Haarlem's Dagblad | 1925 | 12 augustus 1925 | pagina 5

HAARLEM'S DAGBLAD

STORM, TORNADO EN
CYCLOON

OVER DE VERWOESTINGEN DIE DE CYCLOON
IN ONS LAND AANRICHTTE

WOENSDAG 12 AUG. 1925 TWEEDE BLAD

Borculo in Gelderland is het zwaarst getroffen, het stadje is een ruïne

In Borculo zijn 4 dooden en 200 gewonden, in en nabij Grave 6 dooden en ook veel

gewonden

Berichten over schade uit zeer vele steden en dorpen

Onze gewone medewerker, de heer J. J, Lin ten, doet hieronder eenige
belangrijke mededeelingen naar aanleiding van de ramp van Borculo

Tornado en cycloon. Hoe ontstaan ze en waarom draaien ze? Wet
van Buys Ballot, Achterblijvende en vooruithollende wind.
Plaatselijke depressies.

Een stormramp 3ls die in'Twente en
Gelderland was in ons land in deen
honderd jaar voorgekomen. Dat zulk
soort dingen in Amerika gebeuren, o
de Chineesche kust. by de Antillen,
daaraan was men gewend, daar zijn
er ieder jaar eenige meer of minder
hevige, maar bij ons zijn ze hoogst
zelden cn van een dusdanigen omvang
zijn ze zoo goed als nooit waargeno»
men. Wel zijn er zoo nu en dan wind*
hoozen, heel zelden waterhoozen. maai
die rijn meest heel plaatselijk, blijver
soms maar op een gebied van een H A.,
terwijl deze een weg van een 200 K M.
heeft afgelegd cn van een intensiteit
was als nog nooit beleefd, terwijl dc
uitloopers tot zelfs aan dc Noord*
Duitsche kust tc land zijn gekomen-

Hot is wel een echte tornado geweest,
de mcnschcn zagen een grijze, zich
snel wentelende zuil over het veld ko»
men aanstormen, alles op zijn weg ver*
nielcndc Dc snelheid is zoowat 80 K M
per uur geweest (een sneltrein rijdt er
zoowat 60), terwijl hij dc ergste ver.
wocstingen heeft aangericht in Borculo.
dus zoowat op het midden van zijn
weg, waar hij dus op z'n maximum was.
Hoe die dingen ontstaan, daarvan is
vrijwel niets bekend; in landen waar
ze vaker voorkomen. In Noord Aine»
rika, in de Missouri en beneden «Mis
sissippi vallei, op de Antillen en in
Indic en China heeft men ze sinds
lang bestudeerd: vele groote wervel»
stormen zijn nauwkeurig beschreven,
precies is hun weg nagegaan, hun snel*
hcid berekend, zelfs hun uitbreiding
en dc windkracht per M2. nor verder
dan het beschrijvende stadium is men
nog n:ct. Vcrmoid.lijk is hu on!-taan
tc wijten aan hevige clcctrische versto»
ringen in dc atmospheer en tijdens
hun bestaan worden zc vergezeld door
zwaar onweer, maar hoe die clcctrische
verstoring tot stand komt. daarvan
weet men vrijwel niets, het weer is in
de war. er zijn veel cn heftige plotse*
linge onweersbuien, de wind waait
onregelmatig en fel. dc barometer Is
verbazend onrustig, maar waardoor?
Ergens hoog in de lucht is een storing
die daar een geweldige beroering ver»
oorznakt en waarvan wc dc uitloopers
dan op aarde ook bemerken. Mant
meestal blijft het bij wat onweer cn
heftige wind. de eigenlijke hoozen of
wervelstormen blijven meest heel hoog
in dc lucht cn komen daar weer aan
hun eind ook; op warme zomerdagen
ziet men een heel enkele maal wel eens
zoo iets Maar soms komt er contact
tusschcn dc onweerswolk cn dc aarde,
hoe. dat is ook alweer onbekend cn op
een eveneens onbekende wijze neemt
in die contactplaats de luchtdruk sterk
af- Van alle kanten stroomt lucht naar
dat vacuum toe en hoe lager dc lucht*
druk is. hoe sneller natuurlijk. Nu Is
zoo'n contactplaats naar heel klein, en
kele tientallen meters in doo,*ncc er.
het ..verval' in luchtdruk, d. w z. dc
snelheid waarmee dc luchtdruk 1 c M
per eenheid van lengte lager wordt, t<
dus heel groot, in de meteorologie zegt
men dc ..barometrische gradiënt is heel
groot". Hoe grootcr dat verval nu ts.
des te sneller en met des te
meer kracht zal de lucht tocstroomet.
om het vacuum op te heffen; ieder bc»
grijpt dat als over 10 Meter afstand dc
luchtdruk daalt van 760 tot 700 m-M
of dat dat over 1000 M het geval is.
de lucht in het eerste geval veel snel*
lcr cn veel heftiger naar het punt van
700 m-M. zal tocstroomcn dan in het
tweede: men rolt vnn een zeer korte,
zeer sterke helling nu eenmaal sneller
naar beneden dan van een lange, flau*
wc glooiing-

In zoo'n hoos nu. of wervelstorm. Is
dc luchtdruk inwendig heel laag. dc
omvang er van is maar klein, dus de
barometischc gradient is heel groot cn
de wmdkrach: dus ook: men heeft zelfs
wel eens snelheden geconstateerd van
170 K.M. per seconde, overeenkomende
met een luchtdruk van 500 K.G. per M2

Daar is niet veel tegen bestand, dat
begrijpt ge wel.

Maar hoe komt dat ding pu ann 1
_Jiaien? Als er van alle kanten lucht
naar één nunt toestroomt, za! men zeg*
gen. dan nceft men daar wind uit alle
richtingen, maar nog geen wervelwind.

Die draaiing wordt veroorzaakt door
de aswenteling van de aarde cn wel
gc'.dcn daarbij merkwaardige regelma.
tigheden nJ. op het Noordelijk half.
n.nd is dc draairichting tegen die van
dc wijzers van een tiurwcr; in. op het
Zuidelijk halfrond is ze in de/elfde
richting als van dc wijzers. Dit ver*
schijnsel was allang hekend. maar de
Nederlander Buys Ballot heeft er het
eerst een vcrkfarit)g van gegeven
van hem is dc wot afkomstig: wanneer
men op het N. halfrond met den rug
tegen den wind gaat staan, heeft men
den lagen barometerstand aan den
linker* den hoogen aap den rechter
hand. of wat op hetzelfde neerkomt;
kijkt men uit een punt van hoogen
luchtdruk naar een punt van lagen
luchtdruk dan komt on het Noorder
halfrond de wind van links. Dat geldt
heel algemeen, niet alleen voor van die
plaatselijke windhoozen. Feitelijk hebben
wo doorioopend met van die wervel*
wmden tc maken, vooral 's winters,
maar dan spreekt men van depressie:
cn het gebicxl daarvan is veel cn vcc
grootcr, eenige honderden K.M. cn van
een wervelwind is daarom plaatselijk
niets te merken; wel verandert in een
paar dagen de wind voortdurend van
richting cn wel z:c! men op dc weer*
kaartjes de windpijltjes allemaal om
het minimum heendr-uien.

Hoe komt dat? Dc lucht draait met
dc aarde mee. even snel als wij (anders
was er een voortdurende stormwind en
woei alles vap dc aarde aft. Maar nu
is ergens een gebied van lagen druk.
bijv. op 45 gr. N B. Lucht van 60 gr. N'.B
waar noogc druk is. zal tocstroomcn
om het op tc heffen cn wol in
rechte lijn langs den kortsten
Maar die lucht van 60 gr. N.8. draait
met dc aarde mcc met een bepaalde
snelheid, die van 45 gr. ook maar snel*
Ier. want hoe dichter hij den acquator,
hoe grootcr dc ©mwcntclingssnolhoid.
De hoek snelheid is overal wel even
groot, maar dc snelheid aan dc opper*
vlakte natuurlijk «niet, die is aan den
acquator 'net grootst cn aan den pool
o Dc lucht van 60 gr. met een snel*
heid die daarbij hoort blijft on 45 gr.
gekomen, dus achter bij dc aarde, beter
gc/cgd. bij dc vaste dingen aan dc aard.
onp* rvlaktc op 4 gr. cn onze Noorden
wind wordt dus Noord«Oost.

Met een luchtbeweging van .10 gr. naar
45 gr., in theorie dus een Zuiden wind.
i% het net andersom. d:c gaat sneller
dan dc aarde op 45 gr., is dus voor. cn
wordt dus inderdaad een Zuidwesten
wind.

Voortdurend vormer» er zich boven
den Atlantischcn Oceaan van die gc»
bicden van lagen druk. vaak van uitge*
strekte oppervlakte, die vandaar af zicj
ip Noord.Oosfcclijkc richting bewegen
cn steeds wijder worden. Strijk: zoo'n
depressie ós-er ons land. dan hebben
wc dus eerst Ni-orden tot Noord*Oos*
ten wind. dan als het minimum boven
ons is zoo'n beetje wind uit alle rich*
tingen. cn is het minimum voorbij, dan

ind uit Zuid of Zuxl»West.

Een windhoos is nu feitelijk niels an
ders dan een zeer kleine en zeer plaatse
lijke onregelmatig cn plotseling onlstaan-
de depressie,, die echter, als bovenge
zegd, door z'n weinige uitgestrektheid een
heel grooten baronietrisclieu gradiënt en
dus veel grooter windkracht cn daardoor
vaak veel verwoestender werkt dan een
normale storm, vooral door zijn snel
wervelende beweging (tornado de Spaan-
sche naam beteekeut draaien, evenals de
naam cycloon van het Grieksche cyklos
is cirkef afstamt). Een cirkel is het eigen
lijk niet, maar een sru' ronddraaiende
spiraal, met in het midden de grootste
snelheid.

I J. LUIJTEN.

In ons vorig nummer hebben
reeds mededeelingen gedaan ovc
ramp die Maandagavond het oostelijk
deel van ons land getroffen heeft.

Na het verschijnen van ons blad heb»
ben wij 's middags en 's avonds nog
zeer uitvoerige mededeelingen op onze
nicuwshordcn gepubliceerd. De vele
nieuwsgierigen die zich voor onze bu*
rcaux verdrongen, bespraken de ramp.
met deernis begaan jegens dc zwaar
getroffen landgcnootcn.

Steeds werd met het binnenkomen van
nieuwe telegrammen de omvang van

den dc berichten binnengekomen zijn.
is het duidelijk, dat inderdaad van een
*mp gesproken moet worden.

Hoe het onweer en de orkaan

opkwamen.

Het onweer, dat Maandagavond tus*
schen 6 cn 7 uur boven het Oosten van
Gelderland woedde, heeft door den ge=
wcldigen orkaan, die het onweer ver*
gezclde. over een brcede strook tus*
schen Zevenaar en Oldenzaal. op tal
van plaatsen een ruïne aangericht, wel*
ke een schade met zich brengt, die
ongetwijfeld in dc milliocnen loopt. Een
globale raming alleen van Borculo geelt
reeds een cijfer van 3 a 4 millioen gul*
den.

Verder zijn bijna uit alle steden en
dorpen in Oost»Gelderiand berichten
gekomen over verwoestingen.

Ook Grave en omgeving in Noord*
hrabant zijn zwaar getroffen.
In Gelderland heeft Borculo het meest
te lijden gehad.

De orkaan is blijkbaar gegaan over
Noord«Brab3nt. waar vooral Grave en
'net dorp Zeeland getroffen zijn. ver*
der over Zcvcnaar en Didani. om over
Ruurlo cn Borculo heen te vagen, over
Hengelo, Enschedé en Oldenzaal, om
daarna ook in Duitschland verwocstin*
gen aan te richten.

Hoe Borculo door de
ramp getroffen is

Omtrent hetgeen precies geschied is
vernam een correspondent van het
Handelsblad, dat Maandagavond even
voor 7 uur een angstwekkende wind*
stilte intrad, terwijl dc wolken zich jn
ioodzwart kleurden. Het was drukkend
zoel en het werd geheel donker. In het
Westen van het stadje stak plotseling
een hevige wervelwind op, die voortdu*
rend in hevigheid toenam. Een vreese»
lijk windgchuil cn geloei zooals -men
nog nimmer gehoord had, steeg op, on*
middellijk gevolgd door een ontzettend
gekraak en oorverdoovend lawaai van
instortend gesteente, vallende dakpan*
ncn cn neerslaande hoornen. De ty>
phoon verspreidde zich door de nauwe
hoofdstrant, alles met zich meeslepend
en wegvagend in Oostelijke richting.
Toen men reeds in het Westelijk ge*
dceltc van dc plaats alleen nog dc in
stroomen neergutsende regen cn hagel
hoorde, vernam men nog steeds in dc
verte het loeien van den orkaan in het
overige gedeelte van Borculo.

„Toen wij ik met een kind van
een jaar op den arm en een vrouw met
een 4-jarig meisje aan dc hand uit
ons huis vluchtten", vertelde een bewo*
ner. „zagen we reeds den gcheelcn kerk*
toren in balken en splinters op den
grond liggen, terwijl dakpannen cn stee»
nen van de Instortende huizen ons om
de ooren vlogen: alles moet zich in en*
kele seconden, den tijd dat wij naar
beneden vlogen, hebben afgespeeld".

Vele inwoners zijn door den schrik
bevangen; zij antwoordden wezenloos
op gestelde vragen, vertellen alleen, dat
de straten reeds hezaaid waren met
puin en pannen, toen zij hun woning
ontvluchtten.

Enkele menschcn, die wezenloos over
straat liepen, vertoonden teckencn van
krankzinnigheid.

Zeer vele huizen waren Dinsdag reeds
verlaten, het huisraad is onbeheerd
achtergelaten. Dc lange dorpsstraat is
wel het ergst geteisterd; de straat is
een ruïne, huis aan huis zijn de boven»
verdiepingen ingestort of dc daken af*
geslagen, balcons werden afgerukt en
liggen tusschcn het puin, een wieg lag
aan den kant van den weg. De palen
der clcctrische centrale zijn afgeknapt
of omgebogen. In een café was dc zol*
der naar beneden gekomen, een mcu*
belwinkel vertoonde een totale ver»
woesting. er was blijkbaar niets heel

Hulpverleening is noodzakelijk

gebleven dan een tweetal luie stoelen,
waarop dc eigenaar zich op straat had
uitgestrekt. Alleen een uithangbord was
verder het bewijs, dat hier eens een
fietsenwinkel was geweest; het intc»
ricur vertoonde slechts eenige ijzerge*
raamtcn. wanrtusschcn geheel gaaf ecni»
ge fietslantaarns lagen. Flarden van gor»
dijncn wapperden uit de ruitlooze ra*
men, waarvan kozijnen waren raeege*
j slcurd, beddengoed hing in wanorde uit
de daklooze zolderverdiepingen.

Van een heercnklccdingmagazijn was
het bovenste gedeelte totaal vernield.
dc winkel zelf was herschapen in een
chaos; alleen hingen cr nog onbeToctd
een rijtje keurige overhemden geprijsd
cn wel als een tarting aan dc woeste
1 elementen.

Hoezeer dc typhoon heeft huisgc*
houden blijkt wei uit 't feit, dat men in
een sloot zilveren trekpotten heeft gc»
vonden, afkomstig uit een 40 meter
verder liet dorp in gelegen zilverwinkcl.
Ook het huis van den burgemeester
jhr. Dc Muralt is geteisterd; vooral
daar in dc buurt is ernstig huïsgchou*
den. Zware boomen zijn er ontworteld
en versperren in dichte rijen den weg.
Tuinen cn te velde staande gewassen
zijn een prooi der elementen gewor*
den.

Treurig Is de aanblik welke Borculo
uit de verte thans oplevert. Het aardige
stadje ziet eruit als een plaats, die een
bomaanval heeft doorstaan. Geen to*
rcinspitscn, maar afgebrokkelde muren
waren uit dc verte waarneembaar. Over
al zug men dc dakspanten van de van
hun pannen beroofde huizen. Dc oogst
In het veld. grootcndcels haver, die op
schoven stond, was her* en derwaarts
verspreid. Dc ijzeren telefoonpalen
langs den weg waren omgebogen bij»
kans met een hoek van 90 graden. Hou»
ten palen werden totaal versplinterd en
dc weg was bedekt met afgevallen tcle»
foondraden.

Dc Protestantsche kerk mist dc toren»
spits en is ook aan dc zijbeuken zwaar
beschadigd. Ook van de Roomsche kerk
is de torenspits afgeslingerd.

Uit verschillende gegevens valt op te
maken, dat de wervelstorm zich heeft
hewogen van West naar Oost, want
men hoorde het donderend geraas der
instortingen van huizen het eerst aan
de westzijde der stad en toen het daar
reeds stil was hield dat geraas in het
oosten nog aan.

Wellicht heeft het feit. dat voor dc
bui zoo velen in de huizen vluchtten,
talrijke menschen van den dood gered.
Er zijn nu wel vele gewonden van wie
verscheidene ernstig getroffen, maar gc*
lukkig weinig dooden. De zolderingen
hebben, hoewel instortend, nog ruimte
gelaten voor de arme bewoners, die
daar binnen waren gevlucht.

Een correspondent der N R. Crt.
seinde over een hezoek aan Borculo:

Men krijgt den indruk van een dorp
dat door een nardheving geteisterd is.
Alle straten zijn bedekt met een dikke
laag puin, gcbro"kcn dakpannen, stcencn.
glas enz, terwijl hier en daar stukken
meubel, soms straten ver door den or*
kaan meegesleurd, tusschcn het puin
werden gevonden. Wij zagen zelfs wie»
gen cn ledikanten tusschen dc puinhoo*
pen midden op straat. Het behoeft wel
geen betoog dat dit alles een trooste»
loozcn aanblik geeft.

Dc groote gebouwen, zooals het te»
legraaikantoor. het gemeentehuis, zijn
er betrekkelijk nog goed afgekomen,
hoewel ook daar zeer veel schade is
aangericht. Het spaarhankgchouw is
cchtcr zwaar beschadigd. Stukken uit
den gevel zijn weggescheurd en het dak
is grootcndcels vernield. De beide kcr*
ken van het plaatsje, dc protestantsche
cn de R.K. kerk, hebben hun toren*
spitsen verloren, terwijl dc gebouwen
zelf zeer beschadigd zijn. Er is geen
plaats in het kleine stadje, waar men
niet de tcckcncn van den orkaan kan
waarnemen.

De ij/.eren telefoonpalen zijn op som*
migc plaatsen geheel kromgebogen, ter*
wjji zij op andere plaatsen dikwijls bij
den grond zijn afgeknapt. Overal is het
dan ook een warnet van draden cn pa»
lcn. Hierdoor was het onmogelijk gc*
worden hulp van buiten tc vragen, zoo»
dat het zeer geruimen tijd heeft ge»
duurd, voordat de ramp zelfs in dc
naaste omgeving bekend werd.

Enkele telegraafambtenaren hebben
eerst een tocht naar Lochcm moeten
maken, om van daaruit de omgeving tc

aarschuwen.

Het was Maandagavond zeer moeilijk
om Borculo te bereiken. Alleen per auto
gelukte dit. Trefhen liepen niet meer,
daar de rails op vele plaatsen vernield
waren. Auto»verkeer was evenwel ook
moeilijk, omdat op verschillende plaat»
sen dc wegen door omgewaaide boo*
men versperd waren.

Wat de burgemeester van
Borculo vertelde.

Jhr. dc Muralt, lid der Eerste Kamer,
burgemeester van Borculo, vertelde aan
een journalist;

..lk heb gezien hoe Lier in België er
uit zag. toen het zevenmaal was gebom»
bardccrd door de Duitschers, maar dit
is erger, veel erger".

Jhr. Dc Muralt verklaarde in zijn wo*
ning te zijn geweest, toen de ramp
plaats greep. Hij waakte bij zijn echt*
genootc. die ziek tc bed lag. Een oor»
verdoovend gekraak maakte hem duï»
dclijk wat cr gebeurde; hij boog zich
over zijn vrouw ter bescherming voor
haar lichaam, wachtte zoo af hoe het
mot hem gaan zou. Wie de verwoesting
aan en om zijn huis aangericht, ziet.
begrijpt welk een angst men ook daar
uitstond.

Maar weldra was de burgemeester die
angst kwijt en nam

het reddingswerk

in handen, wan 'i zijn wetenschappe*
lijkc kennis als ingenieur hem goed te
pas kwam.

Hij seinde de regccring om hulp ei
vroeg 500 militairen aan om van zijn
gemeente te redden wat cr nog te red*
den is. Hij requireerde brood cn andere
voedingsmiddelen van elders voor zijn
van alles beroofde gemeentenaren.

Burgemeesters van omliggende ge*
meenten, n.l. de heer Wittewaal. bur*
gcmccstcr van Lochem, dc heer Mulder,
locoburgemeester van Zutphen. de dok*
ters uit Laren ten Bokkel Huinink cn
l'lantcnga, de Zutphensche dokters
Franken en Siemens en een wijkver*
plecgstcr uit Zutphen snelden toe
gaven hulp aan de arme getroffenen.

's Avonds werd reeds hulp in Bor*
culo verleend door de brandweer uit
Zutphen. Bovendien waren
jvan-de Heidemaatschappij. Dc brand'
weer werkte, daar de clectrische gelei'
ding stuk geslagen was. met zoeklich*
ten. die akelig hel schenen over dc
trieste duistere omgeving, waar alles
ccn ruïne was.

De burgemeester verklaarde, dat bet
ry'k moet ingrijpen om hulp te bieden.
De muterieele schade in Borculo schab
te hij op 4 millioen gulden.

Van c/c 5000 inwoners, die het nijvere
stadje telde zijn er zeker 2000 volstrekt
dakloos, de anderen wonen nog in de
puinen.

Hier zal, zei hij, het rijk moeten be*
talen met of zonder een daarnaast wcr»
kende steunactie, want dc bevolking
van Borculo zelf is financieel weinig
krachtig en thans door de ramp geruï'
neerd.

Dc bevolking die Maandag nacht
grootcndcels in de buitenlucht door»
Dracht, moet. zoo zei de burgemeester,
::i een half jaar een nieuwe stad heb*
ben en dat kan. als dc regeering niet
talmt met "net beschikbaar stellen der
noodigc middelen.

jrculo bijeen in het ge*
mccntchuis of althans in ccn nog bchou*
den gebleven deel ervan, om onder let»
ding van den burgemeester ccn comité
tc stichten tot regeling van het red»
dingswerk. Het plan was ook de hulp
van landgenooten te vragen, die de
Borculoschc kinderen willen opnemen.

Nog Maandagavond zijn enkele gc*
teisterde gebieden bezocht door den
Commissaris der Koningip in Gelder*
land Mr. S. baron van Hicmstra.
verge2old van dr. Zwol. officier van ge
zondheid tc Amsterdam. Het was hen
evenwel niet mogelijk ook ip Borculo
tc komen, dit kon niet voor Dinsdag*
morgen.

Ijct Roodc Kruis heeft ook hulp ver*
Iccnd.

I

De dooden en gewonden
te Borculo.

In ons nummer van Dinsdag is al
gemeld, dat er te Borculo drie dooden
waren. Nu blijken er meer te zijn.

Een wonder mag het hcctcn, dat ge»
lukkig slechts 4 dooden tc betreuren
zijn. Zü hebben zich uit dc neerstoren»
dc huizen niet meer kunnen redden.
Het zijn de 30*jarige slagersknecht
■Nycnnuis. het 9»jarig zoontje van den

timmerman Groofers, de 60*}arige schil*

der G. Gusthoven, terwijl dc tjaam
van het vierde slachtoffer nog onbe*
kend is. Het aantal gewonden, waarop»
der vecle zwaar gekwetsten, loopt in
de 200. Een deel vap hen wordt in en»
kele. nog gedeeltelijk gespaard geble»
ven gebouwen in de gemeente verpleegd
terwijl velen naar elders zijn vervoerd.
De doktoren ten Bokkc! Huinink cn
Flantenga, hebben hot gemeentehuis tot
ambulance ingericht, terwijl voorts
medici uit Zutphen cn Barchem. als»
mede hoofdverpleegsters uit het Oude
en Nieuwe Gasthuis te Zutphen, de
eerste geneeskundige hulp verleenden.

Het grootste gedeelte van dc bevol»
king heeft de tegenwoordigheid van
geest gehad onmiddellijk hun huizen te
verlaten. Daaraan is het te danken,
dat de ontzettende ramp zoo betrekke»
lijk weinig slachtoffers gcëischt heeft.

Een trein ontspoord.

De spoortrein RuurloBorculo is uit
do rails gerukt; persoonlijke ongeluk»
ken zijn eoh'ter piet voorgekomen. In
de buurt van het tramstation is het
een ware woestenij.

Óver dit ongeval wordt nader gc»
meld:

Trein van 6 u. 58, die Maandagavond
uit Neede naar Borculo vertrokken is,
is even voorbij Haarlo ontspoord. Door
den plotseling opgekomen storm, die
zich tot een orkaan ontwikkelde, stoom»
dc dc trein toch al langzaam op. Plot»
scling sloeg dc bliksem in een zwaren
eik vlak langs de lijn. Deze viel vlak
voor de locomotief neer. waardoor de
locomotief ontspoorde. Een gciuk was
dat dc trein, die onmogelijk tegen de
orkaan op kon komen, slechts lang*
zaam reed. De locomotief Gel om. ae
stoker sprong cr tijdig af. Dc machinist
kon dit echter niet meer. Maar hij kon
na ccn ruit ingeslagen te hebben onge»
deerd uit de machine komen. Een per»
soncnnjtulg derde klas. dat vlak achter
dc locomotief liep, kantelde, doch bleef
hangen. Van het rijtuig 2e klasse werd
het voorbalcon ingedrukt.

Grave en omgeving zijn
ook geteisterd

Hier zijn minstens 6 dooden
en vele gewonden

In de omgeving van Grave is het ook
noodweer geweest.

Te Langenboom (gem. Escharen) ia
het dak der kerk der Dominicanen in*
gestort De toren werd opgenomen en

3 den tuin geslingerd, huizen zijn in

kaar gestort en boomen afgeknapt,
zoodat het geheele dorp een ruïne
lijkt.

Een school met onderwijzers woning,
niet laDg geleden nieuw gebouwd, is
in elkaar gedrukt Meer dan 20 huizen
van het kleine plaatsje zijn verwoest.
In Zeeland is het aantal verwoeste hui»
zen nog grooter en bedraagt meer dan
49. Ook stevige nieuwgebouwde huizen
zijn in den cycloon weggevaagd. Som»
mige huizen zijn geheel verdwenen. Da»
ken werden tot op groote afstand door
den stroom meegenomen. Geheele lanen
zijn verdwenen. Alle boomen waaronder
eeuwenoude zijn afgeknapt en ontwon
teld.

In Zeeland zijp een moeder en een
kind door puin bedolven en gedood.

Het staat vast. dat het aantal dooden
in deze streek ten minste zes bedraagt.
Het aantal gewonden is legio en niet
tc tellen, omdat de slaohtofters meestal
binnenshuis, door neervallende balken
en gesteente zenn getroffen. Velen heb»
ben armen, beenen of pols gebroken.

De ruïne is eenvoudig niet te be»
schrijven. De wegen zijn onbegaanbaar
en zelfs ijzeren met cement gevulde
telefoon» en telegraafpalen zijn geknakt.
Militaire hulp is ingeroepen om de
ruines op te ruimen en dc gewondep en
dakloozen te helpen.

De chauffeur van der Buigt uit
Uden werd met zijn vrachtauto opge»
nomen. De man :s een eind verder
zwaar inwendig gekneusd op den weg
gevonden, zoodat men voor zijn levep
vreest.

Hengelo ook zwaar
getroffen

Hier zijn eenige groote boerderijen
en ook verschillende huizen vernield.
De oogst ligt plat geslagen op het
veld.

Een jongetje van 14 jaar van B. is
onder een omgewaaidenwoonwagen
doodgedrukt.

In de prachtige Bcurslaan zijp alle
boomen ontworteld. Bij de boerderij
Gcerdink zijn 21 zware eiken omge»
waaid. De rijkswegen zijn door de om»
gewaaide boomen versperd. Hon der»
den boomen zijn ontworteld.

In tal van wonigen is geen ruit heel
gebleven. In de buurschap W'oolde zijn
drie woningen half ingedrukt.

Bij de bontweverij Instilinde is het
bovenste deel van den zwaren fabrieks*
schoorsteen afgedukt. Ook het boven»
ste deel van den koeltoren der Centrale
is afgewaaid.

Verder is nog een woonwagen omge»
waaid. waarbij twee kinderen zware
brandwonden kregen.

FEUILLETON
DE GEWELDENAAR

Uit het Eugetsch van
A1ARJOK1E BOWEN.

74)

Hij had zijne gelof'en niet kunnen
gestand doen. Hij was Delia Scala
van geenerlei dienst gewees* cn nna
Valentine nie' gered, iiij had gefaald.
Allo plannon welke hij gesmeed had,
waren even onmogelijk gebleken om
'en uitvoer gebracht 'e wor
den. Hij gevoelde bit'cren spijt
over de valsche hoop welke hij
Valentine binnen deze kerk had in
geblazen. Misschien had zij erop ge
rokend en heden was 't haar trouw
dag en stond hij hulpeloos daarbui-
!cn~Hoewel hij wis* da' 't zuiver gek
kenwerk was. dat hij er zijn leven
voor nie's aan waagde en hij nauwo-
welijks bad kunnen zeggen waarom
hij hierheen was gekomen, had hij
onder zijn pij een dolk verborgen.
Hij gevoelde zich wanhopend ge*
wond, zoowel in hart als in trots-
was niet zoozeer wegens 8e lief

de voor Valentine Visconti, wat im
mer meer verbeelding was geweest
dan iets anders het was 't besef
an zijn falen, zijne zelf-vernedering
n 't bi"ere gevoel dat Visconti hem
uitlachte.

Zou beter wezen een romanti-
schen dood te sterven dan zich bloo*
gesteld te voelen aan ongenade ter
eener zijde en nederlaag aan de ande
re. Een opzicht.bnrend einde ter wille
van eene vrouw zou inderdaad niet
af te keuren zijn. Me* deze nieuwe ge
dachte in zijn brein verliet bij plotse
ling den muur en baande zich met
sterke armen een wee door bet volk
naaf de stoep v<an do kerk.

Tiet. was maar ne1 op rijd.want een
ploselinge kreet van bë' volk en een
beweging der soldaten om orde te hou
den zeiden hein dat de stoet de kerk
gin? verlaten. Het dringende volk
werd flink tegengehouden door de
sterke hellebaarden der soldaten.
Doch bet gelukte Conrad, deels we
gens zijne kleeding. meer nog wegens
zijne sterke armen, naar voren te
dringen- waar bij terech1 kwam ach
ter een reusachtig grooten Duitschen
huursoldaat. Met. een oog op het
blonde baar cn de vriendelijke blau
we oogen fluisterde Conrad zijn lands
man in zijne moedertaal toe, Vriend
heb medelijden."

De soldaat keek ach«er Kern.

,-Sneï zeide Conrad, ,,Taat mij

naas' u staan-"

De soldaat glimlachte om zijne
nieuwsgierigheid en gaf hem een klei
ne ruimte. Toen richtfe Conrad aan
de s*oep der kerk zijn scherpe blikken
op den prachtigen stoet, die de kerk
verliet. Zijne oogen zochten naar Gian
Visconti. Het was slechts vier maan
den geleden sinds hij hem voor 't
laatst gezien cn vrij met he;a gespro
ken had als zijn uitverkoren vriend
doch 't scheen jaren geleden. Sinds
dien Gjd was Visconti nog aanzienlij
ker geworden en toen Conrad zijne
bekende gestalte aanschouwde scheen
hij hem vervreemd toe.

Visconti stond met de muts in de
hand op 't volk neer te zien. Conrad
vond dat hij er veel ouder uitzag
zijn gelaat was somber en geenszins
van een man die bet toppunt van eer
zucht bereikt had. Langzaam trad hij
de stoep nf zijne uister aan den eenen
kan'-, haar bruigom aan den andere.
Hij sloeg geen aebt op 't juichende
volk en keek ontevreden neer. Con
rad lette bijna niet op Valentine die
er nog witter uitzag tan .haa- wi«e
bruidskleed en vaag voor zich uitstaar
de- Hij bemerkte niet dat 2ij geheel
veranderd was en hij had ook geen
oogen voor den opgedrilden, fattigen
bruigom alleen maar voor Visconti
De stoep was dik met bloemen be
strooid t 't gevolg van' heeren en da
mes schitterde van kleuren en edel

gesteente en stroomde nog s'-eeds de eenmaal beproefd, doch faalde. Nu

kerk uit, toen Visconti op drie passen
afs'ands van ConTad gekomen was en
deze voordat de verschrikte soldaat,
hem kon tegenhouden, met uitgestrek
te armen op hem toesprong. Visconti
bleef staan en allen achter hem, één
stroom van schitterende pracht-

Conrad sloeg met breed gebaar zijn
kap terug; onder den indruk van het
oogenhlik was hij tot alles in s'aat.
Wat hij eigenlijk wenschte te doen
wist, hij zelf nie', doch het was een
treffend oogenblilc. Hij kreeg een kor
ten indruk van Valentine's plotseling
veranderd gelaat en trok ziin dolk.
,,Nog een huwelijksgeschenk!" riep
bii met luide stem en stortte zich op
Visconti. Toen geraakte hi.i in volko
men verwarring, en gevoelde zich
vastgrijpen en binden te midden van
't wilde geschreeuw om hem heen-
terwijl ziin dolk- die afgestuit was op
den maliënkolder onder het zacht,
rooskleurige wambuis, vergeten op de
s'oem bleef liegen.

..Graaf Conrad?" klonk hef duide
lijk hoorbaar van A'isco"ti's limiet» te
midden van de fcr>h«ri=ehe verwarring
..Conrad von Schulembore

Ja riep Conrad nit. die worstelde
fussehen de 'wee soldaten welke hem
vasthielden. ..Mank 'hans uw zege
praal volkomen. Visconti. Ik bad tt
willen dooden. Nu kunt cii 't mij
doen dood mij. Gij hebt *t reeds

heb ik 't beproefd en faalde eveneens.
Maak er 'hans een eind aan 1" Hij
zou nog meer gezegd'hebben, doch de
soldaten 'rokken hem rüw terug en
versmoorden zijn woorden.

..Graaf Conrad 1" vroeg Valenrine
mei heldere stem..graaf Conrad zei
hij?"

Met een gebaar van d'Orleans zeide
Visconti. ,,WiIfc gij me.t de hertogin
verder gaan? Ik zal mij met dezen
krankzinnige belasten."

,,Er is niet veel noodig!" merkte de
Franschm&n op; .,een moordenaar!
wel. de galg staat klaar!"
,,'t Gevolg s'aat 'e wachten." gaf Vis
conti haastig terug en hij duidde hun
aan voor' 'e gaan en Courad om na
derbij te treden, terwijl het volk zich
verdrong en de halzen uitrekte om
te zien wat er gebeuren zou. Gerust
gesteld da1 de stc>ct weer verder toog.
let'e men bijna piet meer op de kleine
groep bii de kerk en de oorzaak van
Vicronti's achterblijven.

Met eer hoocr roode kleur en een
tro'sehe uitdrukking stond Con rad tus
«chen zijn bewakers Hij zou Valen
tine gaarne een ki'ehnnd hebben wil
len 'oewePnen. terwijl zij haar pracht:
gen draagstoel ins'ao'e en half ver
suft omkeek; doch zïine handen wa
ren stevig samengebonden, evenals
zijne voeren.

„TO Visconti,*1 Troef hij Het

hooid nog hooger ^optillend» „wat zal
het dezen keer zijn, hongerdood of

t rad?"

Visconti antwoordde niet. Zijne
oogen waren gerich' up de bloemen
op de kerktrappen. ..Neem die weg."
zeide hij aan een page, op een t"ak
wi'te rozen wijzend- De 'knaap ge
hoorzaamde en zag zijne kameraden
verwonderd aan.

•'Sint Huber'us" riep Courad met
een iplo'seliugen lach uit,,gij schijnt
nog altijd vol grillen net als vroeger 1
Iloe lang zal ik op mijn dood moeteu
wachten hoe lang zal 't u believen,
edele heer?"

Eindelijk zag Visconti hem aan met,
•Gij zij' zeldzaam dwaas en aar
zelde. Conrad met een vreemde uit
drukking aanziend.

.,Ja. dat is waar anders zou ik'
nooit een vriend van Visconti ge
weest zijn" gaf Conrad terug.
.-Dwaas, dat is zeker apders zou
ik nooit in zijn vriendschap geloofd
hebben. Doch gij kunt mij ook stout
moedig noemen, edele heer- dat ik
thans hier durf zijn en 't u zeggen,
wat mij jr.ij'n leven zal kosten!"'"

..Onbeschaamde Duiischer!" fluis
terde een dame Visconti 'oe. ..De he
mel komt u zelf deze voldoening schetf
ken om uw triomf to kroner.

(Wor3ï vervolgd%