I"
HZ \RLEM'S DAGBLAD
BEURSKRONIEK
FLITSEN
p.'
ZATERDAG 29 AUG. 1925 TWEEDE BLAD
De beteekenis van de afbraak van het
Stinnesconcern. De Nederlandsche han
del in Juli. Kapitaalmarkt. De
stemming ter beurze van Amsterdam.
In Duitscbland voltrekt zich momen
teel ccn zeer belangwekkend procédé
op financieebeconomisch gebied. Dat
is de liquidatie van het eens zoo mach>
tige Stinnesconcern. Na den dood van
Duitschlands grootsten industriemagnaat
Hugo Stinnes, kwam het bestuur van
zijn zeer uitcenloopcndc bedrijven in
handen van zijn zoon. L)r. Edmund
Stinnes. Maar intusschcn kwam de sta»
bilisatie van het betaulmiddel, de infla»
ticpolitiek nam ccn einde en daarmede
de bloei van de Stinnesondcrnemingcn,
die op voortdurende inflatie ingesteld
waren. Toen werd het zaak. de Stinnca»
ondernemingen te consolideercn. Daar»
voor was kapitaal noodig. En nu kre»
gen de Duitsdie banken gelegenheid,
om hun verloren terrein tc herwinnen.
Wat was namelijk 't geval? In Duitsch»
land was de band tusschen industrie en
bankwezen altijd zeer nauw gcwcc9t,
zoodat men met goeden grond kon bc»
weren, dat de industrie voor een groot
deel onder controle van de banken
stond Maar tijdens dc inflaticperiode,
toen elke onderneming, door de rigou»
reuse inflaticpolitiek in staat was/ in
eigen kapitaalbehoeften ruimschoots te
voorzien, toen dus geen beroep meer.
behoefde gedaan te worden op de ban»
ken. om crcdictcn (dus bednjfskapi»
taal), toen verloren dc banken hun
machtspositie ten opzichte van dc indus»
trie. Met dc stabilisatie van het betaal»
middel, kwam de groote crcdictnood.
En nu, met de afbraak vnn het Stinnes»
concern, kregen de banken ccn kans om
hun verloren terrein tc herwinnen, als
ooit tc voren. En die hebben ze uitge»
buit. Hier is dus zuiver ccn strijd ont»
staan om dc hegemonie over de in»
dustric. En dr. Edmund Stinnes. die
een heldere kop is en niet zoo onbe»
kwaam als de banken dat wel wilden
voorstellen, verklaarde dan ook ronduit,
dat de financicclc boycot der banken
ten opzichte van zijn ondernemingen
(het weigeren van prima»wissels, het
weigeren van verdere credletcn enz.)
niets anders is dan ccn poging oin dc
Duitsche industrie weer uan de banden
der banken vast tc leggen. En hij heeft
de publieke opinie zoo voor zich weten
te winnen, dat dc banken het klaarblij
kelijk maar wijzer vonden, hun boycot
niet al te kris tc maken. Er wordt ten
minste gemeld, dat er thans voor het
Stinnesconccm geen gevaar voor faillis»
sement of verdere surseance van bcta»
ling meer bestaat en dat dc banken ook
na December hun steun zullen voort»
zetten. Ook moeten dc betrekkingen
der banken met Edmund Stinnes zich op
inccr vriendschappelijke wijze ontwikke»
len, zoodat knns op ccn mildere en snel»
lcrc regeling bestaat. Ondcrtusschcn is
Stinnes ccn groot deel van zijn onder»
nemingen kwijt geraakt. Maar dc ban»
ken hebben hun land geen dienst bcwc»
zen met hun afkeurenswaardig optrc»
den in dc Stinncshistorie. Want ze heb»
ben niet alleen den naam Stinnes van
zijn voetstuk gehaald, maar tevens
Duitschlands financicclc reputatie ccn
stuk naar beneden gesleurd en Duitsch»
lands crcdict in het buitenland tijdelijk
geschokt.
Het Invoersaldo van 'den Nederland»
schen handel nam In Juli j I. iets toe,
n 1. van 59.1 milliocn gulden in Juni tot
62 milliocn in Juli. Toch bleef onze
handel zich gunstig onwikkclen. aange»
zien dc omvang van onzen handel in
Juli veel grootcr was, dan in Juni. Bo>
Amsterdam 27 Aug.
endien nam de export percentsgewijze
sterker toe dan de import, hetgeen een
verheugend verschijnsel is. De invoer
beliep n.l in Juli 224 milliocn tegen
in Juni 183 millioen, de uitvoer 162
milliocn,'tegen 124 milliocn in Juni.
In de periode Jan.—Juli 1925 beliep het
saldo'invoer 407.1 millioen tegen in
dezelfde periode 1924 453.6 millioen.
Op dc kapitaalmarkt Is het stil. Een
enkele uitgifte werd aangekondigd. De
Singkcp Tin Mij. geeft voor hou»
ders van oprichtcrsbewijzen 100 prefc»
rente aandeden (4 van 100 gulden
uit. De gemeente Apeldoorn gaat een
convcrsiclccning groot 2.719.650, ren»
tende 5 tegen pari aan. Den Haag
ging een lccning groot 2.905.000. ren»
tende 4J-S tegen 97 bij de Rijks»
postspaarbank aan.
De beurs vertoonde in 'de afgeloopen
week meercndeels een vast en opge»
wekt voorkomen, onder leiding van rub»
bers. De stemming was meestal opgc»
wekt en daardoor konden vele fondsen
per saldo nog een paar puntjes verbete»
ren. Banken kwamen op ongeveer het
vorige peil af.
Industricclen lagen soms nogal ver»
dccld. Jurgcns was eenigszins aangebo»
den en brokkelde wat uf. Er was dan
ook voor dc hccle industriccle afdec»
ling niet veel belangstelling.
Kunstzijde aandeden waren soms
vrij sterk aangeboden. Voor Vereenigdc
Touwfabrickcn ontwikkelde zich daar»
cntcgcn op ccn gegeven moment zoo'n
raag, dat een „open hoek" ontstond.
Pctroleumwaardcn legden ccn vasten
grondtoon aan den dag. Aanvankelijk
was de kooplust niet groot, op de her»
nieuwe verlaging der petrolcumprijzcn.
Het aanbod was echter ook niet groot
werd gemakkelijk geabsorbeerd.
Suikerwaarden, hoewel soms wat ann»
geboden, waren meestal vast van toon,
op dc verbetering der Cubaprijzcn. In
II. V. A. vonden nog al winstnemingen
nlaats. doch dc stemming voor dit fonds
alecf vast
Voor scheepvaarten ontwikkelde zich
ioms ecnigc vraag en de lendenz was
hier dan ook vast. Veel hid dc affaire
niet tc betcekcnen doch het feit, dat
het aanbod de vraag niet meer over»
treft, en dc intens lustelooze houding
geweken schijnt, is reeds een verheu»
gend symptoom.
Rubbers meestal zeer vast en sterk
gevraagd. In dc positie van het artikel
rubber is natuurlijk geen wijziging ge»
komen, doch eik bericht hoe onbelang»
rijk ook, wordt aangegrepen om ccn
bepaalde tendenz tc scheppen. Er zit
begrijpelijkerwijs veel speculatie in dc»
ze waarden.
Tabakken hadden een vasten grond»
toon. De houding was echter kalm en
de handel bleef binnen beperkte gren»
zen. Eenige speciale feiten vielen niet
tc signalecicn.
BINNENLAND
Een gevaarlijk zeeman
Na hevig verzet gearresteerd
Uit Rotterdam wordt aan Dc TeL
gemeld In den nacht van Donderdag
op Vrijdag ontstond in dc woning asi
dc Diergaariiestraal twist tusschen den
25<ja.ïjcn varensgezel J v. d 3. en
diens cchtgenootc. Dc twist liep zoo
hoog, dat de vrouw de straat op moest
vluchten en hulp van een agent inriep.
Deze 1,'irg mee naar boven, doch de
zeemun werd hierdoor zoo kwaad, dat
hij een bijl nam en daarmede trachtte
den agent een slag op het hoofd toe
tc brengen. Door snel op zij te sprin»
gen, wist deze dit te voorkomen- De
bijl trof de deur, waarin een groot gat
ontstond- Dc agent bracht zich op
straat in veiligheid. Hij moest echter
zijn cape achterlaten. De agent riep de
hulp in van een collega.
Met hun tweeën wilden zij andermaal
de woning binnendringen- Dc zeeman
hing echter uit het raam, en toen dc
agenten naderden, riep hij„Als jelui
boven durft komen, snij ik jelui aan rie»
men, net zoo als ik dit ding in riemen
snij." Beide agenten riepen de assis»
tcntic van nog twee collega's in- Met
hun vieren drongen zij een half uur
later de woning binnen. De man had
zich ter ruste begeven, zoodat hij
thans gemakkelijk gearresteerd kon
worden. Hjj verzette zich echter hevig
en kreeg van ccn der agenten ccn sa»
belhouw over dc armen, die in het zie»
kenhuis verbonden moest worden- De
man is daarna in het politiebureau aan
dc Groote Paauwenstccg opgesloten.
NA DE STORMRAMP
IN NEDERLAND
Een Zilvertram
Het Amsterdamsche comité 10 Aug.
1925 deelt mede. dat—door de welwil»
lende medewerking van gemeentebe»
sluur, directie gemeentetram en zoo»
mede van den pianohandel Kcttncr
Zn., cn de schildersfirma Hoogland
Zonen daartoe in dc gelegenheid gc»
stcld eenige jongelui het voorne»
men hebben om op den algemccnen
colïcctedag Woensdag 2 September a.s.
met een motorwagen, genoemd de Zil»
vertram door de stad te rijden.
In den wagen zal zich op verschfl»
lcndc plaatsen in dc stad een strijkje
doen hooren van welke gelegenheid
eenige dames gebruik zullen maken om
het Kijk» en hoorgrage publick tot of»
fcren te bewegen.
Om 9 uur v.m. verlaat dc wagen dc
remise Hovcnstraat. om 's avonds 7
uur van zijn kruistocht terug te kce»
ren.
DE DIEREN IN DE GETEISTERDE
STREKEN'.
Vanwege het secretariaat van het
hoofdbestuur van dc Ned. Vereen, tot
Bescherming van Dieren wordt, naar
aanleiding van ccn door den Alg. In»
spectcur van dc Vcrecniging in dc ge»
teisterde streken ingesteld onderzoek.
- medegedeeld, dat, voor zoover uit ver»
schillende berichten mocht worden af»
geleid, dat ernstige verwondingen van
dieren in talrijke mate zijn voorgeko»
men. ten deze gerustheid kan bestaan.
Het is het hoofdbestuur aangenaam te
kunnen vaststellen, dat bij het onder»
zoek in loco is gebleken, dat tn het al»
gemeen en in dc eerste plaats ook door
dierenartsen, militaire macht cn politic,
mets is nagelaten om ook in dezen
zooveel mogelijk dc behulpzame hand
te bieden.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 382
DE MINUUT DIE EEN EEUW LIJKT
HET ZILVEREN HUWELIJKS»
FEEST DER KONINGIN.
Dc koninklijke familie heeft het voor»
nemen haar zilveren huwelijksfeest, dat
gelijk bekend is in huisclijken kring
herdacht zal worden, op het paleis Het
Loo tc vieren.
A;'
ft
ITi
Wanneer je op den heetsten zomeravond je bed bent
ontvlucht om op de veranda wat af te koelen en je vrouw
draait het licht aan, juist op het oogenblik dat de be
zoekers van de overburen naar huis gaan.
(Nadruk verboden).
De Gemeente-financiën
van Oude-Pekela
Een geschil met het Ministerie
van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw
Aan het slot der te Oude Pckcla ge»
houden raadsvergadering, door alle 1c»
den bezocht, zeide de burgemeester, de
heer J. Snnter, namens B. en W. o.m.
liet volgende:
Reeds eerder werden u in geheime
vergaderingen medcdcelingen gedaan
omtrent den financieclcn toestand dc»
gemeente en in verband daarmede
ook inzake de moeilijkheden, welke van
Rcgccnngswcge worden ondervonden
ter bckoming van de gelden, welke bij
Raadsbesluit van 28 October 1924 goed»
gekeurd door Gedeputeerde Staten de»
zcr provincie den 3(lstcn October d.a.v.
zijn geleend op aandrang der Rcgcering
bij de Bank voor Nederlandsche Gc»
meenten tot bedragen groot 85000 en
42.000.
Daar op lastgeving van Zijne Excel»
lentic den Minister van Binnenlandsche
Zaken cn Landbouw vnn deze lecnings»
bedragen nog 23.034,65 niet aan de
gemeente is uitgekeerd cn deze gelden
reeds lang hadden moeten zijn betaald
voor rente cn aflossing van geldlccnin»
gen. verschenen 1 Dc-cember 1924 en
meerdere uitgaven, cischt het belang
der gemeente, dat door den Raad ma3t»
regelen worden getroffen tot het bcko»
men van dc nog achtergehouden lee»
ningsgeldcn. nu langs officieclcn weg
door ons College geen resultaten kun»
ncn worden bereikt. Uitvoerig werd dit
door den burgemeester togelicht
De belangen der gemeente Oude=Pe»
kcla worden, zoo ging de burgemeester
verder voort, naar allen schijn op het
Departement van Binnenlandsche Za»
ken en Landbouw als speelbal gebruikt,
waardoor deze gemeente in niet geringe
mate wordt gesfhaad. Wij geven u in
overweging, onder vaststelling van ccn
motie van afkeuring, Zijne Excellentie
den Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw alsnog te verzoeken voor
15 September 1925 Gedeputeerde Sta»
ten dezer provincie machtiging te ver»
lecnen om de aan de gemeente Oude-
Pekela rechtmatig toekomende gelden
uit tc betalen en daartoe vast te stellen
het hierbij aangeboden ontwerp»bes!uit:
le. Spreekt als mijn meening uit, dat
in het Ministerie van Binnenlandsche
Zaken cn Landbouw op allertreurigste
en meest onrechtmatige wijze wordt
omgesprongen met dc belangen der ge»
meente Oudc»Peke!a;
2c. verzoekt Zijne Excellentie ccn
persoonlijk onderzoek naar de reden
van het nog steeds achter houden der
geleende gelden te willen instellen cn
Gedeputeerde Staten van Groningen de
machtiging te verstrekken om voor 15
September 1925 de aan de gemeente
Oudc'Pckela toekomende gelden te kun
nen afdragen; opdat dc belangen der
gemeente Oude»Pekela niet meer dan
tot dusver reeds door bemoeiingen van
ambtenaren der Rcgeering worden ge»
schaad;
3e. noodigt Burgemeester cn Wethou»
ders uit ccn raadsbesluit voor te bcrci»
den om langs gerechtelijken weg bc»
doelde gelden in dc gemeentekas te
krijgen, indien aan het sub 2 bedoeld
verzoek niet worde voldaan.
Na enkele toelichtingen werd dit voor»
steI»B. en W. zonder hoofdelijke stem»
ming aangenomen.
DE COMMANDANT VAN DE VES»
TING HOLLAND.
Naar dc Nieuwe Ct. verneemt heeft
de luitenant»gcneraal C. van Tuinen,
commandant van de vcstng Holland,
het voornemen asn de Koningin eervol
ontslag uit den militairen dienst te ver»
zoeken met ingang van 1 Januari 1926.
DE INDISCHE FACULTEIT.
Naar gemeld wordt, zullen de col»
leges aan de Indische faculteit te
Utrecht met den aanvang van den nieu»
wen cursus aldaar eind September of
begin October een aanvang nemen.
ERNSTIG ONGELUK. Te Swal»
men kwam de 17»jarigc K, uit Roer»
mond met de hand tusschen de leem»
wals, in dc dakpannenfabrick der fir»
ma Kluijtmans Dobbelacre. Hij werd
naar het Louisahuis te Roermond over»
gebracht, waar de hand tot aan den
pols moest worden afgezet.
ARBEIDSWET EN HOTEL», CAF&
EN RESTAURANTBEDRIJF.
Op dc tc Utrecht gehouden alge.
mcene vergadering van den Ned. R.»K.
Bond van hotel», café» en restaurantper»
soneel is besloten dat het Hoofdbestuur
zich zal v.-cnden tot den minister van
Arbeid. Handel en Nijverheid, met het
verzoek om verschillende bepalingen
der Arbeidswet ook toepasselijk te ma»
ken voor het HotebCafó» en Restau»
rantbedrijf.
Verkeersongevallen
Weer een auto in de
sloot-
De agent van de HollandFriesland—
Groningen«lijn, Tj- Platte, te Lemmer,
was Donderdag omstreeks 6 uur met
zijn auto op reis van Hccrenveen naar
Lemmer, toen hij halfweg Hcerenveen»
Joure voor een melkwagen wilde uit»
wijken, door de van Heerenveen ko»
mende tram van achteren werd aange»
reden, waarbij de auto in de langs dien
weg loopende sloot werd geslingerd-
Door het stukslaan van de ruiten wist
Platte zich te redden. Hij geraakte
daarbij ernstig aan hoofd cn handen
gewond en moest onmiddellijk genees»
kundige hulp inroepen.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
De conducfeur is de vader van de
fram. Hij vermaant de ondeugende school
jongens (cn meisjes) als ze lawaai ma
ken. vechten of de passagiers hinderen.
Hij leert hun beleefdheid door ze hun
plaats te laten inruimen voor oudere
eeeit zelf het voorbeeld van hulpvaardig
heid door bejaarde meuschen op den wa
gen en er weer af te helpen. Vooral
vrouwen hebben vaak een steuntje noo
dig. Mannen zijn beier ter been of hou
den zich maar zoo. Want mannen loo-
het publiek. Valsche schaamte.
Er wordt van den conducteur verwacht,
dat hij alles weet. Hij weet inderdaad
veel. Straten met wonderlijke namen waar
je zelf nooit van gehoord hebt en waar
stichtingen gevestigd zijn en zelfs waar
menschen wonen. Als er iemand met
een koffer komt. steekt hd zijn hand al
uit om die ergens voor hem (of haar)
neer te zetten, gewoonlijk in een heek
van 't bal con. omdat de netten in den
wagen niet bruikbaar zijn; als je over
de menschen heen moet reiken om iets in
de netten tc zetten of er uit te halen,
stoot je dames het omgekeerde bloem
potje van het bobbe- of shinglekopje.
Zijn er menschen die het verschil tus
schen die twee soorten nog niet kennen
(zijn er nog?) dan wil ik er dit van zeg
gen: bobbed hair is polkahaar en
shingled hair is een jongenskopje,
kort van boven en kort in den hals In
het laatste geval ziet een mama er uit
als haar zoontje en je zou geen onder
scheid z.en. totdit ze van de tram al-
stapt: g'iipt hij den beugel met de rech
terhand beet. dan is z ij net.
Dit lijkt een uitweiding, maar is het
inderdaad niet. Het maakt juist de wan
hoop van den conducteur uit, dat hij de
dames nog altijd niet heeft kunnen lee-
ren, hoe zii moeten afstappen: links het
handvat grijpen en afstappen in de rich
ting. waarin de tram gaat. Sommige
conducteurs hebben zich daarbij neerge
legd en hopen, dat het volgende ge
slacht wijzer wezen zal. Maar hij ge
looft er niet aan.
De tramconducteur hcefi een bijzonder
zwak voor kinderen. Hij tilt ze voor
zichtig van de treeplank af met
een vaderlijk „hoep la", zoodra de wa
gen heelemaal stilstaat. Als een paar on
deugende bengels blijkbaar toebercidse-
de wagen stilstaat, dan I
gezouten de les lezen,
Tiij hun on-
knipoogt
con. Hij meent het zoo erg niet, maar
hij is cr verantwoordelijk voor, dat ze
geen ongeluk krijgen.
Onlangs zag ik op het Verwulft zes
kleine meisjes gearmd op den wagen
naar Overveen toestappen: toen het er op
aankwam, ging cr maar één mee. Die was
de rijkaard: ze had een dubbeltje in
haar knuistje kleven. De bestuurder (het
was een éénmanswagen) keek de rest van
het troepje eens aan en zei tot een klei
ne kleuter: „jij mag ook mee, voor nie
mendal". Die was nog onder de jaren.
Met een kleur van plezier kwam de kleu
ter op de bank zitten. „En jij ook!"
Maar de tweede kon geen moed vinden en
schudde bangelijk het hoofd. We reden
weg. De vier buiten, die waren gaan loo-
pen, zwaaiden armen en hoofden tegen de
twee gelukkigen die tramden en die
trotsch terug zwaaiden.
We kwamen bij de halte op de Raaks.
Daar stond een juffrouw, in min of meer
verstijfden toestand. Ze wenkte niet. ze
zei niets, de tram reed door. Toen be
duidde ze, dat ze mee wou. De bestuur
der zei op een toon van zachte berisping:
„als u mee wil. moet u een teeken geven,
een arm opsteken of zoo". „lk zal er
voortaan om denken", zei de juffrouw
schuchter. Ja, de conducteur is de vader
van de tram. De bestuurder van den een-
manswagen ook, voor zoover hij kan.
Maar die heeft ook nog te letten op den
weg en op de belemmeringen die zich
daar voordoen en op de signalen van de
reizigers, dat ze mee willen of er uit.
Ik heb ccn kennis gehad. Die was
zuur. Niet kwaad en niet slecht, maar
zuur. „Als je er soms af wilt, van die
zuurheid", zei ik, „dan moet je tramcon
ducteur worden". Hij heelt me nooit
meer aangekeken. Maar de raad was
goed.
Deze week moest een gedeelte van dc
trambaan op de Middenlaan gerepareerd
worden. Er waren dus twee tijdelijke
wissels gelegd: daartusschen reden de
wagens op enkel spoor. In het midden
stond een mar. met een handsein dat aan
den eenen ant rood aan den anderen
kant wit was. Rood beteekende onveilig
wit veilig.
Mijn fram stond stil. De conducteur
liep een eind vooruit, zag het signaal
wit en floot doorgaan. Onze wagen hup
te voorzichtig over het tijdelijke wissel
en reed door. Aan den anderen kant, ook
op datzelfde e.ikelspoor, naderde een an
dere wagen. Als gemzen op een smal
bergpad boven een afgrond zouden de
twee wagens neus arn neus hebben ge
staan, wanneer niet de controleur bevo
len had, dat onze wagen terug moest.
Onze conducteur protesteerde. Hij had
wel degelijk aan zijn kant de witte schijf
gezien. Hij wist het zeker. „Het was",
zei hij, „zoo wit alsmaar kon
toen niets vinden, dat naar zijn zin wit
genoeg was. Hier zou een Salomo noo
dig zijn geweest en toevallig zat die wij
ze man niet in den wagen. Bovendien was
er geen tijd voor. we moesten verder.
Dc controleur nam dus die taak over en
besliste, dat onze wagen terug moest. In
zulke of soortgelijke gevallen is het al
tijd m ij n wagen, die terug moet. Wij
hupten dus weer over het wissel en
wachtten. Daarna gingen wij weer voor
uit, op ons doel al. Niemand pruttelde,
maar ik was uit mijn humeur Het opont
houd duurde drie minuten. Bij de vol
gende halte nam de conducteur beleefd
ccn koffertje aan. Vijf seconden later
schaamde ik mij over mijn ontstemming,
ofschoon gelukkig niemand die opge
merkt heeft Tijd is geld. Maar hoeveel
vader van de tram. Wij kunnen ons in
hulpvaardigheid en lankmoedigheid aan
hem spiegelen.
Over een paar dagen is dc r weer
in dc maand cn dan blijft die ramp»
zalige letter er in tot en met April. Je
wordt er aan herinnerd, omdat het
's avonds al weer vroeg donker wordt,
tot groot plezier van Bra at, ook al
iemand met een r- Persoonlijk voel ik
veel meer voor dén zomer dan voor
den winter, vandaar dat ik Fidelio heet,
zonder r-
Gek toch. Wat dc r maanden ople»
veren zijn onaangename dingen, maar
zonder rijs. ijzcl, sneeuw, hagel, wind-
Uier hen ik eigenlijk bezig den lezer
ccn beetje te bedotten, omdat ik het
ook anders zeggen kan, wèl met de r
cr in vorst, vrieskou, storm Zoo kan
dc mcnsch zijn bctoogen (zonder r) op»
maken zooals hij wil, en eveneens zijn
argumenten (met r) combineeren naar
hartelust- Alles met r- Maar zonder
daarop verder te fantasecren staat dit
wel vastdc winter is, hoe langzaam
ook, in aantocht. Het eerste winter»
lcdenconcert, zoo verkondigt het pro»
gramma van de H. O- V., in de ge»
meentc»conccrtzaal wordt gegeven op
Donderdag 8 October. En dc eerste
tooneelvoorstelling van het seizoen in
den Stadsschouwburg valt nog ccn
maand vroeger, op 5 September, met
..Gclukspoppcn', waarmee wel niet be»
docld zullen zijn de menschen, die,
zooals ik, hun geluk van den zomer
verwachten cn niet van den winter- In
dat zelfde programma van de H. O- V-
zijn dc vrienden van zomer en winter
duidelijk onderscheiden in dc advcr»
tentiesde een presenteert koffers en
tasschcn en dc ander, op dezelfde blad»
zijde, annonceert alle soorten brand»
stoffen, terwijl daar tusschen in een
derde met ccn gramophoonhandcl het
midden houdt cn even lief in den zo»
mer, als in den winter zijn machines
slijt.
Genoeg van deze beschouwing. La»
ten wij ons pantseren tegen de duistere
maanden die komen, omdat wij die toch
niet kunnen ontgaan-
Met is nog niet zoo lang geleden,
daar krijg ik op een avond bezoek van
mijn oom Aric. Dat is een boerennaam,
want het is niet Adriaan. zooals men
misschien denken zou; bij verkorting
Aric. maar zoo maar Aric kortaf cn
dat is een boerennaam. maar hij heet
cr Frcderik Louis hij. ccn opvolging,
die nu juist niet bijzonder passend is.
Dat kwam zoo: zijn moeder was een
boerenvrouw, een uitstekende huismoe»
der cn die stond op Aric, zijn vader
was een stadsman cn die koos Frcde»
rik cn zijn vaders 'zuster, ccn enge»
trouwde juffrouw met een aardig kapi»
taaltje, zei: „als je hem Louis noemt,
zal hij van mij erven, want ik voel. ik
weet: de jongen komt hooger op en
dan moet jc ccn deftigen naam hebben,
als Louis".
Toen hij het kind ging aangeven, was
die strijd nog niet beslist, maar daar
heeft dc ambtenaar op den Burgcrlij»
ken Stand geen boodschap aan, Die
zegt achter zijn toonbank doodleuk,
net alsof het cr niet op aankomt: „hoe
moet het kind hceten?" en daar schiet
hem opeens ccn reddende gedachte door
zijn hoofd en hij zegt: „Aric Frcderik
Louis" cn meent, dat nu iedereen zijn
heeft gekregen, ook iedereen in zijn
schik zal zijn.
Maar daaruit zien wc wel. nietwaar,
dat hij nog niet veel mcnschcnkcnnis
had. want als iedereen zijn zin krijgt,
heeft niemand zijn zin. De moeder niet,
omdat ze geen smaak in het verleng»
stuk had. Maar zijn eerste naam was
elk geval Arle cn daar bleef zc bij.
Arictje noemde zij hem cn Ariepoes en
Ariesnoes en Axicdoezcke, maar er was
altijd van Arie bij. En Aries tante vond
het ook niet goed. omdat Louis zoo
achteraan kwam. Dc erfenis zou hij dus
niet hebben, zei ze, hoogstens een Ie»
gaat en daar kwam ook niet van, want
ze trouwde op haar ouden dag cn haar
man, die ccn avonturier was, maakte
haar gcldjc op. zoodat er voor Louis
toen zc stierf, nog niet het kleinste le»
gaatje overschoot.
Van Frederik was natuurlijk hcclc»
maal geen quaestie meer: die raakte tus»
schen Arie en Louis in dc verdrukking
e vader den jongen bij
dien naam noemde, keek hij zelfs
niet op.
Lilt dit ware verhaal volgt, dat jc al»
tijd het best doet met aan een kind
den naam tc geven, "dien de moeder
wil. En dat is toch ook het natuurlijk»
ste, wat je doen kunt.
Nu die oom Arie kwam 'dan bij mij
op bezoek. .Tuist had ik ccn lekkere,
goed trekkende sigaar opgestoken, van
acht cent. maar die smaakte als een
van twaalf. Ik presenteerde hem er
geen, want oom Arie rookt niet en daar
is hii trotsch op.
Waarom heb ik nooit goed begrc»
pen. Als jc niet rooken wilt, goed, rook
dan niet. maar zet daar geen hooge
borst over op. Andere menschen lus»
ten geen visch cn beschouwen dat ook
al als een deugd, weer andere hebben
geen zin in bier allemaal best, maar
waarom doen die. of zc beter zijn. dan
andere menschen. die van zulke dingen
wel genieten?
Oom Arie keek met diepe verachting
naar dc kringetjes, die ik zat tc blazen,
wat heelemaal niet tc pas kwam. want
onder mijn vrienden sta ik bekend als
de beste kringetjesblazcr net, of zc
met ccn passer getrokken zijn, zeggen
ze en toen gaat het mc dood gemakke»
lijk af: ik spits mijn mond alleen maar
en vóór je het weet. fft, daar gaat het
eerste kringetje, fft het tweede, fft het
derde, en zoo vervolgens. Het is geen
er een aardige, kleine viüa van kunnca
laten bouwen".
„Mogelijk wel. oom", zei ik en blies
een half dozijn kringetjes, waarvan ik
zeggen mag, dat ze het volmaakte be»
njjikt hadden. „Maar u rookt niet cn
waar staat uw villa?"
Daar wist hij zoo gauw geen antwoord
op tc geven, maar het antwoord hin»
derde hem toch. Je hebt ooms in soor»
ten, net als sigaren, maar hij is van
het soort, dat tegen neven onaangena»
me dingen zegt en die- van neven daar»
na niet aanvaarden wil.
„Ik heb geen behoefte ann een villa",
ei hij en dat vond ik ccn akelige uit»
Tucht. Toen haalde hij een blaadje pa»
pier uit zijn portefeuille cn zei: „hier
heb ik een staatje van wat er in een
jaar in Nederland opgerookt is. Wil
je dat eens hooren?."
„Als ik u daar een plezier mee doe,
aarom niet?"
„Aan sigaren zes en zeventig mïl»
lioen vijf honderd twee cn vijftig dui»
zen. tweehonderd negen cn negentig
gulden".
Aan die millïocnen hen ik onschul»
dig oom. aan de honderdduizenden ook
en van dc 299 gulden erken ik een por»
tie".
Aan sigaretten", vervolgde hij, „drie
veertig millioen
,Met uw welnemen: ik rook nooit
sigaretten. Dat is kinderrooken".
,Aan tabak
„Pijpen rook ik heelemaal niet."
„Samen meer dan 1->4 millioen" zei
hij streng cn keek. alsof ik alleen al
die millioencn verrookt had.
,,'t Mag wezen, zoo i Is het wil", zei
„maar ik heb cr .:a mijn aandeel
belasting voor betas'.d en dus den Staat
der Nederlanden gesteund. En svat
heeft u gedaan?"
Hierop wist hij heel maal geen ant»
woord te geven, zoodat ik triomfante»
lijk een dozijn kringetjes blies, die de
volmaaktheid van de vorige nog over»
troffen.
Toen zuchtte hij eens over zooveel
verstoktheid cn nam drie koekjes uit
studie, je kunt het niet Iecren cn niet'het trommeltje, dat mijn
afkijken. Een gaaf, zou ik zeggen, waar
jc niet trotsch op hoeft te wezen. Bij
mijn geboorte mcc gekregen, denk ik.
Maar oom Arie is dc ecnigc. die cr
geen plezier in heeft.
„Altijd nog rookende?" vroeg hij.
.Hoeveel geld zou je daar nou al aan
litgegcven hebben? Misschien wel tien»
duizend gulden in al die jaren. Je hadi
toeschoof, want op koekjes is hij dol.
En dat vindt hij nu, gek gcr.ocg. geen
zwakheid Jegcnovcr dc deugd. d.;t hij
niet rookt.
FIDELIO,
