43e Jaargang No. 13088 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 19 Februari 1926 HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN per 3 maanden: Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Is ikom der gemeente) I3.57H- Franco per post door Nederland f3.87^. Afzonderlijke nummers 10-15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f0.57}$; franco per post f0.65. Directis, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 83, Post-Giro 38810 Telefoonnummers: Directie 13032, Redactie 10600 en Administratie 10724 UITGAVE DER N.V. LO'JRENS COSTER Directeuren J. C. PEEREE^OM en P. V.'. PEEREBOOM Hooti'redacteur: RGEEKT PEEREBOOM ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels 11.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bil abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiCn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per 'plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; buiten het Arrondissement dubbelen prijs. Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, V/ijkeroog, IJmulrien Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD Ter bespoediging en voor bet gemak van belanghebbenden ver» zoeken wjj voor de verschillende afdcelingen van ons dagblad de volgende nummers op te bellen: Voor berichten cn andere me» dedeelüigen of vragen voor de Redactie: 10600; Voor de Hoofdredactie: 15054; Voor advertenties, abonnemen» ten cn bezorging: 10724; Voor aangctcgenbeden van de directie: 13082 AGENDA VRIJDAG 19 FEBRUARI 2fed. Protestantenbond Dr. J- C. A Feller, Over de mannelijke en de vrouwe lijke zief, 8 uur. Keu j.-.siraniechu Wilhelminastraat: Psjrchofiyr.tlitzeOp den drempel van tirte werelden, B. V <J. Meer. 8.15 uur. ï.uxor tearoom: Concert 8—li uur. Cabar.-t Modern. Daotcn. Optreden *ai verschillende ariiAtcn. Tivc.lt, Tempelierwtraat, Dam en Boekamp, Ov erve enTenioonetellinz van werken van Ken Koeman. Heem»!ede: ..Het Wapen van Heem e'.ede". Openbar- PerjcineelrTerf alerag tan Itijka- en gerncenteporaonecl ie Heem stede «n Omstreken. Spreker do heer Ecbilf. ZATERDAG 05 FEBRUARI Stad" houWburg: He*. Sebouwtoor.ee], 6pringvl8«d. Theater ,.i>e Kroon. GrooUs Markt. Bios coopvooraiei'ing. 8 uur. Cinema Palace. Qr».>ot« Houtstraat: Blo» eoopTooraif ^mg. 8 uur Luxor Theater: BioooooprooraUlIlng Scala Theater. Elf ine. Houtstraat. B:os eoopvoorarel'tng, 8 uur. Lujcor tearoom: Concert 8—11 uur. Cabaret Modern. Dana.-c. Optreden vat Verech''.lende ar: :stei). TLvoli, Tempeiicr^fraat, Dansen. Boek&mp, Overveen: Tentoonstelling Tan werken van Kets Koeman. STADSNIEUWS De stemplicht-tegen standers Weer een propaganda-tocht Hedenmorgen 9 uur zijn de leden der familie Ovcrvtccjcn van den Slaperdijk te Schoten, die 3 dagen hechtenis moes* ten ondergaan, omdat zij niet aan den vtcmplicht voldaan hadden, weer uit het Huis van Bewaring ontslagen. Zij gingen eerst hun te Haarlem onderge» brachtc kinderen halen, waarna zij in optocht door de Gr. Houtstraat en andere Haaricmschc hoofdstraten naar Sohoten trokken. Opnieuw werd. voor» al door den vader, propaganda gemaakt tegen stemdwang. Hij riep luid: „zie hier de slachtoffer van de Neder» landsche regeering die 3 dagen in de gevangenis gezeten hebben omdat zij als protest tegen het parlementaire stelsel, niet hebben willen stommen!" Dc stoet trok veel bc-kijks. maar het aantal dat zich bij dc familie aansloot j was niet groot. Op net politiebureau van Schoten, in de Generaal Cronjéstraat werd con achtergelaten kinderwagen opgehaald. Daarna werden, door de zorgen der politie, dc kinderen per autobus naar den Slaperdijk vervoerd. De andere leden der familie gingen loopend naar huis. Voor het politiebureau te Schoten had zich weer een groep kijklustigen geschaard. Ernstige botsing te Leiden Twee auto's tegen elkaar gereden Onze Leidsohc correspondent seint ons: Vannacht zijn op den Haagweg te Leiden twee auto's, dc cene bestuurd door den Leidschen student M. C. N. G. M. en de andere door den beer F. J. A. H. uit den Haag, in volle vaart tegen elkaar gereden. Mevrouw B. kreeg ernstige verwondingen aan ccn harer beenen cn werd- in het politie» bureau verbonden De beide auto's ■werden ernstig beschadigd. HOLLANDSCH BLOEMBOLLEN. KWEEKERSGENOOTSCHAP. Het Hollandsch Bloembollcnkwcckers» genootschap houdt zijn algemecne ver» gadoring op Maandag 1 Maart te Haarlem. DATUMSTUKJES Haarlem, 19 Februari 1926. Van spijker tot hoogoven Dc schilder Herman Heyenbrock, vermaard door zijn schilderijen van iabr:ekcr.. is ccn zeer merkwaardig man Het toeval wilde, dat ik hem dc» zcr dagen on.snoette in dc bovenzalen van het Amstcrdamschc Veiligheids» museum, waar het „Museum van deti Arbeid" tijdelijk cn bcechcidenlljk is gevestigd. Een stoere, gebaarde, een» voudigc man. Er gaat kracht van hem uit; hij symboliseert den Arbeid die hij iu zijn werk zoo forsch tot uiting brengt. Breed cn zwaar gebouwd, iet» wat gebogen ki dc schouders, schijnt deze ruige figuur zelf het ideale model voor ccn reclameplaat van de Neder» landsche Nijverheid. Dat hij als schilder zelf een harde werker is, werd mij door een van zijn vrienden duidelijk gemaakt. „Draag hem één ding op. en hij maakt er vijf..." Een typische krachtfl» guur. In het Museum van den Arbeid openden zc dien middag juist ccn nieuwe serie. „Wat dc cultuur aan het ijzer heeft te danken" ia dc titel. Het is een tentoonstellinkje van voorwer» pen. platen, schilderijen, waarbij dc bezoeker met het gebruiksvoorwerp begint en dan .Jangs allerlei tusschen» schakels" zooals het prospectus het noemt naar dc grondstof terug» keert. De bewerking van het ijzer wordt dus in achtcrwaartschc rich»' tin2 verklaard. „Doe jc bet anders» om. dar. begrijpen de mcnschcn cr niets van. Een hoogoven is een slecht begin. Die is te ingewikkeld, interes» sccrt hen niet. Maar als jc begint met hun een gebruiksvoorwerp te toonen, een spijker bijvoorbeeld, iets dut zij allemaal kennen, kun je gemakkelijk teruggaan naar den oorsprong en hun aandacht vasthouden.' D:t wordt als dc .,psychisch»sociaab technische methode" aangeduid, en Ik voel me erg gemoedelijk als ik het ..achterwaartsch onderwijs" noem Maar het is een bevattelijker term. Er zijn meer van die series gegeven, cn cr zijn cr meer in voorbereiding. „Wat wij danken aan het dier" is voorgegaan, cn twintigduizend men» schen hebben die tentoonstelling bc> zocht. Een volgende serie zal op dc aardcwerk.industric bttrekking heb. ben. „Van het bord tot den berg" is zoo ongeveer dt duidelijke formule. In dc huidige tentoonstelling vind: men Herman Heyenbrock natuurlijk in zijn beste element. Mét alle voor» rpen cn schilderijen zou dc zaak nog vrij wat in duidelijkheid tekort schieten als hij er niet zijn „syllabus" aan had toegevoegd. Op lange rijen ierkante kartonnen kaartjes heeft hij zijn typisch»gestelde uitleggingen gegeven. Een dosis vriendelijke humor „verlucht" zc. zoodat ik geloof dat dc ervaarlijkc benaming eigenlijk „psy. chisch»sociaal«<hujnor:.stisch> technische methode" zou moeten zijn. Het is nog niet lang genoeg. Heyenbrock licht toe op deze ma. „Het scheermes van heden (vooral de Gilette) is wel een heel ander ge» orden dan in Julius Caesar's tijd." ..Wfj leggen aan staaldraad een schip vast. we spelen er viool en piano op en meppen cr vliegen mee dood." „Angstig piept dc muis in dc vee» rende klem." .Rembrandt op het Rcmbrandtplein is van ijzer in 1925 verkoperd". „Uw belangstelling in ijzer wordt niet alleen vertegenwoordigd door aandcclen in dc U. S. Steel Corpora» tion. Ais u die mist moet u niet zeg» gen: wat heb ik met ijzer te maken? U werkt er dagelijks mee." Aldus Heyenbrock. Hij doet het alles uit puur enthousiasme, uit liefde voor het onderwerp... enfin: gratis. Scholen cn vercenigingen bezoeken herhaaldelijk zijn tentoonstellingen. Misschien zullen Haailcmsche instel» lingen er met belangstelling nota .-an nemen cn gevolg geven aan deze ..tin" In dit kleine museumpje wordt op prettige cn interessante wijze iets aangeleerd. Mijn eindindruk was ccn zekere afgunst op de Industrie en dc Kunst. In Heyenbrock heeft ons vak ccn begaafd journalist gemist Jammer. R. P. WAAR DE BRUG OVER HET ZUIDER BUITEN SPAARNE KOMT De groote nieuwe verkeersweg Voor de slachtoffers van den Watersnood Ruim twee en een half millioen bijeen Volgens incdedeeling van de Alge» meene vcrccnigde commissie tot leniging van rampen door watersnood in Nederland is thans in totaal ruim twee en een halt millioen ontvan» In ons nummer van Woensdag heb» ben wij uitvoerige bijzonderheden me» dcgcdecld over het uitbreidingsplan voor dc gronden tusschen Kleinen Houtweg cn Zuider Buiten Spaarne. Hierboven een foto van het Zuider Buiten Spaarne bij het einde van dc Rustenburgcrlaan. Deze laan wordt verbreed tot 21—26 Meter om aanslui.ing te ge- op den Kleinen Houtw-g cn Baan. Voor dc laan komt dc nieuwe brug Over het Zuider Buiten Spaarne. De noodwoningen zullen das -uk verdwij» nen. Bij de uitbreidingsplannen voor de gronden aan cl overkant van :t Spaarne is rccd$ gerekend op flinke breede verkeerswegen, die aansluiten aan den Amstcrdamschen straatweg. SVkdoic aclv&vPoiVwidcèn. v-aoi erzcfèaowcct a&nced&Ti ioi ijRcleoe-rt c/cco de ry-zcoke pakkc udetd, ctic /netst daot /<S000 adkmoiej veooeVeoeoi De Perukels zijn Belgen Het geweigerde bewijs van Nederlanderschap aan den E. D. O.speler Onze rechtskundige raadt spoe dige naturalisatie aan Ecnigc dagen geleden doelden wij mede, dat de E.D.O «voetballer Pcrukcl niet in het Zwaluwenclftal te Brussel kon uitkomen, omdat hem als Belg een bewijs van Nederlanderschap ge» weigerd werd. Daarom zond dc vader van dezcD voetballer, als abonné van ons blad ons de volgende vraag: „Ik ben Belgisch onderdaan, woon echter sinds 52 jaren in Nederland, ben met ccn Nedcrlandschc vrouw ge» huwd cn heb 9 kinderen. Toen wij voor eenige jaren eens naar Brussel wilden gaan, waren wij niet op de hoogte cn toen mijn vrouw ccn bewijs van Nederlanderschap ging vragen, werd haar medegedeeld, dat zc dat niet kon krijgen, omdat ze met een Belg gehuwd was. Mijn zoon, die medeging. ontving echter we! een be» wijs van Ncderlandschap. Mijn eerste en derde zoon dienden in het Neder» landsche leger, terwijl de tweede we» gens brocdcrdienst werd vrijgesteld en vierde nu is opgeroepen om zich voor den dienst aan te geven. Nu wilde mijn tweede zoon dezer dagen naar Brussel gaan om daar in het Nederlaadsche elftal tegen België uit te komen, hem wordt een bewijs van Nederlandschap geweigerd, waarna hij bij den Belgischen consul een pas aan» vraagt. Hier wordt hem medegedeeld dat hij cn zijn broers als Belgisch deserteur te hoek staan, zoodat hij, zoodra hij over dc Belgische grens komt, in groot© moeilijkheden zal ko» men. Wat is hieraan te doen. kan ik schadevergoeding eischen, omdat twee van mijn jongens hier gediend heb» ben en daardoor gedurende die jaren hun loon hebben moeten derven, ter» wijl' dc oudste daardoor zijn betrekking is kwijtgeraakt, en kunnen zc in België wel als deserteur beschouwd worden omdat zc in Nederland tot den krijgs» dienst werden opgeroepen. Is het laatste wel het geval, is het dan niet dc plicht der Nedcrlandschc rcgecring om deze onaangename zaak voor mijn jongens cn mij uit dc wereld te helpen, en welken weg moet ik hier» toe bewandelen?" Na dc formeelc informaties die wij op het gemeentesecretarie inwonnen (door ons breedvoerig vermeld) heb» ben wij de zaak ter onderzoek gege» ven aan Mr J. Decnik, die ons het volgende juridische rapport zendt: N'a3r aanleiding van het gevabPc» rukel declen wij u het volgende mede: Indien een vreemdeling het Neder» landcrschap wenscht te verkrijgen, moet hij daartoe ccn verzoek om natu» laiisatie tot de Kroon richten, waarna hjj door ccn wet moet worden genatu» raiisccrd- De vraag aan welke eischcn hierbij moet zijn voldaan, kan buiten beschouwing blijven; i- c. is het vól» doende te weten dat de heer Peruke! indien hij daartoe een verzoekschrift had ingediend en zich ccn offer van 100.(na 1920 van 200—; 1000. naar gelang van den aanslag in de tn» komtKznbèlasting) voor 's lands kas had getroost, reeds lang met de zijnen in het gelukk bczi: van het Neder landerschap had kunnen zijn en zoo» doende dc onaangenaamheden had kunnen vermijden, welke zich nu voor» doen. Zoolang ccn vreemdeling, als dc hcr-L'crukel. niet door het in werking treden der wet, waarbij dc naturalist» tic verleend is. het Nederlanderschap heeft verkregen, behoudt hij m e t de z ij n e n de nationaliteit, welke hij Ii3d ot mist hij iedere nationaliteit, indien hij deze krachtens de wetten van zijn land vcrio-.en heeft- In België geldt thans de regel, dat een Belg slechts zijn nationaliteit verliest door zijn na» turalisatic in ccn ander land. Uit het vorenstaande blijkt wel. dat den zoon van den heer Perukel ten stadhui ze terecht het bewijs van» Ne» derlanderschap geweigerd is, immers deze voetballer is nog geen Neder» lander- Indien vroeger een der zonen wel een bewijs van Nederlanderschap is verstrekt, is dit ten onrechte ge» schicd- Dat dc heer Perukel Sr- is getrouwd met een Ncdcrlandsche vrouw, heelt op de nationaliteit van de kinderen niet den minsten invloed, immers een vrouw van Ncderlandschc nationaii» tcit, die met een vreemdeling huwt, verliest het Nederlanderschap en volgt den staat van baren man, of mist. als hij. iedere nationaliteit, indien hij deze verloren heeft. Het feit. dat reeds twee zoons van den heer Perukel in het Nederlandschc leger hebben gediend, is ten aanzien van de nationaliteit niet beslissend, want ook de niet»Ne* dcrlanders worden hier te lande voor den dienstplicht ingeschreven, indien zij op den lsten Januari van het jaar, waarin zij 19 jaar worden, i n g c z c» tenen van het Rijk zijn. d. w- z. hun woonplaats binnen het Rijk hebben cn hara gedurende de voorafgaande acht» tien maanden hebben gehad. Uitzon» dcring lijkt deze regel slechts indien de niet»NedcrIander blijkt te behooren tot ccn staat, waar de Nederlanders niet aan verplichten krijgsdienst zijn onderworpen, of waar ten aanzien van den dienstplicht het beginsel van wc» dcrkcerigheid is aangenomen- Dit laat» stc schijnt hier niet het geval tc zijn. Aan de Hollandsche zijde is dus, in» dien het feitenrelaas van uw abonnc juist is, behalve afgifte van hot bewijs van Nederlanderschap, hetwelk indcr» tijd aan een zoon van den heer Peru» kei heeft plaats gehad, geen fout bc« gaan- Een spoedig indienen van ccn ver» zoek om naturalisatie is voor dc familie Pcrukcl het beste middel om van ver» dere last bevrijd te blijvcu- HET SOMBRE HUIS De moeder in de keuken zat Aan d' arbeid. En haar oog was nat. Wat ging cr om in haar gemoed? Waarvoor die zware tranenvloed. Die somber als een grauwe dag Op haar verbleekte wangen lag? De vader, (was hij dan verstoord?) Werkte in den tuin en zei geen woord. Maar keek met zijn gegroefden kop Naar 't keukenraam soms gi' op. Waar zijn dc kinderen? Niet thuis. Wat is cr in 't gezin niet pluis. Dat schoon het viertal drukte bood. Er nu een stilte is als de dood! Luid jankt de hond zelfs met zijn snuit Graaft hij de fraaiste bloemen uit. De moeder gaat ten slotte staan. Het uienschillen is gedaan. Dan brengt, zoo spoedig als ze kan. Ze een kopje koffie aan haar man. Die drinkt erkentelijk cn zegt: ..vrouw. Je weet dat 'k niet van uien hou". „Och", zegt .ze, „ja. je hebt 't ver» tcld. De kinderen zijn cr op gesteld. Het is ook maar voor cenen keer. Dan komt jou lievlingsgroentc weer". Hij tikt haar vricndlijk op dc wang. Begint een opgewekt g- ang En roept verheugd, de brave man. Zijn kind ren toe(Wat dacht u dan?) Zij komen uit de school weer thuis En maken veel plezier in huis. Zoo ziet u. dat wat somber schijnt Bij goed beschouwen snel v rdwijnt. O ja. de hond wel, 't is bekend Dat Flink verschrikkelijk is verwend. Als u "t gezin somtijds eens ziet. Verzwijg dan maar uw mcening niet. Dat a!s 't beest bloemen ruïneert. Hem dat voor goed dient afgeleerd. TOM DE RIJMER. Opzienbarende arrestatie te Beverwijk De directeur vein het Luxor- Theater gearresteerd Donderdagavond is tc Beverwijk ge» arrcstccrd dc zich noemende W., di» rcctcur van het Luxor Theater. De politie, tot wie wij ons om na» dere inlichtingen wendden» wilde even» wel nog niets mcdcdcclen. Alleen werd de arrestatie bevestigd. De burgemeester heeft Donderdag» avond in besloten raadsziU' ig de arres tatie en de motieven daarvoor aan de raadsleden medegedeeld. Bij nadere informatie te Beverwijk vernamen wij dat de gearresteerde aan» vankelijk tc Wijk«aan»Zee woonde en zich later in Beverwijk vestigde. Zcke» re feiten leidden tot achterdocht om» trent zijn identiteit. Toen bij ten poli» ticburccle ontboden werd om inlich» tingen tc geven viel hij door de mand cn bekerde dat hij onder ccn valschcn naam geleefd had. Hij gaf ccn anderen naam op. en onderzocht wordt of zijn mcdcdcclingcn thans juist zijn. In elk geval is reeds gebleken dat men tc doen heeft met ccn Duitscher. die sinds geruimen tijd in het Politieblad gesignaleerd stond in verband met een geplcegden diefstal. Wij komen nader op deze zaak terug. SPAARNWOUDERSTRAAT» VEREENIGING. Voor de leden der Spaarnwouder» straatverccniging hield de heer Liep» man Snocck Donderdagavond in de bovenzaal van Café Restaurant Roo» denburg aan dc Spekstraat een lezing over het onderwerp„Reclame, eta» leeren en verlichting." De bijeenkomst werd te half negen geopend door den voorzitter, den heer j. F. van Keimpcma, die de nanwezi» gen welkom heette, in het bijzonder dc heeren, die het bestuur op verzoek van den heer Licpman Snoek uitgenoo» digd had, namelijk dc heeren W. A- J. van dc Kamp, L. H- Straus, G. van Eek cn J- van der Schaar. Dc voorzitter ves» tigde cr de aandacht op, dat de Spaarnwouderstraatverccniging dc eer» ste verccniging in onze stad is, die ccn dergclijkcn avond organiseert, Hij verleende hierna het woord aan den heer Liepman Snoek. Deze liet verschillende voorbeelden van reclame zien. om daar de volgens hem goede en slechte van aan te toonen- Ook vroeg hij de aandacht voor verschil» lende toonkasten voor etalages cn noemde ccnige cischcn, waaraan dc rc» clamc in de etalages moe: voldoen, als verkoopbaarheid en oorspronkelijkheid der artikelen, orde cn netheid, enz. Spréker verdeelde zijn lezing, die meer het karakter van een inleiding voor een cursus droeg, in twee ge» deeltcn- Het werd zóó laat (de vergadering werd eeTst te twaalf uur gesloten), dat cr van gedachten wisseling geen spra» ke meer kon zijn Vermoedelijk zal er binnenkort nog een tweede bijeenkomst worden belegd. AAN DE AMSTERDAMSCHE POORT. Naast het sierlijke oude bouwwerk maakt die nieuwe verlichting een aller» dwacsten indruk. OPEN BRIEF VAN KEES DE MOPPERAAR het Gemeentebestuur van Haarlem In dezen modernen tijd is op kunst» gebied veel geoorloofd. .'laar nu wordt het toch al tc bar' Openbare Werken heeft ccn nieuw soort lantaarnpaal uitgevonden. Do nuchterste eenvoud is bier tentoonge» stcld: ccn ruwe ongeschaafde steiger» paal met ccn dwarslat waaraan een elcc» trischc bol hangt. OP HET STATIONSPLEIN. Dc vluchtheuvel bij den Kruisweg is vcrsicrd(?) met zoo'n fraaien paal. Worden in de toekomst ai onze elee* trische lichtmasten zoo? Er is ons gezegd, dat het slechts een tijdelijke maatregel is. Maat dat kunnen wij niet gcloovcn. Aan de Poort staat de paal al meer dan een jaar en bij den Kruisweg al bijna een half jaar. Er is een verzoekschrift van het be» stuur der Verccniging voor verfraaiing van Haarlem bij den raad te vcrwaoh» ten om op de bedoelde plaatsen licht» marten te plaatsen die het stadsbeeld minder verknoeien. Dat adres heeft zeker mijn sympathie! JOODSCHE GEMEENTE. De Opperrabbijn hoopt dezen Sabbat in de gemeente alhier door te brengen en zal voor het Moesaf»gebed ter Synagoge een predikatie uitspre* ken. Voor hen die den Opperrabbijn wen» schcn te bezoeken bestaat daartoe ge» legenheid op Sabbat van 21 uur in de vergaderzaal der gemeente Lange Wijngaardstraat 14. WAALSCHE KERK. Het aantal solisten dat in de Waal» schc Kerk Zondagavond a.s. zich zal doen hooren is met één verminderd. Het is nu een drietal gewoiden, be» staande uit: mej H. van Spanje (zang), cn de heeren Douwe Draismu (viool) en W. H. Biele (orgel)- Op net programma staan werken van J. S. Bach. Stradella. Handel cn G. H. G. von Brucken Fock.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1926 | | pagina 1