HAARLEM'S DAGBLAD
DE HAJA
FLITSEN
ZATERDAG 26 SEPT. 1925 TWEEDE BLAD
Vervolg Stadsnieuws
HET TOONEEL
Tooneelver „Herman
Heyermans"
Beschuit met Muisjes
geen
Een nieuwe verccniging,
nieuw geluid!
Wat zou lierman Heycrmnns, die in
zijn leven dc dilettanten nooit erg ge»
negen is geweest ik behoef maar te
herinneren aan het tweede bedrijf van
„I)c Opgaande Zon" en zijn constante
weigering aan licfhebberij»verecnigiru
gen om zijn stukken te spelen wel
hebben gezegd, als hij zijn beeltenis
op het vaandel, van dc verccniging
..lierman Heyermans" had gezien? Die
gedachte ging even door mijn hoofd,
toen ik gisteravond het vaandel van
onze jongste Hnarlcmschc dilettanten
verccniging zag onthullen. En ook vroeg
ik mij af, of het noodig was, h:
Haarlem waar al zoo veel tooneclvcree»
niglngcn zijn, nog een nieuwe op te
richten?
Uit den stampvollcn schouwburg zou
men dc conclusie kunnen trekken, dat
er in onze stad altijd weer plaats is
voor nieuwe vereenigingen.
Dc verccniging „Herman Heyermans'
had voor haar eerste opvoering eer
stuk gekozen van den grooten drama»
turg, naar wicn zij zich had genoemd.
Beschuit met Muisjes behoort
tot de weinig gespeelde stukken van
1 icycrmans en toen ik het gisteren weer
eens na zoo veel jaren zag. verwonder»
dc mij dit niet. Deze ..familicgcbcurtc»
nis" laat ons Heyermans zien in zijn
meest %vreeden spot en cynische bitter»
heul. Een wranger stuk is moeilijk
denkbaar. Het herinnert nu en dan
zijn gekrakeel, aan Schakels, en ook
in dc eenzame figuur van Pollie - - a
Het zevende Gebod, maar het n st
kleur van deze stukken. Bcscl met
Muisjes is troosteloos grauw en vlak.
Eigenlijk is het niet anders dan een
lange, gerek Falkland, waarin licht
noch schaduw is. Maar Heyermans z»
niet Heyermans geweest zijn. als
ook in dit stuk met knap gcschrcv
toonccltjcs voorkwamen. Zoo is h
toonccl, wanneer neef Baptistc met dc
ontstellende medcdccling komt. dat er
een Pollie op dc wereld bestaat, koste»
lijk geschreven en het slot van I, als
Pollie in snikken uitbarst, wanneer er
bloemen voor den doode worden opge»
dragen cn heel dc „lieve familie"
haar heen staat, is wel echt Hcyi
En zoo zijn cr vele scènes ik hei
ncr aan het toonccl tusschcn een kreu»
pelen zoon en dc moeder in II cn dat
tusschcn Pollie cn Jeanne in III die
Heyermans volkomen waardig zijn.
Maar als geheel is het stuk tc langdra»
«lig. te grauw en schrijnend cn te veel
in één toon geschreven om op den duur
tc kunnen blijven boeien; En wanneer
het dan nog in een twee maal tc lang»
/aam tempo gespeeld wordt, dan is
het heel moeilijk om cr voortdurend de
aandacht bij tc houden.
De verccniging Herman Heyermans
heeft de opvoering san ..Beschuit met
Muisjes" bedoeld als een huldiging van
den schrijver, wiens naam zij heeft aan»
genomen. Maar is zoo'n opvoering
werkelijk een huldiging? Wanneer ik
do schoonheid van een kunstwerk van
iemand wil letten kennen, laat ik het
hem toch niet voorlezen door een stot»
terend kind? En wat was deze opvoe»
ring eigenlijk anders dan een voortdu»
rend stotteren?
Dc voorzitter verklaarde in zijn opc»
ningsrede zelf. dat de meeste spelers
beginnelingen waren. Had dat alleen
niet reeds een reden moeten zijn om
zïeh niet aan een werk van Heyermans
te vergrijpen?
Over zulk een opvoering, waaraan
lowat alles mankeerde, is moeilijk
ts te schrijven, Het lijkt mij toe.
it er in deze nieuwe verccniging wel
ccnigc leden zijn. die bij oefening en
goede leiding in een pretentieloos blij»
spelletje of een klucht iets kunnen bc»
reiken, maar men spclc voorloopig geen
Heyermans meer. al is her dnn alleen
maar uit respect voor-den schrijver,
viens beeltenis op het \aundcl van de
•crceniging staat.
J. B. SCHUIL.
MAATREGELEN TEGEN OE GEVAREN
BIJ OEN ARBEID.
Do Rood Arbeid schrijft ons:
Hot ücoou den laatotón tijd nog eene
voor, da: in do pore berichten verschij
nen waarbij mededvclicg wordt gedaan,
dat de eleetrischo draad een e'.achtoffei
heeft i'eéisciit Den tenen keer is het oen
opp.'iesend weitkmnn, die door een nood
lottige aanraking met den draad unn zijl)
gezin wordt ontrukt, den aanleren Ju
brave zoon. die zijn oudere daar
door wordt ontnomen. Meestal blijft dan
liet gezin in kommervolle onnundighe
den achter, of kunnen oudere noode den
steun van hun zoon in hot huisgeain mis
«u. nog gezwegen van de jammerlijke
scheiding zelve.
Dum berichten irv de couranten zouden
direct geen aanleiding geven er nader
op in te gaan, indien alom bekend wae.
int, speciaal den Iaatsten ttJ<J, zoovoel
wordt gedaan om do arbeiders to bescher
men legen do gov aren, dïo bon bij liuo
arbeid bedreigen.
Dat daarvoor de medewerking der ar
beider» zelf noodig is, behoeft niet nader
te worden uiteengezet; ook de w er kg ei
dienen hun vollo medewerking te 1
leenen, daar waar het geldt de arbeiders
m bun dienet werkzaam, te beecherme
gen do gevaren, die hen bij hun arbeid
bedreigen.
.lammer i« het daarom te weten, dat vel
arbeider» een zoo groote onverocliilligliei-
mui den dag leggen tegenover do mid
delen, die voor hun veiligheid zijn voor
geschreven. Bedroevend Is hel. dat vel
werkgever» in het algemeen vrij oceptisc)
staan tegenover die van Overheidswege
zien. dat do arbeiders die middelen ge
bruiken, maar deze middelen integendeel
vaak beschouwen als een grooten las'.
Hei Veiligheidwmieeum t« Amsterdam
nu ie er 0111 de werkgevers en arbeiders
van het groote nut dier middelen to over
tuigen. Tb betreuren is het, dat het be
zoek aam dat museum niet grootor is. Im
mer*. een ieder kan zich daar ovorti'
van het practisch nut der voorgeschre
ven maatregelen voor de veiligheid bij
die het bwi
ts ge
komen, heeft hel museum platen
pen ren hun aanschouwelijk voor
Ion do gevaren, waarium zij tijden? hun
werk bloot slaan, nismede de middelen,
die zij kunnen aanwenden die gevaren,
zoon! niet geheel te nic-t te doen, dan toch
dOM zoo gering mogelijk :o maken.
den kunnen voorkomen worden. Hei
daarom de plicht van de werkgever
het algemeen mede ie werken, dat in hun
bedrijf zoo weinig mogelijk ongeval
roorkomen, door ran hun arbeider»
'erlangou dat deze gebruik «naken van
beschermende middelen; door hun machi-
te voorzien vjvn de voorgeschreven
beveiligingen, waardoor het aantal onge-
allen tot de kleinst mogelijke propor:
:ordt teruggebracht; door het ophang*
in hun fabriek of werkplaats van veili
"vp"..iten, waardoor den arbeiders s!oe>
gevaren voor oogen worden gehouden' en
hun onverschilligheid voor die gevaren op
don duur zal wijken.
Het is daarom de plicht van de arbei
der» van dc voorgeschreven toestellen cn
lelsedingatuloken gebruik te inaken; lederen
nicdcnrbeider te waarschuwen, indien hij
dit niet doet en vooral 11a te laten den
spot te drijven met die beschermingen,
v.vvrdoor zoo menigeen vuor zijn leven
>n gelukkiggeworden is.
Alleen dan wanneer ön werkgever èn
arbeider samen werken, zal het aantal atv
gevallen niet zoo schrikbarend groot blij-
zullen de ongelukikigen, die met een
-rel het leven verliezen, mindor tal-
De opening van de jaarmarkt
Vrijdagmiddag werd de Haja, onder
vrij groote belangstelling geopend. Dc
openingsrede werd gesproken door den
bekenden auteur. Otto Zccgcrs. die
zooals bij in een korte inleiding mede»
deelde, tot zijn groote vreugde bemerkt
h.id, dat er in den tijd dat Johan de
Witt wordt herdacht, ook nog jongens
van „Jan de Witt" zijn die liet aandur»
ven in Haarlem een veelzijdige, cn in»
teressante jaarmarkt op touw te zet»
ten. Want daar is in onzen tijd van
krachteloosheid cn tc weinig onderne».
mingsgeest. wel moed voor noodig;
Spreker zcidc dc leden van het Eerc»
Comité, dc hccrcn Jhr. Mr. E. H. E.
Tcding van Berkhout (voorzitter van
het Roode Kruis). H. F. Wugenaar
Reiziger (Voorzitter verccniging „Oost
cn West", R- C. Vcncma. arts (voorzit»
ter Transportcolonnc Roode Kruis), A.
J Mcijerink (Voorzitter H.R.B.), D. J.
Kok. dierenarts. C. L. W. Ruvs (M.c>
dïsch adviseur K.H.B.O.) en Dr. L. C
Kcishcrgen (voorzitter T.B.C^bestrij»
ding) dank, voor dc medewerking die
zij verleend hebben.
Dc. heer Zccgcrs zcidc verder dat
van den waarnemend burgemeester cn
den gemeentesecretaris, berichten van
verhindering om dc tentoonstelling bij
U wonen, ingekomen waren.
Woorden van aanbeveling richtte
spreker tot de aanwezigen voor de ver»
schillende stands, die zich in zekér op»
zicht „met c»c gezondheid van de. loc»
schouwers willen bemoeien".
Dc lieer Zccgcrs bedoelde de expo»
sit:cs van het Roode Kruis, van de Ver»
ecniging tot bestrijding der Tubercu»
lose, van Eerste Hulp bij ongelukken,
dc Ycrecnfging tot het redden van
drenkelingen, dc Verecnigïng tot het
beschermen van dieren, enz.
Mot ue volgende opwekking verklaar-
,dc spreker dc „Haja" ten sJ- cte voor
geopend: „Wandelt langs de stands,
luistert aandachtig naar wat men u tc
zeggen heeft, cn koopt wat men u aan»
biedt".
Daarna speelden dc .Jolly Joys", die
ccn uitstekende band vormen, dc Haja»
marsch. Dc belangstellenden bezichtig»
den dc sta.ids. waarvan wij in ons num»
mcr van Vrijdag reeds ccn uitvoerige
beschrijving gaven.
Voor Vrijdagavond en de volgende
dagen heeft de artistieke leider van de
Hu ja, aardige programma's samenge»
stcld.
Optreden zal onder anderen de ka»
wkterhumorist Max Briining. Otto
Zccgcrs zal eigen werk voordragen, cn
Anton Warmer blijft gedurende de ten»
toonstelling met zijn band voor dc
muzikale illustratie zorg dragen.
Het programma van Zaterdag ver»
meldt een demonstratie door den die»
renurts D. J. Kok, met assistentie van
de padvindersbrigudc. Vervolgens een
voorstelling tc geven door den cxccn»
trick Bossari cn een '.eeken cn goochel»
demonstratie door een „Professor", die
zich Kohlcnstift noemt.
Tenslotte spreekt het programma nog
van „Een intocht van Tom Mix, Charlie
Chapün cn het Jochie
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 406
VELE HANDEN MAKEN ZWAAR WERK
Nee nee. vader kan het alleen wei! als hij halverwege dc trap is I moeder wringt zich erlangs, intus»
af dank jullie '.oor het aanbod, I vraagt moeder of zc er even langs schen vaders hand tusschcn de
maar het ding is niet zwaar I mag, dan zal zij helpen hij I leuning en den koffer bijna ver»
I moet dat niet alleen doen I plctterend
waarop zij met weinig succes gnat I terwijl vader protesteert, dat hij
helpen, want zij stapt op den I het wel alleen zal doen, roept
rand van haar rok en de koffer I moeder. Jan en Micntjc om te ko>
zakt een eindje I men helpen
-'ijl ieder, ieder ander vertelt
hoe het moet, wordt, dank zij bo»
venmatigc krachtsinspanning de
eerste bocht bereikt
waar de situatie hopeloos wordt,
omdat twee den eenen en twee
den anderen kant op duwen
moeder neemt het bevel op zich
cn stuurt Jan naar vader om de»
zen aan het benedeneinde te
helpen
waarna eindelijk de koffer boven
komt en vader besluit in toekom»
stige gevallen zijn gezin eerst naar
de bioscoop tc zenden.
(Nadruk verboden).
ORGELBESPELING.
Men schrijft ons
De heer H- J. Kruithof, dc blinde
organist en mu/icklccraar uit Kampen,
zal Woensdag 30 dezer hier weer eene
orgelbespeling geven met zang en het
lezen van een meditatie. Dc velen, die
zich zijn optreden van vroeger herinnc»
ren. weten, hoe dat was cn hoeveel zij
daarbij genoten hebben. Wekt een blin»
dc onze deernis om het droeve gemis
van het ha-ast wel voornaamste der
wonderlijke zintuigen, waarmede de
mensch begiftigd werd, anderzijds weet
de schepper dat gemis weer tc ver»
goeden door buitcnqcwohe scherpzin
nigheid en ontwikkeling der overige
gaven, niet het minst den tastzin cn
het gevoel, dat zich in "t bijzonder bij
velen hunner uit in ontplooiing van ccn
rnu/ikalcn aanleg, die bewondering af»
dwingt- Ook dc heer Kruithof heeft van
die rijke gaven veel ontvangen en hij
doet daar ook anderen van genieten,
wnt straks weer uit zijn kunstvaardig»
beid op het mooie orgel in de Wilhel»
minakerk aan dc Ged. Oude Gracht
blijken zal- Zijn zingen daarbij treft bet"
hart. dat er door mectiilt cn als gc
mooi lezen (cn wat is dan onze taal
prachtig!) wilt hooren. dan moet ge
h c m een dier heerlijke medidaties of
sehriftoverdenkingen hooren voordra»
gen!
7 gcldleeningcn der Provincie reke»
ning werd gehouden, werd door de ver»
gadering evenwel in dier voege gewij»
zïgd. dat alleen voor zoover de 5J4
gcldleeningcn betreft, van de ons ver»
strekte machtiging gebruik kon worden
gemaakt.
Wij achten dc mogelijkheid niet uit»
gesloten. d3t eerlang ook tot conversie
van de 6 leeningen zal kunnen wor»
den overgegaan.
Ten einde ons in staat te stellen daar»
toe op het meest geëigende oogenblik
over tc gaan, verzoeken wij u te beslui»
ten tot vaststelling van de in ontwerp
hicrbïjgaandc supplctoire begrooting
voor den dienst 1925.
Het nadeclig saldo van 35 600.
waarmede d'c hegrooting sluit, is het
gevolg i dc omstandigheid, dat in den
.post, gLiaomd onder volgn. 280 k, een
ria.il worden gemaakt. Het voornemen bedrag van 88-000.is begrepen, dat
is ze daarin een des middags te half niet opnieuw behoeft te worden geleend
twee tc houden zitting in het openbaar cn waarvoor dc dekking reeds vroeger
in behandeling te nemen. tot een bedrag van 35.600,— op dc bc»
Ged. Staten deelen den Staten mede: grooting voor 1925 werd gebracht.
Bij besluit van 31 Maart 1925 werden De supplctoire begrooting is opge»
wij gemachtigd om onder bepaalde in1 maakt tot een totaal bedrag van
dat besluit nader omschreven voorwaar» ƒ11.256.400 aan inkomsten cn ƒ11.292.000
den over tc gaan tot conversie van ten'aan uitgaven,
laste der provincie gesloten gcldlccnin»
Provincale Staten van
Noord-Holland
Buitengewone Statenzitting
Conversie van geldleeningen
De voorzitter der Provinciale Staten
van Noord»Hollahd heeft de Staten
bijeengeroepen in buitengewone zitting
op Dinsdag 29 September, des voormid»
dags tc half twee uur. Aan de orde zal
dan komen een voordracht in zake
conversie van gcldleeningcn en ccn tot
vaststelling ccner 4e supplctoire bc»
grooting voor 1925.
De voordrachten zullen
gen.
Dc supplctoire begrooüng die wij in
verband daarmede tegelijkertijd ter
'aststelling aanboden cn waarbij met
n evcntueclc conversie der 5J4, 6 en
LEGER DES HEILS.
In de s'seloopeti weekwerden in de te
huizen aan he: Spasme 92 en 1C2 voor
dakloozen 14G8 porties -voedsel en 357 nacht
verblijven verstrekt.
INGEZONDEN MEDE DEELINGEN a 60 Cent» per regel.
SPECIALE AANBIEDING OUDE R00DE BORDEAUX-WIJNEN
Chat Angludet 1909 f 2.25
Chat. Chasse Spleen 1911f 2.25
Chat. Cantemerle 1911f 2,00
Chat. LA CONSEILLANTE POMEROL 1913 f 1,75
Chit. Angludet 1914f 2,00
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Wanneer ik zeg, dat de familie Touw
te Oudewater ccn touwslagerij had, dan
zal men misschien aan een goedkoope
aardigheid denken. Maar daar is geen
reden voor. Ook niet om aan een toeval
tc denken, want ofschoon liet wel zeker
is. dat niet alle Bakkers het bakkersbe
drijf uitoefenen "n met alle Metselaars
metselen voor kun brood, dc familie
Touw had wel degelijk dien naam geko
zen. toen icderen nog |an Jansz of Jan
Willemsz heelte en Napoleon gelastte,
dat zij ccn achternaam zouden kiezen.
Zii maakten toen touw, dus zij noemden
zich Touw en zoo was het altijd geble
ven. behalve in een heel korte periode,
van IS 17 tol 1850. toen de opvolger in
de familiezaak, Thomas Touw, zich ver
beeldde dat het zijn levensroeping was
om tc gaan studeeren cn de touwslagerij
overdeed aan een zekeren Smit, die niet
eens in de familie was dc Touwen
kenden er nu 75 jaar later, nog niet
zonder verontwaardiging over spreken.
Maar lang geduurd had het niet. De
touwslagerij ging niet onder Smit en
Thomas Touw had na drie jaar begre
pen, dat zijn levenswerk niet was zieke
menschcn gezond Ie maken, maar louw
te vervaardigen cn zoo had hij de fabriek
teruggekocht, die daarna van stonde af
aan als een hond. die bij zijn nieuwen
baas. niet tieren kon, was gaan groeien
en bloeien.
Na dien tijd was de zaak niet meer uit
de familie gegaan cn als de oude juf
frouw cr wat aan kon doen, zou dat
niet meer gebeuren ook. Voorloopig be
stond cr nog gccu gevaar, want zij had
drie zoons: Willem <ie oudste was der
tig, Tennis was 28 en Jan 25 en zij wa
ren allen in de louwslagerij, hadden zelfs
het werk dat er te doen was. verdeeld
op ccn manier, die andere Oudewater-
aren hun wel eens benijdden. Willem
was dc reiziger. Hii trok er. bij wiize
van spreken, van 1 Januari tot 3t De
cember op uit om het touw aan den man
te brengen, dat onder de leiding van
Teunis gefabriceerd cn onder die van
Jan beheerd werd.
Op die manier kwamen zij in het ge
heel niet op eikaars terrein, wat in een
familie- i iedere andere zaak de eent-
ge manier is om buiten ruzie (e blijven.
De zaak ging dan ook goed en de moe
der van de drie Touwen, algeneen in
Oudewater. als ..dc oude juifrouw' be
kend, zou dan ook volmaakt gelukkig
zijn geweest, wanneer niet het gevaar
gedreigd had. dat mettertijd de familie-
onderneming toch weer in de handen van
an Leeuwen of Willems of Pietersen
raken zou.
De'drie zoons waren namelijk geen
in allen getrouwd of zelfs maar ver
loofd. Zonder een bepaald uitgesproken
afkeer van het vrouwvolk te hebben,
scheen de schoone sekse hen onverschil
lig te laten. Deze die alles beter verdra
gen kan dan onverschilligheid, wreekte
zich daaover door hen alle drie te be
spotten met een bijnaat.i. Jan heette in
Oudewater „het touwtje" en hij was ook
wel heel dun en mager. Teunis. een
korte dikke, „het kluwen" en Willem,
groot cn breed „het kabeltouw". Overi
gens waren Teun en Jan gelijk en gelijk
vormig, rustige, bedaarde hienschen, te
vreden met Oudewater en verschilden
daarin aanmerkelijk va Willem, die als
reiziger gewend was aan gror.tere steden
en het clan ook zelfs wanneer hij op Za
terdagmiddag van de reis kwam, tot
groote ontsteltenis van zijn moeder, op
Zondag in Oudewater meestal niet uit
kon houden en op zijn motorfiets naar
Rotterdam, den Haag of Amsterdam
trok.
De oude juffrouw was wat bang van
zijn wereldsche neigingen. Waarom, vroeg
zii zich wel af, kon iemand riet tevreden
zijn met Oudewater? Maar zij verweet
dat haar oudste nooit. Om den lieven
vrede. En ook omdat zij vagelijk voelde,
dat een ander toch wel anders over de
zaken kon denken dan zij. Dat besef was
vooral bij haar opgekomen nadat zij te
goeder trouw en met de beste bedoelin
gen getracht had. Teun en Jan belang
stelling bii te brengen voor twee meis
jes uit Oudewater, geen schoonheden,
maar toch heel aardige meisjes en die
bovendien later een aardig stuivertje te
wachten hadden, Maar vergeefs. Haar
zoons waren beleefd, maar koel geble
ven, zoodat zij de poging had moeien
opgeven, te meer omdat Willem, die zijn
i. oeder wel doorzag, in dien tijd geen
enkelen Zondag uieer thuis gebleven
was.
Het is niet te zeggen, hoeveel jaren
lang deze heele toestand veranderd
had kunnen voortduren, wanneer niet op
zekeren dag iets bijzonders was gebeurd,
hetgeen voorkomt zelfs in Oudewater.
Op een dag kreeg de oude juffrouw na
melijk een brief uil Amsterdam van een
getrouwde nicht, die schreef dat haar
dochter wat overspannen was, absolute
rust noodig had en op raad van den dok
ter een week of vier in een rustige om
geving moest doorbrengen. Zou zij mis
schien., zoo gastvrij willen wezen enz.
enz. Oré was niet ziek, daarvoor hoefde
zij niet bang te wezen, enkel maar wat
overspannen cn zelfs daarvan zou zij
B. VAN DER MEULEN, WIJNHANDEL. GORSSEL
De oude juifrouw, goedhartig
aard, bovendien nog dankbaar voor
dienst, die dc nicht naar juist
der
tig jaar geleden bewezen had, nam even
wel geen besluit, vóórdat zij haar zoons
geraadpleegd had. Teun, man van weinig
woorden, zei: „mij goed" en Jan, die
nog aan de vorige poging van moeder
dacht en wantrouwig een listiger aanval
op zijn han vermoedde, begreep na zorg
vuldige lezing van den brief, dat zijn
•erdenking onrechtvaardig was. en zei:
,als het u plezier kan doen", waarna hij
als gewoonlijk, precies te half twee. na
het middageten weer in het kleine kan-
loorlje voortging met het touw te admi-
uistreeren. Derhalve ging er den vol
genden dag een gunstig antwoord naar
Amsterdam en. verscheen drie dagen na
derhand Gré. Willem was er niet in ge
kend: die zat iu Groningen, hetgeen naar
Oudewatersche begrippen gelijk stiat
met het andere e:nde van de wereld.
Als iemand nu zegt: „natuurlijk was
die Grë een schoonheid, want dat is in
zulke verhalen altijd zoo", dan doet hij
haar en mij beiden onrecht. Als zij een
scheeven neus cn peenhaar had gehad
dan zou ik dal ronduit gezegd hebben,
maar dat was zoo niet. Een bijzonder
knap meisje was ze, blond, slank, met
een alleraardigst wipneusje en een kuil-
'je in haar linkerwang. Jan, die haar als
Ie jongste was gaan afhalen, raakte er
beduusd van en had tot huis toe van pu
re verlegenheid niels durven zeggen. De
oude iutfrouw was een oogenblik onder
denzelfden indruk geraakt, maar met
vrouwelijke tact eerder on haar gemak
gekomen. Teun evenwel, de arme jongen,
was toen hij dien middag, als gewoon
lijk. precies kwart over zessen thuis
kwam voor den avondbolerham, totaal
verblind geraakt door zooveel schoon
heid in zoo moderne kleedij.
Die kleeding was juffrouw Touw aan
vankelijk wat al te vrii geweest. Gré
droeg heel korfe rokken en een laag ja
ponnetje, naar een mode, die de eerste
twee jaar Oudewater nog wel voorbij
zou gaan Ze was evenwel vers4andig
Senoeg, daar niets van te laten blijken.
.msterdam is Oudewater niel, zei 'e in
wendig tot zichzelf en men moest er
maar het beste van maken. Het kind was
dan toch eenmaal overspannen eji zou
dus geen aanmerking op haar toilet kun
nen verdragen.
Overigens begreep de oude juffrouw
van die overspanning niet veel. Ze had
zich iets van treurigheid, van droefenis
'voorgesteld en daarom de gramofoon.
die Willem op St. Nicolaas eens cadeau
gedaan had. van den zolder gehaald,
waar hij uit zuinigheid geregeld was op
geborgen, omdat de huiskamer ui het na
jaar wat vochtig kon zijn. let kwam
daar geen oogenblik aan loe. Gré leek
de opgewektheid zelf. ze praatte en lach
te en vertelde van Amsterdam en van
concerten en tooneelvoorstellingen, dat
de oude juffrouw er van duizelde en be
nauwd dacht aan den invloed, dien dit
wereldsche schepselije in haar rustig
huishouden hebben zou.
Voorloopig had de logé het woord al
leen, want ook de twee zoons konden
geen passende conversaiie vinden. Tegen
over zojveel schittering van een wereld
stad leken alle gebeurtenissen uit Oude
water onbeduidend. Jan deed nog een
poging om te vertellen, dat er gisteren
een inbreker gepakt was. maar toen zij
hoorde, dat-er niets anders gestolen was
dnn een bezem en een vlocrkleedje en dat
dc stumper het gedaan had oin in de
gevangenis Ie komen, begreep hij zeil,
aal dit een Amsterdamsche. aan beel-
wat anders gewend, niet kon interessee-
Teun waagde zich in het geheel niet
i het gesprek. Die zat onder zijn borste
lige wenkbrauwen bewonderend naar de
logé te kijken, met het gevolg, dat zij
hem eindelijk, dat slarcn moe, hali den
rug toedraaide. Dien avond ging, voor
het eerst sinds drie jaar, toen Willem laat
thuisgekomen was, de familie niet op tijd
naar bed. te kwart over tienen. De eenige
die dadelijk insliep was Gré zelf. de an
deren, overweldigd door zooiets onge
woons, konden de rusi niet dadelijk vin
den.
Ofschoon de morgenjapon van de logé
niet overeenkwam niet de opvattingen van
Oudewater, had de oude juffrouw Touw
toch plezier in de handigheid, waarmee
zij het ontbijtgerei afwaschte en bij de
andere huiselijke bezigheden hielp. Wel
vond ze het merkwaardig, dat Teun en
Jan. die zich anders nooit in den tijd
vergisten, een kwartier te vroeg hun
morgenkoffie kwamen drinken en daar
over tegen elkaar verlegen schenen te
's Middags waren ze alweer te vroeg
aan de middagtafel en Teun, die anders
nooit aan cadeautjes voor zijn huisge-
nooteu dacht, had moed gevat en presen
teerde haar een kluw van het mooiste
touw, daarbij een paar woorden zeggen
de met een van verlegenheid bevende
stem. Dien avond liet jan niel alleen de
gramafoon spelen, maar probeerde ze'.fs
daarbij te zingen, wat hij sedert de heu
genis van zijn moeder met gedaan had.
De nacht bracht dan ook de oude juf
frouw een nieuwe zorg Zouden haar
twee zoons, die van de twee aardige
meisjes uit Oudewater niet hadden willen
weten, nu verliefd worden op deze Am
sterdamsche Gré? In het nachtelijk duis
ter zag de moeder de toekomst donker
iu Haar jongens medeminnaars. Verwij
dering, twist, de touwslagerij. tot nu toe
een voorbeeld van eensgezindheid, uit el
kaar gespat, verloopen, door verdeeldheid
ten onder gegaan. De dageraad, die zoo-
•eel angsten verdrijft, joeg ook wel deze
nuizenissen op de vlucht, maar bewaar
de voor de arme moeder een nieuwen
schrik.
Het was 7aterdag, de dag waarop
Willem placht thuis ie komen. En hij
wist nog van niels. Met zijn reizigers-
luidruchtigheid, die het huis scheen te
vullen, binnen komende, stond hij eerst
wel perplex over de gast, maar had al
hee! gauw zijn tegenwoordigheid van
geest ierug cn nam Gré totaal in be
slag. Jan zat aan tafel met een prop in
zijn keel, Teun wiens beurt het was om
zijn Iievelingskost ie eten. kalfslapjes met
zoete appelen, proefde daar dezen keer
niets van. En Willem schitterde met zijn
vlotte conversatie legen Gré, die hem het
antwoord niet schuldig bleef. Voor het
eerst van hun leven wenschten Jan en
Teun, dat zij de fabricage en de admi
nistratie niet en het reizen voor de firma
wel gekozen hadden.
Dien Zondag bleef Willem thuis en de
motorfiets op stal. Maandag vertrok hij
pas in den namiddag en met merkbaren
tegenzin. De oude juffrouw deed van
zorg. hoe dit afloopen moest geen oog
meer dicht gelukkig haalde zij de scha
de met een flinken middagdut voldoen
de in.
Meent ii, dat deze ingew 'de toe
stand niet lang kon durer? duurde
loch nog veertien dagen, wam Jan en
Teun, hoewel lot over de ooreu verliefd,
konden de vrijmoedigheid niet vinden
om te spreken en wanneer zij die wel ge
vonden hadden, dan zouden de woorden
hun ontbroken hebben Willem bezat ge
noeg van liet een en van het andere,
maar hij was niet vaak thuis en de ja
renlange getrouwheid aan het touw joeg
hem toch altijd, zij het dan ook met te
genzin, de deur uit.
Totdat dc catastrophe kwam. Op een
Woensdag. De oude juffrouw had al da
gen te voren Gré naar Amsterdam terug
willen sturen, wanneer zij niet gevreesd
had, dat haar zoons haar achterna zou
den gaan en hun oude moeder alleen la
ten in het aloude stamhuis der Touwen.
Daarom alleen had zii in haar blijven
berust, maar op dien Woensdag kwam
dan de ontknooping.
Teun was het. die het eerst zijn von
nis tegemoet ging. De geheide ontmoeten
de bij de keukendeur, flapte hij met den
moed der wanhoop, er in eens uit: „Gré,
wil je mij hebben?"
..Nee Tem", zei Gré bedaard. Daar
met deze viji woorden de energie van
Teun was uitgeput, ging hij naar de fa
briek en nekte, diepbedroefd, verder
louw.
Geen tien minuten later ocht Jan haar
op :n de huiskamer, trof haar daar al-
ieen, keek' haar een poos ie weemoedig
aan en vroeg toen: ..Gré. ik hou van je,
maar je wilt mij zeker niet hebben?"
„Nee Jan", antwoordde Gré 'rustig.
Maar onmiddellijk daarna barstte zij in
een proestbui uit en liep de deur uit, de
hoofdstraat van Oudewater in.
Daar kwam. lot haar groote verwon
dering. Willen aan. Midden in de week.
Terwijl hij in Noordholland had moeten
ziin. De oude juffrouw die juist uit het
raam keek. vroeg zich af of de wereld
op haar eind liep. En Gré. die ten slotte
toch geen hartelooze coquette was. zei
voor de derde maal: „nee", toen Willem
haar in wel overwogen woordenkeus, tot
vrouw vroeg.
Toen werd het opeens romaniisch. Ik
kan het niet helpen. De werkelijkheid is
vaak romantischer dan verzonnen ver
halen. Want cr kwam tn motor met zij-
spanwagen met een vaart door Oudewa
ter rennen, dat de bewoners er schande
van spraken en daarin zat de geliefde
van Gré. een Amsterd nimer. die door
haar vaöei van de deur gestuurd, maar
na veertien dagen zeuren toch ziin toe
stemming afgedwongen had en dat nu
triomfantelijk aan Gré kwam vertellen,
in de hooj), dat zij dadelijk mee zou
gaan in de zijspan.
En dat deed zij. na aan haar gast-
viouw de iieele toedracht verteld te heb
ben. Na al die ruzie met vader had ze
een poos wegge wild en moeder d:e de
waarheid niet vertellen wou, had er de
overspannme oo gevonden.
Een uur la ;r vertrokken ze samen,
overgelukkig. De "enige die haar nakeek
was de o.ide juffrouw, wel verlicht,
maar meer dan ooit bevreesd voor de
voortzetting vr.n de firma Tot w.
Willem was alweer op weg naar
Noordhollaikl. Jan en Teun zwegen nog
meer dan anders. Maar dien nacht slie
pen zii geen van driecn. En het harte
looze OudewaJer lachte, om het Kabel
touw. het KI/wen en het Touwtje Mer
moet zijn leed nu eenmaal zelf dragen.
F1DEL1Q.
