OVER SURINAME
Letteren en Kunst
Dit de Omstreken
Binnenland
Een onderhoud met den Gouverneur,
Onbegrensde mogelijkheden
Belangstelling, initiatief en geld noodig
Een forsche figuur, vriendelijk en
tegelijk resoluut, m zijn bewegingen,
waarmede hij den bezoeker uitnoo-
digt, plaats te nemen tegeuover zich
aan tafel, '■waar een pootige stapel
schrifturen wacht, 0111 verwerkt "te
worden. Voor een verlof, dat in de
eerste plaats in zalig mets doen ver
sleten wordt, is baron Van Heemstra
niet naar Nederland gekomen.
Hij lijkt jong in weerwil van 't feit,
dat hij de vijftig jaren toch reeds be
reikte, jong en ondernemend en voi
toekomstdroom en dat is meer dan
van menig magistraat, die vele jaren
doorbracht bii het burgerlijk bestuur
en bij rechterlijke colleges kan wor
den getuigd.
Fei
Lang duren de plichtplegingen niet.
eitelijk zonder inleiding zitten we
midden in 't gesprek over Suriname
en vergeten ie zijn in Je hotelkamer
van „Duin en Daal", als we ons ver
diepen in hetgeen de gouverneur
opmerkt over de West. de ko
lonie, waarvan wij dat is: de ga-
iniddelde Nederlander zoo bedroe
vend weinig- afweten. Ja, zoo bedroe
vend weinig: Want zoo goed als geen
besef te hebben van de r&iliteit; dat
een land, vier en een tialf rnaal zoo
groot als Nederland met een bevol
king van 130.000 zielen wacht en
snakt.' dat de Hollander er komt en
van alle kanten schatten vergaart,
zi-e. dat mag bedroevend heeten. En
bedenkende, hoe de nood der tijden
menig flink, voortvarend man nood
zaakt. zich te censeren met arbeid,
die ver beneden de mate van ziin ener
gie ligt. is liet. een kwellende gedach
te, dat. duizenden Nederlanders een
rijk bestaan in Suriname konden heb
ben. indien men niet ten aanzien van
dit knd jaren lang kortzichtig
geweest er-, wat het ergst is, dit nog
steeds blijft.
„Er moet reclame worden gemaakt
voor Suriname", zegt .ie heer Vat
Heemstra. ..Belangstelling hebben \v<
noodig. Zeker in de allereerste plaat:
van de zijde van die kringen, die in
staat en bereid ziin, hun belangstel
ling om te zetten in daden, maar niei
minder van het geheele Xederland-
sche volk. dat toch eens moet wetep:
in de eerste plaats, dat het niet waar
is, dat het begrip „Suriname" zoo on-
- geveer identiek is met gele koorts,
malaria en weet ik wat al meer
de tweede plaats, dat Suriname een
land is met andere perspectieven
dan Iadiij kan opleveren. Een en
kele maal hoort men nog wel eens
prevelen, dat de eenige remedie voor
't noodlijdende Suriname is. het maar
ie verkoopen. Wie dit zeggen moeten
eens bedenken, dat hetzelfde ook wel
eens ten aanzien van Java is opge
merkt en hce is de toestand sinds
dien gewijzigd; Suriname kost Neder
land ieder j i<tr twee a drie millioen.
Waardoor? Omdat het doei van het
land, dar, in cultuur is gebracht, nog
niet de oppervlakte heeft van twee
maal de Haarlemmermeer, De rest
van Suriname is woeste grond, zeer
geschikt voor loonende cultuur, maar
«Cv? vooroordeel gelaten in ongecul-
tnreerden staat. En dan verwondert,
men er zich in de Kamers over, dat
Suriname zich niet bedruipen kan-
Zie. een heel eenvoudig rekensomme
tje toont aan, dat. indien er Vier sui
kerfabrieken in Suriname worden ge
vestigd (er is piaats voor twintig en
meer) de kolonie het moederland niet
meer noodig heeft. Slechts vier
kerfabrieken' Maar ofschoon de Hol
lander op Java en elders toch wel
doende ervaring van het suikerriet
heeft gekregen en de concurrentie
met Cuba voortdurend klemmender
voelt, wenscht hij van den Surinaam-
schen bodem geen gebruik te maken,
neen. fourneert zijn kapitalen ten
prof ij le van de teelt op Cuba en gaat
Suriname voorbij!
„Er is toch wel eenige suikerriet
en huur?"
..Zeker, De Ned. Handel Maatschap
pil' heeft er haar onderneming Marien
burg, waar, niet het minst den laat-
sfen tijd onder nieuwe leiding met
succes gewerkt wordt. Maar wat bc-
teekent een onderneming voor een ge
bied als Suriname? Neen. er moeten
zeker minstens vier nieuwe fabrieken
komen, die zeker vee! minder zullen
kosten dan op Java of elders, waar
de grond duur is en verzorgd moet
worden. In Suriname kunnen we wij
zen op gronden, die vijf lig jaren in
cultuur zijn geweest, zonder eenige be
mesting!"
„En de werkkrachten?"
..De afschaffing van de slavgrnü is
fnuikend geweest voor Suriname.
- Daarmede is die afschaffing on zich
zelve natuurlijk niet veroordeeld,
maar wel het landsbestuur, dat nage
laten heeft bijtijds het tekort aan ar
beidskrachten aan te vullen, (oen te
voorzien bleek, dat de negers van hun
vrijheid het bekende gebruik zouden
maken. Dat heeft de koionie onbere
kenbare schade gedaan en bezoryt ons
nog steeds een manco aan werkkrach
ten. Veel meer Javanen moesten er
naar Suriname emigieeren. Zij ge
nieten er hooger loon, werken hun
vijf contractjaren en kunnen dan te
rug, doch worden indien ze nog vijf
Jaren blijven arbeiden in genet van
ec-n eigen woning met stuk grond ge
steld. Acceptabele •-oerwaarden dus.
Er gaan dan ook betrekkelijk zeer
Weinig Javanen terug. Van het laat
ste transport, dat Suriname verliet ze
Ven tig in totaal, waren tien a vijftien
Valide Javanen. De rest was van het
gehalte, dat men in Suriname zoo
min als elders graag ziet: zieken, mis
dadigers, bedelaars enz.
Ongeveer 23.000 Javanen zbn er op
'fc oogenblik. Het tekort aan arbeids
krachten is door de jaren eenigerma-
fe aangevuld door Britsch-Indiërs.
van wie er een 27000 in Suriname zul
len ziin. Dat ziin al weer deugdelijke
werkkrachten en bovendien is de
Britsch-Indiër spaarzamer dan de
Javaan, die het dobbelen dik
wijls niet kan laten en daar rnaar
zeiden wel bij vaart. Doch daaraan
maanden nadat onze begrooting is in
gediend, is dat op onze met de pijn
lijkste zuinigheid opgezette bereke
ning een duizend gulden hier en eon
paar duizend daar worden besnoeid.
Meer belangstelling van de zijde 'der
Volksvertegenwoordiging waag ik.
Allioht komt dan meor daadwerkelijk
steun van Regeer! ngswege en meer
vertrouwen in financieele kringen om
het noodige te fourneeren, opdat al
thans een begin wordt gemaakt met
een exploratie, die al te lang is ui'""
steld."
is ook al te kort. Britsch Guyana zelf
beeft er al gebrek aan, heeft zeltt-
een posing geuaan, om er Javanen te
krijgen".
Ik waug een leekenvraag. „Biedt
het land geen toekomst voor cultuur
en detail? Heeft een jonge, onderne
mende Hollander geen kans op suc
ces?
„Neen", zegt de heer Van Heem
stra. „Het spijt me genoeg, maa.r op
heel .wat brieven, die ik de laatste
dagen krijg- en waarin me die vraag
gesteld wordt, moet ik die informa
tie ontkennend beantwoorden. Wat
is de werkkring van deu Europeaan
de naar de tropen vertrekt? Controle-
arbeid Immers op e'en van de honder
den ondernemingen. Wel, eerst heb
ben we die ondernemingen noodig.
Dan komt er uiteraard vraag genoeg
naar Nederlandsche jongelui. Tenzij
buitenlandsche ondernemers de ont
ginning vauSuriname ter hand nemen
waartoe het werkelijk wel eens zou
kunnen komen, als het Nederlandse!)
initiatief, dat zooveel in Oost-Indiö
tot stand bracht, zich van de West
afkeerig hield. En er heen gaan en
als bijvoorbeeld in Canada zelf
met een paar arbeiders den bodem in
cultuur te brengen, dat is voor den
Europeaan in het West-Indisch kli-
"rijwel uitgesloten,
als een ferme Nederlandsche
jongeman met een klein kapitaaltje
zeg f 10.000 naar Suriname trekt
en daar grond in erfpacht betrekt
(f 0.23 per H.A.!) die maakt een goe
de kans. Wanneer hij daar cocospaï-
nien kweekt, dia vijf, zes jaar noodig
hebben voordat ze vrucht leveren en
daarbij wat katoen of koffie iin deu
laatsten tijd ook tabak) teelt plus wat
voedingsmiddelen voor zich" zelf, wel,
zoo iemand heeft daar zeker een goe
de toekomst. Copra kan men immers
in de heele wereld gebruiken. Maar
toch, dat brengt een kolonie als Su
riname niet op die hoogte, die bereikt
kan worden. Ik noemde de copra.
Zien de Nederlandsche fabrikanten,
die dit product verwerken er niets in,
om in Suriname zelf eeo fabriek te
zetten, waar hun fabrikaat toch heel
wat goedkooper zal vervaardigd kun
nen worden dan in Nederland, waar
allerlei factoren den kostenden prijs
opvoeren?
Er zit, om iets anders te noe-
ren? Er zit, om iets anders te noe
men. ontzaglijk veel caoline. noodig
voor de aardewerk- en porceleinfabri-
cage in den grond. Weten de Neder
landsche fabrikanten wel. hoeveel
goedkooper dan hier te lande zij hun
waren in Suriname zouden kunnen
produceeren?
Maar neen, blijkbaar acht men in
Nederland den tijd nog niet geko
men. Millioeiien en miliioenen kan
het land aan bosenproaucten opleve
ren. Maar terwijl men in 't Moeder
land in lijdzaamheid toeziet hoeu
een Amerkaan da concessie ga-
kregen voor het vervoer van het
in den laatsten tijd zoc gezochte
lichte possuumhout, een der tiental
len houtsoorten, die voor honderd en
één doeleinden aan de markt kun
nen worden gebracht. Er zit tl:
in den grond,- maar de energie, on»
ze er uit, te halen, ontbreekt.. In
zuiden wordt goud gevonden, doch
zooiartg 't land in dezen staat is,
kunnen de cYuahers. noodig om erts
te malen niet getransporteerd wor
den naar de vindplaatsen en loont
alleen 't zoeken naar alluviaal goud
de moeite. Er zit petroleum, maar
zelfs de „Koninklijke", die toch wel
iets durft aanvatten heeft de schrik
voor deze kolonie beet.
Een waarom durft men niet?
't Is niet te zeggen. De we
gen mogen in Suriname niet uit
blinken. te water worden gemakke
lijk alle gerbindingsmoeilijkheden
overwonnen. De verbindingen met
dere deel en der wereld zijn naar den
eisch. Het klimaat is er uitstekend,
zeker wat de kuststreek betreft,
overal waa-r oerwoud is, staat
aan den invloed van allerlei miasmen
bloot, maar'daarin is de West absoluut
geen uitzondering. Wie in Oost-In dié
dagen lang in de bosschen zit, heeft
óók ka.ns op malaria. 'Maar is het niet
waar dat met hel; komen van geregel
de toestanden de hygiëne gebaat, is?
Suriname kon schatten opleveren.
Met een offer, dat voor het Oost-Indi
sche kapitaal een handomdraaien zou
beteekenen, zou de West weer opleven,
het Moederland niet het minst ten
voordeel. Zeker financieel, maar niet
minder moreel. Want de indruk, die
Suriname maakt op Amerika, dat. Im
mers zooveel van 't Zuiden verwacht,
kan bezwaarlijk strekken lot bewonde
ring voor Nederland als koloniale
mogendheid".
„Waaraan wijt u dit alles I"
„Waaraan? Aan het feit, dat van
de honderd Tweede Khmerleden er pre
cies niet één is, die het land ook maar
oppervlakkig kent en uit aanschouwing
weet, welk een ontzaglijke mogelijk
heden daar in den bodem besloten lig
gen. Als dat eens doordrong tot onze
Volksvertegenwoordiging, dat in twin
tig, vijf-en-twintig jaar Suriname tot
West-Indisch Java kon worden, dat
éénmaal een flink bedrag het land zou
bewaren voor een ieder jaar weerkee-
rend déficit, dat er met de jaren niet
minder op zal worden, dat dit. bedrag
een onbepaald aantal malen ierirg zou
komen; verder, dat Suriname op kor
ten termijn kan beteekenen verruiming
van afzetgebied voor de jonge Neder
landsche werkkrachten zoowel als vooi
de Nederlandsche fabrikanten ten slot
te. dat als het Nederlandsche volk wei
felt en talmt iederen dag het risico
grooter wordt, dat buitenlanders met
concessies en andere voorrechten
gaan strijken, ja, als dat eens door
drong tot het Nederlandsche pa-rle-
inent, zie, dan was voor Suri
name de droeve tijd spoedig voorbij.
Wij snakken er naar, om te wer
ken. aa,n te pakken, uiit den grond te
halen, wat er in zit en het, verdriet ons,
dat- het eenige, wat wij uit 't Moe
derland moeten vernemen,
Zóó sprak de gouverneur. Tot
9 Januari zal hij hiei' ie lande ver
toeven en pogen, de belangstelling
voor zijn land te verlevendigen.
Moge hij er dn slagen! Moge
darland^zieh herinneren, wat durf
en doorzicht in den Oost hebben opge
leverd, welke kostelijke resultaten
werden verkregen bij 't betrachten
der oude wijsheid, die zegt, dat de kost
voor de baat uitgaat. Enals Oost-
Indië niet sterk genoeg spreekt, wel
licht doet het land, dat eens Nieuw-
Hollamd heette en thans door verslap
ping en verwaarloozing van Ne
derland het centrum der Vereen igde
Staten van Noord-Amerika werd, zien,
welk gevaar men riskeert, indien men
goeden raad in den wind slaat
naar Huygens' woord „van ver op 't
kussen vecht", zonder oordeel, zon
der kennis en met besparing van en
kele duizenden guldens vele millioe-
?n versmaadr._
Moge die belangstelling daarom ont
waken, neen, reeds ontwaakt zijn nle
de gouverneur in Januari
s.s. Venezuela vertrekt. Het was wei
het beste, dat wij hem konden toewen-
schen. toen we afschei'd namen van den
tiidelijjcen bewoner van Duin en Daal.
Die zette zich weer onmiddellijk aan
:ijn stapel correspondenties Jone naar
den geest, ondernemend, vól toe
komstdroom.
DILETANTEN-T00NEEL
DRIE NIEUWE TOON E EL-UI TG A VEN.
Da Goudmijn, klucht van C. Laufs -
W. Jacoby.
Da Nalatenschap, blijspel van II. V.
Esmond.
S. H H, blijspel w. Archibald
Laafs. (Uitg. J. Heynis Tz. Zaandijk).
Nauwelijks had ik mijn artikel „Ver
•aide en Oorspronkelijke Stukken" ge-
ihrevcn, of ik ontving drie nieuwe stuk
ken voor bet diiettanientooneel ter be
oordeeling toegezonden, één vertaald ui',
het Duitsch, één uit het Engelsch en één
oorspror.kriïjk. Het waa als de proef op
de som.
„De Goudmijn" heeft alle eigenschap-
in van de uit het Duitsch vertaalde
klucht. De schrijvers zijn doodsbang, dat
hum publiek miet genoeg lachen zal I
Daarom stoppen zij hun klucht ala een
worst vol kluchtigheid. Da Goudmijn is
er van overladen, zóó dal hei zeer aardige
gegeven cr feite'ijk geheel o-ndeT zoek
raakt. Het leven van den rentenier
Kiuard 'l'immendorf word: verga'.d door
een tingeltangel, die ze vlak naast zijn
huis hebben gebouwd. lederen avond
klinkt het tsjing-boem 1 tsjingboeml van
de jazz band tot zijn kamer door en het
liedje: Naar Amandel Naar Amende!"
maakt hein gewoonweg dol 1 Tot overmaat
van ramp zeggen zijn bovenburen, van
wie hij jaarlijks 2030 mark trekt, hem de
huur op, omdat zij r.»3st de ,,-Vmorzaat"
niet langer wonen wil'en. Timmerdorf
besluit den strijd enct de Amorzaal aar.
te binden en vindt daarvoor een bemdge
noot in zijn aanstaanden schoonzoon, die
er bij den ouden brombeer door im de
pas denkt ie zullen komen-. Maar z'
hoort Timmersdorf op een goeden dag,
dat hij door het sterven van een ouden,
verren bloedverwant erfgenaam is ge
worden van de Amorzaa'.Alles is daar-
moo tegelijk veranderd! Do Amorzaal, die
hij cei6t vervloekte, is nu zijn Goudmijn
geworden en da tingeltangel, we'.ke hij
wilde laten afbreken, heeft nu geen
mer voorstander dan Timmerdorf,
In dat gegeven ligt ongetwijfeld da stof
voor een amusant blijspel, maar
schrijven van een blijspel zien deze klucht
spelfabrikanten geen kans. Daarom halKa
zij uit al hun oude kluchten twee of drie
moppen, stoppen die linke en recljis in
hun stuik en het geheel wordt dus een
klucht, zooals wij die al bij tientallen ui:
Duitsohlar.d geimportcer-i hebben gekre
gen. Een stuk als De Goudmijni is voor
dilettanten dankbaar om te spelen, de
clowneske grappigheid ligi er zóó dik op.
dat een goedmoedig, niet verwend pu
bliek er om zal schateren van plezier en
ik kaïn mij dan ook best voorstellen, dat
diletta®ten-club met niet al 'e sterke
krachten naar zoo'n gemakkelijk speel
baar stuk grijpt. Het 'succes bij de leden
ars vooraf verzekerd. M
werkelijk genot zal het vertoonen
grappigheid aan ernstige spelers
Ze zijn heel den avond poppen iai
p'aats van menschen en in hun grappig
heid zóó Duitsch, dat hc*. hun nu en dan
'onderen zal nog Hollandsch te
«preken.
„De Nalatenschap", het door A. van de
Broek uit het Ëngelsch vertaalde blij
spel van Esmond :s van heler, fijner
gehalte dan De Goudmijn. Nieu-,
zegeven allerminst. Sandy Verral' krijgt
als „nalatenschap" van een gestorven
kennis, die hem eens het leven heeft ge
red, een „meisje" ihuie gestuurd. Sandy
denkt niet anders dan dat liet con -hum
mel van vijf, zes jaar zfti zijn en de Ted
dy-beer en het hobbelpaard staan al in
den licek van de Kamer, wanneer een juf
fer van 18 jaar, gekleed als een vogo'ver-
schikster, binnenkomt vallen. Dat is de
erfenis, die Sandv ia toebedeeld. De reit
raadt ieder, die we! eens Bngoleche Mag:
zrne verbalen heeft gelezen. Voordat het
scherm-voor net laatst zakt, is de vogel
schrik veranderd ia 'n elegant ru
zóó vee' charme voor Sandy, dat hij haar
ala zijn aanslaande vrouw in de armen
Ook i-n dit Bngeisehe stuk belooft het
gegeven meer dan de uitwerking brengt.
De schrijver maakt het zich wel wat erg
gemakkelijk door Elba alleen maar
verandering in haar toilet te doen onder
gaan. Hij voelde zéker, dat veel meer
hem eeëischi zou worden, waarneer hij in
3 bedrijven Elisa en Sandy ook geeste'ijk
tot elkander moest brengen; daarom
sluurr hij Sandy in het beign van het
tweede bedrijf maar stilletjes weg
hem pas tegen het slot van III lenig
laten komen; het elegant toilet en het v
a-nderde uiterlijk van Eüsa doen dan de
zeven rest- De echrijver steil zich zelf geen moei-
'ijk'e problemen, maar Esmond beschikti
iver een goede dosis Bngeisehe humor en
heeft daarom geen Duitsehe kluchtigheid
noodig om zijn stuk mee vol tc stoppen.
De Nalatenschap is van een prettig, licht
gehalte en beschaafde dilettanten zullen
con opvoering van dit blijspeUetje
dan ook zeker wel genoegen beleven, al
zullen zij nooit de vereischte Engelsohe
6feer benaderen. Want dat is weer het na
deel van een opvoering door Hollanders
dit vertaalde stukje, dat de verschil-
e personen zoo typisch-Bngelseh ge
dacht zijn, dat Hollanders ze nooit zui-
zul!en kunnen spelen. Zij zullen bijna
t in de vertooning Hollanders niet
Bagelsche namen blijven en :k vrees, da',
daarmee van den Engelschen geeet en
den Engelschen humor zeer veel verloren
Me: ,,'z. B. B. II. II.", het aardige blij
spel van Archibald Laafs, da: bij Het
Sehouwtooncol zoo'n mooi succes heeft
gehad, zitten wij midden in HollandDat
zijn Hollandsche menschen met Hoiland-
schen humor, die onze dilettanten onm"
deJlijk zullen begrijpen en aanvoelen
daarom ook veel beter zullen spelen dan
Duitsehe kluchtspelpoppen of sirs et
dies uit de Engelsche society. Hoe
staat ook de zeer goede Hollandsche dia
loog van Archibald Laaf» van wien wij
nu wel mogen zeggen, dat hij in don bur
gerlijken stand als Jurr. A. ZoetmuVer
is ingeschreven boven den vertaalden
tekst van De Goudmijn en De Nalaten,
schap. Met genoegen heb ik Z. B. B. II.
H. nog eens overgelezen en mij daarbij de
uitstekende voorstelling door Het Schouw-
tooneel van twee jaar geleden herinnerd.
Schrijver en uitgever zullen van Z. B.
B. H. II. nog zeer veel genoegen beleven;
dit aardige, onschuldige Hollandsche Wij-
spel is als geschreven voor beschaafde di
lettanten.
J. B. SCHUIL.
RAOUL VON KOCZALSKI.
De beroemde Poolsche componist
en pianist Raoul von Kocznlski, die
als wonderkind reeds op vier-jarigen
leeftijd wereldberoenidhe'.'i verwierf
als componist èn pianist (3 Januari
18£5 te Warschau geboren, gaf hij
al niet ouder dan 3 jaar, ziin eer
ste concert en met vier jaar had hij
al een tournée van meer dan 60
concerten achter zich) zal onder aus
piciën der Internationale Concert-
directie Ernst Krauss na een pauze
van 25 jaar ook weer een gvept
tournée door Nederland maken.
Vanaf half October a.s. zal hij, die
spoedig zijn 3000e concert zal geven,
o.m. te Amsterdam, Der. Haas, Rot
terdam, Haarlem, Utrecht, Arnhem
Groningen, 's-Hertogënbo&rh. Hilver
sum, Baarn, Leiden, Amersfoort,
Deventer enz.
Raoul von Koczalski hoeft enkele
opera's twee symphoniec-n, veel ka
mermuziek en liederen gecomponeerd
Zijn werken werden zegt ,.De Tijd"
veel in de Romaansche landen, in
Rusland en in den laatsten tijd voor
al in Duitschltmd, Engeland en Ame
rika ter uitvoering gebracht.
PROF. LACASSAGNE. r
Uit Parijs wordt aan do X.R.Ct.
gemeld, ciat prof. I.acass.-igne, die
aan de Akademio to Lyon onderwijs
gaf in gerechtelijke geneeskunde,
overleden is. Hii was bevriend met,
Gambetta en heeft na den aanri-tg
op Carr.ot diens lijk geschouwd. Het
zelfde heeft liii voor zijn eigen over
blijfselen voorgeschreven.
I.arassagne werd beschouwd als
grondlegger van de politiie-tec'nnick
op dit gebied.
VELSEN
8TUKKEN VOOR DEN RAAD
Do Huuroommiss.e.
Op de vragen van den heer Schilling
betreffende <1« huurcotomissie antwoorden
en W. dat er bij hen bezwaar bestaat
openbare raadszitting te voldoen aan
wenseh om de beweegredenen *e n°®-
a welke hebben geleid tof het voor-
«ot opheffing van de huurcommissie.
en W. zeggen dut zij in dit geval op
treden ter uitvoering van weiten en al-
'toe maatregelen van bestuur als or
gaan van hooger gezag.
B. en W. «teilen voor grcmdruiling
aau :o gaan ine'. H. Handgraai te Sant
poort en J. Lindeman te Bloemendaal,
waardoor omlegging en herstraling van
den Duinlustparkweg mogelijk is. Voor
omlegging en herstraiing vragen B. en W.
een «edict van f 2C00.
daarwoddo ontvanger.
De commissie van bijstand voor de fi
nanciön heeft bericht dat vo'tgens haar in
zicht de jaarwedde van eenj, eventueel
nieuw te benoemen titularis gebracht aou
kunnen worden op f JC00f 36CO, voor den
tegenwoordigen functionaris wordt voor
gesteld het salaris te handhaven zooals
dat is.
De commissie geeft tevens in overwe
ging bij mogelijke vacature in de functie
van commies ten kantore van den ontvan
ger «cn ambtenaar met lager salaris te be
noemen, geen commies.
B. en W. kunnen zich met de conclusie
omtrent het ontvangers-salaris wel ver-
B. en W. «ellen voor aan de R-K.
Vereenigin? „Woningbouwvereeniging" te
IJiwuiden te veel berekende erfpach'.eca-
uit te keeron, alsmede van tot bedrag
dat bij 't Rijk.niet voor vergoeding
jerking komt. De bedragen zi;n f
t f 002.48 per jaar.
B. en W. stellen voor de goedkeuring
in Ged. Staten te vragen op een raadsbe-
uit tot aan wijzing van gedeelten
smeento welke voor z.g. halfopen bebou-
ing zijn a.wgcwezon.
B. en V. vragen een credie: van
f 17S0 voor vernieuwing en uitbreiding
do centrale verwarming in het ra&d-
Voorgeste'.d wordt te aanvaarden di
provinciale voorwaarden ir.zake subsidie
verlcenrng voor tuberculosebestrijding.
Reorganisatie school A.
Na advies van de commissie ad hoe,
welke voor a-iriee over deze reorganisatie
V-enoomd, en welk advies geen
derheidsresultaat geeft, stellen B, -
cnkeïo veranderingen aan te bien
aan het gebouw, gymnajtiektoeste!
te schaffflr, en de Muio-echoo!
splitsen al» volgt: a. ccn 6-ktaasige lagere
waaraan verbonden een
7e leerjaar, speciaal opleidende voor H. B.
en Gyirtnaeiuto; b. een fikiassige
ere school, waaraan verbonden een 4-j.v
i*e U. L, O.-school.
Een berekening van kosten zal r.a goed-
keuring worden samengesteld.
BEVERWIJK
STUKKEN VOOR DEIJ RAAD.
B. cn W. stellen voor, in verband
"-n verzoek van de Kamer van Koop-
mdet cn Fabrieken voor Haarlem, om
het havongeld te verminderen tot 2 a 3
P«r ton per reii, alleen voor die
:n- rn niotorboolondernemingen. welke
evrrvijk gevf.i-,-d zijn als maximum
n-,-e!d ;e berekenen f 3 per ton per
jaar (;a thar.s f7).
L. Th. Slingerland heef: aa.n den
r4ad verzoek gericht otn een bijdragi
f ió Y-lor een op te richtcfj gedenk-
voor ridder Jan de Wind, onlangs
-• l-n. Do honk zou Sn de Vondellaan
geplaa: kunnen worden, zegt verzoeker.
ZANDVOORT
INWIJDING GEBOUW VAN DR.%
KRING „GODSDIENSTIG
LEVEN".
Donderdagavond vond do inwijding
plaats der benedenzaal van liet tre-
bouw van den Zaudvoortschcn kring
..Godsdienstig Leven". Bii het bin
nentreden werden we getroffen door
het rnooio stemmingsvolle geheel, dat
van wat voor korten tiül nog
schlderswerkplaats was, heeft weten
te maken. ..De kring" vindt, hier iu
elk opzicht een waardig tehuis.
Het groot aantal aanwezigen in de
geheel gevulde zaal getuigde van de
belangstelling, welke in Zandvoort
oor liet werken en streven van de
kring" bestaat.
i avond werd geopend met het.
zingen van een Danklied, waarna
movrouw Sterrenburg eenive fioli tea.
o gaf. Hierna nam de voorzit,or,
de heef Differs het woord. U" herin
nerde in het kort aan hetgeen in de
afgeloopen maanden geschied wa3,
dat tot het ontstaan van den kring
den sioot had gegeven. Hij deelde me
de, dat betuigingen van sympathie
waren ingekomen van da Evangelisa
tie to Zandvoort, de Israëlitische ge
meente alhier en den Religieuzen
Kring te Aerdenhout. Voor het ge
meentebestuur was aanwezig de heer
wethouder T. Moolenaar. Da voorzit-
te dankre allen, die door hun offer-
vaardgheid hadden meegewerkt, den
kring dit schoone eigen gebouw te
bezorgen.
De tweede spreker, Ds, Padt, meen
de, dat de stemming op dezen avond
zich moest bewegen üisschen twee
punten, nl. t.usschen de vreusde van
liet hierzjin en het verdriet, van het
hierzijn. Spr, was er van overtuigd,
dat do kring beantwoordt^ aan een
diepgevoelde behoefte, die in de men
schen leeft. Dit bleek tyel ten zeerste
uit het groote aantal van hen, 'die el-
ken Zondficr de bijeenkomsten volgen.
Spr. putte daaruit moed, om op den
ingeslagen weg voort te gaan.
Nadat, het koor eenigo nummers ge
zongen had, bood de heer Van der
Mcije nameri3 de leden aan den kring
Ds. Padt een bijbel voor het spreck-
gestelte. een Statenvertaling van
Prof. Qbbink en, wat net hart van
den wakkeren organist, dc-n heer
Eelers ten zeerste verheugde, de mu
ziek der psalmen en gezangen aan.
Vervolgens getuigd© de heer Mole
naar van de belangstelling van het
gemeentebestuur van Zandvoort.
Na een solo van mevr. Van Marle
zongen de aanwezigen fot slot Ge
zang 2 vers 1 ,en 5. waarna de beer
Elffers opwelde tot warme belang
stelling voor den kring.
Hierna ging men uiteen, om naar
het', bestuur hoopt, steeds in grootere
getale elkaar in de nieuwe zaal Ie
ontmoeten.
De vertraagde Ratificatie
Een taalquestle oorzaak
Naar Int Aiuat. Persagentschap
vernam, wordt dc uitwisseling der
ratificatie-oorkonden van het Neder-
land.Hch-Tejecho-Slowaaksch bandels
erdrag nog door een merkwaardige
oorzaa* vertraagd.
De uitwisseling, die volgens de ver
strekte berichten binnen enkele da^
Sen kon worden verwacht, is tot
usverre niet geschied. De Neder
landsche rcgcering had naar Praag
gezonden een door de koningin ge-
t.cekende ratificatie-oorkonde, die in
het Frangch waa gesteld. Dc Tsjc-
cho-Slowaakschc regcering bood het
Nodcriandsche gezantschap, (de uit
wisseling zou in het gebouw der Ne
derlandsche legatie geschieden), een
door president Masaryk getcekende
oorkonde in het Tsjechisch aan. Hier
mee kon men van Nederlandsche
zijde geen genoegen nemen. Iets an
ders ware het geweest, wanneer ook
dc Nederlandsche oorkonde in de
landstaal. dus het Nederlandsch,
ware gesteld geweestthans echter
behoorde ook de Tsjechische oorkon
de in het Fransch tc zijn gesteld.
Waar het niet aanging de door
dc koningin reeds sreteekende oor
konde weder naar Holland terug te
zenden, wenddo het Nederlandsch
gezantschap te Praag zich om instruc
tie tot Den Haag. Anderzijds deed de
vertegenwoordiger der Tsjecho-Slo-
waaksche regeering in deze aangele
genheid de toezegging het zijne te
zullen doen, om de tot vertraging
der uitwisseling aanleiding gevende
moeilijkheden uit den weg te
De Raden van Arbeid
Mechanisesringder administratie
Dc „Maasbode" schrijft:
Do proefneming met het mec-hani-
secren van de administratie der Ra
den van Arbeid, waarvan wij voor
eenige weken melding' maakten, is
thans geëindigd.
Naar wij vernemen moeten de re
sultaten dezer proefneming zeer gun
stig zijn.
Uit deze proeven is gebleken, dat
de gemechaniseerde administratie het
grootste rendement afwerpt bij een
aantal van ongeveer 100.000 verzeker
den per raad.
Wanneer men nu bedenk., dat er in
ons land ongeveer 2 millioen verze
kerden zijn, zou men dus met ccn 20-
tal Raden van Arbeid kunnen vol
staan en zouden 13 a 17 Raden kun
nen worden opgeheven. De daardoor
te verkrijgen bezuiniging, wordt op
een half millioen gulden per jaar ge
schat.
liet persoonlijk contact met de ver
zekerden behoeft door een vergroo
ting van de districten der Raden,
een beperking van het aantal
Raden met zich zou brengen, geens
zins to vervallen. Dit zou kunnen ge
schieden op de wijze, zooals in de Zui
delijke provincies thans reeds hier en
daar het geval is, en bovendien door
het houden van zitdagen in verschil
lende gemeenten door de voorzitters
der Raden van Arbeid. Op die wijze
zal, verzekerde men ons, liet contact
zoover dit noodig is, op een wei
nig kostbarn manier kunnen worden
bereikt en behouden, zoodat d" kwes-
het contact geen overwegend
bezwaar tegen dc vermindering van
het aantal Raden bij invoering van de
gemechaniseerde administratie be
hoeft uit te maken.
Het Middenstands
congres
Het Middenstandscongres te Amers
foort is voortgezet.
In verband met de inleiding van mr.
A. C. Josephus Jitta, secretaris van den
Hoogen Raad van Arbeid te '=-Graven-
hage, hebben verschillende organisaties
rapporten ingediend. Ten opzichte van
de Arbeidswet in het kleermakersbe-
drijf zegt mr. N. Peereboom, rechtsge
leerd adviseur van den Bond van Kleer
makerspatroons in Nederlaud. o.a.
,Het bijzondere bezwaar, dat in het
kleermakersbedrijf tegen de huidige
Arbeidswet gevoeld wordt, geldt eigen
lijk sinds tó October io==. t0(;n de Hoo-
ge Raad besliste, dat de Atbeidswei ook
toepasselijk is op de huisindustrie. Ook
bier komen de hinderlijke consequen
ties sterk naar voren van een systeem,
dat alles uniform tracht te regelen, zon
der dat het rekening houdt met dc tal
rijke variaties, die het practischc le
ven biedt. Een patroon is strafbaar, in
dien één zijner thuiswerkers 's avonds
na 6 uur nog voor hem werkt. Zelfs
de directeur-generaal van den Arbeid
vond dat belachelijk, want hij heeft een
conferentie gehad met de besturen van
patroons- en werknemersorganisaties,
om gemeenschappelijk een bevredigen
de regeling te vinden. I>ie is intusschen
nog niet gevonden, en zal niet gevonden
worden, zoolang men dc Arbeidswet op
de huisindustrie toepasselijk verklaart."
De heer W. G. van Veen, secretaris
der Nederl. Banketbakkersvereer.iging
formuleert de wenschen van zijn orga
nisatie ten opzichte van de Arbeidswet
aldus
a. een verlenging van den arbeidstijd
:r dag en per week van SM uur per
dag en 48 uur per week tot to uur per
dag cn 55 uur per week
b, een later uur voor het beëindigen
van den arbeid, in plaats van 6 uur n.ra.
uur n.m.
een wijziging van art- -0 der wet
in dier voege, dat om in het bezit ge
steld te worden van z.g. couponboekjes
voor overwerkvergunning in spoed-
eischende gevallen verschillende bcdrij-
o, het onze, bij algemcenea
maatregel van bestuur aangewezen
worden
d, geen verplichting voor ons bedrijf
om de rusttijden op de arbeidslijst tc
ermelden
e. een wetsartikel, dat een einde
maakt 'aan de oneerlijke concurrentie,
elke ons bedrijf wordt aangedaan
door koks, hotels, restaurants, enz.
De conclusie van het rapport is, dat
het hoog tijd wordt, dat aan onze be
drijven een ruimere arbeidstijd ge
schonken wordt en bepalingen in het
leven geroepen worden, die meer ruim
te en meerdere vrijheid geven orn ons
bedrijf uit te oefenen zooals het be
hoort.
KIND VERBRAND.
Van liet echtpaar W, i» ccn drie
jarig moisje, «Jat bii haar ciootinoe-
der aan liet spelen was. in een pot
kokende pap ceyallen. Het kind werd
zoo errustig verbrand, dat het 's avonds
aan de bekomen wondoti overleed.
FINSCII BEZOEK VAN ONS
LAND.
Dinsdagmiddag zijn hun opwach
ting komen maken bij den Minister
van Marine, don heer 'Ycaterveld eu
voorts bij den chef van den Marine
staf, schout-blj-nacht Sluya en bij dea
inspecteur van den torpedo-dienst,
kapt, ter zee jhr. Schorar, de zeeoffi
cieren en ingenieurs van do marine
in Finland, die zooals vroeger ge
meld, ccn studiereis op inarinegebied
in Nederland komen maken, voorna
melijk betreffende den onderzee-
dienst.
Deze studie-commissie bestaat uit
den fregat-kapitein George I. Roos,
den corvetkapitein Eimcr Srhwanck.
den officier-machinist i'iif. Vuno Kin-
nanen en de ingenieurs K. Albin Jo-
hasson en W. E. T. Grinroos. Woens
dag werden te Nieuwendien de ma
ritieme instellingen bezocht.
VEILIGHEID OP DE RIVIER.
In verband met eventueel te ne
men maatregelen in het belang van
een veilig verkeer op den Rijn en de
groot© Zeeuwsche on Zuid-Holland-
sche stroomen. heeft er den 23sten
en 2isten dezer een voorloopige wis
seling van gedachten plaats gehad
liisschen Duitsehe cn Nederlandsche
belanghebbenden en de Duitsehe cn
Nederlandsche rivierpolitie.
Hoofddoel van de gehouden ge-
dachtenwisseling is om to trachten
tot ecu goede internationale samen
werking op de rivieren te komen in
het belang van d© veiligheid.
Voor do Duitschers heeft het le
vens ten doel gehad zich op de hoog
te fe stellen van de working en in
richting van den bewakingsdienst op
de groote rivieren in ons land.
ORGANISATIE VAN DEN R.K.
JONGEN MIDDENSTAND.
Naar de „Msb." verneemt is door
het hoofdbestuur van den Ned. R.K.
Middenstansbond hot initiatief geno
men tot geleidelijke oprichting van
vercenigingen van den jongen Mid
denstand. Een commissie werd hc-
noemd bestaande uit dc hceren rector
Jansen van Amsterdam, rector Soffcr3
van Onslcrhout cn dr. Van Beurden,
van Heeswijk, om plan en program
in studio tc nemen en hierover rap
port in tc dienen aan den Ned. R.K«
Middenstandsbond.
