Haarlem's Dagblad | 1926 | 13 februari 1926 | pagina 10

HET ONDERWIJS IN ENGEUND

BUITENLANDSCH OVERZICHT

MEDISCHE BRIEVEN

HAARLEM-S DAGBLAD ZATERDAG 13 FEBR. 1926

KENNIS EN KARAKTEk

De nieuwe zetels in den Volkenbondsraad

Griekenland wil den vrede

60 millioen minder op het budget

onzen correspondedt)-

Londen, 10 Februari.

De vraag Lc-e rle Jci^e mannen van io-
genwcor-i.g b-.t K-s: kunnen l-:a voor
bereid voor den strijd van hc: leven
in den laat6t«n tijd in Engeland xaeer
dan ooii op den voorgrond gekomen iiu
de Br.iseha minister van Financiën of
vel kanselier vaa de schatkist, Winston
CburchtÜ, op iviircnle '_r_»
zijn strijd voor l-vru-r.iging do p?a voor
onderwijs me: oen slordigs resrir
dre gt te verminderen

Di: heef; vanzelf tot de vraag gele d of
kennis, ooi wel «Is boeken g-- eerdlwid
aangeduid, wel het belangrijkst'- is iu do
opvoeding der jeugd en o: Gei niet beier
zou zijn om een heeleboel van ii e onprac-
iieche rommel overboord :e g- -ven eis tnear
aandacht te schenken aan £arak:«rvor
mir.g er. gerond verstand.

Een kennelijk vours:ander van de laat
ste opvatting, een zekere heer Cuniinge.
heeft dezeï dagen «en brief gezonden aan
de T'nh.1% die zeer de aandacht heeft ge
trokken. Hij is een der organisatoren van
een genootschap, dat. in den oorlog opge
richt, zich tot taak -telde oni nieusJhen
ran verdienste, iite door de tijdsorast-ia-
digheden in moeilijkheden waren geraakt
ae- betrekkingen te helpen. Hij was in
tien jaar tijd da:r r ia keticts gskcmca
me: oen grcoio twaalfhonderd engeiuks-
vogels, die ondanks zorgvuldige op--
ding en goed onderricht toch totaal had
den gefaald in hun pogen om «en -succes
van hun loopbaan te maken. Dit bracht
hem ertoe om :o zeggen dat op de ecli-.-->".
banken opgedane kennis c:i ghnsrijk af
gelegde examen.-, niet ds zainsta waar
borg geren voor de toekomst, cn dat ka
rakter I,waarmee hij waars-:::-.;::U:< p-:r-
aoonlijkbeid bedoelt' eigenlijk -v ies

Natuurlijk is c:t schromelijk over-Jre-
ren, bij karakter en gezond. :r,d kan
een F.take mate van kennis niet worden
gettrist, wil men van zijn werk een succes
maken en hei óp de eehoolbansten geleer
de komt ia het latere leven eoms op de
meest onverwachte oogenblikkea te pas,
tnsar ca voorbeelden die de heer Cumings
aanhaalt (van een schoolmeester b.
de meeei-omvargrijko kennis van w
kunde. vjjl Europeescfce uien, plus
Grleksch en Latijn, J e toch een misluk
king was omdat hij geen orde kon hou
den) lijn treffend cn overtuigend, ea too-
zien. dat wetenschap alleen in Eet prak
tische leven onvoldoende waarborg
slagen heeft.

Nu wordt op de Eneelseha echo "ten over
hst geheel meer aandacht gewijd aan de
vorming van karakter dan in Tele andere
landen van Europa, ea volgens de opinio
van het vasteland gaat Engeland daarin
vaak «e ver.

Alle scholen, maar vooral de zooge
naamde „publics schools", d. i.
openbare maar bijzondere scholen
middelbaar onderwijs, geven een deel van
de levuren aar. verplichte «portbeoefe
ring onder leiding der leeneer, en ver
der ie het heele onderwijs en is de om
gang van leeraren en leeriiagaa. ie in een
woord de geheele schoo-opvatrirg gericht
op het vormen van d« jeugd to: mannen,
die in hun later leven door hun gedrag
de school, die hen heeSt opgeleid, zullen

De belastingen in Amerika

Br wordt een liefde voor de ..School" in
aangekweekt, xooals men die elders tti:-t
kent en die het heele leven door een „old
bcv" bijblijft.

Ik herinner mij hoe enkels jaren ge'--
den de bekende Engelsche schrijver Sir
James Barrie eens sprak van he: antrvs-
kenbatr „ie«:" dat de leerlingen van En
gelscfae „public schools" in hun. later
leven meekregen. Hij, als Schot in Schot
land opgevoed, kon hei niet verklaren,
maar da: het er was viel niet te looche
nen. Een zekere ingetogenheid, een grco-.e
mate van zelfbewustheid, iets superieure...
Kortom, iets anders dan dat wat gewone
stervelingen meekregen in het leven.

Het :s niet wetenschap, war.', al leveren
de „public schools" jaarlijks wat goede
exemplaren af, en eeniga anderen die
blrnian in sport, de groote zest is wat
kennis aangaat geenszins beier dan de
producten van „secondary schools", die
te vergelijken zijn met onze middelbare
scholen. Toch gaf dat „iets" aaa de old
boys een schreefje vcor boven hun naasten
en het moet m.i. wel dat „iets" zijn. dst

r.gs met het -woord karakter
bestempelt

Ku hoeft 0:1 langs liet Hoofd van de be
kende Mil! 11 U School, M. L. Jacks een
iewng. gehouden over do waarde van dt>
l'ubho School, waarin hij tracht de vrij
algemeens opvatting, dat die scholen klas-
segeest of kl'.ekgee»: cn tmobisa» kweeken
beantwoordt met de cptnerktag da: lij
openetaan voor alio klassen van de bevol
king, mus de leerlingen van mlcvermo-
:e I.-is g.,-i v .1 uiiug tobaesi cm een
iieurs to verdienen. Dat :s zeer jutst. Al
die scholen houden «CiligA plaatsen open
voor „scliolcr «Hip-boys" van bu teuaf en
die jongens worden volstrekt niet door de

dere jongvi» en de leeraren met den
itek aar-gvz;.-!.: integendeel, zij worden ge
hocl a'.6 gei ijken beschouwd, ea door velen
zelfs als hun betoren, omdat zij ztch door
itgen vlijt, «icor eigen verdienst* hebben
>pgewexkt en een sieraad voor dc school
zijn.

Voorts word: de Bngelsche .school vaak
wat onderwijs aangaat vooral op het
ilaud met «enige geringschatting
aangezien, maar ook dat is, geloof ik, niet
heelemaa'. gerechtvaar.l:ed. AU men de
examen-opgaren zier. als men het huis-
n joegen scholier ine: aan
kan m»n r- oveel verschil in
o-«t bemerken tusschen het
Werk vait Engelsche jongens en d c in ons
land b.jvoorbeeld. En het fok, dat sport
verplichtend ii, maakt dat voetbal, orieket
andcro'ploegenspolen niet in een harts
tocht ontaarden, waardoor het huiswerk er
onder zou lijden. Meisjeskostscholen
vooral dio waar zeer rijke ouders hun
dochters heenzenden voor het volico
van haar opvoeding, suah daarentegen
dikwijle ver achter in onderwij; "bij de
gewone meisjes-burgerscholen, doch er
zijn er ook in die categorie welke het
cmderwijipeil hoog houden.

h« feit, dat de beste producten
van „public echoois" heel dikwijls arme
maar begaafde jongelui zijn geweest. Het
ie wel een bewijs van den democrat ischen
geest en de verziendheid der filantropen
die dv is-;— 1 >- -r.';-r»ch:en voor de.
..scholarships" d er scholen. dal -rij er
in tal van gevallen de voorwaarde aan
verbenden, dat ze moeten wordets gegeven
leerlingen, welke de beurzen
bet meest noodig hebben.

Dit neemt de smet van die bijzondere
scholen af dat zij een privilege zijn voor
de rijken en deze daarmede een voornprong.
geven in het leven boren eren begaafde
minvermogenden.

Het Engelsche „Public f?ohool"-«ietee! 1
dueei: reeds ui! «ie m ddeieeuwnn en is
cogrcêiil uit dat d«r oude Voost-r- o: ab-
dyechoien. Zoo is Westminster Stbool
de bekende dagschool in da schaduw der
Abdij, waar de jongens in bo«ogen hoed en
zwarte jas heengaan cr een met een zeer
eerwaarde trad tie, maar die school en
Paul'; en b.*. Kings College School
vallen ia een andere niet «en lagere!
categorie -lart «3e -roemde echolen van
E'-eo en TT arrow, MzrlKorough en Rusby.
otn van de tientallen andere provinciale
oude koetecholen niet te spreken. Bn wat
men ook van hes Engelsche onderwijs m»g
zeggen, he: heef', ontegenzeggelijk een
heele reeks van groote mannen voorfge-

Tc. y. x.

BURGERLIJKEN STAND

ZAND VOORT. Geboren: Robert, x.
van R. Loos er. A. Baunink, Jan Gijebert,
z. van C. J. Dalman en A. Koper, Willem
t. van J. H. Dam en P. H. Kar.t,

OverledenD. van der Plas, 7-t j., 0. Sf
van der Me:;, 25 j.

Ge huwJ. J. Voeren en E. M. van der
Schinkel.

Ondertr-'-nwd: D. Drommel cn T. Smit,
A. van Niekcrk en A. A. Tan den Bos.

HEEMSTEDE.

Bvallen: P. Akkcrmanssv. Staveren,
d. A. v. \Valsem»Dekker, d. P. A.
M. N. Mul!cr»v. d. Pcrcl. z. C. G.
Strack v. SchijndcbScvce. d. A. M.
Hopman«Tant, d. A. M. E. Hup»
kens«v. d. Eein, d.

Overleden: J. J. Scbcffer. 24 j.

De Volkenbondsraad-
Dc „Daily Telegraph" noemt als
waarschijnlijk de meest bevredigende
oplossing van het vraagstuk der nicu»
wc zetels dn den Volkenbondsraad,
voor zoover het de Braziliaansche eau»
didatuur bctrett, dat den drie Zuid»
Amcrikaanschen staten om beurten
ccn zetel wordt toegewezen. Hierdoor
zou voorkomen worden, dat er tus»
schcn de drie staten naijver zou wor»
den gewekt. Het blad zegt verder
„De candidatuur van Spanje zou hier
(in Engeland) waarschijnlijk heel wat
minder oppositie gewekt hebben, als
die niet op zulk een nog al ruroocn»
ge wijze gepousseerd weid. Het zij ge»
zegd. niet in Madrid zelf Spanje, zegt
dc „Daily Telegraph", is in ieder ge»
val eeuwenlang eca groote mogenu-
hcid geweest en azs dc eerste neutrale
staar, die actief met den Volkenbond
samenwerkte-

j Het blad heeft weinig ten voordeelc
van een candidatuur van Polen te
zeggen en wijst er op. dat het voor»
naamstc argument daarvoor, namelijk
dat den Polen een zetel moet worden
I toegewezen, ten einde het niachts»
evenwicht weer te herstellen, er in het
geheel geen rekening mede houdt, dat
de reden van het bestaan van den
Volkenbond is. om dc oude theorie van
het machtsevenwicht voor altijd te ver»
bannen.

Dc Zwecdsohc pers van alle partijen
j verzet zich, afgezien dan van den aan
Duitschland beloofden zetel, ten sterk»
stc tegen elke uitbreiding of wijziging
van den status van het ledental van
j den Volkcnbondsraad.

I Het conservatieve blad „Svcnska
Dagbladct" herhaalt dagelijks dat Zwe»
den zich tegen een dergelijke poging,
i welke den Volkenbond groote schade
zou doen moet verzetten. Het libe»
nic „Stockholmstidnungen" spreekt
op dcnzelfden toon.
I „Socialdemocratcn". het blad van de
regeeringspartij, wijst in een hoofd»
artikel op het gevaar, dat den Volken»
bond door ccn dergelijke manoeuvre
bedreigt. Het blad besluit met tc zeg»
gen, dat het dwaas zoij zijn, wanneet
ccn speciale Volkenbondsvergadering
bijeengeroepen om een besluit te ne»
men inzake dc intrede van Duitscji»
land en hoofdzakelijk bestaande uit ge»
legcnhcidsgedelegecrdcn over zulk ccn
belangrijke quics'.ic als de samenstel»
ling- van den Volkcnbondsraad,
beslissing zou nemen-

Dc kleine sta.tcn zouden in zoo'n
manoeuvre een ernstige belemmering
van dc ontwikkeling van den Volken»
bond zien.

Griekenland.

Naar dc „ümes uit Athene meldt,
heeft generaal Pan ga los een verklaring
afgelegd naar aanleiding van dc in de
buïteniandschc pers gerezen vraag, of
dc hernieuwing van dc Gricksch»Joc«
goslavische alliantie al dan niet met
voldoening zal worden ontvangen- Hij
heeft dienaangaande gezegd, dat G:ie=
kcnland volledige overeenstemming
met Joegoslavië wensebt- In deze rich»
ting wordt gewerkt cn men gelooft, te
zullen slagen- Zoo-als wij de Albanec»
j scfae minderheden in Griekenland
I hebben erkend, zegt dc generaal, zoo
erkennen wc ook dc Slavische minder»
[heden in Macedonië Het bestaan van
een Gricksch'Joegoslavisch verdrag
kan op geen enkele manier de ontwik»
kclsr.g van onze buitengewoon vriend»
schappelijke verhouding tot Italië be»
invloeden.

Met Joegoslavië hebben wij ge»
mcenschappclijkc belangen in den
Balkan, terwijl met Italië, dat een

machtige Middellandschc Zcc»staat
is, wü dc belangen van die zee ge»
mer hebben- Wij onderhouden vriend»
schappelijke relaties met deze twee
landen, maar tegelijkertijd zullen wfc
evenmin vergeten dc verhouding tot
Frankrijk er. Enge.and niet

omdat zij machtige Wcsterschc staten
zijnj maar omdat zij op den Balkan
Griekenland in het verleden meer dan
eenmaal hebben bijgestaan en Gric»
kcnland is niet ondankbaar. Sinds al
deze machten den vrede trachten tc
verzekeren cn wjj juichen ccn vrede,
welken ook wij zoo hoog noodig heb»
ben. slechts toe zal Griekenland in
algchede goede verstandhouding met
dc groote mogendheden cn met al
zijn buren blijven.

Uit Amerika.

Op wat voor zonderlinge wijze de
zucht om de belasting tc verlagen,
waarin de republikeinen cn democraten
eensgezind zijn, overdreven wordt,
kan blijken zoo wordt uit Washing
ton aan dc „Times" gemeld, uit een
door den Senaat genomen besluit,
waardoor de ge'neelc belasting vermin
dering zelfs in gevaar komt.

Oorspronkelijk had dc staatsaccrcta»

s van Financiën Meillon aangefcon»
digd. dat dc toestand van de Schatkist
een venmimlering van de belastingen
met 290 millioen dollar zou toestaan.
Later verklaarde Coolidgc dat naar
zijn mecning dit bjdrag zonder ge»
vaar tot 325 millioen verhoogd kon
worden. Het Representantenhuis
minderde daarop het belastingbedrag
met 330 millioen dollar. Daarna gïn«j
de wet naar de Senaatscommissie van
Financiën, dlc, nadat de staatssccrcta»
Financiën intusschcn opnfeiri
een overschot kon tot stand brengen,
kortweg het bclastingcijfer met 352
millioen dollars verminderde.

Nu heeft dc Senaat hier en daar
weer posten geschrapt, zoodat tenslot»
te een belastingvermindering vi
millioen dollar tot stand kwam.

Naar aanleiding daarvan verklaarde
senator Smoot, cenigszins met de waar
hcid in overeenstemming, dat daarme»
dc dc wet volkomen tc niet was ge»
daan. omdat het de bedoeling was, dc
successiebelasting van 40 tot 20 pCt.
te verlagen, terwijl zij rbans volkomen
geschrapt werd. De verlaging van de
successiebelasting was slechts moge»
lijk door dc opbrengsten de ver»
{na-kelijfcheidshelastini! cn ae a-utomo»

DE HERVORMING VAN HET za:m zijnde bekwame Hollanders, da

KIESRECHT. gelcgcnluid voordoen om de door hen

Briand heeft in dc wandelgangen van >n onze vlicgdicnsten cn industry ver-

den Franschen Senaat ofliciccl ver» zamelde kennis, van deze zoo hij. uit»

klaard. dat hij de quacstic van vertrou» stek interessante, doch moeilijke
zal stellen nopens het herstel

het arrondissemcntkicsrecht.

SENSATIONEELE ONTHULLIN»
GEN VAN DE „VORWAERTS".

dustric vruchtbaar tc kunnen maken.

Dc heer Koolhoven die tot kortgc»
leden in ons land als constructeur aan
de Nationale Vliegtuig Industrie ver»
bonden was. heeft n.l. ccn Intcrnatio»
nale organisatie gccrcccrd, ten doel
ad»

Dc mtai»tU<<M ..Vorwaeru" «at. l>«Dbcr,J« het ccpUtjlccicn
hult in ccn artikel ScTllclJ „Onder. -üccrcnd.Luchtv.crtkun-l^c tn-cnicur.

bureaux, in verschillende landen.

aardscsh Hongarije" gehcia

betrek»

kingen tusschen Graaf Bcthlcn cn Hcj»

,.,.v„ P| Het is zijn doel, om in dc leidende
Rassenschutzier. zoowel P°sitics van deze bureaux Hollanders
den achtergrond van dc valschmun» tc plaatsen.
tcrs»affairc. Wij beihocrven over den heer Kool»

Het blad beweert in het bezit te zijn hovcn zt'lf.» waarlijk niet veel tc schrjj.
van documenten welke bewijzen dat ven- ccn '°der weet dat hij reeds 15
iedere openbare nationale vcrcenigmg iJttr mc: schitterend succes vlieg tui»
tn Hongarije een geheime organisatie bouwt, dat hij gedurende dea

bezit :n welker leiding rcgccrutgsledcn wereldoorlog een der voornaamste
naast leden der Kas&cnschutzlcr zete» constructeurs voor de geallieerde lucht»
ien. die in hc: openbaar ais tegenstan» strijdkrachten was. dat hem de eer
ders van Bechlen optreden. De be» toc-komt reeds in 1919 het allereerste
larigrijkstc dezer organisaties zijn dc gesloten Verkeersvliegtuig te hebben
Bond van Maatschappelijke Vereeni» gebouwa. en dat liet eerste en cenig
gin-gen genaamd „Tcsz" en de zooge» Jmotorig vliegtuig der K. L. M. door
naamdc Broederlijken Bond. Dc prcsi« hem ontworpen is. cn de Hollandscl.e
dent van beide bor.dcn is Baron Perc» industrie eer aan doet.
nv. Naast de zakenleiding s:aat ccn Hij is een man van mternatioaale
politieke directie. In beide directies reputatie op dit gebied; over de ge»
zetelen hoogc regccringsautoriteitcn heele wereld treft men F. K. vlieg»
cn militairen zoodat dc eigenlijke tuigen aan. en als laatste blijk van
macht van Hongarije in handen dezer waardecring van Engelsche zijde mag
organisaties berust. Naast Bcthlen bc» genoemd worden zijn benoeming iot
hooren tot de leiding Nadossy, Bis» Fellow of Royal Aeronautical Society,
schop Zadravccz, rechters, advocaten, de belangrijkste ingenieurstitel op dit
staatssecretarissen en dc beruchte gebied.

Ivan Hejjas, De organisaties hadden Over het doel der organisatie kun»
een inval op het oog tn T»jwho*S!owa» ncn wij het volgende zeggen,
kije, voornamelijk Karpaten-Rusland. Da luchtvaart cn vooral de kurger»
Dc daardoor ontstane verwarring zou luchtvaart' is geroepen cn w zeer
benut worden tot het uitroepen \an spoedig om een groote rol in ons in»
het Koninkrijk Hongarije., Dc kosten
der onderneming zouden door het ver»
valschen van Frankbiljctten gedekt
worden. Interessant is het tc verne»
men. dat dc politieautoriteiten, die
het onderzoek naar dc valschmunters»
affaire geleid hebben behooren tot de
geheime organisaties. Tot de leiders
van drn Bond van Broeders behooren
ook l'liiin cn de rechter Paulay. De
geestelijke vader van de gchccle ben»
de is volgens dc „Voywaoris" de chef
van het departement van oorlog, over»
stc Fischer die direct onder Bethlcn
staat.

VERMOEDELIJK GEEN .MIJN»
WERKERSSTAKING IN
ENGELAND.
De Engelsche Koninklijke Steenkool»
commissie zal vermoedelijk haar rap»

bielbclasting; doordat men dcz.c be» port tegen hct cinde dezer maand in-

lastingen eveneens geschrapt heeft." r>

heeft men het middel weggenomen, op
grond waarvan de successiebelasting
zou worden verlaagd.

Thans is ccn onmogelijke toestand
ontstaan, zoodat dc wet opnieuw In
haar geheel in gchandcling moet wor»
den genomen, wanneer zij voor dc
commissie uit beide Huizen komt.

VERSPREID NIEUWS

DE JOUVENF.L TE CONSTANT!»

NOPEL.

Uit Constantinopel wordt medegc»
dccld. dat Dc Jouvenel. de Fransche
hooge commissaris voor Syrië aldaar
op zijn doorreis raar Angora is aan»
gekomen.

FRANKRIJK EN BELGIë.

Vandcrveldc heeft opnieuw aan den
Quai d'Oraay met Briand geluncht
Slechts Barthelot en De Brouchcrc waij
ren hierbij tegenwoordig.

De ministers zetten de Woensdavond
begonnen bespreking voort over dc
houding, welke België cn Frankrijk zul
len aannemen met betrekking tot het
verzoek van Duitschland. een perma»
nenten zetel in den Volkcnbondsraad
tc verkrijgen.

Naar men weet eischt België ook
zulk een zetel Op. Onder dc gegeven
omstandigheden is Frankrijk bereid,
Belgic- daarbij tc steunen.

Dc gedachtcnwisseling liep eveneens
over de effectieven in het Rijnland.

Toen Vandcrveldc en Briand afscheid
namen, spraken zij hun voldoening uit
over dc nauwe overeenstemming, die
in zaken van internationale politiek
voortdurend tusschen Frankrijk cn Bel»
gic blijft bestaan.

Vandcrveldc vertrok Donderdag om
half drie uit Parijs.

dienen- De publicatie cr van zal dan
onmiddellijk volgen-

Ondcrtusschcn toont men aan weers»
zijden ccn redelijke gezindheid cn <!c
„Westminster Gazette" verklaart zelfs,
dat cr zoo juist een aanzienlijke ver»
andcring ten goede in den toestand is
gekomen, cr aan toevoegende, dat ,,vc»
'en van hen, die het beste In staat zijn
om zoowel dc mijnwerkers als de mijn»
eigenaars te bcoordeelen, van meeniug
zijn, dat de kans op een spoedig con.
tlict thans voorbij ia-"

KAMERONTBINDING IN JAPAN?

Reuter meldt ons uit Tokio
Ten gevolge van dc coalitie tusschen
de Seiyockai cn de Dodokat partijen
(dc laatste partij bestond uit 26 oud»
ieden der Seiyockai) telt de opposit.c
nu 160 leden tegen 164 leden der re»
gcciingspirtijen-

De waars«ihijnli;kheid van een ont»
binding van het parlement neemt toe.
De houding van de Sèiyockai«partij met
90 leden zal in elk geval den doorslag
geven.

Dc regecr\ng zou a.s. week de ont»
binding van het parlement vragen, m
dien dit tegen dc herziening der doua
ne»rechtcn zou stemmen-

LUCHTVAARTNIEUWS

DE PLANNEN VAN KOOLHOVEN
M_cn schrijft ons:

Naar het Haagsche Aneta»kantoo:
verneemt, zal zich binnenkort, voor
verscheidene in de Vliegwereld werk»

ternstionaal verkeer te spelen.

Merkwaardig is het to zien, dat oude
tvcstlgdc fabrieken die zich tot nu
toe op dc productie van transportraid»
delen hebben toegelegd, meer cn meer
tot den bouw van verkeersvliegtuigen
overgaan.

De oude. geroiitineerdo fabnkan»
Jen hebben dc moeilijkheden van den
fjfegtuigbouw echter zeer goed begre»
pen en nu zij eenmaal door dc reus»
achtigc vooruitgang van hc-t vlieg we»
zen gedwongen zijn hun bedrijf voor
deze nieuwe tak uit te breiden, wen»
schen zij hun risico tot ccn minimum

beperken. De internationale bureaux
van den heer Koolhoven voorzien nu
in den wensch van deze fabrikanten
om zich tegen dere onbekende risico te
beschermen. Behalve met leveren van
ontweypen .speciaal bewerkt voor het
doel van icdcren fabrikant afzonderlijk
cn geschikt om in diens fabrieken tc
worden gebouwd, houden dc bureaux
zich bezig met het tot stand brengen
van connecties tusschen dc fabrikanten
en de makers van spcciaabartikclen
der vliegtuigindustrie. Verder wordt
toezicht gehouden op den bouw ten»
einde tc kunnen gurandecren, dat de
machines zullen voldoen aan de moei»
lljkc voorschriften van het luchtvcr»
keer in alle landen.

Waarom nu uitsluitend Hollanders
zullen worden gebruikt?

Naar dc mecning van den heer
Koolhoven die door zijn langdurige
fabricksondervinding in het buitenland
wal mag geacht worden hierover te
kunnen oordeelen, zijn Hollanders bij
uitstek geschikt voor het bovenotn»
ichrijven doel daar zij niet alleen zich
uitstekend -thuis gevoelen in het bui»
tenland cn hui» falen machtig zijn,
waardoor overplaatsing geen bezwaar
oplevert doch ook kalm cn niet wild
optimistisch zijn. een noodzakelijkheid
in zulk ccn positie. buitendien zijn
Hollanders in verscheidene industrie»
landen zeer gewild.

Aneta verneemt verder, dat het do
bedoeling is alle takken der luchtvaart
te behandelen, zooals ook het uitwer»
ken van plannen voor luchtlijnen, het
aanleggen van vHeghavcns. kortom al»
les wat aan deze nieuwe branche van
wereldtransport vast zit, zoowel to
land. als tc water.

Wij hopen nu dat vele jonge Ho!»
landers, die alreeds aan ecu goede
toekomst in hun geliefd vak begonnen
to twijfelen, nieuwe moed zullen vat»
ten en zullen truchten tc profitccrcn
van de organisatie van onze bekende
luchtvaartpionier Koolhoven, teneinde
den Hollandschcn naam op luchtvaart»
gebied over onze grenzen tc dra»
gen.

IETS OVER LICHAAMSTEMPERATUUR

De mcnsch, behooreod tot de warm»
bioedigen, heeft een JichaamstciDpcra»
tuur die in gezonden toestand altijd
nagenoeg 37 gr. C. bedraagt. Daar wij
nu weten dat oijna overal op aarde dc
luchttemperatuur gewoonlijk ver daar
beneden ligt rijst bij eer.ig nadenken
dadelijk de vraag opWaaraan ont»
leent- ons lichaam die hoogc tempera»
tuur? Wij begrijpen dat er in het le»
vende lichaam een bron, ccn oorzaak
voor die warmte moet zijn- Buften het
Eohaam, weten wij, wordt warmte ge»
woonlijk verkregen door verbranding
van daarvoor geschikte stoffm, soms
ook door wrijving, soms door middel
van den electrisdien stroom. In elk
dezer gevallen hebben wij te voren iets
anders, waaruit door een zekere wer»
king, bewerking of omzetting warmte
wordt verkregen- Warmte is zooals
men zegt, een vorm van arbeidsvermo»
gen en «ij wordt op verschillende wij»
2en verkregen uit andere vormen van
arbeidsvermogen- Elcctriciteit of elee»
trisch arbeidsvermogen kan
in zekere toestellen worden omgezet
in warmte (electrische kachels, strijk»
ijzers, gloeilampen ook). Wrijving, het
van onds bekende middel ter warmte»
productie (vuur maken door wilde
volkeren enz-) verkrijgen wij door de
kraefct onzer spieren, die dc te v«i»
warmen voorwerpen on de- krachtige
drukking langs eikaar bewegen- De
voorwerpen krijgen van ona r b e i d s»
vermogen van beweging cn
'dit wordt weer evenals het c 1 cc trisch
arbeidsvermogen omgezet in warmte-

Maar de meest gebruikte wijze om
warmte tc verkrijgen is die door ver»
branding, waarbij weer een au»
dere vorm van arbeidsvermogen eigen
aan brandbare stoffen, wordt omgezet
in warmte, namelijk hun scheikun»
dig arbeidsvermogen.

Het scheikundig arbeids»
vermogen van steenkolen, tun,
hout, petroleum en andere brandstoffen
wordt bij hun verbranding, dat wil zeg»
gen hun (scheikundige) verbinding met
een deel van de lucht, namelijk met dc
zuurstof, veranderd in dien vonn van
arbeidsvcitnogcn dien wij als „warm»
te" waarnemen. Dc nztuurkundc leert
dat wat wij als warmte voelen, be»
staat in beweging, levendige onderiin»
ge «beweging van dc kleinste dcelen
waaruit dc „warme" voorwerpen .be»
staan-

Wanneer wij nu op allerlei natuur»
kundige bijzonderheden die hiermede
in verband staan, niet verder ingaan,
doch ons tot het ailernoodigstc bepa»
ien, dan moge dus nu bekend of begre»
pen geacht worden dat allerlei stof ren
zoogenaamd scheikundig arbeidsver»
mogen bezitten, dat bij hun verbran»
ding (oxydatie) overgaat in warm»
te. De warmte zelf center kan nu weer
in andere vormen van srbeidsver»
mogen overgaan- Zoo weten wij 5m»
mers dat de warmte, die in <lcn vuur»
haard uit steenkolen wordt verkregen,^
I het water in den stoomketel tot kokedl
I brengt, waabij stoom wordt gevormd,
die, in spanning gekomen, den zuiger
I sn beweging .brengt, waardoor cm weer

via zuigerstang én krukas met ver»
schillend ingerichte machines dc meest
ingewikkelde bewegingen tot stand
gebracht kunnen worden-

Maar ook kan uit beweegkracht
weer electrisch arbeidsvermogen wor»
dea gemaakt en daaruit weer licht cn
ook weer warmte. Mer» kan dus, de
verschillende vormen van arbeidsver»
mogen in elkaar omzetten. Aangezien
men nu arbeidsvermogen kan meten, is
men natuurlijk overgegaan tot een
vergelijking van het arbeidsvermogen
in zijn verschillende vormen.

Daarbij is toen gebleken, dat het
nooit gelukt een vorm van arbeids»
vermogen geheel in een bepaalden
anderen vorm om tc zetten, maar dat
daarbij altijd een deel overgaat in
warmte. Wanneer men geen warmte
verlangt, doch electriciteit of lioht of
arbeidsvermogen van beweging, dan is
dc gevormde warmte te beschouwen
als verlies. Bij een machine spreekt
men daarom van ouds van het „nut»
tig effect" waarmee dan bedoeld wordt
dc hoeveelheid arbeidsvermogen van
beweging verkregen uit het scheikun»
dig arbextevcrmogcn der verstookte
steenkolen.

Bij de beste stoommachines bedraagt
het nuttig effect ongeveer 16% van de
verbruikte scheikundige energie (ar»
boidsvermogen), de rest gaat verloren
als warmte.

Het menschclijk lichaam is nu in
alle opzichten tc vergelijken met een
stoommachine.

Ook in ons lichaam word* arbeids»
vermogen van beweging (levende
kracht) voortgebracht cn waarom het
hier nu eigenlijk gaat, ook warmte.
Beide worden verkregen uit de inge»
voerde steenkolen, ik bedoel natuur»
lijk voedingsmiddelen.

De voedingsmiddelen verbranden in
ons lichaam, wel niet met de gewone
verschijnselen van verbranding, name»
lijk met vuur o: zlamvvormLng, maar

toch langs allerlei omwegen geschiedt
ten slotte geheel hetzelfde. In ons
lichaam verbinden dc opgenomen voc»
dingsstoffen zich met dc zuurstof uit
de lucht, d-ic wij door de ademhaling
in ons lichaam opnemen cn met ons
bloed naar alle dcelen van ons lichaam
vervoeren. Evenals bij verbranding dc
eindproducten zijn Koolzuur, water ca
c.q. asch, zw is het ook in ons lichaam
Koolzuur en water worden door «ie
longen en door de nieren verwijderd
en de onverbrandbare resten, de asch
ve-rkat langs darm en nieren het
lichaam.

Maar de scheikundige energie, die in
de ingevoerde voedingsstoffen aanwc»
zig was, is bij de verbinding daarvan
met de zuurstof uit de lucht in andere
vormen van arbeidsvermogen omgezet.
Bij den mensch zijn dat de spankrach
ten der spieren die weer in den vorm

van arbeidsvermogen van beweging
aan de buitenwereld worden overgc»
dragen (Kinetische Energie, levende
kracht).

Verder weten we dat cr ook levende
wezens zijn die andere vormen van
energie produceercn, namelijk licht
(glimworm, lichtkevcrs cn allerlei
andere) en ook elcctriciteit (Sidderrog,
Sidderaal).

Maar bij allen, ook hij den mcnsch,
wordt tevens warmte voortgebracht.
Zelfs wordt het grootste deel van alle
ingevoerde energie omgezet in warmte.
Toch is gebleken dat het menschclijkc
lichaam heel wat zuiniger is met zijn
brandstof dan de beste stoommachine.
Want terwijl de beste stoommachine
een „nuttig effect" heeft van slechts
16% van de scheikundige energie der
verstookte steenkolen, blijkt ons
lichaam in staat het genot. voedsel
om te zetten in uitwendigen arbeid.
Al het overige gaat over in warmte.

En hiermede is zoo economisch mo»
gelijk, het antwoord gegeven op dc
vraag hoe ons lichaam komt aan zijn

warmte, die als regel zooveel hoogcr
is dan die van zijn omgeving. Het
heeft daarvoor in zichzelf een steeds
brandende vuurhaard. Men stelle zich
echter dien haard niet voor als op een
bepaalde plaats in het lichaam gelegen
zooals bij een stoommachine. Vooral
denke men zich niet dc maag of ecnig
ar.di r deel der ingewanden als vuur»
haard. Ook niet het hart, dat wel eens
daarvoor is aangezien. Dc verbran»
ding in ons lichaam, de WMrmtcproduc»
tie dus, geschiedt overal daar waar
ons lichaam leeft.

Het krachtigste leven, dc sterkste
stofwisseling, de levendigste scheikun»
dige omzettingen echter grijpen plaats
in onze klieren en spieren.

Ar.dcrc dcelen, zooals het gebeente
cn al die deelcn die alleen dienen tot
steui. en verbinding, hebben een veel
'minder krachtig leven cn dragen
slechts weinig bij tot instandhouding
van de dierlijke warmte. Dat dc
klieren, zooals men weet dc organen
die dienen voor de vorming van aller»
lei lichaamssappen (speeksel, maagsap,
darmsap en zooveel andere), bijdragen
tot verhooging der lichaamswarmte,
kan men gemakkelijk bemerken uit dc
„-rozigheid" die men zoo vaak na een
irijlkelijkcn maaltijd gevoelt, wanneer
allerlei spysvcrtcringsaklicren in leven»
digc werking zijn. In het laboratorium
kan de warmtc»productic in een klier
gemakkelijk bewezen worden door
de temperatuur tc bepalen van het
bloed dat de klier uitstroomt cn ver»
volgens ook die van het uitstroomen»
de bloed. Wanneer de klier in wer»
king is, blijkt dan het uitstroomende
Woed duidelijk warmer te zijn.

Dc tweede cn nog voorna-mer bron
van warmte vormen de spieren, dc
organen waarmee wij ons bewegen. En
ook dit feit kent iodcr onzer uit eigen
-ervaring. Ieder weet dat spierbewc»
ging vervyarm; En ieder die het koud
heeft, weet dat hij rich door bewc»

ging kan verwarmen cn brengt die
wetenschap in toepassing als hij in
den winter wat harder doorstapt, er
ccn stapje oplegt, zich warm loopt.
Hoe krachtiger onze spieren werken,
des tc meer warmte wordt cr ge»
vonnd Het lichaam heeft ge»
lukkig verschillende middelen
om teveel warmte ook weer tc vcrwij»
doren.

Nu wij dus weten dat wel overal in
ons lichaam warmte nntsftat, doch
dat dc meeste warmte ontstaat in die
-dcelen die het krachtigste leven, de
levendigste stofwisseling ondergaan,
dan doet zioh verder onmiddellijk
de vraag op hoe het komt dat dan toch
ajle dcelen van ons lichaam (inrwcndig
natuurlijk, daar aan de oppervlakte
immers steeds warmteverlies plaats
grijpt) ongeveer even warm zijn en
steeds die bekende temperatuur van
ongeveer 37 gr. C. bewaren.

Om dat te begrijpen hoeft men
slechts tc denken aan het bloed, dat
steeds ons lichaam doorstroomt, niet
alleen in groote kanalen, maar ook in
eindeloos vele. uiterst kleine kanaal»
tjes, zoogenaamde haarvaten. Deze
bloedsomloop geschiedt met zoo groo»
tc snelheid, dat elk deel van het bloed,
binnen ccn halve minuut weer op zijn
plaats van uitgang terug Is. Deze snel»
Je cn zoo Fijn verdeelde bloedstroom
neemt daar waar veel warmte wordt
geprocuccerd, deze onmiddellijk op en
Maat haar v.ccr af waar dc tempera»
tuur lager is. Door den bloedstroom
worden dus voortdurend a'.ic verschil»
len in temperatuur vereffend en
zoolang een lichaamsdeel behoorlijk
door bloed wordt doorstroomd kan de
temperatuu"- daarvan, als het lichaam
gezond -s. niet tc hoog stijgen, noch te
laag dalen-

Haarlem, 12 Fcbr. 1926.

DR. G. H. MULDER.