43e Jaargang No. 13182
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 14 Juni 19 2 6
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per week f 0.27}-$» met geïllustreerd Zondagsblad f 0.32; per 3 maanden: Voor Haarlem
en de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3-574^. Franco per post door Nederland
f 3.87H» Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f 0.57H; franco per post f0.65
ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels f 1.75; Iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents i contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 16054, Redactie 10600
sn Administratie 10724.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredaoteur: ROBERT PEEREBOOM
Drukkerij: Z.B, Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroorci, Wijkeroog. Umulden
Beverwijk, ens., enz. Drlehulzerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
MAASDAG 14 JWI
Bovenzaal v. h. Qem. Concertgebouw
Concert Haar!. Strijkkwartet. 8 uur.
Bioscooproore tellingen.
Luxor Tearoom: Concert 811 uur.
Cabaret Modern. Dansen. Optreden van
verschillende
DINSDAG 15 JUNI
Groote Kei.Orgelbespeling George
Robert. 2—3 uur. Vrije Toegang.
Café Restaurant 8p.-K-lr.iat 8: iN'.V. Utile
N.V. Tijdgeest. De heer C. Janee over de
N.V. „De Witte Stad-'. 8,30 uur.
Maatschappij wam Weldadigheid Frede-
riksoord. Jaarlijke algeineene vergadering
•van de afdeeling ten kajitore der firma
Joh. Enschedé en Zonen. 4 uur.
Theater „De Kroon" Groote Markt, Bios
coopvoorstelling, 8 uur.
Cinema Palace, Groote Houtetr&at, Bios
coopvoorstelling, 8 uur.
iLuxor Theater: Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Scala-Th eater. Kleine Houtstraat, Bioe-
•oopvooreteüing, 8 uur.
Luxor Tearoom: Concert 811 nar.
Cabaret Modern. Dansen. Optreden rag
Verschuilende
ENGELSCHE LES AAN DE
POLITIE.
EEN EXCURSIE NAAR
LONDEN.
Sinds een Jaar wordt bij het politie»
corps alhier ccn cursus gegeven in de
Engelschc taal. Dat daarvoor onder het
personeel veel liefhebberij bestond,
blijkt uit het feit, dat ccn 40»tal reeher»
cheurs en agenten dien cursus gevolgd
hebben. Leider was dc heer G. A-
Draaycr, inspecteur der administratie.
Nu zullen zeven agenten een 6»daagsch
reisje naar Londen maken om daur,
onder leiding van dien inspecteur, de
taal verder te bestudccrcn. Zaterdag 19
Juni vertrekken zij met de Batavïcrlijn.
BOUW VAN ARBEIDERS-
WONINGEN.
LAGERE GRONDPRIJZEN
NOODIG.
i In (en circulaire aan de gemeente»
besturen herinnert dc minister van Ar»
beid cr aan dat reeds eerder door hem
is verzocht voortdurend de aandacht
gericht tc houden op de mogelijkheid
tot verlaging van grondprijzen. Toch
wordt door verschillende gemeentebc»
sturen steun uit 's- Rijkskas gevraagd
voor den bouw en de exploitatie van
arbeiderswoningen op terreinen die
voor dat doel tc duur worden geacht.
Naar aanleiding daarvan deelt dc mi»
nister thans den gemeentebesturen me»
d$, dat in bet vervolg bij.verzoeken om
steun ingevolge dc Woningwet, dc here»
kening van den grondprijs per woning
cn per vierkanten meter moet worden
overgelegd en voorts teekeningen, die
een dwarsprofiel van dc wegen geven
met ccn duidelijke aanduiding van dc
wiizc van verharding.
In geen geval zou kunnen worden toe»
gestaan, aldus dc minister, dat meer in
rekening wordt gebracht dan dc prijs,
dien de grond zou moeten kosten, in»
dien bij ophooging, b.strating cn riolee»
ring dc uiterste soberheid ware betracht.
Het wil den minister voorkomen, dat
jp grootcre gemeenten behoudens een
enkele uitzondering, de grondprijs per
woning een bedrag van 500.niet
behoeft te overschrijden en dat in de
kleinere gemeenten met een aanmerke»
lijk lager bcdraj» zal kunnen worden
volstaan.
H. O. V.
Op Dinsdag 15 Juni geeft de Haar»
lcmsche Orkcstvcrccniging een concert
te Alkmaar in de stadstent in den Alk»
maarderhout.
HET EIGEN GEBOUW DER
COMMUNISTEN.
VERKOOP WEGENS FINAN-
CIEELE MOEILIJKHEDEN.
De communisten hadden reeds cenigc
jaren een eigen gebouw op dc Raaks.
Blijkbaar zijn dc financieelc resultaten
niet zoo geweest, dat de kosten gedekt'
konden worden. Wij vernemen althans,
dat op verzoek van de hypotheekbank
het gebouw in veiling is gebracht. Don»
derdngavond zou die veiling gehouden
worden. Óns wordt evenwel medege»
dceld dat het zeer waarschijnlijk is. dat
die niet zal doorgaan omdat het pand
uit de hand verkocht zal worden.
De communisten verliezen dus bun
eigen gebouw.
DATUMSTUKJES
Haarlem, 14 Juni 1926.
Over 'n Kilometer.
Hét was een natte en koude kilo»
meter, maar dc strijders, die Zaterdag»
middag de zacht»mosgroene baren van
de Van Merlenvaart in velerlei zwem»
stijlen kliefden, schenen geen last van
dc temperatuur te hebben, liet regende
af en toe, maar niemand klaagde er
over. Het publiek in dc idyllische om»
geving van het schoonc Groenendual
bleef enthousiast, cn in de jury=zoldcr»
schuit stonden wij 't allemaal een beet»
je te betreuren dat we niet mcezwom»
men. Hetgeen bewijst hoe aantrekkelijk
zoo'n wedstrijd is, want bijna allen wa»
ren we over de dertig hetgeen wil
zeggen: Veteranen. Als de energieke
Hecmsteedscho Polo Club den wed»
strijd het volgend jaar een beetje later
in 't seizoen kan stellen, zoodat wij
Ouden in dc Zwemsport wat meer tijd
van voorbereiding kunnen nemen, zal
het grootste deel van 't zoldcrschuit»gc»
zclsehap van deze gelegenheid aan dc
startlijn liggen.
Er zwommen overigens een aantal
kranige veteranen mee. Het is natuur»
lijk partijdig om deze categorie op den
voorgrond te stellen het voorwater
ware juister, maar 'k weet niet of het
mag van Charivarius.maar ik kan het
niet laten. Namen laat ik achterwege;
zij staan in volledige opsomming in
Sport cn Spel vermeld. Des winnaars
leeftijd is mij onbekend, niaar de grijs»
heid van zijn lokken werd slechts gc»
cvennurd door de kracht van zijn sla»
gen. Nummer twee, jonger en afkom»
stig uit het waterrijke gebied van de
Zaanstreek, toonde weliswaar geen zib
veren lokken, maar er glom iets even
blanks tusschcn zijn haarkrans. Num»
mer drie, ccn»cn»vijftig jaar oud, arri»
veerde frisch als een hoentje en bcant»
woorddc des voorzitters opwekking bij
dc prijsuitreiking, om vooral te blijven
meedingen.- met een Jolig: „Tot m'n
tachtigste!"
En dan heb je nog menschen die be<
weren dat de dagen onzer grootheid
voorbij zijn sinds wc niet meer met den
bezem aan den mast op de wateren
'zegevieren. Onzin! Tegenwoordig triom»
feeren we erin. Wij zijn in direct hand»
gemeen met het machtige element ge»
komen. Vlootwetten mogen verworpen
worden, maar ik vraag: Kon Bcstevacr
on z'n éenenvijftigste een kilometer
zwemmen? Kon hij heclemaal zelfs wel
zwemmen? De spreuk Luctor et Emcr»
go. vroeger ten onrechte vertaald als
„lukt 'et vandaag niet. dan lukt 'ct mer»
ge", heeft nu pas zijn volle recht ver»
kregen. Wij worstelen en ontzwemmen
elkaar.
Niet langer don 'n jaar of vijftien
geleden beschouwden we het zwem»
mend afleggen van zulk een afstand
als pure dwaasheid. Enkele rariteiten
zooals Piet Ooms cn een paar andere
krachtmonsters, deden cr aan. Wij
twin tig jarigen«van»tocn noemden het,
ietwat honend, „zestienhonderd kilo»
meter met frisschen moed". Er werd
niet uan gedacht, zeker» ook niet door
den 51»jarigcn Heemsteder, die nu be»
loofde dat»ie tot z'n tachtigste zou door»
gaan De tijden zijn wel veranderd.
Het dwaze idéé, dat jc na je dertigste
niet meer aan sport kunt doen is over»
wonnen, cn onze gezondheid en levens»
lust worden ermee gebaat.
Dc snelste veteraan zwom den kilo»
inctcr in ruim 23 minuten, de snelste
dame in ruim 20 cn de jongeling in
ruim 16. De/.c laatste was Braam, van
dc H. P. C„ hardnekkig winnaar van
het hoofdnummer in deze jaarlijkschc
races. Een menschclijkc motorboot,
met de soepele, geconcentreerde ener»
gie van 'n Rolls»Royce. De H, P. C.
mag trotsch zijn op dezen kampioen,
en Heemstede ook. Als ook zijn wo»
ning onder de Haarlcmsche annexatie
mocht vallen mag er bij 't bepalen van
die schadeloosstelling wel zwaar rekc»
ning mcc gehouden worden. Een kranig
sportsman.
Aan de vier dames niets dan hulde.
Zij volbrachten allen den tocht, en de
winnares deed het in een tijd die
slechts drie leden van het sterke ge»
slacht konden overtreffen. Hetgeen be»
wijst dat zwcmtechnick een grooter rol
speelt dan brute kracht. Don meerge»
noemden Piet Ooms heb ik Indertijd
dc 1600 M. in een half uur zien zwem»
men, en hij was in lichaamsbouw een
geweldig athlcct. Nu dot ccn lid der
schoonc maar tccderc sekse 20 minu»
tc-n over de 1000 M. Rekent u maar 'uit
hoe gunstig dc vergelijking, wordt.
Het schoonc van zulk een wedstrijd
zit overigens niet in het verbeteren van
recordjes. Dat is allemaal bijzaak, ove»
rigens vanzelf voortvloeiend uit grooter
belangstelling voor en geregelder be»
oefening van gezonde, krachtige li»
chaamsoefening. Allerlei menschen bc»
seffen bij 't lezen van deze resultaten
dat zij zelf ook veel meer er aan zou»
den kunnen doen. cn dat zij er mee ge»
baat zouden zijn. Het. bevorderen van
de zwemsport is een van de beste din»
gen die in het belang Van volksgezond»
hcid en lichamelijke opvoeding gedaan
kunnen worden. Daarom hebben wij
een Haarlem's Dagblad»beker als nieu»
wen wissclprijs voov den Heemsteed»
schen kilometer-wedstrijd uitgeloofd.
Moge het crescendo blijven gaan Vroe»
ger was je in de Sport „veteraan" bo>
ven de 25, nu pas boven dc dertig,
binnen een paar jaar misschien pas bo«
ven de veertig....
Schrijver dezes hoopt op die manier
uit de categorie tc raken, en binnen?
kort bij de jeugd „gercclasseerd" te
zijn. Laat „steeds jonger" ons motto
worden.
R. P.
DENEMARKEN—NEDER
LAND 4—1
Neen, wij hebben het ook dezen keer
niet gekund,
In den voethalstrijd tegen de Denen.
Het werd 4 tegen 1 (cn die één was
o n s punt)
En zoo raakt onze voctbalroem
henen.
't Is den ccncn keer mis met het
aanvalsquintet
En den anderen keer falen ze achter,
Soms wordt zege ook wel door het
midden belet,
Of in 't doel door een tobbender.
wachter.
Dezen keer was het midden het
zwakke kwartier,
't Heelc team miste wil om te winnen,
't Is geen onheil maar 't doet dan
toch ook geen plezier
Aan de lui, die hun vaderland
Ja, hoe maken wij* voortaan een beter
figuur?
Als wij straks weer eens vreemden
ontmoeten
Raad ik aan (goede raad is ook hier
weder duur)
Grooter geestdrift en snel»
le
e te
TOM DE RIJMER
LASTIG GEVALLEN.
ONGEWENSCHTE ELEMEN
TEN IN HAARLEMMERMEER.
Eenige-n tijd geleden werden in
Haarlemmermeer in de omgeving van
de Cruquius en Vijfhuizen meer dan
eens meisjes lastig gevallen door een
onverwacht te voorschijn tredend per»
soon, die blijkbaar nic-t veel goeds in
zijn schild voerde. Het mocht toen ge»
lukken dc hand op den vermoedelijkcn
dader te leggen.
Thans is -nabij den IJwog weder een
dame door een man met blijkbaar min»
der goede bedoelingen lastig gevallen.
Ze stelde cr de politic direct mee in
kc-nnis en kon gelukkig nog een' vrij
goed signalement van hem geven.
Spoedig begon men den om-trek af tc
zoeken, met het resultaat, dat hij werd
gearresteerd. Hij legde ccn bekentenis
af en bleek men onbekende van de po»
litre te zijn.
EEN BELANGRIJKE
BESLISSING.
BELASTING EN GEPENSION-
NEERDEN IN 'T BUITENLAND.
Wij lezen In De Ambtenaar, orgaan
van den Ccntrnlen Nederlandschen
Ambtenaarsbond het volgende stukje
van Van St.:
„In de „Vakbeweging" van Juni doet
onze oud»bondsmakker L. J. C. Poppe,
zooals bekend, onze oud»stadgcnoot.
omstandig mcdcdccling van' een met
succes bekroonden strijd zijnerzijds te»
een voor gepensionneerde ambte»
wel zeer nadeelige opvatting der
belastingautoriteiten.
In het kort komt de kwestie hierop
In tegenstelling met hetgeen vroeger
gold. bepaalt art. 2 van dc wet op de
Inkomstenbelasting 1914 o.m. dat
„aan de inkomstenbelasting mede zijn
onderworpen dc niet binnen het Rijk
onende of gevestigde personen, die
n uit 's Rijks kas bezoldigd ambt bc»
klcedcn of zoodanig ambt bekleed heb»
bend. te dezer zake recht hebben op
periodieke uitkecringcn uit 's Rijks
schatkist".
In verband met het laatste gedeelte
dezer bepaling werd Poppe, die zich
zijn pensionneering tc Gent vestig»
in de Nederlandsche inkomstenbe»
lasting aangeslagen.
Onze oude vriend heeft zich dit tc»
recht niet laten aanleunen. Met groote
kennis van zaken heeft hij den hecren
te woord gestaan cn hen op grond van
dc feiten aangetoond, dat sedert 1922
de pensioenen niet meer uit 's Rijks kas
doch uit het Pensioenfonds worden be»
taald en dat dus art. 2 hier niet van
toepassing kan zijn. Tenslotte heeft dc
Raad van Beroen hem in het gelijk
moeten stellen. Hij overwoog:
„dat appellant een pensioen geniet
ten laste van het alg. burg. pensioen»
fonds, dat een pensioen ten laste van
dit fonds, dat volgens art. 1 der P. W.
rechtspersoonlijkheid bezit, niet is een
periodieke uitkecring uit 's Rijks schat»
kist en dat derhalve ten onrechte aan
appellant op grond van art. 2 der wet
op dc T. B.. een aanslag is opgelegd". -
Wij brengen hier onzen vriend cep
oord van hulde voor zijn optreden in
het belang der buitenslands gevestig»
dc gepensionneerden".
GOUDEN BRUILOFT.
Het echtpaar 11. van Mcurs. wonende
Clereqstraat 140, hoopt Dinsdag zijn
gouden huwelijksfeest tc vieren. Hier»
hoven ziet men de foto's van bruid en
bruidegom.
DE CLASSIS"HAARLEM
EN DE GEELKERKEN-
QUAESTIES.
Het is bekend, dat dc klassis Haar»
lem der Gereformeerde kerken aan Ds.
van den Bónk tc Zandvoort en ds.
Brussaard tc Blocmcndaal verzocht
heeft niet meer te schrijven .n „Woord
en Geest".
Ds. van den Brink is blijkbaar op dit
verzoek niet ingegaan, want in het laat
st-c nummer van „Woord en Geest"
komt een artikel van hem voor over
dc synodale commissie va-n advies. ITij
betoogt daarin dat deze commissie
ontijdig in de zaken van de Haarlem»
sc-hc classis is gehaald, omdat de syno»
de alleen opdracht aan de commissi
gegeven had om te handelen als in een
of andere plaatselijke kerk scheuring
dreigde. Zoo'n gevaar dreigde" hier
niet.
De classikale vergadering, die Dïns»
dag hier ter stede plaats her ft, begint
met een zitting in comité»gcneraal.
DE TILTENBERG.
WAT F. W. VAN EEDEN ER VAN
VERTELDE.
liet bericht dat de Tilbenberg in De
Zilk gekocht is voor he-t bouwen van
een hotel geeft aanleiding een brokje
geschiedenis van dezen duintop uit een
oud boekje in herinnering 1c brengen,
In den Volksalmanak der Maatschap»
pij tot Nut van 't Algemeen, schreef F.
W. v. Eeden over den Tiltenberg en
over de heideplant, die i-n de binnen»
deinen vrijwel zeldzaam is geworden,
Wij lezen dan i-n dat 46 jaar oude
boe-kje het volgende:
„Toen de Leidsdhe Vaart nog niet
gegraven was (begin der 17e eeuw), liep
dc Kcnnemerbeek ongafgebrok-en tot dc
Zilker binnen duinc-n door, en langs die
beek een pad, dat nu aa-n dc overzijde
der Vaart begint e-n van ouds de Mar»
grieben» of Battcnlaan heet. Door deze
laan, thans een grintweg, komt men wel»
dra aan de genoemde binmen-duinnn. ie
midden in het vlakke weiland een af»
gezonderde heuvelreeks vormen. De
Goudbcrg cn de Tiltenberg of Ti-cltjes»
berg zijn hier dc voornaamste punten.
De laatste '-s dc hoogste. Hij vormt een
breede, puntige pyrami-dc en is van on»
der tot boven met struiken en heesters
begroeid. Rondom groeit wei..2 eiken»
hout met lanen doorsneden, die te wes»
ten u-itloopon op een lagen, met helde
■begroeiden duinwal.
Heide (Calluna vulgaris) is in Ken»
nemerland zeldzaam. Op het zeeduin
komt zü alleen voor bij Bergen, Cal»
lundsoog e.n op Tessel en Terschelling,
zuidelijker onder Wassenaar, 'op het
•bmnenduin onder Heilo cn niet ver va-n
hier op Elsbeek onder Hillcgom. De
heide is een kenmerkende plant voor
diluviale zandgronden, eenmaal dc
golvende bodem eencr zee, die noor»
dtlijk Europa in den ijstijd be-dekte. In
het Oosten van ons land algetn-cen, ont»
breekt zij gewoonlijk op de aangeslibde
gronden (Ihct allusium) van het westen.
De re-den waarom de heide niet op
dezen grond groeit, schijnt in hun kalk»
gehalte te liggen. Op gronden, die 1,5
pet 'kalk bevatten, kc mi heide niet meer
voor. De zeedulnen zijn door .het schelp»
gruis rijk aan kalk. Alleen bij Bergen
en op Texel zijn goheclc streken zand»
-gonde-n zonder sohelpgruis, Zoo ook
hic-r e-n de op dc meeste binnenduinen.
Kan dc heide op den Tiltenberg ons
liiier cn op dc meeste binnen duinen,
gedeeltelijk van diluvial en oorsprong
zijn?
Dc Tiltenberg biedt een heerlijk uit»
zicht aan over een bloeiend e-n rijk ge»
zegen-d land. De naam doe-t denken aan
het Deensohe woord tiltye, d.i. toe»
toevluchtsoord, nog op het eiland Fal»
ster »n gebruik. Volgens een oude over»
levering heette hij vroeger Margrieten»
berg, e-n is hij zijn oorsprong versdhub
digd aan de nonnen van een nnbijzijnd
klooster, die wegwis onbehoorlijk gedrag
veroordeeld waren, een zandheuvel op
te werpen. Diezelfde sage zweeft on-bc»
sternal fluisterend ook in andere duin»
streken van Kcnncmerland cn -wijst op
een raadselachtig verleden. In een oud
boek vond ik den naam van zekeren
Joan van Tilt, pastoor aan den Vogelen»
zang, Is de naam van hem afkomstig
of van dc heerschappij der wakkere
Vikings? Wie zal 't uitmaken?"
DE AQUARIUM
TENTOONSTELLING.
FINANCJEELE MOEILIJK
HEDEN.
In een vorig nummer deelden wij
mede, dat de onlangs hier ter stede
opgerichte ve re enig'mg van liefhebbers
van aquariums en terrariums het voor»
nemen had in October qen tentoonstel»
ling te or»anisceren.
Uit de vereeiuging zijn zoo deelt
het bestuur o-ns mede. eenige com»
missies benoemd om de mogelijkheid
van zoo'n ter toonstelling te onder»
zoeken. De vrees bestaat, dat om finan»
cicele bezwaren het plan -niet zal
kunnen worden u. I-gevoerd. Dc jonge
vereeniging is, hoeiwe! zij in. het eene
jaar van haar bestaan al sterk gegroeid
is. financieel nog niet krachtig ge»
nocg. Daarvoor blijven nog tc veel
van de honderden aquariumlief-hcbbeps
te Haarlem en omstreken auiten de
verecni-ging, 'onbekend r ct de groote
voordeden, daaraan verbonden. Mocht
er echter onder de natuurliefhebbers te
Haarlem iemand zijn, die ons een ga»
rantic van een f 100 a f 200 wil geven,
of een geschikte zaal voor ons be»
schikbaar stelt, dan... kan het plan zeer
zeker doorgaan en kan men verzekerd
zijn, dat het een interessante tentoon»
stelling zal worden.
DE WEGEN IN DE
HAARLEMMERMEER.
VERBETERING VAN DEN
SPAARNWOUDERWEG.
Er wordt thans veel geklaagd over
den. toestand van de hoofdverkeers»
wegen in de Haarlemmermeer. Zij zijn
te smal en het grint-dek is meestal stuk
gered-en.
Vebeteri-n-g is noodig.
Met het leggen van de transportbui»
zen langs den Spaarhwouderweg door
de Haarlemmermeer voor de Amster»
damsche waterleiding,, is men gereed
gekomen. Op verschillende plaatsen,
waar het water onder hoogen druk
werd ingeperst, zijn buizen gesprongen,
hetgeen echter weder spoedig werd
hersteld, zoodat de overstrooming van
den weg, die het opspuitende water
veroorzaakte, van korten duur was.
zHct is wel te verwachten, dat de onge
veer 10 K»M. lange Spaarnwoudcr weg,
die reeds verleden jaar voor een klein
gcleelte werd geas-phalteerd, verder
over de gehecle lengte, met het oog op
het toenemend drukke verkeer naar
Schiphol, spoedig ee-n bealngrijke ver»
betering door verbrccding en asphal»
teerin" zal ondergaan. Wellicht zal de
verbetering van den Spaarnwouderwcg
nog eerder plaats hebben d„n van den
Kruisweg in de richting naar Heerst
stede.
DE KWESTiE DER VASTRECHTTARIEVEN.
IS EEN VASTRECHTTARIEF VOOR GAS GEWENSCHT?
EEN INTERVIEW MET DEN GEMEENTE
ONTVANGER.
De kwestie der Vastrcchtlarieven
voor clectricitcit en gas is op het mo»
ment urgent in vele Nederlandsche ge»
meenten. Ook te Haarlem, dat het eer»
ste reeds bezit en het tweede in onder
zoek heeft. Heemstede heeft bet vast»
rechttarief voor gas (opwckkïngsbe»
drijf; voorloopig aangehouden, terwijl
wijs reeds dc vorige week gemeld heb»
ben dat de directeur der beide bedrij»
cn, Ir. Duynstee evenals de Commïs»
sic van Bijs'tand voor de Bedrijven af»
wijzend geadviseerd hebben inzake de
invoering van zulk een trief voor elee»
triciteit (opwekkingsbedrijf) omdat zij
dit niet in het algemeen belang der
consumenten achten.
Ten aanzien van het Haariemschc on»
dcrzock naar de wenschclijkhcid van
een vastrechttarief voor gas hebben wij
dc opinie ingewonnen van den gemeen»
te»ontvanger. den beer F. de Jonge,
in deze qualiteit en in die van
hoofd van den centralcn incasso» en op»
haaldienst antuurlijk nauw bij de zaak
betrokken is, cn haar bestudeerd heeft.
Op ons verzoek heeft de heer De Jonge
zijn standpunt duidelijk uiteengezet.
Hij is geen voorstander van dergelijke
taricveering. Zijns inziens bestaat er
voor een gemeenschaps»bedrijf maar
één volstrekt rechtvaardig tarief d.i.:
„voor a 11 e n ccn z c 1 f d c zoo laag mo»
gelijke prijs, gebaseerd op den kost»
prijs": iedere afwijking daarvan, wel»
licht verdedigbaar uit koopmansover»
wegingen, schept onvermijdelijk onbil»
lijkheden. Een gemeentelijk bedrijf, on»
rerscliillig wat het produceert en afle»
,-ert is tot op zekere hoogte te be»
schouwen als een coöperatief bedrijf
waarvan de inwoners der gemeente de
leden zijn. De winsten van zoo'n be»
drijf komen den leden ten goede, de
verliezen worden door die leden ge»
dragen. Wat is er nu logischer dan dat
alle verbruikers ook denzelfden prijs be
talen ten opzichte van den kostprijs?
Do heer De Jonge ziet iedere afwij»
king daarvan, zelfs de geringste, als een
onbillijkheid, berustend op handels»
d.i. in dit geval op onjuiste overwegin»
gen.
Een samengesteld tarief verschillend
voor diverse groepen der verbruikers,
speciaal tarief voor enkele verbrui»
kers, al die dingen doen hem denkeD
aan de speciale aanbiedingen, oprui»
mingen, occasions, enz. in den particu»
lieren kleinhandel: vaststelling van ver»
plichte minimum»verbruiken geven hem
het geval van „verplichte garderobe" in
schouwburg. Het is allemaal negotie
met als gevolg dat de een te veel be»
taalt wat de ander te weinig betaalt.
Om het vraagstuk der taricveering
onpartijdig tc kunnen bcoordcelen acht
hij het noodig dat men zich een inzicht
-erschaft in de geheel verschillende
landpunten welke daarbij worden in»
genomen door dc 'bedrijfsleiding, door
de verbruikers en tenslotte door het in»
stituut dat met de tarieven moet wen
ken: d.w.z. de gelden heeft in te vorde»
ren volgens die tarieven.
De bedrijfsleiding zal streven naar
■n zoo groot mogelijk debiet tegen zo
hoog mogelijken prijs Iedere tariefswjj»
ziging wordt binnen dat raam beoor»
deeld. eenvoudig omdat het belang van
het bedrijf dat vordert.
Het standpunt van de verbruikers is
samen te vatten in den cisch: een goed
en goedkoop product, een rechtvaar»
dig tarief met eene vlotte afrekening,
liet standpunt van den incasseerder
gericht 'op eene eenvoudige
taricveering, waardoor dc invordering
der gelden en dc berekening der ver»
schuldigde bedargen met zoo min mo»1
gelijk kosten kunnen geschieden Hoe»
wel deze laatste zienswijze vanzelf spre»
kend ondergeschikt moet wor»
den geacht aan de beide eerste, dient
toch, waar de invordering van verschil»
lende bedrijven is gecentraliseerd, te
worden gewaakt voor de invoering bij
een bepaald bedrijf van een tarief waar»
aan de centrale inning in zijn geehel,
dus ook die der andere bedrijven, zich
slechts met groote kosten zou kunnen
aanpassen.
Rekening houdend met al deze ver»
schillende gezichtspunten kan het haast
niet anders of men moet tot de con»
clusie komen dat de eenvoudigste en
meest rationecle oplossing: één zelfde
prijs is voor alle verbruikers, gebaseerd
op den kostprijs, met berekening van
eene grootere of kleinere bedrijfswinst
naarmate de positie van het bedrijf
dat noocfig maakt.
Een vastrechtstarief in 't algemeen is
naar 's heeren De Jonge's opinie oogen»
verblinding, camouflage. Wanneer de
invoering van zoo'n tarief bedoelt
de verbruikers ongemerkt tot wat roya»
Ier verbruik te brengen, tot een groo»
ter verbruik dus dan strikt noodig is,
dan is dat in den tegenwoordigen tijd
uit sociaabeconomisch oogpunt zeker
niet te verdedigen. Wanneer het is
bedoeld als een middel in den strijd
bv. tegen petroleum of vaste brandstof»
fen is het wellicht te aanvaarden.
Een vastrechtstarief voor gas heeft
een bijzonderen grondslag. Het zou
eigenlijk moeten hcetcn een „verwar»
mingstarief", omdat het in hoofdzaak
beoogt uitbreiding van het gasverbruik
door een speciaal tarief voor verwarm
mingsgas.
Indien dit tarief zoodanig wordt sa»
mengesteld dat voor alle verbruikers
verwarmïngssgas tegen ecli zelfden prijs
kan worden betrokken dan is de onbil»
lijkheid die er toch altijd aan het stel»
sel blijft kleven tot een minimum be»
perkt, in dat geval-is het als de belan»
gen van het bedrijf £at meebrengen,
(cn niet op andere gronden) verdedig»
baar.
Samengestelde tarieven veroorzaken
complicaties waarvan in de eerste plaats
de financieele gevolgen slechts bij be»
nadering zijn te overzien: ze scheppen
in de tweede plaats aan dc een of an»
dere zijde onbillijkheden terwijl zij dc
invordering bemoeilijken.
Tn het algemeen zijn wij het met de
tieve als dc sociaabeconomische zijde
van de kwestie betreft. Zijn administras
tieve bezwaren zullen ongetwijfeld in»
vloed doen gelden bij dc hangende bc»
slissing omtrent ccn Haarlemsch vast»
rcechttarief voor gas. In den breede be»
schouw d kan men dit vraagstuk stellen
naast dat andere, door J. C. P. in ons
blad behandeld: de kwestie van Huur»
koop. Beide vraagstukken leiden tot het»
zelfde algemeene probleem: kan de poli»
tiek van een gemeentebedrijf op dezelf»
de basis gevestigd worden als die van
den particulieren koopman - of indus»
triëel? En met alle waardeering voor
den ondernemingsgeest van den direc»
teur van ons Gasbedrijf, den heer J. A.
A Ochtman, die geen etigp ambtenaar»
lijke opvatting van zijn taak heeft t-e»
Iooven wij dat het antwoord ontken»
nend moet luiden, en altijd zal blijven
luiden. De directeur van een gemeente»
bedrijf is dc leider van ccn ondernc»
ning die het gemeens :happclijk ber t
an zijn klanten is. Hij zou ecnïgszins
ergelckcn kunnen worden met den
hoofdbestuurder van een coöperatie,
maar verder gaat zijn overeenkomst met