Haarlem's Dagblad | 1926 | 6 maart 1926 | pagina 5

\J'

4

X

SÉl

HAARLEM'S DAGBLAD

MODERNE ARCHITECTUUR

ZATERDAG 6 MAART 192S TWEEDE BLAD

De nieuwe school in de Slachihuisbuurt

Een interessant bouwwerk

He: nieuwe schoolgebouw in de
SUcbthuisbuurt. precies op de grens
sen Haarlem cn dc verre, vitkkc wei»
landen, is bijna voltooid. Het zal twee
openbare lagere scholen herbergen. Wij
kunnen er nog geen toto's van geven
omdat de schutting nog niet is neer»
gehaald, en achter die schutting een
«lncctickeot er. andere obstructies dc
vrije richtingsbaan voor dc lens onder»
vangen. .Maar binnen een paar weken
hopen we dc camera in actie te Kunnen
6tcllen, om dit merkwaardig specimen
van moderne architectuur aan al onze
lezers voor te zetten. In afwachting
raad lk u aan om cr eens een kijkje
te gaan ncmcfi. Zondagschc wandelaars
in het Haaricmmerhoutp^rk zullen, van
het punt waar 't vcerbootje Overvaart,
ecu vergezicht cr op kunnen genieten.
Het zal hen verbazen. "Zij zullen een
zwaar, massief gebouw, oprijzend in
twee breede pvloncs aan den voorgc»
vel. ontwaren. Sommigen zullen het
een stccr.cn fort noemen. Anderen een
tempel. Weer anderen zullen i ch pia»
ten van oude Assyrische en Egyptische
bouwwerken herinneren. De meestert
zullen zich hoofdschuddend afvragen
of lilt nu hcusch een school is Maar
degenen die naar de Slachthuisbuurt
gaan. om het van nabij te zien, zullen
cr sterkere gewaarwordingen bij op.
doen. Ik ben cr heengegaan, cn heb ar»
chitccJOnischc voorlichting ingewon»
ren, om mijn eigen leckcr.»<cnsaties_ te
kunr.cn verklaren en toelichten. Van
verschillende zijden had men mij aan»
geraden om dit nieuwe gemeentelijke
bouwwerk eens te gaan zien. en die
verschillende zijden geven zeer uiteen»
loopendc opinie-, ten beste. Sommigen
vonden het leelijk. anderen belachelijk,
weer anderen mooi. Er waren men»
sehen die het bewonderden en men»
echen die het verguisden.

Het geluk wilde dat wij mijn des»
kundige vriend en ik in het gebouw-
den architect zelf aantroffen- Hij bleek
gaarne hercid om ons rond te lelden,
onder conditie dat ik zijn naam niet
vermelden zou natuurlijk niet omdat
hij over zijn werk ontevreden was.
inmtr omdat dit bij Openbare Werken
blijkbaar door „mos" geboden wordt.
Allen voor écn (dc gemccrtc), cn een
voor ons allen, schijnt er dc stelregel
tc zijn. Het architectonische licht blijvc
dus onder den ambtcnaarlijken koren»
maat verborgen. Althans in dit artikel.
Naar mijn mccning is het licht in dit
geval tc sterk, en zul vanzelf wel door
de maat heenbranden. Sterke indivi»
dualiteit kan niet verborgen blijven,
evenmin onder het etiket ..Openbare
Werken" als onder eenig ander.

Een ding moet men voorop, u Hen bij
het bcoordcclcn van dit gebouw. De
architect was gebonden aan een terrein
van zeer ongewonen vorm een tra»
pezium waarop hij twee scholen, elk

van zeven lokalen, moest bouwen cn
ruimte voor speelplaatsen overhouden.

Deze simpele teekening verduidelijkt
het geval eenigszins. N'a veel hoofdbre»
kens kwam de ontwerper tot dc con»
clusic dat hij aan dc frontzijdc (a) eer.
ruim voorplein met een hek afgcslo»
ten kon openlaten, vóór een massief
poortgebouw. Bij dit poortgebouw slui»
:en dc twee schoo!»\!cogc!s aan die
iang» b en c loopen. Aan dc achterzijde
(d) worden zij verbonden docr de ge»
meen schappelijke gymnastiekzaal, die
van heide zijden toegankelijk is. Er
zijn keurige kleedkamers aan tocgc»
voegd. In het midden vindt men een
mirre speelplaats, waarop c;n stecncn
fontein.

In dc practischc oplossing van het
tcrre.r.»probJccm is de architect ongc»
twjjfcld uitstekend geslaagd. Als men
onder den doorgang van het poortgc»
bouw staat vindt men rechts den in»
gar.g vail dc cere school, links die van
de andere. Zij zijn volkomen symmc»
trisch van bouw. Binnengaande aan de
rechter» of linkerzijde komt me., te»
geoover de kamer van het Hoofd cn
wandelt een lange gang in. waaraan
drie ruime lokalen (6.80 X 7.30 M.) ge»
legen zijn. 7ij ontvangen licht in over»
vloed door breide ramen aan de bui»
tenzijde, en hebben ock ramen aan den
kant van de gang. Er tegenover, dus
aan de rnderc zijde van dc gang. zijn
garderobes cn W. C.'s. Door een reeks
smalle ramen vslt bet licht van de bin»
ncnplaats in dc gang. Licht cn lucht
zou men niet in ruimer mate kunne:,
wcnschcn. Trappen in de pyloncs van
het poortgebouw leiden naar de boven»
verdieping, die ook weer drie dcrgelij»
kc lokalen in eiken zijvleugel bevat.
Boven in het poortgebouw zijn t.
twee lokalen, die hun licht van do bin»
ncnplaats krijgen.

Dc gymnastiekzaal is een juweel. Zij
heeft speciale achteringangen, dio be»
nut kunnen worden als vereenioingen
er gebruik van maken. De bezoekers
behoeven dan niet door dc scholen tc
gaan. Het is een prachtige ruimte, hel»
der vcrlioht en zuiver in klcur»dccora»
tic- gehouden. De architect van het ge»
bouw- beschreef het schilderwerk cn dc
speciale materialen die in de lokalen
cn kamers zouden worden aangebracht,
maar ik zou tc uitvoerig worden met
daarover uit tc weiden, liet zij in 't
kort gezegd dat cr alle mogelijke zorg
aan is besteed en dat het interieur vnn
dc school niets te wens oh en zal over»
laten. Een man van modernen, artistic»

ken smaak heeft hier iets bijzonder

moois ontworpen.

AI» extra»bijzonderhcïd omtrent het
inwendige moet vermeld worden d.it
dit het eerste schoolgebouw in Haar»
lcm is dat centrale verwarming zal
krijgen. Het zal in September in gc»
bruik worden genomen, maar veel eer»
der gereed zijn.

Tot het mcrkwaardigs!e komend, zal
k nu trachten de uiterlijke architectuur
au het gebouw te beschrijden. Dc
•ijvleugels wijken uiterlijk niet veel van
het convcntionecle af men herkent
dadelijk dc school in maar in
den voorgevel zit het buitengewone.
Ik heb dien hierboven telkens aangc»
duid als ..het poortgebouw'Het be»
staat uit twee gcwcldig'breedc, hooge
massieve pylonen, du in bet midden
verbonden zijn door ccn enorm steen»
vlak, ongeveer veertien meter breed
waaronder de ingangspoort zich bc>
vindt. Dit middenvlak onderscheidt
zich van dc pytoncvlaV.ken doordat
de stecnen verticaal zijn gemetseld,
maar dat is alles. Er is peen beeld»
houwwerk aan, geen raam in niets-
In elk der bs'le pylonen /'et men een
verticale reeks kleine raampjes die
in gekleurd ir'as-indood zullen worden
uitgevoerd «n het licht in de trappen
doorlaten. De top van het geweldige
massief tan pylonen zoowel als
middenvlak «s volkomen vlak gela»
ten. Het geh'.-J toont dus twee zwa-e
breede torens met een gesloten verbin»
dingamuur ertusschen. Hot is „ccn
stecncn fort". Het doe: niet denken
aan een school. De expressionist in
den bouwer heeft zich hier uitslui»
tend doen gelden. Het realisme van
den scholenbouw komt in dc zijgevels
tot uiting, maar niet in het front.

De leidende gedachte van den archi»
tect is geweest om alles te forcccrcn
;ii platte, ongob; 'u vlakken. Hij
heeft volkomen rechtlijnigheid tocgc»
past cn consequent volgehouden, zoo»
"wel aan de buitenzijde als binnen fal
het gebouw. Er is acri-ri-» cn gebo.
gen lijn. nergens een afwijking van deze
overhccrselunde gedicht-.-. Dit p»ett het
geheel stijl, waardigheid, indrukwek»
kende krccljt.

Dc leek voelt dat de kunstc»
naar in den modernen architect, zich
zeer overwegend heeft doen gelden, cr.
dat de expres- mist den realist heeft
gedomineerd, blij komt onder den in»
druk van iets groots en zuivers. Groot
cn zuiver in stijl cn in eenvoud. Maar
hij zou dit massale poortgebouw m-.n»
der stug cn „forbidding" venjchen
iets vriendelijker, aantrekkelijker voor
dc kinderen die het straks zullen bin»
nengaan. En hij kan zich m ..lijk voor»
stellen dat dc vb;! ges tok, die nop aan
het zware, drukkende middenvlak moe'
aangebracht worden, veel verluchting
za! bi enger. Evenmin als een paar buk
keu met bloemen, die trouwens allee»
's ',crs hun kleureneffect 2u11li
geven.

Dc.-c l.n-1 cnrimpressies l. -b ik later
aan de criiiek van mijn deskundiger!
vriend onderworpen, en zijn toelichting
gevraagd. Zr Ir verklaarde deze archi
tect dat het gebouw hem geen emotie,
maar wel diepe belangstelling gaf. Hij
bewonderde liet als ccn uiting van die
ongdbroken vlakkcn»formatic, die in de
moderne architectuur zulk ccn grootc
rol speelt. Hij wees mij op des bouwers
consequentie die ik hierboven al ge»
noemd heb. Hij sprak van dc doni>
nccrcndc horizontale lijn der moderne
architectuur, die Dr. Bcrlagc

„reactie op de verticale lijn van de

nco»gothiek" heeft verklaard. Hii dubb
idc den jongsten oorsproi-.g va a e.
wcrk»jils»dit als Ame.-ikaanscLi •.-,n, cn
verwees mij naar Berlage's studie over
dc:i Amerikaan Frank Lloyd Wright,
ccn der leidende figuren.

Voor het overige achtte hij \Icn
voorgevel van deze school tc stug,
doordat er het „raffinement" ;n ont»
breekt dat eon man als Dc Xlcrk tot
zulke wondcr»mooie oplossingen heeft
gebracht. Hij toonde mij ccn aantal
foto's van De Klerk's gebouwen en
-.7vs mij aan hoe deze jonC«verschci»
den kunstenaar diezelfde groote vlak»
ken heeft verlevendigd en aanncme»
tijk gemaakt door geraffineerde détails
- door een donkerdcr-gekleurde steen»
formatie, een stukje beeldhouwwerk,
ccn »aarr»pie op dc juiste plaats. Hij
achtte in d t geval het détail tc arm.
Fa ik moet .-kennen dat zijn bedoeling

bij w.-jel.jk.ng met Dc Klerk's werk

mij volkomen duidelijk werd. Wel»
'icht zou uien op di: punt de gemeen»
ti.üjkc gelden, beschikbaar gesteld voor
dezen bouw als overwegende factor
moeten laten meetellen. Ik weet bet
>>rt. Ik heb deze vraag niet aan dun
ontwerper van het gebouw gesteld.
Zeis zonder naamsvermelding zou ik
bet antwoord niet hebben mogen ver»
wachten.

Concludeeren-f moet gezegd worden
dat Haarlem een zeer merkwaardig pc»
houw rijker is geworden. Het moge
.ï;n tekortkomingen hebben i
'»>-cft ongetwijfeld ook zijn groote Fe»
rerktnis, omdat het cc krachtige inJt»
dualiteit tot uiting brengt van ccn
lid dier moderne kunstenaars.school
in onze architectuur, waarop Nederland
tiotsch map zijn. Naast Zweden en
Finland geeft ons kleine land in dezs
p...»de den tv on aan ia de wereld»
architectuur. Het heeft nieuwe banen
geopend, nieuwe schoonheid onthuld.
Wij behooren de eersten te zijn om
daaraan onze volle belangstelling tc
geven.

R. P.

BINNENLAND

De a.s. Tweede Kamer
zitting

Mecedeeünren over het c'rcte
der crisis

VAN HET NIEUWE MINISTERIE- T

Het Gezantschap bj
1 v'aticaa»-,. j

Ooze parlementaire redacteur notottej
ons Vrijdag

Het nieuwe Kabinet zal den begroo»
tingspost voor bet gezantschap bij het
Vaticaan tc Rome opnieuw voorstel»
len, doch blijft bij verwerping neutraal.

Het Hbld. dat een dergelijk bericht
bevatte, voegde er aan toe

In politieke kringen verwacht men,
dat de ministerpresident het bij het
debat over de Regeeringsverklaring
verdedigen zal.

De nieuwe minister

van Koloniën.
Aneta seinde ons eenige korte indi»
sche persstemmen omtrent het nieuwe
ministerie. Daaruit nemen wij een en
ander over aangaande den nieuwen
minister van Kolorrcn-

liet Batavjaascn Nieuwsblad merkt
op

Koningsberger, die zich heeft op»
geofferd ter wille van het landsbelang,
zal vooral aansturen op zakendoen,
waardoor wellicht de geleidelijke ver»
plaatsing van bet bestuur over lnd;c
naa' indië wordt bevorderd-

De Java»Bode noemt Dr. Konlngs»
berger een vnendclijken bem Jdelaar
en merkt op, dat hij als tijdelijk Direc»
teur "«n Landbouw een grondig econo»
nii'ch nzcht heeft gekregen Den
V sraad heeft hij in den moeïijzksten
tij.l geleid-

Ui-1 N ieuws van den Dag voor Ned*
Indie herinnert cr aan, dat Dt. Ko»
nngsbeiger indertijd geprezen ;s om
zijn tact, welke hem in staat stelde als
voorzitter van den Volksraad samen
tc werken met alle partijen-

De nieuw min'ster van
Onderwijs.

Dc Tijd schrijft

Men weet, da- Waszink was aan»
gezocht, om in het kabinet»Liraburg
zitting te nemen ais Minister van Wa»
terstaat Aanvankelijk was het de be»
doeling, dat hij in dezelfde kwaliteit
zou optreden in het kabinet»De Geer.
De christ->hist- formateur stond er
on, twee anti»revoIutionnairen in zijn
Kabinet te krijgen. Naar wij vernemen,
werd de portefeuille van Ondierwijs,
Kunsten en Wetenschappen aungebo»
den aan mr. V. H. Rutgers, doch deze
weigerde. In zijn plaats werd mr- li
van der Vcgte voor Waterstaat aange»
zocht en de portefeuille van Onderwijs,
Kunsten cn Wetenschappen aan mr-
Waszink aangeboden.

De Tweede Kamer is bijeengeroepen
tegen a.s. Donderdagmiddag 1 uur. Aan
de orde komt dan dc behandeling van
,!c verzoeken tot het houden van drie
interpellaties: ccn van den heer Lo=
vinek en twee van den heer L. L. H.
de Visser. Voorts regeling van werk»
z a *m heden.

Dc voorzitter is voornemens, nadat
in dcc vergadering door de regcermg
mcdcdcclingcn zijn gedaan in verband
met het eindigen van dc kabinetscrisis,
voor tc stellen, cvcntueele besprekin»
('cn "naar aanleiding van deze mededee»
lingen den volgenden dag te houden.

71.1 N STANDPUNT GEWIJZIGD.
Men meldt aan dc Stapdaurd:
Dc heer M. G. J. Kenipers, Burgc»
meester van Harderwijk, die het vorige
jaar voor de Tweede Kamer werJ ge»
candldccrd als ontwapen aar, heel t in
een jl. Zaterdag gehouden feestelijke
vergadering van Militairen verklaarJ,
dat hij zijn Ideeën heeft laten veren
cn zijn mccning ter zake gewijzigd
heeft.

V erkeersonge vallen

Jongen doodgereden.

Terwijl een groepje kinderen van
school huiswaarts keerde langs den
Bcichcmschenweg te Oss, trachtten zij
nog voor een naderende vrachtauto
om. den weg over tc steken- Een 7»
jarig knaapje uit Berchcm kwam ecli»
ter tc vallen het voertuig ging hem
over het lichaam en hij was op slag
dood.

FranscLe erkentelijkheid

Naar de Haagscbe correspondent
van dc Tel. meldt heeft de heer San»
ders van het Bureau de Change in de
Passage, die zoo als bekend, het eer»
stc valsche Frans-che 1C0J francsfciljtt
ontdekte, de nicdedeeÜng ontvangen,
dat hij zal worden voorgedragen voor
een Fransche onderscheiding.

De Banque de France was van mee»
ning, dat men zijn loffclii'o optreden
beter kon waardeuren door een onder»
schcidingstcckcn, dan door een gel»
delijke belooning.

jw.

OR. P. VAN HOEK,
"vQravenhage o*erti^«n oud-dlracteur»
generaal van den landbouw,

De heer H. Colijn -

Weer hoofdreoacteur van De
Standaard

De beer H. Colijn zal na zijn aftre*

den als minister weer het hoefdredae*
teurschap van de Standaard op zich ne*
men en weer optreden als voorzitter
van het centraal comité van a*r. kies*
vercenigmgen.

Bovendien is hem een Kamerzetel
aangeboden: de heer Van den Heuvel
is bereid, zijn plaats aan bem af staan.
Intusschen heeft de heer Colijn hier»
omtrent rog geen beslissing genomeu,
aangezien hij voornemens is. eerst een
reis te ondernemen om de economische
verhoudingen in verschillende landen
van Europa te bestudcercn.

Het s.s. Volendam redt
schipbreukelingen

Reuter meldt ons uit New»York:

Een passagier van het stoomschip
„Volendam" heeft een draadloos bc«
richt gezonden, waarin wordt mede»
gedeeld, dat de equipage van genoemd
schip vijf menschcn heeft opgepikt, die
sinds IS December 1925 zes cn ze»
ven tig dagen hulpeloos in een to«
taal ontredderden cu in zinkenden
toestand verkeerenden schoener, op
den Oceaan rondzwalkten.

Tot zoover dit telegram.

Van de directie der HollandAme»
rikalijn vernam de Tel.. dat de ,.Yo»
iendam" 27 Februari jl van New»
Yoik naar Rotterdam is vertrokken.

Het bewuste schip, dat zonder zei»
len en masten dobberde op de laren,
werd aangetroffen, is de houten drie»
mas'schoener „General Smuts" welk
vaartuig IS December van Bonanza
(Portugal) naar dc Grand Banks (New»
Fouadland) vetrok.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 63 Cents per regel.

MIJNHARDT's

Hoofdpijn-Tabletten 60 ct
Laxeer-Tabletten.60 ct
Zenuw-Tabletten 75 ct
Staal-Tabletten 90 ct
Maag-Tabletten 75 ct
9 BijApoth.enDrogisfen

Haarlemmer Halletjes

EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE

Dien eersten avond in het pension
Mon Repos werd Wegman al gauw gc»
waar. dat het geen gewoonte was. laat
naar bed tc gaan. Het w.is pas negen
uur. toen dc vroegere Indischman. Van
dc Vijver, opstond, naar dc gastvrouw
toentapte. ccn plechtige buiging voor
haar maakte, dc hccren gezamenlijk
goeden avond zcidc cn verdween. Een
kwartier later volgde Sabelman. dc oud»
referendaris aan het departement van
Oorlog, daarna dc voormalige president
san de nog niet genoemde Kamer van
Koophandel Rcdink cn vervolgens ach»
«crccnvolgens al dc andere hccren, zoo»
dat het noö geen tien uur was. toen
Wegman zich genoodzaakt zag tnet den
laatste. Wast, de deftige buiging voor
dc vrouw des huizea tc maken, die
blijkbaar op Mon Repos gewoonte was
cr. ook naar zijn slaapkamer te gaan.
Nauwelijks was hij dsar gekomen of cr
trof hem iets in dc kamer (hij wist aan»
vankelfjk niet wat) totdat hem bleek,
•lat het een klok was. Een uurwerk ont.
brak namelijk cn daar zijn horloge toe»
s-allig kapot wis. belde hij Gijs. den
huisknecht, die op zijn gewone, onhoor*
ban manier verscheen.

„Kan ik misschien ccn klokje krij»

„Het spijt mij wel", zei Gijs". msar
een klok oi> dc slaapkamer is t- gen de
regelen van het huis meneer. Niemand
van dc hccren heeft cr ccn".

„En dc grootc klok beneden in dc
hal dan?"

,.Dic wordt iederen avond stilgezet-
Er mag hier 's nachts geen klok slaan".

„Maar mijn horloge is defect".

„Als meneer zeggen wil. hoe laat hij
w;t opstaan, zal ik hem wel roepen

.AVcl". zei Wegman. ..het is nu nog
gtcn tien uur. Laat ik zeggen zeven

„Ontbiit is tu«<chcn negen cn lien
uur", zei Gijs. met iets als een tikje
bekefde waarschuwing in zijn stem.

„Acht uur dan", zei Wegman, zich af»
vragende hoe het mogelijk zou zijn om
tien uur lang tc slapen. En toen Gijs.
rr.et een van ziin hu:gingen wou heen»
gaan. riep hij hem terug. „A propos,
is alles zoo stil hier In huis?"

Zeker meneer'.'

„Kraaien dc hanen niet tegen den
morgen?"

..Er zijn hier geen hanen in dc buurt

„Dus dc kiopen kakelen ook niet:

„Er zijn ook geen kippen'".

„Maar do honden dan? En dc kat»
ten?"

„Dc komen hier niet ui «ie omgeving

„Stormt het hier in de buurt ook

Dat is een enkelen keer niet te be»
letten", zei Gijs, op een toon alsof hij

daar verontschuldiging voor wenschtc te
maken.

„Dan is dit wel het rustigste huis.
dat ik ooit gezien heb".

Maar toen Gijs vertrokken was cn
Wegman, de harde werker, die nooit
vroeger dan halfeen naar bed placht te
gaan. zich langzaam uitkleedde, zag hij
al op tegen den eindeloozen nacht. Hoe
lang hij in zijn gemakkelijk bed lag tc
t.-bben over de zaken thuis, dc machi»
ncfabrick. die zijn zorgen immers nog
zoo noodig had. wist hij niet, muur
lang kon het niet geweest zijn, want
hij sliep al gauw in en het was niet
voordat ccn lichte klop op de deur. o
zoo zucht en bescheiden, hem wakker
mankte, dat hij weer tot zichzelf kwam.
„Kwart over achten meneer", zei dc
urn van Gijs.

„Ja. ja", zei Wegman haastig cn
schoof uit zijn bed. Kwart over achten?
Hij had dus toch tien uur geslapen.

Het was precies negen uur. toen Weg»
mm aan het ontbijt kwam cn daar het
hcelc gezelschap al aan tafel vond. De
vrouw des huizes begroette hem met
haar gewone vriendelijkheid, de heeren
zeiden goeden morgen. Er werd gciitfor»
tr.ocrd. hoe allen geslapen hadden. Weg»
m.in erkende met een zeker gevoel van
schaamte, dat hij zoo lang en zoo goed
geslapen had. Tot zijn verwondering
scheen dit geen goeden indruk tc ma»
ken. Yzëll zeide, op oen eenigszins mc»
delijdendcit toon: „ik deed van nacht
geen oog dicht". Van de Vijver verze»
kirde, dat hij in Nederland nooit goed
sliep „in Indië was dat altijd veel
beter". Rcdink cn Sabelman legden een
soortgelijke verklaring af en alleen Bo»
tcimans. dc oud»gezagvoerder, kwam
rondweg uit voor zijn rustigen nacht.
Ik kan overal en altijd slapen", zei
hij met zijn dreunende stem. „Als je
op zee bent. slaap je door alles heen.
Het schip schommelt, de zee klokt, dc
wind brult, maar je bent vermoeid cn
je slaapt".

„Hoe komt het zoo", dat al die hcc»
:i zoo slecht geslapen hebben?" vroeg
Wegman na het ontbijt aan Wast.
maar deze glimlachte alleen inaar en
zei: „je moet dat met zoo letterlijk op»
vatten. Ik geloof, dat ze allemaal sla»
pen als rozen, maar het staat goed.
daar wat over te klagen. Heeft u wel
opgemerkt, dat mevrouw Van de Werk
niet op die klachten ingaat?"

ba men wandelden zc naar dc boerde
rij „Ons Genoegen", een wandeling van
een half uur. cn dronken daar ccn
kopje koffie. „Is het niet een eigenaar»
dig gezelschap?" vroeg Wegman, voor»
zicht;g polsende.

„Och. worden wij als we ouder zijn,
niet allemaal vat eigenaardig? Er ziin
weduwnaars onder cn een paar. die
nooit getrouwd zijn geweest. Kunt u
raden, wie de verstokte vrijgezellen
zijn?5

„Dat moeten Vaëll wezen cn Rcdink".
„Precies geraden. Hoe weet u dat
oo?"

,.lk rand het maar", zei Wegman bc>
scheiden. „En ik wist het van van dc
Vijver, die mij verteld had, dat hij ge»
trouwd was geweest. En Botcrmans
neen, een ongetrouwde scheepskapitein
is ccn ondenkbaarheid. Sabelman, een
oud»ainhtcnaar, kun ik mij ook niet als
vrijgezel voorstellen. En u zelf, meneer
Wast?"

„Al tien jaar lang ben ik weduwnaar.
Er is van mijn gezin niets overgcble»
en. Mijn zoon is gestorven, toen hij
twintig jaar was. verdronken bij een
poging om een drenkeling te redden. En
ik had het kunnen voorkomen. Als ik
het maar geweten had".

Wast zweeg, dc herinnering werd hem
een oogenblik te machtig. „Neem mij
niet kwalijk", zei Wegman na een
poosje, „wanneer ik treurige herinnerin»
gen bij u opwekte".

„Och, dat kon u toch niet weten.
Het kwam zoo. Op een morgen was
het prachtig weer. Mijn zoon was met
zomervaenntie. Hij vroeg, of wij samen
een tochtje zouden maken met mijn
uto. Ik had er geen lust in, ik moest
erken en zei dat hij alleen zou gaan.
Maar dat wou hij niet Ik ben aan mijn
erk gegaan, hij maakte een wande»
ling en zag onderweg iemand, die te
water geraakt was. Hij waagde zijn lc.
ven en verloor het. Als wij samen den
autotocht gemaakt hadden...,"

Op dat oogenblik liet een voorbij»
schietende auto voor een paar kippen
die op echte kippenmanicr over den
weg dwaalden, ccn rauw claxongeluid
hooren. Wast spron" verschrikt op.
maakte daarna verontschuldigingen.
„Als je twee jaar op Mon Repos gc»
woond hebt, raak jc harde geluiden
ontwend." Toen bracht hij het gesprek
op ccn ander onderwerp.

Toen Wegman dien middag op zijn
kamer kwam. drukten de regelmaat van
dit huis cn dc stilte hem ais een looden
last. Ilct was hem onmogelijk weer on
dc canapé tc gaan liggen nadat hij zoo
lang geslapen had cn toen hij een half
uur doelloos in een gemakkelijke., stoel
had zitten suffen, besloot hij naar bc»
neden tc gaan. Mevrouw van de Werk
zat met een handwerk in dc serre en
riep hem bij zich toen hij dc trap kwam
afslcntcrcn cn doelloos door dc -eng
zwierf.

„Ik verwachtte u". zei zc met haar
hartclijken glimlach. „Neemt u dien
stoel, neen daarnaast, die is gemakke»
liikcr cn laat ons wat praten".
I „Maar mevrouw, hoe kon u we»

„Voor mannen, die hard werken gc»
woon zijn geweest, is cr immers niets
moeilijker, dan rusten. Dat moet men

ook leeren. Wilt u wat lezen? Daar
staat dc portefeuille van het leesgezel»
schap. Of wil u liever wat praten?"

„Als ik mag, dan liever praten." En
zc begonnen. Over dagclijksche dingen,
kleinigheden, die niet diep gingen. En
toch, hoe prettig was dat eenvoudig ge»
sprek, hoe aangenaam klonk haar stem!
Later, toen hij al lang weer van zijn
rustkuur thuisgekomen was, placht
Wegman er over tc spreken met zijn
vrouw. „Zij praatte eenvoudig, zij ge»
bruiktc geen ongewone woorden, zij
deed haar best niet om tc schitteren
of geestig te zijn cn toch boeide het
mij meer, dan ik zeggen kan. Ik geloof,
dat het de vriendelijke goedhartigheid
was van alles wat zc zei. Niet critisch,
niet onbeduidtnd ook, maar alleen
het vriendelijk woord van een brave
vrouw, die veel nagedacht heeft en
misschien ook wel veel ondervonden,
al zei ze daar geen woord over."

.Jik geloof," zei zijn vrouw, toen hij
aldus zijn vroegere gastvrouw bc»
schreef, „dat er nog Iets anders was,
iets dat je wel voelt, maar nauwelijks
opmerkt: ik weet niet, hoe ik het noe»
men moet, het beste is misschien gees»
tclijk evenwicht."

Toen stond Wegman op, gaf zijn
vrouw een hartelijken zoen en zei:
..dat is het ware woord, je hebt het
goed gezegd."

Zoo vloog de middag om en kwam
het thee»uurtje met het complete ge»
zeischap van de oude heeren en daar»
na het middagmaal. Het onderwerp aan
tafel was een groote inbraak tc Ara»
hem. waarover in de dagbladen h
zonderheden werden vermeld. Er w.;s
onder de gasten verschil van mee» I
ning over de houding, die een man
moest aannemen, wanneer een dief in
zijn huis binnendrong. Botermar-.s. on«
zc voormalige gezagvoerder, aarzelde
met. „Ik zou ccn pook nemen cn daar
den kerel mee te lijf gaan. Voordat
hij wist wat er gebeurde zou ik hem een
slag op zijn arm hebben gegeven, dat
hij niets meer doen kon. fiang„„ dan
dc voordeur open en rrang. hem de
voordeur uitgesmeten!" Hij zwaaide
daarbij zoo met zijn armen, dat Vaëll.
die naast hem zat. op zij week en half
benauwd, half boos naar hem keek.

„Men bakkeleit toch niet met zoo'n
inbreker!" zei Sabelmars. dc referen»
dans op een toon van minachting.

„En d?t zegt iemand van Oorlog!"
riep de kapitein dreunend.

„Mag ik u er aan hernncr-m. dat ik
op het departement heb gewerkt en
niet in het leger diende!"

..De kapitein maakt maar een grap»
jje", zei dc gastvrouw en goot daarmee
oEf> op de golvec. -

Wast liet zich naar zijn gewoonte,
niet uit. Rediink, uit zijn tent gelakt
door Vacll, die zich wat zenuwach*
tig over het geval scheen te maken,
erkende dat hij als er een inbreker in
huis was, zich er toe bepalen zou om
wat rumoer te maken, stampen op de
vloer cn zoo; „daar gaan alle dieven
voor op de loop", verzekerde hij.

Maar Vaëll wou weten, hoe mevrouw
van de Werk cr over dacht. „Och, me»
neer Vacll", zei ze met haar rustige
kalmte, „ik denk vooraf maar nooit te»
veel aan onaangename dingen, die ge»
beuren kunnen. Als het eenmaal zoo»
ver ti. zullen wij wel verder zien."

Het was op den gewonen, vriende»
lijken toon gc2egd, maar Vaëll begreep
de les cn zei er geen woord meer van.
Kort daarop was hei tijd om naar bed
te gaan. Het was oog geen tien uur,
toen Wegman op zijn slaapkamer
kwam. Dien avond was de wind gaan
opsteken en omstieeks halftien tot
een storm aangegroeid. „Vannacht zal
het in huis zoo stil niet zijn," dacht hij
bij zichzelf, toen hij in bed stapte en
hij verbeeldde zich, dat hij wel lang
wakker zou liggen maar al heel
gauw sliep hij rustig in.

Opeens schoot hij uit den slaap- De
storm loeide, de ramen rinkelden, maar
boven alles uit klonk een benauwd
geroep „dieven, dieven, inbrekers!"
op de gang. Onmiddellijk sprong Weg»
man zijn bed uit, schoot wat kleeren
aan en deed voorzichtig de deur open.
Ilct was nog donker op de gang, maar
ian alle kanten hoorde Wegman ge»
leiden, waaruit bleek, dat de heeren
akker "'crden. Op den tast schoof
Wegman met de hand langs den muur
cn draaide den knop van het electrisch
licht om.

Aan alle kanten gingen er deuren
open en allerlei eigenaardige figuren
kwamen voor den dag. De eerste was
Botermans, die overeenkomstig zijn
belofte, een groote pook zwaaide en
met ziin daverende stem riep„waar
is de kerel! Waar is de boef! Ik zaJ hem
doodslaan."

„Blijf bedaard, kapitein," zei de be»
vende stem van den Indischman, die
voor den dag kwam met een eigenaar»
dig kleeding stuk, het leek wel een soort
van sjerp, om, die hij om zijn nacht»
kleeding ges'iiqerd had. Verderop kw».
men de hoofden van Redink en Wast
om den hoek v»n bun kamers kijken.

„Wie heeft hier eigenlijk alarm ge»
maakt?" d: inde Botermans en Van
de Vijver z»-.' „ik geloof, dat het
Vaëll was"

„Dan zai Ivj er rapport: van doen,"
zei Botermano en bonkte met de vuis»
t«n op de deur yan Vaëll. „Komernit1

en verantwoord je voor de heeren!"

„Maar meneer Botermans...." zei
de Indischman afkeurend,

De deur ging open en het gladde
hoofd van Vacll kwam voorzichtig naar
buiten. Toen hij de anderen zag scheen
hij moed te vatten cn kwam langzaam
in de gang. „Ik was wakker," zei hij
met een bevende stem „cn ik hoorde
op eens een groot lawaai, precies alsof
cr een inbreker boven was; het kan
mets anders geweest zijn." En hij keek
angstig om zich heen.

„Pardon, heeren," zei een beleefd©
stem achter ons- We keerden ons om
cn daar stond Gijs, keurig aangekleed,
a!s altijd, van boord en das af tot ge»
poetste schoenen toe. „Pardon, hee*
ren, maar ik kan meneer Vaëll gerust
stellen. Er zijn pannen van het dak
gewaaid en dat rumoer zal meneer ge»
hoord hebben."

„Onmogelijk," protesteerde Vaëll.

„het was een heel ander geluid

maar de basstem van Botermans over*
stemde hem totaal.

„Ga naar bed, roanl" En de daad bij
het woord voegende, duwde hij met
ziin krachtige handen den mageren
Vaëll, in weerwil van diens tegenspar»
telen, terug in zijn kamer. Wij volgden
dat voorbeeld en het laatste wal ik
zag was de onberispelijke figuur van
Gijs, die stond te wachten tot de
laatste van de gasten in zijn kamer
verdwenen was-

Verbeeldde ik het mij maar, of was
er dezen keer een spottende glimlach
op zijn anders zoo correct gezicht?

Hoe het den anderen ging kon Weg»
man later net zeggen, nuir hij rtif
strekte zich dadelijk niet een gevoel
van welbehagen m zijn bed uit eii si on
dadelijk in. Weer gaf de waarschuwen»
de vinger van Gijs op de deur het
signaal om op te staan, znodat Wc,;»
man met schrik uit zijn bed schoot cit
maar precies op lijd aan het ontbijt
kwam.

Er werd aan tafel over het alarm van
den nacht niet gesproken. m_»:r Vacll
keek schuw en voelde zich blijkbaar
niet cp zijn gemak. Wie zou gezegd
hebben, dat er uit dit voorval een
kleine revolutie op „Moa Repos" ont»
staan zoul

FIDELIU.