Van onzen reizenden Redacteur Buiteniandsch Overzicht
(Nieuwe reek».)
No. 233
Een Tooneelgebeurtenis in den Koninklijken
Vlaamsciien Schouwburg te Brussel
De Man zonder Lijf van Herman Teirlinck
DE AMERIKAAN SC HE VOROERINCEN OP UITSCHL ANO.
EEN EN ANDER OVER DE DU ITSCHE BECROOTINC
Mijn weg voerde i'.eie weck toevallig
naar Brussel. Ik rat Dir.sitag bij «n pot-
kache! op tie bovenzaal van „De Spieghel"
•-■5 Turnhout, waar ik iusschen een dikken
Vlaatjischen bierbrouwer en zijn nog dik
kere ega, de voorstelling bijwoonde van
do Turnhouïsche Toouee111 a aseb applj
„De Vriendenkring", icon ik tijdens de
„poos" in de Antwerpsche Standaard de
première aangekondigd zag van Herman
TeirlincVs nieuwe stuk: ..De Man render
Lijf" te Brussel. Ik zcu al een heel slecb!
reixend redactetir zijn geweest, als ik tn:;
de gelegenheid om een *>o belangrijke
tooneelgebeurtenis mee te maken, had ia-
ten voorbijgaan. Dus nam ik onmiddellijk
het beslu:: mijn terugreis via Brussel te
maken!
Een grooter tegenstelling dan Nestor de
Tiera's goedig, ouderwelsch drama Z
ketenen, dat de tranen ia beekjes langs de
wangen der brave Turnfccuters deed stroo
men, en het hyper-moderne „De Man zon
der Lijf" var. Teirlinck ia moo.::;k denk
baar. In Turnhout een vertooning, die mij
SO jaar terugvoerde, in Brussel een voor
stelling, waarbij ik mij als Nederlander
bepaald, ..achterlijk" voelde! Welk een
evolutie daar op het Vlaauij'-lie Tooneel
in enkele jaren! Want het werd mij Jaar
in Brussel heel klaar, dat het Vlaamse he
tooneel niet meer als in den tijd
Nestor de Tiere achter Ho' 'and
komt, maar dat het ons thans in vele op
zichten den wc wijst. Men over he:
werk van Teirlinck denken, hoe men wil.
hij is een hervormer, die geen begsne pa
den betreedt: hij gaat een eigen, een
nieuwen weg'.
Het nieuwe stuk van Teirlinck ging op
één der gsla-avotlden in den Koninklijken
Vlaamschen Schouwburg. De bedoeling
van deze „gala-avonden" is den Vlamin
gen op die avonden met werken van de
nieuwste tooneellitteratuor bekend te ma.
ken. Want Vlaanderen moge thans zijn
Herman Teirlinck hebhen, de gewone be
zoekers van den Koninklijken Vlaamsciien
Schouwburg te Brussel voelen zich bij De
twee Weezen. Kleine Jaak. en De Koerier
van Lyon toch beter thuis dan bij den
schrijver van „Ik dien". Wij zouden
Holland een zeer verkeerd i Tan 1
Vlaamsche tooneel in Brussel krij ren, w;
neer wij meenden, dat de „modern® vlag"
er aldoor uithing. Over het algemeen zijr.
de stukken, die in den Koninklijken
VTaamschen Schouwburg te Bru?«<! gsan,
meer vsn het gehalte, d.it <«*n Marles
Spre® bij voorkeur speelt dan wat wij bij
een Ro-aards cf Verkad® te zien krijgen.
De „bestuurder", de beer Jan Pc-::, wil
trachten hierin geleidelijk vi-randering te
brengen en heeft daarom dit jaar 6 gala
avonden georganiseerd, waarop de werken
van moderne auteurs als Pirand dla, Crora-
melinck, Synge, Capek. Strindhcrg en
Teirlinck gaan. Als Nederlander deed het
mij goed, vóór den aanvang der voorstel
ling de aankondiging te hcoren, dat ter
eer® van de nagedachtenis van Heyer-
mans, één avond ook aan hem gewijd zou
worden en nog krachtiger ging mijn har-
teclop, toen ik daar te Brussel het enthou
siaste applaus hoorde, waarmee deze me
de deeling werd ontvangen.
Zoo hoopt de heer Peet het Vlaamsche
tooneel, dat :a Brussel tot nu toe
achter stond bij dat t« Antwerpen
grooter* hoogte te brengen, op iat het eik
cultureel «en belangrijke plaat» in h«:
Vlaamsche volksleven zal kunnen inne
men. De voorstellingen wan Vlaamsche
werken als „De vertraagde Film" en „Ik
Dien" en thans weer vsn „De Man zonder
Lijf" hebben beweren, wat het Vlaamsche
tooneel in een stad als Brussel, waar alles,
wat Vlsamsch is, do-r een grocdeel van
de bevolking nog altijd als „minderwaar
dig" wordt beschouwd, kan beteekenen.
Deze voorstellingen zijn van geestelijk
hooger® waarde dan wat de meeste Fran-
sche theaters, die bijna louter de versle
ten Boulevard stukken nit Parijs brengen,
tegenwoordig in Brussel geven. En zoo
gaat thans wat niemand eenige jaren ge
leien in Brussel nog had kunnen denken
het Vlaamsche tooneel in de keuze van
stukken met z:j-n gala-avor.-Bn vooraan.
In een inter, i-'w ir. „He: laatste
Nieuws" heeft Herman Teirlinck gezegd,
dat hij met zijn nieuwste stuk een g e
meer. schapskunst wil brengen,
waarin de toeschouwer meespeelt en mee-
veelt. Toen ik „De Man zonder Lijf" zig.
heb ik mij bij herhaling afgevraagd, of
Teirlinck zijn publiek niet v h-.-.-g aan
slaat. Dit cerebrale werk gemeen
schapskunst, waar de toeschouwer in mee
speelt en meevoelt? Voor zulk een kunst is
het wel allereerst ncodig, dat het wezen
voor ieder helder en klaar is. Ik vroeg mij
af, hoevelen van het publiek zonder ..toe
lichting" dit werk. dat boordevol symbo
len zit, ja, eigenlijk een en al symbool is.
zouden kunnen volgen. Dit een zeer uit
voerig resumé van het stuk. dat een Brus-
selsch correspondent na lezing van het
manuscript in een «Ier blad au gaf. was-het
mij duidelijk, dat deze man niets, maar
dan ook absoluut niets van de innerlijke
waard® en de bedoeling van den schrij
ver had begrepen. Bij d® voorst riling was
het ons, toeschouwers, gemakkelijker ge
maakt, doordat er een toelichting r.
Teirlinck zelf bij was gevoegd. Ik me-r;
niet beter i« kunnen doen dan deze ver
klarend® toelichting van den schrijver
hier over te nemen, omdat zij zuiver en
klaar «Jen inhoud van het stok in greote
trekken en zijn bedoeling weergeeft. Teir
linck dan schrijft:
,.In eiken mensch zijn eT voortdurig twee
menachen aanwezig, waarvan de eene de
tegenstelling is van den andere. D« strijd
tn.uchen die twee is de eeuwige tragiek,
een strijd die nooit is uitgevochten. Men -
kan dit op verschillende manieren uit
beelden. Ik heb het op elemeitMir® wijze
gedaan: In eiken men«-.-ii is er éfa zonder
hoofd de horizontale, de geloovige. de
berustende, en één zonder lijf. de ver
licate, d« twijfelende droomer. de koort
sige jager van idealen. Bei'}® zijn besten
dig in één. Maar ik laat ze uit elkaar val
len. Ik maak er twee pers-fnen van. En
mijn stuk wordt aldus de eeuwige historie
van den man zonder hoofd en den man
zonder lijf. Mijne bedoeling wordt klaar
door den ondertitel omschreven: de klucht
der dubbelgangers. Deze dubbelgangers,
deze '.w-'»lir.ehroeders. deze absoluut-gewor-
den helften van menschen, noem ik. voor
de concree'heidWijxe-Jacob en Dwaze-
Jacob. Dl® twee wonen in een bareelhuis,
aan het kruispunt van een stiiien dorps-,vet
en een internationalen spoorbaan. Moeder
en Vader zijn gestorven, maar zitten, als
schimmige getuigen, aan den haard. Een
ver-aaruerwitnt nichtje Eveline, doet
huishouden, en wordt hierin geholpen «loor
den gulzigen koeier Lskmenlip.
„Eens op wii avond gebeurde wat gebeu
ren moest. .Vadat een schaduwenleurder
een ieders drootnen heeft opgewekt, schei
den met vroot geweld de twee broeders van
elkaar. Dwaze Jacob waant zich een zen
ding in hoog® regionen. Hij moet de
meuschheid verlossen. Wijze-Jacob hangt
met vroomheid aan het vredige vaderhuis.
„En Dwaze Jacob gaa:, gevolgd door Lek
menlip, den Koeier. Hi; sprir.zt waanzin
nig in de ruimt® van zijn droom. H.j heeft
geen lijf. Hij voelt tijn eigen niet. Hij
lijdt nie: aan tijn Tleeseh. Hij is de wilde
toorts, de al-vergetend® geest, die dweep
ziek naar het goddelijke reikt. En h:j be
gint sin dwaze avonturen.. Hij zoekt de
volmaaktheid, da blanke prinses die hij
de duisternis zal bevrijden. Maar als
hij de prinses bevrijd heeft, als hij ervaart
hoe ook zij een bloei van mensehelijke
passie is, als hij haar, om zijn illusie te
behouden, in zijn handen verwurgt, her
kent hij dat wat hij zocht niets anders
was dan het beloofde menschenkind, de
vrouw die door hem moeder zou kunnen
worden, d® wachtende Eveliene.
„En nu lijdt hij. Nu wil hij zijn lijf te
rug bezitten. Nu vil hij terug naar het
bareelhuis, naar den haard, waar Vader
m Moeder aanzitten. Nu reept zija heel®
wezen naar Eveüco®, naar de aarde, <:e
vruchtbare bru:d.
.Doch als hij in het bareelhuis komt,
Evclienq me*. W:; ze Jacob getrouwd en
heeft rij van hem drie kinderen. Hij werd
in een ij Jeu cirkelweg geslingerd, om
niets. Hij bekent het aan zijn h*i-er. Hij
ziet nu alles klaar in. Hij 'oe-oot tijn avon
tuurlijke jacht. Hij lacht met zijn droo
„Maar de droom is niet verloren. De
droom is nooii verloren. Hij buist nu in
het hoofd van Wijze-Jacob, «len broer, die
den dwazen tocht zal herbeginnen.
„Want de twee menschen, di« in ons
zijn, zullen tegenover elkaar staan, als
vijanden, voor alle eeuwigheid."
Men ziet: een zeer mooi gegeven van
diep geestelijken inhoud, dat door Teir
linck op dichterlijke wijze ia uitgewerkt.
Als in zija „Vertraagde Film" en „Ik
dien" is het tweede bedrijf De tocht of
Lever de droom van „Dwaze Jacob"
vol fan'.aa!® en kl«ur, vol b®wogenh«ld en
ae::®'\ Het is een opeenvolging van afwis
selende tooneeien. Maar. het is één en
ai symbool 1 Voor een stuk, dat g®m«en
schapskuire'. wil geven, is het voer het
groi.ce publiek althans t« duister en te
cerebraal.
Een van de hoofdmomenten vim dit
tweede bedrijf is bi ivoorbeeld, war.
.Dwaze Jacob" ten strijd® trekt tegen den
koning om de prinses zijn ideaal
bevrijden. Met zijn leger, dat bestaat
vijf gemaskerden. den oermensch, e
harige, ruig® kerel met een trommel op zijn
buik, het anatomisch jtuk-
een zwart monster met een fluit voo
mond. Car;'at®, een geharnast® en gewa
pende vrouw met een olijftak in de band,
een onthoofde, die zijn kop in de
men draagt en daarachter den beul met
bloedende bijl. trekt hij ten strijde. Deze
optocht is groteak en prachtig van vinding.
Maar ho® velen zullen «iasr d® symbolen
van de vrijheids*! r. waarheidsliefde,
barmhartigheid, rechtvaardigheid en het
zuiver geweten, d® schimmen, di® dwaze
Jacob oproept, in zien!
De dichter, di® gemeenschaps
kunst wil geven, moet uit zijn ivoren
toren geheel tot het publiek durven komen.
Het schouwburgpubliek, dat volstrekt niet
uitsluitend uit de geestelijke upper ten
bestaat, moet, rlen. dichter kunnen vol
gen. Voor dit nieuwe werk van Teirlinck,
dat één en al symbool is, zal de massa
vreemd staan en daarom acht ik het a's
.gemeenschapskunst" mislukt.
Wat niet wil zeggen, dst ik het als too
neelstuk niet van groote waarde vind. Teir
linck voert ons met zijn fantosi* tot ten
hoogte, waar wij, Hollanders, die gewend
ïjn aan het platvloersche realisme, moeite
bobben nu en dsn to ademen, zijn taal ;'i
dikwijl# van een mees'eepend rhythm®, vol
dichterlijk® beelden en in den „koerier"
Drkmen' p g<-eit hij een figuur, zoo oer
Vlaamsch in zijn drastische uitdrukkin
dat hij onmiddellijk aan Breughel
doet denken.
D® opvoering wis over bet geheel vrij
goed. al gaf zij mij geen oogenhük van ont
roering. In Holland hohhen wij over het
algemeen sterker spelers! F.n zeker grooter
regisseurEen regisseur als Royaards zou
het tweede bedrijf veel meer hebben
ïnnn«*n maken! Nu stokte het nu en dan
en het bleek duidelijk, dat de regie d»n
dichter niet steeds in zijn fantasie heeft
kunnen volgen. Misschien dat wij dit werk
Teirlinck nog eens in Holland krij
i. Msar gemeenschapskunst zal het,
vree» ik, nooit worden.
J. B. SOIICIL.
Binnenland
JHR. P. R. A. MELVILL VAN
CARNBEE.
Na een vrij langdurige ongesteldheid
te Lausanne overleden, 54 jaar oud,
jhr. P. R. A. Meivill van Carnbec, Ne-
derlandsch gezant te Madrid.
NEDERLAND EN BELCIë.
In aansluiting aan een vorig bericht
meldt de correspondent der N. R. Crt.
te Brussel, dat de delegatie van drie
Belgen, waarvan in dat bericht sprake
naar Den Haag gaat om daar bc
sprekingen te voeren ovet de kwestie
van de Schelde. De heeren zulten Maan
dag in Den Haag aankomen.
CEVAARLIJK SPEELCOED.
Op de jongensschool der Broedergemeen.
te Zeist heft, naar het ..C. D." meldt,
een jongen van de zevend® klasse kans
:n een revolver binnen he'. schoolge
bouw te smokkelen. Tijdens de ochtend
pauze onder d« les heeft hij onopgemerk:
spelenderwijs do revolver in de klas af
geschoten me: het gevolg dat de scholier
C. ernstig in den arm gewond werd. Het
spreekt van zelf dat de heele ïchool in
rep en roer was. De getroffen jongen werd
direct door den onderwijzer verhonden.
Opneming in het ziekenhui* te Utrecht,1
waar de kogel uit den arm zal worden ver
wijderd werd door den geneesheer noodza
kelijk geacht.
NOC EENS DE QUAESTIE SAO0UL.
De Amerikaansche
vorderingen.
Er zijn verschillende interpretatie#
van den rechtsgrond, waarop de be
sprekingen worden gevoerd tusscheu
de BritSChc en Amerikaansche regee
ring betreffende de wijze van betaling
der Amerikaanse!:® vorderingen op
Diritschlaud, voortvloeiende uit dia:
oorlog.
Te Londen wordt verklaard, dat
Groot-Brittannié op geen enkele wijze
crïtïek heei": geoefend op het karak
ter en het, bedrug der Amerikajuwche
vorderingen. Het verschil van meening
dateert reed# van den laarsten zomer
tijdens de besprekingen over het Da-
wee-plan doch do oplossing ervan werd
tot de toekomst uitgesteld.
Voor soovcr betreft de betaling der
kosten van het Amerikaansch*
iiugsleger, doen zich geen moeilijkhe
den voor, daar deze kwestie is opge
lost en eeu overeenkomst is tot stand
gekomen.
De juridische adviseurs van de Brit-
sche regoerlng willen evenwel niet
toegeven, dat «le Amerikaansche vor
deringen ter compensatie van persoon
lijke en materieel® schade, worden
betaald uit de bedragen, die worden
ontvangen volgens het Dawes-mpport.
Hun standpunt is uitsluitend geba
seerd op juridische gronden. Het Dci-
wes-rapport regelt de betaling der
schade ver gooiing volgen# de bepalin
gen van het Verdrag van Versailles.
De Vereen igde Staten nemen geen doei
aan di: verdrag; zij hebben een c-.zen
overeenkomst met Dtritsch^and geslo
ten Dienovereenkomstig wordt te
Londen betoogd, dat de Vereecigde
-Staten geen rechtsgronden kunnen
aamoonen voor hun vorderingets, te
betalen uit de gelden, die volgens het
Dawee-rapport worden ontvangen. Du
Vereenigde Staten zullen hun vorde
ringen op andere wijze moeten innen.
Het feit, dat de Vereenigde Staten
tijdens den oorlog veel'eigendommen,
behoo rende aan Duitse hers, in beslag
hebben genomen, schijnt volgons
Britseh inzicht een voldoend antwoord
te zijn op do vraag, waar de Vereenig
de Staten hun orderingen moeten
halen, nu het Dawwpion practisch al
le inkomsten der Duitsclio regeering
vastlegt. Dit is, naar erkend wordt,
echter een quaeetle. die de regeering
te Washington zelf moet uitmaken.
De Duitsche begrooting.
Op de agenda van «ton rijksraad
stond de riikabeTOOting voor 1925. De
vertegenwoordiger der JRijksregcering
verwacht, dat de algemeen»? toestand
hefe in het financieel® j:uxr 1925 niose-
liik zal maken. d<- in <le begrooting op
genomen 1 eeningsbedragen te vinden
door hot phut-en van leeningen op
landen termijn.
Het i« niet mogelijk een eoir szirs
betrouwbare schattin? to geven van de
aan belastingen te ontvangen «tolden,
omdat men juist: bozig is met een h r-
ziening van do bea s r i n?wi vitv
d- financieel-- verrekening mot ver
schil'ence Ihihs-ho staten ®en»t sn
31 Maart 1925 wordt beïindi-'d.
De derde oorzaak der onzc<erh«-:d
ligt daar:», -iat wehv.'-.var dn h-retel-
leveringen niet op »'to riiksbesfrooting
zouden drukken, dodi dat <re«niett.?-
?OT«'aande voor het tweede jaar van
de horstnii-ta: nyn werlanjd wordt,
dat 500 tr.i'hoen riikstnark o'> de rijk—
begreoting zal worden uit?ctroick<n
De ontw<Tp-I .5erootir.g van h- t
algemeene rijkabeheer vertoont voor
de wewone begroot".n? c -n ovcnwiciit.i-
re balans van 5.5 milliard voor in
komsten on uitpnven.
De buitengewone begrootinz van het
algemeene rüksbehc-:r wijst n#n#r. «1®
noödiee uitgaven van 433 millioon met
inbegrio van d«-n poet oorloy*l«ster.>
ot> een beno®<ii'jtde Icening van in to
taal 277 4 milh.oen rijksmark.
Dc quae'tie Sadoul.
Men houd', zich in Frankruk. thins
bezig me: vTaag. wat er niet .Sa
doul zal get-euren, «x-kapitem u.t
iiet Fran.-.ciih«or, d.e teoah w-
meldden in 1919 na ir de bo sj wieken
:3 overgcloopen, bij verstek r do <1
veroordeel'! werd «n dezer dagen vrij
willig u.t Huslar.d :s wroggekeorJ.
Sadoul, d:e naar de govaitgen:# .n
Orleans s overgebracht, z.i. aldaar
voor d> n krijgsraad lorechtsta u,
doch hij i# voorn-mens do competen
tie van den krijgsraad oni andere
(fuaevtics to berechten dan d;e z jner
desertie uit het loger. zooala „ver-
standhouding met den vijand ec
aanzetten der militairen tot deser
tie uit het lee®r" te betwisten.
Hij beweert nl. dat de/.: vergrijpen
die door een deserteur zijn gepleegd,
niet binnen do bevoegdheid van den
krijgera'id vallen.
De posit:® van Sadoul is. nrwir
men zich herinnert, reeds het ond?r-
werp sewe-.-u van een debat in den
Ser.a it. 13 November De K;.-rr,-r
had tK-t wetsontwerp aangenomen,
waarbij amnestie vver-1 verleend aan
alle militairen van het landleger er.
de vloot, die inbreuk hadden ge
maakt op de bepalingen van het
Wetboek van Militair Strafrecht.
zdli'3 aan hen, die bij verstek zijn
"veroordeel-1. De Senaaricommisse
voor do civiele -n crimir.eele wetge
ving had den tekst van dit wetsont
werp in 7. in geheel aangenomen,
doch in den Senaat diende Mora.nd
een amendement in. dat met 189 t--
gen 101 sf mrtren werd aangenomen
strekkende tot het schrappen van de
woorden: „zelf# aan hen. die bij ver
stek zijn veroordeeld'. Da regeering
zou dus. indien de Kamer op haar
beurt het amen'ement-Morand zou,
aanvaard.n. Sadcnl nie' k'acr.'ens
de wet amnosfi-y kunnen verisenen.
Het wetsontwerp is int aasdier
we;r hij de Kamer teruggekomen,
die het opnieuw in behandelin? zal
nemen. Reed# heeft echter de Ka
mercommissie voor de civiele en ••ri-
mineele wetgeving verklaard het.
amendemen-Moran!. niet, te aanvaar
den. en de nmncrie beoaling ten
gruste van Sadoul hersteld.
Maurico Finch, de rechtskundige
adviseur van Sadoul. heeft :n een I
brief aan den gouverneur van Parijs 1
gewezen op een onregcTTnatrrhc:d in
- eerste procedure tegen Sadoul.
De krijgsraad van het Se distrjci ha l
hem in 1919 mceten beridtten, daar
Sadoul tot het 3e legercorps behoor
de. Dit is echter niet geschied, daar
Sadoul in 1917 met de Fraseche mi-
lit -aire missie naar llushnd werd «e-
zondea en aldus uit. hit verbatul vau
het vijfde legercorps was get: ed'-n ejj
door den krijgsraad van d? miliiai-e
regeer-ng to Parijs werd bereent,
hotguen Sadouls advocaat ongeldig
acht.
Verspreid Nieuws
SAMUEL COMPERTS ERNSTIC
ZIEK.
Gompers. de pressent Her Ameri-
aaasche Arbeider i Federatie, -te op eer*
rbeiderscongre- in Mexico City j-.loüc-
Iing ernstig riek geworden. Hij is nu
op de terugreis naar de Ver. Staten.
HET STATUUT VOOR ELZAS-
LOTHAR) NCEN.
De Fransche Kamercommissie voor
FJzas-Lotharingen beeft een ritting ge
houden om te beraadslagen «ver het
voorstel der regeering tot opheffing van
den post van commissaris-generaal voor
E!zas-Lolharingen, en de oprichting
van een commissie voor EIzas-Lotharin-
gen te Parijs, welke commissie onder
den minister-president zou komen te
staan. Nadat een voorstel van den afge
vaardigde Weill :net 17 tegen ti »tem-
men was aangenomen, hebben de xr
tegenstemmer». alle afgevaardigden
voor Klras-I.otaaringen, hun mandaat
als lid der commissie r.ce.-gdegd.
DE STRIJD TECEN HET BOLSJE
WISME.
De „Figaro" vrneetut uit Belgrado,
dat grootvorst Nicolajewitsj, de odd-
-pperbevelhebber van de Russische tsa
ristische legers, rich aan het hoofd heeft
gesteld van een nieuw „Russisch Na
tional Comité", dat tot doel heeft bet
bolsjewisme te bestrijden. Tal van geë
migreerde Russische persoool.ikheden
hebben zich rond hem geschaard, civiele
zoowel al# militaire, de laatsten door
generaal Wrange! daartoe opgeroepen.
Het Comité omvatde Un:e van Russi-
Officieren ia he? Buitenland en de
enigirgen van militaire vluchtelin
gen in Bulgarije. Servic en Polen. Tal
■an Russische industrieelen, petroieum-
en jpoor-aegmagnaten hebben zich bij
het Comité aangesloten.
HET PROCES WECENS SMAAD
SCHRIFT TECEN EBERT.
In het procc- Rolhardt is de Ham-
burgsche burgemeester Scheidemann als
getuige gehoord. Deze verklaarde o.a.,
dat hij, Ebert, Bauer en Dittmann heb
ben deelgenomen aan verschillende zit
tingen van het stakingsbestuur. Een
ingrijpen der sociaal-demdcraten was
dringend noodzakelijk gebleken in het
belang van het vaderland, daar het
domme optreden der regeer-eg <!e ar
beiders zoo geprikkeld had, dat rij tot
de xherptte maatregelen.en daden van
sabotage hun toevlucht wilden nemen.
Hadden de soeiaal-demccraten niet in
gegrepen. -Lm «o-» de oorlog reeds in
Januari jyiS g«*éindigd zijn. De arbei
der» zonden zich niet ronder venei heb
ben laten neerschieten en net zou een
groote ch*-.s zija geworden. Er bestond
gevaar, dat het «v. sen volledige cata
strofe en tot Ru-sischc tocstanc.en rou
'n gekor-.-.i'. Door het ingr-inen der
sociaal-ditm-.cr.sten werd aan de stuking
een spocd:g eind bereid en alles in ge
regelde baren gel- d. Men moer den so
c'ual-dem >cr.\ tn d-nxoaar zijn in plaats
van ze uit te schelden.
DE CAMPBEL-AFFAIRE VAN DE
PAAN.
Aan den F.ngeVhen premier Bald
win, werd in lid I.ngorhu:* gevraag»!
hij van plan e^-n onderzoek to
laten doen In de xank-C&mbell (den
iioofilredacteiir van !i*-t commuuis-
Üsche orgivn .AVorker*» Weekly")
of ze t« laten w.-hielcn.
De premier ar.!\voortide. dat zijn
voorgrzig-r. Miu-.Dcnald, een beslis
sing van het Lngerhuis daarom
trent van de hnnrl heeft gewezen en
liever een uitspraak wemachte van hri
land over het, gedr.i-r dor regeerin?
■r. do zaak. Dat l^eluit van Mac Do
nald is definitief en het heeft geen
nut. de zaak weer op te rakelen. De
regeering heeft den attorney-general
instructies gegeven niet tot politieke
vervolgingen over te gaan. zonder
loeètemming wn het kabinet, daar
dh een inconstitutioueele dtuid
PEKING CELAST DE ONTBIN
DING VAN WOE'S LEGER.
Er is uit PeVc- or-ier gegeven tot
ontbindjiwr van K divisies en 6 bri
gades van het leger van Woe P«:i-
foe.
ONTHULLINGEN VAN DE
„MATIN".
De ..Matin" meldt, dnt op het
Oiiay d'Orsav «en ranoort is on tv an-
.1 de Intergeöllieerde Militaire
ControIe-CommiAsie voor Duilachland.
Dit rapport is evenwel niet het defini-
fic-vo document, dat de volgende week
in den Rnad van Amhnssndeurs zal
worden besproken.
V«lgen= :n!ic':uingen, welke de ..Ma-
tin" heeft ontvangen, staat het vast,
dnt de Rnad van Ambaasadeurs zal
moeten conft'itc».ron. d-»t het Duitsche
ik de militiire bonalinzen van hef
Verdrag van Versailles niet heeft na-
gele-fd »m dn? er tot rader order geen
vijziging in de bezetting van het Rijn
and zal kunnen plaat® hfhben
Fton hooggeplaatste militaire persoon
lijkheid, die door het blad geïnter
viewd werd. verklaarde dat het zeker
ia. dat Duit ach] and niet alle verplich
tingen is nagekomen en duidelijk ge
brek aan goeden wil hepft getoond,
'"dien Dnitschliind 500.000 man kan
ker dat het land zich niet zal kunnen
onthouden van modern oorlogsmate
riaal.
Mr. LODER OVER HET INTER
NATIONALE GERECHTSHOF.
De ..Deuucho Juristen-Zeitung"
begint liaar Ueoeinber-nuuuner met
c-vu artikel vau tnr. Loder, den pre
sident van het Intern. Gerechtshof,
over ..Internationale Schiesistrerichto-
barkei: alóue htt Hhld. De schrijver
schetst hierin eerst de vereclrillendc
pogingen iu «ie vorige eeuw en 111 dez>
gedaan om <*n internauonaa! s<-
rechtehof te stichten. pogingen die
mislukten, omdat niet de rechtsidee
maar de politiek of ina-htsbegecrto
aan het plan, len grondslag lagen.
Uitvoeriger staat mr. Loder dan t-til
b i het Protocol van Genève. waarin
het principe ter*lotte is erkend, dat
het niet in strijd mot het begrip aou-
voreiniteit i*. om aan <-en arbitrale
uitspraak onderworpen te zijn. ook
als do i-eireffemlo slaat niet zelf de
arbiters heeft aangewezenDit is de
eerete groot® voortiitgeng. Maar hoe-
we! art. 35 van het Protocol zegt,
dat hei Intern. Gerechtshof in allo -c-
óchillen. die oartij««i den arbiters zul
len voorleggen zal beslissen, zijn hot
toch steeds» nog rechtagoechiilen, waar
op wordt gedoel'l. en met politieke
7«re--iullen. En juist ili® brengen <!«-n
vre«:e meestal in gevaar daar se de ar-
bitrage op zijn plaa'.s.
De saJuen vat ting van de trias arbi
trage. veiligheid en beperking der be
wapening is in het protocol op !<e-
vvo-Tierenswaardige wiiee uitgewerkt.
De twee factoren, arbitrage en veilig
heid ziin reeds in liet protocol verze
kerd. Blijft noe de «juaeetie der be-
wapening. Daarover zul. gaut mr. Lo
der verder, in Juni 192a een interna
tionale conferentie plaat# hebben. En
wanneer deze met euccee l?ekrooud
wurdt. dan kan het protocol, na c-n-
dertcekening en ratificeering i» krach:
treden. Zal dat alles tot stai.-l komen!
V.n'. Engeland zijn t«eatcmmin2 geven.'
Maar al zou het dat niet coei:. dan
behoef: men toch niet t» vertwijfelen.
De stroom te «tuiien, die van het ge-
hertr"» afkomt .zou tewrgeef# z: ri. Hu
baant zich tc-'h wel een weg. Wat
thar» re G- nive i» gebeurd i# het lo-
«toche gevolg van b» tgeen de Nolktn-
bond in 1920 heeft eedaan.... l)e ge-
«tohiedeni# lolgt haar w«g. on".;acte'-
den tegenstand. Het eenige waarover
men zich zou kunn« n verbazen zou
dit ziindat het zóó #n--l gegaan
dat thans reeds Frankrijk a!e e'm «l'-r
eergten het protocol heeft geteek.nd.
in de erkenning «Lat voortaan recht
boven macht zal Leeiwchen.
W irtoo thaiw do vraag r® stellen
of allee wat nu ^eregeld i«. feilloos i#l
De eroot® gebeurteni*. besluit <le pre-
cdent van 't Intern. G«r®cht«K>f. ie
dat eindr-1i«k wer-i inyezien. da'- het
laatste wo«-rd aan 1-et Recht i». Daar
om etaa' «ie Viifde Vergadering aL«
een vuurtoren daarl
INCEZONDFN M E D E O E E LIN CEN
a 80 Ct*. por rogel.
Lekker rustig slapen
is e®n genot dat aan reien onbokend 1-.
Wie echter in h®t bezit 1» van e«n koker
Mijnhardt's Zenuwtablettan kan »t#®di
v-.-rzekerd zijn «®n ruitigannacht-loort®
brengen. Prijs 76 ct. Bij apoth. en
drogisten.
Ingezonden
Yaa Ingexonden itakken, geplaatst ol
n!«t geplaatat, wordt d® kepie den Inaender
oUt t«rnggeg«Ten
Voor <S*n Inbnrd d»ter r-ihriek stelt J®
Redactie xich nlst ##axpr»kslljk.
DE 8-URENDAG IN DE PROVIN
CIALE ZIEKENHUIZEN VAN
MOORD-HOLLAND.
Wij vernemen, dat do opheffing
van den 8-urendag in bovengenoem
de inrichtingen in medische kringen
zou worden toegejuicht en iti/otider-
heid directeuren tan gestichten en
zrrkenhuizen met dezen maa'a f-1
hun instemming zouden getuigen.
Hot la trouwens een feit. dat de Ned.
Ver. voor Psychiatrie en Neurologie
'l«n 8-urendag voor verplegingrin-
richtigen verworisen heeft, ie'» »i.it
echter zonderling mag heeten. wan
neer men in aanmerking n*em'. da'
in 1919 de Vereen:ging van Zieken-
huisdireeteuren juist op een 200 spoe
dig mogelijke invoering van den 8-
urendag voor verplegend n bij de
Regi-er-ng liccfr aangedrongen.
Het is ons dan ook bekend, da! ook
nu sommige geneesheer-n, verbonden
aan de Provinciale Ziekenhuizen n
die den 8-urendag in de prakti'fc
hebben mee^emaikr. hem ni gaar
ne zouden zien verdwijnen en de op
heffing er van «1# een rtap achter
uit beschouwen.
CENTR. NED. AMBTENAARS
BOND.
Sporipraaije
HET PROGRAMMA VOOR ZONDAG.
Hoewel het nog pas veertien dageu
vóór Nieuwjaar 1». schiet het compw-
titieprogTAnrma van den N. V. B.
uitstekend op, dank zij hot fo:'.. ds;
er bijna nog geen enkele wedstrijd
behoefde te worden uitgesteld. A's
hot zóó door blijft gaan, is men e:n 1
Februari al een heel eind in de goede
richting.
Zoowel H. F. C., Haarlem als R
C. H. hebben nog slechts drio thuis
wedstrijden te spelen. E. D. O nog
vier. Het aantal uitwedstrijden is
weliswaar (behalve voor Haarlem cu
F.. I). O.) grooter, namelijk H. F. C
en R. C. H. nog zes: Haarlem en E.
D. 0. nog slechts drie.
Alvorens het programma voor Zon
dag to bespreken, laten we hier eerst
de uitslagen van «1® eerste ontmoe
tingen der clubs, die eikander mor
gen ontmoeten, volgen:
A f d e e 1 i n g I.
Quick"t Gooi 32
Blauw WitHaarlem 53
II. F. C—Unite# 21
FeïjenoordSparta 31
Z. F. C.A. S. C. 2—3
A f d e e 1 i n g II.
H. V. V.F.xcHsior 4—1
V. 0. C.—E. D. O. 0—;
R. C. H.—U. V. V. -i—
Stormvogel#Ajax 31
D. F. C. H. R, S, 1—2
V-in de tiii we/j:rijden werden
er dus zeven door de thuisclubs t'e-
wonnen.
Velen zullen geneigd zijn, de cij-
INCEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct#. per regel.
Wilt gij uw blouse niet bederten?
Verft dan met KRAKELINGEN-VERVEN
In vele prachtige kleuren. 20 CENT
per pakje. Bij uw drogist
fer# thans eenvoudig om te draaien,
maar zoo gemakkelijk zal hot voor
de vcrliezc-rs in de eerste ronde niet
gaan. Uaitas i ijvoortx-eld heeft hét
nog Ian? niet van II. F. C. g-wvon-
rtcn en Ajax niet van Stormvogels.
Hot toeva! wil het '.veer, dat de
wedstrijd HaarlemBlauw Wit op
één van de donkerste -lagen in het
jaar gesix:e!d wordt. Wie lu-rinnert
zich niet dr-.n vermaarden Zondag,
toen hef ij deze ontmoeting zóóda
nig mistte, dit men. staande in het
midden Unes -I® liin, beide keener#
niet kon zien! Af en toe zag men
plotseling e^n» «ton geheimzinnig ge
stalte zonderlinge capriolen maken
"i den Kal zag men alleen, als
xhk hH Ie neer«'ofte!
Hoe zal bet nu raonevn gaan? He;
kan altijd nog veel erger. Hebben we
uog n:ct dc-i<: w-»-k ju Haarlem s
Dagblad kunnen Ie.:- n, dat de mis»
in Itonden zóó dicht was, dat de
M'-Ui.hon hun Cig-n hutolcur ni.-t
konden vinden'? Ziili. -en operette ral
hei é.-htt-r aan den Sc.ioterweg niet
worden. We! zxl h-.-t no-a-izakeliik
wezen, om zoo vro--' gelijk te b-s-
•-'inc-n. andirs n -3» '/'edstrijd
in he: dui -r. Ha-irkm heeft testen-
over haar supporters heel wat goed
to maken. Het zoet der overwinning
heeft men op het terrein aan den
Schoterwég 11 •->'_> sKtohts twee maal
tto«:naa':!. n.v-.--! ;k 'e.'-n A. S. 0.
<3-1', en to n Z.F.C. 4—3. G en
-•!•:!:r kiiti!- en':e namen! Dat is
morgen héél an ieri. want de kam-
I-:.«n<candHaat Blauw Wit komt
mot haar groeten, vee! !e.en-in-dc-
broii'.vrii brer.g -nderi aat.h.xn?. Het
is net weer iets voor Haarlem, om
de r-eds - ij v-jorbx-t Ju:cher.J» Ara-
sterdamhe rna-.-a teleur te st Hen.
W«? voor#; ellen a 3—2 overwin»
ning vo-ir -ie roo !bi> kcn.
II. I". C. heeft van haar drie uit
wedstrijden er reed» twee gewon
non. namelijk teg-n Haarlem (met
60) en tegen A. S. C. 'met 4—3).
Hoewel L'nitns laatrie weken met
":-•-'■ ':!p v it ia-'- mienschon Ifor-
burgcr trie-l.oad fp?l vertoont, ver-
trouwen we toch. -:»? er weer zóó-
vee! #!-.r-> ia on re h! uw.vteten aan-
wez:e r-.l »ljn. V"Idoend® cm d* lee-
1*.* '.»-•••: S-- ra te we-
We vo;-/ *en klein# o'-'er-
winn ng voor H. F C.
.Spar- t-F«-i;--noord -s in afdréling I
de vvxtet r ijii, di», de ruwste i clang-
stellin.' t:ekt. want Ruffclse c-* doen
plotseling een goo ien gooi naar het
kamp;»- utod-ap. Da; zou daar een
vreugd» geven, ol# voor het eers; in
het K. 11".e®! v.m Sjuinven 'o kam-
p«oéiisvlac kon worden uitgestoken.
Met deze mooie kans voor oogen,
gelooven we wel, dnt de Spartanen
zóó hard en zó« enthousiast zullen
werken, dut I'eijonoord geklopt
wordt.
"t G Quick an door d- Hx'n-
tjes. n!« ze vo!!'«l-g u;tkom»n, ge-
Wonnen worden. H-I vlngsre. bere-
kende epe! van Qfl'ck za! h or pro-
•l-tot'®- ®r k o. dan het «yvennat-'g
for r'o w><rk#n v n 't Gooi.
D« I ir-, die reed» r.i Zaan
dam van Z F. C. wonnen, tn^nr cp
:i n n--' *-n boek-
•on. vn HM «indel hun vren
den eer» n:ot téVurt'olfen.
Nu afdtelinc II.
Op Loi te.-r :n am d-« KI vcrlaan
komen Use® fa r -judondo elftallen
tegono-or oikaor: E. D. 0 en V, 0.
C. I11 Botterdam wonnen de jongste
oorsto-khio- rs op overtuigende wij
zen. maar -ial 111 do poriodo.
toen V'. 0. C. geen enkelen wedstrijd
.«11 winn-c; laatste we' -n he i#
ze zich o-env. 1. van een heel andere
en latere !-■ doen k--nnen. door
«ien uitwedstrijd tegen Ajax me* 3I
n thu s mot 1 van U. V. V. le
winnen. Ai» V. 0. C. 1107 ecnice wed
strijden gelukkig speelt, kan s>i spi»-
scliren nog aan het dro gende degr».
■!ii esp k nt omoii S'echts aarze
lend wam E. D. O. 1 kt ons in wer-
k'-l Lire d veel »?«-r' v. c-r»p® '®n
wo e-n kle:t:- ovcrw nning voor V.
O. C.
Ten opzichte van R. C. H. kun
nen we. na wat w» Zondag van haar
znaen. niet optimUti'ch g«s erna
zijn. Op 12 Octo.'e-r v..»rd op het fer-
rt-in aan den Middenweg ivrlisw-nr
••'■n fraai-- 40 overwinning teven de
Utreohteoarcn hevcvihten, maar nu
U. V. V. op huur tellen moe' gaan
pa 11 en bovend on - p ei "en 'e: re-'n
speed, s do voorspelling hier niet
moeilijk Do Racing lv-kf monen
«•or wa ':r' i»r vterde o*.
derln.ag :n #ucce*»'e.
Wat Sfcirt.a—Fe ."nvrd vo«r Af-
«bejing 1 i» so. Afd cling
II mor? 'i wed'tr I A- .x Storm
vogels. De kranige IJmuidensrcn
zi n nog Ié ong- «_----i rn hebben
de l>e*'r kansen op het kamnfcèn-
■ch«p. In IJmuiden w- 111,0:1 S orm
vog... s r 'ds met 3—1; te Ams'er 'nm
wordt het natuurlijk een felle,
ornnJievoMe Pt::;.). d:r bijna zoo 70e»!
a's zeker o'.er do eers'e plan's be
slist. Half UooÜtt tnl wel meo
naar Am' rd.iai trokken, om do
stormnrenden aan t moedigen. We
houden ons nnn eon zege voot de
BHnkhofs.
Lm- 'f. V V wordt nu
wasrscliiinlljk do&r ter.-tgcnoemdo
gewonnen.
Tenslotte II. B. D. F. C. De
Hagenaars. d:e troi:\s-ens de eer«fe
ontmeet ing met 2—1 wonn«n. z n
ongetwijfeld sterk* r, maar D. F. C.
zit leeüik in het nnuw. En een kat.
die In h:* nauw rit. kan \Ttomde
sprr,::g n - - Tr- li ge'rviV-n v
n;-f. dat D. F. C. op H tros* w nt.
Itrs'imeorerd® voo-sp?iien w« dus
de volgend" uitslncen:
Ho.tr'.--ir. i - V. H"3rlem.
Unitiï—II F. C. H. F. C.
SpartaF- iLnoord Sparta,
't Gooi—0"irV Quick.
V -S. C - 7-. F. f A. S. C.
D. n - v. o f. v. 0. 0,
V. V -R. f. II, u. V.
Vjnx—StprreveT'ls S tormv^fel8.
>-te:oelsinr— II. V. V.: Excelsior.
II. B. S.-D. F. C.H. B. S.
