Schetsen uit het iandvandeZon
Schoonmaak
EEN DICHTERLIJKE GRAMMATICUS
Buitenlandsch Overzicht
(Van e©o bijzonderea medewerker).
CARNAVAL TE FLORENCE. RESTAURANT BETTY" DE
MEEST CHIQUE GELEGENHEID IN DE GEHEELE STAD. HËT
SAMENSTELLEN VAN EEN MENU. BETTY VALT TEGEN.
DE DRUKTE OP SI RAAT. HET FEEST IN TEATRO PERGOLA".
EEN MERKWAARDIGE AGENT. DE ITALIAANSCHE VROU
WEN. DE PIAZZALE MICHEL ANGIOLO.
IV.
Carnaval tc Florence! Uit het ra»m
van mijn kannr in Iloie) „SaVoia
aan dc piazza Viltcrio lüuauuc.o l/ak
ik n«©r <>p liet kleurige gewoel der
feestvierende Flcuentijners, Hei im
mense plein, amlen» vaak om «h-zen
tijd lr©g en verlaten behalve do sla-
tionneeiendc auto's en rijtuigjes, die
zich altijd groei*.eren om Jioi ruiter
standbeeld van Victor Emanuel, dut
hoog' zah verheft in hot, middeil,
Mieht zich nu ais oen veeiikleurig ©11
boni tapijt uit aan mijne voeten.
Ik ben juist teruggekeerd van ten
tocht naar Fieaolc, waar ik liet oude
kloo; 01 van l-'ranciscus zoo lief had;
cu ik ben bekoord door «.Ie stille rust
van aat klooster, maar vooral door u©
omgeving vil liet uitzicht, die tc
s*.hooncr mi) troffen door hot zachte,
bijkans zoinersche woer. Toen ik te
rugkeerde in de etad schemerde liet
reeds en do overgang was wél groot:
ginda de vrome stilte en de bekoring
van het oude klooster en liier de brui-
a»iide cariiaVMvredgde, di« zich
meester maak; van iedereen, groot en
k cm, oud en jong en die zelf» mij.
arme. utel met rust laat. nu ik mij
kleed voor hei diner en voor liet groo-
te feest in het 'Ieoiro „Fergola
waar wij vana.ond heen zullen gaan.
Koning Carnaval is \v«l oppermachtig
in ziju rijk van enkele weken; de galm
der feeetvi cugdc. die sich uitviert op
de |>i»z2z, dringt tot door de geKoten
veiateis' Doch l*-t leren bestaat uit
contra. waarlijk niet minder dan
de b.c- :op en wij moeten voort in de
richting, waarheen het ons «tuurtEn
jk mc«; mij nu ook haasten om op tijd
gereed te koincn met mijn toilet, want
vanavond zullen wii niet dineeren tn
ons hotel, maar ia liet restaurant
..Betty". waar het. \algc-us den por
tier. bijzonder cLuqu© moet wju! En
vxk-r wij u*ar liet feest in Tcatro Per
gola gaan. moeten wij tocli n«g even
door de et ad loopen, om de lewegmg
op straat itacl© t<- pa»n. waar iiet volk.
acnijnlijk niet tninder dan het hi
smoking of rok uitgedoste publiek o|>
bet fe*»t in ..Pergola'!
Dobalvo de portier van ons hotel
h«en meer lieden ons verzekerd, dat
„B ttv" het meest mondaine restau
rant van geheel Florence is; vol ver
wachting klopt dan ook rnijtt hart nis
vrij de zaal binnengaan, maar, xoonls.
tu t altijd gaal met dingen, waar men
giootc verwachtingen v.»n heeft, m-
lauraut Betty valt mij tegen'.
Een betrekkelijk klem zaaltje, dooa-
ge.-.o«>a aangekleed en een kehner met
gore mu.n. h, c.en cn otigowasscheu
Jlanden! En dat in bet zeer beroemde)
•zéér chique restaurant van Florence!
Onmachtig om den kellner, die alleen
Itsliaanach vorstaat, —ook iets dat
niet in orde Is' op het hlnd©rlnL--
de el van zijn toilet te wijten, totten
'wij ona neer oni ©en menu sum. u t«
stellen, hetgeen voor een buitenlander
die geen Itallaansrh Went. liAA't niet
om doen is- Langen tijd delibercc-
re:i wij of deze of die spijs nu een
groent® of wel een vlosoch is. tor Wijl
de mogelijkheid dat bet een vóór. of
nagerecht i» eveneens onder do oogen
moet worden gezieu. Ten elude rand
heeteHen we een diner, waar twee ua-
gcrechtcn en geen groente bij zijn en
ort-vreden staan wij van tafel op.
Mnvr eenmaal op straat i* er <ie vreug
de. en het oorverdoovend lawaai van
sthreeuwende, gillende monschen; de
v ia Strom en vooral de piazza it'o-
ri Emanuel® rijn vol, overvol van een
uitlruudigc menigte, die met confetti
gooit, en lacht en krij*ht en zich al
tijd en overal aniuMwrt! Mnar nie
mand :n gemaskerd, want dat hoeft
Mussolini verboden, wasnrhqalljk In
veeband met pa» gebeurde rolletjes,
nog erger dan gewoonlijk echter zijn
de vrouwen, ook enkele niann»u. ge
verfd cn gepoederd Er is bij de volte
haast geen doorkomen aan en het is
MJ Jialf elf. zoodat wij ons moeten
haasten naar het feest io Tcatro. .Per
gola". dat om 10 uur begonnen ts
Het beste is maar om direct aan te
fluiten achter een der vote rijtuigje»,
die vol feestgangora van beiderlei kun
ne. door de stad rijden en natuurlijk
gedwongen zijn stapvoet» te gaan.
Voetje voor voetje schuiven wii door
de menigte cn bereiken eindelijk, zij
het. na veel moeite en overdekt, met
confetti, het Theater „Pergola weer
auto en rijtuigen of eu aan rijden om
d? gecostumeerden af te zetten. Een
lange hang van toeschouw er» staat aan
weerszijden van d«n ingang te kijken
Cu men mankt luide en ongegeneerd
zijne op- en aanmerkingen <>i> de cos
tumes, hetgeen mij denken doet aan
ten -ostumeerd bal, zooals die door
dc M-hoolvereenigingen in onze goed»
f ,id Haarlem vroeger wel gehouden
werden I Ook dan klonken int roepen
uit liet toeschouwend publick luide
op en hoe! vaak zond.-r de minste
gêne'. Het publiek schijnt In dat op
zicht overal gelijk te zijn.
Binnen is "het oen volte en een ge
drang dat men zich nog huiten warm»
maar als ik na vele mislukte pogingen
eindelijk mijn Jas aan do v««tiairc
heb kunnen afgeven, cu eon trap op
naar boven ben gegaan, is het rusti
ger en via een lange gang kom ik in
één dor loges te land. van waaruit Ik
ecu goed gezicht op dc zaal heb. I-'.ii
wederom, evenals bij het Theater ..Fo
lies Bergère wat ik w tn een vori-
geu brief beschreef, valt. dc gelijkenis
op met onzen Haarlemsellen „Schouw
burg Jansweg".
Wie ooit een voorstelling van «ene
'dil et) anten t ooneel vereen i ging heeft
bijgewoond in dien ouden gezelllgen
schouwburg, herinnert zich ongetwij-
feld dat. als er bal nu i*. de vloer voor
het dansen over dc stoelen van stalles,
parquet en parterre wordt gelegd en
dan over de oreheat ruimte heen tot
op- liet. toon eel wordt uitgebreid. Wel
nu. zoo zag hot theater Pergola er pre
cies uit, t<rhalva dat alles grootseher
was ca wat aangekleed me- klennsr
lappen en lampions. De geweldige hall
jiic: ontelbare groot* spiegel», waar
door men zich zelf op hinderlijke wij
ze vele malen weerkaatst ziet, maakt
rigens oen indruk van wercldsch-
1 .-id, die ik. staande aan den Ingang
der zaal en aldus zoowel de bu i als
*io danszaal zelve overziende, zeer kun
appreciëren.
U heb een sigaar opgestoken en
wandel op nujn gamak door de hall
otn weer naar boven te gaan. waar
ceil groule zaal mot een buffob is, ten
einde dam- iets te nuttigen; juist als ik
do trap wil bestijgen tikt mij een
goedmoedig uitziend agent op don
si houder, neemt even zijn zwarte si
gaar uit den mond en zegt in hel
l-'ranach: „Niet. rooken, meneer". Nu
geef ik {c* dat overal bordje» hangen
mot het opschrift; „VietatO Pomure",
wat zooveel wil zeggen als: verboden
te raokoo, muur dat een ugont, ze.f
zondigend tegen deze regel en dat ucg
wel met een vieze Italiannscho eigafir.
mij erop betrapt, dsj ik iets doe wj
iedereen doet en wat hijzelf ook do<
dut vind ik toch wel wat al te brutaal
Ik leg zoo goed en zoo kwaad 1; •-
gam. in het.Fransch dtn agent ui»,
dat ik mrt mijn geurige 1I.G.V, de at-
inoapheer ten minste renigennato zui
ver van de verpestende lucht der lta-
iiaansche si varen en bied boni, bij wij
ze van proef, er een aan. Me: zwierig
gebaar accepteert hij en «tee'-.t wubiei
op! En met «.u veiontechuldigend
schouderophalen beaiitwgords hij rmju
vraag, waarom hij m j Juist heeft
iMigcrtlaand niet te rooken, nu', te
zeggen: „Excntcz-moi monsieur,
c'étaii e:ule;nenb pour acquit de eon-
science". Misschien heeft hij mij ook
uitgekozen, omdat ik blond ben en al
lo Italianen, die daar stonden te anio-
ken, zwart! Maar eigenlijk denk ik
ui; do- geur v.'>n mijn HoüamUch si
gaartje liem lokte om eens te proLcc
ren of er niet eeu voor hem over
schoot Ik vind hem wel een laconiek
mannetje en blijf wat mu6 hem pra
ten. ook omdat hij één dor weinigen
i*. die Fran-cii sprr»?kt. /.|jn moeder
wa» van Kransrh» af Komst, zoodat bij
hem ihuis wel eens Fianvli werd ge
sproken, wat hen, natuurlijk zeer ten
goede kwam in het leven.
Intueechen is de feestvreugde ten
top gestegen en groepen iicssendc
jongelieden trekken joelend langs mij.
Plotseling totst em van hen tegen nwj
op. waarbij hij mij een gevoelige duw
:ii ii-> niaaKstreek toedient. Keiiigszina
zt-ltelgd gnjp ik den onverigat bij h<n
vost (ii si el hem de vraag die aan-
«taande studenten wanneer zij niet
kaalKoociioren hoofden hun novilaata-
i ui doormaken, ontelbare malen ge-
:teld wordt: „Wio ben jij. ventje",
welke Hollatidsuhe uiidrukking dc
mail bogrljpelijkeru^jzo niet verstaat.
Met <«oii uitroep, die veel geleek op
iots aU: „Tokkennkêk". Wat waar
schijnlijk een oxnui» mo<:«t vorbcolden
verwijderde hij zich weer. Ik qjrak on
dst feest nog eeno Engclsdie m-liilde-
ics. die al vele Jaren in Florence
woonde en mij krasse «taakjes vertel
de van do vTOUWen in Italic. De vrouw
of liever het meisje uit dc hftere krin
gen. zoo reide zij. wordt in )»et alge
meen vóór haar trouwen heel klein
gehouden, nauwlettend Wordt ge
waakt, dat zij rich netjes cn ingetogen
gedraagt, want krijst ze den naam
van eenigszins vrij met mannen om
tA gaan, dan verkleint dat haar huwe-
Üjkskanoeji aanmerkelijk. Maar. altijd
volgens mijne zegsvrouwe, wanneer
ze eenmaal glarouwd zijn. dan komen
ze los, bang voor ni- t-trouwen behoe
ven ie niet meer ie zijn cn du» zijn *c
veel vri'cr en onsedw-ongeimr dan b.v.
!n het algemeen onze Hoilandsche pas
getrouwde vrouwtje». Dan springen Ze
edit wat je neemt „uit. desi l^and".
Ik laat deze bescliouwing voor wal
ze is «n kan uit den aatd der znak
niet oordeelen over de waarde of on
waarde ervan
De zaal i« intiiMchen keggt-Icopcu.
iedereen is gaan sottpeenRt. XN'at zul
len wij doen.' <-Uii u de waarheid te
regsen. l^n ik door al hei lawaai cn
dc ilrukr* cm mij wat W-if geworden en
mijn keel is hecl«maal dicht van dc
geweldige maaaa stof. die honderde
voeten bil lederen dan* hebben do«n
opdwarrelen, zóó zelfs, dar mijn smo
king overdekt i« met eeu grijze laag.
Ik stel u du* voor mn naar huls tc
gaan. want met »Uren dat h-t al laat
maar morgen moeten wtj met den
vroetrtrein naar Genua, waar wij een
ouden vriend van ons een laatst vaar
wel willen roero' pen, als hij om uur
met de llollandschc boot nnru- Insulin-
do wegvaart, zoodat wo tofh al niet
Ie voel slaap zullen kunnen genieten
vannacht
Maar a!» wij buiten konidi do
lucht te frisch om direct nanr hui
«aan eu wij gain nog «ven met <-en
taxi die in Italië heiisch niet duur
ziin nftar dc plnzalo Michal Ange-
even huiten Florence, t.-la hoo
per dan de stad. op cn prachtig punt
iip, van waaruit men «cn ovotzicht
i:"eft over gelioel Florence.
De fi iiache nachtlucht doel. tnii goed
on als wij op dc piarznle Michel
Angclo ov«r de et< eneu hfilustradc leu
nen, die de afscheiding vormt fwaohen
e«n lager gelegen stuk grond en dc
piazzale zelve, dan is mijn hoofdpijn,
die ik door stof on lawaai vanavond
heb gekregen als mot één slag wegae-
vaagd cn het, is met weemoed nmdi'l
wij morgen afreizen, dat ik mijn blik
ng eens laat glijden over hef, panera
ma van verlicht Florence, waaruit dc
torens dor eeuwenoude paleizen hier
en danr duidelijk opateken en Waar
door de Arno zich kronkelt als een z
veren lint.
c. n.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
bezorgt menige vrouw- ruwe cn roodc
werkhanden. Deze worden echter weet
spoedig gaaf, zacht en blank door Purol
L
Ik geloof dal het opschrift zoo
i»-
Jan Van Belle, in zijn leven schoei
mee .ter te deszt" stede, was dichter ti
taalkundige tegoder. Om dezen llaai
lommer, eertijds een geacht stadge
noot. het predlcnat te verkenen
waarop hij recht heeft, den naam
die zijn veelzijdigheid juist weergeeft
moest ik hem mijn lezenyvoors'.«Hen
óf als dichterlijk taalkundige óf als
taalkundig dichter, naarmate in zijn
persoon de taalkenner het winj, van
den didder, or. omgekeerd, do dichte-
over den taalkenner zegeviert. I)
vlag behoort de lading te dekken. Ook
den kiHiitensdirijver is het verboden
margarine voor boter te varkoopen. en
een goed gekozen opschrift is wel eens
liet halve werk..
In dit geval wa» de beslissing niet
gemakkelijk. De schriftuurlijke nala
tenschap van Jan Van Belle is niet
omvangrijk, cn zijn hoofdwerk is «en
Nederduitse he spraakkunst, öen gram
matica, die liii niet schreef, maar
,duhtte. Dit blijkt al dadelijk uit don
titel, die daarom wat lang geworden
is: „Korte "Wegwijzer ter Spel-,
Spraak- en Dichtkunden. Tot gemak
voor 't geheugen van Ouden en Jon
gen, in Nedcrduitsehe Diohtmaate, op
1H) Bladzijden gesteld". In 't voor
bijgaan doe ik opmerken, dat destijds
ooi; bejaarden zich wol eens in de spel
kunst oefenden. Niet zonder redui
richt de schoolmeester zich in zijn
oorredc tol de „teere Jeugd of Ifee-
en van fatsoen".
Houdcm bladzijden ja, watl
Grammaticale poëzie of poëtische
g-ammatistiekl Daar zit Ik weer.
icht- en taalkunde dingen in d:t
i-oek oni den prijs, en op dc laatste
bladzijde is dn beslissing nog niet ge-
vullen. Maar het bietp mil atin een
opschrift, aan een korte karakteiis-
Lok van den schrijver. Zelf noemt hij
zijn berijmde spraakkunst een „Ge
dicht van onze Moederepraake", maar
maat «si rijm zijn hem slechts midde
len ,.<-m langs dit Snoer mijn Lessen
uit te seeven". Toch slaat hij deze
middelen hoog aan. Als do heer Ch.
H Bobo. boek- en pnpierverkooper In
de Wsrmoenrtraat. anngemoedigd
dfx>r het groot© debiet, dezer Haar-
leinoche grammatica, zich bereid ver
klaart ©en Xederduitsche spraakkunst
in onrijm uit te geven, omdat liij tel
kens menscben ontmoet. ..die zulk
«en taalkundige verhandeling liever
n onrijm dun in lijm zouden leezen",
,'itidt hij Van Belle tegenover zich.
Wel heeft da Ijverige schoolmeester
twee dergelijke «tukje* eereed liggen,
maar aanvankelijk i* hij niet te bewe
gen het oene of liet. andere af te staan,
flij i# maar bang, dal een uitgave in
prooa /ójii berijmde v'ruenmalica, die
lilj „zeer lioog schatte", op den ach
tergrond zou dringen.
Spreekt hier de dichter, die liet voor
zijn verzen opneemt, of de onderwij
zer. dio weetdnt rijmpjes hot geheu
gen te hulp komen en voiaterken
Wio zich uit zijn kinderjaren herin
nert. boaveeI hij door rijmpjes geleerd
heeft voordat hij proza verstond, h
voneigd do tweede vraag lievestigend
te beantwoorden. Wat bobben wij al
len niet. voel io danken aan liet rijm'.
Wat onmogelijk scheen oni ie on:hou
den. ging er nooit meer uit. Do kin
deren die aan Van Belle's voeten za
ten, leerden ander© dingen dan wij.
Hij geeft zijn slachtoffertjes nier, min
der dan vijf en twintig voorbeelden
alleen van de verbuiging der naam
woorden; „vijf en twintig droomen,
nU «pooken nu mijn herssenpot geko
men". laat. hij z« loeren. En
•itookte door mans hoofd
De Donder treft uiet slegs do laag
ste daken-
De* Donder* kragt doet hoog© ber
gen kraaken.
Den Dondere ia door God oen paal
gcateld.
I>en Donder heeft de Heer© in zijn
gewald.
O Dondert die den Donderaar. In 't
vloeken
Bij Donder en bij Weèrlicht. kunt
b «zoeken.
Dit mag krachtige taal boeten, en
ik houd het er voor. da*, bet acht-
i i"nd'eoii**che kind. indien het al-
than* door dit gerommel 'uit mees
ter» mond nii-t doof of verslagen was
voor hij aan den zesden naamval of
ablativus toe was. na zoo'n voordracht
de geheimen der verbuigiivr door
grondde «n nooit meer vergeten zou.
Op mijn woord, ik koos uit h«; kaait
honderd, zoo niet het zachtste of
meuat welluidende, dan toch het minst
imdenkelijke voorbeeld. Ik zou «r een'
•ialo~»i« van ondeugden uit kunnen'
samcnstelJen; men brengt het argeloo-
ze kind zelf» op het Frunvhe pad in
Amsterdam, en laat. het daar. in den
voentivu» natuurlijk, een aanspraak
houden, die «en aanklacht Irevat:
,0 fran»o Padberngto Dlevenncst 1"
Waarop dan volgt, ter wille van den
zesden naamval cn van hel rijm: „Van
i franse Pad niet» gojd».
der 't best". Ik heb <r natuurlijk niet»
tcceu. dit l»*-k «en vermakelijk*
spraakkunst ie noemen, inaar vo;-g ei
aanstonds bij, dat noch dc dichter,
noch do uitgever, do lieer Izauk van
der Vinne. liet daarvoor hebben aan
gezien. Dit is liet juisl wat wij moei
lijk begrijpen kunnen. Mn welken
maatstaf moeien w J het voorgeslacht
meten? Wat betreft de opvatting van
het onderwija m de moedertaal: met
de Hiaatetaf die deze dichterlijke
grammaticus pus uau de hand d<*t,
Jan van Belle, dio een Iwkwaam «n
gezien onderwijzer was. Immers, hij
willigde ten slotte liet verzoek van
den heer Bohn in, nicdo op aandrang
van vrienden „die zijne h ellingen ge
weest waren", omdu-t zii hem verzeker
den ..veel meer nut uit dit kleine
werkje dan uit grootere van andere
schrijvers over do Nederduitse Taal
gehaald to hebben". Dit werkje was
zijn: „Korte Schets der Nederduitse
Spraakkonst". dat hij dus op school
gebruikte naast, zijn berijmde gram
matica. Zijn leerlingen, itun dc school
ontgroeid, verkozen het proza van huil
meester. Hij zelf hlpef de voorkeur ge
ven auu de poëzie.
Jan van Bell© was dichterlijk lyin-
golegd. Een dichter is iemand zoo
loeren u <l« woordenboeken ..die
zijne gedachten :u gebonden stijl uit
drukt". Dit deed onze schoolmeester
in zijn ..Kort© Wogwijzer". maar
zijn gedachten, louter grammaticale
gedachten, nemen geen hoog® vlucht.
Zijn onderwerp is ook wat zwaar Bij
liet verhaal vau .Saidja's karbouwen
het beeld is van Buskeu IInet gant
gij regelrecht de lucht in. Met deze
Haarlemsche grammatica komt ge niet
hoOgtr dan de eer.»u verdieping van
de huizen op de Oud* Gracht, waar dc
dichter woonde. Meest, beweegt hij
zich gelijkvloer». Hij is do prototype
van meester Pen tie wip. ook «en schep»-
ping van Muhatuli. «n Woutertje Pie-
!«r»e leerde nog niet veel anders dan
de narigheid waarmee de leerlingotjes
meester Van Belle vervolgd wer
den. Wel lang bobben wil er moe g«-
'ii, zoo was mijn gedaehtengang,
k zeg dit, otn de plotselinge, onver-
wachle verschijning van Indieohe kar-
bouwen in «en Hollandsch etidjc te
verklaren. Woutertje moest h«i juist©
ntlk
de
chttiend'e
cd 1
nde
Is zijn
mch© voorganger*, die
al» hij. door gesticht
«tden. Menig jeugdig zieltje moet on
der den last bezweken zijn. moest wel
prozaïsch worden, na het Ivoren en
overdenken van vernichtigen a'e deze
dat ik trade ha
Ik wen»!© dat gij trad op onze baan.
Ik wenste dat hij trade, nl waar' i
na I.eide.
Ik wenste dut wij traden lussen
heide-
Ik wenste dat gijlieden Iradi te
b«dd'
11c wenste dut zij traden in liet nel.
Na zoo'n strophe zesmaal opgezegd
to hebben, hebt k« kennis gemankt
met do aanvoegende wijs. maar aan
uw llefdo voor uw ntoedcrlAal zegt ge
goeden dac. voor altijd. Ga zelf naar
bed, man, aldus moet, bet, kind over
wogen hebben zonder zieh te durven
uilen, loop zelf naar Leiden of naar
•l« maan, wat destijds, terwllle van
het rijni. hetzelfde bcteckende Mam*
zulke stille wenschen baatten nic't. De
selioolmonareh bleef stevig in zijn
katheder zitten en geeft ©en nieuw les
je op. voo'- morgen:
Opdat ik treede in God» gewijden
Tempel.
Opdat g j treed, maar nimmer op
mijn drenipel.
Oplat hij treede, een trotsen pan'
gelijk.
Opdat wij trein, of. treedon in liet
slijk.
Opdat gij treedt, of, treed«t in de
huizen.
Opdat zij treên, of. ttecden in de
kluizen.
Jan van Belle bediende zirit bil zijn
taalkundig onderwijs van dicht-
kunet op de aangehaalde wijze. Ver
veelt hij ti' Hij wa* n:ct de eerste de
liest©. zijn leerlingen waren hein
later jaren dankbaar voor het
I»©ni ontvangen onderwijs, bekende
uitgevers verzochten hem zijn hand
schrift te mogen drukken, hij maak
te ©enigen naam. Dit alles «e mijner
verontschuldiging, dat ik n met een
achttrcixi'ceuwschen schoolmee
laatiir val, die u nog wel verzoekt
„nimmer zijn drempel t« betreden'
Maar nanr zulk© uitvallen moogt aij
liem niet beoord©cl©u. Dit zijn slerhts
dichterlijke vrijheden. Ge kent li«m
nog niet.
II E. KNAPPERT.
DE VERKIEZINGEN VOOR HET DUITSCHE RIJKSPRESIDENT
SCHAP ZULLEN ZONDAG PLAATS VINOEN.
DE VERKIEZINGSCAMPAGNE HEEFT HAAR HOOGTEPUNT BE
REIKT. DE POLITIE EN SCHUPO ZULLEN ZONDAG CEREED
8TAAN OM OP ALLES VOORBEREID TE ZIJN.
DE RUMOERIGE VERKIEZINGSCAMPAGNE TE PARIJS-
HET POOLSCH-TSJEGK I SCKE VERDRAG.
RUSLAND EN BULGARIJE.
Om het Duitseh#
presidentschap.
Do grbote dag nader). Zondag zullen de
verkiezingen plaats hebben voor liet rijk--
presidentschap. Het gaai tusschen de drio
bakende eandidsten on don communist
kunnén we wel bulion beschouwing laten.
l)e vraag U maar, wie president zal wor
den: Mui* of Hindenburg.
De verklezinjpenmpagn" heeft nu in
Duiteehland baar boogiepunt bereikt. Met
andero woorden„opgewonden menschen
BSiin na opgewonden vergaderingen iot
kloppartijen over.
In bet SpOT'.pabut to Berlijn bijvoort^ecld
hiold het Reichsblook een massabijeen
komst ten gunste van Hindenburg. Onder
anderen voerde Jarree bet woord, die zijn
voizoubt, zieh
welgevallen.
De m«nigle, die geen toegang bad kun
non krijgen, word builen toegesproken.
Na de vergaderingen hadden straatbetoo-
gingen plaaif, Kielen als „leve Hinden
burg" enerzijds on „!©vo de republiek"
anderzijds wei-i-kbmk'-n vuorldurend. De
zoon van Bbert werd door Boliupo's nfgre
ran sold toen hij „love do republiek" liep.
Mar* heeft persoonlijk redevoeringen ge-
honden in Zuid-Duitecblnnd. Overal waren
de vergaderingen druk bezocht, zoowel to
Pforzheim nis to SlnUgnrt. Mar* verklaarde
me: nadruk, dat tiij steeds do vrijheid der
katholieke kerk en baar actief optreden
zal voorstaan.
Naar gemeld wordt, gaat Hindenburg he
den «enige dagen naar buiten.
De i
tal vo.
Fr staaf heet wat op het spe! en het gaat
in hoofdzaak tusschen monarchisten en
publikeinen. "Welke der beide partijen zal
witrnesi zal afgewacht dienen te worden.
Niet alleen de Berlijn-cJie politie is le-
con Zondag genjobijiscerd. de gelieele
Schupo zil gereed moeten «taan om zoo
noodiuit te rukken. Uit «en cn ander
blijkt vpldoende, dal men nu Juist geen
rtiM'jr verloop verwacht.
Inzonderheid zal er voor worden gezorgd,
dal jeugdige elementen de orde niet zul
len kunnen versloren. De „Polizeiprasi-
dent" heeft in overleg met den minister
van Onderwijs hieromtrent maatregelen
voorbereid. De politie heeft verder op draabt
zoowel de ving van zwart-rood-goud als van
zwart-wil rood te beschermen, daar liet dra
gen en vertoornen van kleuren opgeval
dient te worden «ls te vallen onder liet
recht van de vrije meeningsuitlng. De
Schupo zul daarom krachtdadig optreden
tegen alle aanvallen op auto'© met vlug
gen versierd, tegen vlaggendragende per
son en, enz., zoodat de incidenten van den
eersten verkiezingsdag zich niet kunnen
herhalen. Bovendien zijn alle vergaderingen
samenscholingen enz. verboden, terwijl de
politie bevel heeft tegen overtredingen van
dit verbod streng op te treden.
In Duitschland heeracht groote epannirtg
wio er zal winnen, Marx of Hindenburg.
Enook in het buitenland ziet men
den uitelAg met groote belangstelling tege-
Uit Frankrijk.
De campagne voor de gemeen teroads-
i-erkiezUigen te Parijs, die recta hel
nieuwe luani-Jieifie-Paiatlevé verontruast-?.
Jaar zij heftig dreigde te worden, is
zooala we/ reeds meldden op Mont-
martre bloedig ing*«et. Bij het verlaten
van een verkiezingsmeeting werden na-
tu-nalieten cn faecitten aanltangere van
MiLcrznd door een groep eommuitizten
aangevallen, die tijdens de lioeing terolr
venschoten losten, waarbij drie dood en
vielen cn een tiental personen werden
gewond. Slechts twee communisten wer-
genrresteerd. Elders werden het Ka
li.1 Taitinger en zijn aanliareers aan
gevallen, waarbij ook een pacr personen
werden gewond.
Toncir.de hei ontbreken van voorzorg»
maatregelen 'e verklaren, doelt do pre
fect van poütia mode. dot de communie-
ten een valstrik hadden gespannen.
De oppositiebladen toonen zieh natuur
lijk hoogst opgewonden en zij eullcn de«e
droevige gelieuxteni-een tegen Psinlevé
Dc induik, welke deze bloedige l»ot-
s.-.ig be A gemsaSct. heeft eenigermatr
het dfact verminderd van do groote rede.
,l:o M:!l«r.(i(ii in «en bijeenkomst van
UOOÜ JteticcAlMen heeft gehouden.
-and u*<e liofiig» hesehuldigingen tegen
livrtuil, Panilcvc en vooral tegen Call-
laux, dien hij «*-n „protégé vau Duilsch-
land" noemde, llij proieoteerdo tegen
Caiilaux' owl hot bewind komen, nadat
•ie/o de Fioowhe belangen tijden» den
oot1<v hooft verraden.
Men i- vau oordeeL dot Milleeessd tut
liij leblcr der e'erieale, fascistische on
uhrap.itrioUloche groepen is geworden ©cn
vulgaire houdtag «atitieeotl, eeu grover,
toon aanst.iai n de welvoeglijkheid ver
ge-!. die een oud-president der exmblick in
wilt diende tc nemen.
Tsjecho-Siowakije
en Polen.
Naar aanleiding van de door de reguc-
rhijcn van Poten <-n Tsjeetro-Slowatkije
-Ji-uto ondertcekende verdragen, meldt de
roi-reHpuiidcnt van de „l'nirakf. Zig." te
Warschau, dat het arbitrage verdrag in de
eerote plaaie ten doel liccfl do oplosoing
van alle geschillen, welke kunnen vi
vlooien uit de regeling betreffende
Juwaizhwquaesiie. In het ondcitcekende
handeteverdrac is van belang, dat het den
vrijen doorvoel- van munitie regelt, f
dcite >l«r. oorlog met de bolsjewieken
ha-I 'JVecho-SlowftfcJJe d:n doorvoer -
mnnine geweigerd en ook later den ih
voer hom:--htjkt. Een open vraag blijft
ini li.^vcr het verdrag pei.lir zal zi^n
Ru-l.i :d. Zeer heeft het de aondachl
-.Mikten, dat de Bö/ete.ho gezare Woikof
nif'. deel heef: genomen aan de officie©!*
ontvangst en wel, naar beweerd wonlt,
omdat hij de toenadering beschouwt als
gerth: ngen Huslarvl.
In ver'Ktnd hierme-le, U een in do he-
gr-Aitir jscommissie door senator Bu;-:k
gehouden rede \*r. belang. Deze w.
schuwde n.1. in zeer krachtige bc-.>
•llngcn logen bei Ras?:sch« gevaar,
hij tegen de gewo->nte ir. het
communistiache beweging in Bulga
rije weliswaur ernst-ig was, docii dat
zii spoedig Ituar beteokeuis zou ver
liezen. indien <le eonnnunisten niet
door /.iiid-Sla\ië werden gesteund.
Zelfs moet de minister hebben gezegd,
dat de- geheel© beweging door Zmd-
SlaviO is georganiseerd om Bulgarije
ten ouder ie brengen.
De correspondent \au de Manehes-
Icr Guardian ziet in dez<© uitlatingen
een bevestiging van zijn vermoeden,
d;.l Moskou niet voor do beweging
verantwoordelijk kan worden gesteld.
Dc Bulgaarsche regeering heeft,heb
Russische gevaar als argument, ge
bruikt ont toestemming te krijgen voor
de uitbreiding van baar leger, doek
nu zij dit; doel heeft, bereikt, wordt
er in het geheel niet meer over de
rol van Moskou gesproken, zugk de
correspondent.
Verspreid Nieuws
DE SPAANSCHE KONING AAN
HET WOORD.
De bekende Fransche literatoren
Jéróme eu dean Tharaud, die een reis
door Spanje maken, 3iebben oen on
derhoud met koning Alfonso gehad-
Het kostte hen eenige moeite om het
te krijgen, want dc hofmaarschalk,
markies de Torres, had niet zonder
ironie verklaard, dat hij, ..ofschoon
men over liet algemeen in een monar
chie veel liberaler is dan m een demo
cratisch fand". vreesde de lieeren te
moeten teleurstellen. Ten slotte ts
lier toch gelukt, c-n Alfonso heeft op
buitengemeen vrijmoedige wijze met
de beide Franschen geprsat. Zij ver
tellen ©r een en ander jver in bet
blad ..l'aris-Midi" aldus het Hbld.
Alfonso begon met de groote veilig
heid i© roemen, welke ©r tegenwoor
dig in zijn koninkrijk heeracht. Ge
kunt. zcio zeide hij rustig midden op
straat met een vriend blijven praten,
zonder dat cr een politie-agent komt
om u tot doorloopen aan to manen.
r,« kmit na middernacht in de cafés
allo l.keurjcs der wereld drinken, het
geen ik u in New-York of Londen te
doen geef! in Madrid kunt. u schreeu
wen en zingen ale u er plezier in hebt
toi vijf uur 's ochtends. Slechts één
ding i- er Ffdcrt het Directorium ver
anderd. nl. dat men met geld op zak
kan wandelen zonder de, kans te loo
ped overvallen te worden. Er zijn
voorts geen stakingen meer. onze fa
brieken werken en da patroons zien
niet meer ©lken dag hun arbeiders bij
zich verschijnen, met de revolver iit
d© hnnd. om ben lo vermoorden, of
hun ©is-hrn te «'«Hen. Ge moet toe-
en dat dit alles de moeite waard
..Ja, generaal Primo do Bïvera
heeft ons buiten de Grondwet ge
plaatst en da» ie natuurlijk erg.
Zou men hek parlement heropenen,
zoo vervolgde de Konine zijn gemoe
delijk betoog, dan zou men zien hoe
de oude pari j'-n die het land naar
den ondergang leidden, haar geschil
len en kletspraat zouden hervatten op
liet punt waar Primo ze heeft afgebro
ken. Alles zou opnieuw beginnen en
de arbeid van twintig maanden zou
vernietigd zijn.De communistische lei
ders zouden meer dan. ooit tot aan
slagen eu stakingen ophitsen.
Wilgen» den Koning stele het volk
feit olijk geen belang in openbare aan
gelegenheden -. liet is een ontzaglijk
neutrale massa, die zich nooit met
politiek heeft bezie gehouden. Er zijn
in Spanje vijf a zesduizend politici,
meer niet. Het parlementarisme is
voor hen een onaantastbaar ideaal.-
Liever zou de natie ten onder moeten
gaan dan de parlementsledenDaar
tegenover slaan twintig millioen
Spanjaarden, die volkomen onver
schillig zijn voor politieke inanoevres
en slechts één ding verlangen: veilig
heid bij den arbeid en eerbied voor
hun eigendom. Moet men cm zesdui
zend personen plezier te doen er twin
tig millioen opofferen?....
Bui-,
h.. Hij nocinde «mi viert,,n doorvoer
a tnnnftte het Wwten naar Poten
i l©T«u-luaee«w voor dat land.
In c. a role heeft Rooetj verklaard Ju
C-:«ii ©j.raïe kan eijn van ©cn toelre-
vrju Loten tot de Kleine Entente,
ngezi'-n daartoe de grondstegen van dit
uentc gcwljrigtl ronden moelnn worden;
m«: werk*. In elk epeeteal geval
Rusland en Bulgarije
Dc diplomatieke medewerker van
Je Daily Telegraph verneemt, dat
men io Moskou zeer ontsticht is over
de arrestatie van een aantal Bulcan
sch© communistische studenten
Berlijn. Het vaste voornemen van Lu
ther cn Stresemann om geen enkel©
communistische samenzwering op
Duiischen bodem te dulden zal, naar
he.t blad hoopt, een goed voorbeeld
zijn voor andere landen en in het
bijzonder voer Oostenrijk. Het, betee-
kent «en gunstige verandering, ver
geleken bij de politiek van Rapallo,
waar de Duitscliers lot samenwerking
met Rusland geneigd waren. De te
genwoordige Duitache staatslieden
zijn van meeniug, dat iedere nauwe
samenwerking met de bolsjewiki moet
wonden vermeden, omdat doardoor
dc gezonde elementen in den staat.
Worden gedemoraliseerd.
De Weensclie correspondent van
Manchester 'Guardian meldt, dot dc
leden van dc Hritsche delegatie to So
fia, kolonel Wed ge wood, f.'Estrange
Mulone on Mackinder, zich herhaal
delijk mi ar het hoofdbureau van po
litie hebben begeven, waar zij zagen,
dat militairen en politie onophoude
lijk groepen van tic" 'ot vijftien per
sonen aanbrachten, die zoo zij mnar
©enigszins onder verdenking van com
munist isch-- gezindheid stonden, wer
den gevangen gehouden. Velen wer
den buiten de stad gebracht en daar
terechtgesteld. Do Engelsche en ac
Amerikaansch© gezant hebben bij de
regeering te Sofia aangedrongen op
een humaner behandeling van de ge-
Kulfof. de Bulgaarsche mini»!©!
vnn biiitcnlandsehe zaken, heeft in
een persgesprek verklaard, dat dc
Sportpraatje
Het programma voor Zondag.
Morgen gaan natuurlijk alten in Haar-
lem. (i:e van voetbal houden en dai z ij n
oi loowat 1 nxar den Schoterweg, om daar
twe«(ien beslissingswedstrijd tusschen
V. O. C. ©n A- D. O. (die de vorige week
san dc gjicinjaanlsUan Diel tol een Tesul-
iaat komJen komen) bij ta wonen. En de
Itertiebbers komen waarlijk niet alleen nii
Haar bin en omstreken. We vernemen, dat
een extra-trein ook een paar duizend Haag-
ïche cn Rottenlamsche supnortere ;-sn
Haarlem zal brengen.
I... i du* we«-r eens een ©chi voet-
buUeos; :e worden. Jammer is .iet eigen-
lijk. dal ie vreugde tenslotte aliicn avn
één kant kan zijn. want slechts één van
Ie twee club» mar het volgende tt 13,0/1 :n
de eerst» klas 6pelen'.
Gele: cn den uitslag v.m den wanhop-sen.
wedstrijd, die Zondag op het II. F. C.-ler-
r«in gespeeld werd. is liet natuurlijk niet
mogelijk, met eenigen goeden grond den
uitslag van den wedstrijd van inorgen te
voorspellen Z©er velen en ook wij
houden liet tenslotte op het technisch be
ter ©pel van V. O. C.. maar liet zal de
vraag wezen, of hel grootere enthousiasme
van Tap c.s. nicl meer gewicht in de schaal
zal loggen.
In Rotterdam gaan ©r n' stemmen, op
om te protesieeren u-gen het fel), dut
wanneer ook morgen ?vn van beide par
tijen wint -- hef Int zal besiissen, of V. O.
C. in do eerde klaes» inag blijven of
A. D. O. er in map k o in - n. Die w"lert
liever hel, doolgeoiiddolde laten beslissen.
Daar zon zeer zeker veel voor !e zeggen
zijn wan! daarmede.komt ook de waarde
van «en goal beier uit maar vergeten
moet niet worden, dat do coinpetitierepe-
ling bij dm aanvang van het seizoen ge-
publiceerd is.
Intuseohen zou het al hee! toevallig! we
zen, als do wedstrijd van morgen wederom
in een gelijk spel eindigde. Wij veiwaeb-
één der partijen!
We hopen, dat het «,,ii mooie, eerlijke
strijd zal worden, zoodat. inderdaad de
sterkste «n best spelende club het volgend
jaar in dc eere afdeeling uitkomt.
Hok in Zand voort' wordt een he\eekeuis-
dle wedstrijd gespeeld tusschen Znr.d-
aort eu Sparman. Dat gaat. zooals onze
zer* weten, óók om een plaats in de
nste klasee. Het zijn twee pootige elftal
len. die daar in de duinen elkander den
palm dar overwinning zullen betwisten.
Ook hier is een uitslag moeilijk t« voor
spellen. al zijn we geneigd, de mees:e kans
in Znndvoort te geven.
Verder hebben «r nog twee wedstrijden
tn het kampioenschap van Ntdertinn
'•«:*- n"",ehjk in Leeuwarden tusschen
ris':, en II. 13. S. eu m Breda ussthen
N. A. C. en Spatte.
