iJcmirici
DE MODE
WINTERKLEEDING VOOR
SCHOOLMEISJES
On:; grootere mei?Jes dragen tegea-
w- z btjtia djIf:ic klecdiag als ce
Bl-ciie:; en r.::: z:—c:: -.vofica zij dan
ook behandeld en aangcziea voor mi
niatuur-dames. Dit heelt natuurlijk
evenveel tegen als voor en net is daan-
om, dat men er dan ook steeds op uit.
moe» zijn, altijd iets kinderlijks ia de
kleedingstukken te bewaren.
Wij meencn hier een schattig mantel-
tie te hebben ontworpen, dat desge-
wen<.-ht ook iets langer geknipt kan
worden. Het is een eenvoudig maar toch
hoogst elegant patroontje en de kosten
voor hei maken rullen tor een minimum
beperkt blijven. De volkomen rechte
lijn vergemakkelijkt 'i werk zeer en een
paar strookjes astrakan rondom kraag
en mouwen, geven alle gewenschte gar-
nerrir.g.
Br het knippatroon behoort tevens
een jurkje, dat uitstekend geschikt is
"voor de schoei. Lange, los -ingezette
mouwen en een verdeeld en ingehaald
ceintuurtje geven aan het geheel de
-DO'xiige channe. De hals, mouwen en
onderzoom worden met een smal stukje
band sober maar netjes afgewerkt.
Een knippatroon is verkrijgbaar on
der nummer 253. voor meisjes van 8 tot
r: jaar. Kosten 60 cents.
lijk, dat elke vrouw het in een enkel
ondje kan maken.
De hals, rond uitgesneden, is om
zoomd met stiksels van zilverkleurig of
staalblauw koord en de band op de
heupen wordt door vijf plooien strak in
genomen. De stof is bij deze garnee
ring welke mep. natuurlijk evengoed
ia andere kleuren kiezen kan bedoeld
an grijze crêpe-de cbiae.
igeea goede boekhouding heeft, vervalt
tot gewaagde speculatie, leeft van de
hand in den tand en is tenslotte ge
noodzaakt om uitstel van betaling te
vragen, la zijn val sleept h:j vele eer
lijke menschea mee. Ofschoon er men-
schea zijn, die failliet gingen, buiten
hun schuld, zijn er toch véél sneer, die
het hadden kunnen voorkomen, als zij
naar rede en waarschuwing hadden
willen luisteren en zfth tijdig verwijderd
hadden van „den rand van een vul
kaan".
Er zijn menschen. die met hun ge
zondheid voortdurend op denzelfden
rand staan. Wanneer zij de zorg voor
hun knakkende ziekte verwaarloozen,
zal het kwaad hen treffen. Anderen vra
gen te veel van hun kracht, nemen te
van het g^ede, overwerken zich
geestelijk of lichamelijk ende raad
gevingen van den dokter ten spilt. blij
ven zij voortgaan tot onverwacht de
vulkaan uitbarst "en zij verpletterd wor
den, In een ogenblik zijn de krachten
van het men-cheliik lichaam verslapt cn
de. geestelijke vermogens verdwenen.
.Vanneer u in uw gezin onontbeerlijk
bent (en welke moeder, vader, zoon of
dochter is dat niet?) moet u daaraan
denken, dat het leven en de wereld
ritk zijn aan vulkanen, wier randen gij
t mijden. Wtest niet zoo uitgespro
ken dwaas om stand te houdtn in de
larlijke zóne. te spotten mej uw ge
zondheid, uw toekomst of uw werk. tot
eensklaps de slag u treft!
Weest voorzichtig, zo.-.der bang of
rwak te zija. Onthoudt, dat vandaag ook
een „morgen" heeft en dat de gouden
romer gevolgd zal worden door grau
wen winter, ea het is een arm uitzicht
als men geen zekerheid heeft voor den
ouden dag ..Ah men slechts vertrouw t
op het geluk", kan de eind-uitkomst
wel eens zeer teleurstellend zijnl
Wie»he* Noodlot tart en blijft slaan
„op den rand van de vulkaan" krijgt
alles, wat hij verdient en hij zal ahnor-
imaal gelukkig zijn als hij daaraan oni-
Een knip-patrocn is verkrijgbaar ia
de maten 4i. 44, 46 en 4S onder num
mer 57. Kos-.en 53 cents.
KLEEDING VOOR DE HUISVROUW
Er is altijd eenige behoefte aan een
prettige en degeüjkc japon of „overall"
bij bet werk in huis. Niemand werkt
graag Ln een gewone japon of een losse
blouse en rok en ook niemand is cr, die
het liefste in e«n wapperend cn onprac-
jtisch schort rondloopt.
De huisaoudjapoa tan de leekening
kan reeds dadelijk in den morgen wor
den aangedaan om de boodschappen bij
de deur even aan te nemer.. Later op
den dag staat nj loc er een beter klee-
dingstuk onder te dragen, wat natuur
lijk met zich meebrengt, dat men bij
onverwacht bezoek steeds „gekleed" is.
De lange mouwen zijn bij het werk
gemakkelijk en voor dit jaargetijde ook
goed warm. De ukken verrichten nutti
ge diensten en het model blijft door het
kleine ceintuurtje en den schuin uitge
sneden hals mooi en dus prettig. Het
maken tan de hand van ons knip-patroon
en slotte zoo eenvoudig, dat zeker
geen enkele vrouw hiermede eenige
moeite hebben zal.
SMAAKVOLLE JAPONVERSIERING
lanJ'
(Nadruk verboden.)
Bloemen spelen een groote rol in de
japonnen-garneering, dezen winter. Ro»
ren. orchideeën en gewone tuinb.'oemen
worden veel gedragen op de schou
ders van lichte avond-toiletjes en het is
o;i Let oogenblik zelfs al een weinig uit
de:: toon ze ia de taille te hechten.
Voor jonge meisjes etsen; de mode
van d.t seizoen een heel klein ruikerrie
met veel groen, gewikkeld in een strook
je zilver-kant, en een bundeltje Ent, dat
oaar.-an afhangt. Een rijdt-, bami loopt
can van schouder tot schouder, los
jes nutua.iijk ea in dezrifde kleur ais
het lint. over borst en rug. Op den rug
worden de beide einden gebonden met
een sfukje zilverkoord.
De sieraden voor hals en armen wor
den bij voorkeur weer ge-kozen uit groo
'.e parels en opalen. Andere bleeke en
fletse gesteenten zijn ook wel ia de
mode, maar het is nog al lastig om
daarbij eenheid van kleur te vtQden.
Oostersche veeren, welke op het
ooger.'-.!:k weer ia massa ia der. handel
a orden gebracht, ziet men veel dragen.
Vcor gamee ring r.aa-t of onder bloe
men z:;r. zij wel ^esrh-.kt maar het
spreek: vanzelf, dat men dan me: beef
fijnen smaak zijr. keuze moet maken.
MODERNE SIERADEN
Parelsnoeren worden gesloten om den
hals gedragen en rijn natuurlijk tame-
Infc kort; strengen van gesponnen
kristal mogen elke lengte hebben en
desgewenscht ook dient-, om een of an
der ''ren voorwerp -"ran te dragen.
Ook is het zeer gewild een eenvou-
digen, zwarten band, b.v. moiré, te ge
bruiken en dezen met stukjes Chiaee-
sche lak of ivoor te versieren. Aan het
eind bevestigt men dan een gesneden
hangertje.
Oorknoppen met lange drops en ivo
ren knoopen op de schoenen, benevens
armbanden van ivoor of lavasteen, zijn
zeer gezocht. Men moet echter steeds
zorgen in niets te overdrijven.
MODERNE BLOUSES
op de teekeninng is een eenvoudig
model weergegeven van een blouse, zoo
als deze volgens de laat-te mode in huis
cn bij he; werk gedragen wordt. Hei is
geen kimono-patroon, want dc korte
mouw-en worden los ingezet, maar toch
is bet gefcee'c ont-verpje zoo gemakke- «ad vaa
METHYl-SPIRITUS.
Methyfspiritus geeft een hoogen
glans aan glas. Men moet h»t sprenke
len op een heel racbt borsteltje of een
wollen lap. Het is voor ir.cn: .-hen, die
tafels of buffetkastjes bezitten, welke
me; glasplaten z:jn bedekt, een prachtig
gebruiksartikel om bet weer en dc
krassen, welke zoo dikwijls en zoo plot
seling opkomen, te verwijderen.
-Vlen moet echter de spiritus niet
alleen aanwenden als dc krasaen er
reeds zijn, maar de voorkeur geven aan
het geregeld gebruik, b.v. elke week.
Hierdoor voorkomt men veel van het
teeüjk worden.
Deze spiritus-soort is .verder zeer ge
schikt om vlekken uit bruine schoenen
te verwijderen. Dan echter rnag -nen
deze vloeistof r.iet zoo dikwijls gebrui
ken, daar het leer er niet tegen be
stand zal blijken.
En ook voor bet bruidje, dat nooit
anders gedaan heeft dan schrijfwerk op
kantoor of ander, niet veel van dc han
den vergend werk, zal Methyl-spiritu»
een uitkomst zijn. Indien zij dei mor
gens slechts een weinig van het goed
|4oor de aandpamen wrijft, zal dc huid:
.-.ie; zoo licht beschadigd worden dooi
al het rware werk ia hu:=.
De „helpers" staan onder den saus
sier.
De „knapea van ketele" wasachen
het vaatwerk. De saussier heeft de
volle verantwoording voor het vaak
zeer fraaie vaatwerk. Hij moet ge
durende het uiaal van zijn aanzienlij-
keu heer iri de ec-tzaal tegenwoordig
zijn en na afloop de schotels in ont
vangst nemen.
at weg raakt wordt door hem ver
goed.
Voorts zijn er nog:
Twee jonkers van der cuekene, die
per half jaar aangesteld werden; drie
uocken vooj den n.on., die oiu ue vier
maanden dienst deden.
De keukenjonker was zooveel ah
kcukc-n-accountant en moet den pro-
si e v oorra t<1 verast w->*>rue n
De controleur en de ..Clcro van
de carncre van den 't-kcDinsnen",
welke laatste voor de betalingen zorg
de war.-is dagelijks i-1 ie -.1-
jonker ti--»e*iwoord - :--j d-—
De kok had recht evenals de
keukenjonwet op ecu aanueet van
de ..groot* beesten' die verwerkt
werden tot spijzen.
Behalve deze kleine keukenhofhou
ding waren er nog twee „fruytiers"
die zorgden voor den dagelijkschen
inkoop van versch fruit en voor de
provisie an gedroogde Hun
was eveneens toevertrouwd de zorg
voer de zilveren fruttsinaie. en aan
delaars evenals voor dc waskaarsen
die aan het hof gebruikt werden.
De keukenjonke- of ..Koickenschrij-
»r" moest nauwkeurig rekening en
verantwoording afleggen van alles
wat er gebruikt werd aan den Clerq
van den Rekeningher..
Van den kok wordt verteld, dat hij
zijn hand houdt ..even groote le-
nele van houte, die hem dient in
tween stiekem d'een om te prouvene
de pottagen ende brouwetten (brouw
sels). d' ander omme voort te jaghene
de kinderen van der om«e
doene hetirlieder devoir, ende
imyïên ter mede op date noot sij (en
ze er me te slaan als nood-.; is .j
Dat bij een dergelijken stoet van
bedienden nipt zoo een verscheiden-
hei 1 van emplooi ook een groote hoe
veelheid van het meest uiteenloopend
gereedschap en vaatwerk nood ij; was.
Jat evenzee. van het onze afweek als
v her ar 1»re uit dien tijd. -aat zich
hierover echter een
volgende maal.
Het knip patroon is verkrijgbaar on
der nazomer 45$. in de maten 42. 44,
46 en 48. Kos-.en 55 cents.
„OP DEN RAND"
„Op den raad van een vulkaanWij
hoorea deze uitdrukking dikwijls toe
passen op menschen, die in hun waan
wijsheid den goeden raad van anderen
Ln den wind slaan.
Jaar op jaar zijn de bewoners van het
land rondom de Etna gewaarschuwd
dat vroeg of laat de reusachtige berg
zou kunnen scheuren en hun huizen
ea landen zou overstroomen met ailes-
vernielende lava. In de laatste jaren zijn
zeventien groo'.e uitbarstingen ge
weest, die gansche landerijen cn dor
pen hebben verwoest. Maar zoodra de
rommelingen wegsterven, komen de
dorpelingen terug naar de gevaarlijke
zóne. Zij leven op den rand van een
vulkaan en hopen, dat er niets zal ge
beuren.
Er zijn vele menschen, die van dag
tot dag op den rand van-een vulkaan
leven. Zij hopen het beste. Elk uur van
den dag kan het noodlot hen treffen,
maar nochtansIk ben altijd -geluk -
kig geweest!" is hun talisman tegen
een catastrophe.
Terwijl de verstar.digen zich gereed
maken om tegen mogelijk gevaar be
schermd te zijn, sluiten de zorgeloozen
hun oogen voor de toekomst en leven
van den hak op den tak. Zij denken niet:
als het kwaad komt, zal het misschien
anderen treffen.
Bestudeer de verslagen der faillisse
menten en u zult de talrijke voorbeelden
zien van ben, die geleefd hebben op den
vulkaan. De kcopman, die len der verschillende proeven.
KEUKENPERSONEEL UIT DE
MIDDELEEUWEN
Evenais heden ten dage was er
de middeleeuwen een bc.Pcndenstoet,
die in grootte varieerde al naur tuate
van dc welgesteldheid van den bur
ger of edelman.
Evenals thans kookte dc vrouw uit
het volk haar eigen kost terwijl de
gegoede burgerstander een, meestal
twee of meer dienstboden op n.. meld.
In 1320 was reeds dc „bcstcctste-
rigghe" bekend, die er haar werk van
maakte ,-ioncvrouwen en de knapen'
*7 verhuren.
Bij de aanzienlijken uit den lande,
bij ae graven en prinsen e. d .was eet»
omvangrijke stoet keukennersnr.eel
noodig met het oog op dc vele groote
feestmalen, welke zij verplicht waren
te geven.
In de enorme keukens, die een op-
Krvlaktc van veie vierkante meters
sloegen krioelde het letterlijk van
personeel, mannen zoowel als vrou
wen. Hierbij zijn de „kinderen van
der cuekene, die sijn sonder wedden
ende die aijn gestelt orarac te leerne'
niet te vergeten.
In de keuken van Karei den Stou
ten anno 14.15 waren niet minder dan
25 mannen bezigHet toezicht over
alle zaken had de opperkok, dfe
troonde op een soort preekgestoelte
tusschen kast en fornuis. Van zijn ver
heven zi'ntaats kan bij »nde
kennen ai 'h geert, dat men doet in
dezelve cueTene".
Dat dit geen gemakkelijk baantje
as kunnen we licht begrijpen als wij
het onderstaande lijstje bc-cbouwen
en als wij bedenker, dar. menig
modern huisvrouwtje het nog niet
ns met één meid stellen kan .-
Behalve dc kok waren er
De Bradcr. die voor al liet gebraad
had te zorgen.
De Potagier, die met een helper, de
soepen bad te leveren cvuiai»
nen. erwten, kr.orn en melk.
De BI asters, die dc blaasbalg in be
weging hielden en zoodoend- znr*
den, dat het vuur niet uitging en het
water bleef koken.
De Poort i-rs, die de poort bewaken
r tevens toezicht Bouciru «»n ketels-
panne::, roosters, hengsels c.d.
Verder behoorde het tot hun ambf
..te zuveren alle de vaten cn de
rmeken en te putfene of halen al do
water dat men in de cuekene bc-
houft".
De Houtmans zorgen voor hout en
kolen.
De „Be are van -h- Sw" >>e
waren :t rauwe vleesch hetzij in het
zout hetzij op andere wijze. (Onder ge
smolten vet e.a.)
,.De knechts ende kinders sonder
wedden" fcehooren te keerne den
roost en ..cleene diensten" te verrich
ten. De kinderen maken de visachen
schoon.
Twee Saussier; wisselen elkaar om
den zooveel tijd af. Dezen hehben de
zorg voor de zilveren schotels, voor
het tafellaken .en de servetten. Voorts
zorgt de saussier voor het gereed stel-
ONZE LUCIFERS
door
AMY VORSTMAN TEN HAVE.
Bij de vele kleine handgrepen, wel
ke wij dagelijks in het huishouden
cn ook daarbuiten verrichten, den-
keu wij meestal niet na, hoe deze
handeling evenals het daarvoor be-
noodigde materiaal de uitkomst is
van een lange rij aan de praktijk ge-
tvi t;te proefnemingen, die- a'.s een
lange schakelketen vaak vanuit de
-.uitleid tot ons reikt.
Een van die kleine handelingen
.a. het afstrijken van een luiifer.
Hoeveel malen per dag wordt er
niet een laxni», een- kachel, een corn-
foor of een theelichtje aangestoken
zonder dat wij huisvrouwen ons af
vragen hoe deden* ze dat eigenliik
vroeger! Wat was er voor dat de
lucifers bestonden om het vuur aan
te steken?
Een groote verbeeldingskracht is er
heden ten dage noodig "om ons voor
stellen hoe het zijn zou als er geen
vuur was... een huishouden zonder
licht of verwarming- lijkt ons thans een
ondenkbare toestand.
Dat vuur srhasrsch of kostbaar kan
zijn hebben wij in de distributiedagen
ondervonden, maar dit i* niets verge
leken bij een tijd. toen het uitgaan
van he; vuur weinig minder dan een
ramp betcekendc.
In de oudheid waren er slechts drio
zeer primitieve wijzen om vuur tc
ontsteken, nl.: Het wrijven van hout
op houthet tegen elkaar slaan van
twee vuurstccncn. en het opvangen van
zonnestralen in een brandglas.
Het vuur werd bewaard en getrans
porteerd. ui een goort zeef opdat dc
trek van de lucht door de gaten het
vuur zou aanhouden. Een dergelijk
;>rin -ipe dus vis waarop onze heden-
daagsche kachelroosters berusten.
Bij den steenstag werden de von
ken die uit do stccnen sprongen opge-
v.mgen door tonder. Hiervoor dien
den droge bladeren of houtspaanders
en in hiteren tijd zwavel. Wanneer
we nu hooren hoe dit reeds len tijde
der Romeinen zoo was, dus in letter
lijken zin vóór Christus geboorte, dan
merken wij alras, dat onzo welbeken
de lucifers geen vernuftige uitvinding
uit onzen tijd zijn.
Toch zou het nog eeuwen duren eer
de lucifer geboren werd. Pyrites of
vuursteen kwam in verschillende soor
ten en kwaliteiten voor. De Romei
nen gebruikten echter meestal één
steen en een stuk staal in plaats van
een tweeden steen.
Voor het vuur opwekken door wrij
ven met hout had men verschillende
houtsoorten. Voor het vuurwrijven
werden steeds twee soorten gebruikt
waarvan het eene, het actieve hout
diende om mede te wrijven op het
andere, het passieve hout.
Bij vele natuurvolken wordt nog
heden tcö dage op deze wijze
gemaakt.
Het vuurmaken met een brandglas
was niet algemeen. Brandglazen en
kristallen kogels werden voor het
mecrendrel slechts voor godsdienstige
doeleinden bij plechtigheden en voor
hc; uitbranden van wonden gebruikt
doch nimmer in het gewone dagelijk-
- '10 leven gebruikt, temeer waar glas
:ls cn zeldzaam en kostbaar materi-
ia! gold.
Het gebruiken van glas voor gods
dienstige- doeleinden berustte hierop,
dat het .uur, noodig voor de plech
tigheden slechts door een reino vlam
direct van de zon ontstoken mocht
irdcn cn niet mocht ontstaanl door
gebruikmaken van een reeds bestaand
vuur.
Bij vele natuurvolken moet
vuur voor den offerdienst regelmatig
van den zonnegod afstammen.
Nadat het offer gereed i3 worden
de zonnestralen in een kleinen gouden
hollen spiegel opgevangen en wordt
biermede een bundeltje gedroogde
katoen aangestoken. M-t deze hemeis-
vlam werd dan het offervuur ontsto
ken.
Niet alleen bij de Romeinen doch
iri veel ouderen tijd, reeds bij de As-
SpMlsal ontwerp voor
Haa/Um's Dagblad
door mal. C. Staln.
Eon robo-manteau is een prettig
kledingstuk, da- iioo langer hoe meer
gedragen wordt. Het ia echter moeilijk
ecu geschikt model te vinden, dat uien
als japon cn mantel kan gebruiken.
Het bovenstaand model i«> gemaakt
van marine-blauwe eorge. De revers
ea mouwen z.ju geheri met smalle
tresif» iwstikt. De sluiting begint bij
de taille eu doet meteen <i:eu*t ais gar-
neering. Waar de tuniek ophoudt,
vult men de overige ruimte der ver
siering met .n de etof geatikte koord
jes. die men od bej>a*lde aJstandcn
van elkaar plaatst. De kras* sluit met
drie groote knoopen. Wanneer men
deu kraag open draagt, dan is op den
bovenkant daarvan u vertienng aan
gebracht. Het is een ovaoi motief,
waarin e»-n rij kleine knoopje* genaaid
l)e manchetten zijn op dezelfde
wijze bewerkt.
De tegen woord iee tnode maakt het
ons gemakkelijk. Wie heeft ooit ge
hoord, dat men «en zijden onderjurk
alt rok gebruikt. Een lange casaaue
werpt ineo over de schouder» en het
coetuum ie klaar Waarom ook m-i?
Wanneer en «u goede kwaliteit crê
pe de chine koopt. bijv. zwait ti»
daarvan wordt oen goed pareeude on
derjurk gemaakt, dan is bet heel een
voud ie c-r een ianee blouse bij te ma
ken. Mijn plnaije geeft u een voor
beeld. Het is een donkerblau we crCi>o do
chine onderjurk van donker bi auwe
crêixs georgette is de casaque go-
maakt. Op het rokgedecltc van «iezc i»
vóór een rand geborduurd, ontvoer
twintig c.M. breed deze rami her
haalt zich van achter in de taille, op
do echouders letr. smaller cc de
mouwtjes zijn heelKnanl geborduurd.
De caaaque ia een recht model, iet»
ruimer geknipt dan de onderjurk.
De rand midden achter begint zeven
c.M. van af do zijnaden. Waar de raad
begint plaatst men aan beide zijden
vier knoopen. Van voren naait tneti,
eveneens zeven c.M van af de rijden
vier Juesen aan de zijkanten, zoodat
wanneer deze gesloten worden er
een binnenplooi valt. Zoo is dus het
iurkle gemaakt, voor dat tneiaje, dt*.
ik hierboven geteckend heb.
ayrier», de oude Indiërs en de Egypte
naren vinden wij in overleverigcr.
melding van vuurhouten zoowel ais
van vuursteenen.
Tot aan dc zestiende eeuw vinden
wo het vuurslag van steen en staal
ab het meest gebruikte instrument,
men gebruikte een houten doos met
deksel.
De doos was verdeeld in twee vak
ken van ongelijke grootte. In het
kleinste vakje lagen staal cn steeu.
ter* ijl in het andere vak gedroogde
h^utnpaaridars bewaard weiden. Urn
brandgevaar te vermijden werden la
ter de doozen van-blik gemaakt en bij-
Kv-uld met tonder en zwavel. Voor
t tonder was een apart dekseltje
voor het uitdooven. Men ging als
olgt te werk: men sloeg het staal
langs den steen en liet de hieruit ont
atanc vonken op het tonder vallen.
Wanneer dit glom, stak men hieraan
do gezwavelde draad aan waarmede
dan weder licht of vuur werden ont
stoken.
Op dezen grondslag berustte even
eens de inrichting der eerste vuurwa
penen door het overhalen van den
aan schoven een vijl en een stuk py
riet over elkaarde hieruit onteprin
gende vonken deden dan het kruit ont
vlammen. Het voortschrijden der he-
schaving maakte, dat men aan het
gebruiksvoorwerp zonder meer ^iet
meer genoeg had men ging bet. een
voudige vtaaWag kunstig versieren
met inleg- cn ciseleerwerk.
Van hoorn, van goud en ivoor wer
den de sierlijkste toestelletjes bedacht
om in do zak tc dragen.
Dn eenvoudige vuursteen werd ver
vangen door de agaat. Inptaats van
doozen had men allerlei fraai gebor-
duurdo zakjes van leer of van ».üdc.
Omstreeks 1700 vond men in Enge
land een vernuftig toestelletje uit:
een cylindertje met daaraan beves
tigd tandrad werd door middel van
een touwtje of koordje snel rondge
draaid waarbij de tandjan van het
tandrad 'egen een vuursteen aioegen.
De afspriugende ronken staken den
brand in vuurzwam, dat onder den
vuursteen lag. Deze inrichting werkte
tamelijk zeker en bespaarde veel tijd.
Omstreeks 17&I- werd door een zeke
ren Reynard te Parijs een combinatie
van een wekker met vuurslag in den
handel gebracht: met de wekker wond
men een veer op, die wanneer de
wekker afliep ontspande en door het
vuurslag een lont ontstak van gezwa
veld dr: id.
Dit draad onstak dan weer e» ver
nuftig geplaatst kaarsje. Na nog ette
lijke proefnemingen om doo middel
van een eloctrisch» vonk vuur te
doen ontstaan, werden in het begin
van de 10e eeuw de Stip of Fiy ont
steker» uitgevonden. Deze beston
den uit 0 1/2 c.M. lange houten stok
jes. die in menie g.doopt waren en
waarvan <!-• uiteinden met een meng
eel van hloorzure kali en zwavei of
andere brandbare stoffen bedekt wa
ren.
Wanneer men zulk een stokje in sterk
zwavelzuur doopte het cr d aleiijlc
aeer uit troK. ontvlamde het tame
lijk hevig.
Boms kieurde mea het met indigo en
parfumeerde deze aanstekers, die de
voorouder» van onze lucifer» waren,
met benzoo. Een half pond chloorzurc
kali wae voldocndo voor JCO.tAJ0 luci
fer».
Toch waren deze houtjes zeer kost
baar. In 1812 betaalde u.cn voor 100
lucifers nog fl. 1.20.
Het vervaardigen er tan geen
fabrieksarbeid doch een huis-indus
trie. die vrij slecht betaald werd.
Voor 100 stuks van 31 c.M. lang werd
slechts 19 ct. betaald. Do eerste luci
fersmachine werd te Weenen vervaar
digd door Heinrich W^ilhoger, die
met een soort schaaf in 10 minuten tijd
500 houtje® van 94 c.M. lengte kon
maken.
Het wegspattende zwavelzuur ver
oorzaakto veel ongelukken, waarom
men (lit met asbest ging vermengen.
In 183?' werd door Jones tc Londen
een soort lucifer in den handel ge.
bracht, die uit opgerold napier be
stond en behalve de ontstekingsmrjssa
aan het einde een S.m.M lang glazen
buisje had waarin een druppel sterk
zwavelzuur zich bevond. Sloeg men
dit glazen buisje stuk. dan ontvlamde
de massa vanzelf.
Het tastige indompelen ea het ge
vaar voor rondspattcn was üisnncde
voor een groot deel ondervangen.
Het zwavelzuur wa» en bleef f-ebter
een bezwaar. In 1982 kwamen de eer
ste vuurhoutjes in den handel zoo
wel in Weenen nis in Londe.. die
zonder zuur aangestoken konden
worden en wel door het wrijven lang»
schuurpapier.
Deze lucifers ontbrandden echter
vanzelf zoo gemakkelijk dat e. groot
gevaar voor brand opleverden door
zclfontsteking.
Do meeste regeeringen verboden
daarom het vervaardigen ervan.
Eerst het volgend jaar dus in 1633
word het gebruik van j>hosphor voor
lucifers ontdekt door den scheikundi
ge Fredcrik Kammcrer die dit in ge
vangenschap ontdekte
Toen hij echter na zijn invrijhcidstel
ling zijn vinding aan de praknjk
dienstbaar wilde maken uerd nem op
slinkxchc wijze zijn geheim afgeirog-
Scld door handige speculanten, da-
elijk met, deze wetenschap een fa
briek oprichten.
I)e arme uitvinder trachtte op alle
mogelijke wijzen recht te verkrijgen.
Het is hem niet mogen gelukken. In
1857 stierf hij in een krankzinnigen
gesticht arm en miskend.
In 1835 en 1837 werd vervolgens het
procédé nog veel verbeterd en minder
gevaarlijk gemaakt.
In 1945 werd door von Schrotter de
roodn of zwarte phosphor ontdekt, dip
de lucifers gemaakt heeft tot. wat zij
t.hans zijnvrij onnchadeHjke ge
bruiksartikelen die een onmisbaar on
derdeel vormen van onze huishouding.
