Haarlem's Dagblad | 1924 | 4 oktober 1924 | pagina 15

Het FiïmkUkspel

Uit de Omstreken

HAARLEM'S

DAGBLAD

Stadsnieuws

OM ONS HEEN

Causerieën over Wetenschap
en Techniek.

E BAZAR VAN DEN NEDER-
LANDSCHEN KINDERBOND.

Mejuffrouw C. Westendorp schrijft

Op Dinsdag 7 October, om 2 uur,
zal de Bazar ten bate van den Ned.
Kinderbond worden geopend in het Re-
monslrantenliuis, Wilhelminastraat 22.

Dat de Kinderbond, die voor klnde-
.n van alle richtingen werkt, bij Haar
lem's ingezetenen veel medewerking en
■ympalkÏQ. ondervindt, bewijzen wel de
talrijke geschenken, welwillend door
•clen afgestaan.

Van alle kanten komen ze toestroo-
men, figuurzaagwerkjes en kunstig be
schilderde vaasjes van aardige jon
gens, gehaakte eierdekjes en bonte
kleedjes en kraagjes vac handige meis
jes. Postpakketten met antieke snuiste
rijen. Zelfs Sint N'icolaas-pakjes van
onbekende gevers worden in onze hui-
naar binnen gesmokkeld.
Huismoeders bedenken onze huis-
houdtafel met inmaak, fruit en conser-
■en en voorzien de handwerkafdeeling
an keurige haak- en breiwerkjes. We
ontvangen schilderstukjes en teekenin-
gen voor ons kunsthoekje. Dc boek
handelaars staan ons prentenboeken af.
Do bloemisten beloven ons bloemen en
planten. Fabrikanten schenken bonbons
rn chocolade en voorwerpen van aller-

,ci aard- j 1

Er kwam een pop uit Bloemendaai,
die zal toebebooren aan dengene, diu
haar naam kan uitvinden. Ook voor
mooie presenten voor de loterij is al

<or een deel gezorgd.

Als al deze dingen nu verkocht wor
den van 7 tot it October, als het Rad
van Avontuur lustig zal draaien en de
kinderen grabbelen in den grabbelton,
dan hebben wij weer geld om van den
winter veel kinderen op onze clubs te
ontvangen, om ander jaar bleekneusjes
naar buiten te sturen en veel jongens
en meisjes gedurende een heerlijken zo
mer te b'.en zaaien en planten en oog-

en in de kindertuintjes,

CUNNING.

Aan de firma Veldkamp Mettes al
hier is opgedragen het bouwen van een
winkel-woonhuis met bakkerij aan de
Byranthiumstraat, voor rekening van
den heer Best.

PERSON.ALIA".

Tot leeraar in bel Nederlandsch,
de aardrijkskunde en dc geschiedenis
aan het lvceum te Bloemendaai is be
noemd de heer J. Buitenhof Jzn., leeraar
aan de H. B. S., te Woerden.

Te Amsterdam is geslaagd voor
het examen vrije- en oide-ocfentngen
mcj. S. J. Plaats te Haarlem.

Do Kroon.

In De Kroon" goal *1» hoofdnummer
d4>« week ..Het Meisje uit het Gouden
Westen". Wd en wutrt ««gebreideld
a'.g d« nStuur zijn deer de rnenwften. Min
nie. het meisje uk de Polka-her. leef»
<!aar nietig en veilig u> midden van de
woeste gouddelver», door ieder gefierd en
ontzien. Zij wort pree ie», hoo zij met, die
mensehen om mort gaan, niet één zal haar
brleedigen. Hel ia een «pel van liefde en
haat en hartstocht, waarin ten slotte dc
liefde overwint. Behalve eehittoreaide na
tuurtnfereelen krijgen we mooie staaltjes
van paardrijkunst te bewonderen. Be
filnuvrliet moet wel van allo markt-n thuis
rijn, hij moet niet allcon een good acteur
rijn, maar ook bedreven io de meest uit.
een!ooi>ende eoorten van sport. Dat komt
nog nicer uit in do komische film „Do
I.eegloopere", die rMr de pauze draait
de allerdolst* situatie* in deze f'.im heb-
hen de l>ezoekers in fit Kroon doen scha
teren van het lachrti.

Zeolacg het gebeuren daar op het witte
doek grappig b'.ijft, kan het niet onznoge
lijk genoeg zijn. alle» wordt door het
Uehprage puKidc aanvaard. Als nieu-
:ghe:d ging voor de pauze ook ..Doorn
roosje". waarTan alle rclxite geknipt vra-
ren van papier en daarna verfilmd. De
figuurtjes zijn bijzonder fijn van lijn.

De heer Wesfel» was als gewoonlijk
weer uitstekend op dreef.

Scala-Thoater.

ITct theater geeft deze week ecu prach
tig programma. Na Sca'.a'* Wereldnieuwe
'm aardige klucht: Onder de Kannibalen"
Al* c-rete hoofdnummer gaat dan: „Va-
dorsohap", een film, zoonis we die gaarne
zien. Ken tragedie, waarin mooi spel te
griiieten wordt gegeven en waarvan de in
koud Ivevredigt. De beste Fransch© artis-
t>-n vcrleenen trouwen» oék hun medewer
king in dit etuk.

Véór de pauze treedt de heer Harry
Bod a op. Hij zingt op verdienstelijke
wijze een paar levensliedje» en wisselt
die af met grappen.

Zijn optreden wm <yn suecro.

Na de pauze «en film. die we in hei
hijzonder willen bespreken. Do titel „De
bende van J3" zou een etuk doen ver
wachten, waarin een dievenbende of iets

dergelijke Optreedt. Maar too la het niet,1
integendeel. W«1 is da film vol gehcim-
zin»iitli«den, snaar die worden aan het
einde gelukkig opgelost. De geschiedend
speelt voor honderd jaar in Parijs; alleen
de schitterende décors en do prachtige
oostumee zijn al waard oin gezien te wor
den, Maar diiairoaafrt wordt een eé<5 ont
roerend mooi tpèl gegeven, dar we deze
film geruet tot óén der besto (kunnen Te
lkenen.

Ilct verhaal ie hier en daar wat fantas
tisch, rniiar dat 6toort in deze film niet;
geeft, er aolfs een zekere bekoring aan.

JIet geheel is een programma, dat we
gaarne willen aanbevelen, daar het een
ieder bevredigen zal. De muzikale illustra
tie is goed, evenols de explicatie van
heer van Pelt.

BLOEMENDAAL

GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te In-komen bij: E flings, Ilar-
u-nlustlaan 2, Bloemendaai. een touw.
Wam steker, Zijlweg 8, Overveen, een
étui met schrijfbehoeften; D. Blanke-
voort, Geneetetweg -1, Bloemendaai,
een duif; Mr. Beinders, Vijverweg (te
Bloemendaai, een zilveren ringetje
met rood bI eentje; A, Bakker, Bosch
laan, 4 Bloemendaai een paar zeemle
deren hrmdschoenen; A. Westerhof,
B roderode weg 31b., Santpoort, een
zilveren kindor-arrnbandje; M. Peute,
Dompvloedslaan 21, Overveen, een
gouden broche; H. Groesen, Zijlweg
35, Overveen, een huissleutel; Bart
jens, Stolberglaan 35, Aerdenhout.,
ec-n 'deken: Krul, Prins Hendriklaan
52, Overveen een zilveren broche; P.
v. d. Raad, Leidschevaartweg 1-40. Vo
gelenzang. een gummijas; J. Koelen,
Bloemendaalscheweg 271, Overveen,
een kindercape; Giesfee, Znndvoort-
schelaan Zandvoort, drie pakken hooi;
H. v. d. Ham, Zuidertuindorplaan 24,
Overveen, een gehaakte das (zelfbin-
derj; Laan van Rozenburg 6, Heem
slede, een poesje; aan het bureau van
pol it.ie te Overveen, een rozenkrans,
een koffersleutchje, een puntig etuk
gereedschap met houten handvat, een
nlpacca beursje met inhoud, een brui
ne glacé handschoen, een dameshand
schoen, een huissleutel, een gummibal
an signaalhoorn, een dop van jvagen-

BADIO-PROOKAMMA

ZATERDAG, 4 OCTOBER.

London 2 L.O. S65 M. (Nederl. tijd).

1.Ë0 n.m. Concert: The „2 L. O." trio.
Ilarry Lyttier (fluiteolo).

4.20 11.111. Tijdsein van Greenwich.
6.50 n.m. Kinderuurtje.

6.20 n.in. Concert. Militair Orkest
30.33 n.m. 'J'lio 6avoy Orpheans and Sa
voy Havana Bande.

Chelmsford 6 X. X. 1600 M. (Nodorl.
tijd). Geeft het geheele programma van
Ixuidem.

Birmingham 6 I. T. 475 M. (Nederl. tijd)

3.50 n.m. Birmingham City Prize band.
4.20 nun. Jkuneeuuxtje.

4.S0 nan. Kinderuurtje.

6.50 run. Orkest.

Bournemouth 6 B. M. 3SS M. (Ned. tijd).

2.50 n.m. The Wireleas Orchestra. The
RojV Bath Hotel Dance Orchestra.
4.20* Dia Kinderuurtje-
6.50 nun. The Wireless Oreboe tra.

CardUI S W. A. 351 M. (Ned. tijd).

2.20 n.m. Kalkman met zijn bioscoop-

4.20 n.m. De „Five o* clocks", vocaal

6.33 n.m. Populair Cpncert. The Station
Orchestra.

Manchester 2 Z. IJ. 375 M. (Nederl. tijd).

2.50 n.m. Adclina Leon (cellosolo).
Voor «Jo da mee.

3.20 n.m. Septet. 6

4.20 n.m. Kinderuurtje.
6.20 n.m. Dansmuziek.

Verder hel/.elfde programma als Landen.
Newcastlo 6 N. 0. 403 M. (Nederl. tijd).
3.05 n.m. The Station Light Orclieetra.
4.05 n.rn. lbimesuurtje.
4.36 n.m. Kinderuurtje.
6.55 n.m. Zang cn dans. llie Station
Orchestra.

Verder hetzelfde programma als Ionden.
Aberdeen 2 B. D. 495 M. (Ned. tijd).

Afternoon cooccrt.
4.50 n.m. Kinderuurtje.
6.50 n.m. Popu'air concert. The Wireless
Orchestra.

ZATERDAG 4 OCTOBER 1924

- V|JFDE BLAD

rok met op zoo heftige wijze. Zii was
daar tot de slotsom gekomen, dat van
de 287 ambtenaren er 100 zouden kun
nen worden gemist, hetgeen zou lei
den tot er-11 bezuiniging \an f 320.000
tezamen. De Minister verminderde
wel het personeel met 38 personen,
maar velé adviezen -Ier Commissi*
worden bestreden en afgewezen 0111
redc-nc-n, die liaar evenwel niet terug
brachten van hare meeuing. Wonder
lijk zijn de opmerkingen, die de Mi
nister daarbii mankt: Z.E. nam aan,
lat de Commissie bij haar oordeel over
het lxmoodigtle personeel in het al
gemeen was uitgegaan van de arbeids
kracht van uitstekende, .n elk opzicht
volwaardige ambtc-nuren van bijzon
dere intelligentie, waartegenover
werd gesteld, dat rnen zich in de
pr act ijk bij de departementen eroo-
tendec-ls zou hebben to vergenoegen
met plichtgetrouwe middelmatigheden
en ook met personen. die voor hun
taak een voorbeeldige geschiktheid In
zitten. doch nu eenmaal niet vlug
produceeren. Voorts moest men er re
kening mee houden, lat de producti
viteit van de ambt:-naren biï het klim
men der jaren niet op gelijke hoogte
blijft en dat ook in de eersie jaren
de ambtenaar niet 00 bet hoogte
punt zijner werkkracht slaat.

Daarop antwoordde de Commissie,

dab wan <i«< ambtenaren rooehto worden
gevorderd, nevens bekwaamheid, niet
e<.n zekere geschiktheid on e e 11
g e dienstijver, maar volle geschiktheid
en volle dienetijver. Zij beval bij te
kortkoming onthouding van periodie
ke verhoogittc V" terugstelling in
ran« en verwijdering uit den dienst.

Heel sterk liiken de bezwaren van
dc-n minister niet en voor de amb
tenaren aan bet departement, zou ik
jiiizonder vleiend. Tjch
Blijkt van oprechten wensch tot samen
werking, daar leden van de commis
sie n"g een mondeling onderhoud met
den Minister hadden op diens depar
tement. Wel een gebed andere hou
ding dan «ie hooghartige «'wijzing
door den Minister van Waterstaat.
Tot geheel* overeenstemming over do
verschillen leidde uit den aari van de
zaak de besprekine niet. Vel etenide
de minister in met den wensch van
de Corami»ic. «Lvt de leid:c^ in hel
vervolg zal waken legen de aanneming
van onvoldoende krachten; ook ver
klaarde de Minister zich bereid, mee
te werken tot eenvoudiger manier van
werken. De Commissie kreeg den in
druk dat er ook rekening zou worden
gehouden met haar wensch naar meer
en nauwlettend toezicht op de aan-
schaffingen eu andere werkzaamhe
den.

Wie zulk een rapport maar alleen
doorbladert, gelijk ik doch moest,
omdat het onmogelijk zou zijn meer
dan enkele opmerkingen daaraan te
ontleenen. kriiet dezen indruk, dat
het aantal ambtenaren aan sommige
departementen wel zeer groot i*.
maar dat de buitenstaander (ik bedoel
nit-t de coromfeaie. maar de zuivere
lc*k> niet altijd kan beoordeelen wie
het bij het rechte eind heeft, «ie com
missie die natuurlijk zooveel mogelijk
liezuinigen wil. of de afdeoling die
niet zoover durft gaan. Het nut van
de instelling der Commissie is zonder
twijfel groot, niet enkel «undat zii be
zuinigt. maar ook oindat zii verdere
uitzetting voorkomt. En haar bezwaar
tegen het overbrengen van het gezag
van den Ministerraad naar het Col
lege der Secretarissen-Generaal raoul
voor iedor l>egrijpclijk zijn.

J. C. P.

KINDERKOOR „H. P.".

}fen schrijf: ons

Op herhaald verzoek van eenige ou
ders wier kinderen meewerkten op het
laatste weldadigheidseoncert van „On
der Ons", gaat de heer Henri Pielage
trachten een kinderkoor op te richten
voor een niet te groot aantal kinderen.
De schitterende successen der laatste
taren de prachtuitvoering van 1-ootrd
Mi««a Brevis in de Cathedraai tijden*
I'ielagc'* waarn. directeurschap, het
als van „bijna metaphysjschc expressie"
geroemd ringen (Handelsblad) van het
knapenkoor bij de uitvoering van de
Matthaeus Passion en de onvergetelijke
wedergave van Loot*' Lentezang op bo
vengenoemd weldadigheidsconcert, ziin
rek»-r even zoovele bewiizen voor de
stelling, dat het op te richten kinder
koor „H. P." in alleszins bevoegde
handen komt.

LEGER DES HEILS. In de af-
geloopen weck werden in de Tehuizen
voor Dakloozen aan het Spaarne 92 en
102, Telef. 5435, verstrekt 1176 porties
voedsel en 294 nachtverblijven.

nen uitechakclen en uil de veel goed- I
koopcro materialen water cn kool-
dioxyd op een niel to dur« of lang-
durige wijze suiker en misschien Inter
zetmeel kunnen opbouwen, dan kan
dat voor de mensonelijke voeding van
verstrekkende beteekeni» worden.

Maar zoover zijn we natuurlijk nog
niet, al heeft men vooral in do laatste
jaren wel cenig meer inzicht gekregen
in het ontstaan van zetmeel en suiker
in de planten. Oogenschijnlijk is het
proces eenvoudig genoeg, het assimi
latieproces zooals het heetonder den
invloed van liet ronlioht en met be
hulp van het in de bladeren voorko
mende bladgroen of clilorophyl ver-
er-nigen zich zes niolckulen kool-
dioxyd en vijf molekulen water tot
één moleknul zctinrcl, waarbij zes mo
lekulen zuurstof vrij worden. ..Simple
comme bonjourzou je zeggen. Maar
zooals alles in dc nntuur verloopt ook
dij proces in trappen en hoe en in
welke trappen daar weet men niets
van. Men neemt, aan dat het kool-
dioxyde eerst gereduceerd wordt tot
formaldehyde, een slof die zich ge
makkelijk met zichzelf verbindt, me'
zichzelf condenseert zoonis men dit
noemt. Het eerste eondens.-itiepro-
duet uit. drie molekulen formaldehyde,
triose genaamd, heeft, nl auikeraehti-
ge eigenschappen, die bij nog verdere
condensatie zich versterken zoodat het
uit zes molekulen ontotana product,
de formose, al biina niet te onder
scheiden is van druivensuikcr, fruc
tose, enz. En door weer verdere con
densatie is het theoretisch mogelijk
nit formose. een hexose genaamd om
dat er 6 koolstofatomen in voorko
men. nog snmengestelder suikers:
saccharose, zetmeel, cellulose mis
schien te bereideit

I Dat lijkt nu oogvnschijvilijk heel
mooi, vooral omdat de een.te trap, de
I reductie van kooldioxydo tot formal
dehyde met behulp van ultraviolet
licht, al gelukt is, maar toch zijn er
nog tulrijke bezwaren. In de eerste
plaats vindt de reductie van kool-
dioxyde in de plant juist niet plaats
onder invloed van het ultraviolette
licht, maar van het gele (Ilct bericht
je in ,,de Telegraaf" dienaangannde is
onjuisthet assimilatieproces ver
loopt hoofdzakelijk onder invloed van
het gele licht en blijft zelfs in blauw
die als zoodanig geen van aio in de
tweede plar.ts: al is formose in che
misch opzicht weinig onderscheiden
van de in de natuur voorkomende glu
cose. fnictose enz., tcch is het in wer-
kelijkeid geheel ict« anders. Immers
formose is een mengsel van suikers
die als zoodanig geen van alle in de
naluur voorkomen, en als kunstpro-
«luct optisch inactief, terwijl de na
tuurlijke suikers alle links of rechts
draaien. Nu is dit. laatste niet zoo'n
bezwaar want men kent of zal wei
leercn kennen manieren om dit meng
sel in zijn componenten uiteen te
halen.

Maar een grooter bezwaar is dat men
nog nooit met, voldoende zekerheid
formaldehyde in assimüeerende iplan-
tendeelcn hoeft kunnen aantoonen
men heeft het vele malen gemeend
o.a. niemand minder dan Berthelol
is een tijdlang in den waan geweest:
maar steeds is later weer gebleken
dat bf de reactie door een andere
stof veroorzaakt werd. bf het aange
toonde fonnaldch.vde niets met de as
similatie te maken had.

Waar dus nu al primo de wetr waar
langs in het begin reeds verschilt van
de door de natuur gevolgde, secundo

het allereerste synthetische reactie-
produet nl niet in de levende, assimi-
leerendo plant is aan te toonen, is het
toch niet gewaagd te zeggen, dat men
langs dezen weg er niet komt.

Wel heeft men een aantal in de na
tuur voorkomende suikers als glukoso,
fructose, manno9e en galakiose, syn
thetisch bereid en ook weer in hun op-
tisch-actievo componenten weten te
splitsen, zoodat. do kunstproducten in
geen enkel opzicht te onderscheiden
waren van de natuurlijke, maar de ge-
volgde weg wa6 een geheel andere.
Het is vooral Emil Fischer geweest,
wiens onderzoekingen op dit gebied
baanbrekend waren. Hij ging bijv. uit
van glycerine, of formaldehyde of gly
col en door een lange serie bewerkin
gen, waarbij allerlei in de natuur niet
voorkomende stoffen als phenylhydra-
nuie, natriumamalgaam, brooinwa-
tor, ijzerzouten. pyridine een rol speel
den cn door gebruik te maken yan al
lerlei kunstgrepen om de verkregen
cic-ngsels in hun componenten te split
sen, 6langde hij er in glukose, fructo
se cn mannose, alle drie suikers met
G atomen koolstof op te bouwen. Door
toepassing van blauwzuur bereidde
hij hieruit weer suikers met 7 (melk
suiker of gnlnkto.se). met 8 en met 0
koolstof atomen, welk© laatste zelfs
niet in do natuur voorkomen. Maar de
gevolgde weg en 'de gebruikte chemi
caliën waren gcheei anders dan de in
de natuur gebruikelijke.

E11 vorder is men ook niet kunnen
komen. Rietsuiker of saccharose bijv.
beslaat uit een verbinding van één mo-
lekuul glukose en een moleknul fruk-
tose, w«2ke verbinding gemakkelijk
(door veicluilde zuren bijv.) in zijn
componenten te ontleden is. Maar nog
nooit is men er in geslaagd rietsuiker

Clatgow 6 8. C. 420 M. (Nederl. tijd.)

31.20 v m. Groot Concert.

4.35 n-m. Kinderuurtjo.

6.66 o-m. Dansmuziek.

7_Ï5 sum. The Station Repertory Opm-
pamy.

Parijs (Radlola-Parls) 8. F, B. 1780 M.
(Ned. tijd).

1.05 e.td. Concert 'door bet Tzigane Or
kest „Badio Paria".

6.05 n.m. Concert mei roedoweridng van
do vaste Radio-Paris eolisten.

8.50 a.m. Laatste ■wed-irijduitslagem. Her
haling van allo uitslagen. Radio Chioni-
que, Auto, Aero, Sports.

9.20 a.m. Radio-concert. Fragmenten uit:
„Mamzelle Nitouchc", Operette van
d'Herve, met medewerking vaa Jladanio
Rosalia Lambreehi.

Brussel S. B. R. 763 M. (Nederl. tijd.)

£.20 en 8.20 n.m. Concert.

ZONDAC 6 OCTOBER.

Londen 2 L'. 0., 365 M. (Nederl. tijd)'.

3.20 n.m. Koor-programma. London
Welsh Male Choir (23 rteminen). Onder lei
ding van Llewelyn Bevan. Aceompagna-
teuri Horatio Davies. Elsie Cochrane (so
praan). Olga Carmine (pinno-soio). Char
les Leggett (comet-solo). Alec Sherman gn
Una Cheverton (viool-duelten).

6.20 n.m. Kinderuurtje.

9.20 n.m. De Groot en hei Piccadilly
Orkest (tot 10.20).

10.35 in.m. Vorvolg: Do Groot en bet
Piccadilly Orkest.

Birmingham G I. T. 476 M. (Nederl. tijd.)

3.20 n.m. The Station Orchestra. A. Bell
Welker (tenor). S. Fowler Wright (gedich
ten). Nigel Da I! away (piano-solo).

5.20 n.m. Kmderuurtje (vanuit Londen.)

8.50 num. „Harvest Home". Kerkzang
cn kerkdienst.

Bournemouth 6 B. M. 385 M. (Ned. tijd).

3.20 n.m. „Muziek cn balladen". John
Coates (tenor) Dorothy Bennett (sopraan)
Reginald 6. Mou.at (vioolsolo). Arthur
Marston (piano-solo). Tlie Wireless String
Orchestra, onder leiding van kapitein W.
A. Featherstone.

5.20 n.m. Kinderuurtjo (vanni6 Londesn.)

9.20 en 10.35 a.m. Zelfde programma
als Londen.

Cardiff 351 M. 6 W. A. (Nederl. tijd).

3.20 m.ni. Alec John (tenor) Owen Gane
(bariton). The Station Orchestra.

6.20 n.m. Kinderuurtje (vanuit Londen.);

8.50 n-rn. Tom Dickens Alexander (ba
riton) The Siation Orclieetfa.

9.2Ó en 10.35 tun. Zelfde programma als
Londen.

Manchester 2 Z. IJ. 375 iW. (Nederl. tijd).

3.20 n.m. Emily Ash'.on (sopraan). The
OM 3 R. D Cheshires Military Band.

5.20 n.m. Kinderuurtjo (vanuit Looden.)".

7.50 n.m. Orgelmuziek me* zang.

9.30 n.m. 6. G. Honey: Vertelling voor
jonge menschen.

1035 n.m. Zelfde programma als Landed

Newcastle 5 N. 0. 400 M. (Ned. tijd).

3.20 n.m. Zelfde programma als Londen.

6.20 n.m. Kinderuurtjo (vanuit Landen.);

6.50-9.15 n.m. Kerkdienst .(vanuit de
AU Saints Church).

9.20 en 10.35 nan. Zelfde programma als
Londen.

Abordean 2 B. O. 465 M. (NoH. tijd).

3.20 n.m. ,.E»:n middag met Handel".
Be'ty II. GouH (sopraan). James Cotting.
ham (bas-bari:cm). The Wireless Quarte:.

5.20 run. Kinderuurtje (vanuit Londen).

9.10 c.m. The WireteSs Êymphonie Or
chestra (toe 10.20).

10.35 n.m. Vervolg orkest.

Glasgow 420 M. 6 S. C. (Nederl. tijd).—

3.20 n.m. The Etonchouse Silver Band.
Peter Mc-lTin (bar:to:.).

5.20 n.m. Kinderuurtje (vanuit Londen.)'

6.50 n.m. Kerkdienst (vanuit de St.
Enoch's United Free Church. John Mor
ton (lias). David F. Mc.Galium (viool-
6«do). Nan Campbell (tweede sopraan).

Chelmsford 1600 M„ 5 X.X. geeft het

geheels programma van (Londen.

Parijs S. F. R., 1700 M., (Nedorl. tijd).

1.05 n.m. Concert door het Tzigane or
kest van Radio-Paris.

5.05 n.m. Concert met medewerking van
de vaste solisten van Radio-Paris.

9.20 n.m. Radio-concert: Fragmenten uit
„Wcrther", komische opera van Masse
net, met medewerking van Madame Jean
ne Beaumont en van Monsieur Ferney.

10.20 n.m. Radio dancing cror het spe
ciale orkest van „Radio-Paris", (polka's
walsen en mazurka's).

Brussel 8. B. R. 753 M. (Nederl. tijd).

5.20 en 8.20 n.m. Concert.

uit fructose en glukose op te bouwen,
evenmin uit de natuurlijke als uit de
synthetische. En hetzelfde gekit voor
alle andere samengesteldere suikers of
biosen.

Van practisch belaug zijn deze syn
theses nooit geweest, daartoe worden
er veel te dure chemicaliën bij ge
bruikt en veel te veel werk aan be
steed bij een veel te slechte opbrengst.
Niemand zal eenige honderden guldens
besteden aan glukose, als ze uit aard
appelmeel bereid slechts eenige centen
kost.

Maar daarin ligt juist het belang
van de ontdekking vr.n Baly. Als het
krantenbericht waar Ls en hij alleen
met ultra-violet licht, dnc niet zoo
duur js, suiker bereid heeft uit kool-
dioxyd en water, 'dan kau dat als het
rendement een lieetje dragelijk i6 van
geweldige beteekenis worden. Want is
liet procédé wetenschappelijk goed uil-
gewerkt, dan zal de technische uitvoe
ring wel niet lang op zich la'.en wach
ten, en, waar het met licht gaat,
maakt misschien over eenige jaren
iedereen zelf zijn benoodigde suiker
met een vestzakappara.it uit het kool
dioxydo en de waterdamp van de
lucht.

Dit zal da.n tevens do eerste synthe
tische bereiding op groot© schaal zijn
van een onzer voedingsmiddelen. Daar
11a de vetten en do ei witten nog e,n we
zouden heelemaal van do natuur on
afhankelijk zijn, als we geen vitami
nen ook nog noodig hadden.

J. J. LUYTEK

Het vierde verslag van de
Bezuinigingscommissie

Dit vierde verslag van de Commis
sie-Rink begint met de merkwaardige
mededeeling, dat het College van
Secretarissen-generaal (zooals men
weet de hoofden van de departemen
ten onder den Minister) een beslissing
mm en die mededeelde aan de Com
missie. Natuurlijk vestigde deze de
aandacht van den Minister van Birr
nenlar.dsche Zaken op de bedoeling,
dat het College van Secretarissen-
Generaal een advies aan den
Raad van Ministers uitbrengen zou
c-n kreeg daarop ten antwoord, dat
dit advies als liggend op zuiver admi
nistratief terrein en afkomstig van
een bij uitstek deskundig College,
was voorbestemd om door den Mi
nisterraad te worden overgenomen.

Voorbestemd, Klopte het advies
van de Secretarissen Generaal met de
meening van de Commissie, dan was
«lus ales goed zoo niet, dan zou
aan de opinie van de Secretarissen-
Generaal de voorkeur worden gege
ven. Geen wonder, dat de Commis
sie aan den Ministerraad te kennen
gaf, dat rij, indien zij dat vooruit ge
weten had. zeer zeker een benoeming
niet zou hebben aanvaard.

De .moeilijkheid van de taak der
Commissie wordt hiermee wel duide
lijk aangetoond.

Ik viseh maar zoo hier en daar
ieta op uit de talrijke en met cijfers
doorspekte beschouwingen van de
Commissie. Voor niet minder dan M
ambtenaren bij de departementen wa
ren gcldrn aangevraagd voor rnngs-
verhoogingen, nagenoeg jlle buiten
vacature. Deze verhoogingen zouden
28000.— per jaar kosten en de toe
lichting was voor het mecrendecl kort
en weinig zeggend, zoodat kwaliik
kan worden aangenomen", zegt de
Commissie, „dat deze bevorderingen
buitengewone gevallen betroffen cn
gerechtvaardigd werden door bepaal
de. zeer bijzondere, verdienste". Ge
Üjksoortig bezwaar gold ook tegen dc
voorgestelde buitengewone trakte-
mentsverhoogingen van circa 20 amb
tenaren. waarvan niet minder dan 9
hij het departement van onderwij*.

Allerlei inrichting van administra
tief werk kwam aan de Commissie niet
practisch en daardoor te kostbaar

Bij verschillende departementen,
ook bij dat van Waterstaat is een
grootere vermeerdering waargeno
men van het aantal ambtenaren en
een daaraan evenredige stijging van
uitgaven, tijdens en na den wereld
oorlog, volgende on een periode van
bctrekkelijken stilstand. 1 Januari
1910 waren er 72 ambtenaren, 1 Ja
nuari 1919 82 en 1 Januari 1923 12*.
Daarbij zette het personeel in de
hoogero rangen zich gestadig uit.
hetgeen gedeeltelijk te verklaren is
uit de splitsing van afdeelingen, ge
deeltelijk uit de omstandigheid, dat
bij het toekennen van rangtverhoogin-
gen niet voldoende schijnt je ziin ge
let op den aard van het te verrichten
werk.

Eigenaardig we! een bezwaar,
dat zich voordeed toen de Commi»»ie
tot een onderzoek bij het hnofdbe
stuur der Posterijen en Telegrafie
wenschte over te gaan. De Directeur
Generaal van dezen tak van dienst
was namelijk van mcening. dat het
onderzoek eerst dan zou moeten
plast* hebben (indien er dan nog
aanleiding toe bestond) als een door
hem benoemde Commissie, bestaande
uit ambtenaren van het Hoofdbe
stuur en een bezuinigingsinspecteur,
ressorteerende onder het departe
ment van financiën, rapport omtrent
de reorganisatie van deze instelling
zou hebben uiigobracht. In verband
hiermee ontwikkelde zich een brief,
wijiebng met den Minister van Bin
nenlnndsche Zaken, totdat op 21
Maart de Commissie besloot haar
gang te gaan. omdat de reorganisatie
geen verband hield met haar voor
nemen, om den bestannden
toestand leeren kennen.

Afgescheiden van dit zeer jsiri
aangewezen verschil, zal in den regel
een Commissie uit een Uk van dienst
rel. met zoo onbevangen staan tegen

over de mogelijkheid van bezuiniging,
als een die buiten het bedrijf is aan
gesteld. Volkomen te goeder trouw zal
de eerste in den langzaam geworden
toeslaud niet zoo spoedig hezuiuigin-
gen ontdekken als onbevangen lie
den van buiten. Dit is zoo verklaar
baar. ook voor particuliere bedrij
ven, dat ik eens een directeur van
zulk een bedrijf in ernst tot een
collega heb hooren zeggen„het zou
voor ons beider ondernemingen ze
ker van belang wezen, wanneer gij
op de mijne en ik op de uwe critiek
uitoefende. Om practische redenen
(gebrek aan tijd) is daarvan niet ge
komen. inaar de opmerking waa zeker
ter snede. Men staart zich licht blind
op een toestand, waaraan men ge
wend is geraakt.

Vereenvoudiging van de werkwijze
hij het Hoofdbestuur tou, meende de
Commissie, tot aanmerkelijke bespa
ring van personeel kunnen leiden. Er
worden bij het Hoofdbestuur nog tal
van onderwerpen van ondergeschikte
be'.eekrnU behandeld, die vatbaar zijn
voor overdracht op de inspecteurs of
de directeuren van kantoren. Daarbij
zou er naar gestreefd kunnen worden,
het aantal algemeene en speciale
voorschriften te beperken.

Inderdaad is dit een zeer juiste op
merking. Van een deskundige heb ik
al een paar jaar geleden gehoord,
dat het bijna niet mogelijk was, al
die voorschriften te onthouden en
uit elkaar te houden. Telkens maakt
bij <lez.- afdeeling de Commissie aan
merkingen op omslachtigheid in het
werk en overtallig personeel. Bij op
volging van haar gezamenliike voor
stellen zou, naar zij meent, het perso
neel van het Hoofdbestuur, ongeacht
het personeel van den techniacben
dienst eu de beambten, niet bij de
afdeeling werkzaam, kunnen worden
verminderd van 542 ambtenaren en
beambten, op l April j.l. aanwez:g, tot
285 ambtenaren en beambten. Bij sa
menvatting van «lf hiervoor aange
geven besparingen bleek, dat de te
verkrijgen bezuiniging een bedrag
van 400.000 per jaar zou overschrij
den.

Ziedaar wel een geduchte beznlnl-
ging. Natuurlijk -(ierd- d> Gommiseie
haar rapport bij den Minister van
Waterstaat, onder wien posterijen he-
hooren. In; met een zeer merkwaardig
rveuliaat. namelijk dat de Minister
haar evn brief zond. waarin deze mt-
dedeelt. dat liet rapport voor de ter
hand genomen reorgani*atio van zeer
geringe waarde is. Ilct rapport zal
do/.r zijn opzet niet nalaten, legen
het Hoofdbestuur «en stemming f©
kweeken of aan te wakkeren, die de
voorbereiding voor den nieuwen staat
van zaken slechts kan schaden".

Daarna gaat «Ie Minister in onder-
deelen z!<n meening uiteenzetten.

..Uwe voorstellen". <©0 zegt Z.F...
..kenmerken zich veelal door een ze
kere vaagheid". De ("ommiiue zou
hanr onderzoek op onlniMe cijfer» ha-
«.-or.-n. bet rapport onvoldoende ziin
voorbereid. „Naar den vorfn"; zegt
de Minister, wel zeer kras. ..is Uw
rapport een versla* der bezuiniging*-
commissie, in wezen acht l'< het niet
anders dan een verslag van twee niet-
deskundiaen -oor het opvolgen
van zulk een \er«lag roO ik de ver
antwoordelijkheid 111 geenen deele
kunnen dragen. Dit kletnt fa BMT,
nu door de voorstellen der cornmiasie-
vnn Royen. steunende o»- het vcr-
cischte overleg met de competente in
stantie*. belangnjko oetuiniginecn
r:-e«l* zi)n boreikt on de algeheele reor
ganisatie van den dienst, zooals «leze
door do onderscheiden commissies
wordt voorbereid, een zonde en be
trouwbare basis tal opleveren tot ver
dere economische exploilatio van het
liedrijf".

Men ziet do meen in zen «taan fel
tegenover elkaar en Jo weg van de
brzuini'-ringacommbsie gaat niet op
rwn. In haar volgend verslag fhet
i-ifde) zal til den bri^f van den Mi-
nister beantwoorden. Jammer. «Int rij
dit niet reeds dadelijk fteft kunnen
doen.

Ook bli het Departement van Ko-
IoniCn kwam zii tot strild. zij het dan

SUIKER

KUNSTSUIKER EN SYNTHETISCH GOUD. HET VERSCHIL
TUSSCHEN DE PLANT EN DEN CHEMICUS. EMIL FISCHER
EN DE LEXOSEN. SUIKER UIT KOOL-HYDIOXDE EN WATER-
OAMP?

Volgen* een draadloos bericht uit
Ithaca (niet het geboorteland van
Odysseus, maar een plaatsje in dc
Vtrcenigdt Staten waar blijkbaar een
radiostation gevestigd is) zou profes
sor Baly v*n ao Universiteit te Liver
pool ccnigo «lagen gele«icn er in ge
slaagd zijn uit anorganische grond
stoffen suiker op te bouwen. .Spijt alle
klassieke remin-.scenticn die de naam
opwekt lijkt me de bron Ithaca een
beetje verdacht (was niet Odyssrtis
beroemd om zijn listigheden en heel
en half verdraaide waarheden 1), maar
nan den anderen kant. is dc heer Baly
niet maar een willekeurig iemand,
maar, behalve professor, schrijver
van een uitmuntend handboek over
fpektroskopic en opsteller yan een
.-nntal scherpzinnige theorieën op
«ocktrografisch en photochcmïsch ge
bied. In zooverre ben ik wel geneigd
er eenig geloof aan te slaan en als het
bericht heelemaal waar is, is deze
«vnthetische bereiding van een veel
weiclsolier en rcr«trekkender beteeke
ni* dan de (inmiddels vrij onwaar
schijnlijk gebleken) synthese van het
goud.

net zou een waardig feit zijn ter
r van het honderdjarig jubileum

der organisch-synthetigche chemie,
deze verreweg meest belangrijke „op-
bouw" van een nnt-.mrstof die er in
al die honderd jaren is geschied. Wel
kan de organische chemie, en terecht,
trotsch zijn op de vele en vaak inge
wikkelde syntheses van in «Ie nntuur
voorkomende stoffen, wel zijn in den
loop der jaren glycerine, glucose een
paar eenvoudige vetten, een paar van
de allereenvoudigste eiwitten kunst
matig bereid, maar voor de meer in
gewikkelde stoffen moest zij t«ich
halt houden. Met al haar machtige
hulpmiddelen, haar sterk werkende
zuren en logen, phosphorpentachlo-
ride. bromium en andere zeer reactie-
ve chemicaliën, met nl hanr koken en
smelten, verdampen en sublimeeren
onder druk of in vacuo, haar bestra
len met, allerlei soorten licht. haar
hlootetellen aan elrctriseho stroomen
van allerlei intensiteit, kon ze nog
maar steeds niet wat het simpelste
plantje vermag, uit water «n kool-
dioxvd zetmeel en suiker, vetten en
eiwitten ODbouwen onder den invloed
van zonlicht.

Daarom kan de ontdekking van
Raly van zeer groote beteekenis wor
den als we inderdaad de plant kun-