OUD-HAARLEM 43e Jaargang No. 12984 Verschijn» dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 17 October 1925 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpea in den omtrek waar een Agent gevestigd Is (kom der gemeente) I3-57H- Franco per post doo* Nederland f3.87H. Afzonderlijke nummer» f0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken I0.57H; franco per post fO-65. Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Poet-Giro 38810 >«tefoonnummers: Dlreotie 13082, Redaotle 10600 en Administratie 1072/* ADVERTENTIEN' Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. B( abonnement aanzienlijk rabat- Twaalfstuivers-advertentiès van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cent» 11 f per plaatsing» elke regel meer 15 Cents eontant; buiten W Arrondissement dubbelen prijs. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wljfesroog, «Jmuidsn oil|I»U|J.C. PEEREBOOW en PEEREBOOM Beverwijk, ena- enz. Drlehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3621 DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD AAN 0NZE« WEEK-ABONNÉS WIJ vestigen er de aandacht op dat de courantenbezorgers ver plicht zijn opWoensdag de abon nementsgelden af ie rekenen, ook van die abonnementen waarvoor zij het abonnements geld nogniethebbenontvangen. Ue bezorgers zijn niet verplicht abonnementsgeld tegoedle hou den. Wij roepen daarom gaarne de welwillende medewerking in van hen die per week geabon neerd zijn, om door betaling op Maandag of Dinsdag vlotte af rekening mogelijk te maken. DE ADMINISTRATIE Tarief of geen tarief la een .Om Ons Heen" en voorts bij polemiek met twee afschaffers is in vo rige nummers van dit blad betoogd, dat het urief van de federatie der boek drukkers moet blijven bestaan in bet be lang van het vak, van de burgerij en van de ontwikkeling" der economische verhoudingen. Wanneer wij nu lezen, dat in een gToot aantal afdeelingen van de federatie de leden zich vóór het be houd van het tarief hebben uitgespro ken, dan doet ons dat genoegen. Aüecn vragen wij ons af, of de mede deelt ng niet wat voorbarig is. Onder de afdeelingen, waarin het besluit zou zijn genomen, worden Delft en Haarlem ge noemd. In dt vergadering te Delft waar in de twaalf punten van het hoofdbe stuur besproken werden, heeft men zidt vóór bthoud van het tarief verklaard met 8 tegen 5 stemmen, zoodat er der tien leden aanwezig zijn geweest. Delft met zijn omstreken moet veel meer leden tellen, zoodat slechts een gedeelte aan de stemming heelt deelgenomen en de uitstag heel goed anders kau zijn op de Sewone ahleehngsvergadering, waarop e geheele agenda van de a s. algemee- ne vergadering zal worden behandeld en afgevaardigden naar die vergadering aangewezen. Op de bijeenkomst te Haarlem was het niet anders gesteld. Daar waren on geveer 25 procent van de leden aanwe zig, onder wie eenige voorstanders van de afschaffing. De voorzitter meende dan ook, dat een stemming geen juist beeld kon opleveren en stelde die tbt de gewone, hier bovenbedoelde vergadering uit, in de verwachting, althans met de hoop, dat dan de opkomst van de leden grooter zou zijn. Wil men nu zóó redenceren, dat wie thuis bleven, daarmee blijk gaven te hechten aan den bestaanden toestand (waarbij het tarief er is) dan kan men dat doen Maar juist is net niet. Maar wie gezien heeft, hoe telkens weer tramreizigers .die van den prins geen kwaad weten. ternauwernood aan een ongeluk ontsnappen, juicht het met ons toe. dat deze agent optrad zoo» als hij deed. De Bioscoopwet gekeurd goed- t Voorbijrijden van stil staande trams Het geduld van de politic, die inder« daad een van de lankmoedigste instel» lingen ter wereld is, raakt nu op. Wij zeggen: „gelukkig", want het is niet alleen van belang, dat eenmaal vast» gestelde bepalingen nageleefd worden, maar ook en vooral, dat mcnschen rus» tig in. cn uitstappen kunnen zonder gevaar van tc worden overreden. Een van de hinderlijkste elementen in dit opzicht is de klassieke slagers, jongen. Het is mogelijk, dat hij vijf minuten bij een nietig opstootje staat te kijken of zich tien minuten ophoudt in een belangrijk gesprek met een col. lega. maar wanneer hij eenmaal met een zwaai dat dc fiets cr van kraakt zich op het zadel geslingerd heeft, er ook geen zwarigheid meer. die hem tegenhoudt. Zeker niet een bepaling in dc politieverordening, waarvan hij, vreezen wij, in gemoede geen kennis draagt. Maar dat is geen verontschuldi. ging Zelfs een slagersjongen moet dc wetten des lands kennen en cr dient een einde te komen aan de onbezon» ncnhcid. waarmee hij cn andere be. stuurders van rij. en voertuigen, koet. sen. motorfietsen, auto's, dwars door de menschen schieten, die in de tram stappen of er uit komen. Dc jongen, die Vrijdagmiddag op het Houtplein kwam aanschieten. dacht geen oogenblik aan het verbod en viel dan ook. in weerwil van de aangeboren bekwaamheid, bijna van zijn fiets, toen een luide stem hem toeriep: ..Hei, sla. gcr, weet jc niet. dat je een stilstaande tram niet voorbij mag rijden? Stap eens af!" En toen dc jongen daaraan voldaan had. ging dc agent van politic (want zijn stem was het) op denzclfden toon voort: ..I.ccs jc geen kranten? Moeten dc mcnschen doodgereden worden door een slager?" De jongen zei geen ja. Ook geen nee. Hij zweeg beduusd. En hoewel wij hem in het dagelijksch leven geen kwaad toewenschen. was het ons toch een vol» doening, toen de agent zijn boekje voor den dag haalde cn naam, adres en de rest noteerde. Wanneer er ooit een eind zal komen aan de gevaarlijke ka: priolen van al wat rijdt langs stilstaan, dc tiams, dan zal het wezen via een vt roordecling door den kantonrechter. - Ook dit wenschen wij in het alge. meen onze mcdcmcnschcn niet f Met 57 tegen 41 stemmen is de bios. coopwet door de Tweede Kamer dan goedkeuring en wij verwachten rret, dat dc Edste Kamer dezen "veer een spaak in het wiel steken zal. Zoodat het bedrijf cn het publiek cr op moeten rekenen dat zij binnenkort onder de nieuwe bepalingen zullen moe» ten )even. Onze lezers weten waar dat op Deer» komt: centrale keuring plus nog een gemeentelijke nakeuring, als een ge» meente die wil; censuur voor volwas» n en voor kinderen, welke laatste nog weer verdeeld wordt tn twee soor» ten: voor kinderen beneden 14 jaar en 14 tot 18. Haken en oogen dus aan alle kanten, waar het bioscoopbedrijf, de beoefenaars meen en, niet zon» tier kleerscheuren doorheen zal komen. Nu zijn er twee dingen, die wel af» zondcrlnk moeten worden bekeken: een is het ecne en de uitvoering van een wet het andere. Hóe die zijn zal. dienen wij af te wachten. In de groote steden zal, wanneer de centrale keuring al streng is. van een (natuurlijk nog strenger) nakeuring wel geen sprake zijn en zoo de centrale keuring gema. ïgj blijkt te wezen, zullen de ge» meenten die nu al een eigen keuring bezaten ,nict verder gaan dan zij nu jcden. In kleine gemeenten ja, dat \alt zoo niet te zeggen, maar die zijn voor bedrijf co bevolking van minder belang. Blijkt de centrale keuring al te streng te wezen, dan zal deze fout van zelf haar remedie meebrengen. Men kan geweldige uitvinding als het licht» beeld' in een vooruitstrevend land niet meer onder den voet loopen. Daar» tegen zou een groot en bijna algemeen verzet ontstaan. Hier kan met recht een spreek» wijs gelden: dat de pap nooit zoo heet gegeten wordt als ze gekookt is. Heet z:ct ze cr uit, dat valt niet te ontken- n, maar of de liefhebbers er ten slot. den mond aan zullen branden moe» i wij afwachten. Duizend gulden voor reclame Jaren geleden zijn in den Raad voor» stellen om een album uit te geven als reclame voor de gemeente Haarlem afgewezen de meerderheid verkeerde in een ietwat spottende stemming. Wie maakt cr nu reclame voor een ge» mccntc. Noch de aard van gepaste reclame, noch de aard van een gemeente als onderneming, werd destijds begrc» P°Dat is sinds dien wel wat verbeterd. Men heeft opgemerkt wat andere ge» meenten doen en zal dus niet meer onvriendelijk den post 285 aankijken, waarbij B- cn W- duizend gulden uit» trekken als „kosten voor het maken van reclame". Dairaan wordt de vol» gende toelichting vastgeknoopt„Wij achten het van belang voor de ontwik» keling van Haarlem als woon» en industriestad, dat door middel van foto's en beschrijvingen m binnen» en buitenlandsche bladen en tijdschriften de aandacht wordt gevestigd op onze gemeente- Een bedrag van f 1000.— schijnt ons daarvoor voorloopig vol» doende." Ten vorigen jare kwam deze post ook al op de begrooting voor Het geld werd besteed aan een advertentie op den Postgids. aan luchtphoto's voor een werk 3at nog verschijnen moet en voor» namelijk bestemd is voor Indie cn aan een boekje, dat wij kennen. Zonder twijfel een nuttige bestemming, maar zou er geen aanleiding zijn, om dc som. natuurlijk onder zekere voorwaarden, af te staan aan de Vcreeniging v~» Vreemdelingenverkeer? Die maakt reclame in binnen» en buitenland spe» daal haar werk en is dus in staat, nieu» we middelen en wegen aan te wijzen. n het geld goed tc besteden. Natuurlijk, wij herhalen dat. onder controle van net gemeentebestuur- Het indirecte voordeel zou hierin liggen, d*t dc gemeente aan de Vcreeniging cn zeker vertrouwen schenkt, dat haar a de waardeering van de ingezetenen en goede komen zou- Het is w-at 'reemd. dat particulieren belangloos het heil van Haarlem bevorderen, zonder lat er een band met het gemeentebei ;tuur bestaat. IX. „De Doelen" is een der oudste ge bouwen in onze stad. Onze voorouders hadden meer van zulke ..oefenplaatsen in den wapenhandel", waar dc schutters zich bekwaamden, maar alleen dc ..Clu» ■cnicrsdoclcn" in de Gasthuisstraat is gespaard gebleven- Er was indertijd ook nog dc „Doelen van de Oude Schuts" aan de Rarr.cn (bij dc Raamvest). doch die werd bij den vrccsclijkcn brand van 1576 een prooi der vlammen- Ook was er nog dc St. Jorisdoelcn in het Prove niershuis. de naam Doclstraat herinnert daaraan nog. De „Cluvcnicrsdoclcn" in 1562 gebouwd. STADSNIEUWS "DE RIJKSMIDDELEN Vermeerdering der opbrengst De rijksmiddelen brachten over de afgcloopcn miand f 1.14 millioen meer cp dan over September van het vorige iaar; over de eerscte negen maanden f 16.64 millioen meer dan over die periode m het jaar 1924. WAT GESPAARD BLEEF DE DOELENPOORT. Mooi van stijl is de Doelenpoort. Bo en den ingang zijn in steen twee ge weerkolven gebeiteld- Deze krijgsattri» buten zijn ook gehouwen boven de deur de aangrenzende Luitcnstceg. Eigen» irdig is, dat boven deze ingangen de jaartallen 1612 en 1615 gezet zijn Blijk, lar is toen de Doelen verbouwd. Aan den straatkant is behoudens de poort niet veel bekoorlijks aan de Doe len. Dc gebouwen op dc binnenplaats zijn evenwel mooi- Jammer dat slechts weinigen in de gelegenheid zijn die tc bewonderen- Nu komen er bijna alleen dc jongelui die moeten loten of gc» kcurd worden voor de militie, maar die zijn meestal niet in een stcmiping dat zij ook voor het oude bouwkundige schoon oog hebben! In Allan lezen wij eenige belangrijke geschiedkundige bijzonderheden. In de groote schutterszaal is een arduinen gedenksteen geplaatst ter her- innering nnn den bekenden kloeken bc» 'elhebbcr Wibout Ripperda, die dc ver dediging der veste tijdens het beleg van 157273 leidde- Die steen is in 1830 daar geplaatst door dc rcdcrijkcrska mer „De Wijngaardranken". Het was in dezelfde zaal dat Rip» perda. tengevolge van dc belegeiug der stad. den 3den December 1572. de ge. wapende burgerwacht en de burgerij bijeen riep eb. vergezeld van Lancelot Brcdcrodc. den hoofdschout Adri» aan Jansz-, Gerrit Stuyver cn alle hop» lieden der schutterij dc volgende toe» spraak hield Gij vroomc Mannen ende Burgeren! D'oorzake waarom Gy hier gekomen zijt is. om u te kennen tc geven, hoe dat Don Frcderico. zone van den Hertogc an Alva, gekomen is omtrent Amstei dam om deze stede tc komen belcgcrer Nu is 't zoo, dat wy verstaan als dut hier zekere brieven gekomen zijn aan de Wet (aan de regeerine) inhoudende, als datter noch genade bij Don Frcde» rico te krijgen is. bij aldien, dat men die terstond doet verzoeken, waarom die de Wet contrarie haeren ccd. als die gezworen hebben, zonder onzen weten endc zender weten van dc zeven hoofd'kapitcvnen niet te handelen, ze- kerlijk. zonder ook u luydcr weten, na Amsterdam hebben gezonden. Dirk dc Vries ende anderen, om genade en pardoen te verzoeken. Maar by zoo verre, lieve Burgeren, gy wilt bedenken, die genade die wij van hem tc wachten hebben, zoo moogt jij overleggen ende u spiegelen aan die Mcchclcn. Sutphen endc Naarden. die ook genade cn pardoen toegezegd is ge» wccst. wat genade hen gebeurd is- Wilt ook bedenken, met wat ede gy den Prinze van Oranjcn Uwen Stad houder sijt verbonden. Ik en twijwel niet. of gij luyden dit voor oogen ne* mende .cn met u luydcr eed ende ere (gtlijk uls ik) zoeken te betrachten want ik van wille ende van meeninge ben. otnmc den lactsten druppel van mijne bloede voor de burgers ende vrij heid dezer stede te wagen. Zoo, gij luyden ook zulks van mee» ningc zijt tc doen, ofte niet, dat wilt nu vrijmoedig zonder schromen zeg» gen. endc verklaren, want wy hopen dat met hulpc des Almagtigcn. zulken ordre tc stcl'cn, dat onze vijanden, die ons mcenen tc krenken, aan ons als alhier geen eerc cn zullen behaelen" Met luid vreugdegejuich werd Rip» perda's manhaftige en ronde taal be« antwoord en door de burgers beloofd, dat zij goed cn bloed met hem voor de gemccne welvaart en de stad wagen Idcn cn na elkander vermaand te hebben tot dapperheid en trouw te zijn aan het gegeven woord, keerde men goedsmoeds huiswaarts- Maar die moed heeft niet geholpen Haarlem werd door de Spanjaarden genomen- Een versje onder dc uurwij» zer zegt daarvan Ao. 1572 quam hier de Spaense vyant, Die^mct ons als met Naerdcn meende te leve Wy wcêrstondcn hem vroom, vechtenderhant, Maar door hongersnoot mosren wy 't opgeve. IN DE GULDENBERGSPOORT. De Guldcnbergspoort ligt in dc Groote Houtstraat tusschen Spekstraat en Anegang- Het poortje leidt naar eenige ateliers van kunstbroeders. Op het atelier van Heilo is vroeger het schimmenspel van Ko Doncker voor het eerst vertoond- Daar kwamen toen vele deftige bezoekers, die een scherp con» trast vormden met het steegjes»milieu. Wij geven hier een afbeelding van een der oude gebouwen in de poort- Bene» den is nu dc zaak van een kunstbe» werker gevestigd, boven het atelier van Hcilo- Vroeger was in deze poort een kloos» ter gevestigd, dat reeds in 1249 door de Karmelieten gesticht werd. De gebou» wen werden toen begrensd door Gr. Houtstraat, Anegang. Warmocsstraat en Spekstraat. Vroeger is de Guldcnbergspoort be woond geweest. In 1664 woondé daar o.a- Ds- Eduard Richardson. Een Schoolquaestie te Santpoort In beroep bij Ged. Staten Er is, gelijk bekend is, door den ge» meentcraad van Velsen besloten me. dewerking te verleenen voor het stich ten van een gebouw voor een Protes» tantsche school in Santpoort. Thans vernemen we nog. dat namens dc plaatselijke afdecling van „Volkson» dcrwijs". dc hccrcn H. Grocncw'out cn D. Klay, bij Gedeputeerde Staten van Noord»Holland in beroep zijn gegann tegen het besluit van Vclscn's Raad. waarbij gelden voor den bouw dezer •jzondcre school werden toegestaan. Gereformeerde Kerk Ds. G. R. Kuyper bedankt voor het beroep naar Hilversum Ds, G B. Kuvmer. predikant bij de Gcrcf. Kerk tc Haarlem, heeft naar wij vernemen, bedankt voor het be» roep naar Hilversum. LEGER DER HEJLS In dc afgcloopcn week werden in de tehuizen voor Dakloozon aan het Spaarnc 92 cn 102 1484 porties voed» se' en .371 nachtverblijven verstrekt. Ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan der Amerikaansche Unie en het 300- jarig bestaan van New-York, zal in 1S26 nan de Fifth Avenue te New-York in boven afgebeeld perceel door verschillende Ned.-Amerikaansche organisaties een „House of Orange" worden opgericht. De Strijd der Straten De klok sloeg twaalf, 't Was midder nacht. 't Werd stil en kalm, op straat en gracht. Het druk, rumoerig menschdom zweeg, Zoodat de stad een kansje kreeg. En op de Markt heb 'k ongestoord, 't Gesprek der straten aangehoord. Dc Kleine Houtstraat, geasphalteerd, Heeft daarop flink gerenommeerd. Zij sprak: „als straat van Haarlem's kern Maakt 't asphalt mij op eens modern" De Jansstraat heeft daarop gezegd: „Ik ben dc straat van Wet en Recht, Ik draag het Justitjeel Palcis, Waarin men Recht spreekt naar den eisch". Waarop men jubelt, lacht of treurt, Als in een Schouwburg steeds ge beurt". De Zijlstraat, met een rammelklank, Vroeg: „wric brengt mij nu hulde cn dank? Hoe zal 't met u wel zijn gesteld. Zorgt deze Bankstraat niet voor 't geld?" Daar dreunt het op dc Groote Markt: „Ik ben van Haarlem toch het hart 't Stadhuis, de Vleeschhal en de Kerk Zijn met de Waag der vaadren werk". Een forschc stap! Politie komt En daadlijk is de twist verstomd, i Ik ben bij 't licht der blceke maan Dus kalm naar huis en bed gegaan. TOM DE RIJMER. Verkeersongelukken in Haarlem en omgeving In Santpoort. Vrijdagmiddag even na vier uur. kwam het zoontje van den heer Z. uit de Hageveldstraat onder een door een paard getrokken wagen. De jongen, die over inwendige pijn klaagde, werd bij den heer G. binnengebracht, waar spoe» dig ook de inmiddels ontboden dr. A. de Groot arriveerde. Na een onderzoek kon deze echter geen ernstige kneuzin gen etc. constateeren. In de auto van dr. de Groot werd de jongen huiswaarts .-oerd. DE TENTOONSTELLING IN DE GROOTE KERK. Heden, Zaterdagmiddag half twee zal de tentoonstelling in de Groote Kerk. die gehouden wordt ten bate van den bouw van de Oosterkerk, officieel geopend worden. We hebben reeds een paar keeren over deze tentoonstelling geschreven en verteld, wat er zoo al te tien is. Thans kunnen nog een paar bij zondere voorwerpen genoemd worden. Zoo is er een oude balk, die bij de restauratie gevonden is en die dateert uit het jaar 1427. Afdeelingen in lood en klei van St. Bavo worden eveneens ren toongesteld. Zeer interessant zijn de bovenstukken van een oude preek» stoel uit het jaar 1400 Het zou veel te ver voeren, alle voor» werpen tc noemen, maar de genoemde alleen zijn een bezoek reeds meer dan waard. KRABBELS. Zwaluwentrek Nu de warpie dagen weer voorbij zijn en de winter een strenge nogal volgens de voorspellingen voor de deur staat, zijn ook dc zwaluwen weer naar zuidelijker streken vcrtrokken.De trek van de vogels heeft altijd een bij» zondere interesse gehad voor den mensch en vogelliefhebbers wachten altijd weer met groote belangstelling op het oogenblik dat de zwa'uwcn zich in groote troepen vereenigen als een L'ger dat zich na de actie weer op zijn bi sis' terugtrekt en verzamelt. Plotseling als gewaarschuwd door een geheimzinnig signaal, verheft zich het zwaluwenheir en de groote trek vangt aan in zuide lijke richting. Met groote snelheid vliegen de klei» vogels over Frankrijk tot de Middel» landschc Zee en steken deze over. Maar daarna? Lange jaren heeft men zich afgevraagd waarheen deze geve» derde vrienden zich richtten, wanneer zij uit het gezichtsveld van de bewo» ners der Fransche Zuidkust verdwenen waren. Tot een Engelsche ornitholoog, Witherby geheeten, omstreeks 15 jaar geleden op eenvoudige wijze dit vraagstuk oploste. Op een goeden dag ving hij een zwaluw en bevestigde aan den poot van het diertje een aluminium» ring, waarin zijn adres, een datum en een verzoek om bericht voor den vin» der gegraveerd stond. Deze eerste ge» merkte zwaluw werd in den loop van eenige jaren gevolgd door 32.000 an« deren, een nieuwe demonstratie van het geduld, dat den ornitholoog steeds in zoo hooge mate eigen is. Hij wachtte nu de resultaten af, die inderdaad niet lang uitbleven. Reeds in 't eerste jaar ontving hij de verwachte gegevens. Einde December 1911 zond een mwo» ner van de stad Utrecht, gelegen in de Zuid»Afrikaansche provincie Natal den Engelschman bericht dat hij een zwa» luw had gevangen, die een der door Witherby aangebrachte ringen droeg. Men kon uit het nummer op den nng afleiden dat het dier in het begin van Mei in hetzelfde jaar in Engeland was geringd". Hiermede was het bewijs ge» leverd van de veronderstelling dat de zwaluwen den winter in Afrika plegen door te brengen. SPAAR EN HOUT Vragen van een raadslid aan B. en W. van Heemstede Door den heer R. Jorritsma, lid van den Raad. zullen aan B. cn \V. van Heemstede in de eerstvolgende Raads» zitting de volgende vragen gesteld worden: 1. Is het waar dat blijkens een adver» tentie in de dagbladen, B. cn W. van de gemeente Heemstede van plan zijn de buitenplaats „Spaar cn Hout", sedert ongeveer een half jaar eigendom van dc gemeente Heemstede, thans weder» om te verhuren of te verkoopen? 2. I? het waar. dat B. en \V. in ver» hand hiermede reeds besluiten hebben genomen? 3. Zoo ja, waarom met welke be» doelingen werd dc Raad van dc ge» meente Heemstede van een en ander onkundig gelaten? 4. Welke beweegredenen hebben B. en \Vgeleid tot een zoo plotselinge poging tot het weder van dc hand doen van genoemde buitenplaat? 5. Is het tenJenzicus bericht in het ..Algemeen Handelsblad' dato 13 Oc» tober 11., betreffende de noodzakelijk» hcid van een wederom spoedig van de hand doen van de buitenplaats ..Spaar cn Hout", afkomstig van B. cn W.?

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1925 | | pagina 1