Haarlem's Dagblad | 1925 | 29 oktober 1925 | pagina 10

'- '€M'S DAGBLAD

HET CHRISTELIJK LYCEUM AAN DE
EMMAKADE

Bezichtiging ven het biina voltooide gebouw

gac

Een kijkje op den voorgevel van het gebouw

Woensdagmiddag werd door het be»
stuur van het Christelijk Lyceum aan
de vertegenwoordigers der pers de gc»
le-geaheid gegeven, dit nieuwe gebouw
dat thans bijna geheel gereed gekomen
is vóór de officieele opening te bczich»
tigCD.

In tegenwoordigheid van een rector.
Ir. W. van Dorp. de overige bestuurs»»
leden, den architect, den heer A de
Ma aker en den hoofdopzichter den heer
H. Mever Jr„ werden de genoodigden
door den voorzitter van het bestuur,
Mi. E. O. graaf Van Limburg Sti»
rum hoffelijk ontvangen en welkom ge»
he eten. Hij gaf een historisch overzicht
van dc stichting van het Christelijk
Lyceum.

Op 9 September 191S werd een paral»
lel eerste klasse geopend in een boven»
Luis aan den Zijlwcg KM, wi
zich met twee schoollokalen benevens
een leeraren kamer moesten tevreden
stellen. „Dat dit onderwijs in een drin»
gende behoefte voorzag", zei spreker,
„bleek alras uit de regelmatige gesta»
d:ge toeneming van het aantal leerlin»
gen, zoodat we in den volgenden cur»
sus reeds in de voormalige villa van
Jhr. van de Poll aan den Zijlweg onzen
intrek moesten nemen. Twee jaar later
werd het gebouw van de vroegere Da
Cosra»Kweekschool aan den Zijlwcg 27
door ons bestuur aangekocht en als
eerste dépendance ingericht. Reeds het
volgende jaar, in 1922. was de toene»
ming van het aantal leerlingen zóó groot
d3t wc een houten hulpgebouw op het
vüla»terrein moesten plaatsen, in welk
gebouw we de c.nderc klassen konden
onderbrengen. Dat de inmiddels tot
rector benoemde directeur alle krachten
moest inspannen, om de leerlingen, in
drie verschillende gebouwen onderge»
bracht, de centrale leiding te doen ge»
voelen, die voor den rustigea gang
van het onderwijs zoo noodig is, be»
hoeft geen bijzonder betoog.

In dezen rijd had het bestuur niet
stilgezeten. In September 1920 werd be<
slag gelegd op een geschikt bouwter»
rein aan de Emmakade en den 14en
der zelfde maand reeds de opdracht
tot den bouw aan den heer A de
Maaker, architect tc Heemstede gege»
ven. N'adat de voorloopige bouwplan»
r.en <*>zer aller instemming mochten
verwerven, werden die in November
3921 bij deregeering ingediend. De toen»
malige bezuiniging gaf ons een lijst van
wijzingen, door den Rijks bouwmeester
samengesteld, met de opmerking, eerst
deze eens mei hem te bespreken, ai»
vorens het Departement van onze plan»
nen kennis zou nemen. Een aula werd
ons niet toegestaan, verschillende afme»
tingen van schoollokalen dienden ver»
anderd. Na vele besprekingen werden
in November van het volgend jaar de
gewijzigde bouwplannen ingediend,
waarbij de aula mocht blijven bestaan,
mits de bijzondere onkosten daarvoor
door ons zeiven werden gedragen. Het
bestuur meende, dat h> dit mooie ge»
bouw een aula niet mocht ontbreken.
Daarom werd tot den bouw daarvan
besloten. Met de aar.kleeding meege»
rekend kost zij f 20.000.

Nogmaals waren vele conferenties
van bestuursleden. Rector en Architect
met de Regeeringsambteaaren noodig.
om de vereischte toestemming te ver»
krijgen. Tenslotte moesten we ons te»
vre'den stellen, een schoolgebouw zon»
der het door ons geweaschte dak, maa-
met een plat dak voor lief te nemen.
Daar wij meer den nadruk legden op
doelmatige en geschikte onderwijslo»
kaliteiten. dan op een ook uitwendig
iraa: gebouw, werd het bouwplan na
veel wikken en wegen, door de Regee»
ring goedgekeurd er. aanvaard, zooals
het th3ns uitgevoerd is.

In December 1923 wérd de bouw pu»
bliek aanbesteed en gegund aan de gc»
broeders Van der Putten uit Heem»
stede. In Maart 1924 werd met het
heiwerk begonnen, op 7 Juni d.a.v. de
eerste steen gelegd cn reeds in Septem»
'oer 1925 het gebouw gedeeltelijk in ge»
bruik genomen".

Na deze mededceÜngen werd een
rondgang door het gebouw gemaakt,
waarbij de rector Ir. \V. van Dorp, dc
geweaschte inlichtingen verstrekte.

De hoofdingang van het gebouw is
aan de Emmakade gehouden, doch door
de ligging tusschen twee straten was
het mogelijk aan den achterkant (tuin»
zijde) waar ook de bergplaats voor dc
rijwielen is gebouwd, een ingang voor
dagelijksch gebruik te maken.

Door een vestibule bereikt men
Logs elk dezer ingangen de ruime

Tegenover de trappen bevinden zich
de kamers voor den Rector en de
Leeraren, de laatste tevens vergader»
zaal.

In de Rectorskamer is een marmeren
schouw, waarboven de moederklok voor
centrale tijdaanwijzing en automatische
signaalinrichting is ingebouwd.

De hoofdtrap opgaande, komt men
in de bovenhal, daar krijgt men het
?ezicht op een drietal ruime openingen,
die toegang geven tot de Aula, welke
een oppervlakte heeft van pl.m. 190
>12. en plaats biedt aan pLm. 300 perse»
oen.

De Aula is voorzien van een podium
henevens van -een hoogc rondgaande
lambrisering. Het geluid van het orgel

DONDERDAG 29 OCT. 1925 fmaan Haarlem. Het smidswerk door

i ica j Boer te Haarlem. Het

franietwerk door den heet Massaro te
laarkm. Het glas in lood i» geleverd
'door den heer Le Nobel ta Haarlem.

Het orgel vopr de aula bevat 11
sprekende stemmen (waaronder 1 tong»
werk), 2 transmissies en een zevental
mechanische rogisters, verdeeld over
twee manualen en pedaaL In totaal ko»
men er 676 pijpen, voornamelijk lichte
geluiden met het oog op de afmetingen
der aula.

Wegens de plaatsruimte in do aula
[koa geen geschikte oplossing gevonden
worden voor dc vraag, waar het orgel
in de aula moest staan. Daarom is
I hef geheel gebouwd als ..Fernwerk'
j riet orgel bevindt zich in een sterk
resoncerende ruimte boven dc aula; het
geluid wordt vandaar door een grootc
opening in het plafond naar beneden
teruggekaatst. Dc speeltafel op het po»
dium is verplaatsbaar en electrisch met
het orgel verbonden.

Orgelmaker is de heer A. Standaart
te Schiedam. Adviseur de heer
George RoLert, stadsorganist te Haar»
lcra.

Met den rector mee bedraagt het
i cantal leeraren thans 24 cn bet aan»
leerlingen itiim 200.

Het gehecle Lyceum kost (den grond
meegerekend) f 430.000.

Omstreeks half November heeft dc
officieele opening plaats.

komt in de Aula door een opengewerkt
gedeelte in het plafond.

De lichtopeningen zijn evenals die
van het trappenhuis bezet met glas»ia»
loodramen.

De zolderverdieping is benut
bergruimte cn opstelling van het orgel,
terwijl ook een sterrewacht is gebouwd
me: vastopgestelden astronomische?!
kijker ca draaibaren koepel met open.
slaanden sector.

De indcelmg van het gebouw 5s zeer
regelmatig. Ter weerszijden van de op
de hallen uitkomende ruime hoofditi»
gangen liggen de gewone leslokalen. De
Z.»\V.»vleui»el wordt geheel ingenomen
door 9 lokalen voor natuurlijke historie
voor aardrijkskunde, voor teekenen,
nog een tweetal leslokalen, benevens
de afdeeling voor lichaamsoefeningen
worden ondergebracht.

Naast dc rectorskamer is e<

.ngericht voor administratie, tevens
wachtkamer. Naast de leerarenkamer
is de bibliotheek.

Naast dc aula is een lokaal gereser»
veerd voor *t onderwijs in handwerken
voor meisjes.

In alle gewone leslokalen zijn een.
persoons banken aangebracht.

In den Z.AYOvIeugel vindt men be.
neden de lokalen voor het chemisch
onderwijs: leslokaal, werkplaats, berg»
plaats, laboratorium, donkere kamer.
s-.ts voorzien van de noodige zuurkas»
ten met werktafels en dampafzutging.
^s». water» en electricirehsgeleiding.
Door een diensttrap Ls deze afdeelme
verbonden met de esboven gelegen cn
op dergelijke wijze ingedeelde afdce.
Img voor natuurkunde
..Het hand teekenlokaal heeft nog als
bizopderheid, dat de banken amphithea.
tersgewijze geplaatst zijn, zoodat iedere
hcofL d<5 modelCafe! rcch£ voor zich
Gymnastieklokaal en kleedkamers zijn
door een afzonderlijke vestibule van
de gang gescheiden. Aan het eerste
grenst een ruime bergplaats, de laatste
z:jn voorzien van afzonderlijke toiletten
cn waschinrichting.

,u'*™8thig van de gymnastiekzaal
geeft blijk, dat ook de nieuwere rich»
ringen in de gymnastiek tot hun recht
zullen komen. Een tegelplaat achter
de zaal geeft gelegenheid voor oefenen
in de open lucht, ook een springbak en
sintelpad voor bardloopem werden aar.
gebracht.

Een terrein, zoo groot dat het voor
ten volledig sportveld ruimte zou bie»
den, was binnen Haarlem niet te vin»
den. Sinds September beeft het Lyceum
evenwel beslag gelegd op een geschikt
sportterrein aan de >tynterslasn, dat
van een kleedhuis met afzonderlijke
kamers voor jongens en meisjes en
bergplaats voorzien werd, en dat be»
Lend staat om zijn gunstige bodemge»
steldheid, zoodat bet zelden onbespeel»
haar is.

De afwerking van het gebouw is
eenvoudig, maar uiterst degelijk en
zorgvuldig terwijl de eenvoud niet ver
hindert, dat het oog aangenaam word
aangedaan.

De vestibules, hallen en gangen zijn
twee kleuren geverfd, terwijl de ver»
schillende lokalen groepsgewijze in di»
versa kleuren zijn uitgevoerd, eveneens
het kleurcnwcrk der wanden.

De vlopren van hallen, gangen, vesh»
bules, donkere kamer, bordessen zijn
belegd met hardgebakken vloertegels,
aangebracht op gewapend betonvloc»
ren.

Het geheele gebouw is voorzien van
en centTalc warmwater.verwarrair?
aarvoor in één der kelders twee ketels
zijn opgesteld.

Het gebouw is verder vóórzien
gas», water», electrisch licht» er. schel ge-
ieiding. terwijl de huistelefooninstallatie
den rector in de gelegenheid stelt, op
elk oogenblik met lederen leeraar te
kunnen spreken.

Het terrein achter het gebouw is over
een oppervlakte van 1100 Meter be»
legd met basalinetegels. Hier bevindt
zich ook een bewaarplaats voor 240
rijwielen.

Het gebouw is gesteld op een paal»
fundeering. waarvoor 1500 palen van 5
M. zijn ingeheid. Verder is het gehecle
gebouw epgetrok :en van baksteen, de
dakbedekking bestaat uit ruberoid»
cement.

Het gehcelc gebouw is voorzien van
een moderne bliksembeveiliging (Kooi»
systeem).

Het geheele werk is uitgevoerd naar
de plannen van den Architect A de
Maaker; het dagelijksch toezicht was
opgedragen san den hoofdopzichter, der,
heer H. Meyer J-. Hoofdaannemers van
het werk zijn de Gebrs. v. d. Putten
ie Heemstede. De centrale verwar»
ming, bliksembeveiliging, water» en gas»
leiding en het stellen van het sanitair
zijn uitgevoerd door de firma Heringa
cn Wuthrlch te Haarlem. Dc electrischc
licht», schel, cn telefooninstallatie cn
de plaatsing der ornamenten door dc
1 rraa Keiler en Macdonald te Over»
veen.Het betonwerk door dc firma
Thijssen en Co. te Amsterdam. Het
stucadoorwerk door den heer J. A dc
Vries te Overvccn. Het schilderwerk
door den heer Joh. Petrie te Haarlem.
Het loodgiet-TSwerk door de firma
Gebrs. Brake! tc Haarlem. De stoffee»
ring door de firms Vroom en Drees»

MUZIEK

SYMPHONIE-ORKEST „CAECILIA'
SANTPOORT.

In Santpoort vond DÈcsd'g en Woensdag
nond weer een ultvoerina plaats, gegeven
door bet Symphonic orlcesc Caeoilia. dat
lijn aardig c-vohet behoudt. Evenals
voorgaand» uitvoeringen was oen goed
programma samengesteld en had oen ern
stige voorbereiding de uitvoering, zélfs
van een „Geschópte des Prometheus" ge
rechtvaardigt!. Bewonderenswaardig
steeds hes tlinke muzikale «reven dezer
amateursclub. die menige rue'.ervereeni-
ging ten voorbeeld gesteld kan worden en
de Tooraitgaag (in ledental, zoowel ais
wat de prestaties aangaat) is dan ook lo
gisch en verdiend.

Om dan tot een bespreking van dezen
avond te komen iw. in de allereerste
plaats „la pièce de resistance", de hoofd
schotel, behandeld worden, n.l. de vertol
king .van „Die Gesciiöpfe der Prometheus"
van Beethoven. Het is zeker, dat de uit-
voaiing niet die was van een groep be
roepsmusiei; er waren fouten, de moeilijke
zestienden-passages in het eerwe deel
later de pixsicati waren riet altijd gelijk
en mooi van klank, maar de gezonde op
vatting van tempo, van dynamiek, enz.
dat alles stempelde de uitvoering tot een
goede en belangwekkende.

Bijzonder mooi waren de gedeelten voor
de cello en de fagot in de finale.

Voor de pauze werden nog de volgende
Krijkorkestwerken ten gehoor® gebracht
E'iegieche Melodieën" van Griep,
(waarin de bassen op enkele oogenb'ik-
ken hun kwartibewegins een weinig
nietig speelden) en de Romance van Jos.
de Klerk; de solopartij werd door den
oonoemneester goed vertolkt, al gaf wat
zenuwachtigh*:1 aanleiding tot wat koe!
spel en een weinig dunne lood.
Het tweede gedeelte van fce*. programma
•as cp een andere wijss belangrijk
opvoedend. <ian het voorgaande. Was het
de „inhoud" van de werken, die ir-
tereseant was, nu werd het veelmeer de
bezetting. Do heer Kerkfeoff zorgt er n.l.
eteede voor, dat ook de bespeler» der blaas
instrumenten individueel de gelegenheid
hebben hun Instrument en hun kunnen te
demonstreeren, hetgeen zoowel voor
betreffende uitvoerders als voor het pu
bliek van r.ut se. Zoo hoorden wij dezen
keer een solo voor hobo (onze vermaarde
hoboïst Bevendes speelde die) en klari
net, n.l. het „Ave Maria" vin Cherubim.
Beide solisten speelden hun partij op
muzikale wijze en ook tiet samenspel was
i :3mm tend, wat trouwen* hun
(klarinettist was de heer Hollander) reeds
deden verwachten. Buitendien was hei
„woord" aan de heeren Kemper (fluit)
Kooter (waldhoorn) in de Serenade
r die instrumenten met. orkestbcgelei
ding vatn Fitt. Hoewel de fluitist soms nog
weinig zijn ademtechniek behesrecht
en ook enkele taooge tonen elechts me',
groots moeite konden worden bereikt,
heeft deze uitvoering beweeen. de j de
heer Kemper zeer. vee1 -vooruitgegaan is.
De hoornist .Koster was zeer goed en dead
vooral zijn mooien, reicen toon bewonde
ren. Ook de andere „blazers" gaven uitste
kend spel te hooren. voor»! n.ui. de
petten in de „Patrouille" uit de Suite
Oriëntale van Popy, die een waardig be
sluit van den goed geslaagden avond was.

De heer Gerard Boedijn uit Hoorn, bege
leid door zijn echtgenoot», wisselde het
orkestrepertoire af, door vioolspel en deed
een zeer goed instrumentalist ken
nen. die weet welke effecten op de viool
bereikt kunnen worden, -ik moet echter
betwijfelen of de bedoelde rbythmiscfce en
technische effecten wel juiïi werden toege
past. Vooral bij Mok— was d* voordracht
wel wat te dramatisch. Het voortdu
rend wisselen van tempo tot zelfs in ge
deelten van muzikale zinnen, werkte sto
rend, en verder werden noten, die elechts
weinig geaccentueerd behoefden te
worden, absoluut teruggehouden, zoodat
de snelheid tot de helft gereduceerd werd.
Technisch was het spel zeer goed, en voor
over het algemeen de dubbelgre-
pen zeer zeker en duidelijk, ook de stole-
voering viel te roemen, doch de vereischte
et ijl was er niet; de inleidingen van de
pianiste daarentegen waren meestentijds
reer ..exposeerend" en muzikaal, terwijl
trouwens de taak van begeleiden goed be
grepen en opgevat was. De bloemen waren
ten volle verdiend.

LOUIS H. DELACHAUX.

k'EP.ÜEMGING VOOR VOLKEN»

BOND ES VREDE
De afd. Haarlem hoin't cm leden»
ergaderirg op Dinsdag 3 November in
„Dc Kroon".

Do agecda vermeldt o.a. bespreking
werkplan. Verkiezing bcsiutir- Aftre»
dend en herkiesbaarCravi.i P. van
Hecrdt f t EversbergQuarks van Uf»
ford (voorzitster) Mevr. S. W- Teding
van BerkhoutVan Taack Tra Kranen,
Mcj. J- D. KasteleynMej. J. v- d
Mcrsch Mr. J. Bierens de Haan Jr.
i. W. de Clcrcq Mr- L. G van Dam
(fecretaris) Verkiezing van twee nieu.
wc leden- Candidaten Ir Cb. G. Cra»
mer en'Dr- Th- Th. Koof

Daarna «olgt een lezing met licht
beelden door Mevr. C. -A Kluyver.
Commies aan her Departcmrntvat;
Buitcnlandsche Zaken, 'over,,'Genèvc
in woord en beeld".

Burgemeester Wytema en de vereenigir.g Heem
stede tot bestrijding der annexatieplannen
van Haarlem

In ons nummer van 22 Sept. jJ, heb»
ben wij «en „Open Brief' geplaatst
van bovengenoemde verceniging tot
burgemeester Wytema. waarin zij de
opmerking maakt: „met bijzondere in»
gcnomenhcid hebben wij kennis geno»
men van de redevoering, door
houden ter opening van dc vergadering
der Yereeniging van Burgemeesters cn
Secretarissen van de provincie Zuid»
Holland, vooral waar u zulke gulden
woorden wijdde aan de brandende
quaestie van de annexatie."

Na een uitvoerige beschouwing over
het annexatieplan richtte de vereeni»
ging in dezen Open Brief rich opnieuw
tot Mr. Wytema. er op wijzende dat
dc brief van 24 Januari 1917 van B. cn
W van Haarlem door hem als sccre»
taris van Haarlem snede is gctcckend
en voegde daaraan o.a. toe: „Mochten
deze woorden zijn voortgevloeid uit een
gewijzigde overtuiging, omdat U nader
in den abnormalen groei van gemeen»
ten gevaren' zjjt gaan zien en de er»
varing U inzicht gaf in het onrecht, dat
vaak wordt gepleegd en de fout van
het annexeeren, zooals reeds te veel is
gesohied, den brengen wij u dubbele
hulde."

Tot zoover over den „Open BrieF'.
In ons nummer van 23 September de»
den wij in een vierster opmerken, dat
de heer Wytema, hoewel in het alge»
meen tegen annexatie, wellicht van
het Haarlemscbe geval een voorstau»
der is geweest; dat hij mogelijk ook van
voorstander van annexatie, tegenstan.
der is geworden, misschien ook altijd
tegenstander is geweest en dus in zijn
quallteit van secretaris van Haarlem
bctoogen heeft moeten onderteekenen,
waarmee hij het niet eens was. Ten
slotte voegden wij er aan toe, dat de
zaak der annexatie daarmee niet ver»
anderde.

Evenwel wendden wij ons meteen tot
Mr. Wytema zelf, die destijds met ver»
lof te Parijs was. Op ons briefje ont*
vingen wij een antwoord, hierop neer»
komende dat de beer Wytema. pas te»
rug van verlof, nog geen gelegenheid
had gehad, de zaak te behandelen.

Thans ontvangen wij van den heer
Wytema een afschrift van een brief,
door hem aan de bovengenoemde ver»
eeniging gezonden en aldus luidende:

Rotterdam. 28 October 1925.

Aan de Vereeniging „Heem»
stede" tot bestrijding der an>
nexatieplannen van Haarlem.

Heemstede.

Bij mijn terugkeer uit het buiten»
land. na eenige weken verblijf aldaar,
vond ik Uw open brief. Ik yas in den
eersten tijd dermate met werk over»
laden, dat ik niet eerder mijn aan»
dacht aan dat schrijven kon geven.

Bij de opening van dc Jaarvcrgude»
ring van de Provinciale Vereeniging
van Burgemeesters cn Secretarissen
in Zuid»Holland. op 5 September j.L
in Den Haag gehouden, las ik een ln>
leidend woord voor. dat geïnspireerd
was op het feit. dat in 1825 een nieuw
Reglement voor het Bestuur ten Plat»
tclande werd vastgesteld (Reglement
van 23 Juli 1825 No. 132) waarbij
ook voor de plattelandsgemeenten dc
titel van Burgemeester werd Inge»
voerd.

Ik wijdde eenige woorden aan de
herdenkir. van den 100»jarigcn titel
van burgemeester en sprak daarna
over de ontwikkeling der gemeenten
in de batste 100 jaren. Ik stipte aan
wat de toekomst voor het gemeente»
lijk wezen .wellicht zal geven.

Aangezien het eerste deel van mijn
Inleiding voor L van minder belang
schijnt, voeg ik hierbij een afschrift
van het tweede deel, omdat het mij
gebleken is. dat van mijn inleiding
een zeer kort resumé in de pers is
gekomen. Hierdoor wordt ieder in de
gelegenheid gesteld uit mijne woor»
den die conclusie te trekken, die hij
meent dat getrokken moet wor»
den.

De Burgemeester van Rotterdam.

(Get.) WYTEMA

Tot zoover het begeleidend' briefje.
Het afschrift van dc rede van den heer
Wytema (2e gedeelte) beslaat meer
dan vijf getypte folio vellen, zoodat
wij er niet aan kunnen denken die in
hun geheel te plaatsen. Dat is ook niet
noodig. Wij kunnen ons bepalen tot het
volgende:

'te, In het havengebied in en om Rot»
terdam. Zoo is het in verschillend*) un»
dcre declen van het land. Daar treedt
het specifieke gemeentebelang op den
achtergrond om plaats te maken voor
het strcckbelang.

Er is meer. Dc grootcre gemeenten
zijn langzumerliand gaan optreden als
leveranciers aan de naburige gemeenten
van gas. van clcctrischcn stroom, van
drinkwater, van telefonische verbindin»
gen. Wordt tusschen de gemccnte»lc»
verander cn dc gemecnte»a?nccmstcr
overeenstemming bereikt, het ontmoet
geen bezwaar. Maar, als om eenige re»
den dc onderhandelingen niet tot een
goed einde worden gebracht, blijft de
mogelijkheid bestaan, dat de gemeente»
afneemster zelf dc productie ter hand
neemt. Dan ziet men verschijnen, wat
op vele plaatsen van ons land reeds
bestaat, dat in eikaars onmiddellijke
nabijheid verryzen gasfabrieken, elee»
trisebe centrales, waterleidingen enz.
Dan is wel de gcmcèntelljke zclfstan»
dighcid behouden; cr wordt geen stuk»
jc van dc eigen souvereiniteit prijs ge»
geven. Maar, of het algemeen belang,
dat voorziening van dc behoeften der
gemeenschappen cischt op zoo econo»
misch mogelijke .wijze, wordt gediend,
is een open vraag.

Ik doe slechts een greep uit de veel»
hcid van materiaal dat er op wijst, dat
ccnheiu van belangen heen reikt over
de gemeentegrenzen heen.

Het aantal middelen, in den loop der
laatste Jaren aangegeven om gemeen»
schappe belangen te bevorderen cn aan
ongewcnschte toestanden tegemoet tc
komen, is groot.

Men heeft dc oplossing gezocht
langs privaatrechtelijken weg, 'door het
aangaan van burgerrechtelijke overeen»
komsten, door het oprichten van naam»
loo/c vennootschappen. Het ligt voor
de hand dat deze vormen. Bie voorzie»
ning beoogden in behoeften krachtens
publiek recht geen bevrediging von»
den.

Men heeft getracht dc gemeenschap»
pelijkc regeling krachtens art. 121 e.v.
der Gemeentewet toe te passen. Mr"
ook hier heeft het pogen dikwijls
faald, omdat de dwang ontbrak,
mogelijkheid tot dwang wettelijk vast
te leggen is nu geopend door de laat»

Grondwetsherziening.

H c t middel is nog steeds annexatie,
grenswijziging. Een blik op de kaart van
onze groote steden van voor zeventig
jaren cn nu. doet zien. hoe stuksgc»
wijze die steden gegroeid zijn. door toe.
voeging van deelen, soms van gehecle
gemeenten in dc naaste omgeving.

De bij'de wet voorgeschreven procc»
dure der grenswijziging geeft
recht vele waarborgen aan de
meenten. Dientengevolge pleegt zij lang
tc duren. Dikwijls zijn tijdens de bc<
handeling de omstandigheden vcran»
derd, zoodat, wat gisteren voldoende
scheen, morgen wellicht totaal onvol»
doende 2al zijn. YV'crkt de grcnswljzL
ging wat al te veel op de toekomst,
dan draagt zij in zichzelf de kiem van
nieuwe ongewcnschte toestanden; komt
zij daarentegen achter de feiten «an.
dan kan veel reeds grondig bedorven
zijn dat herstel niet meer gedoogt. Ik
herinner mij. dat. toen ik in den zo»
mer van 1903 geprutst werd aan de
Provinciale Griffie van Noord«Holland
een mijner eertte werkzaamheden was
het opmaken van een wetsontwerp tot
wijziging van de grenzen van Haarlem
met de omliggende gemeenten. Vergis
ik mij niet. dan is een ontwerp van wet
eerst eenige maanden geleden door dc
Regeering ingediend.

Er begint in toenemende mate verzet
tegen grenswijziging te komen. Het
hanteeren van het „annexatie snoei» en
hakmes", zoóals ik in een dagblad het
instituut vond aangeduid, vindt steeds
inecr bestrijding. Naar andere middelen
wordt gezocht.

Het „havenschap" treedt in den laat»
sten tijd wéér meer op den voorgrond;
dc publiekrechtelijke organisatie, die
beheer cn exploitatie van alle havens
in een bepaalde streek uitoefent, doet
opgeld. Het begrip is niet nieuw.
Reeds in 1911 verdedigde de heer van
Bcrcjteyn dc vorming van tramschap»
pen. van wegschanpen. Het aantal is te
ermerderen: gasschappcn. electricitcitv
ichnppen. waterlcidingsschappcn, auto»
busschappen, telefoonschappcn.

Daarnevens wil men een gewestelijk
uitbreidingsplan, één plan, dat zich uit»
strekt over bepaalde dcclen van oen

..Het -is niet te ontkennen, dc gc»
meenten van tegenwoordig zijn in vele
gevallen niet meer de plaatselijke ge»
mccnschappen met eenheid van belan»
gen. die binnen de van oudsher bc»
staande grenzen. volle bevrediging
kunnen vinden. Vooral de stedelijke
gemeenten zijn tot in de haar omrin»
gende dorpen, over hare grenzen heen»
gegroeid.

Verbetering van verkeersmiddelen
deed afstandsbezwaren tot een mini»
reduceercn; verplaatsing van en
naar de woon» en werkplaats werd ver»
gemakkelijkt. Zoo zijn in dc dichter
bevolkte streken dc gemeentegrenzen
vervaagd, zijn zij in ieder geval gewor»
der. iets kunstmatigs.

Zoolang de grenzen bestaan heeft
iedere gemeente het recht zelfstandig
dc lijnen uit tc stippelen, waarlangs in
de naaste toekomst hare uitbreiding en
ontwikkeling zal .gaan Zelfstandig, zon»
der verplicht tc zijn rekening tc hou»
den met de gedachten en wenschen, die
ter zake in de naburige gemeente be»
staan. Samenwerking is in zoo'n geval
veelal moeilijk, cn, zoo die niet vrij»
willig tot stand komt, komt dc een»
held van belang die in aansluitende bc»
bouwing is gelegen, in het gedrang.

Het behoeft niet eens aansluitende
bebouwing te zijn. Het heet, dat Am»
sterdam voornemens is, in het Gooi op
ccn stuk heidegrond tusschen Bussum,

Hilversum en Luren een tuinstad van
ongeveer 1000 H.A. oppervlakte te
stichten. Stelselmatig zal daar geschïc»
den wat feitelijk met andere kringen
der AmSterdamschc bevolking reeds.

.arcnlang plaats vond. de Amsterdam»
mer vestigde zich met zijn gezin in
het Gooi, in Kcnncmerland of het
Sticht.

Er is eenheid van belangen ook b.v.

de mijnstreek in Zuid=Limburg. die
zich over verschillende gemeenten uit»
strekt, in het industriegebied in Twen» lijke autonomie'in gevaar brengen. En

is men cr echter nog niet. er blijven
immers nog zoovele gemeenschappelijke
belangen te behartigen. En als men voor
het cene doel een gewestelijk plan. voor
het andere een „schap" opricht, bc»
komt met eéne veelheid van organist»
tics. die versnipperend werkt cn ten»
slotte zeker niet dc eenheid bevordert.
Daarom zal het noodig zijn. dat op het
gebied van het gewestelijk 'uitbreidings*
plan er worde ingesteld een publiek:
rechtelijke organisatie, gebaseerd op
art. 149 der Grondwet, dat aan dc wet
de regeling opdraagt van de voorziening
in zaken, belangen, inrichtingen cr
werken, bij welke twee of meer gemeen
ten betrokken zijn. Organisatie, aar
welke ingevolge art. 194 der Grondwet
verordenende macht kan woidcn toege»
kend. Men komt dan tot de instelling
van het zfin. Stadsgewest. Over de vor»
ming daarvan, over hare inrichting, sa»
menatclling en bevoegdheden moge ik
verwijzen naar een dezer dagen ver»
schenen, belangrijke studie van Dr. Ir.
M. J. W. Roegholt, getiteld Het Stads»
gewest.

Ik vraag mij af. of deze oplossing
ver genoeg gaat Zooals is aangegeven,
zullen in het hierboven geschetste
Stadsgewest de gemeenten hare zelf»
standigheid behouden cn zullen slechts
enkele bijzondere bevoegdheden van
haar worden afgenomen en gelegd op
het Stadsgewest iets als het zgn-
..Zwcckvcrband". Zal dc voortschrij»
dende ontwikkeling der steden in dc
toekomst niet hcenwljzen naar de nood»
zakelijkheid van het omgekeerde t.w.
het Stadsgewest als één organische bc»
stuurséénhcid met min of meer zcÜ»
standige onderdeden, M.a.w. zal het
niét noodig zijn, dat in dergelijke gc»
vallen dc gemeenten als zoodanig ver»
dwijncn en dat aan het Stadsgewest dc
volheid van bevoegdheid wordt tocgc»
kcr.d, aan de onderdeden enkele zaken
van minder belang worden overgelaten
<».q. opgedragen. Dif zal de gemeente»

dat zou te betreuren zijn. Maar als
daarnaast rene organisatie komt, die
krachtens dc volledige bevoegdheid tot
zelfontwikkeling hare vleugels wijd kan
uitslaan, dan is er slechts sprake van
verplaatsing, niet van vernietiging. Hoe
het zij, als de teekenen niet bedriegen,
gaat dc ontwikkeling van de grooto
stadsgemeenten in dc richting van alge»
heele verandering van gemeentelijke or»
ganisutie. Als daarbij do gemeenten
veel van hare bdangrijkhcid inboeten,
dan is dat niet ccn gevolg van gemis
aan maar veeleer van een exuberantie
van levenskracht".

Tot zoover over de rede van Mr.
Wytema.

Wij vinden daarin geen aanbeveling
van do annexatieplannen van Haarlem,
maar evenmin een bestrijding daarvan.
De spreker heeft in het algemeen do
positie der groote gemeenten bcspro»
ken cn blijft daarbij wat men huisc»
lijk pleegt tc noemen „op de vlakte".
Terecht heeft hij de positie van
burgemeester van Rotterdam, spreken»
de voor burgemeesters en secretarissen
van Zuid'Holland. niet verward of ver»
mengd met het ambt van secretaris van
fja8rlcm.

Maar zelfs gesteld, dat In deze alge»
meene opmerkingen een neiging tot af»
keuring van annexatie in het algemeen
ware tc ontdekken, wat doet die dan
aan de hangende plannen van Haarlem
toe of af? „Wij kunnen dat niet in»
„zien cn daarmee natuurlijk ook niet do
„waarde van het betoog der vereeni»
„ging".

Deze volzin trit onzen vierster van 23
September is precies van pas op heden
29 October, na dc lezing van dc rede
van den heer Wytema.

Kantongerecht

UITSPRAKEN.

A. S. v. R. het met ccn rijwiel rijdeei
het welk niet is voorzien van cvn luid»
klinkende bel f 1 sub» 1 week tucht
school. C. J. P. overtreding der Motor»
en Rijwiclwet f S subs. S dagen hcch»
tenis- H. C. v. K. overtreding van het
Motor ea Rijwielregleracnt f 10 subs.
10 dagen hechtenis. Ch. E. M. M. V.
overtreding van de Motor en Rijwielwet
f 60 subs 10 dagen hechtenis. W. J. W.
het zonder daartoe gerechtigd tc zijn
vee laten loopen in tuinen f 5 subs
5 dagen hechtenis. A. v. II. het te Haar»
lem een voc.oiig onbeheerd op den
onenbaren weg laten staan f 10 subs 10
hechtenis. Th. B. I'. overtreding
rbcidswet 3 maal f 2 subs 2 da»
gen hechtenis voor elko boete.

W. P. het wettelijk als getuige opee»
roepen, wederrechtelijk wegblijven f 4
subs. 4 dagen hechtenis. C. v. d. K.
idem f S*ubs. 8 dagen hechtenis. W. S.
het loopen op verboden grond f 15
subs. 15 dagen hechtenis. H. J. v. D.
idem f 3 subs. 3 dagen hechtenis. F.
B. het zich zonder behoorlijk plaats»
bewijs In den trein bevinden f 4 subs.
4 dagen hechtenis. W. G. B. het zich
met wildstrikken in het veld bevinden
buiten openbare wegen of voetpaden
f 5 subs. 5 dagpn hechtenis. H. F. M.
overtreding der hondenbelasting van
Haarlem f 1 subs. 1 dag hechtenis.

H. S. tc Haarlem toelaten,dat in
zijn tapperij tusschen 12 uur 's.nachs
en 7 uur 's morgens niet tot zijn gezin
behoorende personen huiten noodzaak
vertoeven, f 5 subs. 5 dagen hechtenis:
1. S. V„ 2. J. V.. 3. P. Z.. 4. H. S. te
Haarlem op verboden tijd zich in ccn
tapperij bevinden, ieder f 3 subs. 3 da»
gen hechtenis; J. S. voorwerpen langs
de tramrails plaatsen, zóó dot dc tram
niest ongehinderd voorbij kan rijden f 4
subs. 4 dagen hechtenis; Th. E. R. S. F.
R. het te Haarlem met een motorrijtuig
met grootcre snelheid dan 15 K.M. per
uur rijden f 8 subs. 8 dagen hechtenis.

J. B. H-, het op een rijwiel ecj per
soon medevoeren, 2 maal 1 subs. 1
dag hechtenis voor elke boeteD V„
het te 1't.irlcm met een motorrijtuig
sneller rijden dan 15 K M- pcT uur 5
subs. 5 dagen hechtenis M- E. N het
een teeken der verkeerspolitie tc Haar»
lem niet opvolgen, 2 subs 2 dagen
hechtenisD- J. P. B-, idem, «dem J.
A M. B.. het te Beve-wijk »net een
motorrijtuig sneller rijden dan 20 K-M-
per uur 2 aubs- 2 dagen hechtenis-
G. J- H her te Velser. als eigenaar
van ccn hond niet zorgen. Jat d:ze op
den weg «teeds voorzien is van een
halsband, 2 subs- 2 dagen hechtenis.

ONDERSCHEIDING OP DE PA»
RIJSCHE TENTOONSTELLING.

Wij maakten reeds melding van dc
onderscheidingen behaald in dc Nc»
derlnndschc afdeeling op de tentoon»
stelling te Parijs. Nader wordt gemeld
dat in de afdeeling schoollnzcndingcn
de Grand Prix is uitgereikt aan de
school voor Bouwkunde, versierende
kunsten cn kunstambachten tc Haar»
lem.

De paviljoens van dc vreemde lan»
den, beschouwd als officieele opdrach»
ten van dc regeeringen, bicven buiten
beoordecling. Hoezeer echter in het b:i«
zonder het Nederlandschc paviljoen dc
aandacht getrokken heeft, blijkt uit ccn
brief, dien de commlssaris»gcnornal
heeft ontvangen van den president der
jury, den heer Pontrcmolly. De verta»
ïg luidt:

„Persoonlijk en uit naam van dc
Franschc juryleden, die dc prestaties
van klasse I (Bo- wkunst) hebben na»
gegaan, kom ik u dc verzekering geven
van dc hoogachting die wij hebben voor
wat Nederland heeft gewrocht zoowel
wat dc architectuur van zijn paviljoen
betreft als in de ganschc inrichting der
tentoonstelling.

„De jury heeft, op grond van het rc»
glement, gien onderscheidingen kun»
nen verlccnen aan officieele bouwsels
en hun architecten, doch wij verzoeken
den commissaris»gencraaI. onze tolk tc
willen zijn en aan dc scheppers onze
levendige en oprechte gcfukwenschcn
over te brengen".

Deze brief is een onderscheiding, die
aan geenander land ten deel is geval»
!en.

TIERY OPMINGSDAG.

De afd. Haarlem cn omstreken der
Evangelische Maatschappij zal Zatcr»
dag 31 October, den Hervormingsdag,
des avonds vieren in dc Groote Kerk.
Als sprekers zullen optreden: Ds P.
W. Fooken, Dr. A H. Hacntjens en D:.
J. Wcencr. predikanten tc Haarlem en
Ds. W. D. M. Baar var. Alkmaar. Hcc
Haarlemsen Christelijk Gemengd Koor
zal een 4»tal liederen zingen. George
Robert bespeel; het grootc orgel. Do
torgang tot de kerk en de zitplaatsen
zijn vrij.