OUD HAARLEM
43e Jaargang No. 13077
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 6 Februari 1926
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd
Is (kom der gemeente) f3.57K- Franco per post door Nederland 13.87H- Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd
Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f 0.57)4; franco per post f0.65.
Directie, Redactie en AdministratieGr. Houtstraat 93, Post-GIro 38810
Telefoonnummers: Directie 13082, Redactie 10600 en Administratie 10724
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels f 1.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentien van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs.
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, Wijkeroog, IJmuicten
Beverwijk, enz., enz. Drlehuizerkerkweg 2, Veisen, Telefoon 3621
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DATUMSTUKJES
AGENDA
ZATERDAG 6 FEBRUARI
6tad«schmywburpHet Nieuwe Ned.
Joor.ee 1Toksyer. 8 uur.
Bovenzaal Gem. ConcertgebouwOpen
bare Voordrachtoefening van het klom
orkesi en vioolleerlingen an Joh. Steen-
man, 7.30 uur.
Gebouw Bloemhof r 3tuziekv-ro;uigtng
„Willen is Kunnen". Ril Masqué.
O'yinpia: Bal M aequó
Schouwburg Janew-gF. I. V. O. Lus
trumviering. uur
Bioscoopvoorstellingen.
Luxor tearoom: Concert 8—11 unr.
Cabaret Modem. Dansen. Optreden van
verschillende art it ten
Tivoli, TempelierseJraat: Dancing.
Overveen: Kunsthandel Boskamp: Ten
toonstelling van werken van Keea Koe
man. 106 uur.
ZONDAG 7 FEBRUARI
{Stadsschouwburg ..Het Schouwtooneel"
't Geval R. H. 8 uur.
Schouwburg Jan6weg: Het Operette En
semble Mevr. HopmanKwast „A«ohe-
Do Op'.im st«n (Adolf Bouwmeester,
Etella Fontain en Kees Pruis. 6uze Pool
man). 8 uur.
Gem. Concertzaal. H. O. V. Concert,
B.30 uur.
De Voddenraper van Parijs. 8 uur.
TeyWs Museum: Twitoonrte'.ling van
3 uür. o.a. van portretten van vorste
lijke personen
Cibiret Modern. Dansen. Optreden van
Verschillende anietcn.
Café Dreef zicht", 's Middags
V avonds concert en dansen van 3—6 ev
Theater ..De Kroon. Grocte Markt. Bioe-
eoopvoorstelüng van 2 uur nam. af.
Cinema Palace. Groote Houurraat: Blos
eoopvooretelling van 2 uur nam. af.
Luxor Theater* Bioscoopvoorsieilln?
van ram. 2 uur af.
Sca'a-Thf-ver. Kleine Houtstraat. Bics
eoopvoorftcl'. ng van 2 uur nam. af.
Olrmpia: Dansen.
Tivolt, Tempelierr-traat. Muziek, 'e mld
dag» en avonds dansen.
Bloemhof: Dansen
Heemstede: 't Hof van Heemstede. Dan
MAANDAG 8 FEBRUARI
Gemeentelijke Concertzaal: Toonkunst. Ge
nerale Tepetit o: Canute no. 1M, Bach en
9do Symphonies Beethoven. 7.30 uur.
Protestantenbond: Kuti't aan het Volk:
Dr. Ir. Plantenga. over Michel Angelo.
8 nnr.
Theater ,.De Kroon. Groote Markt. Bios
eoonvoorsfe"mg. 8 uur.
Cinema P.vace. Groote Houtetraat: Blos
eoonvoors'ePing. 8 uur.
Luxor Theater: Boscoop voorste! ling
8 uur.
Scala-Theater. Kleine Houtetraaf. Bios
eoopvoorsteJling, 8 uur.
Luxor tearoom: Concert 6—11 nur.
Cabaret Modem. Dansen. OptTeden van
verschillende artleten.
Lange Margarotbastra»'. 13- lAlg. Jaar
lij>6che Vergadering: Hulpbank voor
Haarlem en omliggende gemeenten. 3 u.
Teyler'a museum. Tentoonetelling o.a.
van portretten van vorstelijke personen.
Geopend op museumtjjden.
Overveen: Kunsthandel Boskamp: Ten
toonstelling van werken van Kees Koe
mam 11—4 uur.
Voor de slachtoffers van
den Watersnood
Nog werd door ons ontvangen:
B. A. N. 17
STADSNIEUWS
PERSONALIA.
Tc Leiden is bevorderd tot semiarts
de heer A. van Zanten, van Hillcgom.
Beroepen is als predikant bij de Ned.
Herv. Kerk tc IJmuidcn Ds. H. J.
Dijckmeester tc Welsum.
Onze stadgenoot deti heer M
Swnsnswijk is benoemd tot politie;
agent te Amsterdam.
Op den Hen Fe! ruari a.s. he:;
denkt de heer D. W. Sala. den dag.
waarop hij vóór 25 jaar bij de firma
Joh. Enschedé en Zonen in dienst trad
op de afdeeling plaatdrukker ij-
De minister van Binncnlandsche
Zaken heeft aangewezen als Regeerings
deskundige voor het bijwonen van do
in 1026 af te nemen examens ter ver<
krijging' van het diploma voor de
verpleging van zenuwzieken en Krank»
zinnigen dr. W H. van der Scheer.
genecsheer»dirccteur van het Provin»
ciaal Ziekenhuis nabij Santpoort.
Haarlem, 6 Februari 1926.
Motortaai
Het regende en woei. Ook mistte het.
Wij zaten in den two»seatcr cn vraten
kilometers. De kap was lang niet lucht»
dicht en de kille storm blies venijnig in
mijn nek. Wij kwamen terug uit Pet»
ten u weet wel, dat plaatsje uit de
aardrijkskundelessen onzer jeugd, dat
zeeweringen voortbrengt. Ik geef dadt»
lijk toe, dat alleen kruntcnmenschcn op
het denkbeeld komen om dergelijke
oorden te bezoeken. Overigens zijn zij
niet zonder cenïgc beteekenis. Zij hov»
den de zee verre van ons, hetgeen (al>
thans buiten het badseizoen) belang»
rijk mag hectcn.
Mijn buurman, ineengedoken over zijn
stuurwiel cn scherp loerend door dc
beslagen voorruit, die hij af en toe
kwaad met den wisscher bewerkte,
dacht allang niet meer aan Petten. Hij
was vervuld van zijn wagen, en ergerde
zich aan den straatweg AlkmaarHaar»
lem. Soms sprongen wij, vaak slipten
wij cn herhaaldelijk plonsde de two»
scater door diepe plassen. Een aller»
treurigste straatweg. „Dat Rijksdepar»
tement" (boem) kan nooit
(knars, grr, sssst) vergeten (krak.
boem) dat het (zzzzzt) de Wa»
terstaat is".
„Nee", zei ik. en wipto naar de kap»
zoldering. „HoeveelP.K.?"
„2870. Hij loopt makkelijk over de
honderd K.M. Maar dat kan ik hier
niet doen".
„Nee", zei ik weer. „Jammer".
„Hier begint Beverwijk. Kijk nou "es
naar al die kleine kinderen. 'Gevaar»
lijk!"
„Bar", zei ik, en wij verminderden
snelheid tot 20 K.M. per uur.
„Een best wagentje. Heb er al tien»
duizend K.M. mee gereden. Nooit van
buiten schoongemaakt. Geen tijd.
Straks zet 'k er even de spuit op, da's
alles. Maar de motor daar wordt op
gelet".
„Aha!" zei ik. „Wa's dit?"
„Water water in m'n carburateur".
„Nee. ik meen die brandlucht Huik
je "t niet?"
„Dat zijn w ij niet", verzekerde hij
geruststellend. „De hoogovens zeker.
Of misschien een huis".
„Zal wel", zei ik opgewekt. Wij vra»
ten nu weer.
„Die pont die vaart altijd net weg
als je aankomt".
„Schandaal".
„Ja"
Maar dc pont voer ditmaal weg toen
ij er net op waren.
Wij hobbelden door Velsen, en vra»
ten daarna opnieuw.
„Hoeveel?" vroeg hij.
„Zestig", zei ik. cn een angstig boe»
enpaard weck uit tot op den berm.
..Da's de manier", zei hij tevreden, cn
toeterde fel jegens een Ford, die links
hield. Maar wij kwamen cr langs. Ik
eet niet waar de Ford bleef.
„Vroeger reed je toch altijd op eer
motorfiets?" vroeg ik.
„Ja. In totalen alstand moet 'k den
hcelen aardbol al eens rond zijn gc»
weest Maar dit is de slechtste weg".
„D'r is anders op dien tocht wel erger
Waterstaat te vinden".
„Waar?" vroeg hij.
„In den Stillen Oceaan, bijvoorbeeld.
Maar hoe bevalt je de auto, na de mo»
torfiets?"
„Niet kwaad. Alleen minder snel. Ik
voel me er ouder in, en zoo dik! Je
komt niet zoo makkelijk door 't ver»
keer".
Ik keek naar het merk. Het was in.
derdaad een Buick. O macht der sug»
gestie!
„Nog vijf minuten", zei hij op den
Schotcrsingel. Even later was ik thuis.
Te Heemstede, vlak bij Groenen»
daal....
R. P.
WAT GESPAARD BLEEF
(Nieuwe serie)
DRIE FRAAIE GEVELS IN DE JANSSTRAAT.
Voor cenige weken, toen wij het j ontevreden en scheidde zich af, om
laatste artikel schreven over Oud i voortdurend en uitsluitend zich aan
Haarlem, merkten w(j op, dat daarme^lc j klanken verpleging te wijden. Zoo
„de stof" niet uitgeput was. Dc be» noemden zij hun verecniging naar den
doeling van de serie „praatjes bij aard van hun liefdewerk „Orde van
Filaatjes" was om bij vernieuwing den H. Lazarus". Lodewjjk IX (1226
iefde en waardeering te wekken bij J 1270) bracht hun zetel naar Frankrijk
het tegenwoordige geslacht voor de over. waar zij zich vestigden te Borgny
monumenten van oude bouwkunst, die
it vroeger ecuwen gespaard gcble»
:n zijn.
Op veler verlangen is van die eerste
serie een boekje gemaakt, dat koste»
loos voor onze abonnés verkrijgbaar
Uit het feit, dat zeer velen prijs
blijken tc stellen op dit boekje cn ook
omdat daarop bij ons is aangedrongen,
hebben wij besloten nog een vervolg»
serie over Oud Haarlem te schrijven.
Ons werk zal dan ook op meer vol»
ledigheid aanspraak mogen maken!
Het famüiedram in
Rozenprieelstraat
de
j*im Hierbij geven wc
de foto van de 49»
SSt"' - -. jgjM Jitrlgc racj. B., die
wK!r' Donderdagavond in
isigfcttito Si. haar woning aan dc
W Rozenprieelstraat 60
jjp&'p^-." JPBÊ door haar man, H.
gS&ffi.A. M. H, met messte»
ken in de borst ver»
moord werd. Wij
ernemen nader, dut
.Ie teraardebestelling
het slachtoffer zeer waarschijnlijk
zal plaats hebben op Dinsdagmiddag
12 uur op de Algcmeenc Begraafplaats
aan de Kleverlaan.
BADEN.
In her douchebadhuis 3an het Leid»
scheplem zijn in de afgcloopen week
842 baden genomen, in dat aan c'*n
Koudcnhorn 407, in dat op het Hofdijk»
plein 663 en in dftt aan den Schotcr*
singel 1101.
DE INGANG VAN DE BANK VAN
LEENING IN DE KLEINE
HOUTSTRAAT.
Hierboven een teckéning van den
ingang van de Gemeentelijke Bank van
Leerling in de Kleine Houtstraat.
Dit gebouw en ook de daarnaast ge»
legen voormalige directcurs»woning,
zijn reeds eenige honderde jaren oud.
Het bankgebouw heeft van buiten
niet veel sierlijks, is zelfs wat nuchter
en eentonig, maar het poortje maakt
daarop een gelukkige uitzondering, ook
als is vrij zeker, dat het verminkt is.
Allan weet tc vertellen, d3t de gc»
bouwen in 1662 door de gemeente ge»
kocht zijn. Er wordt beweerd, dat het
een oud klooster is geweest. In de
koopkamer, meende men nog cenige
aanwijzing te vinden van een oor»
spronkclijke kerk, terwijl een kleiner
vertrek door onze voorouders nog
steeds het priester' nertje werd gc»
noemd.
De heer C. J. Gonnet schreef voor
vele tientallen jaren over „De Laza»
risten te Haarlem" het volgende:
„Toen de orde van St. Jan van
Jeruzalem zioh in de 12e eeuw zoowel
dc ziekenverpleging als dc verdediging
van het Heilige Land tot een plicht
ging stellen en tenminste voor een deel
een militair karakter aanuam, was een
gedeelte van de ordebroeders daarover
en droeg hun het bestuur over de zie:
kc:i> cn kproos»huizen op. Zij brei
den zich binnenkort over een groot
gedeelte i. het Christelijk Europa ui:
cn in de Noordelijke Nederlanden
vindt men steeds nog sommige, hoe»
wel schaa'- hc sporen van hun be»
staan. Zoo ook tc Haarlem. In deze
stad war.., i de eerste jaren der 14c
eeuw slechts 3 conventen: dc Karme»
lieten (in de Groote Houtstraat) het
Bagijnhof en Dominikanen (bij het
Grafelijk paleis), doch dit getal werd
spoedig vermeerderd. Reeds in 1307
spreek: Willem, Heer van ^onJ. in
een giftbrief van een klooster, dat
ter Eere Gods, van de H. Maagd cn
van St. Lazarus, door hem is gestich:
cn dat geen ander kan zijn dan dat.
waarin thans de Bank van Leening is
gevestigd.
De bouworde van het huis, zoo be»
sluit de heer Gonnet, rechtvaar, gt
\_lkomcn de m:cn:..._ omtrent een
cers'r bestemming tot -cr. En
de traditiën zijn me: dat gevoelen
niet in tegenspraak, want een r
cinig jaren pas tot v.~; kamer in»
l rioht vertrek, had door alle eeuwen
heen den naam van „de kapel" blij»
ven choudm en herinnerde door zijn
inrichting en stijl aanstonds aan de
bidcel van een convent.
Vroeger waren er in Haarlem nog
meer Banken van leening. De herin»
nering daarvan leeft c. voort in de..
naam Lombardsteeg, een zijstraatje
van le Jansstraat, waar een nog
grootere lombard of lom^ erd was.
Boven dit artikel is opgenomen ee_.
teekening van de drie fraaie oude ge»
veis in de Jansstraat tegenover het Gou
verneraentsgebouw.
Zij vormen terecht een sieraad van
de Jansstraat.
KINDERAFTELRUr,.
lAFTELRIJIk
TILLA DURIEUX
De familie Luyt en de chauf»
feur Bruul hebben den. ex»
kroonprins te Doorn be»
zocht
Doom en Wieringen
Kabeljauw en spieringen,
Wieringen en Doorn
Schellevisch en voorn.
Ex»kroonprins is er aangekomen
Wilde niet naar Wieringen komen.
Wieringen is toen opgestaan.
En naar Doorn zelf toegegaan.
Een, twee, drie, vier,
Luyt ging met plezier.
Luyt dat is dc smid
Met veel kracht en pit,
Bruul is de chauffeur
Die belde ook aan de deur.
Kroonprins zag ze komen aan.
Heeft zelf de voordeur opengedaan.
Een, rivee. drie, vier, vijf, zes, zeven,
Handjes drukken, handjes geven.
Doorn en Wieringen,
Kabeljauw en spieringen,
Luyt kwam op een draf
Een, twee, drie, vier, jij valt af.
TOM DE RIJMER.
Het Witte Kruis en de
Wijkverpleging
De oprichting is nu vrijwel
verzekerd
Naar we vernemen heeft de Neder»
landsche Maatschappij tot bevordering
der geneeskunst, afdeeling Haarlem en
omstreken instemming betuigd met uit»
hrciding. van den wijkarbeid te Haar»
lcm, door Wijkverpleging uitgaande
van „Het Witte Kruis", hetgeen de
aanhangige plannen ten deze zeker ten
goede kon komen.
Het onderzoek loopt thans ten einde
en ongeveer 1200 beantwoorde via»
genlijsten zijn reeds binnen gekomen
ten gunste dezer wijkverpleging, zoo»
dat de oprichting daarvan zoo goed
als zeker is.
Dc gegevens der ingekomen vragen»
lijsten worden verwerkt in een rapport
met daarbij behoorende coaclusiën en
voorstellen, en zullen zoo mpgelijk, ver»
gczeld gSan van een overzicht der reeds
bestaande wijkverplegingen van eenige
andere „Witte Kruis" afdeelingen.
Daarna zal behandeling van het rap»
ft plaats hebben in bestuurs» en le»
den vergaderingen der afdeeling Haar»
lcm van Het Witte Kruis,
Het voornemen is deze aangelegen»
heid spoedig haar beslag te doen krij»
gen.
Aan hen, die tot heden beantwoor»
ding en inzending der bekende vragen»
lijst achterwege lieten, wordt in over»
weging gegeven dit nog te doen en te
antwoorden aan één der commissielc»
den, aan één der douchebadhuizen
van „Het Witte Kruis', of aan het se»
crctariaat der commissie Kennemer»
straat 11 A rood.
Het gemeentegeboaw- in
de Kruisstraat
De bestemming der vrijgeko
men vertrekken
Nadat de politie nu weer met al haar
afdeelingen is gevestigd in het bureau
in dc Smedestraat zijn twee vertrek»
ken in het gemeentegebou* in dc Kruis
straat vrij gekomen.
Wij vernemen dat thans de voorma»
lige kamer van den Commissaris van
Politie weer in gebruik is bij het gas»
bedrijf cn het vertrek, waarin de politie»
administratie gehuisvest was, bij Bouw»
cn Woningtoezicht
LEGER DES HEILS.
In de afgcloopen week werden in de
tehuizen voor dakloozen aan het Spaar»
ne 92 en 102 1435 porties voedsel en 364
nachtverblijven verstrekt.
-«undsen ernstig ziek
Het Provinciaal Wegen
plan
Verzoek der vereeniging tot
behoud van natuurmonu
menten
Dc Verecniging tot behoud van Na»
tuurmonumenten verzoekt in een adres
aan Ged. Staten van Noord»Ho!!and
het provinciale wegenplan in d'"er j
voege te herzien, dat het Zandpad
tusschen Diemerbrug en Weesp en
vandaar naar 's Graveland geen hoofd» 1
verkeersweg wordt, maar ontspannings
weg blijft
Do adressante merkt in een toe»
lichting op dat bij de heh.-.r 'Hing i
het plan in dc zitting der Staten :s 1
verklaard dat bij aanneming er var. I
latere, wijzigingen alsnog mogelijk zou» I
den blijven. 1
Doktoren doelen mede, dat de pool-
vorschcr Amundsen ernstig ziek is en
men voor longontsteking vreest
....Ik geloof aan alles, wat
tot grondslag heeft den wil,
het geloof en de vaste over»
tuiging van den kunstenaar..
....Wij mogen niet blij»
ven staan. Elke stilstand is
achteruitgang....
Ik houd van de Hollanders.
Vrijdagavond vond de afscheïdsvoor»
stelling plaats van Tilla Durieux als
Bcrta Tegnier in „Der Schatten".
De actrice (die langen tijd in Haarlem
woonde) was zoo vriendelijk ons een
onderhoud tc: le staan tijdens de groote
pauze.
In den tijd die nog restte de actrice
werd aan eenige bezoekers voorgesteld
kon men den geweldigen indruk van
Durieux' spel rustig verwerken. Het
leege hol achter het tooneel lag duister,
verlaten, leeg van gedachten en dingen,
vreemd aan de stemming van 3 minus
ten geledon, die als een levend, wezen
uit deze koude ruimte gekropen was.
De heer Helm diende ons spoedig
aan.
Tilla Durieux reikte de lange, witte
hand. Noodigdc uit plaats te nemen.
Zy zette zich in het felle schijnsel
van de electrische lamp bij den spiegeL
Het hoofd achterover.
Het zéér vreemde gelaat van kunste»
naresse dat men nooit vergeten kan
als duidelijk sprekend masker in de
plas van wit licht
Tilla Durieux was gekleed voor het
derde bedrijf. Een hoog»slu lende men»
tel, ronde kleine hoed. Zooals zij
daar zat was zij actrice.
Dc groote lenige handen speelden
met de scherpe woorden die zij sprak.
Maar dikwijls liet zij hel gebaar va".»
!en, de woorden alleen, sloegen dan
harder, de oogleden trokken zich dan
smaller om de groote donkere pu»
pillen: Ich glaube an alles, cn „Man
dürf nicht stéhèn bleiben", of zachter
plotseling met lange geste van arm en
hand: Ich bin fès>t davon überzeugt...
„Speelt u graag in Holland?
Tilla Durieux dacht over haar ant»
woord niet lang na: O zoo graag.
Heerlijk publiek. Ik - ord zoo begre»
pen. Ik houd van de Hollanders. Ik
spreek een vreemde taal, maar men
verstaat mij. Ik heb nu in vele Hol»
landsche steden gespeeld. Eb steeds
was het prettig.
't 'i jammer, mijn programma is
weinig omvattend nu. maardat
kon ook niet anders.
Welke stukken ik het liefst speel?
O, ik houd veel van „Der Schatten"
Heddai Gabler, doch vooral
ook van het blijspel. Wat had ik hier
graag in een goed blijsnel gewerkt
Maar u zult wel begrijpen dat ik nu
de lust daartoe niet vinden kan
Maar ik kom terug! Over een jaar!
E.i zeker met een blijspel.
Welke waarde kent u aan techniek
in tooneelspel toe?
De grootste! Techniek gaat vóór al»
les! Zoo is het ook met zang en piano
•iool. Aangenomen natuurlijk, dat
an talent sprake is. Maar techniek
moet natuur worden, mag geen aanwe»
zigheid verraden. Hoe zal ik u dit zeg»
gen? Ja, het is zoo: Zooals de adem
het leven behoort— zoo is techniek
het tooneelspel verbonden.Zon»
der die adem is er niets... en techniek
alleen is natuurlijk evenmin Iets.
Gelooft u aan het moderne experï»
ment op het toor.ecl?
Ik geloof aan alles wat to^t grondslag
heeft, de wil, het geloof en de vaste
overtuiging van den kunstenaar. Ik ben
er vast van overtuigd, dat wij steeds