HAARLEM'S DAGBLAD
OVER DE GRONDBEGINSELEN
VAN ZAKEN DOEN
BÜITENLANDSCH OVERZICHT
DINSDAG 20 OCT. 1925
DERDE BLAD
Door HERBERT N- CASSON
Kopierecht voor Haarlem'* Dagblad.
Nadruk, geheel of gedeeltelijk, verboden.
In dc volgende bladzijden stel ik mij door geoefende specialisten bestudeerd
voor te bewijzen, dat het doen
zaken bezig is tot een wetenschap te
worden ontwikkeld- Ik zeg niet, dat
het heden ten dage een volledige weten*
schap is. Dat is het niet Het heeft geen
axioma's, wetten of beginselen, die alge*
meen bekend en vastgesteld zijn- Het
is onregelmatig en chaotisch cn volgc
propt met grillige zonderlingheden.
Hier en daar zijn ccnigc pioniers»
ondernemingen, die cenige beginselen
ontdekt hebben cn een merkwaardig
sucecs behaalden- Zelfs zijn ccnigc fa»
brieken grondig georganiseerd op weten»
schappelijke lijnen, met waarliik ver»
bazingwekkenden uitslag. De laatste
schatting toont aan, dat in dc Vercenig»
dc Staten meer dan 300 000 arbeiders
werken onder wetenschappelijke direc»
tic. In Engeland is ccn dergelijke schat»
ting nooit gemankt.
In het algemeen is het denkbeeld
zelf ecner wetenschap van zaken docr.
nieuw- Er zijn niet meer dun ccn dozijn
boeken over het onderwerp, die autori»
tcit bezitten. Dc weinige vergaarde ken»
nis wordt onderwezen, op acholcn of
rustig voor persoonlijk voordeel ge»
bruikt.
Naar mijn meening is de tijd geko»
men. dat de pionicis 'van zakenweten»
schap in bet openbaar moeten werken
en vrijuit aankondigen wat cr gedaan
kan worden. Geen tak van wetenschap
Kan in het duister bloeien. Critiek en
oppositie zullen natuurlijk komen, maai
de nieuwe beweging zal te goed geves»
tigd worden, om nu te wprden tcrugge»
drongen-
Een feit is, 'dat zaken doen evenals
3e mathematische wetenschappen
grondbeginselen hebben. Het heeft
renige vanzelf sprekende waarheden.
Zij zijn dc hoofdpilaren van het gcheclc
gebouw van zaken doen- Zij zijn fun»
damenteel en even kostbaar, als het
kompas is voor den zeeman, dc zaag
voor den timmerman of dc teekenpen
voor den bouwmeester.
Meetkunde is gebaseerd op omsehrij»
vingen, stellingen cn axioma's- Met
behulp daarvan komt zij tot het uitwer»
ken van theorema's cn vraagstukken.
Zij werkt van dc eene zekerheid naar
dc andere cn bouwt zoo een stevig gc»
bouw van wetenschap op.
Dit ook in zaken tc doen is niet zoo
gemakkelijk- Zaken doen levert zooveel
varianten op. Het wordt niet samen»
gesteld, uit rechte lijnen, bepaalde hoe»
ken en precicsc figuren. Het bestaat uit
allerlei mcnschcn. allerlei goederen cn
allerlei toestanden.
Zaken doen is oneindig ingewikkelder
dan meetkunde, maar dat is geen reden
waarom wij niet zoo ver zouden gaan
als wij kunnen in onze studie over den
aard van zaken doen-
Geen wetenschap is volledig. Da
meest exacte wetenschap is alleen een
kie ne hoeveelheid exacte kennis, tc
midden van geheimzinnigheid Iedere
wetenschap is niet meer dan een
kring van licht, begrensd door duister»
nis.
Zoodra wij kunnen bewijzen, dat de
feiten van het zaken doen niet bc»
hecrscht worden door kans, toeval en
zuiver persoonlijke factoren, zullen wij
begonnen zijn met net opbouw en cencr
wetenschap van zaken^doen. Zoo gauw-
wij kunnen voorspellen, wat in ieder
gegeven geval zal gebeuren, is onze
kennis wetenschappelijk geworden.
Wetenschap is stiptheid cn vooruit»
zien, zij is de macht tot voorspelling,
gegrond op een zorgvuldige studie en
rangschikking van feiten-
Ik heweer niet te zeggen in dit vroe»
ge tijdperk, dat wij op zekeren dag in
staat zullen zijn. een bankroet tc voor»
spellen evengoed als een eclips. Wat ik
zeg is, dat dc sterrekunde eeuwenlang
Vandaar onze bewonderenswaardige
macht om verduisteringen tc voorspel»
len. Daartegenover is het zaken doen
niet op dezelfde wijze bestudeerd zijn
motto is geweest: ,.je kunt nooit we.
ten-"
Natuurlijk kunnen de Universiteiten
ons een wetenschap van zaken doen
niet geven. Professoren zijn nooit in
aanraking met dc zakenwereld geweest.
Zij hebben nooit zaken doen behoorlijk
gewaardeerd cn geëerbiedigd. Zij ver»
keeren onder dc aanmatigende he»
gCOcheling, dat zaken doen geen be»
hoorlijk onderwerp voor professoren is.
om tc onderzoeken. Dc gemiddelde pro»
lessor aanvaardt dc zegeningen der bc»
schaving. alsof zij voortbrengselen w-a»
ren der Natuur. Hij waardeert de her»
senkracht van de wereld van handel
cu nijverheid niet.
Daarom is er geen leerstoel voor
wetenschap van zaken doen in een
van dc groole Brrtsdhc Universiteiten.
Zelfs -in dc Verccnigde Staten, waar
zaken doen ccn hoogcren rang in ds
maatschappij inneemt, zijn er niet meer
dan vijf of zes universiteiten waar za»
ken doen officieel erkend is als een
voorwerp van onderzoek.
Dit verklaart, waarom wij zoo ver»
gevorderd zijn in sterrekunde. geologie,
scheikunde, machinebouw, dierkunde,
en zoo voorts cn waarom wij zoo ver
achter zijn in dc studie van het zaken
doen.
Als cr ooit ccn wetenschap van he
zeken doen zal zijn. die dezen naam
waard is, dan zal die moeten worden
ontwikkeld door mannen van zaken
zelf. Zij moet niet het werk zijn van
theoretici en doctrinairen. Zij moet niet
opgebouwd worden door drogredenaart
die een oppervlakfcigcn kijk hebben op
feiten.
Evenmin kan zij ooit opgebouwd wor»
den door dén man. Daarvoor zijn
tc veel gezichtspunten noodig. Het is
een omvangrijke taak voor één man.
Het meeste, dat één man hopon kan
te doen is enkele grondbeginselen dui»
delijk te maken, zooals Pasteur in de
medische wetenschap heeft gedaan.
Voor mij zelf bied ik geen veront.
schuldiging aan. wanneer ik aan zulk
een taak begin. Als ik slaajL goed.
Slaag ik niet, ook .goed. maar 7iet zóó
goed om Herbert Spencer aan te
halen.
Ik kan alleen zoggen, dat ik een
bijzondere gemakkelijkheid heb iin het
verzamelen van data cn ook voor liet
toetsen daarvan aan het tegenwoordige
zakenleven. Meer dan twintig jaar heb
ik doorgebracht in het verkrijgen
dc persoonlijke ervaring, die mijn
ecnige verklaring is voor deze poging.
Hoogstwaarschijnlijk zal ik eeaige
grondbeginselen hebben, die gebrek»
k:g zijn en zonder twijfel zal ik dik»
wijls haastig gcneraliseeren. Dat doen
alle pioniers. Scherpschutters zullen
volop gelegenheid krijgen om to ra»
ken.
Maar boven allen twijfel en haar»
kloverij zal ik één ding bewijzen, name»
lijk dat het zaken doen grondslagen
heeft. Ik zal aantooncn, dat het geen
drijfzand is, waarop geen degelijk
tcnschappelijk gebouw kan worden
gesticht. Ik zal boren tot op «oliden
bodem er daar een fundcering leggen,
waarop anderen veilig kunnen wagen t«
bouwen.
MERCURIUS.
(In Haarlom's Dagblad van Donder»
dag 22 October zal verschijnen hef
eerste hoofdstuk, dat den grondslag
behandelt: ..voor liet doen van zaken
zijn twee of meer personen noodig'
Voetbalwedstrijd Blauw-Wit-H. F C.
In het Stadion te Amsterdam speelde Blauw-Wit een voetbalwedstrijd tegen
H. F. C. Een moment uit dezen wedstrijd, die door H. F. C. werd
ge-vonnen met 2—1
iningin Wilhelmina met
rerlovingstijd
De publicatie van de overeenkomsten van Locarno
Hel congres der Fransche radicaal-socialisten
De burgeroorlog
De inhoud vun het verdrag van
Locarno
De op dc conferentie van Locarno
bereikte cn op schrift gestelde resul»
tatcn zijn. naast ccn inleiding, ten eer»
ste het zoogenaamde Vciligheidsver»
drag tusschen Duitschland, België,
Frankrijk, Groot Brittannië en Italië,
vervolgens vier arbitrage»vcrdragen
tusschen Duitschland ecnerzijds cn
België. Frankrijk. Polen cn Tsjecho»Slo»
wakijc anderzijds.
De inleiding.
In de inleiding wordt als het doel der
bijeenkomst genoemd dc wensch om
gemeenschappelijk het middel tc zoe»
ken tot bcsclyrming der volken \an
desbetreffende naties voor den oorlogs»
gccscl en zorg tc dragen voor een rege»
ling langs vrcdcHcvenden weg van ge»
schillen van iedere soort, welke zich
mogelijkerwijze tusschen ccnigc var
hen zullen kunnen voordoen. In do
inleiding wordt verder het feit vastgc»
stcld dat de accoorden niet veranderd
kunnen worden. Dc deelnemende par»
tijen verbinden zich om op den lsten
December te Londen bijeen tc komen
om in ccn zitting dc formcclc onder»
tcckcniiig tc volbrengen.
Aan het slot van het protocol doet
dc lranschc minister van Buitenland»
sche Zaken de medcdccling dat ui aan»
sluiting op de afgesloten arbitragoont»
werpen Frankrijk, Polen cn Tsjccho»
Slowakije in Lotarno op gelijke wijze
deze ontwerpen tot verdragen opstel»
den om zich wederzijds het nut dezer
verdragen tc verzekeren.
Dc ondcrtcckenaars verplichten zich
tenslotte om aan den door den Vol»
kenbond begonnen ontwapeningsarbcid
oprecht mede tc werken en te streven
naar dc verwezenlijking der ontwapc»
ning in algemeene overeenstemming.
Het Veiligheidspact.
In het vciligheidspact garandccren de
ondcrtcckcncndc mogendheden dc hui»
dige grenzen en verplichten zich om
langs vredelicvenden weg alle quacstics
tc regelen welke tot een breuk aanlei»
ding zouden kunnen geven en niet
langs den gewonen diplomaticken
zouden kunnen worden opgelost. In
dc volgende paragrafen wordt dan dc
aard van het bijleggen der geschillen
geregeld, welke of aan bijzondere rcch»
ters of aan ccn Commissie van Verge»
lijk zullen moeten worden voorgelegd.
Bepaalde strijdvragen zullen aan den
Volkcnbondsraad worden voorgelegd.
In artikel 4 wordt dc verplichting
'der niet bij het geschil, betrokken mo»
gendheden vastgelegd, waarbij zij bij
niet geprovoceerde aanvallen den aan»
gcvallenc(n) onmiddellijk hulp moeten
vcrlcencn.
De duur van het Verdrag.
Het verdrag is van kracht totdat
op een der drie maanden van tevoren
door dc andere ondcrtcckcnende mo»
gendheden aan te kondigen voorstel dc
Volkcnbondsraad met minstens twee
derden meerderheid vaststelt dat de
Volkenbond de vcrdragssluitcndc par»
tijen voldoende garantie biedt.
De arbitrage»verdragen.
In dc arbitrage»vcrdragcn tusschen
Duitschland, België, Frankrijk cn dc
Oostelijke staten wordt vastgesteld dat
alle geschillen, die niet op den weg van
dc gewone diplomatieke procedure min
nclijk kunnen worden geregeld, aan
arbitrage of aan het Permanente Hof
van Internationale Justitie te 's»Gra«
venhage ter beslissing moeten worden
voorgelegd. Gelijktijdig is voor dc in»
stelling van ccn uit vijf leden bestaan»
dc commissie van Vergelijk zorg ge»
dragen, welke in bepaalde instanties
kan worden aangeroepen.
Artikel 16.
b verlangen van Chamberlain is
tenslotte de meening der geallieerden
over de interpretatie van artikel 16 van
het Volkcnbondsstatuut vastgelegd,
volgens dewelke het artikel zoodanig
moet worden opgevat dat ieder lid
loyaal moet medewerken om het Vol»
kenbondsstatuut recht tc doen wc»
dervaren cn iedere aanvalsdaad tegen
moet gaan in de mate die met zijn mili
tairen toestand vereemgbnar is cn met
zijn geografische ligging rekening
houdt.
Algemeene bepalingen.
Art. VI stelt vast, dat door het ver»
drag van Locarno geen enkel speciaal
recht, dat ingevolge het verdrag varf
Versailles of de overeenkomsten, welke
daaruit zijn voortgevloeid, wordt geno»
ten door ccn der partijen, ongeldig w
den gemaakt.
Art. VII zet uiteen, dat het verdrag
van Locarno niet in dt geringste mate
dc macht, het gezag of de positie van
den Volkenbond ondermijnt. Het ver»
drag heeft ten doel den Bond te ver»
sterken, niet hem tc verzwakken.
.Art. VIII behandelt den duur van
het nieuwe verdrag. Men heeft hier
een geval, waarbij het vaststellen van
«en tijdgrens ondoeltreffend zou zijn.
Het is ccn verdrag dat voortvloeit
uit dc omstandigheden, welke op den
duur wellicht zullen verdwijnen, doch
in elk geval zal het, indien de Volken»
bond in kracht toeneemt, dc garantie
verschaffen voor dc veiligheid, welke
het doel is van het verdrag, de
scherming der contractecrendc partijen.
Alsdan zal het verdrag van Locarno
aan zijn doel hebben beantwoord
kan aan het bestaan er van. ccn e
worden gemaakt.
Art. X. het laatste artikel, bepaalt,
dat het verdrag in werking treedt zoo»
dra Duitschland lid van den Volken»
bond wordt cn de ratificaties te Giené»
vc zullen zijn gedeponeerd.
We hebben hier in hoofdzaak dc
strekking der overeenkomsten uiteen
gezet, maar niet alle artikelen van het
verdrag afzonderlijk genoemd, daar dit
to ver zou voeren.
Na Locarno.
We hebben reeds een kort overzicht
gegeven van den inhoud van het Rijn»
pact. De „Daily Telegraph" bevat en.
kele nadere mcdcdeclingen daar»
omtrent.
Dc officieel tekst van het Rijnpact
is in het Fransch gesteld cn niet. zoo»
als vroeger werd gemeld, in het Fransch
en Lngclsch. Dc vijf onderteekenaars
hebben het in alfabetische volgorde ge»
tcekend, zoodat Duitschland op Je
bovensto plaats staat Dc gevallen van
flagrante schending van het verdrag
zijn inval van het cenc land of in het
andere cn massale troepenconcentratie
binnen dc gedemilitariseerde zóne of
aan de grenzen van ccn der andere
landen. Op grond van de aitikelen 15
an het statuut van den Volleen»
bond behoudt Frankrijk zich het recht
■oor, op eigen initiatief in te grijpen
wanneer naar zijn mccning Polen of
Tsjecho.Slowakije het slachtoffer zou
worden van een aanval van Duitsch»
land.
Het pact zal in geen enkel opzicht de
bepalingen van het verdrag van Ver»
sailles en van de aanvullende regelin»
gen veranderen, evenmin de rechten en
verplichtingen der ondcrtcekenende
mogendheden wijzigen of verkleinen.
Het pact zal van kracht blijven totdat
de Raad van den Volkenbond met een
meerderheid van tweederde mocht be»
sluiten dat dc veiligheid, die door den
Volkenbond zelf geboden wordt, aan
het doel van het onderhavige verdrag
voldoet.
Lord Cecil heeft in een interview met
do „Sunday Times" over den uitslag
•an de conferentie van Locarno het
olgcnde verklaard „Ik geloof niet dat
het gemakkelijk is. de bctcckenis van
het verdrag van Locarno te overdrij»
Het is de eerste werkelijke stap,
gedaan om dc voornaamste vijanden uit
Hïerbovrm kiekje van het „Villapark Cyeioon" te Borculo,
meerendeoi der door de stormramp getroffenen is ondergebracht
den grooten oorlog tot elkaar te bren» f
gen. Flet is de eerste keer, dat er een
conferentie van oude antagonisten heeft j
plaats gehad op volkomen gelijke voor» j
w£arden, cn een overeenkomst is ver»
kregen, die op zichzelf, afgescheiden
an den Volkenbond, iets geheel nieuws
a. Men staat hier niet gelijk in vroe»
jet dagen voor een bondgenootschap
tot het opleggen van den vrede, doch
voor een overeenkomst om den vrede
to bewaren-"
Cecil zeidc ook dat in de geheelc
zaak het meest» treffen de en aangenaam
aandoendo element was, dat president
Hindenburg, wiens naam steeds aan
oorlogszuchtige plannen was verbon»
den, een gezaghebbende stem in het
erdrag had gehad.
Uit Frankrijk-
Na de aanneming, met algemeene
stemmen, van dc motie, waarin een
speciale heffing op alle vormen van
vermogen cn kapitaal werd aanbevolen,
doch tevens dc regeering vrij werd ge»
laten om dc middelen te vinden tot het
gezond maken erfinanciën, heeft het
radicaabsocialistisch congres te Nice
zich met de quaestic van het kartel
bezig gehouden. Met algemeene stem»
rd een motie aangenomen waar»
bij de gekozenen der partij werden
uitgenoodigd alleen een regeering te
steunen, vastbesloten om zonder zwak»
hcid het program van het kartel der
linkerzijde toe te passen cn uit hair
meerderheid de overwonnenen van den
llden Mei (datum der verkiezingen) te
verwijderen.
Op voorstel van den heer Malvy werd
een motie aangenomen om de regeering
uit te noodigen aan Abd el Krim nïcu»
we vredesvoorstellen te doen en om
hulde te brengen aan dc Fransche sol»
daten, die in Marokko strijden. Het
congres verhief zich op voorstel van
Hcrriot gedurende een Iminuut zwij»
gend van zijn zetels als hulde aan de
Fransche strijders in Marokko.
Hcrriot herdacht eveneens de vredes»
dcnkbcldcn, die te Locarno gezege»
vierd hebben-
Bij motie werd de regeering uitgenoo»
digd, de intcrgcallicerdc schulden aldus
tc regelen, dat Frankrijk niet meer bc»
hoeft te betalen dan wat het van
Duitschland ontvangt. Ook werd nog
een motie aangenomen ten gunste van
arbitrage tusschen de naties en ontvra»
pening en ccn motie ten gunste van
een militaire hervorming op den grond»
slag der gewapende natie.
Zondag, de sluitingsdag, hebben dc
congressisten een krans gelegd op het
graf van Gambetta.
De zinsnede over de noodzakelijk»
hcid eener speciale heffing van alle
vormen van vermogen en kapitaal
blijkt gesplitst in stemming te zijn
gebracht.
Caillaux stemde voor de „heffing van
alle vormen van vermogen", doch or.t»
hield zich hij de stemming over het
woord „kapitaal".
China.
We hebben reeds enkele berichten
gegeven over nieuwe onregclmatighe»
den in China.
Berichten uit Peking zeggen, dat een
nieuwe burgeroorlog is begonnen. Het
schijnt een uitgemaakte zaak. dat het
voornemen bestaat, ccn regecring in
Nangking of Flankau te vestigen tegen»
over de thans bestaande regecring !e
l'cking. De troepen van Tsjang Tso
Lin trekken in de richting van Nang»
king terug. Voor het oogenbKk wordt
slechts van kleine gevechten melding
gemaakt.
Dc „Times" ontving omtrent de gc»
beurtenissen zeer uitvoerige berichten
uit Peking. Tengevolge van dc troepen»
bewegingen is het spoorwegverkeer tus»
schcn Sjanghai cn Nangking, cn Sjang»
hai en de grens van Tsjekiang gedeel»
tclijk stopgezet. Klaarblijkelijk zal de
militaire gouverneur van Tsjekiang, die
een beschermeling van Woe Pci Foe is,
een militaire demonstrate in het gebied
ten Westen van het Taihoemccr uit»
voeren en Nangking bedreigen. Bij wij»,
zc van voorzorgsmaatregel heeft dc mi»
litaire gouverneur van Kinngsoc, die de
rechterhand van Tsjang Tso Lin is. zijn
troepen uit Sjanghai teruggetrokken
hij bevindt zich tusschen Soctsjau en
Nangking. De militaire gouverneur t«i
Tsjekiang heeft ongeveer 13000 men
troepen, die overigens gebrek a in mu»
nitie htbben-_De troepen van Tsjang
Tso Lin in Kiangsoe tellen meer dan
30.000 man en zijn goed uitgerust-
Verspreid Nieuws
HET INTERNATIONAAL' ARBEIDS
BUREAU EN DE IT A LI A A N SCHE
VAKBEWEGING.
In den Raad van Beheer van het In»
tcrnationaal Arbeidsbureau vestigde de
arbeidersgroep dc aandacht van den
Raad op het off:c:eele karakter, het»
welk gegeven was aan de onlangs in'
Italië getroffen overeenkomsten tus»
schcn het slgemeen industrieel verbond
cn de fascistische vakvereenigingen,
overeenkomsten, die door de arbeiders»
afgevaardigden van het Internatronaal
Arbeidsbureau werden uitgelegd als een
feitelijk monopoFe, ooverccr.'LDaar r.-.et
de vrijheid van vereeniging.
De Italiaansche vertegenwoordiger
antwoordde, dat men ten aanzien van'
het recht van vereeniging alleen te
maken heeft met overwegingen van zul»
ver vakbelang. Hij besloot met tc zeg»
gen, dat de vrijheid van vereeniging
niet was aangetast.
Verschillende sprekers verklaarden
bereid te zijn hun steun te verleencn
aan het op de agenda plaatsen voor de
aanstaande internationale arbeidscom
ferentie ovan het ontwerp ecner con»
ventie over dc vrijheid van vereeniging.
De directeur van het bureau. Tho»
mas, bracht verslag uit over zijn reis
naar Zuid»Amcrika.
Ter gelegenheid van het Gouden Jubileum der Ned. Toonkunstenaarsvereeniging
werd in den Stadsschouwburg te Utrecht Aristophanes' komedie „De Vogels" met
muziek van Alphons Diepenbrock, opgevoerd
Twee figuren uit het stuk, voorstellende de Kooileidsters. Links Mej. Diepet
broek, rechts Mej. Konjjn.
de komedie „De Vogels"
