befceekenden.
maar wij dachten omgekeerd precies
zoo over de zorgen van onze vaders.
Wat kan er. naar onze begrippen,
voor grooter zorg bestaan dan die voor
de vacantierapporten, om van het
eindrapport nog maar niet te spie
ken. En "dat waren niet de eenige." De
bijna dagelijks terugkeerende zorgen
voor half of niet geleerde lessen, voor.
proefwerk. En wat een leven. Als onze
vaders naar hun kantoren gingen,
begonnen zij met een sigaar en het
kwam er niet veel op aan als ze een
kwartiert je te vroeg weggingen of een
kwartiertje te laat kwamen. Zij hoef
den nooit lessen te leeren of proefwerk'
te maken. Zij schreven wat brieven,
of, notr gemakkelijker, dicteerden die
en schreven wat in boeken en ont
vingen mensclien of gingen hen opzoe
ken, Zoo maar midden in school-, in
kantoortijd. Stel je voor, om tien uur
's ochtends uitgaan en om elf uur te
rugkomen, dat mochten alleen vaders,
gelukkige stervelingen. En verder
ontvingen zij iedere maand hun sala
ris en daarvan kregen wij ons week
geld, dat altijd belachelijk laag was.
Neen, eerst maar eens door je eind
examen, dan studeeren als het kon,
waarbij je niet aan vasten tijd ge
bonden was en dan een Intrekking met
een heeleboel geld Was er een el
lendiger bestaan dan Si at van den
schooljongen?
Wij hadden ook nog principieel©
grieven, onrechtvaardigheden waarte
gen ons gemoed in voortdurenden op
stand kwam. Een 1 eeraar in natuurlij
ke historie, thans rustend, gaf uit
principe nooit, hooger cijfer dan ze
ven. Schandelijk vonden wij dat. Wat
drommel, op je rapport stond toch dat
10 het hoogste was. Dan had je ook
recht op een tien, wanneer jo werk
zonder fouten was. En nu, als wij
schoolherinneringen ophalen, kunnen
wij ons daar nog over opwinden. Maar
als wij elkaar dan terloops vragen:
heb jij ooit een 7 van 'm gehad? dan
blijkt, dat wij in den regel al blij zijn
geweest, met een 5, of 5—, 'dat heerlij
ke fractiecijfer, 'dat geen vleesch en
geen viscli was, maar dat als geen an
der de macht had, om jc door een
examen te helpen.
Een andere grief was tegen een
leernar, die je opdroeg een chemische
vergelijking te maken. En als je dan
in je radeloosheid, na eindeloos pein
zen. een buitenplaats had opgenoemd,
kreeg je ten antwoord: „Je weet er
mets van. Daar kan geen vergelijking
van gemaakt worden. Ga maar zitten.
Je hebt een nul".
Het lichtpunt in ons duister bestaan
was de humor, die het schoolleven in
ruime mate opleverde. Onze humor
dan. Leeraren hadden, op een enkele
uitzondering na naar onze meening
geen begrip van humor. Of was het
soms grappig, om j'e, wanneer jo je
les niet hadt geleerd, omdat je den
vongen keer pas een beurt hadt ge-
