HAARLEM'S DAGBLAD
FLITSEN
ZATERDAG 20 FEBR. 1926
TWEEDE BLAD
PSEUDO-LEPROZEN
Met Pest-, Dol-, Proveniers- en Verbeterhuis
II.
Wie naar de geestelijke gezondheid J
van een ander informeel en hem
vraagt: „ben jc belazerd', gebruikt
een uitdrukking, die ik allerminst in
bescherming zal nemen. Men behoort
roo'n vraag anders in te klecdcr., de
omgangstaal doet variaties tc Over aan
de hand. Ik noem haar hier dan ook
tilccn, omdat deze volksuitdrukking
het bcwij9 levert dat ik noodig heb; in
de leprozenhuizen werden, by gebrek
aan lazarussen, krankzinnigen opgeslo»
ten. Dit feit brengt ze u te binnen,
en hiermee is de ietwat zonderlinge
vraag meteen verklaar 1 Immer, ze
veronderstelt niet. dat de aangesproke»
ne lazarij heeft, maar heel anders dan
ge verwachten zoudt, dat hij niet goed
wijs is.
Ook het Haarlemschc leprozenhuis
was in den aanvang der achttiende
eeuw geen huis voor leprozen meer.
Gaandeweg was dc gevreesde ziekte
jn kracht afgenomen en ten slotte bijna
geheel verdwenen. In 1662 kon van dc
Amsterdamschc leproscrie gezegd wor«
den: „hier zijn weinig of geen in. die
de besmettelijke ziekte de lazarijc heb»
ben". Zoo was het elders, zoo was het
hier. Op een vraag dienaangaande van
burgemeesters, antwoordden rcgcntcn„
„dat het Huis /ccr van gedaante was
veranderd (gelijk alle Leprooshuizen
dezes lands.wordende tot andere Gods»,
huizen gebruikt), hebbende niets hIs
den Schouw behouden; en nu was een
Pest», Dol». Proveniers» en Verbeter»
huis. en cr geen plaats of gclcgcnthcid
arts, ab voor datgene, waartoe het hc
den gebruikt werd; dat het bovendien
tot groot nadeel van het Huis zoude
dijn, en wij wel mochten denken, dat
het met het Buiten Proveniershuis ge»
das:i zoude zijn; want die al genegen
waren om h,iur kost tc koopen, als zij
verstonden, dat Lazarussen in hetzelve
huis gehuisvest en gespijsd «ierden.
zouden er wel haast een afkeer van
hebben".
Vooral dit laatste is duidelijk. Maar
ook de rest van dezen lang;:*, sulzin
rs wel tc verstaan, inden gc u slechts
herinnert, dat burgemeesters aandron»
gen op verpleging in het huls van dc
vele leprozen of pseudodeprozen die
dc straten der stad onveilig maakten,
en dat regenten daartegen bezwaar
maakten. Dc goede naam van hun
huis w-as cr mee gemoeid, het zou met
het Buitenhuis gedaan zijn. Natuurlijk
want wie, die gezond is. zal zich in»
koopen in een ziekenhuis! Toch gc»
beurde het. en hetzelfde huls. waarin
pestlijders, krankzinngen en kwaad wil»
digen werden opgenomen, bood huis»
vesting acn wie ten riistigcn levens»
avond zocht. Het is niet gemakkelijk
aich voor tc stellen, hoe dit mogelijk
•was; roo'n ongelijksoortige bevolking
onder ccn dak. Ook dan nog blijft het
moeilijk, wanneer men rekening houdt
met het feit. dat pestlijder* slechts nu
<n dan immers alleen gedurende het
heerschen dier 2icktc, werden opgeno»
men. Aan zulke tijden van epidemie
wi] ik niet eens denken. Een paar re»
gels uit het memoriaal van regenten
mogen u fntusachen ccn indruk geven
van n toestand die dan hccrschtc.
In 168? besloten burgemeesters, dat
„wanneer het God Almachtig gelieven
mochtc deze stad door zijn rechtveer»
dig oordeel met pestilensic tc bezoeken
dat alsdan het snibbctjc lands, gelegen
bewesten of tusschcn dezen huize cn
dc stadsvest, zoude worden gebruikt
tot een begraafplaats of kerkhof voor
de gestorven pestclingcn; in plaats van
het oude kerkhof gelegen binnen de
muren van dezen huize; hetgeen bij
expcrjcntic bevonden is door de me»
nigvuidfge begravingen van de men»
schen. zoodanigen stank te veroorza»
ken. dat dikwijls gAeurd is. de zieken
uit dc kleine zaal verplaatst hebben
moeten worden, en dat tot dien einde,
niet alleen het huis rdndomme met
boomen beplant behoorde te worden,
om zoo als onzichtbaar te maken, maar
ook het voorgemelde snibbctjc daar»
loc meer cn meer tc preparccren".
Zoo'n memoriaal is toch maar oprecht
Het veroorlooft u te kijken achter dc
schermen van den ouden tijd. cn legt
u meteen uit. waarom ccn ziekenzaal
niet behoort uit tc zien op een kerk»
hof.
Ook zonder lepra, cn pestlijders,
bleef het Buitenhuis ccn huis vol tc»
gcnstclllngen, een tehuis voor rustzoe»
kenden, maar ook voor dezulken, die
de rust aanhoudend verstoorden. Pro»
vcniers. krankzinnigen en verwaarloos»
den. hadden zij dezelfde belangen of
stelden /c aan hun omgeving gansch
verschillende cischcn? Dit zijn natuur»
lijk voor ons geen vragen. Denk u ons
„Rustoord" in het Wcstcrhoutpark tc»
vers ,i!s inrichting voor de misdadige
jeugd! Of ccn Tuchtschool voor jon»
gens ook berekend op de verpleging
van krankzinnigen! Natuurlijk leefden
ook destijds dc ongelijksoortige patiën»
ten gc scheiden, waren er verschillende
afdeclingcn. Maar dc onderlinge a(«
stand vu- niet groot, dc lijders vertoef»
den te dicht in elkanders nabijheid.
Ruimte, licht en lucht waren hier geen
voordeden waarop dc oude tijd in 't
bijzonder prijs stelde.
In ovcreenstemmng met dezen toe»
stand is de inhoud van het memoriaal
van heterogenen aard. Niet liet minst
belangrijk zijn dc mededeclingcn aan»
gaande de wijze waarop dc patiënten,
meer bepaald de krankzinnigen, hc»
hondcld werden. Ik denk aan den
..wonderlijken" Izaak Hcndriksz.. met
wien regenten geen raad wisten. Ze
verzekeren, dat alles wat zc aangaan,
dc dezen koj-endrager mccdcclcn,
waar is, „hoewel het schijnt dc nature
tc boven tc gaan cn een onmogelijke
zaak tc weren". Do ongelukkige ver»
keerde in den waan, dat hij verplicht
was, op het voetspoor van den Zalig»
maker, veertig dagen en veertig nach»
ten te vasten. Daarom weigerde hij
voedsel tot zich tc nemen, en hield
zich van' 7 December 1684 tot 16 Jan.
lósS onledig „alleen met rooken van
tabak cn drinken van schoon water".
Tk vermeld deze lijdensgeschiedenis
hier niet om de curiositeit van het ge»
va!: dit Heeft niets aantrekkelijks. Maar J
om den lezer een indruk te geven van j
dc wijze waarop men destijds meende
zulk ccn lijder tc moeten behandelen.
Regenten herinnerden zich, hoe Izauk I
op het waandenkbeeld gekomen was.
Daarom besloten zc „om hem tc bc»
driegen, dewijl hij zcide hem zulks hij
nacht aangezcid te wezen, ook bij
nacht op zijn onverwachts een persoon
met een wit hemd over zijn kleeren
aan, in de figuur van een engel, in
zijn huisje (in stilte opengedaan we»
zende), te laten zeggen cn toeroepen
met een groote stemme: „Izaak, mijn
zoon, gij moet eten!" Werkelijk heb»
ben ze tot dezen maatregel hun toe»
vlucht genomen, maar ze bereikten
niet anders dan dat ze den armen
waanzinnige deden schrikken. Hij had
„wel eenigc alteratie" ondervonden,
r „begeerde echter niet tc eten".
H. E. KNAPPERT.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 518
DE MINUUT DIE EEN EEUW LIJKT
STADSNIEUWS
HA ADSSTU KK BX
B. en W. «tellen voor ie benoemen
tot lijdelijk leoraar aan >io «emeentelijlce
avondschool voor mijvertie id «onderwijs
tien heer L. W. P. Bianchi. alhier.
B. en W. stellen voor te benoemen
tot tijdelijk lecraar in de plant- en dier
kunde aan do lloogere Burgerschool B met
S jarigen cursus de heeren G. A. van
Schalk en IT. Uittien.
-- B. en W. vragen eon CTediet van
500.voor het bijbouwen van een pri
vaat en bijkomende werken m liet voor
malige Proveniershuis.
B. en W. «tel!en voor te belluiten in
te trekken de raadsbesluiten waarbij aan
do Nederland»cb« Raffinaderij van re
tro leumproductcn vergunning is verteend
tot het hebben «n leggen v.-ut spoondnve.n
en buisleizlmgen in den Spnarr.damsehen
weg onder Schoten.
Do proef met hot v3rlcsnon
van tohoeisel aan schoolgaande
kindoren.
Indertijd is besloten «en proef te nemen
•net bet veret rekken van echoeleel aar'
■choolgasmds kinderen, than,* heeft de
commissi» voor «ehoolkleeding aan B. en
W bericht, dat het in het behing der kin
deren ie, dat zij klompen ontvangen en
seen schoepen. B. .en W. onderschrijven
de argumenten van d» commissie, neer
gelegd in «en rapport dat voor do leden
•.ar: den Ras 1 'er vjfie gelegd.
Zij stellen voor aan de commt'sié te ver
zoeken de proef tot liet verstrekken aan
schoolgaande kinderen van schoenen ir
stede van klompen niet langer voort tc
'Alten, met en verstande dat gehand
haafd blijft de regel om schoenen ze ver-
>trokken, desnoodig aan leerlingen (van
«ll« scholen), dio wegens voetgebrekon
geen klompen kunnen dragen.
Betaling van controleer
bare overuren aan
rechercheurs van politie
B. en W. adviseeren het voor
stel Klein niet aan te nemen
15. en W. deelen den Raad mede. dat
zij omtrent hst voorstel tan den hoer
Kleiu om den begrooting1 peek roet f 1 te
vsrhoogen ter betaürg van controleerbars
overuren aan rechercheur» van politie, dat
om pmeadviee in huntm handen wws ge-
steld, bij den Bun&emeesier inlichtingen
1 hebben ingewonnen. Met den inhoud van
tien brief van den Burgcnioiter, dien den
Wanneer het voorwerp, waar je eenigen tijd lang je
voet op hebt gehouden, denkende dat het een stuk van
de tafel was, plotseling beweegt en weggetrokken wordt,
waardoor je je afvraagt wiens voet het geweest kan zijn.
(Nadruk verboden)
raad wordt overgelegd kunnen B. en W.
zich gel„„ l vereenigen. Zij geven mitsdien
overweging het voorstel Klein niet aan
De Burgemeester merkt tn zijn brief
aan B. cn W. ter zake ven het voorstel
van den heer Klein het volgende op:
Een rechercheur geniet eene b>cUge ven
f 75.per jaar boven zijne bezoldiging cn
deze toelage ontvang; hij, omdat het
meermalen gebeurt, dat hij. op onderzoek
zijnde, na de beéicdgimg van zijn dienst
tijd aan het bureau terugkomt
Wannver dit na diensttijd terugkomen
meerdere uren per etmaal bedraagt, (over
één uur of minder wordt niet gesproken)
dan worden deze uren genoteerd en krijgt
de betrokkene die terug, op dagen, dat er
geen rechercheurs vrij zijn, zoodat er m.i.
geen reden bestaat die overuren te ba
talen.
Bovendien is het ondoenlijk te eontro-
leerc.il of een rechercheur voor een onder
zoek buiten de gemeente 2 of 5 uren noo
dig heeft, zoodat, wanneer overuren zouden
worden betaald, de mogelijkheid bestaat,
dat een onderzoek omnoodig wordt gerekt,
hetgeen misbruik in de hand zou werkan.
De hoofdinspecteur en ir»»pecU;ure, inge
deeld bij de justitieele.afdeeling. doen vaak
meer utun dienst dan hun diensttijd voor
schrijft. Zij weten en begrijpen, dat zij
daarvoor hun toelage ontvangen. Zij krij
gen dan ook niet één z.g. overuur terug.
In verband met het vorenstaande advi
seer ik u den Raad in overweging te geven
op hel -voorstel van don heer Klein niet
V ERGO EDINw AAN BESTUREN VAN
BIJZONDERE SCHOLEN VOOR
VAKONDERWIJZERS.
B. en W. deelen den raad mede, d;
■nwhillende besturen van bijzondere
ecliolen den wensch te kennen hebben
geven voor hun vak personeel een vergoe
ding te ontvangen. Door enkele school-
lx sturen wordt vergoeding gevraagd voor
een godsdienstleraar. Op dezelfde gron
den, als zij eerder aangaven, meenen B.
en W. daarin niet te moeten treden
Door hen wordt voorgesteld te besluiten
I. He: gemiddeld bedrag per wekelijksch
lesuur per jaar, over 1924, dat ten laste
der gemeerde is gekomen voor het gegeven
vakonderwijs, vast te stellen: a. voor de
scholen voor gewoon lager onderwij» op
f 159.11; b. voor de 6chol voor uitgebreid
lager onderwij- op £170.38;
II. De vergoeding voor de vakonderwij
zers over 1934 toe :e kennen voor ten
hoogste 9,5 uur voor de «oho'.en onder Ia,
en voor ten hoogste 74109/120 uur voo
scholen onder Ib vermeld;
III. De vrgooding over 1924 voor de
vakonderwijzers (essen), bodoeld in art.
102, 9e lid der Dager Onderwijswet 1920,
vw-t te stellen op hei bedrag, zooale in
een staat achter elk der scholen is ge
noemd tot een totaal bedrag van f 23-550.90.
STAATSBURGERESSEN
be afdeel :ng Haarlem der Nederlandsche
voreeniging van Staatsburgeressen houdt
haar jaarvergadering op Dinsdag, den 25e
SOC. DEM. ARB. PARTIJ.
Op dc laatst gehouden vergadering
der federatie Haarlem van de S.D.AJ?.
werd besloten om dc inleiding, welke
de heer A. W. Midhels, lid van Ge»
deputeerde Staten van Noord»HolIand
zou houden over het onderwerp: „De
verhouding tusschcn Gedeputeerde
Staten cn de Gemeenten", wegens
het vergevorderde uur tot een volgen»
de vergadering uit te stellen Naar
wij vernemen zal deze vervolg verga»
dering worden gehouden in de eerste
week van Maart
ALG. NED. BOND VAN HANDELS»
EN KANTOORBEDIENDEN.
Naar wij vernemen heeft de afdeeling
Haarlem van bovengenoemden bond
onlangs haar 300ste lid ingeschreven,
wdk feit op een in begin Maart te
houden feestavond zal worden heT»
dacht.
De groei van deze organisatie is
trouwens niet alleen plaatselijk het ge»
val, maar kan over het góhccle land
geconstateerd worden, hetwelk onder»
staand staatje duidelijk aantoont, n.L
het totale ledental op de vermelde
datums:
1 Januari 1922 4170: 1 Februari 1923
4500: 1 November 1923 5000; 1 April
1924 5500; 1 Januari 1925 6500; 1 Juni
1925 7000; 1 Februari 1926 over de
,7500.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Wanneer cr onder mij'n lezers moch»
ten zijn, die ooit een krans willen stich»
ten in den gccat van de Onze, dan wil
ik hun dcxeu goeden, maar kustcloo»
zen raad geven in tegenstelling met
den bekenden goeden ruud die duur
is: houdt uw krans friach. Zorg voor
afwisseling. Dat is dc groote moeilijk»
heid bij dc oprichting van een dergelijk
gezelschap. Ik weet niet hoeveel men»
bchen onder onze kennissen, gedreven
door dc begeerte om ook «cn krans
op te richten, hun stichting hebben
zien mislukken omdat zij er niet in
slaagden, daaraan de zoo noodzakelijke
afwisseling bij tc brengen. Dc zorgen
met het dienstpersoneel zijn «weliswaar
een groote bron van conversatie (dc
•tekortkomingen van dc mevrouwen
maken niet zoozeer ccn onderwerp
van bespreking uit) maar op den duur
raakt <>"k dit toen uitgeput. En dc
klachten over tic hoogc belasting zijn
ook onuitputtelijk, maar cr is op den
duur niets nieuws meer over tr zeggen
en het schijnt bovcr.tfipn, dat in de
eerste zes weken of langer toch geen
verlaging tc verwachten is. Het gesprek
over de kinderen an kleinkinderen,
voor zoover die aanwezig zijn,
voetangels «n klemmen, omdat door
een onvcrklaarbarcn samenloop van
omstandigeden ieder kranslid de zijne
dc beste cn de kncipste vindt, wat dc
anderen, vreemd genoeg, nu maar niet
schijnen tc willen inzien. Ook in onze
krans heeft dit wel eens tot moeilijk»
heden aanleiding gegeven. Ik weet nog
heel goed. dat het gezin van de Hop»
ma's gelijktijdig met dat van de van
Stuitcrcns vermeerderd was cn d3t het
pijnlijk was om te hooren, hoe dc
derzijdsebe ponden nauwkeurig met el»
kaar werden vergeleken. Er was ccn
groot verschil: Piet Hopma groeide
hard cn Kcc» van Stuiteren had cr
geen haast mee. Een verschil van hal»
vc onsen, desnoods hccle onsen z.
nog niet zoozeer moeilijkheden opi
levefd hebben, maar het verschil w
een pontl. Een heel pond. Iclkens
kwam dc laatste gewichtsnota van Piet
en Kees in onze bijeenkomsten ter ta»
fel en hoe mevrouv. van Stuiteren door
bijvoeding met kindermeel ook tracht»
tc op tc halen, het baatte niet. Ten
slotte kwamen dc wederz dschc dok»
ters cr aan tc pas. Die van de Hop»
ma's had plechtig verklaard, dat een
zekere dikte voor ccn baby nuttig was
en die van de van Stuiterens had met
niet minder nadruk verklaard, dat ma»
geroeid hoven vetheid moest worden
verkozen De strijd kwam tot haar
hoogtepunt, toen wij. andere leder, van
dc krans, onze mccnine ten boste
moeste q geven, of stevigheid. want
van vetheid wcnschtc de eene partij
niet te hooren, dc voorkeur verdiende
boven slankheid, daar dc andere partij
het woord magerheid onaangenaam
vond. Een oogenblik scheen het of cr
twee partijen zouden ontstaan, die van
dc Dikte cn die van dc Magerte; was
het werkelijk hiertoe gekomen, dan
zou onze aloude krans zeker uit elkaar
gespat zijn en dut wel door dc schuld
van l'ict cn Kees, die. aan liet geval
dood onschuldig, rustig in hun wiegje
sliepen.
Men zal vragen, hoe dit afliep. Och,
dc Natuur is altijd wijzer dan de men»
schen. /.ij. die heelt ingesteld, dat
zuigelingen tot een zeker tijdstip van
hun leven iedcrcn dag moeten worden
gew-ngen. maakte op dat tijdstip daar»
aan ook ccn einde cn zoo liep dc strijd
van zelf dood. Het werd tijd want dc
gemoederen waren tot het uiterste ver»
hit. Dit is nu een Jnar of vijf geleden.
Zoowel Piet Hopma als Kees van Stui»
teren heb ik na dien hangen tijd meer»
malen onder dc oogen gehad en ik
kan niet zeggen, wie van d- twee zich
op het grootste aantal ponden beroc»
men mag.
Wat geldt voor dc kleintjes, geldt
ook voor dc ouderen. De dochter van
de Hups tra's is getrouwd met een rech»
tcrlijk ambtenaar en daar zijn de
oude lui erg trotsch op. Hij is nog
maar pas aan het begin van zijn car»
rièro. als ambtenaar hij het openbaar
ministerie van 'n kantongerecht ergens
in Gelderland, maar dat neemt niet
weg. dat vooral mevrouw Hupstra een
houding aanneemt, alsof haar dochter
het is. die boete hij niet betaling te
vervangen door hechtenis, eischt tegen
boosdoeners die zonder licht hebben
gefietst of roekeloozen, die in kenne»
lijken staat van dronkenschap op
straat zijn gezien.
Ik wil er geen kwaad van zeggen.
Ilupstra's schoonzoon is inderdaad ccn
bekwame jonge man. maar waarvoor
is het noodig. dat mes-rouw Hupstra
met een pruimenmondje zegt: mijn
schoonzoon requireerde en daar»
hij dat woord uitsprak, alsof het een
bonbon was. waar ze op zuigt. Mijn
schoonzoon heeft.dc hoogcre handels»
academie te Rotterdam bezocht en zou
zeker tot doctor in de handclswctcn»
schappen gepromoveerd zijn. wanneer
hij zijn studie niet ontijdig had moe»
ten afbreken, toen hij kans had om
een heel mooie agentuur tc krijgen
tel» cn rekenmachines. Ik wil geen
vergelijkingen maken, maar het is
beter, zou ik zeggen, fouten tc voor»
■komen, zooals onze schoonzoon doet,
dan fouten te bestraffen, als die van
Idc Hupstra's. „En wat het financieelc
betreft", pleegt mijn vrouw te zeggen.
..daarin is onze schoonzoon ver de
haas".
Het is dus gemakkelijk te begrijpen,
dat langzamerhand de gesprekken over
kinderen en kleinkinderen met zekere
voorzichtigheid worden gevoerd. In
onzen kring zijn ze wel niet verboden,
maar al te groote geestdrift moet toch
r vermeden worden. Ilier heeft
dc bclani»tcllcndc lezer meteen de
verklaring waarom in dc krans de gc»
iprckkcn gewoonlijk incer algemeen
worden gehouden of betrekking heb»
hen op speciale onderwerpen.
Frisoh nmet het kranslevcn blijven.
Gewoonlijk maken wc ccn partijtje cn
iemand vraagt hoe dat mogelijk
omdat twee partijtjes acht perso»
vorderen en wij met ons tienen
zijn. dan komt dat voort uit zijn on»
kunde met onze geschiedenis. Wouter
doet namelijk nooit meer mee. sedert
het incident van den zevenden Dc»
ccmbcT negentien honderd twaalf. Hij
»at critisch en zegt dc dingen
scherper dan noodig is, vroeger erger
dan tegenwoordig, want als jc ouder
ordt, stroomt het Wien Nccrlandsch
Bloed vanzelf wat rustiger door jc
aderen. Buiten onzen intiemen kring
ver deze gebeurtenis nooit gespro»
ken. In den kring zelf is ze dan ook
nagenoeg vergeten cn daarom mag ik,
na zooveel jaar, wel vertellen hoc die
vork eigenlijk in de steel zat.
Het was bij ons aan huis. We had»
den zooals altoos, geloot wie cr met
elkaar zouden spelen, om zooveel mo«
gelijk afwisseling ic krijgen. Het was
whist als gewoonlijk cn Wouter had
Emma Hopma tot partner Zij zat voor
cn liet hem over om troef te bepalen.
Hij annonceerde sans atout cn had
ccn pradhtig spel. Zij inviteerde op
ruiten cn hij dacht, dat zij het
had. Maar dit kwam niet voor den dag.
dc tegenpartij nam den trek met den
heer en speelde een rij van schoppi
uit. zoodat Wouter ten slotte toch het
apel veijoor. De laatste kaart die Em>
ina Hopma moest bijgooien was zoo»
waar ruiten aas, die dc sleutel vap het
spel was geweest.
„Stommcrt!" zei Wouter nijdig.
Dat was ccn opschudding. Mevrouw
Hopma stond op en zei. dat zij in ccn
gezelschap waar zc zoo helcedigd
werd. niet langer verkoos fc blijven
Natuurlijk verklaarde Hopma iets den
gelijks, maar daar hij niet welsprc»
kend is. eindigde zijn verzekering ir
een soort van dof gemompel. Geluk»
kig was mijn vrouw, al voordat zij uit
dc kamer waren, in dc gang gegaan en
h:eld ze tegen op dc mat. Dat ver»
driet zouden zij haar als gastvrouw toch
niet aandoen. Wouter moest excuses
vragen en zou het doen enzoovoorts,
terwijl ik haar welsprekendheid naar
mijn beste krachten steunde en onder»
streepte. Zulke dingen zijn aan een
vrouw altijd beter toevertrouwd
Het ging verder zoo: Emma Hopma
g:ng met mijn vrouw naar onze logeer
kamer, terwijl ik in de suite terug
kwam om den zondaar te bewegen
tot het maken van vcrontschuldigin»
gen. Aan Hopma dacht niemand, die
bleef op de mat.
Maar Wouter was niet bereid excu»
es tc maken. „Was het stom of niet?"
rocg hij ons cn toen wij moesten er»
kennen dat het ccn groote fout gc»
eest was. zei hij „dan is zc ook ccn
stomme rt.n
Daar was nu wel geen speld tusschen
tc krijgen, maar zoo eenvoudig is het
leven- niet cn wat je denkt, terecht
denkt, mag je daarom mnaT niet
zoo zeggen. Het duurde wel een
kwartier, voordat we hem zoover had
den. Mijn vrouw daalde met dc belet»
digdc uit dc logeerkamer omlaag, al»
lchci met blauwe neuzen, want het
was in den winter en onze logeerka»
mcr is niet verwarmd. Toen Wouter
zijn excuses maken zou, wilden de
woorden den stijfkop niet over de lip»
pen; ik zei dus. als gastheer: „Env-
ma, Wouter heeft veel spijt van zijn
opmerking en maakt daarover zijh ex»
Daar hij dit niet tegensprak,
men algemeen aan, dat het even»
goed was, alsof hij het zelf gedaan
had.
Wat Hopma aangaat, die bespeurde
den volgenden dag aan een zware
erkoudheid, dat iemand niet straffe»
loos 's winters op de mat vergeten
wordt; Maar na dien tijd speelt Wou»
ter niet meer mee.
Frischheid in het kranslevcn is dus
onmisbaar. Wat hebben we in den
loop van dc jaren al .liet voor nieu»
vigheden ingevoerd, die achtereen»
•olgens alweer verlaten zijn. Diabolo
is een tijdlang rage geweest. Nader»
hand begrijp je niet hoe het mogelijk
Ping pong kwam ook ccn tij 1»
lang in ?en smaak, maar dat is het
ware nooit geworden, omdat de da»
mes hang waren voor haar ornamen»
ten. Sjoelbak werd in on/e krans ook
geïntroduceerd, maar daarmee heb ik
mij nooit kunnen vermaken. Wat er
voor genoegen kan wezen in het smij»
ten met ronde schijven die op elkaar
kletsen met een smak waar jc hoofd»
pijn van krijgt, kan ik niet goed bc»
grijpen. Daarna kwam mah»jonph op
dc proppen cn nooit is dc krans zoo
laat naar huis .gaan als in die da»
gen Tc elf uur heette het: „nog een
spelletje!" cn wanneer jc dan weer op
dc pendule keek, was het half een.
..China houdt ons uit den slaap", zei
tante Koos cn daar we deze manier
van dc Chineeschc quaestie op te los»
sen niet gelukkig voriden. zetten
met een bloedend hart mah»jongh
den hoek en gingen voortaan weer op
tijd nnar bed.
Behalve de mode maakte ook ccn
andere omstandigheid aan al die
ami-'cmcnten een einde Dat was war
neer een san ons daarin een buiten
gewone bekwaamheid had verkregen.
Ik moet zeggen dat het altijd van
Stuiteren was. Diabolo, ping pong,
sjoelbak, hij deed het allemaal 't best.
Bij kaartspelen is het altijd of dc
mooiste kaarten naar hem toekomen.
De anderen zijn bij al die dingen m';d»
dclmatig cn Hopma is in alles on;
handig. Nog nooit heb ik zoo iets
'cn. Als er een ping»pcxng balletje op
iemands neus kwam. was het altijd die
Hopma, als er bij sjoelbak de
schijven zoo vast gingen liggen dat
er geen enkele meer naar binnen
kon. dan gebeurde dat hij hem. Dc
slechtste kaarten kreeg hij. „Hoe doe
jij het tooh?" heeft hij eens in wan»
hoop tot van Stuiteren gezegd, die
daar ook al geen antwoord op geven
kon. En het ergste was, dat dc arme
man, die toch zijn best deed. ook
nog verwijten moest hooren van zijn
vrouw, die zijn onhandigheid niet
verdragen kon.
Maar toen wij nu den laatsten keer
bij elkaar waren, voelde iedereen de
noodzakelijkheid van iets nieuws- We
hadden ons dien avond bezig gehouden
met Engelsche puzzlesballetjes van
kwik, die wonderlijke wegen moeten
bewandelen, waar ze nooit heen willen,
kleine kogeltjes, die je moet zien te
krijgen in ondiepe kuiltjes, waar zc
nooit in willen blijven liggen cn der»
gelijke meer- Die dingen zijn heel grap»
pig wanneer je heclcmaal alleen thuis
zit cn het hard regent cn je nu letter»
lijk geen enkel boek in dc buurt hebt,
dat je aantrekt. Maar als gezelschaps»
spel voor tien personen, deugen ze
hcclemaal niet.
„Zullen we wat gaan schaken?"
vroeg Hupstra schuchter»
„Als ik dc vrienden verzoeken mag,"
zei zijn vrouw, „dat nooit! Zoodra
mijn man een vrijen avond heeft, haalt
hij een schaakbord en de problemen
voor den dag en vertrekt naar zijn
schaakparadijs, waar ik hem niet uit»
halen mag."
„Zóó erg Ï3 het toch nitt," mom»
pelde Hupstra.
„Zoo erg niet? Een paar weken gc»
leden ben ik 's avonds om half twaalf
stilletjes de kamer uit cn naar bed
gegaan. Je hebt het niet eens gemerkt.
En hoe laat heb je eindelijk afscheid
genomen van je dierbaar schaak»
bord?"
Hupstra deed er het zwijgen toe.
„Half drie." zei zijn vrouw met
nadruk, „cn dat nog alleen omdat ik
ongerust werd en nnar beneden ging.
om tc zien of hem soms iets overko»
men was- Anders zat hij er nog!"
Voor schaken voelden de andere
dames ook nicmendaal-
„Dammen misschien?" gaf tante
Koos je in overweging.
„Dam jij. Wouter?" vroeg er ccn
verwonderd.
..Ik itic:." zei hij met diepe minach»
ting „Eens m dc week komt ccn
vriendin van Koos cn dan zitten zc
samen tc dammen, van acht tot half
elf cn doen niets anders dan maar
slaan, slaan en eikaars stukken afne»
men cn als ccn van de twee al de
stukken kwijt is, heeft ze het gewon»
nen en beginnen zc maar weer- Hoe»
eel spellen heb je verleden jaar wel
gespeeld. Koos?"
,'k Heb cr geen aanteckening van
gehouden," zei ze.
Maar de heeren voelden nu weer
niets voor dammen.
Toen stelde Van Stuiteren een kwar»
tier stilte voor- Iedereen zou een stukje
papier krijgen en in dat kwartier een
idee daarop schrijven, als hij of zij
wat wist tc bedenken. Daarna zouden
de papiertjes geopend worden-
Men keek op de klok, het was
kwart over tienen. De stilte trad in.
Onmiddellijk werden allerlei gelui»
den in de kamer hoorbaar. Ons buffet
kraakte. Uit den hoek bij den haard
klonk ccn geluid als het trippelen van
een muis- Een paar van de dames ke»
ken verschrikt om. Boven hoorden wij
allemaal een vreemd geluid, als van
een gedempten voetstap. Daarna kraak»
te de trap in de gang- Hupstra wees
met ccn vragend gebaar naar boven.
Ik schudde het hoofd, ofschoon ik het
ook een vreemd geluid vond-
Hct was, of dat kwartier in die be»
nauwende stilte niet om kwam. Op
eens gaf een langs het huis schietende
auto een rauwen claxon»gilwc spron»
j*en op s an onze stoelen.
„Half elf," zei mijn vrouw. Een
zucKt van verlichting ging door dc ka»
mer-
Ik haalde de papiertjes, die allemaal
keurig toegevouwen waren op en gaf
ze aan Van Stuiteren, als vader van
het denkbeeld- Hij vouwde het eerste
papiertje open. „Niets." Het tweede.
„Niets Het derde. „Niets Al dc pa»
piertjes waren blanco ingeleverd. Wij
hadden allen op de anderen gcre»
kend.
Toen ontstond cr weer een oogen»
blik stilte, maar dezen keer niet op»
zettclijk afgesproken- Daarna nam Van
Stuiteren het woord en stelde voor,
een commissie te benoemen- „Als je
ergens geen rand mee weet." zei hij,
„dan benoem je ten Commissie. Dat
doen zc in de hcclc wereld Het staat
dus voor ons ook heel goed."
En zoo is geschied. Hij werd er eerst
zelf in benoemd, daarna Emmj Hopma
cn vervolgens ik zelf. omcat ik dien
avond toevallig dc gastheer was-
En die commissie zal nu moeten
uitmaken, wat de krans in haar ge»
heel niet heeft kunnen ontdekken.
Hoe dat afloopt zal ik u te zijner tijd
melden. Gelukkig is het geen Staats»
commissie. Anders duurde het licht
een jaartje- Nu is er kans. daar wij 't
maar zijn. op veertien dagen
FIDELIO.
