"stadsnieuws
de opleiding voor
onderwijzer
een inbraak aan
den schotersingel
wat moet mijn
zoon worden?
43e Jaargang No. 12939
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 26 Augustus 1925
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpea in den omtrek waar een Agent gevestigd
Is (kom der gemeente) 13-57H- Franco per post door Nederland f3.87$$. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken 10.57^; franco per post f0.65.
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels 11.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents h contant; buiten bet Arrondissement dubbelen prijs.
OireoUe, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 03, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velserooro, Wijkeroog, IJmulden
Telefoonnummers: Directie 13082, Redactie 10800 en Administratie 10724 0irec,'7o"oi^/""Bj00cMJ^ Beverwijk, etix., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3621
DIT NUMMER BESTAAT rIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Voorhistorische dieren
In ccn .Spaênschc provincie heeft dc
plotselinc'c verschijning van een fcus»
aebtige slaag schrik cn ontsteltenis ge»
bracht. Men is er niet gewend aan slan»
gen in Spanje cn wist daarom egen be«
tere vemuring te vinden dun dc mec«
ning dat het gevaarlijke dier, door oog»
f;ctuigcn een pvthon* van zeven meter
engte genoemd, ontsnapt moest zijn
uit ccn menagerie. Toen geen enkele
spullcnbaas den slang als /;jn eigendom
kwam opcischen, werd dc theorie gc»
opperd. dat men hier te doen zou heb»
ben met een exemplaar van ccn #zccr
oude slangensoort, die reeds uitgestor»
ven werd gewaand in onze gematigde
streken. Er was niemand, die deze stel.
ling met overtuiging kon weerleggen.
Zelfs dc slang niet, die aan zijn vervol»
gers had weten te ontsnappen.
Het is eigenaardig hoe telkens dit
geloof in het voortbestaan van sommige
voorhistorische diersoorten weer tot
uiting komt. Men zul zich herinneren
dat een paar iaar geleden een jager uit
de binnenlanden van Zuid'Amcnka te»
rugkwam met dc tijding, dat hij in een
moeras ccn Ichthvo&aurus had gezien,
maar er niet in geslaafd was, het dier
te vangn of te dodocn. Zijn beschrijving
was zoo,ovcrtuigcnd, dat ccn complete
expeditie werd uitgerust om het dier
te zoeken
De Ichthyosaurus had echter blijk»
baar van het zien van één modem
mensch reeds zijn bekomst, want deze
speurders keerden on verrich terzake
weer terug. Ilct gevolg was dat dc jager
voor leugenaar of onverantwoordelijk
grappenmaker werd uitgemaakt cn dc
wereld weer tot rust kwam.
Toch was zijn geval nog geloofwaar
dig genoeg, vergeleken bij dat van den
Franschcn soldaat, die. kort voor den
vol van Antwerpen in 1914, ccnigc uren
verlof besteedde met ccn wandeling
door een bosch. Volgens zijn verhaal
ontmoette hij hier ccn vliegende draak
en slaagde er in dit mythologische dier
met zijn sabel te donden cn incc naar
het kamp te nemen. Of het gebrek aan
natuurhistorische kennis, dan wel dc
val van Antwerpen eraan schuldig zijn
weten wij niet. maar het is ccn feit, dat
ook van dezen draak niets nadCrs ver»
nomen is. Evenmin als trouwens die
andere „draak" die onlangs in het Zui»
den van Frankrijk door geweerschoten
gedood werd. ccn plaats in ccn museum
heeft weten te verwerven.
Dc wereld wil bedrogen zijn cn er
rijn altijd lieden genoeg, bereid aan dc»
zen wensch te voldoen. En wanneer
vele monden noodig zijn om het nieuws
door te geven kan zelfs ccn sprinkhaan
tot een Ichthyosaurus cn een mug tot
een vliegenden draak wórden-Laten wij
in deze omstandigheden den Spaan»
schcn slang voorloopig maar als ccn
flinke worm beschouwen.
Mevrouw P. J. Willekes
Macdonald-Reynvaan
ernstig ziek
De toestand niet levens
gevaarlijk
Het Haarlcmsche gemeenteraadslid,
mevrouw P. .1. Willekes Maodonald—
Revnvaan is sinds geruimen tijd ernstig
ziek. Daar ze zich overwerkt had. was
ze eenigc weken geleden naar Ruurlo
gegaan om rust te nemen. Ze werd een»
ter ziek cn kreeg een longaandoening cn
pleuris. Voor ongeveer drie weken is ze
per ziekenauto naar Huarlcm vervoerd
en in het Diaconessenhuis ter verplc»
ging opgenomen.
De toestand is vrij ernstig, doch niet
zoo ernstig meer als hü geweest is. Di>
reet levensgevaar is er gelukkig niet,
maar wel wordt verwacht, dat de ziekte
van vrij langen duur zal zijn. Naar wc
hedenmorgen vernamen is de toestand
thans noch voor» noch achteruitgaande.
MARIE ERDTSIECK
Haar groot succes te Londen
Onze oud'Stadgenootc de pianiste
Marie Erdtsicck, die te Londen een
ongekend succes oogst bij haar op»
treden op dc concerten in Queen s
Hall, Wigmore Hall en Morlcy Hall, zal
naar wij vernemen 20 October a.s. te
Amsterdam in de kleine zaal van het_
Concertgebouw een pianorecital ge»
VCn Na den Prix d' excellence met
onderscheiding van het Conserva»
torium te Amsterdam en dc
Buitenlandschc Staats»Studicbcurs, bc>
haald te hebben, werd haar thans te
Londen dc hoogste onderscheiding toe»
gekend wegens haar buitengewoon
talent, studie en werk.
Komen er te veel onderwijzers?
Een interview met den heer
H. W. Korenstra.
In om nummer van Donderdag 0)
Augustus publiceerden wc een stuk va
den heer J. de Jong, waarin deze e
«Vaag: „Komen «r te veel onderwijze: sf
t:ecnd beantwoordt en waarin h
■pmerkt. dat de oudere door de org;
door dc pere en desnoods door
<le Rejecting er tegen gewaarschuwd moe
ten worden, om hun drinderen in dezen
tijd voor onderwijxer(es) '.e laten oplei
den. Zelfs wil hij de opleiding een poos
Naar aanleiding van di: stuk verzoch
ten wij den heer H. W. Korenslr». direc
teur van dc Rijkskweekschool voor Ouder
wijierecsen alhier, een onderhoud, dat
deze ons welwillend toestond.
..Ia u van meening,vroegen wij hem.
./lat er op *lit oogenblik een teveel san
nrrdcrwijzers iet Waardoor ie dat veroor
zaakt I"
,De kansen van plaatsing voor pas ce
slaagde onderwijzers zijn dit jaar inder-
daad ongunstig," Antwoordde de heer Ko-
stra. ,,Er :e op «lil oogenblik een teveel,.
it evenwel niet in de eerste plaats ver-
imamelijk door dc twee volgende oor
abnormaal laag geboortecijfer in 191,9.
waardoor bijvoorbeeld in Amsterdam aan
31 openbare scholen geen eerste klassen
orden gevormd, in Haarlem aan 6
.•holen;
b. de verhooging van hel aantal leerlin
gen per klasse, als gevolg van den drang
isr bezuiniging."
„Meent u dat dcctc toestand blijvend i«f"
„De invloed van het onder a. genoemde
niet blijvend; onze bevolking neemt de
atcte jaren weer »5d toe, dal men het
spook der overbevolking in d<
«komst reels ziel dreigen. Hoe grooter
de bevolking hoe grooter het aantal scho»>!
gaande kinderen, dus hoe grooter het ia;-,
tal benoodigde onderwijzers. Er zijn in de
toekomst oorilcr meer, dan minder
ouderwijzer» noodig. Ook do verhoogine
het aantal leerlingen p«r kla*se heef:
haar gTenzen. Zoodra de economische om-
itandighcdcn verbeteren, ia de kans op
terugkeer tot k^ucn vort bijvoorbeeld
dertig leerlingen per onderwijzer vrij wat
grooter."
.Wat dank', u van de waarschuwingen
n ondcrwijzerczijde tegen het kiezen var.
hel i*roep van onderwijzerl"
..Het 56 een telkene terugkwrend ver
schijnsel." antwoordde de heer Korenstra.
la', af en too een periode komt van een
veel of een te kort aan leerkrachten. Zoo
ie ot bijvoorbeeld in 1890 en 1891 een aan-
>nlijk surplus aan onderwijzers en moes
ten leerlingen van kweekscholen «ome een
paar jnur wachten vóór ze een betrek-
r.c kregen. Maar cenige jarer. later reeds
dreigde er oen groot tekort. Het is nog
naar een paar jaar ge!e>den, dat van ze
;ere zijde de ouder» gewaarschuwd wer-
lm Cim hun kinderen niet voor het on
derwijs te doen opleiden; toen waren de
lage salarissen het motief en wilde men
trachten door een te kort aan onderwij
le ro hoogere «salarissen af te dwingen. Doch
10k die waarschuwingen moest men met
de moodige reserve beschouwen. Er zijn
voorbeelden bekend van onderwijzers, die
Sm vergaderingen cn in ingezonden stuk
ken de ouder» waarschuwden, om voor hun
kinderen niet de onderwijzersloopbaan te
n voor hun eigen kinderen nog :n het
zelfde jaar of in 't volgende 'n p!cal$vroe-
op 'n kweekschool I Dit heb ik trouwens
ondervonden. Toen ik zo er op attent
maakte, dat dit in flagraoten strijd wo»
met hun waarschuwende woorden, ant
woordden ze. dat ze er mie'.? aan konden
doen, omdat eenmaal de drang, om de on
derwijsloopbaan te kiezen, in de kinderen
,t. Ze 'hadden het hun eigen kinderen dus
blijkbaar niet willen afraden."
..Kan er niet Jets gedaan worden, om
overproductie zooveel mogelijk te voorko
men t"
,Ja zeker. Vooreerst is bei aantal can
didate voor de eerst® klassen van vele
kweekscholen dit jaar veel kleiner, dan 'i
aantal beschikbare plaatsen. Verder zoc
de opleiding kunnen beperken tot
goed ingerichte kweekscholen, door de
subsidie» aan 44nmaneopleid>ng of aan
zoogenaamde stoomcursussen geheel te
doen vervallen. lil 1926 wordt voor de
laatste maal geëxamineerd volgens het
oude programma voor het examen van
onderwijzer. Te beginnen met 1927 zullen
alle candidotcn aan de eiechen vmi het
uwe programma, dat dit jaar reeds voor
kweekscholen gold, moeten voldoen.
Dal zal den toevloed van leerkrachten
aanzienlijk doen dalen. In »lo toekomst
tullen verder veie kweekscholen met een
klem aantal leerlingen zich niet kunnen
handhaven, omdat ze bij het blagen
minder da'n 90 leerlingen in vijf jaren
de volle subsidie uitgekeerd krijgen. Ik
ken wel van die kleine kweekscholen, die
slechts een gering aantal leerkrachten per
jaar afleveren, bijvoorbeeld afwisselend
drie, acht. vier cn zelfs nnl onderwijzers/
Ik kan begrijpen, dat men da Ar tegen op
komt, want dit kost het Rijk elk jaar c"
zendon. Doordat dit nu in de toekomst
mogelijk is, heeft de Regeering reeds in
voldoende mate haar waarschuwende
laten hoeren. Verder mag er op gewezen
worden, dat nieuwe parallelklassen aan
bestaande kweekscholen inict meer worden
toegevoegd, omdat het Rijk ze niet i
subsidieert. Ie eenmaal do opleiding
leerkrachten alleen aan een liep er kt aantal
goed ingerichte kweekscholen te verkrij
gen, dan zal men door toevoeging van pa-
allelklsssen aan «lts scholen in de he-
i'H-fte kunnen voorzien, wanneer er weer
;ebrck aan leerkrachten mocht |omen. Het
waar, nu IvUnt er een groote over
leed aan leerkrachten Zij zullen hun tijd
productief kunnen maken door de 6tud:
•"r de hoofdakte of voor bij-aelen. De
nergfe, door hen op de kweekschool op-
edaan, behoudt haar waarde. De kosten
oor hun studie acht ik ook *1 worden
e niet dadelijk onderwijzer volstrekt
een verspilling van «e'd. In den loop van
ecu Jweeks»
den; vooral geldt
ilndigde de heer Koremsira.
Er wordt weinig vermist
Bij de politie is aangifle gedaan dat
mei' zich toegang hceit verschaft tot het
perceel Schotersingel 163, waar dokter
Fchüick Schattenkcrk woon». Deze was
tijdelijk uit de stad en daarvan hebben
inbrekers gebruik gemaakt om hun slag
tc slaan.
Aan de achterzijde van het huis w%rd
een ruitje uitgesneden en zoo waren de
inbrekers in staat het knipje van het raam
te doen, zoodat ze binnen konden ko
men.
Ze zijn het geheeie huis doorgegaan en
hebben verschillende laden opengetrok
ken. Ook hebben ze getracht een buffet
oncn te maken, maar dat is niet gelukt.
Hieruit kan men wel concludeeren dat
het geen beroepsinbrekers zijn geweest.
Zc zijn zelfs naar boven gegaan om te
zien of daar niets te vinden was. Dit
bleek wel uit de wanorde, die in een
slaapkamer heerschte. Wat er precies ge
stolen is. kan nog niet gezegd worden,
maar veel is het zeker nieL
Vast staat dat dc dieven een hoeveel
heid sigaren hebben meegenomen.
De politie stelt een onderzoek in.
Het Brouwersvaartpad te
Overveen
Geen wielrijders mogen het
pad meer berijden
Gedupeerde werklieden
Men schrijft ons uit Overveen:
Het gemeentebestuur van Bloemendaal
hecit zich genoodzaakt gezien het Brou-
wersvaanpad (vroeger Zandvaartpad ge-
hectcn) geheel voor rijwielen te verbie
den.
Door de voetgangers op dit toch reeds
smalle pad werd, vooral den laatsten tijd
zeer veel last ondervonden van wielrij
ders, die al of niet met vergunning van
dit voetpad gebruik maakten. Eenigen
tijd geleden kwamen zelfs klachten in
over een motorwielrijder die langs de
Brouwersvaart reed. ómdat ook langza
merhand het aantal houders van vergun
ning om het pad te berijden te groot
werd, zijn alle vergunningen ingetrok
ken. Het' ligt niet in dc bedoeling op
nieuw ontheffingen te verleencn.
Door bovengenoentden maatreg 1 wordt
bereikt, dat het pad alleen door voetgan
gers zal worden gebruikt, waarvoor het
trouwens ook alleen geschikt is, terwijl
het toezicht door de politie vereenvou
digd wordt.
Vele werklieden, die per fiels over het
pad reden om naar hun werk "te gaan,
zijn door dezen maatregel evenwel gedu
peerd. Voor hen is het een groote te
leurstelling.
Bloembollendiefstal in
Haarlemmermeer
De vermoedelijke daders
gearresteerd
Ten nadeele van een bloentbollenhan-
dclaar aan den Bennebroekerdijk in den
Haarlemmermeerpolder v.-erden 18 zak
ken bloembollen ontvreemd.
De politie stelde ccn onderzoek in en
is er thans in geslaagd de vermoedelijke
daders ".en uit Haarlemmermeer, aan
te houden. Ze werden te Hoofddorp en
Nieuw-Vennep voorloopig in arrest ge
steld.
Bij het onderzoek bleek tevens, dat een
der verdachten in het bezi* was van een
rijwiel, dat een half jaar geleden door
iemand uit Haarlem ten nadeele van een
rijwielhandelaar was verduisterd
Diocesaan Kruisverbond
in het Bisdom Haarlem
Tegen drankmisbruik door
chauffeurs van autobussen
A. heeft een zoon. Die wil notaris
worden.
Dus heeft A. een notaris eens ge
vraagd:
„Wat raad je mij?" „Nooit daarmee
te beginnen",
Was 't antwoord, ,,'t is onzeker en
gewaagd".
B. heeft een zoon. Die wil voor koop
man leeren,
Dus heelt B. bij een ioopmtn geïnfor
meerd:
„Wat raad je mij?" „Blijf zeker uit
den hand-I",
Was 't antwoord, ,,'t is er slechi en
geriskeerd".
C. heeft een zoon. die voor muziek kan
gloeien.
Dus heeft C tot een musicus gezegd:
„Wat raad je mij?" „Nooit muzi
kant te worden",
Was 't antwoord, „want het vak is
zwaar en slecht"
Zoo gaat 't altoos. Een vader die
komt vragen
Hoort anders niet dan klachten en
kritiek
Je zoon kan hel in andere vakken
wagen,
Niet in het mijne, dat gevaarlijk is en
ziek.
Wanneer je acht wou slaan op die be
zwaren,
Dan kwam je zoon nooit in een enkel
vak,
Maar bleef tot aan je dood op mooie
vakken wachten
En leefde inmiddels op zijn vaders zak.
Heeft iemands
i geschiktheid mee
gekregen,
En wil hij werken, pakt hij stevig aan.
Dan is in ieder vak hij stellig te ge
bruiken:
Let op. hij krijgt daarin een goed be
staan.
TOM DE RIJMER.
Voor de slachtoffers van
de stormramp
Nagekomen inzendingen
bij Haarlem's Dagblad
De huidige stand van het bioscoopbedrijf
Een onderhoud met eenige Haarlemsche bioscoopdirecteuren.
Algemeene klacht over de 20 pet. vermakelijk
heidsbelasting
Collecte op den verjaardag van
mijn herstellende moeder
Koperen Bruiloft A. S.
J. C. K.
N. N.
Mevr. E. H. M. S.
H.
E. V. (Buitenl. ge'-d)
t 1.66
5.50
10.-
25.-
10.—
10.—
..—0.50
Totaal i W.54
Het Haarlemsche comité
Tot en me: hedenmorgen ie binnengeko
men bij den Penningmeester vaa het
Plaatselijk Comité:
Dinsdag 25 Aug.:
N. N. (bijdrage ingekomen bij
den voorzitten-) f 1000.
Nagekomen bijdragen voor de
inschrijving van Haarlem's
Dagblad 261.54
Zusters en patiënten Diacones-
eenhuie te Haarlem 87.04
Mr. W. C. K. 25.—
Mej. de V. 3.—
Mej. de W.
Dames 6. en K.
Mevrouw H. C. R. K. 25.-
Mevrouw F. H. 6.
Speelpot H. S. 48.50
Woenedag 26 Aug.:
J. C. 8„ Haarlem w
X. X.
A. C. <3. 1
J. de J.
.828 B. t
Mr. C. W. T-, Bloemendaal
Op de te Leiden voortgezette algemee
ne vergadering van het Diocesaan Kruis
verbond in het Bisdom Haarlem is be
sloten zich lot de plaatselijke overheden
tc wenden met hel verzoek het veelvul
dig gebruik van sterken drank door
chaufleurs van autobussen e.d. tegen te
gaan door te bepalen dat chauffeurs zich
Tijdens den diensttijd moeten onthouden
van drank en Jat voor afrit- en eindsta
tions geen inrichtingen met vergunning
mogen worden aangew zen.
Op voorstel van de afd. Heemstede
werd besloten te ijveren voor een lande
lijk verbod in deze. De heer Terwischa
van Scheltema lichtte dit voorstel uitvoe
rig toe.
vorige verantwoording
Inzameling te Beverwijk
vlaandag is alhier langs de huizen ge
collecteerd voor de getroffenen door de
stormramp. De opbrengst dezer collecte
was 1473.20 hierbij komt nog f 199.66J4
dat 's avonds bij den muzikalen omgang
der Beverwijksche Harmoniekapel is
fezameld, zoodat het totaal bedrag
1672.86};. Dit gevoegd bij de 560
die reeds door den heer Wiinveld waren
afgedragen en hetgeen bij de beide plaat
selijke bladen was gedeponeerd, maken
ongeveer 2400, hetgeen voor Beverwijk
niet slecht is te noemen.
Weer een brutale inbraak
in de Haarlemmermeer
Een belangrijk bedrag aan
geld ontvreemd
Maandagavond, terwfl de bewoners
reeds te bed lagen, is bij J. de G. aan
den Aalsmeerderdijk in deze gemeente in
gebroken. De diel heeft zich door open-
sluiting onopgemerkt toegang tot de wo
ning weten te verschaffen en een nogal
belangrijk bedrag aan geld ontvreemd.
De politie stelt een onderzoek in.
De bioscoop blijft nog altijd trek»
ken: er wordt geklaagd dat het toonecJ
in sterke mate de concurrentie van dc
rolprent ondervindt en velen denken
dat het leven van ccn bioscoopdircc»
teur als dat van dt vernoegden
landman uit Poot's bekend gedicht
gen jeg'lijk heenrolt.
Dat intusschcn dc directeuren van
bioscopen ook niet altijd zulk een
„zalig lot" en vaak ook hun moeilijk,
hc-den hebben, bleek ons bij een on»
derhoud met eenigc Haarlcmsche
directeuren van bioscooptheaters.
„Hoe gaat het tegenwoordig in uw
bedrijf zoo vroegen wij den heer
Hartman, den leider van het Luxor
Theater.
„Zoo'n gangetje", was het antwoord
„Ik mag .liet bepaald klagen, maar her
kon toch beter. Het zou voor ons al
een groote stap vooruit zijn als dc ge»
mecntclijkc belasting op de publiek
vermakelijkheden er niet was, of ten,»
miiistc verminderd werd. 'l wintig pro»
cent is tc veel. Als de gemeente zulk
een belasting meent noodig te heb»
ten, laat zij die dan op 10% stellen
Dan kunnen wij onze toegangsprijzen
verminderen. Dat zou al weer heel wat
schelen. Wani het is een feit dat onze
exploitatickoste.i te hoog zijn. W ist u,
dat wij f 500 a f 700 huur moeten bc»
talen, als wij een week een „Schlager"
laten loopen En geven wij eens een
werkelijk buitengewone film, zooals
bijvoorbeeld „Het IJzeren Paard", dat
nu spoedig in Luxor zal draaien, dan
komt dat nog veel duurder, soms we!
f 1500.
Heusch. Holland betaalt tegen
Amerika op en in steden als Arnstcr»
dam. Rotterdam, Den Haag. L'trccbt
cn Haarlem speelt bovendien dc ver»
huurder dc exploitanten tegr elkaar
uit. Tegen A. zegt hij: „Ik kan \an
B. f 400 krijgen; geeft u nu f 500".
Stem je dan daar voorloopig in toe
dan gaat hij met dien prijs naar C.
en zegt: „A. betaalt f 500 voor de
film; wilt u f 600 geven?"
Ja, dc concurrentie is groot en komt
ten slotte het publick ten goede want
\aak kom. het voor. dat hier fnms
draaien, die de menschcn in Amsterdam
of Den llaag -og niet gezien hebbc-
Dc Haarlemmers behoeven heusch niet
Amsterdam te gaan om daar wat
goeds of wat ieuws tc zien. In mij.
theater hebben bijvoorbelcd Bruine
Suiker" en „Als de winter 1 :mt" ge»
draaid voordat ze in Amiterdam ge»
geven werden".
„En welke films hebben nu wel het
meeste succes?"
„De rommebfilms! Niet de», werke»
lijk goede. Tom Mix willen de men»
schen zien. En ..Kareltje". Ruzie, vcch»
ten. schieten, doodvallenRuw
geweld. En met de muziek gaat het
even zoo. Engageer als bioscoop»direc»
teur maar een jazz»band. want fatsoen»
lijke muziek wil het publiek niet meer
hooren. De tijden zijn in dit opzicht
vel veranderd. Ik ben nu 18 jaar in t
•ak en ik weet nog heel goed dat ik.
teen ik vroeger te Leiden een bioscoop
exploiteerde, volle zalen had als ik ccn
werkelijk goede film gaf, waar wat in
zat.
En dan gaat het publick ook steeds
hooger eischen stellen aan de bioscoop»
gebouwen. Een gewoon bioscoop»zaaltjc
trekt gcci. publiek al zijn de films die
er gegeven worden ook nog zoo goed.
De menschcn willen weelderig ingc»
richte paleizen, met mooie foyers enz.
Onze exploitatiekosten worden daar»
door al weer grooter. Ik ga bij voor»
beeld nu in mijn theater weer loges
bijbouwen. Zoo worden wij tot steeds
meer uitgaven gedwongen, willen
aan de eischen van het publiek blijven
voldoen 1"
Ook de heer Schetzer, directeur van
het Bioscooptheater „De Kroon", pakte
uit over de zoogenaamde vermakelijk»
heidsbelasting. Hij schreef het voor een
deel aan deze belasting toe, dat de
financiecle resultaten van het bios»
coopbedrijf niet meer zoo zijn als
vroeger.
„Dc actie die door onzen Bond gc»
voerd wordt voor vermindering van de
belasting heeft al op enkele plaatsen
resultaten opgeleverd", zeide de hee:
Schetzer. „Niet te Velsen waar d<
belasting30% bedraagt!
Thans is een actie te Amsterdam
gaande met het doel, dc belasting van
20% op 10% te brengen. Binnenkort
rullen accountantsrapporten vrcschijnen
die zullen aantooncn dat de theaters
den last van 20% niet kunnen dra»
gen.
Het is bekend genoeg dat de amuse»
mentsbedrijven er niet op vooruitgaan
Om bij de; bioscoop te blijven: dc
dansgelegenheden als ik goed geteld
heb zijn er twintig tc Haarlem doen
haar veel concurrentie aan.
En dan: al blijft het bioscoopbezoek
in dc laatste jaren zoo ongeveer het»
zelfde, onze uitgaven worden voortdu»
rend grooter, mede doordat het pu»
bliek steeds grootere eischen stelr. U
weet: wij zijn nu aan 't verbouwen. Wij
doen dat heusch niet omdat wij zelf
dat zoo graag willen, maar omdat het
publiek het wil. Dit alles drukt natuur»
lijk op het bedrijf Ik zeg altijd: „Het
publiek kijkt op dc films, niet er
Als een theater eens een avond flink
vol is, denkt men: „Daar wordt geld
verdiend!", maar de avonden waarop
het bezoek gering is. worden vergeten.
Dc films zijn duur Tuschinsky te Am»
sterdam betaalt wel eens f 10.000 per
iilm, voor cén week en bedragen van
f 1000 worden ook hier te Haarlem wel
betaald. Geen wonder trouwens, dat
de films duur zijn. Dc technicen de
aanklceding zijn mét reuzen schreden
vooruitgegaan. Er worden copiëen ge»
maakt van dc Notre Dame. van de
Opera te Parijs. De teckcnfilms, zelts
de kleinste reclame»tecken!ilms. kos*
ten enorm veel moeite cn tijd. massa's
tickemngcn zijn daarvoor noodig.
De belangstelling in de bioscoop i s
cr anders nog wel: goede films trek»
ken wc-1 mcnschen. Maar men wil
groote films, die wij „Schlagers" noe*
men; minderwaardige cn kleine worden
niet aangekeken".
„Welke artisten zijn wel het meest
geliefd bij het publiek?"
„Er zijn zooveel goede filmartisten
tegenwoordig; je zou van een geheel
'eger kunnen spreken en telkens wordt
Ie ecne beroemdheid door dc andere
erdronccn. Gloria Swaoson, Pola
Negri. Mary l'ickford. Henny Porten
ziet het publiek than» gaarne en dan
Tom Mix. den „volksman", Charley
Chaplin, Emil Jannigs, Harry Liedtke,
Douglas Fairbanks.
Wat de Amerikaansche film industrie
- en ook de Duitsche produceeren
enorm. Vijf groote Amerikaansche
maatschappijen: de Paramount (die 800
eigen theaters heeft), de Fox, de Uni»
versal, de First National (met 1200
eigen theaters), de Metro Goldwin en
dan de Duitsche 1 fa fabriek brengen
maar voortdurend films aan de markt.
van de een al kostbaarder is dan
de ander. Dc Hol!ywood«film die wij
onlangs in De Kroon vertoond hebben,
gaf een beeld van -.vat zoo'n geweldige
tilmfabriek eigenlijk is. De Universal
beschikt letterlijk over alles, tot ge»
dresseerde leeuwen en ».,edresscerde
muizen toe.
\{an een Hollandsche filmindustrie
kan op dit oogcnbliK niet gesproken
-.-.orden, want dat een stuk of tien men»
•then in ons land. zooals de Polygoon,
de Haag»film en v,ij. van de Krccr..
wel eens actualiteiten maken, hij voor»
beeld een bezoek van de Koningin op»
nemen, geeft nog geen recht van een
..industrie" te spreken. In de toekomst
zal er ook niet zulk een Hollandsche
industrie komen, want mijns inziens zal
er nooit het geld voor te krijgen zijn
cn bovendien hebben wij ér niet de
menschcn en niet de technische hulp»
middelen voor".
Tenslotte laten wij den heer Daudey,
directeur van het Cinema Palace, aan het
woord.
Na ook het zijne van de hooge verma
kelijkheidsbelasting gezegd te hebben,
ging de heer Daudey voort:
„U vraagt, welke films het publiek het
lieis* ziet.' Voor mijn theater moet ik
vooral goede speel- en goed gemonteerde
tilms hebben, hen enkelen keer eens een
costuumfilm, maar dan moet het iets heel
bijzenders zijn, want het publiek heeft er
langzamerhand genoeg van gekregen.
Dan besteed ik bijzondere zorg aan de
journaals. Ik heb vier verschillende jour
naals, haal daar het beste uit en maak
r zoo één van. Zoo is het journaal een
an de voornaamste uummers van het
programma geworden, dat ook wél ge
waardeerd wordt, want het publiek
komt steeds op tijd, hetgeen vroeger lang
niet altijd het geval was.
Met de muziek gaat het evenzoo. Wij
maken daar tegenwoordig veel meer werk
van dan vroeger. Een week vóór de op
voering draait de film proef voor den ka
pelmeester; deze zoekt er de muziek bij
daarna wordt er nog repetitie gehou-
Het gebeurt dan ook vaak dat men-
ten één keer voor de Elm komen en
dan in het etnl van de „bioscoopweek"
nog eens voor de muziek".
„W ie zijn volgens uw oordeel de meest
geliefde artisten?"
„Pola .Negri en Douglas Fairbanks!
Die trekken nog steeds verbazend. Hun
en alleen op het programma zijn vol
doende. Het publiek vraagt dan uiet
meer naar den titel vau het stuk".
„Dus de belangstelling van het publiek
is nog wel groot?"
„O ja. Er is geen quaestie van dat die
belangstelling, zooals lorspeld is, gaat
verslappen. Mijns inziens zullen we zelts
steeds meer krijgen wat nu in Amerika
aan 't opkomen is, da; nl. schrijvers van
naam zich voor de film gaan interessee
ren. scenario's gaan schrijven en tegelijk
een boek van deuzelfden inhoud doen
verschijnen en overleg plegen met de re
gie".
„Is u tevreden over de resultaten van
uw bedrijf?"
„Ik mag niet klagen. Het bezoek blijft
stationnair. Zooals ik al zei werkt de
belasting fnuikend, zij maakt het ons
moeilijk, de vleugels uit 1e slaan. En dan
zijn de films duur. Vleet u wat ik voor
„Het jochie" (The Kid) betaald heb?
2500! Verdiend wordt aan zoo'n film
dan ook weinig of nieL Maar je moet-
voor reclame nu en dan wel eens iels
buitengewoons geven. Het komt voor, dat
ik met een heel gewone film, de week
nadat iets bijzonders gedraaid heeft, veel
meer verdien dan met die buitengewone
kunstfilm, waarbij hel storm geloopen
heeft!"
