Haarlem's Dagblad | 1925 | 27 oktober 1925 | pagina 9

HAARLEM'S DAGBLAD

OVER DE GRONDBEGINSELEN
VAN ZAKEN DOEN

VAJTfo sefor0

DINSDAG 27 OCT. 1925

DERDE BLAD

Door HERBERT N- CASSON

DERDE GRONDBEGINSEL

De prijs is: de gezamenlijke kosten plus de winst

Welk een groot man van zaken gij
ook moogt zijn. het zal de moeite loo»
nen een dag te hesteden om uwe er»
varing op het gebied van den prijs op
het papier tc brengen.

Wat is prijs? L it welke factoren be»
staat die? Zijn er twee of zes, tien of
twintig?

Stelt gij den ptfjs vast naar een
plan? Of inecr door raden en toeval?
lig? Stelt gij uw prijzen autocratisch
vost. als een keizer of verstandig, als
een man van zaken?

Lost gij het vraagstuk op door in elk
bijzonder geval te vragen wat gij krij»
gen kunt en het verlies op het ccnc ar»
tikcl te vergoeden door de winst op
het andere? Of hebt gij een ijzeren
stelsel van precies zoo en zooveel
winst te verhingen op ieder artikel?

Rekent gij naar een plan, naar dc
klanten of naar uw behoefte aan geld?
Hebt gij een helder denkbeeld van wat
gij doet of strompelt gij van dag tot
dag verder, handelende naar den
dwang der veranderende omstandighc»
den?

Natuurlijk is het een feit, dat de prijs
bepaald wordt door vele overwegingen.
Dc kostende rrijs van de goederen, dc
stand van dc markt, de koopers, dc
rente, de bedienden, de belastingen, de
algemeene toestand enz. Dit alles moet
In het oog gehouden worden, even
goed als uw eigen winst.

De bepaling van een prijs fs

gewikkelde zaak. Het is niet ecnvou»
dig. Daarom zien vele memchen het
feit voorbij, dat er iets als een normale
prijs bestaat Zij zien niet, dat er een
vaste cn eeuwigdurende prijswet be»
staat, die gehoorzaamd moet worden.

Wanneer mcnschen niet weten hoe
zij de gezamenlijke kosten moeten op»
tellen cn daar een voldoende winst bij»
voegen, kan een onderneming niet
voortgaan. Het gcbeele samenstel van
deD handel is gevestigd op winst, niet
op bet doen overgaan van goederen
van de ecne hand in dc andere.

Goederen verkoopen beneden den
kostcndcu prijs ia geen zaken doen.
Het is faillissement. Het lijkt even wei»
r.ig op zaken doen, als een vloo od een
hond.

Faillissement Is geen zaken doen.
Hoe vaak cn hoe luid is dit grondbc»
ginscl niet uitgeroepen. Ziekte is geen
gezondheid. Mislukking is geen succes.
Voorttobben is geen efficiency. NIETS
,1S ZAKEN DOEN. DAT GEEN
WINST TEN GEVOLGE 11EEET.

Vele waardige regeerders verbeelden
zich. dat dc burgerlijke dienst zaken
doet. Dat is het niet Het is de ambtc»
lijke dienst, een gansch andere zaak.

Vele waardige burgers en autoritei»
len In dc meeste steden, verbeelden
zich dat gemeentelijke handel zaken
doen i», terwijl ieder jaar tekorten uit
de belastingen moeten worden sangc»
vuld. Zij zijn er zich niet van bewust
dat wanneer een onderneming op dc
been gehouden wordt door belasting cn
riet door winst, het geen handclsondcr»
neming is,

In den burgerlijken dienst is 'dc prijs
dikwijls een goocheltoer cn een voor
dc gek houderij, wanneer bijvoorbeeld
een telegram dertig cent kost, waarvan
dc verzender ccn kwartje betaalt cn
dc belastingbetaler vijf centen.

Lr is nauwelijks algcmcener humbug,
'dan die van den prijs, zooals zij wordt
vertoond door dc bankroete onderne
mingen van gemeentebesturen cn re»
gecring, .Aan den kooper wordt toegc»
staan een zeker percentage van dc
kosten te betalen en de bclastingschul»
dige betaalt het overige.

PRIJS IS DE GEZAMENLIJKE
KOSTEN PLUS DE WINST. Dit axio
ma kan niet worden verplaatst of
weerlegd, liet is niet maar een verze»
kering. Het is even waar als het wis»
kuudigc axioma „dat het geheel groo--
ter is. dan zijn gedeelte".

De verharde pxijsvcrlagcr, die dc on»
verantwoordelijke ulaan is in dc zaken»
wereld is daarvan volstrekt geen uit»
zondering. Soms slaagt hij, maar ge»
woonlijk mislukt hij. Hij slaagt door dc

prijzen to verhoogen van artikelen,prijs).

Kopierecht voor Haarlem's Dagblad
Nadruk, geheel of gedeeltelijk, verboden.

waarop de klanten niet letten om ver»
laging van dc prijzen der artikelen
waarop zij wel letten, goed te maken.

AL een prijsverlager zijn prijzen naar
beneden jaagt tot den kostenden prijs
of lager, bctcckcnt het, dat hij in den
handelsstrijd ernstig gewond is en waar»
schijnlijk spoedig zul worden uitgcdrc
ven nnur dc groote meerderheid.

In zulk ccn geval is het volkomen
waar, dat dc koopers een tijdelijk voor»
deel kunnen behalen door gebruik te
maken van zijn moeilijkheden, maar op
den duur is niets zoo duur voor een
volk als faillissementen.

Eenige jaren geleden kwam lk In ge»
sprek met een sjofel cn neerslachtig
man, die zat te vi^schen op een van dc
kleine werven te St. Augustine in Flo»
rida. „Zoo ben ik niet altijd geweest",
verklaarde hij. „Vroeger bezat ik een
kleine stoomboot cn vervoerde passa»
giers van Jacksonville naar Pnlutka op
de St Johns rivier. De andere booten
vroegen drie dollars, maar ik vermin»
derde den prijs tot cén dollar. Hal u
had moeten zien, hoe de menschen mij
toestroomden. Als mijn boot maar vier»
maal zoo groot geweest was, zou ik het
volgehouden hebben. Maar mijn onkos
ten waren te hoog. Een kolenhandelaar
kreeg een vonnis tegen mij cn ik ver»
loor mijn boot".

Dit is de korte en eenvoudige levens,
geschiedenis van den gemiddelden prijs»
verlagcr. Hij veroorzaakt een tijdelijke
demoralisatie in zijn branche en bc»
zwijkt ten slotte. Eenige weinige per»
sooen behalen aan hem een kleine winst,
maar welbeschouwd is hij een schade
geweest voor het publick, zoogoed als
oor hem zelf.

Geen artikel behoorde tc koop aangc»
boden tc worden, tenzij de gchccle kos»
ten zorcvuldig cn grondig waren uitgc»
werkt. Het is, nadat gij alles opgetcc»
kend hebt. wat gij weet, veilig een per»
ccntagc bij te voegen voor onkosten,
die gij niet ziet. Zet hier een billijke
winst boven op. Minder dan dat is on»
recht doen aan u zelf, uw klanten, uw
tak van handel cn het gehccle samen»
stel in zaken, waarvan eji deel uit»
maakt.

Prijzen zijn zelden te hoog. Hef ver»
langen om te verkoopen is zoo sterk,
dat onze natuurlijke neiging is om dc
prijzen to laag te maken. NVij behooren
ons voortdurend te herinneren, dat on»
ze eerste plicht Is onze eigen belangen
tc verzekeren. Wij moeten ons zelf oe«
schermen tegen het publick, dat ons
nooit een hoogeren prijs zal geven, dan
wij vragen. Op het stuk van prijzen
heeft liet publick geen geweten. Zelfs
n winkelende dame vindt het prettig
n tc denken, dat dc winkelier gcla
rrlicst op alles wat zij koopt.

Dwaas advcrtccrcn voor verminder,
dc prijzen is verantwoordelijk voor veel
van den chaos ten opzichte van prij»
zen. Het publiek wordt opzettelijk op>
gevoed in het beschouwen van goed.
kooptc als een drijfveer. Het wordt ge.
leerd, dat dc prijs de groote factor is,
hetgeen ver van de waarheid is.

Mijn eigen ondervinding inzake prij'
zen is, dat het er lang niet zoo veel
op aan komt als wij denken. Het publick
heeft zeer weinig kennis van wat waar»
de is. Het zal opgewekt ccn hoogen

Crijs betalen voor een goedkoop arti»
cl cn omgekeerd. Het voornaamste is
het verlangen cn do waardeering van
dc zijde van het publick.

Soms helpt een hoogcre prijs den ver»
koop. Een Amerikaanschc fabrikant bij
voorbeeld, adverteert zijn chocolade nu
iLs „de duurste chocolade in de wc»'
reld".

DF. GEZAMENLIJKE KOSTEN
PLUS DE WINST. Dit is de eenige
wettige basis voor den prijs. Wanneer
gij dc kosten gedeeltelijk berekent, plus
de winst, begaat gij een vergissing. En
wanneer gij uw goederen verkoopt voor
dc gezamenlijke kosten, zonder dc
winst, zult gij weldra dc prooi worden
van den veilinghouder.

MERCURIUS.

(In Haarlem's Dagblad van Donder»
dng 29 October zal verschijnen het vier»
de hoofdstuk van deze serie onder den
titel: overmaat van aanbod vermindert
den prijs, tc weinig aanbod verhoogt den

Vervolg Stadsnieuws

ALG. MILITAIREN PENSIOENBOND

Maandagavond hield de afdeeKng Haar
lem van den Alg. Militairen Pen6ioenbond
:n „De Korenbeurs'' een buitengewone
aigemeene ledenvergadering, die zeer goed
bezocht «u.

Spreker waa de heer Bakker, lid van hel
hoofdbestuur, over het onderwerp: „De
audiéotie bij den Minister van Oorloc
.Mevrouw Lange'.rur—van Eyk sprak over
het onderwerp: ..Het lot der weduwen
weezen van de on<!-gepensioneerden"

De laatste ze! o.a., d« armoe «jn le
ge'edea wordt onder de weduwen en w
zen van ond-gep: rsloneerdea. Zij noem
de daarbij verschillende voorbeelden en
beeprak ook het groote verschil dat bestest
lusseben de oud- en de nieuw gepeneiou-
seerdeo.

De heer Bakker rei o.a., dat de Minis
ter van Oorlog vertelaard had. dat de rask
der oud-gepei:«'oneerder) de volle sympa
thie had van dm Ministerraad.

„Dch el leen aan «ymphatie bobben
we mets", zei epicker; „wc hopen op be-

OTftr het geheel genomen had deze
audiëntie een gunstig verloop.

Ten slofte wérd de volgende motie aan-

litalren Peitóioenbond, in vergadering
bijeen;

constateert, dat de Begeering nog steeds
in gebreke ie gebleven óm de pensioenen

van do oud-gepensioneerden van Zee-,
Landmacht en Koloniën van vóór de Wet
1920. te verbeteren cn de weduwen en wee
zen van hen, die vallen huiten de pensioen
wct 1909, in de wet op te nemen;

gelet op de nooden, waarin deze gepen
sioneerden en weduwen en weezen ver-
keeren;

draagt het hoofdbestuur op, met alle ten

dienste staande wettige middelen bij de
Rcgeoring er op aan te dringen, dat de
pensioenen van de oud-gepensioneerden
ten spoedigste worden herzien en aan hun
cvcntueelo weduwen en weozen een pen
sioen wordt verzekerd;

besluit deze motie ter kennis te bren
gen van de ^eden der Tweede Kamer, de
pers en het hoofdbestuur
gaat over tot de orde van den dag

BENOEMD TOT PROFESSOR.

Naar dc Maasbode verneemt is de
ZccrEcrw. Heer Z. dc Korte, thans ka»
pclaan der St. Liduina=parochic tc Scho»
ten, benoemd tot professor in dc litur»
pic aan bet seminarie tc Warmond in
dc plaats van den ZccrEcrw. heer Prof.
N'. Appelman, aan wien om gezond»
heidsredenen eervol ontslag als zooda»
nig is verleend.

NED. VEREEN. VAN
HUISVROUWEN

De demonstraties

De offlcieele opening.

In dc zoo keurig door dc firma Joh.
Nedcrkoorn alhier anngeklccdc cn sehit»
terend verlichte groote zaal van „Dreef»
zicht" werden Maandagmiddag dc de»
monst'raties der afd. Haarlem van dc
Ned. Vcreeniging van Huisvrouwen,
cfio daar op 26, 27 cn 28 October gchou.
den worden, geopend.

Dc belangstellenden waren in grooten
getale opgekomen: dc zaal was stamp»
vol en velen moesten zich met een
staanplaats vergenoegen.

De presidente der ufdccling. mevrouw
Brauns»Sehagen hield een korte opc»
ningstocspraak, waarin zij zeidc. dat de»
ze demonstratie het begin zullen vor»
men van een flinke wintercampagne.
Spr. bracht voorts dank aan dc leiding
der gasfabriek, voor dc buitengewone
welwillendheid en tegemoetkoming, van
dat bedrijf ondervonden cn verder ook
aan dc exposanten cn dc firma's Joh.
Ncderkoorn. Heringa cn Wuthrich (die
ter opluistering een radió»insta|]atie
aanbracht) en Van Veen Co., die de
inrichting van den thecsalon voor hai
rekening nam.

Ook dc leden der commissie voor de
demonstratie, dc dames Van Dam. Van,
Waveren, Lioni cn van der Vangst had.
den woorden van welverdienden dank in
ontvangst te nemen.

Hierna was het woord aan mej. C. S.
Groot (Marijke).

Wij kennen Marijke hier. Zoo dik»
wijls sprak zij al tc Haarlem in het zoo
aardig klinkende Noordhollandsche dia»
lect, 'zoo dikwijls al genoten wij var
haar humor cn van de rake wijze, waar
op zij, zoo langs haar neus weg, dc dim
gen kan zeggen.

Ook Maandagmiddag was zij weer
goed op dreef.

Zij begon met tc spreken over dc taak
van de huisvrouw, die overal precies
dezelfde is: de verzorging van de huis»
houding cn van de kinderen. Maar dit
is ccn grootsche taak, want daarin ligt
het wel cn wee van de gehccle wereld
opgesloten. Toen sprak Marijke van-den
geest des tijds. die zooveel verandering
heeft gebracht ook voor dc huisvrouw,
wier taak door de veranderde tijdsom»
standigheden cn ook door dc verander»
dc geestesgesteldheid der jeugd, zoo
zeer is verzwaard. Daardoor heeft de
huisvrouw behoefte gekregen aun orga»
nisatic en aan ccn andere methode van
arbeid. Die organisatie cn den zoo noo»
digen steun bij dc veranderde arbcids»
methode heeft zij gevonden in de Ned.
Vereen, van Huisvrouwen, die o.a.
trachten wil ccn stap te doen in dc
richting van oplossing vnn het dienst»
bodenvTaagstuk, door zooveel mogelijk
de groote uitvindingen der techniek,
voor de verlichting van dc taak der
huisvrouw in dc huishoudens ingang te
doen vinden.

Nog veel meer vrouwen moeten zich
bij deze Vcreeniging aansluiten, groote
kracht toch kan door „dc massa" uit»
geoefend worden. Dit wordt nog te wei»
nig beseft.

Eerst wanneer het aantal leden der
Vcreeniging zeer groot is, zal zij met
succes kunnen trachten in sommige on.
aangename dingen verandering te bren.
gen. bij voorbeeld in den prijs van het
duinwater, die te Haarlem 40 cont per
M3. bedraagt: „Jc zou schrikke om je
eige te wassche!" zei Marijke.

Zij zette vervolgens meer in bijzon»
derheden uiteen, wat de Vcreeniging
van Huisvrouwen zoo al doet om haar
leden te helpen en voor tc lichten: de
leden kunnen goedkoop rechtskundig
advies krijgen en bonboekjes koopen.
waarop ingevuld moet worden, hoe
lang een werkman over dc werk»
zaamheden, bij iemand aan huis ver»
richt, gedaan heeft, wat hij heeft gc»
daan en welk materiaal hij gebruikt
heeft. Deze bonbockjcs moeten door
dien werkman cn door dc- huisvrouw
geteekend worden. Een uitstekend con»
trolemiddel, waardoor bet betalen van
buitensporig hoogc prijzen voor werk»
zaamheden tan geringen omvang voor»
komen kan worden.

Verder geeft do vcreeniging verschil»
lende cursussen (o.m. een in het ver»
richten van kleine reparaties), legt zich
toe op gezamenlijk in koopen cn organi»
secrt excursies naar fabrieken, wassche»
rijen enz.

Luid applaus klonk na Marijke's on»
derhoudende toespraak.

Mevrouw Brauns bond daarna de
aanwezigen nog eens de belangen van
het Jacoba»Fonds op liet hart, welk
fonds zich ten doel stelt steun tc geven
nan leden der Vcreeniging, die voor
herstel van gezondheid lungen of kor»
ten tijd buiten haar gezin verpleging
behoeven cn om financieelc redenen
zich die niet kunnen verschaffen. Ten
bate van dit fonds worden op het po»
dium „Jacoba.kannetjcs. «potjes cn
•pannetjes" verkocht.

En voor de.Crèche in dc Asterstraat
zullen door de Huishoud» en Industrie»
school loten verkocht worden. Dc prij»
zen. waarbij een poppenkamer en een
winkel, zijn door tic leerlingen der
school vervaardigd. Dc trekking heeft
Woensdagavond a.s. plaats.

Dc demonstraties van
Maandagavond.

De zaal 'van „Dreefzlcht" maakte
door de bedrijvigheid en gezelligheid,
door de Japansche lampions en de
kleurige stands, een alleraardigsten in»
druk.

Zeer vele toontafcls waren aan den
wand geschaard, alle ccn aanlokkelijk
beeld gevend van huisvlijt: batikken op
verschillende manieren, weven, bordu»
ren, raffiawerk enz.

Een van de merkwaardigste stands
was wel het knutselwerk van kinderen
van de Haarlemsche Huishoud» en In»
dustrie school.

Op vernuftige manier was van aller»
lei waardelooze voorwerpen alIerMr»
digst kinderspeelgoed gefabriceerd:
kettingen van knoopen, stukgebroken
macaroni, mcloenpitten cn dergelijke,
poppen van een oudo kous cn raffia,
bouwwerken van klosjes, huisjes van
lucifersdoosjes enz.

Het weefwerk cn het Egvptis:h vlech»
ten trok zeer dc aandacht, bok het
kantklossen werd gedemonstreerd.

Dc batik»dcmonsirati«: van mej. H.
I'rütz muntte uit dcor dc artistieke
kleur en vorm»combinatic. Dc talrijke
shawl's en kleedjes waren hier een
voorbeeld van.

Ook de cartonnage«afdccling van de
dames Swart en Wijkhuizen was ih»

teressant door de oorspronkelijke vor»
men cn keurige afwerking.

„De Kerkuil" had ccn mooie collectie
tentoongespreid van kunst handwerk
cn artistieke gebruiksvoorwerpen.

De firma van Cittcrs had een goede
verzameling boeken, kinderlectuur cn
huishoudelijke tijdschriften ingezonden.

Voor de practische huisvrouw waren
ook verscheidene nieuwtjes aanwezig,
onderandcre dc „Boodschuppetibus" van
dc firma Onncn tc Rotterdam, de
„Brov.edo" bakoven van den heer
Brouwers te Dordrecht cn de ladder»
looze kou» van de firma Meycr.

Ten slotte heeft do firma Heringa cn
Wuthrich ter opluistering een radio»
installatie aangebracht.

KUNST IN INDUSTRIE. IN HET
PAVILJOEN TENTOONGESTELD.

Over dc opening dezer tentoonstel»
Img vonden onze lezers in de krant
van Maandagavond verslag. Een wan»
deling door dc handig verkregen ver»
trekjes, waarin dc ietwat holle ruimte
der Paviljoenzalen is vervormd, levert
een artistiek genoegen op. waarvan hier
iets moge worden naverteld. Al dade»
lijk in het midden»vertrek treedt
een veteraan tegemoet, ccn aantal v
jes cn pulletjes van Th. Colenbrandcr.
den man. die al voor veertig jaar zijn
kunstenaarsschap in dienst der indu:
tr»e stelde. Ilij is thans één met dc
Plateelbakkerij Ram tc Arnhem,
kleine fabriek die voor eenige jaren
feitelijk ten zijnen gerieve gesticht
werd. De Ram maakt nu al weer niet
meer uitsluitend Colcnbrander.goed; hij
exposeert hier nu ook serviezen
Coienbrnnder's assistent Mansfcld en
verder nog schotels cn pullen van den
heer Van Lcrvcn, den commercicelen
directeur van Ram. Het nieuwe glas
van de fabriek „Leerdam" naar ont»
werpen van Copier, Dc Bazel, De
Lorm, Lanooy en I.cbcau is op de ta»
fels uitgesteld en waar hier en daar,
als in een prachtige groen glazen kom
een tak herfstbladen met fclkleurige
bessen de etalage verlevendigt, komt de
fijne materie eerst goed tot haar recht.
Trouwens, het meeste moderne kunst»
nijverheidsgocd is van dusdanige stren»
gc rechtschapenheid, dat een mooi
bloemtakjc, een toef volle bloemen voo~
onzen smaak ccn dankbare rol ver»
vullen kan. Maar natuurlijk kunnen ze
niet overal aangewenu worden. Een
geco*zilvcr servies van Van der Hoef
moet om zich zelfs wil bewonderd wor»
den. Rondom deze ruimte, aan den
buitenwand, zijn velerhande proeven
van drukkunst tc waardcercn: de nieuw»
ste letter der firma Enschede, door Van
Krimpen voor haar ontworpen; uit»
nemend verzorgd drukwerk der ge»
meenten 'Amsterdam, Den Haag en Rot»
terdam en de Kunstzinnige bestrevin»
gen van het hoofdbestuur onzer Poste»
rijen. Rerchts van den ingang zijn een
drietal woonvertrekken. In het eerste is
de ontwerper Muntendam, de uitvoer»
ster de Oosterbceksche Meubelfabriek
L.O.V. terwijl da beide andere met
meubels van Pcnaat, uit dc werkplaat»
sen van Metz tc (Liberty) gevuld zijn.
Links van den ingang zijn het door de
firma Pander cn Zonen 'vervaardigde
interieurs (naar ontwerp van' Wouda)
dft getoond worden, terwijl het ten
slotte de firma's Van Dissel (damast»
weverij) cn Goudsmit (behangsels) zijn,
die het dichtst bij dc Rotonde gelegen
vertrekje in beslag nemen.

Het is buiten quacstie dat er cachet
zit op deze gehccle expositie. Wat ge»
exposeerd wordt is niet nieuw en het
meeste kleingoed: glas, pottcric, weef»
seis van Scmcy cn Van Dissel etc. zijn
reeds geruimen tijd ook in Haarlem
bekend cn in zaken die zich daarmee
bezighouden (Pcddcmors. Kerkuil, Bos»
kamp) getoond cn verkrijgbaar. De
charme van dit gezamenlijk exposeeren
van een aantal fabrikanten ligt dan ook
wel juist in het feit, dat zij met hunne
ontwerpers ccn soort artistieke coöpe»
ratie vormen, die het karakter van
zuiver oommercicclc ondernemiog op
gezette tijden naar den achtergrond en
het ethhisch beginsel voor het voetlicht
schuift. Zoo de verschillende commis»
sics van ccrc, van toelating, van ten»
toonstelling cn van propaganda -
veel op de ethiek den nadruk zouden
willen 'leggen, dan zijn nog dc verte»
genwoordigers der cxposecrendo fir»
ma's daar om to zorgen dat het com»
mercieclo niet al te zeer uit het oog
verloren wordt. Waar niet het minste
bezwaar tegen is, daar de bezoeker ra
ieder geval gratis van veel belangrijke
uitingen der hcdendaagsche Holland»
sche kunstnijverheid in staat gesteld
wordt, kennis te nemen.

J. H. DE BOIS.

PERSONALIA.

Te Delft is geslaagd voor het can»
didaats.examcn clcctro.technisch^ inge»
nicur de heer II. Butcr, gcb. tc Velsea.

„St. RAPI-IAcL".

Op dc te Amsterdam gehouden ver»
gfldering van den Raad van Afgevaar»
digden van den Ned. R.k. Bond van
Spoor» en Tramwegpersoneel „St. Ra»
.haël" is Haarlem gekozen als de
plaats waar in 1926 dc Bondsvergade»
ring zal worden gehouden.

MGR. CALL1ER PER VISSCHERS»
BOOT DE SCHELDE OVER.

Men schrijft uit Brcskens dt. 23 Octo»
bcr aan dc Maasbode:

Hcdcnnamiddag arriveerde alhier Z
D. H. Mgr. Callicr. bisschop van Haar»
lem, vergezeld van zijn
Z.D.H. was op terugreis uit België,
waar hij het gouden priesterfeest van
zijn broer in het klooster te Eecloo
had bijgewoond. De bisschop meende
tc vier uur per boot van Brcskens naar
Missingen tc kunnen vertrekken, om
dan den trein vnn 5 uur 12 tc nemen,
maar deze boot is sinds kort uit de
dienstregeling vervallen cu zoo stond
Z.D.H. voor den brecden waterplas van
de Scheldemonding,

Dank zij echter net krachtdadig initisu
tief van den heer S. M. de Vuist, hotel»
houder van het stoombootvccrhuis kon
Z.D.H. toch nog bijtijds Vlissingen be«
reiken. Door zijne bemiddeling werd on»
middellijk dc motorviss'chcrsboot van de
gebroeders van den Heuvel gereed ge»
maakt, waarin Z.D.H. met zijn secrcta»
ris plaats nam. Er was nog slechts een
half uur tijds en full speed ging het op
Vlissingen af. Na een rccordrcis bcreik»
te Z.D-H. twee minuten voor het ver»'
trek van den trein den overkant.

MUZIEK

PIANOLA VOND DIRK SCHaFER.

Stadsschouwburg.

't Begon echt Schaferiaansch. Een
uur te voren had iemand, door ervaring
geleerd, mij gezegd ,,'k Wed dat hij
de Hammerclavicrsonatc vervangt door
op- 109, want die heeft hij pas in Am»
sterdam gespeeld," En ziet'l publiek
is au completde heer Vernout ver
schijnt ten tooncclc met een papiertje.

weel" zeg ik Izttfht tegen mijn
buurman „daar gaat onze Hammer»
claviersonale, cn 't wordt op. 109 en
Mozart en Schubert, in plaats van
Handel cn op. 106. En 't werd zoo.
„Een kleine wijziging" noemde dc heer
.Vernout dat goedig. Het vervangen van
het belangrijkste, meest grootsche werk
uit de gchecic pianolitteratuur, ccn
werk dat meer dan drie kwartier speel»
tijd in beslag neemt, een werk. dat nu
wel niet inecr als het non plus ultra
van technische moeilijkheid beschouwd
wordt, maar waarvan de som der tech»
nische cn geestelijke problemen die het
den speler stelt het toch nog steeds tot
een der allerzwaarste opgaven maakt
het vervangen van 'zulk een werk heet
bij Schilfer „een kleine wijziging"! Jk
vind zulke „kleine wijzigingen" onbc»
hoorlijk, cn zelfs elke wijziging van ccn
aangekondigd programma, die niet
overmacht geschiedt, ongepast. En
dit geval was dc Hammcrclavicisonatc
het eenige werk dat op de aanplakbil»
jettcn cn in dc advertenties met name
genoemd was, de „pièce de résistuncc"
dus. Waar is dc grens van dergelijke
vctrandcringcn? Het ware op die wijze
niet moeilijk programma's aan te kon»
digen vol groote belangrijke werken,
die men geen oogenblik van plan is
werkelijk^ uit te voeren, misschien niet
eens gestudeerd heeft- Men laat een»
voudig op 't laatste oogenblik mccdcc»
len dat 't programma gewijzigd wordt-
Een paar jaar geleden had Schiifer
Beethoven's op. 110 aangekondigd en
speelde dc Appnssionata evenals ccn
jaar te voren- Dc sonate op 109 die hij
gisterenavond uitvoerde, heeft hij vo»
rig jaar alhier ook gespeeld, 't Zijn
dus ongevraagde herhalingen- En nu wil
ik wel gclooven dat er conccrtbezoc»
kers zijn, wien 't onverschillig is wat
Sehafcr speelt, ja dat er zelfs zijn, die
ccn niet aangekondigde wijziging niet
eens opgemerkt zouden hebben, en met
tevredenheid Mozart als Handel cn
Schuberts impromptu plusBeeihövens op.
109 als Hnrnmerclaviersonate ingezogen
zouden hebben maar dat zullen er
toch wel niet velen geweest zijn, en bo»
vendien zijn er ook menschen die spe»
ciaal om een bepaald nummer te hooren
concertwaarts gaan en zich daarvoor
een gang door regen cn modder ge»
troosten. Ik wist er gisteren zoo een-
En die worden door zulke „kleine wij»
.zigingen" sterk gedupeerd. Op zijn
minst past' het toch mee te deelen dat
men desverlangd zijn betaalde entree»
gelden terug kan krijgen 1

Ik heb hierover wat lang uitgeweid
omdat ik meen dat tegen een handel»
wijze als die Schiifer zich gisterenavond
bij herhaling veroorloofde een woord
van scherp protest noodig is. nu zij een
gewoonte dreigt tc worden. Nu over de
uitvoering zelve.

Over !t algemeen vermocht Schafers
spel mij vóór dc pauze weinig te
boeien. Matheid lag over Mozart's s»
mineuriRondo, die zelfs door de (vrij
ongemotiveerde) tcmpotcgenstclling in
het majeur niet opgeheven werd.

Volgens dc overlevering moet Mo»
zart's eigen spel vol bevalligheid, doch
vast in maat cn tempo geweest zijn.
Kan men dan dit wetende van een 8»
matig thema van Mozart de tweede
helft minstens anderhalf maal zoo snel
spelen als dc eerste, zonder den schijn
op zich te laden dat men den corapo»
nist bij zich zelf ten achter stelt? Schu»
bert's laatste Impromptu uit op. 142 la»
boreerde aan dezelfde matheid. Schater
gebruikte dc versie van Liszt wat be»
treft enkele octaafaanvullingen, en daar
nevens naar mijn smaak wat rijkelijk
pedaal, waardoor vele scherpe staccati
als tamme legati klonken. Ik heb, ja»
ren geleden, dat stuk eens van Eugènc
d'Albert gehoord. Welk een leven leg»
de die cr in; hoe ging het in ncrvcusc
adembenemende spanning tot het
abrupte einde, de catastrophe, de in»
censtorting!

Beerhovcns op. 109 begon heel mooi,
maar in dc doorwerking van 't eerste
deel werd het tempo zóó opgevoerd
dat duidelijkheid cn verband zoek
raakten. Ook in 't Presto was weinig
continuïteit vnn lijn; alle tcgenstellin»
gen zoo abrupt mogelijk, dynamisch,
agogisch cn temporeel. Natuurlijk moet
een pianist zijn agogische contrasten
levendiger, soms scherper maken dan
een violist of ccn strijkkwartet die den
toon zclvcn in dc macht hebben en
daardoor alleen reeds zooveel kunnen
uitdrukken wat dc klavierspeler mist.
Maar ook hier schaadt overdrijving.
Een variatie als dc derde behoort, ook
al wegens het daarin gelegde contrast
met c.c vorige cn volgende, in écn on»
onderbroken tempo voorbij te vliegen;
in de volgende moeten de schakels der
keten onderscheidbaar blijven: „wie
Himmelsgcistcr, die sich die gold'ncn
Eimer reichcn" zegt Bülow. Mooi en
virtuoos was de volgende; maar de slot»
variatie miste den stralcnden glans van
den triller, die als een flonkerende Si»
rius boven het geheel moet lichten.

En na dc pauze? Toen was "t of een
ander mcnsch voor den vleugel zat.
Twee vrijwel onder Chopin»influentic
gecomponeerde, doch welklinkende cn
pianistisch goed geschreven Etudes van
Strawinsky gingen vooraf; dan kwam
Chopin met de Nocturne op. 62 no. 1,
een der meest dichterlijke en fantasie»
rijke mijmeringen van den grooten kla»
vicr»pocct, droomcrig en vol fijnheid
gespeeld cn dc geweldige, van kracht
oversehuimende Polonaise in fis op. 44.
Hier vonden we in Schiifer den grooten
pianist weer, die in vele richtingen tc
bewonderen is, maar in zijn Chopin
herscheppingen toch wel het allermooi»
ste geeft. F.n tot slot de met volmaak»
te virtuositeit gespeelde Wals»trans»
criptie van Strauss»T.msig, welker mu»
rikalc waarde nu wel niet zoo heel
t is. maar. die als brillant klavier»
tuk toch haar werking niet mist. Tot
slot? Nc$n, het publiek, dat tot dc
pauze vrij lauw was, huldigde den cmi»
nentcn speler nu uitbundig cn deze liet
zich nog tot ccn toegift bewegen. Eind
goed, al goed, Bijlen wc maar zeggen.

ONZE LACHHOEK

Zij vond he*, een vreecelijke bezoeking.
Zuchtend bereidde zij zich voor op de*
taik, die haar wachtte. Hes wae de eerste
maai dal zij er zich aan waagde, maar hoe
goed wist zij wat haar te wachten etond
int zij had hei anderen zien doen en de
ereelijke gevolgen, die het op hen had
ircn haar met ontgaan.

En nu etond zij er zelf voor. Ieder
mcnech moet lijden, dat wist zij, maar
rom moest zij in dit vreeselijke oogen
blik alleen zijn. Waarom moest zij zelf de
zen zwaren last dragen, die toch op andere
schouders thuishoorde.

Bil het kon geen uitstel 1-ijdon. To lang

had zij reeds getalmd. Het moest

hei moest. Er was geen ontsnappen ino%
gelijk.

Haar dapper pogen ten spijt voelde zij
een waas voor haar oogcrr komen. Hei
scheen dwaas om ie schreien, maar de
tranen vielen en zij kon ze niet tegen
houden.

O, zuchtte zij, O, waarom heeft
Keeltje deze uien niet nog even echoon-
gemaskt voor zij heenging.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.

fitSPREEK UIT,
V,I* „TSCHIESBRO

heeft sedert 1869reeds velen millioenen
•Menschen groote diensten als
„Eerste-hulp" bewezen.

Weiger namaak en neem slechts
origfneele tlesch jes aan, verpakt

j origfneele lleschjes aan, verpakt noon-

DE HEER J. MACHIELSE

In ons nummer van Maandag hebben
we reeds medegedeeld dat de heer en
mevrouw MachielseBruinier op 9
November hun 55»jarig huwelijksfeest
zullen vieren.

De bruidegom werd 28 Mei 1844 te
Haarlem geboren; zijn echtgenootc 8
Januari 1S46 eveneens te Haarlem.

We hadden een onderhoud met den
heer Machielse, die ons ccn en an»
der uit zijn leven vertelde.

Na eerst timL^tnerman en onderbaas
geweest te zijn begon hij een timmer»
zaak. die hij echter in 1896 van de
hand deed Hij trad na dien tijd op als
bouwkundige, makelaar en taxateur.

Heel wat gebouwen zijn onder zijn
toezicht vervaardigd.

In 1893 werd onder zijn directie de
mooie schildcrijenzaal van Teyler'a
Stichting gebouwd.

Makelaar en taxateur is de heer Ma»
ühielse nog steeds.

Drie keer heeft de heer Machielse in
levensgcvaar verkeerd.

Als kind van 12. jaar kreeg hij typhus
cn zijn toestand was toen zeer ernstig.
In het jaar 1874 was hij op een in aan»
bouw zijnd huis van 10 a 11 M. hoogte
en stortte naar beneden. Hij kreeg een
kaakfractuur en een bloeduitstorting
in het hoofd.

In 1920 is de heer Maohielse heel erg
ziek .geweest en juist op het tijdstip,
dat zijn gouden huwelijksfeest gevierd
zou worden.

Mijn vrouw en ik zijn zeer dankbaar,
aldus de heer Machielse dat we dit
jubileum nu mogen herdenken.

Er.is gedurende mijn leven, vertelde
dc heer Machielse, in Haarlem natuur»
lijk heel wat veranderd.

Dc eerste verbetering was het sloo»
pen van de wallen en poorten. Daarna
werden verschillende grachten gedempt
en vele mooie parken aangelegd. Een
groot offer gebracht aan de uitbrei»
ding. was het sloopen van de Nieuw»
of Kennemerpoort.

Deze poort was mooi van bouw. lig»
ging cn constructie.

Deze was heel wat mooier dan dé
dobbeistcenen aan Gasthuis» en Raam»
vest. Ook ik heb al eens gedacht of het
niot mogelijk zou wezen, daar een ver»
betering aan te brengen. Zou het geen
oplossing zijn, als dc stcenen klom»
pen opgevijzeld werden? De brug zou
dan verbreed kunnen worden.

Wat de wegen cn 'de straten betreft,
daaraan is in den loop der jaren veel
veranderd. In mijn jongenstijd liepen
we nog over ronde keien en de trot»
toirs waren met gele klinkertjes be»
straat

Dit alles is verdwenen cn met de
oude straten zijn hardstcencn stoepen
en de kelderluiken weggeruimd.

Wat de huizenbouw van den tegen»
woordlgen tijv betreft, kan ik mij best
met dc indeeling van kleine en hecren»
huizen vcreenigen, mits er, evenals
nroeger voor voldoende licht ca lucht
wordt gezorgd.

Het verkeer is in mijn tijd ook enorm
verbeterd.

Nog dikwijls ben ik met dc trek»
schuit naar Amsterdam geweest. De
trein was cr toen al, maar het was
niet zoo'n' groot genoegen om in de
open wagens te zitten, die met zeiltjes
waren afgesloten.

In Haarlem heb ik eerst de paarden»
tram zien komen en later de clectri»
sche. En op het oogenblik is het ver»
keer zoo, dat ik blij ben nog zoo vlug
ter been te zijn, dat ik fietsen, auto's
cn karren kan ontwijken.

Sport en Wedstrijden

KAREL DE JONG.

LUCHTVAARTNIEUWS

OM DEN SCHNEIDERBEKER.

Naar Reuter uit Baltimore seint is
dc Schncidcrbeker door Amerika ge»

onncn.

Nader seint Var Dias ons uit Bnlti»
more

Dc „Schneider Cup" werd gewonnen
dor den Amerikaan Doolittle. die met
zijn watervliegtuig 374 K.M per uur
aflegde.

De ..Schneider Cup" werd het eerst
in 1913 door Frankrijk gewonnen en
daarna, in 1914, door Engeland. Gedu»
renden den grooten oorlog werden er
geen wedstrijden gehouden, e.cr.mln
als in hte jaar 1919, toen dc mist als
hinderpaal optrad. Sedert dat jaar werd
de Cup tweemaal door Italië, eenmaal
door Engeland cn eenmaal door de
Vereenigdo Staten gewonnen-

De. gemiddelde snelheid do rmededin»
gers was in 1913 46 mijl per uur.