OM ONS HEEN
ASPHALT
DE TROONREDE
De zomervacanties voor de Hoogere
Burgerscholen en Gymnasia.
42e Jaargang No. 12652
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 16 September 1924
HAARIEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) f3-57H- Franco per post door Nederland f3-87H- Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f0.57H; franco per post f0.65.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 83, Post-Giro 38810
Telefoonnummers Directie 3082, Redactie 600 en Administratie 724
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1 -75; iedere regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: J. C. PEEREBOOM
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, V/ijkeroog, (Jmuiden,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 352!
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
T8JANC TSJO LIN IN TSJILI.
Het laatste telegram ui: Tsje-Kiang
melde dat generaal Tsjang T=jLin de
stad Tsjao Tsjo Toe in Tsjili heeft in
genomen.
Tsjonge! Tsjonge!
'AMERIKAANSCHE VERKIEZINCEN
De t:jd nadert weer, dat het Ameri-
kaanschc volk den man zal aanwijzen,
die voor de eerstvolgende vier jaar den
hoog-ten ictel in der. lande ral bczet-
te.n\ gaa: 'n ffrootste repu
bliek der wereld'maar niet zoo eenvou
dig. De stemming zelf. in November
a.5„ js eigenlijk maar bijzaak, het voor
spel is het belangrijkste. Iedere vier
jaar praat iedere inwoner van de Ver-
eenig ir Staten maandenlang over niets
dan politiek, alle couranten zijn er mee
gevuld, alle :negaphoons in den lande
werken onafgebroken en de betrokken
partijen organisceren vertooningen en
demonstraties op de geweldige schaal,
die slechts Amerikanen kan bevredigen
om de aarzelende kiezers ten gunste
van een of andere partij te bewerken.
Er is een tijd geweest, dat het cok
ïn .Amerika vrij rustig toeging', maar ia
bracht een der <and:daten, William
Jennings Bryan, daarin verandering.
Hij stond tegenover MacKfnley (ti -
hem, dit zij terloops gezegd, overwon)
ea een Engelsch journalist beschreef
een demonstratie van too.ooo men
sehen, bij die verkiezing gehouden, als
volgt „Het duurde 5 uur en 10 minu
ten voor de gehcele optocht mij voor
bij was. Mijn gedachten waren afge-
stompt en verdoofd <Jc-rr den omvang
der beiooging. Het oog werd verblind
door kleuren, he: oor verdoofd door
muziek, het hoofd versuft door de po
ging om het alles te zien. Er was meer
kleur en meer lawaai en meer men-
schen, dan men zou denken, dat de
geheele wereld zou bevatten een
wereld van felgekleurde vlaggetjes en
koper en paarden ca voortdiingends
menschen. menschen. menschen tot je
het opgaf en het langs je heen liet
gaan, je liet overwinnen."
En sinds dien dag is het crescendo
gegaan. Merkwaardig is het wel da:
Bryan niet alleen van MacKinley ver
loor, maar later tegen Roosevelt ea
Wilson en alle andere presidenten dit
die periode optraden. Altijd was hij c....
didaat en onveranderlijk werd hij ver
slagen. Nu is hij op den achtergrond
gedrongen, maar de geesten, die hij te
voorschijn riep, zijn sterker dan ooit.
Coolidge, Dairies en La Folette z
dit jaar de candidaten. Daarvan verte
genwoordiger. de beide eersten de
oude Republikeinen en Democraten,
maar La Folette is de candidaat
een geheel nieuwe partij. En deze
meerdering van het aant3l candidaten
belooft de verkiezing nog sen«ationeeler
te doen worden, te meer omdat La F
lette een goede kans schijnt te maken
Coolidge zal n°g meer moeten te
nog meer icdevoeringen moeten houden,
nog meer handen drukken en babies
zoenen dan zijn voorgangers, als hij
zetel wi| behouden. En Dairies en I-a
Folette zullen hem moeten overtreffen
in dit alles, wanneer zij hem willen
verdrijven.
De komst van de derde partij heeft de
mogelijkheid, dat bij de verkiezingen
geen enkel der partijen de door de
Amerikaansche wet vercischte meerd
hcid krijgt, vergroot. In dat geval moet
het Congres over de candidaten st-mi
men en als in dit lichaam de voorste-
-ven meerderheid voor geen d»r
candidaten wordt verkregen, komt de
»at op het tapijt en deze moet dan,
alweer volgens de wet. alle candidaten
ge'lagea beschouwen waarop
respectieve candidaten voor het vice-
presidenttchap in hun plaats komen.
Uit de twee, die het hoogste aantal stem-
men op zich verernigd hebben, kiest de
Senaat dan den president.
He: voorspel is in vollen gang.
een voor-verkiezing. Uitgeschreven door
een der dagbladen wou Coolidge. La
Folette werd goede tweede en men ver
wacht dat deze, n!-- riin geheele cam-
nagpe afgeloopeti is,, rog heef wat
Coolidge-sremmen aan zijn z;-de zal
hebhen gelokt.
Zal het dti« La Folette worden? Over
Davics spreekt niemand.
No. 3366
Naar aanleiding van het
gemeenteverslag
Het gemeenteverslag evenals de Bij de opgaven over hat gemeen te-
laatji jarea, weer zeer beknopt. Was bestuur '.inden wij. nat dt- burg,...
vroeger, zoo -.ragen wij ona af. tiet i/te«5t«r, de lieer C. Maarschalk, in
alr:;d maar dikker wordende boek J925 aftreedt, lier ver*:-!.* vermeld:
wel noodtg? Klachten hooren wij niet I niet. of hr; c-en herbenoem,ng wensebt.
en het zuilen misschien alleen de <10 samensteller van het verslag zal*
meest studieus® leden van den Haau
zijn, die deze hevigo vermagerings
kuur van het officieel® verslag bo
treuren. Zeker niet de kiezers of, in
het algemeen gezegd, de ingezetenen,
die voor do bijzonderheden van het
gemccntebehecr zoo weinig belangstel
ling aan den dag plegen c- leggen. -
ik met eenige huivering overga tot
het pikken van eenige graankorrels
ui' d« gegrvens, die rog altüd acht
vel druks beslaan en blijkbaar weer
nciv.ng tot uitzetting vertooncn. Het
is dan ook alleen geschied op hoop.
dat do pessimist altijd cngelijk en de
optimist altijd gelijk heeft -— zoo niet
op hot oogenblik zelf, dan toch op
den duur.
Eigenaardig is het verschijnsel, dot
de bevolking alléén, zij hef dan ook
weinig, namelijk met 418 zielen, voor
uitgegaan is omdat het aantal ge
boorten «lat van de sterfgevallen over
trof. Anders zou de bevolking vermin
derd zijn, want het nanta! personen
dat vertrok was 436 meer. dan dat
zich hier vestigde. Natuurlijk worden
de redenen daarvan niet vermeld,
maar zij zullen wel zijn: gebrek aan
woningen, neiging tot vestiging in
buitengemeenten, hoogo belasting al-
temaal argumenten voor een spoedige
uitbreiding van Haarlems grenzen.
Mogen deze ongunstige factoren
onze stemming benadeelen. op onze
gezondheid hebben zii Ll'JVhaar geen
ongunstigen invloed, want de sterfle.
die in 1922 10.74 per duizend zielen
tedroocr, verminderde in 1923 tot, 9
Dit cijfer daalt :n de la-.tste jaren
voortdurend, een gevolg van de tel
kens v.»rbptnreiide hygiënische too
•tanden waarin wij leven Het behoe't
tljna niet meer gezegd to worden
ens voortreffelijk duinwater komt een
deel van de en toe. Is het dan niet
verwonderlijk, dat luist onder het
personeel van de waterleiding het
aantal ziektedagen er melding het
grootst is? Men zou zeegen, rial wie
het dichtst bij 't vuur zie fik vraag
verschooning voc-r het minder juiste
beeld) zich ook het eerst moest war
men. Toch staat dit personeel met
16.7 ziektedagen per melding boven
aan.
Bedenkelijk is de belangrijke ver
mindering van het aantai huwelijken
van 813 111 1022 tot 6Ct in J923
Twee en veertig echtscheidingen
Sverden in 1923 ingeschreven.
het wel r.:vt getra-igd hebben. Nog
een kleine bijzondorheid, die sommi
gen intereaseerrm Taii: -Ie'burgemees
ter geniet een jaarwedde van f 10.000.
de wethouders elk van f 4500. Aan
het hoofd van de leden van den Raud
staat do lieer van de Kamp, zooals
«ion w-f .-t. met 25 dienstjaren. Op »i;m
volgt de heer de Braai, die het vol
gende jaar zijn zilveren jubileum
viert: daarna komt de heer Het-rkc-ns
Thijssen, die in 1902 voor de eerste
ma il gekozen werd. Herinnerd word'
aan do benoeming tot wethouder van
den heer Reinalda in 1923; tiaar de
wethouders, evenals de Raadsleden,
vier jaar zitting hebben, treedt hij
met de drie andere wethouders, iu
1927 af.
liet. is dus nu sinds een jaar dat
de heer Reinalda als wethouder fun
geert. Van deze ongezochte gelegen
heid maak ik gebruik, daarvan iets
te zeggen. Van den Beginne af aan
is de positie van dezen wethouder
moeilijk geweest: hij had de taak een
geheel nieuwe strooming ïn het col
lege te vertegenwoordigen en stond
daarbij dus, behalve nan de eritiek
van den Raad als zoodanig, ook nog
in het bijzonder aan die var. zijn frac
tie bloot. Vooral ten opzichte van den
woningbouw heeft, hij :n dit jaar al
goed werk gedaan» zijn voorstel to*
hnurvermiaoering ul bij den Raad
goede aarde vallen en overi
gens heeft hij getoond, op de hoogte
re zijn van zijn afdeeling Publieke
Werken. De verhouding tot de andere
wethouders is blijkbaar goed. over de
wijze, waarop liii met de ambtenaren
omgaat hooren wij niofs dan lof, of
schoon hij zijn persoonlijke weniAhen
en inzichten weet te handhaven. In
het algemeen kan dus gezegd wor
den. dal hij, dank zij ook een huiten-
gewonen ijver on onversaagde werk
kracht. als wethouder een zeer goeden
indruk gemaakt heeft.
Over het verslag van het gemeente
lijk archief valt nog dit te zeegen. dat
het helaas niet brandvrij is. Noch on
zichzelf, noch ten onzichte van de
belendingen. ..Rrandblusclimiddolen
ziin in alle vertrekken voorbanden",
schreef de archivaris in zijn relaas c-n
wii zien in gedachten den bezorgden
trek op ziin gezicht. De Achilleshiel
van het Stadhuis ie het gemeentelijk
archief en dat er des avonds en
'3 nachts c-en speciale bewaking op het
Stadhuis aanwezig is, wordt, alleen
eoor den toestand van de archiefloka-
len al gerechtvaardigd-.
Nog altijd wordt Haarlem door
mannen geregeerd. In den Raad zijn
er 29 en 6 vrouwen. Zal dat altijd zoo
blijven! In den plaat van de bevolkin-
zien wij, dat de vrouwen het in aan
tal ver van one w innen met een over
schot van 4300. Geen wonder, dat zij
als kiezeres voor den gemeenteraad
eveneens de mannen overtreffen
wel met ongeveer 3000. Wel past liet
ons dus om wat bescheiden te zijn en
niet al te zeer de leer van den man,
lieer der schepping, te laten weerklin
ken. Hier in Haarlem is hii blijkbaar
alleen bij eedoogen van het vrouwe
lijk element aan de regeering.
Gelukkig dat verreweg de groote
meerderheid der vrouwen haar ideaal
blijven zoeken in haar eigen huis, ver
van het gewoel der menigte. Wij
kunnen dat afleiden o.a. uit de cijfers
van de HaarJemsche Arbeidsbeurs.
Aanbiedingen van mannelijke werk-
zoekonden waren er 10-126. vrouwe-
lijk- 1467. De aanvragen naar man-
nc-1 ijk«.- werkkrachten wéren 2086.
naar vrouwelijke lt-'-J en het aantal
plaatsingen was 1898 voor de man
nen «n 955 ving de vrouwen, waaruit
overduidelijk blijkt hoeveel meer
vraag, percentsgewijze, er naar vrou
welijk dan naar mannelijk personeel
is geweest.
ik denk er niet aan den lozer met
veel cijfers te vermoeien, die hem toch
het cone oog in. het andere uit zouden
gaan. Maar toch is het wel belangrijk
to vermelden, dat de neen-dag, met
'k woord de regen bedoeld is. 666.3
m.M. in 1922. in 1923 924.6 bedroeg.
Drooggelegd :s Haarlem dus nog niet
na de vervaarlijke stortbuien van
de laatste weken rnogen \vjj verwach
ten. dat do neerslag ook -ut jaar het
•orige wel overtreffen zal. Vreemd
genoeg verminderde het waterver
bruik per hoo>fd en per dag met ruim
5 procent; wanneer dit een gevolg is
an do verhoogde tarieven, dan vind
ik dat niet geLi'-kkig. Water is een
levensbehoefte, zoo niet de eer-
c.n.* de c.*la-ing leert. la: J'
monc'-h liet zond« r voedsel nog dagen
lang kan uithouden, maar vóór iien
•did aan dorst bezwijkt. En al behoe
ven wij het in Haarlem, waar geen
hnncersnood heorecht, zoo tragisch
niet op te vatten, vermindering van
het watergebruik per dag en per in-
..oner is geen gunstig toeken, omdat
r behalve inwendig ook nog uitwen
dig gebruik, voor echoonniaken en
-aden. bestaat.
De sterk© regenval heeft ook aan
en anderen tak van gemeentebedrijf
:i dienst bewezen. ,.Dauk zij
.en veclvuldigcn regen." zegt hei
verslag van de gemeentereiniging.
,kon d<- sterk ingekrompen voeg- en
proeidienst aan minimale eischen
oldocn." Blijkbaar is de directeur
r zelf ook niet over verrukt. Het if
us onnoodig er nog eens den nadruk
n lo leggen, dat. inderdaad aan niet
meer dan minimale eischen voldaan
werd. Eenigezins in strijd met bet
.rcaandc is de verzekering, dat het
ingAtuk der stofbestri'ding eterfe
ir vo'en gekomen ie. En er was
door don regenval zoo weinig stof!
Des 1- meer sneeuw. Die op te mi
ni hoeft in ronde cijfers „twaalfdui
zend gulden gekost..
Ook drijven er in onze grachten
li lijkbaar nog te vee! doode honden en
katten. in de officieele verslagtaal
..cadavers" genoemd. Dat klinkt zach
ter. Vierhonderd werden er opge-
vischt.
I>o reiniging is zonder twijfel een
onmisbaar bedrijf, niet zoozeer een
vroolijke tak van dienst een klein
grapje ie er dan ook wel van pas. ..De
niet geraamde betaling der zakelijke
belasting vorderde met do bijdrage
ingevolge Art. 156 der pensioenwet
1922, nog een b'jdraeo van f 3692.57,
wat niet, was begroot."
Het ie? te begrijpen. Zoo haalt de
eenieonte het bedrag voor de zakelijke
belasting -uit haar eene kas en stort
her in ha3r andere kas. En dan ver
zekert de wethouder bij de behande
ling van de begrooting, dat de zake
lijke belasting op het bedrijf zoo en
zooveel.... oplevert.
Over ander» -puntjes in liet verslag
een volgenden keer.
J. C. P.
Stadsnieuws
Tentoonstelling van Tuin
kunst.
Belangrijke inzending van den
heer Leonard Springer
Tc Arnhem is een tentoonstelling van
den Bond van Nederiandsche Tuinkunste-
siaars uitgaande, geopend. Onder de in
rondingen waren er ook van den heeT
Leonard Springer te Haarlem.
Een historische ft Woeling bevat verza
melingen van den heer Leonard Springer
van oude platen van buitenplaateen en
ontwerpen van 13e en 19e eeuwscho tuin-
kunstonaars o.a. van J. G. Michael en de
Zochers. De tentoonstelling blijft tot en
met 28 September geopend.
Van Groote Markt tot Provenier
Heerscht nu bijzonder druk vertier.
Gelegd is daar de asphaltbaan,
Je ziet de wandlaars vroolijk gaan.
De dikste mensch heeft nooit beleefd.
Dat hij niet loopt, maar verder zweeft.
Heeft hij dan vleuglen aan zijn vo
Dat niet, maar asphalt doet hem
goed,
't Is als een zalfje voor je zool.
De likdoornlijder zelfs heeft jool.
En 's avonds zeven begint dra
Pantoffelpromenadia,
Die. wat de heer De Breuk ook vindt.
Een kwelling was voor mensch en kind.
Dia kei, een leelijk knobbelóing.
Waarop de menschheid hobbelging.
Alleen de tram dreunt er nog door.
Daar is hij ook clcctrisch voor.
Als Kruisweg, Kruisstraat zijn gereed.
Dan is voorbij ons stratenleed.
n het station naar de Houtpoort
even wii dan te zamen voort.
TOM DE RIJMER.
Auto in de Ringvaart
van de Haarlemmermeer
De drie inzittenden gered.
Achter het fort de Liede in de
Haarlemmermeer is een auto-onseluk
gebeurd, dat bijzonder goed is afge-
leopen.
Een heer uit den Haag kwam des
avonds ongeveer half tien met zijn
auto (een open wagon) van Amster
dam en had twee verloofden bij zich
uit Amsterdam. Deze twee zouden
met de auto mee gaan naar den Haag
om daarna met den laats ten trein
naar Amsterdam terug te gaan-
De auto kwam in zeer snelle vaart
van Halfweg en reed op het rechte
c-ind. even voor het fort de I.iede.
Tér hoogte van het fort is een bocht
in den weg, maar geen gevaarlijke.
Iedere auto. die gewoon rijdt, moet
die gemakkelijk kunnen nemen. Met
dezen auto was dat niet het geval en
de wagen vloog tegen een ijzeren
meerpaal, die geheel verbogen Wi
Wel een bewijs, dat de auto
groote vaart had. Van de paal sloeg
de auto in de Ringvaart. Hc! was een
geluk, dat de auto er op zii in viel en
niet over den kop sloeg. De inzitten
den hadden zich dan zeker niet zoo
gemakkelijk kunnen redden als nu
het geval is geweest.
Zo wisten den kant te bereiken, al
was het dan ook met verlies van en
kele kieodingstukken.
Zoo gingen «ten paar hoeden en
de manfel verloren.
De melkrijder, de heer Witteman.
die juist passeerde, nam d- menschen
mee naar huis. waar de dame droge
kleeren kon aantrokken. Het drietal
-ing daarop te voet naar Halfwog
om daar met de tram naar Amster
dam terug te koeren, 's Morgens is
de auto met. een paard en takels door
don heer "Witteman uit 'de Ringvaart
gehaald en naar ziin wonino- gebracht
Wel een wonder mag het boeten, dat
de wagen niet ernstig beschadigd is.
Heden. Dinsdagmiddag zou de auto
orden afgehaald.
De gestolen rijwielplaatjes
12 personen zullen wepens heling
vervolgd worden
Door de recherche is thans proces ver
haal opgemaakt tegen 12 personen, wegens
heling van rijwielbelasiingmeriken, name
lijk het koopen van gestolen rijwiel
plaatjes.
INTERNATIONALE VOORJAARS
BLOEMENTENTOONSTELLING.
Het Hoofdbestuur der Algemeene Ver"
eenigiDg voor Bloembollencultuur heeft
:en circulaire rondgezonden, waarin
•erzocht wordt, de Internationale Voor-
aarsbloemententoonstelling Heemstede-
Haarlem te steunen, door het beschik
baar stellen van één of meer eereprijzen
of medailles.
PERSONALIA.
Bij het op 12 en 13 September ge
houden toelatings-examen voor de Rijks-
bloembollenschool te Lisse slaagden de
heeren L. Th. M. Beekwildcr, te Haar
lem IT. J. M. F.ldering, te Overveen en
E. Th. Schilpznnd, te Hillegom.
Tot de tweede klasse werd toegelaten
dc heer J. A. M. Goemans. te Hillegom,
Voor den Tr.dischen dienst is bestem'!
do heer A. A. Brouwer te Haarlem s's on
derwijzer 2e kl. bij, het Europee «en lager
onderwijs.
Verbetering van den toestand van
's lands financiën
Nieuwe vloot-voorstellen
H. M. de Koningin heeft hedenmid
dag de vergadering der Stateu-Geue-
raal geopend met de volgende rede:
Het verheugt Mij. Leden der Staten-
Generaal, weder in Uw midden te ver
schijnen.
Schoon alle zorgen nog niet zijn
weggenomen, mag gehoopt worden,
dat de economische crisis thans haar
diepste punt heeft bereikt.
Zelfs valt voor het oogenblik in
sommige opzichten eenige, zii het ge
ringe. opleving van handel, landbouw
en nijverheid waar te nemen.
Ook de verbetering in den toestana
in 'a Lands Financiën kan als een
lichtpunt worden beschouwd.
Het vooruitzicht is gewettigd, dat,
indien ook de thans bij de S Laten -
Generaa! nog aanhangige maatrege
len van financieelen aard zullen ziin
tot stand gekomen, de gewone uitga-
en inkomsten voor iet dienstjaar
1925 in evenwicht zullen ziin. Hoe
wel aldus het onmiddellijk dreigend
gevaar voor 's Landt* Financiën zal
zijn gestuit, moet niettemin met on-
erzwakten ijver naar verdere bezui-
niging worden gestreefd, ten einde
mede daardoor de noodza'-elijke voor
waarden te scheppen, welke voor het
herstel van de volkswelvaart onmis
baar zijn.
De betrekkingen, welke Wii met de
andere Mogendheden onderhouden,
•in van den meest vriendschappelijk
ken aard.
Andermaal zullen U oorstellen wor
den gedaan tof regeling van de
iterk»e en de samenstelling der zee
nacht en tot \-erdeel'"ng van de kos
ten daarvan over de S'antshegrooring
Ie begroeting van Nederland?"'!-
Tndië.
Wetsontwerpen tot heffing eener be
lasting op weelde-verteringen en tot
verlaging van sommige te zeer druk
kende directe belastingen zijn in voor
bereiding.
De indiening van een wetsontwerp
tot nadere regeling van de verplich
te ziekte en ongevallenverzekering
van arbeiders is spoedig te wachten,
terwijl verdere ontwerpen van wet be
treffende de herziening van de sociale
verzekering in voorbereiding zijp.
In den financieelen en economischen
toestand van Nederlandsch-Indië valt
vooruitgang te bespeuren. De ont-
werp-begrool ing van dat gebiedsdeel,
welke U eerlang ter overweging zal
worden aangeboden, rechtvaardigt de
verwachting, dat het tijdperk der te
korten op den gewonen dienst afge
sloten is.
Rij die begrootinc: zullen voorstellen
aan Uw oordeel worden onderworpen,
strekkende om te gemoet te komen
aan de bezwaren, welke voor rechts-
jiersonen aan de bestaande belasting
regelingen verbonden bleken te z' 11.
Aan de oorbereïaing der instelling,
op de grondslagen der be-tuurshervor-
mïp.z. van de provincie West-Java, zal
de laatste hand worden geiend. De
aanstaande opening der RecHshoo^e-
school te Ratavia is wederom een
schrede op den wee: der geestelijke
ontwikkeling van Indië.
in Suriname blijft rle staat der
Laudsfinanciën zorgelijk en maken
handel en bedrijf nog steeds moeily-
ke tiiden door. De gang van zaken in
Curacao stemt 'in aren rezen in menig
nazicht tot voldoening.
Moge God Ziin zegen schenken aan
Uwen arbeid!
Ik verklaar de gewone zitting der
Staren-Generaal geopend.
Is vervroeging noodzakelijk?
Het oordeel van eenige deskundigen.
Zooals gemeld is, pleegt de Minister
n Onderwijs, Dr. de Visser, thans met
het sehoc/Aoezieht overleg omtrent de
wc-ii6chelij(kfceid van vervroeging der zo-
icrvaoantie van Hoogere Burgerscholen
i Gysna&sia.
1X-26 vacantie*3uae=.-.ie" is niet nieuw.
In Juli 1921, in de dagen toen hes pro
'oleein: herfst vac antie of ni«f" tneer aan
de orde was dan tegenwoordig bracht een
Commissie uit de Algemeene Vereeniging
van Leeraren bij heit Middelbaar Onder
ivijs een rapport uit inzake liet vacamtie-
vraagstuk. Onder meer werd in dit rapport
de vraag beantwoord: „Bestaat bij de
-uders een vertangen naar een andere
acantiereeelingf" De meerderheid der
ouders (57 wilde toen wei verandering
(tiet onderzoek liep over vijf Hoogere Bur
gerscholen te 'e-Gravenhage, Amersfoort,
Helmond, Leiden en Amsterdam en over
774 leerlingen werd antwoord ontvangen).
Zeer groot was bovengenoemde meerder
heid niet; ongeveer eenzelilde meerder
heid (S3 wensohte het begin der va-
'n tn houden op ongeveer 15 .Tuli en
het einde op ongeveer 1 September. Bij
de 57 die voor verandering waren was
een groot aantal, dat wijziging in het
bestaande stelsel alleen wer.schre door
.voering v.vn een herfstvakantie.
Ingrijpende veranderingen in de vacan-
tieregeling heeft bovengenoemde comonïs-
wegens practische, paedagogieche en
klimatologische bezwaren niet durven
'oorst ellen.
Verondersteld mag -worden dat de mi
nister, die nu -wijziging der zomervacantie
door vervroeging overweegt, daartoe is
gakomen, doordat de jongste Bomervacan-
werd gekenmerkt door een hevigen en
lamgdurigen regenval. In dr. verband zij
herinnerd aan de volgende zinsneden uit
het rapport der commissie van 1921:
„De dikwijls uitgesproken meening
dat de groote vacantie begin of half
Juni moet beginnen met het oog op de
lange dage^ en het betere weer, berust
op onjuiste veronderstellingen. Boven
dien wordt de groote vacantie niet im
de eerste plaats gegeven ren de leer
lingen in de gelegenheid te stellen
uit te gaan. maar vooral omdat in de
perioden van de grootste warmte en
be4 geringe prestatie vermogen de in
vloeden ven de school op de gezond
heid het schadelijkst werken."
'e commissie had bij haar arbeid de
medewerking van het Meteorologisch In
stituut ie Do Bilt. Gegevens werden ont
leend aan de mnandeiijksohe overzichten
der weersgesteldheid in Nederland van dit
Instituut en zoo word een onderzoek in
gesteld naar don regenval en de tempo
ratuur tussehen 1 .Tumi «m 10 September.
Aldus werden gemiddelden verkregen over
17 jaren, waaruit bleek dat het laatste
lental dagen van Juni en het laatste cien-
ta! dagen van Aucnstus door hun groote
hoeveelheid neerslag en de lage tempeis-
luur de natuurlijke grenzen vormen, waai-
tusschen de groote vacantie behoort te
De commissie adviseerde dus een groote
vacantie in te voeren, die zeven weken
dure- van den laatstee Zaterdag
vóór 5 Juli tot den achtsten Dinsdag daar.
aan volgend.
Dit zou dus beteekenen een vervroe-
'ging van ongeveer twee weken.
Voorts wilde de commissie een herfst-
vacantie van één week.
Tot zoover het rapport van 192L
Wij hebben over 't denkbeeld: vervroe-
- ng van de zomervacantie het oordeel
gevraagd van den rector van ons Gyrnra-
sium en de directeuren der drie Haarlem-
eche Hcogere Burgerscholen.
Ziehier wat de rector, Dr. C. Spoelder,
ons zeide:
„Jaren geleden i s de zomervacantie al
eens vervroegd geweest, maar men is daar
toen weer op teruggekomen. om het
weer. Zoolang dus niet meteorologisch
vastgesteld is da-, de grootste hoeveelheid
regen altijd valt in onze tegenwoordige
zomervacantie, zou ik die vacantie maar
willen houden als ze is. Gaan we vervroe
gen, dan word: de rek ie lang van begin
September tot Kerstmis en dan moet een
herfstvacsntie worden ingevoerd, waar
voor ik niet zoo bijzonder veel voel, want
zoo'n vacantie werkt nu eenmaal altijd
eenige dagen vooraf en eenige dagen uk
op het prestatievermogen. De „week"
herfstvacantio wordt dus practisch wel
tien of elf dagen. De (nuttigste tijd voor
de school valt in die eerste vier maanden
van den nieuwen cursus; dan wordt het
meeste werk gedaan. Het is mijns inziens
beter gesn maatregelen te nemen, waar
door onderbreking van dien tijd met
minstens een week moodig zou worden.
Bovendien zijn er ook maatschappelijke
bezwaren tegen vervroeging: in onze
maatschappij is inu eenmaal Augustus d e
vacantiemaamd. In tal van gezinnen zou
in verband daarmede vervroeging van de
- zomervacantie anoet!ijkheden geven."
Dr. A. D. Donk, directeur der Tweedo
TT B. S. met 5-jarigen cursus, vestigde
er onze aandacht op dat, al vervroegde
het Rijk de vacantie, de ge-qeenten daar
toch buiten zouden staan. Alleen zouden
de gemeenten misschien maar dit is ook
nog niet zeker tot wijziging moeten
overgaan, aJs het Rijk de examens
ging vervroegen. Overigens meende ook
Dr. Donk dat bij vervroeging de invoe
ring van een herfstvacsntie (waarvan ook
hij de noodzakelijkheid onder de tegen
woordige omstandigheden niet inziet) om-
vermij del ijk zou zijn. Werd een herfst-
vacantie ingevoerd, dan zou de zomerva
cantie een week korter kunnen zijn, maar,
j»oals gezegd, het ie niet zeker dat met»
dan klaar zou komen met de examens.
