HAARLEM'S DAGBLAD
OVER DE GRONDBEGINSELEN
VAN ZAKEN DOEN
FLITSEN
DINSDAG 3 NOV. 1925
TWEEDE BLAD
Door HERBERT N CASSON
ZESDE GRONDBEGINSEL
Beweging verhoogt de kosten
Dit axioma as door muchinckracht,
6poor, boot, autovraohtwagen enz. ver»
bazend belangrijk geworden- Ook de
verruiming van dc markt en de onder»
ling afhankelijke aardvan nijverheid
en handel hebben dit axioma bijzonder
belangrijk gemankt voor wie dc kosten
Wcnschcn te verminderen.
In de dagen van landbouw met dc
hand en vervoer per paard, toen dc
looncn laag waren en ieder dorpje zdch»
zeif genoeg was, bestond cr zeer weinig
beweging kostbaar genoeg, om er over
te tobben.
Vele landbouwers woonden (kilo»
meters ver van de plaats waar zij werk»
ten en liepen heen en weerals zij
daar drie uur mee verloren, wat kwam
dat cr op aan? Hun loon was maar een
dubbeltje per uur, misschien minder-
Groote fabrieken waren er niet. Er
was dus geen k.ins. om zooals nu, een
minuut per nun op 1000 man te bc-
rcn. Al dc eenheden van het zaken
I waren klein en langzaam, de onmc»
telijke organismen van den handel wa»
ren nog niet geboren.
In die primitieve dagen maakte oen
schoenmaker een paar schoenen, een
horlogemaker horloges, een smid
maakte karren Er was geen verdcc»
ling van werk cn dus geen aanleiding
de elementen daarvoor te .onderzoe»
ken.
Thans wordt een schoen gemaakt door
72 personen in 72 handelingen. Er zijn
fabrieken, die meer dan 5000 personen
bevatten. Geen hunner is onafhanke»
lijk of op zichzelf voldoende. Dc ge»
hocle wereld van mensthen cn goe»
deren is merkwaardig vloeibaar gewor.
den alles cn iedereen schijnt hier en
daar heen te stroomen.
Menschen gaan 1000 mijlen '.er een
client bezoeken Zij reizen de wereld
rond om een bestelling te bemachti»
gen. Vooral in dc Verccnigdc Staten
wordt een man verondersteld niet bezig
te zijn. tenzij hij op reis is.
Er is een geest van rusteloosheid over
de zakenwereld gekomen. Een geheel
mechanisme van rusteloosheid .is opge»
bouwd. Bijna overal worden goederen
franco afgeleverd- Als zij niet bevallen
worden zo teruggezonden cn andero
goederen in hun plaats geleverd Wat
komt het cr op a an?
Wij telefonceren om „goeden mor»
gen" te zeggen, wij telcgrafecren, dat
wij thuis komen voor liet middagmaal,
wii seinen over den prijs v.v> tanden»
stokers, wij reizen om do meest fan-
lastische en denkbeeldige redenen. Wij
schepen goederen naar hier cn daar,
sloof zaken doen een spelletje tennis
TXt fs nfcé fanger een wereld van
"der mijlen per uur. zooals George de
Derde die kende. Dit is een wereld
van ongelooflijke snelheid. Wanneer
wij reizen is een kilometer niet meer
dan een minuut en als wij tclcfonccrcn
bestaan er heelemaal geen kilometers-
Ruimte, als een beletsel voor conversa.
tie. is volkomen afgeschaft.
Het is zeer natuurlijk, dat wij In een
tijd als deze geneigd zijn beweging te
prijzen om zichzelf- Wij zijn geneigd
beweging als een soort van efficiency
op zichzelf te beschouwen. Wij verge»
ten het ongenadige, axioma, dat zegt
BEWEGING VERHOOGT DE KOS»
TEN.
Bij verschillende gelegenheden waar»
Schuwde ik Amcrikaansche mannen
van zaken, dat zij geleken op een dron»
ken zeeman met een houten been. dat
m het trottoir bleef vastzitten. Nic»
mand kwam naderbij om hem er uit te
helpen, zoodat hij met groote energie
en volharding den gehcclcn nacht om
fcJchzelf heenwandelde.
Toen dc morgen aanbrak, was hij cr
cog- Hier is een geval van groote acti»
yjteit, zonder vooruitgang.
Nu is de waarheid, dat onze trei»
nen. schepen, telegrafen enz zoo handig
zijn. dat wij die te vaak gebruiken
Onze krachtinstallaties zijn zoo groot,
dat wij zonder er bij te denken dc
Kopierecht voor Haarlem'* Dagblad.
Nadruk, geheel of gedeeltelijk, verboden,
kracht verspillen. Wij bezitten zulk een
stroom van kracht cn transport, dat wij
zijn opgehouden, zuinig te wc/.en met
beweging.
Het feit blijft dat iedere beweging
van man of goed min of meer kosten
meebrengt. Elke beweging kost energie.
Gij kunt geen speld van den vloer op»
rapen zonder gebruik van energie pn
tijd.
Haast en drukte behoeven niet nuttig
te zijn. Het gebruik van verkeerd ge»
plaatste geestkracht is een van de
groofsie verkwistingen in de zaken»
wereld. Een der oentialc donkbceldcn
van Efficiency is zooveel mogelijk te
doen .met zoo weinig mogelijk energie-
Dikwijls wanneer ik bezig ben een
rapport te maken over het nuttig cf»
feet van een fabriek open ik snel de
deur van iedere kamer en tel het aantal
bedienden, dat er rondloopt. Dit is een
snelle, huiselijke manier om een alge»
mcenen indruk te krijgen. Als er hon»
derd menschen in een zaal zijn, van
wie 15 in beweging, dan is de nuttige
werkkracht van die zaal maar 85 pro»
ccttt Dit spreekt van zelf. omdat alle
beweging van het standpunt der pro»
ductic verspilling is-
Ecns vond ik in een fabriek in Ohio,
die uit twee afzonderlijke gebouwen
bestond, verbonden met een gang van
200 voet, ccn werkgever die er zeer
trotsch op was, dat zijn gang gewoon»
lijk vol was met klerken cn Jongens,
die heen cn weer draafden.
Dc gedachte was nooit bij hem opgc»
komen, dat zijn fabriek ziek was cn
dit gedraaf in den verbindingsgang
even abnormaal en gevaarlijk als dc
plotselinge versnelling van Iemands
pols- i
Voortbrengers worden betaald om
oort tc brengen, niet om rond te loo»
pen. Overal waar hoog betaalde arbci»
ders zijn, moet er een of meer goed»
koopc werkkracht zijn voor hun bood»
schappen. Een man die gehuurd wordt
voor zijn hoofd of handen, moest niet
aangemoedigd worden om zijn becnen
te gebruiken.
Dezelfde beginselen passen op dc
behandeling van koopwaar. Hoe minder
die behandeld wordt, des te beter. Tel»
kens wanneer goederen in beweging
komen worden de kostten hooger. Dit
feit kwam duidelijk uit bij auto's, die
in het begin zooveel werden vertoond,
dat wanneer er eindelijk oen verkocht
was, dc Jcostcn <van den verkoop dc
winst hadden verslonden.
Om dc volle waarde van dit zesde
axioma tc begrijpen, moeten bewe»
gingstudics met een stop»horloge ge»
maakt worden om te bepalen hoeveel
bewegingen gemaakt woixkn voor ieder
stuk werk en hoe lang die duren. Dit
is het toppunt van stiptheid in fabrl»
cagc-
Het grootste succes in bewegings»
studie werd behaald door Frank B.
Gilbreth te New»Yoik Hij bestudeerde
het metselen cn merkte op, dat ge»
woonlijk achttien bewegingen noodig
waren voor het leggen van icdcren
steen. Hij ontdekte dat een metselaar
bukt om een stocn op tc rapen, dien
in de lucht werpt, cr op klopt, hem
op 'de kalk legt cn cr verschillende
onnoodige bewegingen mee maakt.
Daarop werkte Gilbreth uit. hoe stee»
ncn gelegd moesten worden. Hij liet die
netjes opgestapeld naar de metselaars
brengen, dc kalk neerzetten op de ge»
schiktstc plaats- Hij gaf ccn andere
groep metselaars een helper cn ver»
minderde het aantal bewegingen per
steen van achttien tot vijf. In plaats
van 700 legden zijn mannen 3000 en
3500 stccncn daags. Zij deden vier ot
vijfmaal hetzelfde werk, zonder grooter
inspanning.
In vele fabrieken ;s ook veel be»
reikt door onnoodige bewegingen tc
laten vervallen. „Machines zijn op de
juiste plaats gezet, zoodat de stroom
der vervaardiging voortduurt en regel»
tig door de fabriek gaat, inpbats van
heen en weer te schieten.
Iedere beweging van werknemer of
goederen, kost geld dat is de betec»
FEUILLETON
DE DUBBELGANGER
Geautoriseerde vertaling naar het
Engelich van
H. B. MARRIOTT WATSON
1)
HOOFDSTUK I.
Een dikke mist daalde op de stad
neer toen ik het restaurant verliet. Het
was onaangenaam vochtig in dc lucht
en ik verlangde naar mijn kamers, mijn
haardvuur en mijn boeken. Terwijl ik
uitkeek naar een taxi kwam dc man.
die ik aan het tafeltje in den hoek had
zien zitten, naar buiten cn liep tegen
mij aan. Hij maakte onmiddellijk zijn
excuses en zei iets over het weer.
waarop ik kort antwoordde. Toen bleef
hij zwijgend naast me staan, alsof hij
ook op ccn vervoermiddel wachtte. Ik
keerde mij om cn bekeek hem nieuws»
gierig. Het was ccn zonderlinge gewaar»
wording om naast mijn „dubbelganger"
te staan. Ik had al gezien, dat hij erg
op mij leek. zelfs van ver af. had het 3l
mijn aandacht getrokken. Ik dacht_ er
over of anderen het ook zouden zien
Er was nog wel eenig verschil, dat zag
ik nu. maar toen ik hem in het restau»
rant gezien had. was mij dat niet opge»
vallen, lfoc zou het komen, dat hij het
niet zag. cn als het hem wel opgeval»
len was. waarom maakte hij cr dan
geen opmerking over, tcnvijl wc daar
stonden? Maar toen bedacht ik me. dat
ik er ook niets over gezegd had en dat
we echt Engelsch waren en vormelijk.
Op dat oogenblik kwam mijn taxi en
ik verdween.
Mijn flat was erg gezellig. Mijn he»
diende had alles keurig in orde gemaakt
voor hij uitging want ik had hem
dien avond vrij gegeven, omdat ik van
plan was naar den schouwburg te
gaan. Ik was i ig maar kort terug uit
Amerika cn had eigenlijk nog geen van
mijn vrienden gewaarschuwd. Mijn ver»
blijf in Engeland zou ook maar heel
kort zijn, want ik had nog zaken tc
doen in Cnlifornië. En nu ik terug was,
voelde ik cr eigenlijk niet veel voor om
mij weer in de uitgaande wereld te be»
geven. Een paar keer had ik buitens»
huis gegeten, ik had een paar voorstel»
lingen gezien en het verveelde mij
eigenlijk allemaal. Dat was ook de re»
den waarom ik op het laatste oogen»
blik besloten had om mijn vrienden
niet in hun loge op tc zoeken, maar
terug tc keeren naar mijn haard en
mijn boeken.
Tenslotte nam ik toch geen boek.
zooals ik van plan was, want dc avond
kenis van het zesde axioma. Daarom
moet gij in uw jacht naar verspilling
die van bcwej^ng niet veTgeten- Iedere
beweging moet .winst maken dat
is het ideaal, waarnaar iedere volledig
bekwame directeur moest streven.
Tijd cn ruimto zijn niet zoo goed»
koop als zij plachten te wezen- Rente
is hooger. werkloon, brandstof zijn
duurder. Gij zult verrest zijn over de
resultaten, wanneer gij u er toe zet om
verspilling van beweging uit te soha»
kelen-
MERCURIUS.
In Haarlem's Dagblad van Donder»
dag 5 Nov zal hot zevende artikel in
deze reeks verschijnen, onder den titel:
verhoogde productie verlaagt de kos»
ten.
vervolg Stadsnieuws
ONDERLINO VRIJWILLIG BROEDER
SCHAPSFONDS VAN DE I. 0. 0. T.
Men sdbrijft cms:
Roods goruimen lijd heeft men gemeend
hier (er stede een zoogenaamd begrafenie-
iond» voor d« I. O. G. T.-leden te mouten
oprichten, (^r legemoeilcoining in do kos
ten bij het overlijden. "Bon zoodanig fonds
bestond wel, maar niet in die mate, dat
nan de nagelaten betrekkingen een vol
doend bedrag ter hand gcetold kon worden
Ru i« er een fonds op grooter* schaal
opgericht, waarbij elk lid der vereeniging
zich als lid kan aansluiten, waardoor dan
recht verkregen wordt op een uitkeering
volgens het iep lament.
Ecu huishoudelijk reglement ie reeds
gcpi*.iV., »lv, als bestuur vermeld:: P.
Cwuno. voorzitter; J. W. Molenaar, score-
J. Culler Sr.. penningmeester. Jac. v.
Dam en O. J. I/xtoweeKU, commissarissen.
Dit reglement wordt door het geheele
land all* leden der I. O. G T. I en
II ter hand gesteld en bevat 10 artikelen.
Hat vermeldt o.a.: dat de contributie per
kwartaal 25 cents bedraagt; Indien In het
jfceloopen boekjaar g«-en ui-keering heeft
plaats gevonden, kftn 't bedrag veor hel
loopcride boekjaar voorfoopig worden be
paald oj> 10 oen*, per kwartaal, welk bedrag
:ti het reservefonds wordt ges-.orL
Bij overlijden wordt aar. de nagelaten
betrekkingen zooveel maal gulden uit
gekeerd als er leden zijn, doch niet hoo
ger dan f 300.
Ir, l>n de deelnemerfeter) in het eerste
jaar von zijn lidm-'-atsahap komt t« over
lijden, dan hednmgt de uitkeenng zooveel
maal «en vierde gedeelte als er kwartalen
verstreken zijn.
Nieuwe IMen en zij. die zes maanden
na de oprichting toetreden, moeten min
stens vier kwara'.en hebben gestort om
voor uitkeering gerechtigd te zijn.
Bij voldoende deelneming kan tot on
richting van een eigen begrafenisonder
neming worden overgegaan. Deze kan
nirt landelijk, dooh alleen plaatselijk ge
vormd worden.
Deelnemers zijn alleen leden der L O.
O. T.
Dc gelden worden op solide wijze be
legd; »le rente komt ten goede van het re
serve-fonds.
Het fonds wordt geacht Jn werking ie
red ci» op I November 1925.
GEVONDEN DIEREN EN VOOR.
WERPEN.
Terug te bekomen bij
A. Timmerman, Leliestraat 29, da»
mesarmbiind A- Swecrts, Amstcrd.
Vaart 2, Haarlcmmerlicdc c a-, notitie»
boekje G Terstal, Lcidschcstraut nr.
28 rood, rijwielbclaslingmcrk G- Mo»
lonaar. Gasthuislaan 36, brilR. Ser»
valt, Bisschop Ottostrant 18, rijwielbe»
lastingmerk L. J. Versteeg, Oostvest
28, broche .1. Hcijerman, Korte Dijk
4. rijwielbclastingmerk Prediker,
Houtmaikt 13 rood, beursje met tnh.
J- Regelink, Hier- v. Alphcnstraat 16.
bril in étui M. Lunk, Van Loostraat
2, broche C. Vlaar, Korte Margaretha»
straat 1 rood, ceintuurW. Itjeshorst,
Parklaan 22, etuiJ. L. Groot, Oranje»
straat 161, bruine hondBosman, Zijl»
straat 82. bruine dameshandschoen
Buur. Zomcrk.idc 149. zwarte dames»
handschoen Mej. Grocncvcld, Joh. de
Breukstraat 40. smoushondje R. St3m»
ineijer, Koudcnhom 78, R»K. kerk»
boekje; J. v. d. Mark, Waldeck Pyr»
montstraat 28 rood poesje J. Oerlc»
mans, Gortcstecg 20. heldor J. Koster,
Gasthuislaan 105 rood auto-netter»
lampje N. van Looy, J. F. Hclmers»
strat 13 zwart. Haarlcmmerliede, muts;
A. Hartog. N'. Raamstraat 4, kinder»
mutsF. Gigengack, N. Groenmarkt,
padvindersmes Mevr Springvcld, Wes»
terhoutpark 7, zakmes H. Hagen, Glas
blazerstraat 2. kinderportemonnaie met
inhoudLeguit. Anslijnstraat 14, ro»
zenkransPolitiebureau Smedestraat,
damesrijwiclA. Kol, Oosterlaan 8.
Acrdenhout. rozenkransKramer.
Frans Halsstraat 53 zwart, Engelsche
sleutelJ. J. Vcrmeeren. Lange Hee»
renvest 38. kinderschortjesMevr-
Springier. Westcjhoutpark 7. sleutel»
rJ' van D^k' Öranjeboomstraat
188. tsperanto»insigne.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 438
DE WERELD OP Zljk ERGST
Middernacht. Het bezoek is vertrokken, je bent op weg
naar boven en zalige rust, als je plotseling geconfron
teerd wordt met het vaatwerk, dat onherroepelijk nog
gewasschen moet worden.
(Nadruk verboden).
DE HULDIGING VAN DEN HEER H. WIERINGA,
AFGETREDEN DIRECTEUR DER GEMEEN
TELIJKE AVONDSCHOOL VOOR HANDELS
ONDERWIJS
Toespraak van den wethouder van onderwijs Mr. A. Bruch
Aanbieding van den gouden legpenning der gemeente Haarlem
Toespraak van mr. J. H. Thiel en anderen
Afscheidsgeschenken van oud-leerlingen, leerlingen
en leeraren
bladen die netjes door Collins op ta»
fel waren gelogd, trokken onmiddellijk
mijn aandacht. Politiek nieuws was er
niet. maar r stond een scnsatiebericht
in met groote letters, dat mij onmiddel»
lijk opviel, wat dan ook wel de be»
doeling zal «ewccst zijn.
„EEN MOORD IN MAYFAIR."
„Gistcnivor 1 laat werd het lijk van
een man van middelbaren leeftijd ont»
dekt in den hoek van -te Broedersteeg.
Het werd naar een ziekenhuis ver»
voerd cn na een nauwkeurig onderzoek
gaf do politiedokter als zijn opinie tc
kennen, clat hier sprake was van mis»
drijf. Dc ongelukkige was met een
s-herp voorwerp gestoken, blijkbaar
van achteren en de dood moet onmid»
dcllijk ingetreden zijn. Aangezien c-r
niets op het lichaam gevonden is, zelfs
niets waardoor de identiteit kon wor»
den vastgesteld, is het duidelijk dat we
hier met een roofmoord te doen heb»
ben. Dc politie is terughoudend, maar
zij volgt blijkbanr een spoor."
Bij het „Laatste Nieuws" stond nog:
„Het lijk van den man. die in dc
Broedersteeg werd vermoord is geblc»
ken tc zijn dat van den heer \V. F.
Hadley, ccn vroeger lid van de
beurs."
In een der andere bladen, dat later
verschenen was. vond tk nog het vol»
gende commentaar op dc zaak.
In het gymnasticklocaal van het ge»
ineentelijk lyceum aan de Zijlvest
Maandagavond een grootsche en in»
drukwekkende plechtigheid: de huldi»
ging van den heer H. Wicringa, oud»
directeur der gemeentelijke avond»
school voor handelsonderwijs.
Onder de aanwezigen werden opgc»
merkt de wethouder van onderwijs, Mr.
A, Brych, die het gemeentebestuur van
Haarlem vertegenwoordigde, Mr. J. H.
Thiel, inspecteur van het Handcison»
derwijs, de rector van het gymnasium,
de directeuren van het gemeentelijk ly»
ceum en der twee H. B. S. dc Direc»
trice der middelbare meisjesschool,
de heer P. Kalbfleisch, referendaris der
afdecfing onderwijs, de hecrcn Krclagc
en Marius, onderscheidenlijk voorzit»
ter en ondersecretaris der Kamer
van Koophandel, de Directeur der
gemeentelijke avondschool voor han»
delsonderwijs, leeraren cn oud«Iccrarcn,
leerlingen cn oud»leeMkygcn der school.
De heer cn mevrouw Wierlnga wcr»
den door de hceren Max cn van Ghcrt
binnengeleid. Nadat zij hadden plaats
genomen, heette de heer Max, wicn als
onderdirecteur de leiding was opgedra»
gen allen welkom. Inzonderheid heet
ik welkom zcide spr. den oud»directeur.
thans middelpunt van «Her belangstel»
ling, den wethouder van onderwijs, den
heer Bruch. die zoo warm voelt voor
het onderwijs in al zijn geledingen cn
den inspecteur van het Handclsónder»
wijs. op wiens initiatief als toenmaligo
wethouder van onderwijs tc Haarlem
deze school tot stand kwam.
Verder deelde spr. mede, dat het
moderamen van de commissio van'toe»
zicht op het middelbaar onderwijs ver»
hinderd was te komen, maar dat ver»
schillende leden der commissie aanwe»
zïg waren. Daarna gaf spr. het woord
aan,den wethouder van onderwijs.
Toespraak Mr. A. Bruch.
De wethouder van onderwijs Mr. A.
Bruch zeide: Op den eersten Dccem»
ber 1908 was het een belangrijke dag
in de geschiedenis van het onderwijs
te Haarlem. Toen werd in de vergade»
ring van het college van B. en NV. een
zeer belangrijke beslissing genomen op
«noqjOAV uafiitBnnrto; aap uba. pipipiui
der van onderwijs Mr. Thiel.
Er werd besloten aan den raad voor
te stellen als een onderdeel v^n reor»
ganisatie van het middelbaar onderwijs
voor te stellen over te gaan tot dc op»
richting van ccn avondschool voor han»
delsonderwijs.
Er waren wel des avonds avondtaaj»
cursussen die een onderdeel van de
burgeravondschool uitmaakten. Maar
dat was niet de ideale toestand. Het
avond'handclsonderwijs moest een
eigen plaats innemen. Het doel was die
taalcursussen uit te breiden met ande»
re vakken. De school zou komen te
ressorteeren onder de Commissie van
toezicht op het middelbaar onderwijs.
In 1909 nam dc raad het besluit om
over te gaan tot stichting van do school.
Geoordeeld werd dat dit avond»handols»
onderwijs alleen dan zou slagen, in»
dien aan de school goede leerkrachten
zouden worden verbonden, dat het sla»
gen er van voor een groot deel zou
r.fhangen van den man die hei als lei»
der heeft tc organiseeren. B. cn W.
dienden bij den Raad een voordracht
in die als nummer één bevatte den
aam van den heer Wicringa.
Toen de voordracht kwam bij dc
commissie van toezicht maakte deze er
de kantteekening bij ..onze commissie
vestigt in het hiizonder de aandacht
op den heer Wieringa." De inspecteur
van het handelsonderwijs, de heer Fok»
kens, schreef: „dat de heer Wicringa
alle waarborgen biedt èn in zijn.per»
soon cn in zijn verleden dat hij het on»
derwijs in het goede spoor zal leiden en
dat het dus raadzaam is hem als num»
mcr ccn op de voordracht te plaatsen".
Het was een profetie dat de heer
Wicringa het onderwijs in goede banen
zou leiden en dat hij waarborgen bood
dat het onderwijs in goede sporen zou
worden geleid. Die profetie is in de 16
jaren dat de heer Wiermga Directeur
der inrichting is geweest een volkomen
werkelijkheid geworden. Het gemeente
bestuur van Haarlem wenscht uit te
spreken omdat andere leden wegens
andere werkzaamheden verhinderd zijn
hier aanwezig te zijn, kom ik hier al»
leen bij uw afscheid, dat de ge»
meente in u had een voortreffelijk cn
in elk opzicht eminent directeur van
het moeilijke handelsavondonderwijs.
Van die taalcursussen met die nieu»
we vakken moest ge een éénheid ma»
ken en iets dat de belangstelling ook
van handel cn nijverheid had. Door uw
onverdroten ijver en uw groote tocwij»
ding £ijt gij in die taak geslaagd. Ge
hebt gemaakt dat uw leerlingen ook in
den handel konden slagen' Het contact
met den handel hebt ge nimmer ver»
waarloosd. Die handel kende uw
school. Velen van uw leerlingen kre»
Éen een goede plaats in den handel,
loor uw persoonlijk contact met uw
leerlingen die overdag reeds hun werk»
zaamheden hadden, kondet gij in de
avonduren veel van hen gedaan krij»
ia.
Te roemen valt ook uw contact met
de ouders. Van B. en W. waart ge im*
mer de trouwe hoofdambtenaar. Met
uw personeel verkeerdet gij op den
besten voet De lieer Fokkcns had trou»
wens al gezegd, dat gij veel tact had
on» met personeel om te gaan. En dat
is bewaarheid geworden. Op uw school
had nimmer ccn quaestic" plaats. Alles
liep er als gesmeerd. Het was cr alles
steeds in orde. Aan de afdceling van
onderwijs is ccn ambtenaar met groots»
re accuratesso verbonden. Deze zeide
mij dat hij van u nimmer een admlnl»
stratievc vergissing had gehad,
Haarlem heeft geen cereburgers. An»
ders zouden wij u dat maken wegens
uw groote verdiensten als dc bouw»
meester van het avondschooihandelson»-
derwijs. Maar Haarlem heeft wel iets
anders, B. cn \V. besloten cenigc jaren
geleden bij zeer bijzondere omstandig*
heden ccn gouden legpenning uit tc rei»
ken. SJechts eenmaal nog is die cerc»
penning verleend en wel bij het heen»
gaan van een hoofdambtenaar, die meer
dan 40 jaar in dienst van dc gemeente
was. waarvan 17 j3ar directeur.
Namens het gemeentebestuur van
Haarlem bied ik u die eerepenning aan.
Met den wensch dat ge daarin een be»
wijs zult zien hoezeer wij u eeren als
den bekwamen bouwmeester van ons
handelsavondonderwijs. Het ga u ver*
der wel!
Deze hartelijke en van vee! waardce»
ring getuigende toespraak werd met een
levendig applaus als teeken van instem*
miag begroet.
Toespraak mr. J. H. Thiel.
Na den wethouder van onderwijs
sprak mr. .1. H. Thiel. inspecteur van
het Handelsonderwijs. Deze bracht al»
lereerst een woord van dank tot B.
en W. vai; Hrirlem voor dc uitnoodi»
ging om dc plechtigheid bij tc wonen.
Zich daarna tot den heer Wicringa
richtende vervolgde spr.: Gaarne be»
tuig ik u mijn hartelijke instemming met
de waardecrendc woorden van den
wethouder van onderwijs en wensch
ik u- geluk met de zeer bijzondere en
zeer eervolle Onderscheiding aan u ver*
leend. Ik had in uw benoeming een
aandeel. Het was een goed besluit van
den raad van Haarlem dat tot stichting
eencr avondschool voor handclsónder*
wijs, maar nog een beter werk was het
u tot directeur er van tc maken. Aan
u heb ik met volle vertrouwen de
taak van dc reorganisatie toevertrouwd.
Niet minder moeilijk was de keuze van
„Het is opvallend dat dit sedert en»
kele maanden al de derde geheimzin»
nige moord is in de hoofdstad. En tel»
kens is het slachtoffer een niet meer
jonge man in goeden doen en algemeen
geacht. De heer Hadley was een zeer
gewaardeerd bezoeker van de effecten»
beurs. Hij laat een vrouw, twee doch»
ters en een zoon achter. Deze laatste
is dominé in Sussex",
Ik liet dc kranten op den grond val»
len en staarde peinzend in liet vuur.
Daar waren nu drie geheimzinnige
moorden en totnutoe alle onopgelost.
Jaren geleden had ik eens een poging
gedaan om dc problemen van het heel»
al wiskunstig op te lossen. Ik was cr
van overtuigd dat er niets kon gebeu»
ren door veronderstellingen, maar
slechts met behulp der exacte weten»
schappen. Voor mij berustte dc wereld
op cijfers en moest ook door cijfers
verklaard worden. Die ideeën had ik.
als zoovele andere dingen uit mijn
jeugd, al lang opzij gezet, maar mijn
liefde voor de wiskunde was gebleven.
Zou het niet mogelijk zijn om op wis»
kunstige wijze te bepalen hoeveel mo«
gelijkheden cr in een bepaald probleem
zaten? Men kon zooveel doen met ma»
chines daar had je drukpersen, tel»
machines dingen, die veel netter cn
accurater werkten dan menschen.
Waarom dus ook niet een machine om
in een dergelijk geval alle permutaties
en combinaties te berekenen? Het
moest, zoo redeneerde ik, op die ma»
nier mogelijk zijn om al die misdaden
op te lossen. Ik bleef hier nog een
poosje over denken en werd in mijn
gepeins gestoord door de bel.
Ik luisterde; toen bedacht ik dat Col»
lms uit was, ik stond half op, vond het
tenslotte niet dc moeite waard en
ging weer zitton; toen werd er weer
gebeld en nu langer. Ditmaal stond ik
op cn liep do gang in.
Met zijn rug naar het licht toe stond
ccn vrecmdcilng voor de deur.
„Meneer Stormount?" zei hij op vra»
genden toon.
„Ja" zei ik, in afwachting van wat
er zou volgen.
„Mag ik binnen komen Mijn naam is
Deniger" zei hij met beschaafde
stem.
Ik ging opzij en hij trad binnen.. Bij
liet licht in dc hal herkende ik hem.
Hij was de man uit het restaurant, mijn
evenbeeld, mijn dubbelganger. Ik ging
hem met toenemende belangstelling
voor naar mijn zitkamer.
..Meneer Dcnycr?" zei ik op vragen»
den toon.
„Ja", zei hij. „Ik kom hier met een
eigenaardig verzoek en ik vrees dat ik
eenigen tijd noodig zal hebben om het
uit tc leggen zou ik zou ik
„Ik heb wel een poosja tijd voor u",
zei ik verbaasd cn nu vol bolangstel»
ling.
Hij nam een kaartje uit zijn rak cn
overhandigde mij dat. Ik las:
E. G. DENYER.
Slowfield weg 15.
„Gaat u zitten, als 't u blieft", zei
ik. De naam van zijn club duidde cr
op dat hij iemand van goeden stand
,„Ik zal u maar zoo kort mogelijk
vertellen waar het om gaat begon
hij plotseling. ..Het is u zeker wel op»
gevallen dat wij erg op elkaar lijken".
..Ja (V za ik vanavond", zei ik
kalm.
„Ik had het al tweemaal eerder ge»
zien", ging hij voort. „Vanavond was
ik in het restaurant om mij nog eens
goed te ovctruigen. Ongeveer veertien
Jagen geleden zag ik u bij toeval voor
het eerst, in het Haymarket»theatcr".
.Ja, daar ben ik geweest", knikte ik.
_,En verscheidene dagen later in het
Savov»hotel".
„Ja".
„En vanavond heb ik u nog eens
goed bekeken. Wij verschillen niet veel
van elkaar"*
(VTojta vMTojfa.jj
