HAARLEM'S DAGBLAD
DE STAKING IN ENGELAND.
VRIJDAG 7 MEI 1926
DERDE BLAD
HET LOT VAN DE ZANDHAAS.
ZAL HIJ ONTMANTELD WORDEN?
KLAAS BOEKEL EN ZIJN MOLEN.
complicaties is. Daarna inviteerden wij
den heer Klaus Bockel om te posccrcn.
Hij leunde bevallig op zijn Ford=motor»
vrachtwagen <ili jhoininatie! en
leverde een goede kick. te oordeclcn
naar tien fotugrnfelijkcn glimlach.
Hoog boven zijn hoofd, in de riet»
bedekking van zijn molen. las ik 15. H.
(Sandhaus) 1779. De molen is dus 147
jaar oud. De laatste die koren maalt
tusschcn Alkmaar en Haarlem. En
Kluas Bockcl'-s vader kwam er veertig
jaar geleden al in.
..Er rust een tnorcclc plicht op u..."
sprak ik ontroerd.
De heer Boekcl zag ons ditmaal aan
uit den hoek van zijn rechteroog, en
grinnikte zeer onhccmschuttclijk. Onze
fotograaf kreeg een geweldigen hoest;
bui.
Wij gingen heen. in de overtuiging
dat er hoop blijft. De Zandhaas is nog
niet verloren, en het puzzle-plaatjc is
nu tenminste opgelost.
Wij weten waaj de molenaar is.
R. P.
MET EENIGE FOTO'a UIT DE ENGELSCHE KOLENMIJNEN.
De toestand is bevredigend. Hoe moet het
einde komen? Een officieele mededeeling.
Wat de buitenlandsche pers zegt.
Om halfvier *s middags roffelde de
28—70 PK.-motor vooral zeventig! -
van den tweexitter on zes fotografen in
de Groote Houtstraat, en wij doken on.
der de lage 'kap.
„Waarheen, meneer?"
„Naar De Zandhaas, meneer".
Hij knikte, en we snorden er recht»
streeks heen, om te onderzoeken in hoe»
verre de alarmcerèncle tijdingen om*
trent de verdwijning van de laatste ko*
rcmnolen op de route Haarlem—Alk»
maar waarheid bevatten. Heemschut
Verecniging tut Behoud van Natuurmo
numenten Verecniging de Metier»
lantlsche Molen.... al die namen speel»
den. mij doof de gedachten. Een molen
is geen natuurmonument, maar i.i deze
moderne tijden wordt het er bijna een.
(lok hen ik. te lang buitenslands ge»
woest om niet te heseffen hoezeer Ne»
derland's reputatie in den vreemde Op
molens is gebaseerd, Spanje dankt een
groot deel van zijn vermaardheid aan
Cervantes, wiens Don Quichottc molens
bestreed. Wij zijn beroemd doordat wij
ze sparen. Bovendien zijn ze mooi. en
schilderachtig. En in dit geval voelde ik
extra voor het bedreigde exemplaar van»
wege den naam. De Zandhaas! Onzen
voorvaderen is vaak gebrek aan humor
verweten, en uit geschiedenisboekjes
krijg je inderdaad den indruk dat zij
zich alleen onderscheidden als regenten
en regentessen, gehaaide kooplui en
zeehelden. Humor gaat daar slecht mee
samenMaar zij moet er toch wel ge»
wccst zijn. In de Zaanstreek heb ik
een pultrok gekend of was het een
bovenkruier? die De Kroosduiker
heette. Ook geen kwade naam, maar
De Zandhaas is toch nog beter.
U kent het kleine stukje Santpoort,
dat aan den Rijksstraatweg ligt, en dat
je als een oase in den woestijn begroet
nu van Schoten af tusschcn twee kaars»
rechte boomrijen en onafzienbare platte
weiden te hebben gereden. Welnu:
neem een der zijwegjes die van deze
oase leiden naar den mooien achterweg
die in de richting«Bloemcndaal voert.
Steek dien weg over, kuier een .smal
pad op, en u staat tegenover De Zand»
haas. Een juweel van een korenmolen
Hier hebt u hem:
DE ZANDHAAS.
Wij vonden de brcedc deuren wijd
open. en niemand in den molen. Dit
verbaasde ons gccu-ouiv l kent die
zoekp!a3tjes voor kinderen, en u weet
dat daarop bij voorkeur ^gevraagd
wordt: „Zoek den molenaar", "t bij
wijze van variatie ..Zoek de molenaar-»,
vrouw". Zulke dingen hebben een oor»
zaak. Ónze fotograaf voelde blijkbaar
hetzelfde. Hij'hield zijn hoofd scheef
in verscheidene richtingen, het geval al
dus beschouwend alsof het zoo'ti plaatje
was. haalde de schouders op en zei: „ie
moeilijk".
Nu ecnig zoeken vonden wij den mo«
lenaarsknccht. Ken welwillend man, die
mij onmiddellijk duidelijk maakte dat
zelfs zijn vak gemoderniseerd is HU
hield een vlotte rede over den achturen»
dag. die zich niet aanpast bij het wind»
molenbcdrijf een probleem dat blijk»
baar te weinig algcmccnc aandacht
heeft genoten en vertelde vnn een
werkdag van 7 uur v.m. tot 10 uur n.m-,
doorspekt met ztilkc langdurige „schaft»
tijden(zeven uur In totaal) dit er acht
uur overbleef. Daarin lag do oplossing»
Gedurende de schafttijden moest je
'dan wachten op de goedgezindheid van
'den wind. Dat was het compromis tus
schcn moderne beperking van arbeids
duur en oud'crwetsehc benutting van tic
.grillige natuurkrachten. Maar er stond
jiu ook een clcctromotortjc in De
Zandhaas.
Het sneed mij door de ziel. ..Ken
vroeg ik.
„Iicn best clcctromotortjc". zei hij.
»,Maar duur".
Aangezien de molenaar afwezig was
gaf zijn handlanger, na nog ccnige eco
nomische beschouwingen aan zijn
voordracht over practischc arbeidswet
geving te hebben vastgeknoopt ons per»
missie om in den molen te klimmen en
kieken te nemen. Zelfs mochten wij
ra.unpjcs openen.
Dat v-as toch wel weer echt. Vijf
verdiepingen beklommen wij langs
steile ladders, en mijn blauwe winterjas
werd als een zwaarbewolkte hemel. Na
eiken ladder doemde weer een kleiner
ruimte met een grootcr aantal meel»
zakken op. Vloerplanken lagen los. zoo»
als 't hoort in molens. Er waren allerlei
luiken, waarbij je twijfelde of 't val»
luiken waren, en balken met vermolm»
de randen, en stof! Geweldige hoeveel»
heden stof.
Waarna wij vele evoluties uitvoerden
om een raum te openen, en er tenslotte
op de vierde verdieping in slaagden
om een uitziehl»kiek te nemen, met
een dikken balk op den voorgrond.
Het kostte een kwartier tijds om dat
raam weer in positie te krijgen wc
moesten 't naar buiten laten zakken
eu daarna weer ophijschcn maar de
kick zou de moeite dan ook looncn.
Hier volgt liet resultaat van dit knip
oogje van den Zandhaas.
Afgedaald zijnde langs de vijf lad
ders vonden wij op den hegancn grond
eindelijk den molenaar zelf. llii out
ving ons zonder ccnige verbazing. Hij
wist Min dat bericht in de bladen, maar
had het niet zelf gegeven Neen. Heele*
maal niet. Ook was het niet zijn plan
om den molen af te breken, maar om
'm te ontmantelen. Kap eraf. wieken
er af, buitcngnlcrij er af. Het ding
kostte teveel aan onderhoud, zei de
heer Klaas Bockel. en hij plaatste zijn
pet op het andere oor. krabde achter
dit laatste en keek ons bedenkelijk aan.
„Als u 'm ontmantelt is al het mooie
eraf".
..Ja. Maar hij kost teveel in onder»
houd".
„Kost het dan minder als»ic ontman»
tcld is?"
„Natuurlijk. Met al dat paalwerk
weg. dat geverfd en geteerd moet wor
den. En als ik hem niet als windmolen
gebruik, 'm gewoon stil laat staan en
alles doe met een motor, worden de
onderhoudskosten nog hooger dan nu
„Hoe zit dat?"
,,'k Weet het niet precies, maar t is
gebleken toen we tijdens den oorlog
eens een maalvcrbod hadden. Alles
begon te roesten, en de boel werd
groen, en zoo. Ook wordt het hier
steeds minder geschikt om te malen.
Rechts die hoogc boomen van mej.
Crommelin die worden ook nog
maar Steeds hooger: je kunt niks meer
van Haarlem zien, zooals vroeger ---
en links heeft de gemeente Vclsen
boomen gezet. Die hinderen me ook.
Maar de 'gemeente wil niet helpen. En
Een karretje wordt met steenkool geladen.
Ook in de EngeUche
mijnen worden nog poniet diep onder den grond gebruikt.
De Persstemmen.
De Frankf. Ztg is van oordeel, dat
het groote arbeidsconflict i:i Engeland
/ijdclingsch gevolg is van de Roer»
ttiiig. „Toen de Franschen in het
begin van 192.5 het Roergebied binnen»
rukten heeft Engeland zich tegen deze
rcchtschcnnis niet verzet, maar partij ge»
kken van de gjnstigc conjunctuur die
dientengevolge voor zijn mijnbouw ont»
d. De kolenproductic kon aanmer
kelijk worden opgevoerd, de minimum»
Donen stegen van 2» tot 33M pCt. bo»
en het standaardloon ft welk ongc»
neer niet het loonpeil van 1914 overeen»
:w«n). Dit tarief, gesloten in de ab»
lormalc Roerconjunctuur, beeft tot nu
oc gegolden. Weliswaar is herhaalde»
lijk over een verlaging onderhandeld,
doch men i> iiet niet eens kunnen wor
den. Ziedaar de eigenlijke oor/aak van
stakingscrisis, die thans Engeland
itert. Zij houdt nauw verband met
de Duitschc tragedie van 1923, tot wel
ker verhindering de Engclschc staatslie
den destijds den moed en de kracht
hebben gemist. Hun zwakheid wreekt
zich thans op hun land".
EngeUche mijnwerkers gaan in de
lauwe liften naar de zwarte diepten di<
hun arbeicLterrein zijn.
De Bergarbcitcrztg.. het officieele or»
;aan van den „ouden" mjjnwcrkcrsbond.
chrijft. dat de bond het te Brussel ge»
allen besluit om het vervoer van steen»
kolen naar Engeland door internationale
maatregelen te verhinderen, trouw zal
naleven. Tc dien einde heeft hij zich in
rhinding gesteld met den algcmccncn
Duitschcn vakvcrccnigingsbond. Het
irgaan verwacht, dat de Duitschc mijn»
ondernemers uit het conflict in Enge»
land munt zullen willen slaan en waar
schuwt de mijnwerkers alvast zich niet
overwerk te lecncn. Er hcerscht
in d- ini-nstrckcn zooveel werkloosheid
en de mijnen hchben zooveel kolen op»
geslagen (O a S milliocn ton) dat het vol»
-makt overbodig is v an de ploegen over»
•erk te cischcn. 't welk slechts de moei
lijkheden van de Engclschc kameraden
ou vergrootcn.
Een Amerikuansch journalist, de heer
Stransbliry uit New York heeft ver»
klnard, dat de toestand hoewel ernstig
in misschien voor de toekomst gevaar?
lijk, toch speciaal voor ecu Amerikaan
zijn komisehen kant heeft. In de Ver.
Staten pleegt men te zeggen, dat het
Engclschc volk houdt van oude
ouderde dingen, Doch zeker zou men er
in Amerika verbaasd van staün indien
men eens zien kon, op welke wijze de
menschen hier thans naar hun werk
gaan. Behalve de duizenden opgewekte
voetgangers heb ik luidjes gezien op alle
mogelijke rijwielen, die ooit zijn uitge
vonden. Wat betreft de auto's, daarom
der waren er die datceren uit de dascn
lang voordat Ford ziin oudste modellen
begon te maken. „De flinke en opge»
wekte berusting van deze l.ondenaars is
verwonderlijk". meende de Aincri»
kuanschc journalist.
De New Yorksehe bladen maken groo-
ten ophef van de staking. Zij wijden er
aandacht aan, dnn aan wat ook
anders sedert den groo ten oorlog. Voor»
al de kalmte en hoffelijkheid die alge»
meen worden betracht, worden gesigna»
'vird. De Engelschen blijven op hcwon»
1 rrenswaardige wijze trouw aan de tra»
'tic v.m orde en eerbied voor de wet.
Bij de staal» en steenkolen stakingen
i de Ver. -Staten was het wel eens an«
ders gegaan.
De taxichauffeurs.
De Londensehc taxi-chauffeurs zijn
-ns eveneens in staking gegaan. Dit
besluit is. zooals gemeld, door hun vak-
Jng genomen, i.-i overleg met de
desbetreffende afdccling van den bond
un transportarbeiders. In weerwil van
leze staking reden er echter hedenmor.
;cn nog verscheidene taxi's door de
straten.
Officieel communiqué.
In een officieel communiqué in het
rcgceringsblad ..The British Gazette" ge»
publiccerd. wordt gezegd, dat een be
langrijk deel van het zakenleven des
lands wordt tegengehouden en dat aan
alle klassen in toenemende mate vi
hes en ongerief worden veroorzaakt,
Er is een meer dan voldoende macht
Veroordcelingen.
Saklatvala werd. naar Reuter nc.
meldt, tot 2 maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegéns opruiende wc
den door hem op 1 Mei in het H'
I'ark gesproken, daar hij geen waarborg
van 500 pond sterling hail kunnen stel
len om zich goed te gedragen.
Draadloos wordt nog gemeld, dat de
magistraat weigerde het verzoek
-Saklatvala om bepaalde voorrechten
tijdens zijn gevangenisschap in te wil»
ligen.
In verband met stakingsincidenten
zijn vonnissen van 7 dagen
maanden uitgesproken door den poli
tierechter wegens wanordelijkheden in
Shoreditch en Bcthnal Green, waarbij
navallen op de politie werden gedaan,
deze met stccncn werd geworpen en
haar uniformen werden beschadigd. De
magistraat verklaarde dut hij beslist ge»
vaiigcnisstraf zou opleggen voor aan
vallen op de politic en het werpen
met stcenen,
beschikbaar om de orde te handhaven.
De voorziening met kracht en licht
wordt voldoende gehandhaafd. De clec»
trisehc centrales zijn voorzoovcr noodig
voorzien van^bekwamc technische vrij
willigers. De brandstoffen» en levens»
n-iddclcnvoorzicning is voldoende om
voor vele weken het leven hoewel niet
de welvaart des lands in stand te hou»
den. De distributie van melk en levens»
middelen gaat geregeld. De spoorweg»
diensten worden geleidelijk hervat: er
loopen reeds meer treinen dan op den
tweeden dag der staking van 191b
Het stroomt vrijwilligers voor de na
tionale diensten. De natie blijft kalm
en vol vertrouwen. De bevolking draagt
met sterkte en goede gezindheid de on»
vermijdclijke ontberingen der nationale
rband met den noodtoestand ge trof
fen maatregelen waren de prins van
Wales en de hertog van. 'York wederom
cgcniwoordig-
Dc L'ahour-afgc vaardigde Batry
crwect de regeering. „den mijncigc»
laars de hand boven het hoofd te hou»
den bij hun poging, om de mijnwerkers
te doen verhongeren". Indien ecnig
ijncigcnaar zou trachten met behulp
in onderkruipers arbiid te doen ver»
richten, zouden er onlusten ontstaan,
zcide hij
"amens de rcgcering verklaarde
Hogg, dat de opvatting, dat aan nic»
mand toegestaan mag worden arbeid
c verrichter en hun zaken te doen.
-mdat het Trades Union Congress
niks verbiedt, de beste recht»
aardiging voor de onderhavige maat»
regelen is.
De Labour-afgevaardigde Jack Jo»
.s. verklaarde daarop, dat, indien
zulk een taal door de vertegenwoordi
gers der regeering werd gebezigd, de
Labour Party nog de beschikking over
hoogcre troeven heeft. Indien het oor
log zou worden, dan is Labour bereid
den uitslag te trotseeren. Spreker ein
digde met de woorden: „Indien gij den
oorlog wenscht. wij zijn bereid te strij
den!" (Toejuichingen bij Labour).
Het Lagerhuis heeft met 291 tegen
i stemmen een Labour»amendemcnt
rworpen op de resolutie, waarbij de
rcgcering gemachtigd werd de gewa»
pende strijdkrachten te gebruiken tot
handhaving der openbare diensten.
!!c Labour=amer.demcnten op de
besluiten, uitgevaardigd krachtens
et, welke de rcgcering in tijden van
nood machtigt tot het nemen van bui»
tengewone maatregelen, werden verde:
met groote meerderheid verworpen.
Hoe komt het einde?
In de op het continent gedrukte edi
tie der „Daily Mail" wordt medege
deeld, dat in een bijeenkomst in het
Lagerhuis door den leider der Labour
Party. MacDonald, den voorzitter er
Jongensarbeid, het kolenkarretje wordt
aangehaakt.
den secretaris der Britschc Mijnwet*
kers-federatie Smith en Cook, en an*
derc leiders van het Trades U-nion
Congress over de middelen beraad
slaagd is, waardoor aan de algemeene
staking een einde zou kunnen worden
gemaakt.
Het Lagerhuis.
Bij ae Donderdaeg voortgezette dis
cussies ::i het Lagerhuis orcr de in
Het werken met dè handboor in een EngeUche steenkoolmijn.
De toestand bevredigend.
De beslistheid, waarmede de rc
gcering volhardt hij haar weigering om
tot hervatting der onderhandelingen
over te gaan, voordat de algemeene
staking is afgelast, is door den zegs
man der rcgcering opnieuw vertolkt.
Over het geheel blijft de toestand vol
gens een officieele mededeeling. bevre
digend Het schoolbezoek is nog verhe
terd. Verschillende examens, welke a.s
weck gehouden zouden worden, zijn
echter uitgesteld. De levensmiddelen-
voorziening blijft gehandhaafd. De
winkels in Londen beschikken over be
hoorlijke voorraden en het publiek
toont weinig neiging levensmiddelen
op te slaan. Visch wordt »n goede hoe
veelheden door het geheeïe land aan»
gevoerd.
In de tvpografen-industrie is de si»
tuktic aanmerkelijk verbeterd.
De steenkolen worden mechanisch in de wagentjes gestort.
Het T.l'.C. erkent, aldus gaat dit be
richt verder, dat het de algemeene sta»
king zou kunnen doen eindigen, indien
de onderhandelingen tusschcn de mijn*
werkers en de mijenigenaars zouden
worden hervat. De mccning van het
T.U.C. is, dat dit mogelijk zou ziin. in
dien de mijneigenaars de mijnen zou»
der. willen heropenen op „vansdau-tot*
dag-voorwaarden" en de mijnwerkers
het rapport derstccnkoolcommissic
zouden willen aanvaarden als basis
voor verdere discussies. Onderhande»
lingen op dezen grondslag worden ver»
wacht. Aldus de „Daily Mail".
Deze .mcdcdcchngcn worden even»
wel door het hoofdbestuur van het T.
U. C. tegengesproken. Wel is waar ziin
de genoemde leiders in het Lagerhuis
bijeen geweest, doch dit is in deze da»
gen niet meer dan natuurlijk. Het is
evenwel onjuist, zegt de Tc., dat zij
zich hebben uitgelaten op -de wijze,
als door de „Daily Mail" wordt be»
weerd.
Uit Schotland.
Het spoorwegverkeer in Schotland
:s volgens de Tel. weer toegenomen.
Te Edinburgh en Glasgow blijft de
iramdienst gehandhaafd, terwijl een
groot aantal omnibussen de S"erbin»
dingen niet de voorsteden :n de omrin»
gende dorpen onderhoudt. Op den
weg van -Edinburgh naar Glasgow was
glas op de straat geworpen. Te Glas
gow heeft men nog pogingen gedaan
om een tramwagen tot stilstand to
brengen. De politic kwam evenwel tus»
schcnbeidc en voerde ccnige charges
uit. Van ccnige wagens werden de rui
ten ingeworpen,
Tc Glasgow is een groot aantal
werklieden weder aim het werk gegaan
bij de clectrischc centrale.
Ook de omnibussen moesten het
ontgelden, waardoor de politie veel
charges moest uitvoeren, waarbij zoo
wel aan de zijde van het publiek als
aan den kant der politie verwondingen
werden opgeloopen.
Tc'Aberdeen zijn ongeregeldheden
voorgevallen. Twee tramwagens wer
den omringd door een menigte van
56000 personen, die de ruiten der
wagens inwierpen. De politie voerde
een charge uit en slaagde er in de mc<
m'gte uiteen te drijven.
de clcctricitcit van de P. E. N. is duur
te duur. Zeventien cent. Ik ga een
ruwolic-motor nemen".
De molenaar keek ons uit den hoek
van z'n linkeroog aan. de fotograaf
hoestte en ik besefte dat de taak van
de vereentgingen Heemschut, De Ne-
dcrlandschc Molen cte. niet zonder
DE MOLENAAR.
