43e Jaargang No. 13048
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 4 Januari 1926
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
is (kom der gemeente) I3.57H- Franco per post door Nederland f3.87H- Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken (0.57^4; franco per post f0.65.
Direotle, Redaotie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 13082, Redactie 10600 en Administratie 10724
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Dlreoteuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bi]
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuiden
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3621
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
Kamer
?«rg*der
Reroor
8.15 uur
Concert 8—11 nur.
i. Daneeo. Optreden van
DINSDAG 5 JANUARI
Btadesohouffitoung: N.V. Het Schouwtoo-
aeel: „Aio de Zon opgaat". 8 uur.
Theater ..De Krooo. Groote Markt, Bloe
eoopvooretel'iag, 8 uur.
Cinea»* Palace, Groote Houtstraat: Blo»
©oopvoorstel'kng, 8 uur.
I/uxor Theater: Bioscoopvoorstelling
B uur.
6oala-Theater. Kleine Houtstraat. Bloe
ooopvoorste! I n>g, 8 uur.
(Luror tearoom: Concert 8—11 uur.
Cabaret Modern. Doneen. Optreden van
verschillende art laten.
Bevemvijk: Vergadering van den gemeen
teraad. 1.15 uur
Santpoort: ZcmerluaL Concert. A. F.
Muyseen (riool) en Bennette Kop (piano).
STADSNIEUWS
WATERSNOOD
Een oud schilderij in onze
Tijdingzaal
De heer H. J. J. Bouvy, Binnenweg
79 te Heemstede, heeft on« tor bezkh»
tigmg m onze Tijdingzaal (Groote
Houtstraat 93) afgestaan een interessant
schilderij, betrekking hebbende op den
watersnood, die :n 1855 op ongeveer
dezelfde plaatsen in ons land heerschte,
als thans het geval is. O.A kan men op
dit schilderij ook het Koninklijk bezoek
afgebeeld zien.
Van de internationale
voorjaarstentoonstelling
te Heemstede
Wat er is ontvangen en uit
gegeven
Uit de titans bekend geworden reke»
nlng der Int. Voorjaarsbloementcntoon*
stelling 1925 te Heemstede blijkt, «fat
de ontvangsten bedroegen 249.368.48
en de uitgaven 249.31920. zoodat er
een batig saldo is van 4928, wat reeds
vermeld is.
Ontvangen werd aan entreegelden
(dagkaarten, na aftrek van vermake»
lijknoidsbclasting) f 174820,77, door»
loopende kaarten (contributie nieuwe
leden 1925) 6501-11, opbrengst ver*
pachting rijwielstalling 692.97, ver»
pachting garderobe en toiletten 422.20,
verpachting stands en plaatsruimte
12890. verpachting catalogus 2-050,
verpachting restauritie 23.636.07, ver»
koop gebouwen 10660 61. subsidies en
bijdragen voor bekroningen 16 248,45,
verschillende ontvangsten 1.446.30.
De uitgaven waren: aanleg van het
terrein 30.49331, gebouwen
121.385,78 (hoofdgebouw 55.389.71,
restaurant en melkhuis 1490930,
stands, gebouw regccringsinzcnding in*
gang IS,23449, informatiegebouw enz.
Vrijheidsdrccf 5 69150), inrichting ge*
bouwen, verlichting, verwarming enz.
4 698 32, salarissen cn gratificatiën
8337 Kï. drukwerken 4,07126. re*
prescntatickostenontvangst jury
2*637.80, maaltijden, openingsplcchtig*
heid, ontvangst vorstelijke personen
enz. 9515-83, onkosten tentoonstel*
lingscommissics 2923.48, totaal
1.5.077,11Reclame en propaganda
15.784. waarvan aan pers*, licht* en
straatrcclame f I I56,66. reclameplaten
2581.48. ..folder" 5.752.28. adver»
•tentiën 3696.62. controle en hewa*
king 8154.17. muziek 2595,41,
transport inzendingen uit andere een*
tra 87454. uitgekeerde bekroningen
en medailles f 2n 561,95, verschillende
uitgaven 1081250.
DE KABINETSCRISIS
Weer een buitengewone
Ministerraad
Heden. Maandagochtend, te 10 uur.
werd wederom een buitengewone m'-
nisterr««H gehouden.
UITGAAN
WTLLEM ANDRIESSEN.
Onze oud*stadgenoot Willem Andries*
sen, zal op Vrijdag 8 Januari een Beet*
hoven«avond geven in den Stadsschouw*
van Willem Andriessen
burg.
De c
mogen
stelling verheugen, zoodat wij dan ooi
qiet twijfelen, of de achouwburg zal
yrfjdagavond geheel bezet zijn.
VREEMDEUNGENVERKEER
Opening van het nieuwe Informatiebureau der Vereeniging
HOOG WATER IN ONZE OMGEVING
De toestand rondom de Haarlemmermeer
Onze redacteuren per auto's op onderzoek
«ikpiij
Het nieuwe bureau van Vreemdelingenverkeer
Zaterdag J.l. te 12 uur namiddags, had
de offïeicele opening plaats van het
nieuwe, belangrijk vergroote informatie*
bureau der Vereeniging voor Vreemde»
lingcnvcrkcer in den Stationsuitgang.
Bahalvc het gehecle bestuur van Vrecm*
delingen verkeer waren als genoodigdea
bij doze opening aanwezig de Burge*
meester van Haarlem, eére* voorzitter
der Vereeniging. de heer E. H. Krelage,
voorzitter der Kamer van Koophandel
en Fabrieken, de heer P. J. M. van Tetc*
ring, voorzitter der Middenstandscen»
trale, de heeren J. P. Kok en A. J.
Posthuma.
Voor de opening hadden wij gelegen»
heid te zien, boe hier met eenvoudige
middelen een zeer keurig en tevens
zeer practisch g«5ieel is verkregen,
waardoor het bureau, dat eerst, cenigs*
zins weggestopt in een hoek, weinig op*
viel, thans zeer de aandacht trekt en
door iederen vreemdeling, die inlichtin*
gen omtrent stad of omgeving noodig
heeft onmiddellijk moet worden gezien.
Het nieuwe gedeelte is keurig gemeu*
bilecrd cn gestoffeerd.
De heer W, A. J. v. d Kamp, die.
met den heer Meyer, de uitbreidingsplan
nen had geregeld, kreeg als eerste spre*
kcr, het woord, om den voorzatter van
Vreemdelingenverkeer. Jhr. J. C. Molle*
rus uit te noodigen het nieuwe bureau
te openen met een hamerslag. Namens
de bestuursleden bood spreker den
voorzitter tot dit doel een sierlijken
voorzittershamer ten geschenke aan.
De heer Mollerus hierop het woord
verkrijgende, memoreerde in het kort
dc geschiedenis van de thans voltooide
uitbreiding. Hij bracht hulde cn dank
de hecren v. d. Kamp en Meyer, die
om dit resultaat te kunnen bereiken,
groote en vele moeilijkheden hadden
moeten overwinnen. Verder bracht hij
den dank der vereeniging aan den heer
Kok. die uit sympathie met het streven
der vereeniging de geheele bouwkosten
voor zijn rekening heeft genomen en
aan den heer Posthuma, die uit gelijke
overweging een aantal meubelstukken
en de stoffcering ten geschenke heeft
ïgcvcn. Spreker dankte verder de
aarlomschc bladen voor wat zij in het
belang van Vrcemclingenvcrkeer doen
en den burgemeester van Haarlem, de
hecren Krelage en van Tetering v<*>r
hun aanwezigheid. Daama verklaarde
spreker onder applaus het nieuwe Bu»
au voor geopend.
De heer C. J. Maarschaik, burge»
meester van Haarlem, nam daarop het
woord, wenschte de vereeniging geluk
met baar nieuw bureau en sprak zjjn
beste wenschen uit voor den bloei van
Vreemdelingenverkeer, dat zulk een be<
langrijke roi vervult in het belang van
Haarlem en de omliggende gemeenten.
Vervolgens begaven de aanwezigen
zich naar Hotel Roval waar hun door
den eigenaar, tevens bestuurslid van
Vreemdelingenverkeer, den heer AnL
Meijer, een lunch werd aangeboden. De
burgemeester was verhinderd hieraan
deel te nemen. Tijdens deze lunch werd
nog het woord gevoerd door dc heeren
Krelage cn van Tetering, die van hun
sympatihie met lipt streven van Vrecm»
delingcnverkcer getuigden, door den
voorzitter, dc heeren van de Kamp,
Meijer en Kok.
HET WATER
ITct water komt! De dijk breekt door!
Dat is de angstkreet in ons zuiden
En langzaam stijgt het water voor
Gehucht en stad! de klokken luiden
Ontkomen aan den stcenen band
Bedelft de vloed 't verschrikte land.
De landman klimt zijn zolder op
r veiligheid van zijn gezin cn
Speurt naar den verren torentop
Of 't reddingswerk haast zal beginnen
Of vlucht bedroefd in zwakke boot
Voor 't woeden van den watersnood.
Gij water, dst dc vijand zijt
Maar vriend des Nederlanders tevens,
aarmce wij zijn in eeuwigen strijd.
Maar die ook vormt een bron des
levens.
Deins af voor aller angstgeschreeuw,
Geboeide, thans ontsnapte leeuw.
Deins af! we erkennen uwe macht
Die ons tot nederigheid moet stemmen,
wij uw forschc reuzenkracht
Door dijken niet meer konden temmen
Deins af! laat voor 't betraande oog
De landerijen weder droog!
TOM DE RIJMER.
De brandstichtster
Het meisje uit Zand voort
naar Haarlem overgebracht
De ló.jarigc dienstbode, die den
brand in perceel Kostverlorenstraat 23
te Zandvoort stichtte is naar Haarlem
overgebracht en ter beschikking van
den Officier van Justitie gesteld.
JUBILEUM C. BROERTJES,
aar wij vernemen zal het Tramfan*
farecorps den heer C. Broertjes op
Donderdag 7 Januari, des avonds tus*
schen 8 en 9 uur een serenade brengen
voor zijn woning, Eikenstraat no. 12.
Daar zal hem tevens namens zijn
collega's een cadeau overhandigd wor»
den.
STAPS*BlBLIO l HEEK EN LEES»
ZAAL.
Aantal Ijezoekcn in Dec. 9045 waar*
an 1776 aan de algemeene lecszaaL
Uitgeleend werden 9080 boeken.
De waterstand in de
provincie Noord-Holland
Geen onmiddellijk gevaar
Dat de hoogc waterstand ook ia het
Westen van het land gevolgen zou heb*
ben spreekt vanzelf. Zondag werd o.m.
gemeld dat de straatweg Amsterdam
Utrecht bij Loencn was ondergeloopen.
Dc toestand in de Vechtstreek is dan
ook nog steeds zeer ernstig, hoewel
niet meer zoo kritiek als Vrijdagmid»
dag te 4 uur, toen het water den hoog*
sten stand bereikte, die ooit in die
streek geconstateerd is.
Natuurlijk heeft de toestand de volle
aandacht der autoriteiten van den Pro»
vjncialen Waterstaat. Wij meldden
reeds dat Zaterdag de Hoofdingenieur*
Directeur van den Provincialen Water*
staat in Noord»Holland, Jhr. C. J. A.
Reigersman, met eenige ingenieurs een
onderzoekingstocht in de provincie
heeft gemaakt. Deze toch gold, naar wij
nader vernamen, meer in 't bijzonder
de Vechtstreek. Betreffende het resul*
taat dezer onderzoekingen deelde de
heer Reigersman ons. bij informatie, Za»
terdagavond het volgende mede:
.Het heeft Vrijdag bepaald geweldig
gespannen, maar onmiddellijk gevaar :s
cr op het oogeijblik niet. Vrijdag te 4
uur ua5 de stand bij Muiden 73 cM.
boven A.P.. terwijl dc gewone stand op
de Vecht A.P. is, of iets daar beneden.
Dc stand van 73 boven A.P. was tot
heden ongekend; de hoogste stand daar
ooit waargenomen was 67 c M. boven
A.P maar gelukkig kwam Vrijdag te
half zes reeds bericht, dat dc Vecht.be»
gon te zakken en Zaterdagmorgen was
dc Vecht bij Muiden. vergeleken bij den
•origen dag. al 50 c.M. gezakt. Toch
blijft de toestand nog altijd ernstig
Er kan niet veel water meer bij.
Er zijn bijzondere maatregelen getrof
fen, bestaande in het ophoogen en ver
sterken der dijken op verschillende
plaatsen met zandzakken, zoden en
planken. Komt cr geen storm meer ui
Zuidelijke richting cn blijft de Zuidc
zee laag. dan is cr geen dadelijk ge
vaar".
'*OE HOOG HET WATER IN DE RINGVAART STAAT.
Uit bijna alle oorden des lands ko*
men onheilspellende berichten over
watersnood.
Noord*Holland is een land van pol*
ders en dijken- Daarom zijn eenige on»
zcr redacteuren met auto's op onder*
zoek uitgegaan. Gelukkig kunnen wij
oonstateeren, dat hoewel ook in
onze streek natuurlijk overlast van het
hooge water wordt ondervonden er
nergens gevear bestaat-
Eerst ging een onzer naar de Haar»
lcmmermeer. Uit berichten in ons vo»
rig nummer is reeds gebleken, dat daar
ook hoog water was- Het water in de
Ringvaart staat zeer hoog-
Bovenstaande foto is gemaakt onder
Vijfhuizen.
Op enkele punten stroomt het
water zelfs eventjes op den Ringdijk
Het gevolg van dezen hoogen water»
stand is. dat de weg op den dijk. al*
thans wat het bovendek aangaat, slap
geworden ls. Daarom is het voor auto*
mobilisten geducht oppassen. Snel»
heidsmaniakken behoeven er nu niet te
Bij Aalsmeer heeft de dijk een ge*
duchten aanval moeten doorstaan, toen
door den storm der vorige week het
water van de Westeinderplassen ge»
ducht opgezweept werd- Op den Stom»
meerweg te Aalsmeer sloeg het water
over en drong eenige huizen binnen.
De bewoners waren evenwel waakzaam
en onder leiding van den burgemees»
ter werd zelfs 's nachts gewerkt om
het gevaar te keeren- Gelukkig ts men
daarin geslaagd- De dijk heeft het ge»
houden en nu de storm is afgezakt be*
paalt alles zich tot wat rnaterieele
schade.
Ook van officieele zijde werd ons
verzekerd, dat -het gevaar bij Aals»
meer thans geweken is.
In de richting van Spaarndam biedt
het landschap geen anderen aanblik
dan in andere jaren- Het water in het
NoordersSpaarne staat nie' hooger dan
gewoonlijk. Het land ten M esten van
iet Spaarne is drassig. Hier en daay
water-Doch dat is geen
staat het onder v
iÉr*'ïËsP'
I
L 'A
HET STOOMGEMAAL VAN RIJNLAND BIJ HALFWEG
IN ACTIE.
komen, want dan gebeuren er ongeluk»
ken- Soms zakt dc auto weg in den
modder, wat het sturen moeilijk maakt.
Aan den Nieuweameerdijk (het ge»
deelte van Haarlemmermeer dat het
dichtst bij Amsterdam ligt) heeft het
buitenste gedeelte van den weg langs
den dijk onder water gestaan.
Het is bekend, dat dc Haarlemmer»
merpolder veel lager ligt- Het komt er
dus op aan, dat de Ringdijk het water
tegenhoudi-
Hct blijkt thans, dat het polderbe*
stuur goed gezien heeft toen het voor
enkele jaren een binnendijk liet leggen,
waarvan dc kruin ongeveer 1 Meter
hooger is dan de overige dijk. Er
bestaat thans voldoende zekerheid, dat
het water gekeerd kan worden en dat
er niet gevreesd behoeft te worden, dat
het water de Haarlemmermeer zal bin*
nenstroomen-
Er wordt natuurlijk alles gedaan om
den waterstand in de Ringvaart te ver»
lagen- Reeds wekenlang werkt het
stoomgemaal van Rijnland bij Half»
weg.
Nacht en dag werkt dit gemaal. De
zeven groote schepraderen werken
groote massa's water naar buiten, die
via het zijkanaal in het Noordzeekanaal
stroomen en zoodoende in zee gespuid
kunnen worden.
Van het bestuur van den Haarlem»
mcrmeerpolder ontvingen wij de mede»
dceling dat aan de dijken in de Haar»
lemmermeer niets hapert. De eigenlijke
dijk iigt achter den buitenbtrm- Deze
is in den regel droog en staat alleen in
tijden van hoog water wel eens onder
water. Ook nu is dit op enkele plaatsen
het geval geweest, maar lang niet in
die mate als vroeger. Er is dan ook
geen sprake van gevaar-
I bijzonderheid. Wat den Waarderpolder
j betrefthet kan voorkomen dat deze
I gedeeltelijk onder water staat- Zoover
I wij konden nagaan was dit nu niet het
geval.
Het eilandje voor den ingang van
den Mooien Hel ligt ook nog boven de
oppervlakte van het water.
Wij hadden een onderhoud met den
tweeden*machinist van het stoomge»
maal aan het Spaarne te Spaarndam.
Deze vertelde dat dc eerstc*machi*
nist, die al van het jaar 1907 aan dit
stoomgemaal werkt, een toestand als de
tegenwoordige hier nog niet heeft mee*
gemaakt. In het jaar 1915 heeft hc; ge*
maal eens vier en twintig dagen ach»
tereen moeten werkenthans heeft
men den zes en twintigsten
dag reeds achter den rugen het
einde van de periode is nog niet te
voorspellen.
Rijnland wordt door sier stoomge*
malen bewerkt, te Spaamdam. Halfweg.
Katwijk en Gouda.
Het gemaal te Spaarndam is het
grootste- Het werkt met 10 schepra*
deren.
Dag en nacht werken de stoomma*
chines, met kalme regelmaat. Het zijn
machines van het oude type, doch zij
verrichten haar 'aibeid uitstekend- Per
etmaal gebruiken zij 15.000 K.G- steen*
kool-
Met de overige stoomgemalen kan
Spaarndam het werk wel af.
Volgens onzen zegsman stond het
water in het Xoorder=Spaarne wel
hooger dan gewoonlijk. Doch het ver*
schil tusschen normaal cn abnormaal is
hier zeer gering- Het behoeft slechts
10 centimeter te bedragen.
Tenslote noemen wij eenige getallen
die een duidelijk beeld geven van de
enorme massa's verplaatst waterIn
HS
EEN WEILAND IN DEN SCHALKWIJKERPOi.,
de maand December werden vijf en
veertig millioen kubieke me*
ters verwerkt-
En in de maand Januari tot nu toe
gemiddeld twee millioen kubieke meters
per dag.
Het bestuur van Rijnland deelde ons
nog mede:
In Rijnland is al gedurende drie we*
ken dag en nacht door alle vier dc
stoomgemalen gemalen- Er zijn in Rijn»
land wel een paar polders overstroomd,
maar van betcekenis is dit niet-
De oorzaak van deze overstrooming
is echter niet geweest het hooge wa*
ter maar dc opstuwing van het water
door den golfslag.
Bijna alle polders in deze omgeving
hebben door den hoogen waterstand on*
gemakken. Alle molens werken. Ge*
lukkig heeft de watermolenaar niet
over windstilte te klagen-
Dc Sehalkwijkerpoidcr dicht bij
Vijfhuizen ondervindt ook de last van
den hoogen waterstand in de Ring»
vaart. De molens trachten zooveel mo<
gelijk het waterpeil te doen dalen, maar'
dit gaat slechts langzaam.
Gelukkig zijn het meest landerijen
waaraan het hooge water het meeste
schade doet.
Haarlemsche Volks
universiteit
Het tweede programma
Mij ontvingen het tweede programma
van dc Haarlemsche Volksuniversiteit
voor den tijd na de Kerstvacantie.
Wij zagen daarin o.m. de volgende
luistercursussen vermeld.
Aardrijkskunde filmdemonstraties
door den heer D. van Staveren, direc* -
teur van de Gemeentelijke Schoolbios*
coop te 's*Gravenhage; Van Goya tot
Masereel; een overzicht der oorspron»,
kelke prentkunst van 1800—1925, door
J. H. de Bois; Muziekcursus door Karël
de Jong. (de ontwikkeling der viool*so«
nate). Bij dezen cursus zullen de korf®
voordrachten slechts de noodzakelijk*
toelichtingen vormen van de kleine Ka*
mei-muziekuitvoeringen, waarbij de be»
sproken sonates ten gehoore zullen wor*
den gebracht.
Van de werkcursussen vermelden wij:
Het Satansdrgma. door Dr. A. M.
Haentjens; Natuurkunde door Dr. J. J.
Haak: Belangrijke onderwerpen uit de
scheikundige industrie door Ir. M. Voor»
zanger.
HET T00NEEL
DE KATJANGS
Toon Igezelscbep
„De Speeldoos".
„Zóó vol moest de s l.o-.iwburg nu
altijd zijn!" hoerden wij Zaterdagmid»
dag bij het u 'aan van den Stads*
schouwburg zeggen.
Inderdaad: het zou voor auteurs en
tooneelkunstenaars een groote voldoe*
ning zijn, als er voor de stukken, die
het waard zijn, altijd zooveel belang*
stelling werd getoond als Zaterdagmid*
dag voor de opvoering van „De Kat*
jangs". het naar het bekende boek van
J. B. Schuil door Dom de Gruyter be*.
werkte blijspel.
De schouwburg was bijna geheel ge*
vuld, de heer Schuil woonde de voor*
stelling bij cn zal zeker tevreden zijn
geweest.
Of het „publiek", dat natuurlijk voor
het overgrootc deel uit „de hoop des
vaderlands" bestond, tevreden was?
M ie zal dat nog vragen. d:e getuige
geweest is van de echte pret van de
jongens cn meisjes om die twee rak*
kers, die zooveel streken uithalen en
toch zoo'n goed, uevoelig nart hebben?
Geen wonder, dat de twee oude tantes
hun neefjes op den -duur niet meer in
huis konden houden, want om met
zóó'n „stel" onder één dak voortdu*
rend in vrede té leven, daar is heel wat
kracht van zenuwen en >cgrijpend mee
leven voor noodig, hetgeen van een
paar oude dames niet meer geëischt
mag worden Nu: begrijpen eh meclc*
.en, dat wilde tenminste tante Foke
vel, (wat 'nknnige uitbeelding gaf me*
rouw van kcrckhovcn*Kling van die
lieve, oude dame!) maar ook zij .vas
op den duur niet bestand tegen de
eischen, die de opvoeding van de Kat*
jangs aan haar stelde.
stuk cn spel zijn bij de eerste
opvoering te Amsterdam reeds in dit
blad besproken. Wij kunnen dus ver*
der kort zijn. Slechts willen wij ook
:cn kant nog gaarne hulde oren*
I gen aan mevrouw Van Hees, de c.ht»
jenoote van den directeur van oe/ch
Stadsschouwburg, die reeds zoo vaak :i
I Indische stukken optrad, voor haar i-:t«
stekende vertolking van de baboe in
het voorspel e aan mevrouw Marie
Ivan Westerhov n, dit een lev d schil*
derijtje maakte van de feoeie, ousve,
trouwe Bet. Dc aan beiden gebrachte
bloemenhulde was waarlijk wel \cr«
diend!
En de Katjangs kunnen gerust nog
eens terugkomen Zij zullen met niet
minder vreugde ontvangen worden
dan Zaterdag het geval was!
