HflftRLEM'S DAGBLAD OUD-HAARLEM 43e Jrgang No. 13008 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 14 November 1925 ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd III ADVERTENTIENVan 1 lot 5 regels fl.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij is (kom der gemeente) f3.57)4. Franco per post door Nederland f3.87)4. Afzonderlijke nummers 10.15. Geïllustreerd I abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentifn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken 10.57)4; iranco per post i0.65. ||j per plaatsing, elke regel meer 15 Cents a contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS CCSTER Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wljkeroog, Mmuiclen DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIG BLADZIJDEN. EERSTE BLAD STADSNIEUWS SAMENVOEGING VAN GEMEENTEN Minister de Geer over Grenswijziging Over samenvoeging van gemeenten ïegt minister De Geer in zijn ant woftrdmemorle op Hoofdstuk V, 3a: elke grenswijziging of vereeniging van gemeenten op zich zelve moet worden bezien en. wil zij voortgang hebben, door voldoende zakelijke en concren motieven moet worden gerechtvaardig! „Een doctrinaire tegenzin tegen grens wijziging, als waarvan een enkele ma: blijkt, schijnt even weinif! verdedig baar als een doctrinaire voorliefde dia. voor op den g;ond dat zeer kleine ge meenten uit den tijd raken. Onder de zakelijke motieven, die tot grcnswijzi< ging kunnen leiden, mogen naar het inzien van den ondergeteekende voorts niet worden gerekend een verschil la belastingpercentage tusschen de éénc gemeente en de andere en in verband hiermee de wensch der zwaarst belaste gemeente om door annexatie van de draagkracht uit naburige gemeenten tot zekere verlichting te komen. Financleelc motieven van dien aard kunnen op zich zelf nooit een verlegging van de grens> Jtfn aannemelijk maken Gouden tooneeljubileum Frits Tartaud Donderdag de huldiging te Haarlem WAT GESPAARD BLEEF XIII. pen is. Op den dag is dit evenwel geoorloofd en wij kunnen hen aanra- den even te gaan genieten van dit brokje nog ongeschonden oude bouw» kunst. Verder geven wij voor heden teekc» ningen van twee mooie oude gevels op de Botermarkt. DE PANDPOORT. Het Pand, achter het Stadhuis gele» gen, is een van de oudste gebouwen van Haarlem. Oud en mooi! Deze poort vindt men aan dc zijde van dc Koningstraat, maar het is noo» dig de Pandpoort even in te loopen, want van dc straat is niet veel van dit staaltje van bouwkunst te bcwon» deren. Vermoedelijk is dit een der oude Eoortcn van het klooster der Predik» cercn, wier convent hier gesticht werd in 1287, toen Floris V een gedeelte van zijn palcis (het tegenwoordige Stadhuis) ten behoeve van dc kloosterbroeders in ruimde. In dc nis boven de poort stond vroeger ecu beeld van den bescherm» heilige van het klooster. Ook dc gangen van het Panti herin» neren nog aan het klooster. Na op 10 November te Rotterdam voor een dagen tevoren uitverkocht huis „gejubeld" te hebben en na op Woensdag 18 dezer te Amsterdam tc jubelen, zal de heer Frits Tartaud met het gezelschap der N-V. „Het Nieuwe Ncdcrlandsch Tooneel" op Donderdag 19 November a-s- in den Stadsschouw» burg te_ Haarlem zijn 50»jarig tooneel» feest herdenken met het jubileumstuk „De babriek Rutherford", waarin de heer Frits Tartaud op schitterende wij» ze de hoofdrol vervult, bijgestaan door een au tal van de beste krachten van Het Nieuwe Ncdcrlandsch Tooneel- Wij hopen dat ook te Haarlem voor dit gouden jubileum groote belangstel» ling zal blijken te bestaan, het Haar. Icmschc tooncellievend publiek is dit in zekeren zin verplicht tegenover ccji van onze grootste en oudste dienaren der tooneelspeelkunst. ONDERWIJZER le DOOPSGEZIN DE SCHOOL. De Kerkeraad van een der Doopsge zinde gemeenten heeft op voordracht \an de „Commissie tot de scholen", tot opvolger van den heer Ed. A. van B:!« derbeck als onderwijzer a3n dc lc Doopsgezinde school benoemd: den heer J, ten Wolde te Maarseveen. COMMISSIE TOT STEUNVERLEE» NING. Door de commissie tot steunverlec» n:ng aan Wcrkloozen is een brief tot dc besturen der vakorganisaties gc« richt, waarin wordt medegedeeld, dat het niet dc bedoeling van den riad is geweest bij de behandeling van het voorstel tot opheffing der commissie tct steun verleening aan wcrkloozen, dat dc uitkceringstcrmijn over 1925 ver. kort zou worden, waarom aan de commissie verzocht wordt, dit besluit r:ct uit te voeren. Gevolg gevende aan den aldus nader uitgesproken wensch van den Raad bericht de commissie, dat j aan bedoeld besluit geen uit» voering wcnscht te geven en derhalve de stcunvcrleening tusschen 1 Septcm» ber cm 31 December 1925 aan geen ter» joijn zal gebonden zijn. EEN KIJKJE IN EEN DER KLOOS» TERGANGEN VAN HET PAND. Deze zuilengang was oudtijds om het kloosterhof gelegen. Daaromheen vond men de eigenlijke kloostcrgebou» wen. Dc kerk van het klooster stond op den hoek der Jacobijncstraat, In 1556 en 1557 moest het klooster ecu gedeelte van zijn gebouwen af staan voor de vergrooting van het raad» huis. liet was in 1587 dat het klooster ge heel werd opgeheven. Toen het Pand eenmaal zijn bestem ming als klooster verloren had. werd het voor verschillende doeleinden ge bruikt. Er werden veilingen van huis raad gehouden, in de kermisdagen wer den zelfs kramen in dc gaanderij opge slagen. Dc nog overgebleven zuilengang ge tuigt nog van de hechtheid van het metselwerk der geestelijke stichting. Dc binnenplaats is een stemmig plekje in het centrum der stad. Jam mer. dat het slechts te bereiken is door de weinig bekoorlijke Pandpoort. Tal rijk zal het aantal Haarlemmers zijn. dat r nooit dc Pandpoort doorgcloo- 15-JARIG BESTAAN. Men schnjft ons Naast de reeds gevormde commissie ter herdenking van het 15-jarig bestaan het Dansinstituut van Gcbr- Kwek- keboom, heeft zich voor de omliggende gemeenten een sub-commissie gevormd- De commissie is nu in haar geheel mcngesteld als volgtF. Brassc, Istè- voorzitterF. F. Gonlag, 2dc»voorzit» ter .1- Socllaart, lste-secrctaris; S. G- Sougc, 2de-secretaris: O. van Hulzen, penningmeester; C. M. Schoonderbeck, commissaris en A. G. Verdouw, com missaris- Sub-commissieC- v. d. Vlugt en P- Boelen. Lisse; W. J. v. d. Ham en J- v. d. Ham, Wijkeroog; C. W, Pollé en G- IJ Rotteveel, Heemste de; N. Piket en IJ. Reijmcrs, Alk maar; A. J. vnn Essen en W. Cornelisse, Hnlfweg; A. Schipper, Wijk aan Duin; C- Mecuwig, Hoofddorp en F. J. ten Biink. Vtlsen- Gezien de reeds talrijk ontva-ibc.' sympathiebetuigingen voor bovenstaand Jub'leum, zijn wij nu al verzekerd dat huldigingsfeestavond een groot suc ces zal worden. PERCEEL BOTERMARKT 25. Dit is het bovendeel van het perceel waarin dc winkel van de firma de Gruy- ter en zoon. Het is voor eenige jaren gerestaureerd en daarbij is zooveel mo gelijk van het oude gespaard geble- Ook dit oude geveltje is waard in deze rubriek vermeld te worden. Beide huizen staan naast elkaar en komen daardoor juist nog beter tot hun recht. Verder is er van het oude op de Bo termarkt helaas weinig gespaard geble- Een professoraat in de muziekwetenschappen vestiging te Utrecht Men schrijft ons Naar Dr. D. F- Scheurleer, die gis teren zijn 70stcn verjaardag onder vele blijken van hartelijke belangstelling vie.de, ter gelegenheid van zijn tccst mededeelde men weet dat hij zich bovenal voor muziekgeschiedenis Inte resseert, getuige het moi'c museum dat zoovele historische muziekinstru menten bevat kan binnen afzienbaren tijd do stichting van een professoraat in de muziekwetenschap aan dc Utrechtscho Universiteit worden tege moet gezien, COLLECTE. Een extra collecte voor de diaconie der Gereformeerde kerk van Haarlem heeft opgebracht 1228,59 1/2. RONDOM DE MINISTERCRISIS Zit er niets anders op, dan -lijmen en krammen"? Onze Haagsche correspondent schrijft: een rechts politicus die wij spraken Nu het ontstaan van de crisis som» migen spreken niet van een kabinets crisis, maar van een kabincts-kwestie weer enkele dagen aohter ons ligt, blijkt duidelijk, hoe verward dc moei lijkheden rondom het aannemen van de motie-Kersten (de steller van de motie raakt hoe langer hoe meer op den ach tergrond) waren, zijn en nog zullen zijn. Dit wordt steeds duidelijker, cn bevestigd, nu wij hier en daar ons licht hebben opgestoken. De kwestie is zeer verward, zoowel wat het verleden als de toekomst aan- gaat. Naar wij hoorden, zou het reeds van den tijd der kabinetsformatie af hebben vastgestaan, dat de vier R.K. ministers bij ccn eventueel verwerpen van den gczantschapspost ten Yaticane. hun ont slag aan de Koningin zouden aanbie- bieden. Van dit feit moet ook de c.»k* fiactie terdege op de hoogte zijn ge weest. reeds tijdens de vorming van het huidige kabinet. Van andere dan R.K. zij'de vernemen wij, dat het der R.K.-fractie evenzeer bekend was, dat de chr^hist^fractie bij de eerste begrooting voor Buitenl. Za ken van het nieuwe kabinet, zich niet zou neerleggen bij het toestaan der gel den voor den post bij den Heiligen Stoel, en dat zij haar stem volkomen vrij heeft gehouden voor de beslissing, die Woensdag kwam. Evenzeer tijdens de formatie van beide zijden was men dus van eikaars vasthoudendheid op de hoogte. Men betoogde ons van R.K. zijde dat het toch niet anders kon, dan dat zij moesten vasthouden aan het gezant schap, hetwelk voor hen een princi- picelc aangelegenheid is van groote be» teekenis. Aan clir.»hist. zijde sprak men ons van een niet-minder principieele over weging. De chr.-hist. handelden op het voetspoor van wijlen den heer de Sa- vornin Lohman, die nimmer een vast- gezantschap gewild heeft, door daar h.i. de noodzakelijkheid daarvan niet bleek, vóór het amendement Kersten te stem» Wanneer men van dit alles verneemt, vraagt men zich te meer of, waarom de formateur van het kabinet niet op de een of andere wijze een oplossing zocht, vóór hij met de drie fracties in zee ging- Thans liet hij de oplossing aan dc oppositie. Het feit van de verantwoordelijkheid is al even ingewikkeld. Is het de K.K-fractie! Haar verant woordelijkheid wordt van R.K^zijde ortkend. Door de scherp-geformulecrde verklaring van den heer Nolens, wist de C.li.-fractie, welke gevolgen aan een vóórstemmen voor het amendement- Kersten voor dc coalitie verbonden konden zijn meent men daar. Een meening. die instemming vindt bij dc anti-revolutionairen. Neen zeggen weer dc chr.-hist. do R.K. wisten, dat wij niet van hou ding zouden veranderen, dus had dc heer Nolens, wilde hij de coalitie bij elkaar houden, nimmer ccn ultimatum moeten stellen. En dan zijn er ook, welke de heer Marchant cn zij'n groep, verantwoorde lijk stellen voor het verwerpen van den post. Immers hadden dc zeven vrijz.» democraten om een reden buiten de betreffende begrootingspost gelegen tegen, in plaats van voor dc bcgrooting gestemd, dan was het gezantschap be houden geweest. Voor opnieuw vier jaar want men geloofde niet, dat dc chr.- hist. onder de noodzakelijkheid van continuïteit in l^et staatsbestuur een volgend jaar vóór een, het gezant schap bij den Paus torpedeerend amen dement zouden gestemd hebben. En nu de crisis zelve. Is er wel een crisis? vragen zij, die staatsrechte lijke problemen gaarne oplossen. Vier ministers gaan heen, wier bc grooting met het gezantschap niet te maken heeft. De minister, wiens depar tement. nauw met den post verbonden is blijft. Naar wij hoorden dit be richt is echter ongecontroleerd moet dc heer Nolens bij minister van Karnc» beek er op aangedrongen hebben het „onaannemelijk" uit tc spreken. Hiertoe was dc heer van Karnebeck (evenals vorige jaren) niet bereid. De vier R.K. ministers hebben geen conflict met de Kamer. En ook de re- gccring niet. Immers een regeerings» beginsel betrof het verwerpen van den gczantschapspost niet een R.K. mi nisterie was het kahinet-Colijn niet. Er is wel een conflict tusschen dc dr rechtschc groepen. De ministerraad, die Vrijdagmiddag gehouden werd, heeft dan ook een zeer moeilijke taak gehad over dc ontslag» aanvrage der vier R.K. te advisecren. De ministerraad, die Woensdagavond gehouden is, zal ongetwijfeld evenzeer den inhoud van het advies hebben ovor» wogen. Merkwaardig in dit verband is dan de medcdeeling dat de beantwoor ding der he'rootingsmcmorics gewoon doorgaat. Ook kan de departementen van Arbeid. Oorlog en Marine. Kolo- nicn en Waterstaat. Houdt dit eenige hccrcn G. Ouwerkcrk, J. de Vries bevestiging in van dc zienswijze van C. de Wit. dat een lijmen en krammen uk wel het eenige zal zijn, dat er op zit. Zou dit waar zijn dan heeft de heer G'olijn, dóór niet van tc voren maatre gelen tc treffen, de positie van zijn ka binet, dat toch algemeen als een sterk kabinet werd beschouwd wel zeer r/wakt: En dan is ongetwijfeld dc positie der vier R.K. ministers er niet ingenamer op geworden. Zou dc coalitie niet hersteld worden, dan wist men algmeen niet noch bij rechts, noch bij links, waar wij ook informeerden hoe het verder moes: gaan. Slechts één oplossing (niet al gemeen gewaardeerd): een zakenkabi net. Dc moeilijkheden voor de toekomst. 'Je naaste toekomst zijn dan ook groot. Immers is cr wel een meerderheid mo gelijk zonder de R.K.-fractie. die de sterkste is? En zij heeft samenwerking ontzegd beter zij overweegt, of zij dc samenwerk ng zou ontzeggen: dit overwegen k3n van groote be- ttekenis worden bij het verloop der c-:sis aan alle fracties, die tot het afstemmen van het gezantschap hebben medegewerkt. Hierin staan alle, niet o.-r. cn niet R.K. fracties gelijk. Bij een eventueel „lijmen en krammen" zou het cle R.K. fractie dus volkomen vrijstaan, ook met de c.»h. weer 6amen te gaan. Op het moment, dat dit geschreven wordt heeft echter de situatie nog geen seianderim; ondergaan. De Haagsche correspondent van de Telegraaf meldt nog: „Naar wij vernemen schijnt in som mige R.K. kringen de neiging te be staan om aan tc sturen op de vorming van een A.-R. en R.K. bestaand kabi net, mede op grond van de overwe ging, dat een kabinet op een parlemen taire meerderheid steunend, niet moge lijk is. Een dergelijk ministerie zou derhalve slechts beschikken over 43 stemmen" cn dus een minderheidska binet zijn. Het zou echter in de bedoe» ling liggen zich in dit geval te verze keren van de welwillende neutraliteit van dc C.=IL«fractie. Natuurlijk maken wij van een en an der onder voorbehoud melding". Gaan óók de andere ministers heen? De Rotterdamimcr, het a. r. orgaan, schrijft: ..De linkschc bladen weten ons nu reeds te vertellen, dat het Kabinet- Cohjn wel anti het bewind zal blijven. Ze zijn. als men 't wil gelooven. altijd veel beter op de hoogte met de plan nen en voornemens onzer mannen dan wij. Echter hebben wij reden om te ver onderstellen. dat de loop van zaken voorshands wel een andere zal zijn. Het lag in den aard der zaak, dat dc vier Roomsch-Kath. ministers éérst hun ontslag-aanvrage indienden, maar dit inpliceert niet. dat de vijf anderen het niet zullen doen. De omstandigheid, dat de Koningin op Het Loo is, geeft natuurlijk eenig oponthoud. Maar naar wij meenen, mag verwacht worden, dat ook de andere ministers heden of morgen hun ont slagaanvrage zullen indienen, omdat de regeeringsmeerderheid uiteen is geval len. Het Kabinet, staande op zoo'n wankele basis, kun niet doen, alsof er niets gebeurd is! Wat er daarna zal gebeuren, ja. daar over kunnen slechts speculatieve be schouwingen worden geleverd." Tot zoover Dc Rotterdammer. Dc Haagsche redacteur van de Maas bode schrijft: Naar mij meenen te we ten bestaat cr vrij groote zekerheid, dat de vijf andere (dat zijn de niet- R.K.) ministers hun ontslag zullen aam vragen. De zitting van den minis terraad. De Haagsche medewrker van het Hbld. merkt in het nummer van dal blad van hedenochtend op: In den ministerraad die Vrijdaemid^ dag is gehouden en niet zoo lang heeft geduurd, zou. naar men ons mededeelt het advies aan dc Koningin op het verzoek om ontslag der vier katholieke ministers ziin vastgesteld Het spreekr vanzelf, dat omtrent den aard van dit advies geen mededee- lingen konden worden verkregen, zoo lang het nog niet aan de Koningin is uitgebracht. Hij zegt verder nog: Sommige bladen cn personen doen het voorkomen alsof onze politieke zegsman, wiens mcening omtrent een m o g c 1 ij k c oplossing der kabinets- quacs'.ie wij gistcrochcnd bebben weer» i'ci'cvcn. had beweerd, dat „de heer Coi'in aan dc Koningin zal advisee- ren" het ontslag der vier ministers te weigeren. Onze zegsman heeft echter slechts zijn z i e n s w ij z e gegeven. Dienovereenkomstig luidde onze ver melding daarvan, dat „de heer Colijn aan dc Koningin zal moeten advisee- ren....". Het kan niet door den beu gel. dat sommige balden cn personen daarvan nu iets anders maken. GEREFORMEERDE KERK. Tot ouderlingen bij de Gereformeer. dc kerk van Haarlem zijn gekozen de Een lastig geval Het gebeurde in een zekere repu bliek de courant uit Warschau, die voor 't verhaal in eerste instantie aaoi* iprakelijk is, noemt voorzichtigheids» halve geen naam dat een misdadiger eger.s moord tot levenslange gevange» nisstraf werd veroordeeld. Zijn verde diger diende onmiddellijk een verzoek tot vermindering van straf in bij den president- En het geviel dat deze mach» tige functionnaris in een periode van vergevensgezindheid een ruim gebruik van zijn recht tot gratïe-verleenen maakte. Op alle soortgelijke verzoek» schriften, die hem in deze periode van mildheid bereikte, schreef hij dezelfde kantteckening: De straf is tot de helft erminderd- En ook dit request werd aldus behandeld- Het Ministerie van Justitie wist niet, hoe het dit vraagstuk moest oplossen en het systeem van afschuiven werd :n irking gesteld. Het stuk werd „ter uitvoering" naar een ambtenaar gezon» den, die het op zijn beurt naar een collega renvoyccrdc, welke laatste op het scheipzinnigc denkbeeld kwam, het haudm tc stellen van den inspecteur r gevangenissen „ter afdoening". Deze zat cr mee opgescheept, hij kon Let niet verder doorzenden en op hem usttc dus de taak een oplossing te vinden van het probleemwat Is de helft van levenslang? Lang bleef het request in het amb» tel ijk mandje van den inspecteur lig» gen en spoedig wist iedereen van het dilemma, waarin deze functionnaris zich bevond. Tenslotte kwamen zelfs de ge» angenen het tc weten en op een goe den dag kreeg do inspdbteur bericht dat gen der gevangenen, die wegens dief stal op staatskosten werd verpleegd, om een onderhoud in verband met het pro bleem verzocht. De inspecteur, wien het vraagstuk reeds vele slapelooze nachten had be»> zorgd, was bereid om iedere- stroohalm ter redding aan tc grijpen want het was nu zoover gekomen, dat iedereen zich over hem cn zijn moeilijkheid ver» naakte- Hij liet den man bij zien ko» die veiklaarde dat hij, en hij al» leen, de oplossing aan de hand kon doen. Zeg op dan sprak de inspec» teur- Wanneer u mij eerst belooft, dat de twee weken, die nog van mijn straf resten, mij worden kwijt gescholden. Goed, het zal gebeuren ant» woorddc dc vcclgcplaagde- Dank u- Ziehier dan de eenige manier warop het besluit van den pre» sident naar de letter kan worden ultge» •oerd de veroordeelde brengt, tot zijn dood, beurtelings een dag in en een dag buiten de gevangenis door. Een paar minuten later sloeg de denr an dc gevangenis achter dezen vernuf» teling dicht- Hij was vrij. Maar de in» specteur zocht nog naar een practische oplossing. DE SNEEUW Dc eerste sneeuw viel aarzlend neer. Piet Punt gaat dolverheugd te keer En roept gebiedend om zijn slee, Klein Jantje die wil ook al mee. Kortom cr is luid vreugdgeschreeuw Om de eerste sneeuw. Piet Punt zijn Pa haalt bij het licht Zijn dikste schoenen, waterdicht. Hij heeft wel niet precies het land. Maar zoekt toch handschoenen, bouffant, En brengt 't niet verder dan een geeuw, Om de eerste sneeuw. Piet Punt zijn Grootpa is verschrikt, Wanneer hij uit het venster blikt. Dat is huisarrest tóch al niet kwiek. Zijn bcencn zwak en rheumatiek, Hij knort als een verkouden leeuw, Om dc eerste sneeuw. TOM DE RIJMER. DE ZOMERTIJD Minister De Geer voor den Midden-Europeeschen tijd Worden de moeilijkheden daardoor opgelost In dc Memorie van Antwoord op ,Binnenlandschc Zaken en Landbouw" schrijft minister De Geer over de kwes» tie van den zomertijd het volgende, na medegedeeld tc hebben, dat hij zien het aankondigen van voornemens lansluiting aan het bestaande ge» bruik zal onthoMden, bij de Kamer ini tic ticf =voors ted! en aanhansyg zijn Dc invoering van den Midden»Eu« ropeeschen tijd voor het geheele jaar is reeds in 1908 in een wetsontwerp be« lichaamd geweest. De schriftelijke be»

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1925 | | pagina 1