DE GRENSREGELING.
De vergadering in de groote Gemeentelijke Concertzaal.
Redevoeringen van de heeren Th. M. Ketelaar en Mr. J. B. Bomans.
De heer Ketelaar wenscht Haarlem een ruim opgevatte en rechtvaardige
grensregeling toe.
Mr. Bomans zal in de Kamer de grensregelingsquaestie beschouwen niet als
Haarlemmer. maar als volksvertegenwoordiger.
Geen debaters uit de buitengemeenten.
a nioor uit eu heeft haar •icgeeloten door H a a r e m, de stuk-
moeten*zoeken buiten de [ken, die Haarlem omsluiten, zijn na-
Dinsdagavond had in tie groote ge- zich meer
meentelijke cotuvruaal de aangekon-J uitbreiding
ii.r.ad..- !•-.! - .••>•1 -'etec-! ..euien der gemeente: zij is uit haar
pen cour het hier ter stede «vvormd© j fclevren gegroeid, maar moet het nog
Corii.-.c ;o; bereiking van «11 billi.sc met hetzelfde oude pak;©
fel";'---- - dien. Ieder -• iiet «r o«vr eens dat
;...ai-.otn '.vo^rn.
flink bezet. Onder da aanwezigen _wer-| behalve ^misschien enkele inw
den opgemerkt de heeren C. Maar
schalk van Ha.
(die aan de bestuurstafel had plaat»
eenonii-u), de wethouders en de s.-. re-
laris-. dezer gemeente, vele gemeente
raadsleden en gemeente-ambtenaren,
de Olficier var. Jut-ticie. Mr. \V. H.
Hover, de heer A. B. Michïelsen, lid
dor Tweede Kamer, leden van Ged.
Staf -::. A. II." Baren van Hard.••(breek
van Auunvrttoi. voorzitter van lttt té
Heemstede tegen de annex at:- ge
vormde eorahé van inwoners. Jhr. A.
v. d. Poll. weihouder van Heemstede
en de heer N. Vos. waarnemend se
cretaris dier penieenre, en Jhr. Mr. J.
W G. Boreel van Homelanden, oud-
burgemeester van Haarlem.
De openlig van de lëerga-
dering.
De heer G. Sorg-
dfager, voorzit :er
van het comité,
opende de verga-
di ring met een
I korte rede. waar
in hij do aan we-!
iigen welkom
heette, in 't bij
zonder den burge
meester, do wet
houders. <ie leden
van den Baad en
leden van Ged.
Staren.
De meeste bur-
gi rs van Haarlem, ging sj-r. Yoort.
voelden reeds lang "belangstelling in
het vraagstuk der grensregeling, maar
z;j misten zot nu toe een orgaan waar
door zij hun gevoelens konden uiten-
De bedoeling van het comité is ge
weest, dit orgaan ie scheppen, tenein
de ook aan Haarlem's burg.-rij de ge
legenheid te verschaffen zich naar bui
ten uit te spreker en van haar belang
stelling re doen blijken. Her comité
heeft het geluk gehad twee bij uitstek
deskundige sprekers bereid tc vinden,
te pleiten voor het goed recht, van
Haarlem op een grensregeling, die
meer omvat dar. het kleine plan.
De tegenwoordigheid van den bur
gemeester wordt, door or.3 op lioogen
prijs jjesteld, aldus ging epr. voort, er
blfjtct uit, behalve de belangstelling in
onze- stad, die van onzen burgemeester
bekend was. waardeering van den ar
beid van het comité.
De burgemeester verder
voorzitter der vergadering.
Hierna
verzocht de
héér Sor<r-
v-rgade-
rin? op
zich te re-
men. en
overhan
digde den
heer Maar
schalk den
voorzitters
hamer.
Deze vol
deed gaarne aan het tot hem gerichte
verzoek en vestigde er in een kort
-woord de aandacht; op, dat de verga
dering zich zou bezig hebben te'
houden met een eet»««n'cbelang
van '"e allereerste orde. De
en-->te opkom?:, aldus spr., geeft
M:;< va' belangstelling in het
vraagstuk der grenswijziging, dar niet
meer nieuw is. De laatste maal heeft
Haarlem zich er in 1923 over kunnen
uitspreken. Aanvankelijk werd gedacht
dat de veranderde grensregeling op 1
Januari I">23 in werking zou treden,
maar alles -3 nog bij 't oude» Toch
sraat de noodzakelijkheid van uitbrei
ding van Haarlem mstooteii k vast.
'c 'A'ach ten is nu op de Regeering.
Hierna gaf de heer Maarschalk het
wóórd aau den eerster, spreker, den
heer Th M. Ketelaar, Ikl der Tweede
Kamer.
Rede van den heer Ketelaar.
De heer Kete
laar begon met
te zeggen, van
eenige Kamer
leden gehoord
te hebben dat
deze vergade
ring voor hen
nog te vroeg
was. Er was
immers do Ka
mer nog geen
wetsontwerp
aangeboden!
Voor Haarlem,
ging spr. voort
•3 deze vergadering In ieder geval met
te vroeg, maar juist op tijd; juist, orn
aat het wetsontwerp is ingediend, kan
deze vergadering neg invloed oefenen.
Spr. U geen politiek voorstander var.
deze regeering. maar het heeft hem
toch ai rijd aangenaam getroffen, dat
<le minister-president, min-ater fivys
de Becrenbrouck. steeds blijk heeft ge
geven van ruime begrippen inzake
grenswijziging.
In oü3 laad zijn een grcot aantal
kleine gemeenten, ook in Noord-Hol
land. Spr. herinnert zich een ge
meente ten X. via Monnikendam var.
2Vj inwoners. Waarom, zoo vraagt
men. moet zulk n gemeente zel'&tan
eur blijven bestaan?
Maar zulk een geval hebben wij
hier te Haarlem r.ir. De s'ad breidt
in omliggende n'eiiiv.-iU'.-n!
Wij hebben belangrijke g :-raeente-
uitbreidir.g van re enten datum in
oris kind g had;, ie Maastricht; Lei
den, Eindhoven, Delft. Dokkum en
ook te Amsterdam. Steeds zijn daar
bij dezelfde bezwaren gehoord als <iie«
1 r'lj .1: -#l- vail
Haarlem geopperd worden. Kr kwa
men altijd klachten uit de te an
nexeeren of gedeeltelijk te aunejee-
ren gemeenten. En ziet men dan dat
de zaak niec meer tegen te houden
is, dan komt men aandrageir. met de
overeenkomst volgens art. 121 en 122
der Gemeentewet en men zegt. dat
de annexatie nier. noodig is, zooals
nu in hst bekende ad:es der gemeen
te Heemstede.
Sprekende over annexaties in 't al
gemeen zeide de heer Ketelaar, dat
men altijd cn overal verzuimd heeft,
de annexatie zóó krachtig Ier hand
- nemen, da* later g-eo, uiti rridinsr
meer zou n-: d g zijn. Spr. haalde
als voorbeeld aan de uitbreid'n-r van
Amsterdam. De hoofdstad werd 5 jaar
geleden uitgebreid met een bniren-
gewoon groot stuk. En toch hebben
zij ge!Sik gekregen die gezegd lebben
dal. de uitbreiding veel grooter had
moeten zijn dan toen werd voorge
meld.
Minister Ruys d© Bceronbrotick heeft
daarop ht zijn Memorie van Toelich
ting cp hc* wetsontwerp betreffende
uitbreiding van .Amsterdam dan
v---ve*.:«. Hij zei ie fo-n 'af. liet
binnenkort bij te voegen gebi d nait-
weli&a voldoend-: zou blijken te zijn.
IV: M nisrer zal h eraan ook hij do
uitbreiding van Haarlem .gedachtig
ziin, maar is hij dit niet dnn is het
de plicht van Haarlem hem er od te
wizen.
Do feut die in 1SS6 fen opzichte van
Amsterdam is 1-'traan, was dat de
zaak der uitbreiding toen niec ruim
genoeg is opgevat.
Spr. deed voort» neg eenige aanha
lingen uit her Voorloopiar Verslag be
treffende de uitbreiding van Amster
dam. Men zeide roen dat het geheel
overbodig was. zulk een groot stuk
bij Amsterdam te voegen. En f.io
nu eens zeide spr.. naar de uitbrei
ding plan-Zuid. zie wat van Sloten
is overgenomen! Altijd en alij-l weer
is gebleken, dat de zaken vee! te klein
werden opgezet. Spr. deuk: da rbij
altijd aan de sluizen te IJmu'den-
Bi: eiken nieuwer, slui.-bo w venden
velen de plannen altijd veel te grcot.
scheepsch. Ook ten opzichte van het
inrichten van vlie^hatvens blijkt steeds
dezelfde kortzichtigheid.
En nu moet Haarlem uitgebreid
worden! Men zal natuurlijk weer zeg-
g«n: ..Kalmpjes aan. I-aat <le uitbrei-
din-.* zoo gering mogelijk zijn". Maar
spr. betoovde. dat wat van .-Amster
dam gezegd is ook vai Haarlem
geldt, nl. dat Amsterdam steeds leed
de ondervinding heeft het ge
leerd onder te nauwe cr-nsen en
wordt nu de gren«uitbr»id:ng ruim
opgevat dan zal dit op een du>T een
groote besparing van kosten geven.
Lie omliggende gemeenten zeggen
nu w ii ziin zooveel grooter gewor
den. Maar dat is de zaak op zijn kop
fitten. De Zljlweg- was vroeger een
lijdelijke weg. thans is hjj zoo goed
a's volgebouwd. Hetzelfde geldt voor
don weg naar -Schoten. Moeten wij
nu zeeeenkijk, wat ziin Overveen
en Schoten gegroeid naar Haarlem
toe? Uren? een vreemdeling naar
Bosch en Vaart, r.aar de Kleverlaan-
uuri en vraag hem, waar hij nu
denkt te zijn. Hij zal antwoorden te
Haarlem!
't Ie Haardem geweest, dat zijn
stralen heeft uitgezonden naar de om
liggende gemeenten en niet het omge
keerde is het geval! (applaus).
Uitbreidingen hebben altijd vee! te
lang geduurd. Die van Haariem werd
aangepakt in 1902. 1909. 1916 en nu
het ai weer negen jaar later,
fij Rotterdam wonen per H. A. G3
mer.schen, :n Utrecht 64. in Breda
107 or; in Haarlem.... 127! Haarlem
moet dus uitgebreid wordende
«*n.-i kan m haar bevolking niet meer
toenemener is eeen ruimte voor.
V. .in.neer een landsbestuur nu zuik
.von roest and ziet. ni'.z het diete dan
Invn voortbestaan? Mag het de ont
wikkeling van een s'ad tegenhouden
omdat de ©m'izgende gemeenten be-
zw-r, rul hebben f Immer» neen' Meu
handele als van ouds. toen de be
nauwende muren werden afgebroken
en brenge den toestand der omgeving
in overeenstemIng met dien der kern
gemeente.
liet aantal forensen in de gemeente
Schoten bedroeg in 1905 35 en in
19-231500. Dat wil zessen: 1500
men -.-hen w onen in Schoten maar
werken in Haarlemzij zijn Haarlem
mers. die noodgedwongen in Schoten
wonen.
Bij een uitbreiding, zoo vervo.gde
?pr.. heeft de regeering ook te i-edefi-
1 en Hoe zal de nieuwe gemeente
zich kunnen bedruipen! En dan is het
verkeerd van een Regeering. dat
zii stukken uit een welvarende ge
meente wil laten opwegen tegen ,,on-
voordeeüge stuiken" van e;n ander,
gemeente, al i; dit dan nie; aange
naam voor de riike gemeenten. Scho
ten ontvangt f 94.000 aan subsidie:
-een wonder dat er 2ija die 6tuKken
van Schoten best aan Haarlem gun-
en! (gelach).
Ilaariem is ingesloten door de om-
gende gemeenten, zegt men. Maar
■'ii eigenlek nic ju-Haarlem i*
uairjiilk uitvloeisels van Haarlem 1
(applaus).
Spr. is het volkomen eens met de
Ra I-waarvan Mr. Slin-
genberg voorzitter was en die tot de
conclusie kwaiu, dat alleen verbete-
r-.n:- ie verkrijgen is door de stukken,
-'ie reeds economisch en eociaal dee
lt van Haarlem zijn. ook fiscaal met
die getneenie to verbinden.
De bepalingen, vervat in de artt,
121 en 122 der Gemeentewet, waarin
"••smoken wordt van het gemeen-
schappd k regelen door twee of nieer
gemeenten, van verschillende zaken,
uier goedkeuring van Ged. Staten
en van de verdeeling der kitten uit
die regeling voortvloeiende, heeft spr.
in ziin 11-iaiigo practijk als lid van
Geil. Staten zelden of nooit zien toe-
paseen. Maar hii annexatieplannen
beroepen de tegenstandera tier an
nexatie zich altijd op die artikelen!
Ir- zijn Memorie van Antwoord
treffende de uitbreiding van Ara-
-i- rdam heeft de Minister dan ook
verklaardde ondervinding heeft ge
leerd, dat deze bepalingen geen uit
komst brengen. Ten-s slotte stak
d heer Ketelaar den draak
t lr adr.s, onlangs door liet gc-
meeniebestuur van Heemstede aan de
Koningin gezonden en waarin een
wiiziginc van de Gemeente wet wordt
voorgesteld o.a. in dier voege, dat aan
éénzijdige verlangens naar erenswij-
/i'-'ing niet voldaan zou worden er
dót een greQenijziging nier. kan door
gaan als 'n gemeente zi.-h er tegen
verzet. Afscheiding van een deel van
1 .-ii gemeente zou volgens dit ontwerp
niet mogelijk zon, ais de Raad of de
Dubbele Raad er bezwaar tegen heeft.
cd aar, zeide spr.. de wijze waarop
het gemeenteN-Miiur van Heemstede
liet. algemeen bclone 2iet 1
Een vernuftig plan" noemde spr.
voort» spottend de in het ontwerp
voorgestelde groepeering van gemeen-
ten. waardoor de omliggende gemeen
ten een kring om Haarlem zouden
kunnen vormen: „en dan zit
in", zei de heer Ketelaar, 'gelach).
De omsloten gemeente zou zich dan
van rechteweee" met de plannen
der omlürgende gemeenten moeten
vereeniger..
Als «pr. deze dingen ooit in de Ka
mer behandel:, zal hij niet aarzelen,
zo het toppunt van dwaasheid te
noemen en hij begrijpt niet, hoe een
Raad <Iit web-ontwerp met zijn gezag
heeft willen dekken.
Nu aan he: eind© van zijn rede ge
komen. wenschte spr. Ilaariem toe,
dat hot spoedig een ruimte en recht
vaardige grensregeling zou verkrij
gen. Zoodat nier <poedig een nieuwe
grensregeling noodicr is en het fitian-
eicel evenwicht in de gemeente kan
blijven bestaan, (luid applaus).
Rede m
Daama waa het
B. B o m a n
rding
J. B. Bomans.
'oord aan Mr. J.
Toen ik. aldus
spr.. de ultTloo-
•iiging om Haar
lem 's grenswij
ziging publiek
te behaudelen,
overwoog, heb
ik mij ook af
gevraagd, of ik
genoegzaam
objectief, du
zakelijk tegen-
over ait vraag
stuk stond, om
voorlichting tc
kunnen geven.
der uitnoodiging
getuigt, dat ik die vraag voor mij-
ze if bevestigend beantwoord heb.
Menigeen uwer zal hier al aanstonds
glimlachen. Hoe toch zou de gewe
zen wethouder van financiën zich
los kunnen maken van den invloed,
dien hij nu nog ondergaat als inwo
ner van Haariem? En ik antwoord:
plichtmatig, omdat hii dit -loen moeat
als Gedeputeerde en als lid der Twee
de Kamer, waarbij tie behartiging
van het algemeen belang, noopt tot
gelijkstelten van alle belangen van
Hai<rlem, B.'ocmendaal, Heemstede,
Haarlemmeriiede en Spaarndam, wel
ke gemeenten mij plichtmatig
oven r.a a»n het hart moeten lig
gen.
Maar als een uwer hierop zou ant
woorden. dat dit «lies wol schoone
theorie is. maar in do praktijk het
bloed toch kruipt, waar 't niet
gaan kan. dan wil ik toegeven, dat
iiet gevoel immer een fa«:or is. die
hef. verstand tracht to richten. Maar
dat ik er mii op beroep on beroem,
juist om mijn gevoel afkeorig le
zijn van elke grenswijziging, en dit
kan ook niet anders, omdat ik als
katholiek desnoode mij een nederig
leerling gevoel van den grooten scher
pen .jurist, staatsraad, professor
Struycken. die een hoogst belang
rijke studio gewijd heeft aan de ge
meenten jen haar gebied in 't alge
meen), aan de verandering van de
grenzen der gemeenten in 't bijzon
der.
Aan hem ontleen ik een afkeer van
elke grenswijziging, ondernomen uit
grof en ondoordacht egoisme ëener
groote gemeente en ten volle onder
schrijf ik Struycken'3 vernietigend
oordeel over het als voorbeeld aan
gehaalde pogen van de gemeente den
Haag. Den Haag wild© toen niets
meer of iflinder dan geheel Voor-
buirz annexeeren met e*n gedeelde
van Ktompwijfc. Rijswijk in tweeën
deelen. I.oosduinen verminken, in de
sichtincr Wassenaar eindelijk zich met
pl.m. H.A. verruimen, in één
Struycken's oordeel. En toen 't mijn
leermeester was, was ik "t goeddeels
met hem eer». Mag ik hierin geen
objectief oordeel ontkenen, wanneer
ik niettemin het plan van Groot
Haarlem volkomen redelijk acht!
!k heb mij over mijn eigen gevoel
tegen annexatie en over mijn diep
respect voor Stuycken moeten heen-
zetten, gedwongen door de harde
noodzaak. Struycken veroordeel Ie
niet alle grenswijziging, maar stelde
strenge eischen. Ten eerste grens-
verandering en inlijving kan slechts
ais uitersten maatregel worden
gelaten.
Ten iweede het alsremeen belang
moet ide grens verandering of ir.li
ving eischen. Het belang van een
gemeente is niet voldoende. Ten
darde, het moet geen belemmering
zijn ©ener gezonde volksbeweging.
Dc trek naar buiten is redelijk cn
goed.
Aan deze eischen, zoo eing spr.
oort, heb ik do kwestie Groot Haar
lem herhaaldelijk getoetst en ik hen
daardoor steeds eesdarfct i" mijn over
tuieing een rechtvaardige zaak
voor t« staan. «1 je al!" verdediging
waard is, riet een verdediging op
grond van Haarlem'» belang ulleen,
maar krachtens algemeen belang.
Spr. begon dan met de zaak der
Haarl. grenswijziging te toetsen nan
de drie eischen door prof. Struycken
gesteld en merkte daarbij op, indien
en zoolang nog andere midde'en
overblijven om het algemeen belang
te dienen moeten de grenzen o>nt«u-t
blijven. Welke ziin die middelen
De gemeenschappenjl.e voorziening,
het belangen-accoord, het «-rnee'i
overleg in één woord. Over rioleering
watervoorziening, verlichting, ver
keersmiddelen, ja zelfs over straten-
bouw kan men tot aceoord komen,
zonder dat een hoogere m»cht ge-
biedsveranderins: beveelt. De Neder-
landsch© AVclgeving laat zich Uaar-
over uit in d© gemeentewet, maar
de toepassing van die beginselen is
schaarsch e:i de voortdurende neiging
om langs den weg van grenswijziging
dc genoemd© belangen te behartigen
maakt de onderlinge vurhouding der
betrokken gemeenten meestal tot <yil
vijandige. allerminst bevorderlijk
voor do zaak.
Nadat aldus 'de eerste edsch
toegelicht, ging spr. haar toetsen aan
Haarlem. Voor zoover bekend, hoeft
Haarlem nooit ernstige beletselen in
den weg ge.iUld voer e©a vreedzaam
overleg. Zelf» in do laatste jaren,
waarin <1© grenswijzigings-kwesti« bij
elk© daad <n bespreking een achter,
grond van argwaan ©n acSiterdod t
vormde, bleef Ha-irlem steeds bereid
do b©langen der ncvougemeeotcn
ni«l© tc dienen, als haar eigen l>c-
lang hiervan niet te groot nadeel
ondervond.
Daarvan eenige voorbeelden:
De levering van electrischen stroom
geschiedt voor Heemstede op -en
voer haar buitengewoon aanneme
lijke wijze uit de Central© Haar
lem. Hoewel Haarlem in haar macht
had het tramverkeer lokaal te hou
den ©n haar »igen belang dit vorder-
de. stond zij voor Heemstede en
Bloemend aal do ononderbroken ver
lenging van det trambanen to© W
will© van het interlokale verkeer. D.
aanleg van don Nieuwen Zc-w, g
bedreigd© Haarlem'» prisr d'enn,
tea voornaam belong. De beletselen
!n den weg p-lcgd zijn minimum cn
beperken zich tot een gowerwcht bouw
verbod op <e©n betrekkelijk smal"
strook grond*. Verder werd Rloe-
mendaal's daad van harte loege-
Juichr. Toen d-re gemeent* ga«. ver
langde heeft Haarlem "allerminst ge
weigerd Uit lust tot dwarsheid, mnnr
ei© laatste jaren op gunstig* voor
waarden gas geleverd tot ieders be-
vrediging.
De schoolgeld overeenkomst tnj»ch<»n
Haarlem en d« omliggende gemeen
ten heeft Jaren lang z^r bovredi
gend gewerkt.
Do twee epoikterre'ncn. bespeeld
door «©rtit© klus clubs. aangelegd
door en in eigendom vnn dc gemeen-
te Haarlem li-fgen op het territoir
van een ander© gemecato, die d© be-
liolastingen heft ©11 :n'. Haarlem'}
laboratorium stond opdh voor bur
ger en niet-hurger. IJet Haarl. gaat
buis heeft steeda toegelegd op ver-
pleegprijzen. ongeacht of ©'n Ilanr-
l-'mmer of Schoten«ar went binnen-
gebracht. Deze vporS©dden zijn
te breid'-n, maar zij voXtaan voor
d« concluaie: Haarlem heeft do on
derlingo samenwerking niet
«treefd. doch (le vtg van onderling
a«Oord kon en kan geen bljvendo
bevredigende oplossing brengen, om
dat de tweede cisch aldoor klemmen
der noopt© tot grenswijziging.
Komend© op den tweeden eisch van
Jrof. Struycken betoogde 6pr., dat
t algemeen belang bewezen kan
worden voor» de Haarl. grenswijzi
ging, mede heï belang van meer dar.
één gemeente. Een annexatio-poJi
lek alléén in liet belang van
één bepaalde gemeente zou indrui-
schen tegen de allereoret© beginselen
eemer gezond© decentrali'utic.
Buitendien xijn annexaties om fis
cale motieven, altijd min of meer spe
culatief. Neen, het algemeen belang
vraagt meer ca beter, al mag men dc
fiscale "motieven niet op zijde schui
ven als niet ter zake dienende. Het
algemeen belang kan worden bezien
in het licht van het Engelsche stelsel
d3t slechts gebrekkige "administratie
in het te annexeeren gebied tot de
inlijving er van bij de aanliggende
5«meenten zou mogen leiden. Maar
;t gegeven is t« eng, alleen daaraan
kan een brcedo grenswijziging haar
recht van bestaan niet ontleenen.
Ook het motief: strijd van belangen
tussehen de aanliggende gemeenten,
voortspruitende uit de aanéénsluiting
der bebouwde kommen indien d
het eenige motief zou onvoldoen
de zijn indien geen ernstige ver
waar!oozing van het algemeen be
lang zou kunnen worden aangetoond.
itet algemeen belang wordt be
ïnvloed door slechte administratie en
door incenvloeiing van bebouwde
kommen, maar nog moer factoren
moeten kracht bijzetten. De aange
bouwde stadsgedeelten behooren bij
één gemeente, al loopt een denkbeel
dige scheidingslijn langs erf «n
straat. Vaak zijn de nu gestelde ei
schen niet gesteld h:i c-nise erenv
wijziging in Nederland. Maar in
Haarlem's geval is tc zien een opeen
stapeling van factoren, groote
woord het grondgebied der stad vrij-j kleine, die allen te znmen ophouwen
wel verdubbelen. Verrfiotigend was op brccdcn grondslag een onaantast
baar algemeen belaug, dat voor den
onpartijdige niet te loochenen valt.
Behalve de administratie in de gc
bouwde kommen, klemt te Haarlem
een trits van vraagstukkeuop het
stuk van onderwijs, van modern en
doorgaand verkeer, van gasthuisver
pleging, van watergevinggebied, van
overbevolking, van ontduiking van
lasten, van economisch beheer, van
grondbonger, voor noodzakelijke
doeleindeu ais industrie- eu haventer
reinen, van controle op sluizen en
toegang gevende wateren, van volks
huisvesting niec het minst, waarvoor
izeen H.A. meer beschikbaar is. ter
wijl ten slotte aan de gemeente dreigt
te worden ontnomen de uervus
re rum. hei benoodigde geld. om haar
taak, als cultuurcentrum, 'als sociaal-
en politiek lichaam met onafwendbare
plichten, naar behooren te blijven
volvoeren.
Het is niet bet- belang van een ge
meente dat tot een grenswijziging
dwingt, liet belang van Spaarndam,
van Schoten klemt wellicht even fel
elders vragen deeien van Heemstede
en Haarleminerliede vooral voor de
toekomst afdoende voorziening door
de ineenloopende straten en wijken.
Al klemde gansch geen Haarlemsch
belang, de naaste toekomst vraagt
dringend voorziening in het belang
van de aangrenzende gemeenten, voor
al in het Noorden, die wel ademen,
maar geen vol leven lijden en in al
lergro itste zorgen een bijna >:-V>dlij
der.d bestaan beleven, te harder daar
vlak in hun nabijheid de uitersten gc
vonden worden, die veel kunnen ge
ven met minimal© offers.
Ten aanzien var. den derden ei»eh.
zeide spr., dat de trek naar buiten
goed en soeiaal juist i«. De groote
stad behoort de bevolkingsbeweging
niet vijandig tegemoet te treden, zij
't dan ook dat haar eigen bevolkings-
san was eenig*zin» er door wordt ver
traagd of wat menig stadsbestuur heel
wat erger lijkt dat haar financiën er
schade van ondervinden.
Ten opzichte vOQ Bloemer.daal haalde
■pr. aan ren citaat van Prof. Struycken.
Onverdedigbaar ii eec annexatiepoli
tiek. waarvan de strekking is, het wer
kelijke buiten wonen tegrr. t© gaan. Nu
kan men wc! zegrgen. aldus -p:
beweren dal Haarlem's bedoeling is
„he; buiten leren" tegen
gaan, i» een insinuatie. En slecht»
i (rekking keurt Struycken
Dit alles i* aangevoerd om de ove
ging hij te brengen, dat, hoe f,
me-1 de eÏKhen eeaer grenswijng.-.K
stelt, het Haarlem's geval aar. die
ei«cheu En strenger ei «eisen
dan Struycken heeft -ncoh Oppenheim.
noch Core van der Linden geponeerd.
Spr. concludeerde dal Haarlem's grens
wijziging elke toets van critiek kan
doorstaan. De oppositie richt tich dan
ook niet -gea de grenswijziging,
de Heem e'der en Bloemendaler ach',
die by kennis van zaken onaf
wendbaar. alléén, ceze buren meeae-.
blijkbaar dat die grenswijziging zich
moe: beperkts Schoten ei Spaarn
dam, waarbij mea gerredelijk de ar
beiderswijk Haarlemmeriiede kan voe
gen.
Het is dus ,/ie wiize waarop" die be
roering bracht. Tredende in die quae**
(ie, zeide spr., dat iv-( een feut ri'n zou
bij een grenswijziging - „Bosch en
A'aatt" een gedeelte var» de gemeente
Heemstede te laten. Immers hier tou
jui't de factor: belareingen al het an
dere gaan ovrrheerschen. cc» ter wille
van Hcnnstedet een stadswijk buiten
de gemeentegrenzen te honden, daar
natuur en cultuur schreeuwen o>n pu
blieke éénheid. Haarlem is de baker
mat van „Bosch en A'aatt", ai h~V>cn
wii over <?p bakerdiensten van Heem-
-f.!© niets dan lof.
De tegenstand tegen deren vorm van
grrniwpriging, dat aan Haarlem ge-
rrokke-i wordt heel Schoten en Spaatn»
dam. benevens ©Bkete straten -.an
Haarlemn-.eriiede en ..Bosch en A'aart"
met het Oester- en Zuiderhout pa tic,
vraarbi- dan de tuMChenlzgger.de Haar
lemmerhout. in privaat bcrit van Haar
lem, ook h«t politietoezicht van Haar
lem deelachtig wordt, de tegenstand te
gen dezen vorm kan n:et gefundeerd
zijn. kan r.-et door wezenlijk sterke ar
gumenten worden geitaafd. A
Spr. bezag daarna het verzet tegen
dit plan. het kleine plan. eertijds van
Ced. Staten, thans tegen hen in. naar
veriuidt, van de Regeering. Bloerr.er.daal
;s sti'. na e«n b<-vig verweer tegen het
„groote" plan Scholen en Spaarndam
wachten de oaafwiribaxe dingen af.
Haarlemmeriiede ondergaat de nieuwe
amputatie, veel minder pijnlijk dan de
Amsterdam sche. Maar Heemstede
toomt. Zijn de Heem^eders zulke
onredelijke menschcn. dat zii alléén de
dingen niet in het juiste licht xiea?
Allerminst. Maar er is nog de quaestie
var. de schadeloosstelling. Het is bet
geheim van de wijziging van standpunt
van Ged. Statest d.e eerst he» kleine
plan indienden om ten slotte het groote
vóór te staan. Voor zich is spr. een
voorstander van het groot© plan.
Met» beeft, deze geldelijk': aangelo
eenheid aldus voorgretold Ilet is
egoism© en schraapzucht var. Haar
lem om Blocmenda.al's zwaar kohier
te vermeesteren. Er is geen enkele re
den. dia kan billijken een bloeiend©
gerueent© op te heffen. Grenswijziging
baat. maar met behoud van Bloeni«n-
daai. desnoods roet enkel© huizen,
liefst arbeiderswoningen, besnoeid.
Maar dez© voorstelling van zaken is
onbillijk. Haarl© m had tegenover de
zware lasten van Schoten en van
Spaarndam noodig een compensatie
en kracht tegen deze bedreiging en
economisch© zwakte.
Het gemeentebestuur van Haarlem
zou zijn plicht verzaakt heb
ben door hierop niet met allen nadruk
en kopnisren aandrang te wijzen.
Haarlem kon het algemeen belang van
de geheole streek en van d© te an
nexeeren gebieden en van zich zelf
ni inzien door. dank zij een greire-
nijziging, gezamenlijk zoo snel mo-
veln'k naar d«n kelder te ?n.-in.
On al do n-xdeelen van he' klein-
nlan werd de aandncht pevreti»d
Haarlem kreeg dan een toevoeging
van arbeider» of klein© lnvdon. di«
san d« gemeente eroot© uitgaven zou
d»n opleggen, vér en vèr uitgaande
hoven «e'iamri© inkomsten en geen
Terwariiiing was te kenteren op v*r-
ordering van w -Jgtand in z.i'lk
'•«n nieuwe Rerneeiite, Om al di© re-
denen kwam nan Ged, Staten fen-
'ofte voer dat de eenige motrelijk--
eg is het groot© plan, dal ophef-
.iiig van Dloemendaal in zich lioudt.
Daardoor zou een grooter Haarlem
ge^rhapeu worden iijronskrachrig als
weinig steden iu Nederland. D© af-
SCheuring van Bcach en Vaart zou ge
compenseerd kunnen worden met ue
toevoeging van Zuid-Aerdenhoufc cit
Vogelenzang, wellicht op den duur
Bennebroek, zoodat Heemstede als
homogener en sterker plattelands ge
meente van den eersten rang 1 anr
sehadeloofa'.t-lhng zou zi n in grond
gebied en welvarende inwoner», ge
lijk Heemstede ten noorden in Bosch
cn Vaart noodwendig verloor!
Haarlem zou dan Lii liet bult van
een gemengde maar gemiddeld draag
krachtige bevolking geen nieuw©
schulden behoeven aan to gaan ter
verovering van datgene dat niet door
Haarlem's belang maar door het al
gemeen belang werd toegevoegd.
De Regeering «af echter opdracht
aan Gedeputeerde Staten een wets
ontwerp in te dienen volgens het klci-
tto plan. Maar de Regeering erkend©
daardoor twee zaken van gewicht:
ten cersto de onafwijsbare noodzaak
en de urgentie der grensverruinunjr,
ten tw-.i-ie de onmogelijkheid en on
billijkheid der betaling van een scha
deloosstelling door het uiet Schoten
vergrooto Haarlem.
Nadat spreker liierop de aandacht
had gevestigd en had betoogd da'.
Ha-.ir.cm ouder een zwa eu belasting
druk zucht, deed hij opmerkeu dat
bij liet élan© plan daarvan geen ver
lichting komen zal.
G.j zultaldus spreker, uw soc.
taak nic-t kunnen \olvooeren est uw
armenzorg wordt oen onduldbare last.
Het is ons, Haarlemmers niet kwa
lijk te nemen als wij dringende Ls-
cale motieven mede <n ten rlotie cn
niet «Is uitgangspunt maar meer als
sluitstuk laren gelden. Haarlem lat. n
wat Haarlem is of liet slechts met
louter arbeiderswijken vergroeien
onhoudbaar. onverdedigbaar u«t
het oogpunt v»u algemeen be ang.
Geen stad benadert Haarlem m
dichtheid van bevolking. Geen stad
kan bogen op relatief zoo veel toren
en 'iKXl aanslagen waarvan 1»»
voor d« klei no luiden van Schoten,
die reeds zo« zwaar belast r-n m hun
risen plaatselijk© belM'tng. Greu stad
heeft een d©rselijko -uihnldenlast al*
Haarlem f lótt) per gezin. 2o0 gulden
per hoofd. Geen stad z:ct haar ctimu-
'lAiie van belastingen zoo opgetta-
peld. Geen »tad wordt to-. Iretgd
door 'f-tzer v. bn».
ters. ©en uittocht d reed» p« den
druk voor do overblijvenden echier on-
dragelijk doet zijn.
De natut toekomst drergt echter met
eet» tragedie. Geen stad. die kan treu
ren al» Haarlem over teruggang van
haar bevolkingscijfer, flauwe af-n-©-
ge'.ing van d n teru-.'gang harer vitttio
kracht waarvan de financiën immer
do zenuw zijn.
Ge©n stad die zoo over hare ve*tir.T
grenren ia uitgebouwd en zelfs plaats
ruimte tr. st voor de al!«rrioodrake-
ïiji-.a:© ir.»'.-!ling«n a.« Haarlem. AA 1
de uitbreiding van Haarlem ..op z'on
verwerpt/met de vns'e wetensehan
van d© feiten kan dit met anders
do©n dan i-Uand© op hot©tandpunt
der meet enghartig© kltun plnatre-
li.ke politiek dio «1© grenzen van he»
aïgemecd belang acherp getrokken ziet
door «-igen onaantastbare gemeentc-
Sr'nZ"" tt 1
Spr-krr T'* - rde Han f
icr met alle kracht fcgcj» insinuatie
alsof on.» pogen «'«ch beoogt"h®"
nexati© van belastingVta'er*"^ 'nt
grof ©zoD«o«> ©n ver. ~'T.
san lasten; wij kunnen he' met hel-
nen aldus spreker dat d© gr-ei van
Haarlem geen rekening hield tr.et d©
nauwe t^crenxing. dat Schoten sro©--
d« ia da 20a eeuw*tot "n «Mmd
-.43 17tö) Inwoner» dat d> sla^wil.
ken Haarlemraerlied© -n Bosch en
Vaart verrezen, m:ar ;:i en wij. wij
allen du». d;e bij elkaar beho ren
heL>n recht op bei volle ff-meente-
lijk leven wij kunnen en mogen
niet accoord gaai» m©t een eeuzljdi-
g© toevoeging *on alleenlijk kleine
luiden, d© go«-d gesitueerden in d«
'oasen Nfendo en daardoor liet ge.
meentelijk bestaan van strafs llO.OfW
menachen brengend© in fn amelli-
ken toeatatvl waarin Zilf» op he' eerst
noodiuo moet bekrompen worden.
Spreker zeide voorts, dat hij «i«
Bloemendaler» al lvoorele zeggen: van
uw armoede» blijkt niets. Wel ia waar
hebt gij Haarlcmmor» hoog© belas
tingen. zeker in vergelijking van oP«.
maar kunt gij u met bekrimp n cm
deze lasten to verlichten. Manr. ging
spreker voort, stel dat nog meer be
zuinigd kan worden, dan nog zullen
onze belastingen Ibliëven stijgen in
dien geen andere afdoende rand ©n
hulp verschaft wordt. TV uittocht der
goed gesitueerden zal Kijven aanhou
den en grootcre afm©t-.r.r',n aanne
men. Spreker hoopt 't-.ard-i-"k:g
Haarlemmer te blijven zoolang geert
ander© stad of gemeente hem tot amb-
tejijke verhuizing noopt, tnaar hij
stemt toe. dat do aanvechting om '„t
lUarlom te gaan terwiile van de be
lastingen sterk is
Daarom dreigt Haarlem het mach
tig gevaar van onb-stuurb^arheid als
niet afdoend© cn spoedig geholpen
wordt. Die hulp kan niet ltegen in
vermeerdering var» uitgaven bii ver
mindering van inkemven. en dit b©-
dnldt do focvotglng in Haórlemnbr-
'iede's stadsbuurt er. Schoten e»i
Spaarndam, dit is klaarder dan el©
dag, maar die hulp is gelegen in do
evenwichtig© grensuitbreiding, waar
door sociaal en fiscaal do taak d«r
gemeonie Haarlem uitvoorba r -vordt.
Mocht het onzen Zrider- en A''-sffr.
buren toch eens gegeven Word a, ein
digde si-roker. d«-zc eenvoudige z,»-ak
zakelijk t© bezien. I>oor niet d-n
Haarlemmers een mentaliteit in do
zchoenen tc schuiven, d o de onze
is. AA'ant u hindert do Haarl tr-
grenskwestie. Heemst d-Ta en R
mcndalera! Mij me-r.' Gij behi alth,.
in den langen lij dat d<- zank h g
dc -.vas en is. lage belegtingon be
taald. ik hooge! Gij hebt de d"©igir'-*
niet aangenaam govond«»n; ik Lo'' v e
erg-r en p!JnMf(©r de nafuu-M'Vo r-
verkla-rhare achterrlocht en '-gen*
trmer kiesrereenirrineen gevn«H, f -
kens wanneer de v©rk:ozir-*-n 'rad T
den voor friaten -n Kamer.
Ik wilde veel h-v-r da: -r geen
aarlemscbe grenskwestie ware If-f
'•rgste wat pij vreest en gij doer, -.vat
«ij kunt om het te weren, i-: Hanrl-m-
rrter to worden ©n dat lor i.s eU hlijffi
mil beschoren en ik beu cr zclfq
