HAARLEM'S DAGBLAD
BRIEVEN UIT BERLIJN
FLITSEN
DINSDAG 8 SEPT. 192?TWEEDE BLAD
(Van onzen correspondent).
WAAR BERLIJN OVER SPREEKT
De wondermensch
Paganini en zijn
„kanon"
(Na wat wij onlangs in de rubriek
Krabbela onder het hoofd Stradivarius
schreven, zendt de heer Willem Knikker
ons de volgende bijzonderheden-)
Paganini zou in 1801 te Livomo con»
certeeren, doch had het ongeluk dien
dag zijn viool tc verspelen (P. was in
zijn jeugd een verslaafd hazardspeler).
Ken rijke, Fransche muziekvriend, de
koopman Livron, leende hem voor dien
avond zijn prachtige Guarnerius- Toer.
Paganini na zijn concert de viool terug»
bracht, wilde de opgetogen Fransch»
man haar niet in ontvangst nemen; hij
schonk Paganini het instrument, dat
door geen andere handen „ontwijd"
mocht worden-
Nu bereisde P- eerst zijn geboorte»
land, Italic, en daarna bijr.a het ge»
hcclc overige Europa, steeds vergezeld
door zijn „kanon" zoo noemde hij
dc massief gebouwde Guarnerius, welke
zijn lievelingsinstrument werd en in het
algemeen voor de beste viool ter we»
rcld gehouden werd- P- zelf stelde haar
boven al zijn andere prachtige Italiaan»
gche instrumenten cn was er dus zeer
zorgzaam voor. Echter, hoe voorzichtig
ook, toch was een kleine reparatie
noodiglater kreeg de Parijschc mees»
tcr»vioo!bouwcr Vuillaume de viool nog
eens ter grondige herziening L>czc be»
roemde vioolmaker had echter kans ge»
i de viool na tc maken, cn wel zoo
schitterend, dat Paganini in het begin
niet bemerkte, dat hij een ander in»
strument in handen had toen hij er
op speelde, vertelden zijn ooren het
htm wel (volgens Fritz Meyer) Deze
imitatie, welke Vuillaume den kunstc»
t.anr kosteloos ter hand stelde, kwam in
het bezit van Sivori (de ccnigc leer»
ling van Paganini) als geschenk van zijn
meester-
Dc geweldige zegetocht van het
„kanon" eindigde in 1834. toen Paga*
nini, lijdende door geweldige vermoeie»
nissen,'naar Italië ging om rust te zoe»
ken- In November 1834 speelde hij nog
i voor de armen in Piaccnza en
ccnigc weken later tc Parma op een
Hofconccrt- De twee laatste concerten
waren 17 Dcc. 1836 te Nizza en 9 Juni
1837 tc Turijn.
a reeds jaren door oververmoeie»
nissen cn bijkomende ziekten ontzet»
tend geleden te hebben, overleed Pa»
gnmni den 27stcn Mei 1840. op 56»jar!>
gen leeftijd. Met hem ging het grootste
vioolwonder heen (ook als guitaartie»
speler bestond zijns gelijken niet).
Zijn viool, een Joseph Guarneri (del
Gcsii) uit het jaar 1741, vermaakte hij
zijn geboortestad Genua, onder voor»
waarde haar tc zijner eeuwige nage»
dachtenis te bewaren, daar hij niet
wcnschtc. dat na hem een ander haar
zou bespelen-
Hoogstwaarschijnlijk heeft hij op
grond hiervan, dc bij deze viool be»
hoorendc strijkstok niet vermaakt, toen
ïige tientallen jaren later Paganini's
nalatenschap openbaar verkocht werd.
beeft de stad Genua de stok voor acht»
honderd francs aangekocht-
e viool is tc zien in het Palazzo
Municipale, het prachtige stadhuis tc
Genua, waar zij in een nis, onder een
afschuwelijke glazen stolp, bewaard
wordt.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 390
HET LOKET
Menschen die willen weten of er op Zondag een boot
naar Engeland gaat en of de 11.47 naar Keulen een
spijswagen heeft, anderen die over een abonnement
komen praten, weer anderen, die 2M cent stukken
noodig hebben voor een perronkaartje, een meneer, die
van zijn vrouw wil weten, wat hij doen zal, als er geen
plaats meer is in den slaapwagen en heelemaal achter
aan een man die alleen maar een kaartje wil.
(Nadruk verboden).
De beroemde viool van Paganini.
Veertig jaren bleef de oude viool in
rusttoen kwam Sivori naar Genua en
mocht, hetgeen een grootc eer was,
het instrument van zijn grooten mees»
ter voor enkele genoodigden bespelen,
en de aanwezigen prezen om het hardst
de bezielende toon, welke dc kunste»
naar uit de aangebeden viool wist te
halen- Sivori glimlachte bevredigd
hij zou namelijk zijn eigen Vuilluumc»
viool, de hierboven vermelde imitatie,
bespeeld hebben!!! (Volgens Fritz
Mevcr).
Nu kon Paganini's viool weer verder
slapen, staande onder het beklemmen»
dc, enge gla,s-
In 1908 nam de Raad van Genua de
beslissing het instrument jaarlijks tc
laten onderzoeken en minstens twee»
maal tc doen bespelen, daar dit tot in»
standhouding van de viool noodig
bleek te zijn dus eigenlijk tegen dc
wensch van Paganini( zie hierboven)-
De eerste, die uitgenoodigd werd,
de viool weer in hét publiek tc doen
hooren, was Bronislaw Huberman-- 1
„kanon" werd onder militaire bewaking
door de straten naar de concertzaal gc=
dragen, cn de gewapende soldaten stel»
den zich op het podium rondom de
viool op. Daarna speelde Huberman te
midden dezer militairen, welke na af»
loop dc viool weer onder dezelfde
voorzorgsmaatregelen naar de gevange»
nis terugbrachten.
Veel had Paganini's viool meegemaakt,
doch de eer ccner militaire begeleiding
was haar nog nooit ten deel gevallen.
WILLEM KNIKKER.
HETTOONEEL
HET SCHOÜWTOONEEL
Gelukspoppen van H. Kesnig
Zaterdagavond den Stadsschouwburg
binnenkomend zag ik onwillekeurig evci
naar de plaats, waar ik jaren lang on
zen braven Van Gasteren had gezien
cn ik herdacht hem een oogenblik met
weemoed. Toen kwam de nieuwe di»
recteur. de heer Carel van hees. met
zijn opgewekt gezicht op mij toe en
wij begroetten elkander als oude. goede
bekenden. Het nieuwe seizoen vrtis voo'
mij begonnen.
Allereerst een woord van hartelijk
en welgemeend welkom van mijn kant
tot den heer Van Hees! De vriendelijke
gemoedelijkheid, die zooals wijlen
burgemeester Jhr. Sandberg eens zcide
met den heer Van Gasteren van den
Schouwburg aan den Jansweg naar het
Wilsonsplein was overgegaan, zal met
den heer Van Hees in d-- directie van
onzen Stadsschouwburg blijven. En
ook het zonnige optimisme! Ik ken
den heer Van ces al jaren en ik ben
overtuigd, dat hij zich als directeur
vele vrienden zal maken. Daarvoor
staat èn zijn ^arakter èn zjjn héele
loopbaan als tooncclspeler immers borg.
Dat de heer Van Hees in aile opzich»
cn voldoe ng moge vinden in
zijn nieuwen werkkring cn zijn direc»
tcurschap iot heil moge zijn van het
tc .nccllcven in Haarl
De headlines van de bladen vertel»
jen van onderhandelingen tc Londen,
van nederlagen der Spanjaarden tegen
de Rifkabylcn cn van de Franschen te»
en Syrische opstandelingen cn andere
elangrijke onderwerpen. De hoofdarti.
kelen bespreken dc kansen van Stresc»
mann op een internationale conferentie
en dc kansen van Abd»el»Krim op hel
bergachtige. oorlogstoonccl.Mnar dc Bcr
lijner spreekt aan zijn stamtafel, in dc
huiskamer, op straat of in tram er:
stadstrcin gécn woord over al die wijs
heid, die uit dc bestversneden penner
van twee dozijn Berlijnsche hoofdredne»
teuren is gevloeid of door dc deskun»
digste militaire medewerkers aan de
liefste typ latjes van dc bestingenchte
redacties is gedicteerd. De Berlijncr
heeft andere zorgen.
Daar hebben wc ir. dc eerste plaats
dc duurte. Een steeds dankbaar ondc
werp waitrovcr niet alleen buurvrouwen
op de portalen van een achtertrap cl»
kaar in zwum praten, terwijl zij hun
duurbetaald eten aan laten branden,
maar waarover ook dc mannen met be
zorgde gezichten van gedachten wisselen
De economische profeten hebben voor
speld, dat de nieuwe tarlefwct een alge»
mcene stijging der prijzen tengevolge
zouliebben cn de rcgccring mitsgaders
de haar steunende partijen hebben ver»
klaard. dat dit geenszins het geval be
hoefde te worden. Misschien is dit laat»
stc waar en hoefden dc prijzen niet
naar boven tc gaan, een feit is bet, dat
ze naar omhoog zijn gevlogen. De ge.
zegende profeten triomteerden cn de rc»
gecring kijkt beteuterd nu zc vast moet
stellen, dat nog vóór het tarief in wer
king is het gevreesde cn door haar ont
kende resultaat als een paal boven
water staat. Een aantal kale ministers
schedels moet in dc laatste weken er uit
hebben gezien als mijn Amcrikuanschc
collega, die als getuige bü ccn trouw,
partij zich opofferde cn ccn wildgcwor-
den kat uit het orgel haalde, waarin zij
v os ges lucht cn waardoor zij dreigde,
de plechtigheid erg in dr war te schop
pen. 1 had a controverse with a cat,
zcidc hij. zijn gekrabde banden vertoo»
rend. De kat, waarmede onze ministers
een controverse hebben, is hun eigen
•eigen ttriefwet mitsgaders hun andere
duurte verwekkende wetten. Maar het
krabben op hun schedels hebben zij zeil
gedaan.
Het eind van dit kopjekrauwen is
f'cweest, dat dc hecrcn een conferentie
licldcn. Dat schijnt het normale einde
van dergelijke bezigheden tc zijn. En op
deze conferentie zijn maatregelen be
raamd tegen dc duurte. En over deze
rcgccringsmaatrcgclcn nu spreken dc
Bcrlijncrs haast even graag, als over de-
duurte zelf. De duurte is namelijk ccn
heel onaangenaam ding. waarbij ccn
mensch met ccn goede dosis gezonden
humor zwartgallig kan worden. De'Ber»
lijner is echter niet graag zwartgallig.
Hij is ccn geestig spotter en als het on
derwerp zich er loc leent, zijn de kwink»
slagen niet van do lucht. En dankbaar»
der onderwerp dan dc duurte zelf zijn
dc regceringsmaatrcgeUn tegen dc
duurte. Dc Berlijncr raakt cr niet over
uitgepraat.
Het staat goed. om klassieken tc ei-
teeren en daarom is tegenwoordig dc
pitroep van Goethes Zaubcrlchrling in
ieders mond. „Die ich ricf, die Geister,
werde ich nun nicht los", roept men
den hccren Luther cn Schicle toe en
zij, die niet alleen aangehaalde regels,
kennen, citccrcn nog verder en verge
lijken de duurtcgolf met het stijgende
water in het gedicht en noemen dc mi»
nisters stumpers, die vergeefs den be
zem toeroepen, stil te staan en nu zij
nattigheid voelen wanhopig worden.
Intusschen zijn niet alle Bcrlijncrs zoo
helezcn. Er zijn er, die /ich meer voor
wedrennen, dan voor letterkunde in»
tercssccrcn. En ook dezen maken hun
grapjes over, dc pogingen der regecring.
de zelf veroorzaakte duurte te bestrij
den. Zoo hoorde ik een grappenmaker
zeggen, dat dc rcgccring ccn nieuwe
bron van inkomsten zou kur.ncn ver»
krijgen door weddenschappen met to-
talisator ann te nemen over bet al dan
niet slagen van de pogingen, om door
onderhandelingen met de slagers dc
vleeschprijzcn naar beneden tc halen.
Zoo beeft zelfs een kwaad ding voor
ean goedgehumeurd mcnsch zijn goede
zijde.
Een ander topic of the day is dc re»
elametruc van de B. Z. Dit blad l«n*
eiken dag door een zijner redacteuren
een biljet van vijf mark in omloop bron
gen en publiceert het nummer. Wie
dit biljet op het bureel terugbrengt,
ontvangt honderd mark cn heeft met
zijn oplettendheid en door het vlijtig
lezen van het hlad 95 mark verdiend.
FEUILLETON
HET PARK MET DE
BLAUWE VOGELS
Uif het Fransch vap
CHARLES FOLEY.
moet mij niet onbescheiden vin
den. juffrouw, dat ben ik niet. Ik heb ge
meend openhartig te kunnen spreken,
omdat ik zag welk een groot vertrou
wen mevrouw u schonk.'"
„Eerder moet ik u onbescheiden lijken
mijnheer Pascal. Ik heb u zóó uitge
vraagd! Dat ik er verlegen mede ben.
Ik kan u niet zeggen hoezeer ik, sedert
ik mevrouw Verlier leerde kennen, be
lang stel in alles wat haar aangaat cji
wat Boismont betreft. Als regel ben ik
niet nieuwsgierig uitgevallen, daarom
ben ik nu over mij zeil wel verbaasd.
„Wat er gebeurd is heelt mij niet min
der verrast dan het u gedaan heelt, her
nam Pascal. Verlegen en eenigszins wan
trouwend heelt onze mevrouw eerder
angst voor vrcentde gezichten. Het komt
mij ongeloofelijk voor, dat zij zóó gauw
met u heelt kennis gemaakt en dadelijk
besloten was u voor goed bij zich te
bonden. Mijnheer Lionel moet er wel nog
verbaasder door zijn dan wij. Ik heb
Berlijn, 6 September 1925.
Half Berlijn kijkt 'e middags in de B.Z.
welke nummers nog in omloop zijn cn
als iemand een biljet van vijl mark in
betaling geeft, duurt het altijd een poos
voor hij het hem toekomende terug
beeft. Want de kcllner in het café of de
verkoopster in den winkel moet eerst
in het laatste nummer van dc krant of
in een aantcckcnboekje nakijken, of dit
soms een geluksnummer is. 'Icnzij de
gever cr meteen bij verklaart, dat hij
zelf al nauwkeurig heeft nagekeken. Dan
gaat het brictjc met ccn quasi onver»
schillig, in werkelijkheid diep teleurge»
sicld gebaar bij de overige goed ge»
controleerde papieren. Om misschien
straks met ccn je kunt het nooit weten
toch nog een» niet het lijstje te worden
vergeleken cn later met ccn spotachtig
glimlachje tc worden teruggegeven bij
het wisselen van grooter geld.
Het is ccn schaterende rcclame»idcc
geweest. Tot dusver heeft de U. Z. een
dozijn vijtmarkonjetten in omloop ge
bracht cn een zevental reeds uitbetaald.
Dc onkosten bedragen dus nog geen
zevenhohderdmark Maar dc straatver.
koop is enorm gestegen en dc adverteer»
ders weten ook wat ccn blad waard is,
dat in bet middenpunt van dc publieke
bclungstelling staat.
Daar men graag spreekt over ccn zaak
waarmee iets tc verdienen valt. sprc*
ken de Berlijners graag over deze truc.
En om dczclidc redenen, doch hierom
niet alleen, hebben zij het druk over dc
brandstichtingen. Ook daarmee is wat
tc verdienen.
In de laatste veertien dagen is, voor
namelijk in dc wijk Neu-kolln, in ten»
minste een dozijn verschillende huizen
brand gesticht. Bijna altijd op de zol»
dcrvcrdicping cn gewoonlijk in de eer»
stc ochtenduren. Het begon angstig te
worden. Geen dag ging voorbij, zonder
dat ccn nieuwe brandstichting werd
vermeld, soms zclls twee of meer tcgc»
lijk. Dc politie loofde een bclooning van
3UOO mark uit en verhoogde die later tot
I0.UU0 mark voor hen, die aanwijzing
omtrent de daders konden geven en
heel Berlijn was gealarmeerd. Is het nog.
Op ccn twaalftal kerktorens zijn wacht»
posten geplaatst, voorzien van scherpe
kijkers cn telefonen zijn naar hun hoo»
gen uitkijk aangelegd: dc brandweer is
versterkt door crimineele politie cn het
aantal patrouillecrcnde politieagenten
vergroot. Maar vooral hoopt dc hoofd»
commissaris van politie op dc medewer
king van het publiek. En op die van dc
virzckcringmaatschappijcn Want de po»
litic hoopt, dat deze ook kooge beloonin»
gen zullen uitloven voor de ontdekking
\an dc daders cn daarmee het publiek
tot grooter waakzaamheid en belang
stelling zullen aansporen.
Nu, dat is haast overbodig. Er is haast
ccn thema, dat zoo algemeen worat
esproken cn waaraan in het bijzonder
dc laatkomers cn dc vroegopstaanders
zoovéél aandacht wijden. In Berlijn is cr
haast geen straat en in Ncu«Kólln geen
huis te vinden, zonder een of meer
Sherlock Holmessen in den dop, die op
den loer liggen, om den politieagenten
cn torenwachter* tc vlug af te zijn. Er
is ook nog gesproken over escadrilles
van vliegtuigen, die dag cn nacht de
stud zouden afzoeken naar hrandstich»
ters en draadloos elk verdacht individu
zouden aangeven. Maar hiervan heelt
men voorloopig afgezien.
En inderdaad, wc hebben ccn nacht
zonder brandstichting beleefd' Of dc
hccren cr genoeg van hebben of* met
het regenachtige weer een verkoud»
held hebben opgcloopen cn liever on<
ilcr dc wol blijven? In elk geval, als
zij weer aan den slag gaan. zol het hun
met den dag lastiger worden gemaakt.
Want heel Berlijn praat hierover niet
alleen. .Maar waakt.
H. BL. KOELENSMID.
Vervolg Stadsnieuws
RECLAME.
De heer F. Joh. Rolilf?, heerenmode-
artikelen AmcgMsg, geeft nle, reclame aan
ei;n clientele gToote potloodem van Jir-
luanaam voorzien ten gteehonke.
ORKEST» EN OPERETTEVEREENI»
GING „HAARLEM".
Naar wij vernemen heeft het bestuur
van bovengenoemde Verecniging het
opvoeringsrccht aangekocht van „die
Strohwitwe", komische opera in 3
neten van August Ncidhart, muziek van
Gencralmusikdirektor Leo Blech.
Het werk zal in het komend seizoen
worden opgevoerd. De repetities zijn
reeds begonnen.
mevrouw nooit zoo gezien. Het is waar,
dat toen ik de juffrouw daarboven bij
het hek zag, ik niet anders kon dan het
toejuichen toen mijnheer zoo vriendelijk
was De jullrouw ziet er zoo goed en
zacht uit dat zij dadelijk de harten steelt,
dat gevoel heelt mij er toe gebracht haar
toe te vertrouwen wat ik wist van de on
gelukken van Boismont. Ik zal er geen
spijt van hebben als het u kan helpen
om beter het karakter van onze mevrouw
Ie begrijpen en het u gemakkelijker kan
maken aan het leven op het slot te wen
nen. Al zoo lang hopen wij allen bij
onze meesteresse een jong meisje te zien
komen dat beschaafd en aardig was, in
een woord iemand zooals de juffrouw!
Tien jaar lang heeft mevrouw Verlier
niet naar onzen raad willen luisteren. En
nu vandaag, in minder dan een uur ge
heel bekeerd! U kunt er u op beroemen
een wonder gedaan te hebben, juffrouw!
Het leven op Boismont zal nu prettiger
en v rooi ijker worden, niet alleen voor
mevrouw maar voor ons allen".
„Dank voor uwe vriendelijke woorden
mijnheer Pascal. Ik zou willen dat zij
waar werdenmaar ik durf het niet
hopen. Heeft de oude mevrouw geen neef
bij zich, die haar geheele belangstelling
in beslag neemt?"
„Mijnheer Lionel is een man. Hij is het
niet altijd met mevrouw eens. Hij geeft
nooit toe. is niet geduldig. Als zijn tante
wat al te verdrietig is en 't hem verveelt,
gaat hij naar Parijs.Onze goude mevrouw
zal in u een trouw gezelschap vinden,
iemand die haar zal verzorgen, wat af
leiden en liefhebben. Haar leven zal an
ders en beter worden"'.
„Vooral voor mij zal het leven anders
wordenen hoeveel gelukkiger! Het
zal mij niet een taak, maar een genot
zijn mij aan mevrouw te wijden en haar
mijn dankbaarheid te toonen. Hoe vreemd
het ook moge klinken, voel ik mij reeds
aan mevrouw Verlier gehecht en ik zal
alles doen om (e bereiken dat zij zich
ook aan mij hecht. Ik zou daarin zoo
graag slagen zonder het wantrouwen
van mijnheer de Saint Preuil op te wek
ken".
„Mijnheer Lionel verbeeldt zich dat
zijn tante van niemand zooveel zou kun
nen houden als van hem. Hij zal in uw
tegenwoordigheid op Boismont alleen de
gelegenheid waardeeren om meer vrij te
zijn, tenzij
En daar Pascal, met eenigszins be-
z>rgd uiterlijk niet verder sprak, voelde
Albme haar vrees weer opkomen.
„Zou er gevaar voor mij zijn dat me
vrouw Verlier nog van gedachten ver
ander!en mij vergeet?"
En bleek van angst dacht het meisje
aan de zorgen waarin een veranderde
stemming of een eenvoudig vergeten van
die mevrouw haar weer terug zouden
stooten. Wat moest er dan van haar
worden? Na deze schoone hoop. terug
te storten in de angsten van een onzeker
bestaan van ellende, ondergeschiktheid
cn vernedering welk een wreede teleur
stelling'. Daarom wachtte Albiue het
antwoord van den boschwachter met
angst eu beven af.
Oprecht, al deed het hem leed die lieve
juiirouw te beangstigen, herhaalde Pas
cal:
„Mevrouw is niet meer dezelfde van
vroeger. Soms kan zij erg vastbesloten
zijn voor bepaalde zaken, bijv: het bui
tensluiten van mevrouw d'Herville, maar
geeft in ander opzicht te veel toe.ook
wel omdat haar geheugen haar dan in
den steek laat. Mijnheer Lionel heeft wel
invloed op zijn tante, dat staat vast
Meer dan eens heeft hij haar van besluit
doen veranderen. Maar daar de jonge
mijnheer in zijn hart niet kwaad is, is
cr wel hoop en moet de juffrouw maar
geen moed verliezen. Nu zijn wij dade
lijk bij den uitgang naar het dorp".
Na de opgewonden beloften van me
vrouw Verlier leken de wooiden van
Pascal niet bemoedigend en had Albine
het gevoel of zij de doodsklok hoorde
luiden van haar liefste verwachtingen.
Bij het verlaten van die prachttuinen leek
de eenige straat van het dorp, met de
puntige steenen en vieze goten, met haar
lage, leelijke, gescheurde huisjes, haar
nauw toe en vies. Verliet zij ook niet een
prachtig schitterend tafereel om in de
duisternis achter de coulissen terug te
keeren?
Vóór dat Pascal het hek kon sluiten,
keerde zii zich nog eens om en beschouw
de met tranen in de oogen voor het
laatst de grasvelden, de bochtige rivier
en de tooverachtige door het maanlicht
teweeg gebrachte schaduwen.
„Zou de goede fee, die haar één oogen
blik verschenen was, zich de geheinizin-
Iiet seizoen opende Zaterdag met de
premiere van Gelukspoppen
van H. Kesnig, den schrijver, die inder»
tijd met Kol N i d r e i en Fa»
brieks menschen een aardig
succes mocht boeken. Of zijn nieuwe
touneelspcl ook een „gclukspop" voor
hem en Het Schouwtooneel zal blijken
te zijn???
Mij heeft deze eerste opvoering geen
oogenblik tot enthousiasme kunnen
brengen. Dc voornaamste fout van dit
stuk is zijn al te groote opzettelijkheid.
„Gelukspoppen" is een tooneclspel, dat
30 jaar tc laat is verschenen. Eerlijk
gezegd, was mij aan het slot van het
stuk nog niet goed klaar, wat de schrij»
ver eigenlijk heeft willen zeggen. Wij
hoorden Jaap, die een soort „apostel"
moest voorstellen, ecnigc malen verkon»
digen. dat „alles, wat op leugen is ge»
bouwd ia elkaar moet storten". Een
kwart eeuw na lbscn is dat gezegde nu
niet bepaald nieuw, doch wij zouden er
niets tegen hebben, als die stelling door
het stuk bewezen werd. Maar wat is in
dit stuk nu eigenlijk de leugen? Vol
gens mij: dc voorstelling, die de schrij
ver van zijn personen heeft gegeven.
Daardoor is het stuk „in elkaar gestort".
Het was van een voortdurende, onwa»
re opzettelijkheid, die soms zeer sterk
irriteerd. De personen uit dit stuk
handelden niet uit innerlijke aandrang,
als logisch gevolg van het dramatisch
gebeuren, maar enkel zoo, als de schrij
ver hun dat voorschreef, meestal heel
onredelijk en zeer onlogisch, zoodat je
herhaaldelijk je hoofd over zoo veel wil
lekeur zat te schudden. Wel waren het
„poppen" deze „Gelukspoppen"!
Een van de hoofdmomenten van dit
stuk is, dat twee „gelukspoppen"
dat zijn dc kinderen uit het huwelijk
van Dirk van Dijk en Anna. zijn vrouw
tegelijk „breken". De oude. br3\e
heer Ter Horst had ons op dit gebeu
ren met zijn rhetorisch zinnetje in I
zooals dat in een Hollandsch stuk van
30 jaar geleden past reeds voorbe
reid. Jan. een der kinderen, dien wij
in het geheel niet zien en van wien wij
alleen maar hooren praten wordt
wegens diefstal door de politie gearres
teerd, de oudste zoon, Henk, die ver»
loofd is, maakt het al even erg door
een dienstmeisje in het ongeluk te
storten- Wij willen nu het opzettelijke
van deze dubbele en gelijktijdige ca»
tastTophe evenals het absoluut
onvoorbereide van Jan's misdrijf, dat
ons totaal koud liet. omdat wij Jan
niet kennen even ter zijde laten. Het
was een fout, die zich onmiddellijk
strafte, omdat het tc vele eerder ko
misch dan tragisch werkte. Met Henk's
val zou het al meer dan voldoende zijn
geweest. Maar veel erger was het, dat
de vader vergetend het ploertige
optreden van Henk tegen hem en zijn
nige ontmoeting herinneren, het uur der
ontboezemingen onder tranen en kussen
gedaan?" vroeg zij zich af, zal zij mij
faten afhalen gelijk mij beloofd is? Zal ik
ooit dat heerlijke park met al die blauwe
vogels terugzien met alle daaraan ver
bonden hoop, droomen en verwachtin
gen?
„Als de juffrouw even door het hek
wil gaan?"
En Albine trad naar buiten, het hek-
klapte dicht, het was voorbij. Het ijzeren
gordijn was voor het toovertafereel ge
vallen. Moedig schudde zij haar vreemd
heimwee van zich af en terwijl zij on
der geleide van Pascal de donkere straat
jes van het dorp doorliep vouwde zij
ai en toe de handen als tot een gebed in
een. Nog geheel onder den indruk van
wat zij gezien en gehoord had, fluister
de zij:
„Ik wil niet gaan twijfelen, ik ben he
den zóó gelukkig geweest! Zelfs al zou
ik cr alleen de herinnering van over
houden, zal die mij toch weer hoop voor
den dag van morgen geven, ja voor al
tijd! De oude mevrouv/ kan mij verge
ten, ik voor mij zal haar niet meer ver-
geien! Ik zal haar voor altijd dankbaar
blijven voor dit heerlijk uur, waarin voor
het eerst in mijn leven iemand mijn ver
driet gedeeld heeft!"
De straat kwam op den waterkant uit.
Vol beschenen door dc maan blonk het
meer omgev*-. door zijn beboschte heu
vels. Maar nadat Albine daarboven op
het fluweelzachte weiland beschaduwd
door beuken eu berken de kronkelende
moeder, dat onmiddellijk voorafging
zich in zijn woede tegen den braven,
geheel onschuld!gen Jaap zijn der»
den zoon keerde, eigenlijk alleen om»
dat deze apostel nu eenmaal de verkoa»
diger van de theorieën van „den nieu»
wen mensch" was! Hier was de opzette
lijkheid zoo dik opgelegd, dat heel dit
toonecl één groote leugen werd- Men
voelde, dat de vader die heele scène
maar speelde, enkel omdat de schrijver
dat zoo wilde. Maar niemand werd
daar dupe van- Ieder dacht„Kom,
kom, ouwe heer, nu maak je het toch'
al te kras!" En het effect was daardoor
nihil-
Trouwens door het opzettelijke in dit
stuk werd herhaaldelijk contra»effect
bereikt, geheel anders dan de schrijver
/ich waarschijnlijk heeft voorgesteld.
Jaap, de „goede" zoon. was zoo n wan»
delende preekheer, dat hij een ieder met
zijn spreuken en zijn rhetorica verveel*
de Jiij preekte zelfs heel ongevoelig
tc-gen zijn moeder, toen het moederhart
bij het dood»zieke kind was en de
slechte zoon Henk was zulk een drie*
dubbel overgehaalde ploert, dat nic*
mand begreep, hoe Truus. een meisje
dat het telkens over de ziel en psycholo*
gie had niet in één jaar had geziep,
wat wij, toeschouwers, reeds bij den
eersten oogopslag hadden ontdekt. De
schrijver maakte "zijn figuren door over*
drijving tot onmogelijke tooneelpoppcn.
Contra-cffect werd ook bereikt met het
tot drie maal toe in één bedrijf nog
wel openen van de deur, juist op het
moment, als cr gezoend werd. Het heeft
me verwonderd, dat ook de regie tijdens
de repetities niet heelt gevoeld, dat dit
tot ongelukken aanleiding moest geven.
Het publick lachte er dan bij de derde
maal ook hartelijk om en het bedoelde
effect was totaal naar de maan.
Er zou nog heel wat meer kritiek op
dit stuk van den heer Kesnig te geven
zijn. Zoo was het zieke meisje absoluut
overbodig en was de taal soms erg the»
torisch. zoo kon men ook met recht
vragen, hoe de schrijver zich voorstelt,
dat een strafzaak met geld in Neder»
land „gestopt" kan worden, maar dat
zouden wij alles nog vergeven hebben,
als wij maar geweten hadden, wat de
schrijver eigenlijk wilde Waarom was
de vader telkens zoo onlogisch en on»
hebbelijk tegen zijn zoon Jaap? De anti»
pathic tegen den jongen moraal-prcdi»
ker had toch eenigszins gemotiveerd
moeten zijnl
Zij was des te onlogischer, omdat de
vader zijn vrouw volgens zijn bekente*
nis aan b sic. op de handen droeg.
Was heel die bekenten:- van den va»
der eigenlijk niet hol gepraat? Vond zij
door een handeling tegenover de m e»
der in de vorige bedrijven eenigen
steun? Wat moesten wij eigenlijk vart
de moeder dem:en? Zij ccn „heilige
zooals Jaap zegt? Wij zagen haar n>
rivier had ge. en gelijk een zilveren lint,
zich nu eens verbreedend, dan weer
strekkend, om daarna in het blauwe
meer te kome. rust zoeken ?n in te sla
pen in de d.e;te van het dal. vond zij
h:er in de laagte, de oevers van het
meer te vlak. het water minder helder, de
heuvels bijna kaal. Üe poëzie van Bois
mont ded haar elke andere plek minder
schoon vinden.
Naarmate zii vergezeld van haar gids
hel hotels naderde waarvan het terras ver
laten was, verlangzaamde zij haar pas,
als bezwaard door heimwee en verdriet
over wat zij juist verlaten had.
Voor dat 1 ascal haar ging verlaten
wilde Albine nog den twijfel oph»:scn
die haar bii het binnentreden - an het
landgoed bevangen had cn haar niet had
losgelaten.
„Het park van Boismont laat mij een
herinnering van zoo groote bekoring
achter, dat die nooi: zal worden uitge-
wischt. en nof heb ik al de schoonheden
maar vt„ gezien op onze snelle wan
deling. Men is zeker dikwijls in die prach
tige omgeving filmopnemingen komen
maken?"
„Men heelt het menigmaal verzocht",
antwoordde Pascal, ..maar mevrouw
heeft het eens voor al geweigerd. Se
dert Catherine en ik op het goed wonen
hebben wij nooit een filmartist door het
hc-k zien komen of over den muur zica
springen".
"(Wotdt ïefvotgdj.
