HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSKRONIEK
ZATERDAG 6 FEBR. 1926
TWEEDE BLAD
De Duitsche markstabilisatie. Terugkeerend
vertrouwen. Onze kapitaalmarkt. Dalende
rentevoet. Mexicaansche schulden. De Am-
sterdamsche Effectenbeurs.
Amsterdam, 4 Febr. 1926.
ming op de kapitaalmarkt zich zal
oortzctten. Opmerkelijk is de daling
Er voltrekt zich op het Oogenblik in
Du:tschUnd een merkwaardige gebeu:-
tenis op economisch gebied. \Vas tot
voor enkele weken geld zeer sohaarsch,
thans is daarin geleidelijk een verbe#
tering ingetreden- Vooral van de zijde
van het buitenland vloeien belangrijke
bedragen de Duitsche geldmarkt toe-
Het gevolg daarvan is, dat o.a. dc aan.
koopen op de Duitsche beurzen toenc.
men, waardoor in dc laatste weken
vrijwel alle soorten waarden ecnige
tientallen procenten konden moniec#
ren- Voor een groot gedeelte komen
deze aankoopen voor rekening van bui»
tcnlandsche lastgevers- Dc oorzaak
voor dezen gang van zaken moet ge»
zocht worden in-het steeds toenemend
vertrouwen van het buitenland in een
regelmatige ontwikkeling van Duitseh»
land op economisch gebied. De vrees,
zoo die er al bestond, dat de nieuwe
Duitsche mark zich misschien niet zou
weten te handhaven, in verband met
evcntucele moeilijkheden inzake ac
herstelbetalingen, werd door dc jongste
reis van Dr. Sclïacht, den cnergieken
Rijksbankdirecteur, naar Amerika, weg»
genomen en zoo kan dan met vrij
grootc zekerheid worden geconstateerd,
dat de mark inderdaad gestabiliseerd
is. Het optreden van een nieuw kabi-
nct'Luther, dat een voortzetting van dc
sedert ccnigen tijd gevoerde vcrzoc»
ningsgez.indc buitenlandschc politiek
verzekert, was mede een factor, die
gunstigen invloed was- En waar
vertrouwen toeneemt, zal dc stroom
van buitcnlandsche crcdicten verder
aanwassen, aangezien dc toch nog
melijk hoogc rente van circa 90 een
zeer grootc aantrekkingskracht bezit.
Het kan natuurlijk niet voorspeld wor»
den, of dc stijging op de Duitsche beur»
zen zich zal blijven voortzetten. Tot
nog toe kregen baissiers geen schijn
van een kans. Evenwel is het niet aan
te nemen, al zou zich binnenkort een
zekere reactie doen gevoelen, dat de
verschillende waarden zullen instorten
tot het lage peil van December j 1-
De maand Januari heeft dit jaar op
emissiegebied hier te lande niet kwaad
ingezet. En al was de stroom van emis»
sics deze maand niet z,oo overvloedig
als in de laatste maanden van 1925 het
geval was, toch steekt het cijfer
het in Januari opgenomen kapitaal zeer
gunstig af bij overeenkomstige maan»
den van vorige jaren en zelfs tegen het
miandgcmiddelde van 1925, dat circa
30 millioen beloopt, In Januari werd
voor een bedrag van ƒ52 millioen een
beroep op geldmarkt gedaan. Ver»
der werd voor nominaal 76 millioen
geconverteerd- Een gunstig verschijn»
sel is. dat van deze 52 miiüocn nieuw
knpitaal, meer dan de helft, nl- 27 mil»
liocn door particuliere ondernemingen
werd opgenomen, tegen in 1924. 1923
en 1922 resp. slechts circa 9.2 en 8
millioen. Bovendien is dc dalende
rentevoet een stimulans voor verdere
conversies en uitgiften van vaste ren»
te dragende waarden, zoodat
den rentevoet, welke thans op circa
4 1,2 is aangeland, nagenoeg op vooi
oorlogspcil dus, hetgeen een aanwi.
zing kan zijn dat wij steeds verder
gaan in dc richting van terugkeer van
normale prolongatiercnte- Wij hebben
tabel samengesteld van dc gcmia-
deldc prolongatic-koersèn der laatste
jaren, waaruit blijkt, dat in 1925 een
aanzienlijke daling plaats vond. Op»
merkelijk is ook Het hooge gemiddelde
an het. „boom"»jaar 1920.
Gemiddelde prolongate,
koersen.
1916 2 638
1917 3 045
1918 3.64
1919 3.9801
1920 4 3718
1921 3.5731
1922 3.5054
1923 3 4463
1924 3.9186
1925 2,8772
Inmiddels werden weer ecnige nleu-
ze emissies aangekondigd. Morgen
staat dc inschrijving open op
tranche van een 7 20»j. hvp. goud-
leening der Rhcin Elbe Union- A-inge.
boden wordt 8 3.500.000 tegen 94%
Verder wordt op 9 dezer uitgegeven
4.000-000 4 1/2 obl- Utrecht tegen
97 3 4 De Zccuwschc Hypotheek,
bank geeft op 10 dezer 200 aandeden
d 1000 tegen 150% uit. Dc c
storting bedraagt 10 Ten slotte
werden ter beurze $400.000 6 obli.
gatics Cities Service Company gein.
troduceerd. De eerste koers was 94
plus opgcloopen van 1 November
1925 af.
Dc Mexicaansche tegeenng heeft
thans aan hare eerste verplichtingen
voldaan. Dc nieuwe schuldregeling
oorzict namelijk in een maandelijk-
schc storting van in totaal 5 millioen
per jaar uit de 0)ie»productie»bclasi
ting. De gelden zouden van Janusri
1926 af aan het comité worden over»
gemaakt- Als totaal minimum door dc
regcering op deze wijze tc betalen voor
het jaar 1926 is vastgesteld S 10.692.845.
als maximum S 12 194-845. Thans is uit
Ncw»Yoric bericht ontvangen,
Mexico 85 millioen in goud naar
Ver. Staten heeft verscheept, met het
oog op deze schuldregeling. Een begin
dus.
Dc stemming ter beurze van Amstci
dam was in dp afgeloopcn week over
het algemeen tamelijk lusteloos. Soms
kreeg een vaster tendenz cven.de
overhand en ging er nog wel wat om,
maar meestal was dc affaire zeer kaim.
Dc koersen wisten zich echicr vrij aar»
dig te handhaven. De grondtoon werd
gunstig beïnvloed door een wat hetere
houding van rubbers- Banken konden
ecnige fracties verbeteren Dc Renle»
Kas in Den Haag keert 7 (v. j.
6 12%) dividend uit. Mahler's Bank
8 (v. j. 6 De Merwcdcbank tc
Dordrecht gaat vrijwillig liquidccrcn.
Van dc industricelen waren Jurgcns
cn Kunstzijde iets lager en wat luier.
konden enkele punten verbeferen.
Opmerkelijk is, dat er de laatste da»
gen nog al belangrijke omzetten m In»
dische houtwaarden plaats hadden, o.a.
Ned. Ind- Iloutaankap, Java Bosch
cxpl- en Ver. Ind. Bosch, hetgeen tot
hoogere koersen leidde.
Oliewaarden worden ongunstig hc-
invloed door dc kwestie van de W
ninklijkc met dc Venezuelan Onl Comp.
Men gelooft wc!, dat dc Kon- haar be«
lang bij deze maatschappij niet zul op»
geven, maar het brengt toch een onaari*
gename stemming teweeg. De laatste
dagen verbeterde de stemming iels op
prijsverhoogingen in Amerika, zoodat
Koninklijke per saldo cr onveranderd
afkwam-
Rubbers vertoonden een •wisselen»
de houding, maar ccn vaste tendenz
had toch de overhand en de inccste
fondsen verbeterden per saldo een punt
of 10. Het feit, dat dc rubberprijs
ccnigen tijd stationnair is gebleven,
was daar de oorzaak van. Baissiers gaan
verband hicimedc den laatstcn tijd
dadelijk tot dekking over. zoodra dc
stemming maar iets verbetert.
Voor scheepvaarten was absoluut geen
belangstelling, Dc afdceliug lag gc>
heel verwaarloosd, bij vrijwel onver»
inderdc koersen. In mijnaandcclcn
gaat ook weinig om.
In suikers ging al evenmin veel run
t dc koersverschillen bleven dan ook
tot enkele punten beperkt. De grond»
toon is niet kwaad, zoodat de koers»
crandcringen dan. hoe gering ook,
toch in opwaartschc richting duiden.
Tabakken prijshoudend, bij geringe
affaire. Dc stemming was hier meer
verdeeld- Doch tot ccnigszins omvang»
rijke omzetten kwam het hier ook al
niet.
de verpleegden. Dc attrae# toen de Orde der Begijnen (waaraan bet
Begijnhof zijn naam ontleent) gesticht
.leun Taffin was dc eerste predikant
der Waalschc Kerk te Haarlem, die nog
steeds het devies van dien eersten voor»
zanger hoog houdt: „A Dieu ta vie, en
Dieu ta fin". Jean Taffin werd naar
Haarlem geroepen door een groep réfu»
gics in 1585 en nit die groep „Wallons"
ontstond dc Haarlcmsehc „Eglisc Wal»
lonnc". Taffin preekte zijn eerste preek
waarschijnlijk iu dc Janskcrk: in 1586
werd de oude kerk op 't Begijnhof aan
de Wallons gegeven.
Zoo heeft de Waalschc Kerk te Haar»
lem oude tradities en dure plichten. Zij
is herhaaldelijk ccn schutsoord geweest,
eerst voor dc Begijnen, later voor dc
l'rinsehe réfugiés en in zekeren zin is
zij dit nog: ccn ..Eglise du Refuge" voor
allen in Haarlem cn omgeving, die dc
Franschc taal liefhebben, maar die toch
eten cn begrijpen, dat deze kerk geen
ranschc maar ccn Nedcrlandsche kerk
die dat steeds wil blijven.
Na deze inleiding brachten mevr
EnschedéVos cn de hceren Knikker
en Biclc werken van César Franck,
Hacndel, Dubois, Gounod cn Lalo ten
Gehoorc, waarna Ds. Krafft de bijeen»
komst sloot.
BEURSMAN.
Vervolg Stadsnieuws
gen verwachten, dat dc levendige stem» De overige fondsen lagen vrij vast
Bazar Diaconiehuis
We hebben reeds mcdcdeelingen gc»
daan over den bazar, die Dinsdag tn
het Diaconiehuis van dc N'cd. lierv.
Gemeente aan de Jansstraat geopend
zal worden. Dc bazar wordt gehouden
ter delging van dc schuld, ontstaan
door de uitbreiding van de zieken»
inrichting van het huis.
De bazar is grootsch opgezet en zal
in niet minder dan zes vertrekken gc»
houden worden. Twee ervan zullen
als theesalon worden ingericht en naar
wat we er reeds van zagen, bcloolt
liet daar buitengewoon gezellig tc
zullen worden. Dc koffie» en thcchan»
del van de Wed. van Ncllc. te Rot»
terdam. zorgt voor thec en verschil»
lende firma's hier ter stede zullen gc»
bak leveren-
Wat den bazar zelf betreft is he$
onmogelijk een opsomming te geven
van de vele voorwerpen, die zoo al ten
geschenke zijn gegeven. Ons werd
medegedeeld dat dc medewerking van
de winkeliers, ook van hen die niet tot
dc N'cd- Hcrv. Gemeente behooren,
boven allen lof verheven is.
Vele bloemisten hebben bijgedragen
tot de waarlijk keurige versiering der
zalen.
Dc N-V- Wed. Oosten en Zn. zorg»
dc er voor dat kostbare klccden cn ta»
pijtcn het geheel nog mooier maken.
Dank zij den administrateur, den
heer C. Nel, zijn vele mooie vcrsicrin»
gen aangebracht. Ilij nam het initiatief
tot de keurige aankleeding van dc
groote zaal.
Zelfs de clectrischc lampen zijn in
fantastische lantaarns herschapen- Na»
tuurlijk heeft de heer Nel daarbij dc
medewerking gehad èn van de comité»
leden èn
tics zijn al heel aardig. Een IJsbeer zal,
door middel van een door den heer Net
uitgedacht mechanisme, een ijswaiei
verstrekken aan diegenen, die het
,dicr" met een dubbeltje „voederen'
Aardige attracties zijn voorts dc
kooi met papegaaien, het rad van
avontuur in Oud»Holland (ccn vcrtreK
met allemaal uitstekend geïmiteerde
oud»Hollnndschc geveltjes), ccn vjseh»
vijver, een tombola enz.
Een bijzondere versiering verdient
nog dc aandacht, namelijk een poortje,
dat de beide bnzftrzulen van elkaar
scheidt.
Aan den bazar is ccn verloting ver»1
bonden met mooie prijzen als ccn rij»
wiel, ccn stofzuiger envier gratis
autoritten. Er zijn natuurlijk nog heel
wat meer prijtjen, alle degelijke ca»
deaux, maar het zou ons tc ver voeren,
de prijzen tc noemen-
De heer Nel heeft gedacht dat
er eens iets moest komen dat typisch
Haarlemsch is- Hij heeft daarom zoo»
genaamde „Haarlcmsehc gelukspeii»
kaantjes" laten vervaardigen, geschil»
derd in dc Haarlcmsehc kleuren.
Verschillende bekwame musici heb»
ben hun belangciooze medewerking
toegezegd cn in dit verband kunnen wc
medcdcclen dat cr een aparte buzar»
mursch wordt uitgegeven.
Deze Diaconiemarsch is gecompo»
neerd door den heer W. J. Oosttr»
•eld. Dc heer P. H. Meijer zorgde
voor ccn goede tekst.
We twijfelen niet of deze prachtig
in elkaar gezette bazar zal slagen. Ook
de directie werkte mede. Er was
itnclijk verzocht tc willen maken
dat de straat om het gebouw geduren»
de de bazar»dagen niet opgebroken zou
i. Op dat verzoek werd goedgun»
stig beschikt.
Dinsdagmiddag i uur wordt de ba»
zar officieel voor gonoodigden geopend-
Om drie uur zal dc bazar voor het
publiek worden opengesteld- Ons werd
crzocht er op te willen wijzen, dat dc
toegang gratis is.
Rest ons nog tc vermelden dat
bazar zóó is ingericht, dat het publiek
steeds door kan loopen, zoodat her
tegen elkaar inloopen vermeden wordt.
Do bazar duurt tot en met 13 Fe»
bruari,
HA A RLEMSCH E VEREENIGING
VAN JONG HERVORMDEN.
Bovengenoemde vereeniging heeft
ccn propaganda»fcestavond gcorgani»
sccrd op Dinsdag 9 Februari a
gebouw der H. J. M. V., Lange Marga»
rethastraat, waar ieder belangstellende
welkom is.
Een spreker declamator cn muziek
zullen or afwisseling zorg dragen,
dat het een goede avond belooft
worden. Het bestuur verwacht d3t
len aan deze uitr.oodiging gehoor zullen
geven.
WAALSCHE KERK.
Ten bate der Waalschc Kerk alhi-
werd Maandagavond in het gebouw dier
ketk een soiree gegeven, waarvoor veel
belangstelling was.
Het gedempte licht in dc kerk, de
bloemen op dc tafel onder den preek»
stoel, waarop dc opengeslagen Bijbel
lag. dc brandende kaarsen op die tafel,
dit aHCs Eaf een gewijde stemming. Er
was gezorgd voor ccn artistiek bewerkt
programma, dat.prijkte met de afbeel
ding van het oude kerkgebouw, naar
een teekening van ccn lid der kerk: den
heer L. Hagcdoorn.
Voor dezen avond was men zoo ge
lukkig geweest zich de welwillendi
dewerking te verzekeren van mevrouw
Enschedé—Vos (zang) cn van de hec
ren Willem Knikker (viool) en \V. H.
Biclc (orgel).
Dc predikant der Waalschc Kerk. Ds.
Ch. F. Kraft, opende den avond met
een causerie over dc Waalschc Kerk
te Haarlem. Dc stecnen van het oude
gebouw spreken van ccn ver verleden,
dat tot de dertiende eeuw teruggaat,
r op do R.K- school voor buitenge»
oon lager onderwijs kinderen wegens
gebrek aan kousen cn klompen niet
trouw ter school kunnen komen. Naar
aanleiding daarvan stellen B. cn W,
voor die school oon ondér dc bc».
moeringen der commissie te plaatsen.
Verder om haar mede op te nemen in
het raadsbesluit dat betrekking heeft
op dc schoolvocding.
Uitbreiding van den
Schoolartsendienst
Aanstelling van een tweeden
tandarts en een tweede
helpster
B. en W. declcn d en raad mede,
dat indertijd gelden werden beschik»
baar gesteld voor uitbreiding van den
schooltandartsendienst. De uitbreiding
•an den dienst had plaats, maar, in
•erband met een gewijzigd systeem van
schoolbezoek, bij wij/c van proef, be«
hoefde nog niet dadelijk tot vermeer»
dering van personeel te worden over»
gegaan. Uit ingekomen rapporten aan»
gaande dc resultaten van het nieuwe
systeem blijkt, dat, vooral ook door
toenemende bemoeien hen aa ndc bij'#
zonderc schooien, het proefsysteem
moet worden ontraden.
De voorkeur verdient de aanvanke»
lijk toegepaste halfjaarlijkschc metho»
de van onderzoek waarbij dan de aan»
stolling van ccn tweeden tandarts
voor halve dagen en van een tweede
helpster voor heelc dagen, niet is te
ontgaan Voorgesteld wordt daartoe te
besluiten en B. en W. voor die uit»
-breiding van don dienst en voor aan#
schaffing van ccn complete school»
tandartsinstallatie 'te verleonen een
credict van f 6.300.
HET FILMKIJKSFEL
VEREENIGING VOOR STEUN OF
TIJDELIJKE VERVANGING DER
HUISVROUW.
Donderdag had dc jaarlijksohe leden#
rergndering van bovengenoemde ver»
eeniging,'onder voorzitterschap van
rouw Cohcn TervaertKoch plaats.
Door het uittreden van mej. Van Dors»
uit het bestuur moest er een nieuw
bestuurslid gekozen worden. Mcvtouw
Wicrsmadc Monchy was bereid
•onden deze plaats te vervullen.
Uit het jaarverslag van de secretarcs#
se en pcjwiingmcesteresse bleek, dat het
dc vereeniging een good jaar was.
Met 48 werkende leden werd in 150
gezinnen hulp gegeven. Met aantal
werkweken bedroeg 1133.
Aanvragen voor hulp bij dc dircc#
trice mcj. Kouwer, Garenkokerskade
no. 9.
GEVONDEN DIEREN EN VOOR#
WERPEN.
Terug te bekomen bij:
A. Vissers, Tctterodestraat 108, arm-
hand; Politiebureau, Smcdestraat, auto»
dop: I-, v. d. Goes, 2e Hoogewoerd.
dwarsstraat 23. ceintuur; G. ten Dam.
Adr. Loosjcsstraat 17, geldstukje; Schel
lingerhout, Stoofsteeg 6 rood, grijze
Kennel Fauna; Torringa, Zijlwcg
Overveen, Lips" sleutel; A. dc
Vreugd, Oranjestraat 133, taschje met
inhoud; J. Veen, Nic. Beekstraat 1
rood, tasch; 11. Radisch, Nagtzaam»
straat 10 zw„ broche; J.Ramers, Ged.
Suhalkburgcrkade 7, hccrcn boorden;
Politiebureau, Smcdestraat, boek
(Grondwet); H. Hunckcr, Bisschop
Ottostraat S. bal; A. v. Elk, Liewcgjc
702. Haarl.licde. achterbord van vracht#
auto; L. Verdam, Raamstecg 23 zw.,
gele hond; Schuitemakcr, Rozenhaghe»
plein 5, gestr. hond, Kennel Fauna: v.
Kerzcn, Kleverparkweg 172, bruin
hondje, idem; C. Kok, Zoetcstraat 4,
geel hondje, idem; C. Rootlicb, Molen#
steeg 23d, glacé heerenhandschoen; C.
.1. Hofsté, Harmenjanswcg 82a, gcelzw.
hond; C. dc Graaf, Zijlweg 66, zak met
riem.
RAADSSTUKKEN.
Daar A. Boonstra in gebreke is ge»
bleven, ondanks herhaalde aanmaning,
tc voldoen dc erfpachtssom van een
perceel grond aan den Klcvcrparkweg
stellen B. cn W. voor het erfpachts»
rcoht van dat perceel vervallen tc
verklaren met dien verstande, dat op
1 Juni 1926 het recht zal zijn gc#
cindigd cn op dien dag de grond met
dc daarop zich bevindende opstallen
•ontruimd en tc vrije beschikking van
dc gemeente zal moeten worden ge»
stcld.
Volgens een ingekomen brief van
,de commissie voor schoolkleeding zijn zeerste aanbevelen.
Scala=Theater»
Het gezelschap Mie en Ko is weer in
bovengenoemd theater en zooals altijd
heeft het veel succes- Ditmaal is het
gezelschap met eenige artistcn ver»
sterkt, waaronder dc bekende Emil
Timrott. „Ze vliegen er in" is een
Jordaan»schets met zang en dans. Er
zit in deze schets ccn moo:e strekking.
Ze toont ons de liefde van kinde#
(gelukkig lang niet alle) voor hun
armen ouden vader. Als er echter gc#
dacht wordt dat cr geld is dan is alles
opeens veranderd- Dit werd goed uit»
gebeeld. Voor den vroolijken kant
wordt gezorgd door Ko met zijn kwink#
slagen, Wet nummer had bij het talrijk
opgekomen publiek een groot succes.
„CTp het kantje af" is een sensatie»
film :n 5 actcn cn een voorspel. In
het voorspel zien wc graaf Orloff, een
Rus, die uit Siberië gevlucht is cn naar
Amerika uitgeweken. De haat tegen
zijn vaderland is zóó groot dat hij
geen cent van zijn fortuin naar dat lan'd
wil zien teruggaan- In zijn testament
staat dat zijn neef Maxim met grav.u
Olga moet huwen vóór een bepaalden
tijd of dat ze anders met een Ameii»
kaan moet huwen- Zoo niet dan vervalt
het geld aan een hospitaal- D£e neef
Maxim is de bekende cowboy»acteur
Mac Donald, voor de bezoekers van
dit theater welbekend uit verschillende
films Belanghebbenden hebben Max
met den inhoud van het testament bijna
te. laat op dc hoogte gesteld om nog
op den bepaalden tijd en plaats tegen#
woordig tc zijn. He: gelukt hem even»
wel toch cn op welke manier moet men
maar eens gaan zien. Het is een en
al sensatie.
Ook het Wereldnieuws en het komi»
sche nummer „De valsche munters"-
zijn van de goede soort-
Explicatie en muziek uitstekend.
Wc kunnen een bezoek aan Scala ten
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
„Bam! Bam! Bam!" zegt dc Big Ben.
Teven maal achter elkaar. F.r is wel
haast geen sterveling meer, die vragen
zal of dit de naam van ccn vermaarden
bokser is, wie weet er niet, dat het de
klok van het Parlementsgebouw te
Londen, die daar over de zocéngtc
heen in dc ooren klinkt van de tien
dqizenden, die 's avonds om dc radio
heen zitten.
Onze vriendelijke gastvrouw presen»
teert een kopje thee cn ik krijg van
den gastheer een van dc gemakkelijk»
ste stoelen die cr in dc kamer te vin»
den zijn. met dc boodschap er bij, dat
ik naar volle vrijheid m3g gaan en
staan waar ik verkies, Hij zelf zit in»
tusschen tc tooveren aan allerlei knop»
pen en kondigt aan. dat het dc tijd is
voor Dnvcntry, het Engelsche uitzend»
station dat altijd zoo buitengewoon
helder cn duidelijk kiinkt En op eens
klinkt daar in den linker hoek van dc
kamer uit den grootcn hoorn van cbo»
niet oud»Franschc muziek, voorgedra»
gen op een pianino door een werkelijk
talentvolle speelster.
Of speler! Weten wij het? En als het
in 't dagprogramma staat, kan het ons
dan wat schelen? Om de muziek is het
toch immers alleen maar te doen Niet
om wit die voordraagt, mogelijk ccn
heer met een kaal hoofd of ccn wip»
reus of ccn broodmagere juffrouw of
een met ccn geducht embonpoint, alle»
maal bijzonderheden, die w ij in dc con#
ccrtzaal wel op den koop toe moeten
nemen, terwijl wc immers alleen maar
komen om de muziek! Ziedaar het
standpunt van den toehoorder. Dat
den uitvoerenden kunstenaar is
beetje anders. Die heeft cr belang bij,
dat dc mcnschen weten, dat hij het is,
laat ik zeggen Don Pablo d'Almaviva
en niet rijn collega cn concurrent Don
Juan d'Alcantara. die daar op het po»
dium zit, met zijn vingers op dc toet»
sen cn zijn keurigcn rechter lakschoen
op het pedaal. Men zegt dan ook. dat
er al artlsten zijn, die weigeren te ~:-
gen of te spelen in een zaal, waar
gezonden wordt per radio.
Alsof zij konden opwerken tegen den
Btroom. ik meen de geluidsgolven van
onzen tijd. Willen zij niet. ccn ander
des te grager. Zij zullen overspoeld
worden, als ze niet oppasser
Maar Daventry zet zijn programma
jjroort. Ten dienste van boozen cn goe»
den, die in dc taal van radio al heel
gemakkelijk opgeslagen kunnen wor»
den. Boozen zijn dc menschcn die niet
cn goeden die wel bijdragen tot instand#
houding van het uitzendstation, wel te
verstaan in het eigen land. want dat wij
Nederlanders ons penningske storten
voor Daventry. zal zelfs de meest En»
gclschc Fngelschman niet verwachten.
Maar Hilversum is cr ook nog stil,
daar klinkt dc zware stem van den toe»
iprckcr uit Daventry uit den kolossa»
len hoorn. Wc zullen een' clown hooren.
„Hebt u plezier in den clown?" vraagt
onze gastheer, maar ons heelc gezel»
schapjc kijkt onverschillig naar den
linker kamerhoek. Het schorre geluid,
dat onmiddellijk daarna begint cn dat
an den clown zelf. nier van den hoorn,
i, klinkt verre van aanlokkelijk en met
een simpele liundbeweging brengt dc
gastheer hem tot zwijgen. Weg clown!
Wat zou ccn mcnsch in dc Variété zelf
anders moeten doen, dan hem onder#
als ware het nog zoo lcelijk, tot»
dat zijn programma afgeloopcn was en
hij teruggekeerd om tc buigen, nog eens
te buigen, omdat ccn welopgevoed pu#
bliek nimmer, ook den slechtstcn voor»
drager niet. van het podium fluit. Voor
ons verdwijnt hij, we dulden hem niet
intimiteit van de gezellige huis»
kamer cn dc man weet het niet ccnn,
hij kan zich cr niet eens hclecdigd door
-oclcn.
Maar daar zijn we op eens uit En»
geland weg, weer op eigen bodem. Hil»
ersum is ingeschakeld. „Goeicn
vond. dames cn heeren", zegt de toe»
spreker cn wc hebben neiging om tc
antwoorden. ..Ook goeicn avond".
Onnoodig, hij hoort ons toch niet.
Dut tienduizenden hem verstaan
weet hij. maar bescheid krijgt hij niet.
Alsof hij sprak tegen een balk in dc
zoldering of een plank in den vloer. Ze
moet in den beginne hinderlijk
die absolute stilte. Maar voor dezen
spreker niet. Hij is gelukkig met het
besef, dat hij onze weldoener lede
ren avond. Maar vanavond wel heel bij-
zonder, want hij zal ons het concert
uit het Amstcrdamsch Concertgebouw
laten hooren, met een werk van Bach
voor strijkkwartet ojn te beginnen,
waarin de fluit zal worden bespeeld
door den heer K. Willeke en de c e m»
b a I o de oudcrwetsche piano, door
Willem Mengelberg zelf.
Hij zwijgt Onmjddeilijk daarop een
geruisch ais van de verre zee. He:
publick in het Concertgebouw cn het
klinkt lcelijk, dat gcwawcl aan den ho»
1 ri'/OTi. Ook zonder het gekras cr
doorheen van violen die stemmen; dan
opeens een geruisch. Handgeklap omdat
Mengelberg opkomt. Wc zien hem bui»
gen het applaus wordt sterker, hij buig:
weer (voor ons geestesoog altijd) cn
dan wordt het stil. Heel stil. Mengel-
bergsch stil, zooals wc dat kennen van
dc Haarlemsche Bachconccrtcn, waar
ccn plank niet kraken mag en de juf»
frouw die op dc tiende of dc twintig»
ste rij zit en och, zoo schrikkelijk ver
kouden is, vergeet tc snuiven, uit vrees,
dat ze er anders uit moet. Maar dan
ook in deze stilste aller stilten, klinkt
dc inleiding van hef orkest. Bach is aan
het woord.
Onze gastheer is niet recht tevreden.
Nóg niet tevreden. Hij heeft niet naar
Amstcrdam behoeven tc sporen >f
trammen, geen volle tram te nemen
naar het Concerfcgehouw, zijn jas niet
af te geven in dc vestiaire, met naar
binnen tc schuifelen in den bezoekers»
stroom, zijn plaats niet tc zoeken, die
hij immers heeft in zijn eigen huiskamer
cn toch :s hij nog ontevreden. Hei
klinkt hem niet duidelijk genoeg. Hij
probeert den tvveden loudspeaker, in
den .echtcrhoek van dc Kamer, ccn een
voudig dingetje, niets dan een -chijf
cn wil van ons weten, wat er beter
klinkt deze of dc hoorn. Wij weten het
niet. En Bach, een oogenblik ondcrhro»
ken, gaat gedwee weer verder. Zacht
ruischcn dc „Innkcn van het strijkkwar»
tct. met het houten fluitgeluid cn den
marenklank van dc cembalo. Plotseling
|:-t er iets doorheen. Niet een t.auw
•a'lende juffrouw, maar een radiolicf»
hebber, die Hilversum „zoekt"; geluk»
kig dat hij het gauw gevonden heeft.
Dan, opeens, is Bach uit. Wij hooren
opnieuw het ge.uisch van applaudissee-
rendc Amsterdammers, met een plotse
linge Stijging. Mengelberg laat blijkbaar
het strijkkwartet opstaan, om mee voor
dc hulde tc bedanken.
Pauze. Ginds tc Amsterdam, hestor»
mmg van het buffet. BicTtjes. Koffie
En de hccrcn. zich al helden gevoelende
dat ze langer dac ccn uur buiren dc ta»
hak zijn gebleven, steken een sigaret op.
Wij in dc huiskamer, d: dc sigaar geen
oogenblik behoefden tc missen genieten
van een. glaasje wijn cn wisselen lustig
van gedachten. Onze gastvrouw zegt,
hoe zij huiselijk van aard. geniet van
het iocstclden lieelen :ag muziek,
soms 's morgens tc half neger. al. En de
gastheer vertelt, hoe hij den vorigen
nacht niet kon slapen cn om twee uur
beneden nog ccn boterham is gaan eten
en wat muziek gehoord heeft, midden
in den nacht, uit Engeland. Maar hij
doet het niet weer, want 's morgens was'
het /oo bitter moeilijk om op tc st2a...
Hilversum houdt ons weer bezig. Nu
niet met muziek of het moest de klank
der schijven wezen. Een propagandist!
an het uitzendstation werkt op ons;
gemoed cn op dat van al die duizenden,
die in andere huiskamers met ons mee»
luisteren. „Helpt ons", zoo dringt hij
aan, „om het aantal .luistervinken tc ver»
grootcn; als iodcr ccn steentje bij»
draagt zullen dc bijdragen ruim moeten
loeien". Er zijn 120.000 a 150.000 beken»
de luisteraars, met een legertje onbc»
kende: wie zal zeggen hoeveel' En wan»
neer die nu allemaal een kleinigheid bij»
dragen, al was het maar ccn paar gul»
den per jaar dan kon het uitzendstation
onderen wrochten, tot heil van ons
allemaal. Ziehier een schaduwzijde van
radio. Met geen tourniquet kun je wie
niet betalen willen beletten om ook
li de goede gaven tc genieten.
Schiet ons te midden van 's mans ver»
toogen, niet ccn andere uitzending in
de lucht te binnen, waarbij weinigen
present waren op 't terrein der betalen#
den, cn de overgroote meerderheid rus#
tig buiten# of kantlid was omdat die als
het eenmaal klaar was, evengoed den
met gas gevuld-cn ballon omhoog zou
zien zweven?
Onze propagandist richt het woord
tot andere propagandisten in Iersekc,
in Den Helder, weet ik waar al niet-
Hij doe: ons denken aan de saaie re»
clamcs op het doek in dc bioscoop
floep, onze gastheer laat licrn al ver»
dwijncn. Hij is er al niet meer.
Maar de pauze rankt voorbij. Ge»
babbel van 't publick. applaus. Als
voren. Het orkest zet in. En opeens,
boven alles uit, Urlus in Mahlcrs Lied
von der Erde. Zuiver, krachtig, helder
en vol klank schalt de s'.tm van onzen
besten Ncdcrlandschen tenor boven
liet orkest uit- Ook al een. die naar
dc zestig loopt, maar hoe frisch nog
en jong. En een oogenblik Inter Hon a
Durigo. een alt met hoogc tonen, als
een sopraan. Een van dc gasten ver
telt. hoe hij onlangs, midden op de hei,
een radio-avond heeft doorgebracht
met de mooiste muziek van heinde cn
ver- „Hoe ver gaat niet het raensche»
liik vernuft!" zucht hij, vol bewor.uc»
ring voor zijn medcmensch- Ja, dc we»
rcld wordt klem. Op de klcins:c ncgv»
rijen in de afgelcgcnstc hoeken roepen
zc dc wereldsteden op Parijs staat aan
hun deur, Londen ligt op één minuut
;fstand, Berlijn staat dag cn nacht
klaar. Eenzaamheid, waar zijt gij ge»
bleven? Verveling, waarheen zijt gij
vlucht?
Maar wij laten het orkest van 't Con»
ccrtgcbouw verder zijn programma af#
werken onze gastheer is toch waar»
lijk niet tevreden over wat zijn loud»
speakers hem daarvan overbrengen. Het
moest moer zijn, in een toestel met
vier lampen. Hij zal er over schrijven
naar Hilversum of dc wolken cr over
ir.terpelleeren die dc geluidsgolven
tegenhouden misschien. Maar intus»
schcn keeren wij naar Daventry terug
cn krijgen vandaar een duet tc hooren
in Devonshire dialect cn een in
cockney»dialect, waarvan de woorden
ons dus grootendeels ontgaaq zelfs
Limburgsch en Groningse!: dialect zou»
den ons niet treffen en die vallen nog
wel in ons eigen vaderland voor. Dan
treedt een juffrouw op, die komische
liedjes zingt, of Bever spreekt, zooals
dat in het variété met overschreeuwde
stemmen altijd gebeurt. Hier klinkt
het zoet geruisch niet van den handen#
val. Laat ons voor de stakker hopen,
dat het niet is om onverschilligheid
van het publick, maar alleen omdat
zc in 't uitzendstation staat te zingen
voor het apparaat, dat geestdrift noch
beleefdheid kent-
Naar Parijs! Een piano#voordracht,
met den eigenaardigen klank van de
vleugels van Erard of Pleyel. Hen
tenor, die een gracieus, echt Fransch
lied, voordraagt- Dan een solo uit die
Mcistersinger von Nürnbcrg san
..Rïesjaar W'.iknêrr" zegt de toesprckcr-
En eindelijk, wanneer Parijs zwijgt,
Daventry, dc onuitputtelijke, opnieuw.
Dezen keer vertelt hij nieuwtjes, waar
wij met een half oor naar luisteren,
over oc weersverwachting, met sneeuw
cn regen (hrr!) en over dc marktprij»
zen. van 1c koffie cn nog weer van dc
koffie.
Maar dan is het ook tijd om afscheid
tc nemen en wij bedanken onze vrlcn»
delïjkc gastvrouw hartelijk en vertrek
ken en kijken buiten de lucht cr eens
op aap, die den heelen avond gediend
heeft tot geduldig voertuig van al die
fraaie muziek en ons nu op eens niets
meer tc zeggen heeft. Wel mocht deztn
nvond een onzer verklaren:,.dat er meer
tusschen hemel en aarde is. dan waar
wij van droomen-" Maar Shakcspeaic.
die dat een van zijn personen ia
Hamlet zeggen laat, heeft zelf van deze
merkwaardige klankoverbrcngfing door
de lucht even weinig denkbeeld gehad,
als wij die nu leven besef hebben van
wat er na ons nog door het mensche#
lijk vernuft zal worden gevonden in de
schatkamers der Natuur.
Als ik onderwijzer of leeraar was,
zou ik zulk een klasse van toehoor#
ders willen hebben als de man, die het
uitzendstation beheert. Hij spreekt of
laat spreken en krijgt geen antwoord.
Dus ook geen domme „woorden,
om niet te spreken van tegenspraak.
Hij heeft geen moeite om dc orde to
handhaven in de k'usse, --..ut zc is
vol goeden wil om tc leeren cn buiten
staat om hem ;c sarren. Als - :j -.-A
al eens verveelt, liem nooit. En dc.
vergelijking van de Tadio»uitzendmg
met ccn klasse leerlingen is zoo wei#
nig fantastisch, dat -de toehoorders
wanneer zij inaar willen er talen i-n
ïcn eren. Dc man van Daventry
geeft tn-alles aan wie met dc Enp„
iohe uitspraak worstelen, zonder da-
hij het zelf vermoedt. De Duitsche
stad Munster zendt Spaanschc lessen
it. Is dit de oplossing van het vraag»
stuk der wereldtaal, dat wij elkaar op
onzen s'.oel wederkccrig taalonderwijs
•llcii geven, zoodat we op den duur,
door Europa reizende, elkaar zullen
toer. ken in dc landstaal?
Ik voor mij heb nog iemand te be#
danken. Het uitzendstation van Hil»
versum, dat dc energie van dc onder#
neming gehad heeft cn. als ik het goed
begrepen heb, toch nog niet in weelde
baadt. Wie tot de luistervinken be#
hoort cn geen bijdrage stuurt, in ver»
band met z.ijn vermogen. is toch
eigenlijk een parasiet, die profiteert
van andermans werk, zonder hem
daarvoor de vergoeding tc geven, 'die
hij noodig heeft om zijn werk voort
tc zetten.
En als nu de bijgeluiden verdwenen
zijn. dc seinen niet meer dc muzicK
doorkruis.:-., dc pogingen van angstige
zoekers niet meer door de muziek
gillen, dun nadert radio haar vol#
maakthciil. En dat komt, niemand
weet wanneer, maar dat hot komt is
zeker. Dan zal er ook geen huis meer
wezen zonder radio, want die is be<
stemd algemeen goed te worden. Zoo#
als een huis ramen heeft, Z3l het voor#
taan ook ccn radio»focst.hebben,
zoodat de deur van ieder huis ope-«
gaat naar de wijdheid van de wereld.
l'i.
