ALS HET REFERENDUM WORDT. 43e Jaargang No. 13188 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 21 Juni 1926 ABONNEMENTEN per week f 0.2TH, met geïllustreerd Zondagsblad t 0.32; per 3 maanden; Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f3.57)^. Franco per post door Nederland f3.873r$. Afzonderlijke nummers f 0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken f 0.57^; franco per post f0.65 ADVERTENTtENVan 1 tot 5 regels fl.75; Iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bi] abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents per plaatsing, elke regel meer 15 Cents k contant; bulten het Arrondissement dubbele prijs. Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 03, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukkerij: Z.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713 Telefoonnummers Directie 13082, Hoofdredactie 13054, Redactie 10600 Directeuren ;j. c. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM Bijkantoor voor Santpoort, Velsen, Velseroord, WIJkeroog, Umultfen Hoofdredacteur: robert peereboom Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerkweg 2, Velsen, Telefoon 3521 Administratie 10724. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. EERSTE BLAD AGENDA Heden: MAANDAG 21 JDNI Bioscoopvoorstellingen. Iiuxor Tearoom: Concert 8—11 uur. Cabaret Modorn. Dansen. Optreden van .verschillende artis*cn. La Ma=coite, Groote Markt, Dancing. DINSDAG 02 JUNI Groote KerkOrgelbespeling George Robert. 23 uur. Vrije Toegang. Ten kantore der N.V. Jaarlijksohe Alge- imeene vergadering van aandeel}]oudere van: de N.V. van Waveren'e Graanhandel 2.30 Theater „De Kroon" Groote Markt, Bios coopvoorstelling, 8 uur. Cinema PaUce, Groote Houtstraat, Bios coopvoorstelling, 8 uur. Lux or Theater: Bioscoopvoorstelling Scala-Theater, Kleine Houtstraat, Bios coopvoorstelling, 8 uur. Luxor Tearoom: Concert 8—11 uur. Cabaret Modern. Dapsen. Optreden van Verschillende artl6ten. La Mascotte, Groote Markt, Dancing. HET DUITSCHE VORSTEN- REFERENDUM. Het voorstel van dc Duitsche nistcn en sociaabdemocraten. om het bezit der pl.m. twintig Duitsche cx< vorstenfamilies te onteigenen zondei den vorsten schadeloosstelling te beta- len, is hij referendum verworpen. Zoo> als ik onlangs reeds in ccn artikel uit» cenzettc was deze volksstemming on zeer zonderlinge wijze georganiseerd. De Zwitsers, die sinds jaren het volks referendum in hun staatsbestel kennen, passen het toe als ccn volkomen /.ui» vcre, vrije stemming waarbij het aantal 6tcmmcrs beslist en rnct dc thuisblij» vers geen rekening wordt gehouden. In dezen vorm werkt het uitstekend, en cr zijn in alle landen menschen te vin» den die het volksrcfcrendum, ter finale beslissing over zeer speciale, belnngrij» kc aangelegenheden bijvoorbeeld over de vraag van vrede of oorlog als een hope der toekomst beschouwen. Maar dc methode van de Duitsche rc« geering bij deze gelegenheid was ongc» lu ijfcld verkeerd. Immers, alle t'nuis-- blijvers werden als tegenstemmers tegen het voorstel tot onteigening, gegoten in den vorm van een ontwerp» grondwetsherziening beschouwd, aarmec werden dc voorstanders zwaar gehandicapt. Want dc natuurlijke lui» ncid van den mensch leidt altijd tot een groot aantal thuisblijvers, zelfs bij dc allerbelangrijkste stemming. Men kan cr altijd veilig op rekenen dat min stens 20 van dc kiezers niet ter stem bus zullen gaan. In dit geval waren er bijna 40 milliocn kiezers, zoodat dc volstrekte meerderheid 20 millioen be droeg. Dc voorstanders van dc ontcigc» ning waren derhalve genoopt om 20 mil- lioen aanhangers ter stembus te drijven. De tegenstanders daarentegen wisten al bij voorbaat dat zij op minstens 8 inü» liocn thuisblijvers konden rekenen, zoo- dat hun streven erop gericht was om cr r.og 12 milliocn te bewegen tot niets» doen. Het is gemakkelijker om 12 rnil» lioen menschen over te halen om op hun stoelen tc blijven zitten dan om er 20 milliocn ter stembus tc zenden Het resultaat was dus gemakkelijk te voorspellen. Vanmorgen werd gemeld dat de uitslag in 34 van dc 35 districten bekend was en de totalen waren: vóór de onteigening 14-730.644, tegen 536.850, ongeldig 503,624, liet aantal geldige stemmen zal hoogstens 20 milliocn be dragen. en dc onteigening is dus verwor pen. fit de cijfers kan men afleiden hoe vlot het advies tot thuisblijven door dc tegenstanders is opgevolgd. Het was niet algemeen gegeven, maar het is bijna al gemeen ter harte genomen. Natuurlijk zijn cr onder dc thuisblijvers nog ccn groot aantal lauwe voorstanders van onteigening, die door hun inactiviteit als tegenstanders hebben gefungeerd, Dc passieve meerderheid heeft dus gewon nen. Dat de actieve minderheid meer dan vijftien milliocn zal bedragen geeft intusschen genoeg tc denken. Wij ont. lecncn vandaag ccn tcekening van Braa- kensick aan het laatste nummer van De Groene Amsterdammer, waarin de Duitsche ex-Keizer wordt voorgesteld als dc lachende cavalier (als het referen dum verworpen zou worden) en als dc huilende (als liet zou worden aangeno men). Als aardige vondst van den lec- kenaar en als tcekening is zij te waar» dccrcn, maar ik betwijfel de echtheid van dezen lachenden cavalier zeer. Want het is een geforceerde overwinning, veroorzaakt door de vrees der reget» ring voor afval van dc monarchistisch» gezinde stiten (speciaal Beieren). Als dit een vrij referendum geweest "«sas, ais er alleen rekening was gehouden met de uitgebrachte stemmen, zouden de vor stenfamilies geen schijn van een kans gemaakt hebben, Dat is nu wel duidelijk genoeg. Voor dc Duitsche regeering zou dit een I'yrrhus-overwinning kunnen blijken te zijn. Maar niemand kan op dit moment voorspellen wat de gevol gen zullen wezen. Critick op het referendum staat ge heel buitc-n de mérites van het voorstel tot onteigening. In een geordenden staat1 kan het menschclijk rechtsgevoel zich niet vereenigen met een voorstel om twintig families van hun bezit te bcroo- vcn of die families nu vorsten zijn of niet. Maar wij staan tegenover deze zaak als buitenstaanders, die haar ob jectief beschouwen. Dat kunnen de Duitsche vader en moeder, wier zonen in den oorlog gesneuveld zijn en die daarvan de schuld geven aan den ex- keizer en zijn adviseurs, natuurlijk niet. Hun opvatting is een heel andere; voor hen zit in het referendum het element van vergelding: de kans om de schuldi gen althans materieel te straffen voor net leed dat millioencn geleden hebben cn nog lijden. Dat dc zaak der Ifohcnzollerns in het huidige Duitsehland weer een goede kans op succes zou maken mort men uit den uitslag van dit referendum niet afleiden. Eerder het tegendeel. R. P. DATUMSTUKJES DE LANGSTE DAG. Het is vandaag de langste dag. Terwijl 'k dit zit te schrijven Is het onzeker, of 't vandaag Misschien nog droog zal blijven. Hét gaat precies als iedere keer: Je hoopt maar weer het beste En na ccn korte poos van zon, Dan plast het weer ten leste. Het regensvater is een gaaf. Die ieder moet waardecren. Was dat cr niet. de menschheid zou Subictelijk crepccrcn. Maar als de peilschaal, zooals nu, t 'itbundig is gerezen, Dan kan een natte langsite dag Gerust wat korter wezen. TOM DE RIJMER. EIND-EXAMENS AAN LAGERE SCHOLEN. De commissie van toezieli' op het lager onderwij* alhier had de i daeli' van B. en W geves'-igd op de mindere uniformiteit- betreffende de uitreiking van diploma's en prijzen bij het verlaten der lagere school van de leerlingen dier verschillende inrichtingen. Nu; sedert de afschaf fing van het -door haar gehouden schoolexamen, dc diploma's door het gemeentebestuur worden afgegev verzoek' de schoolcommissie da voor eenige algemeene regelen vast te stellen. Na voorlichting van de onderschei denc onderwijsorganisaties en advies van de Ambtelijke Verceniging Hoofden van Scholen hebben B. \Y. he« navolgende bepaald: Aan alle leerlinge*», die de eind- kla-'sc eeuer school voor gewoon Ja ger onderwijs met zevenjarigen leer gang hebben doorloopen, ook aan tien, die als leerling uit de zevende klasse eeuer zoodanige school r de Ambachtschool gaan, wordt een diploma uitgereikt en een prijs tot een waarde van maximum 4 guide". Verschillende overwegingen heb ben B. en W. er toe geleid hierbij dus niet te betrekken dc zesklassige scholen, welker leerlinge11 in den regel voortgezet onderwijs zullen genieten. B, en W. verzoeken ook de hoof den der Bijzondere Scholen de voor he' openbaar onderwijs gestelde re gelen- reeds bij beëindiging van den loop-enden cursus desgewen^cht to' richtsnoer 'e nemen. ONGEWENSCHTE SCHARENSLIJPERS- EEN ACHTERVOLGING DER HEEMSTEEDSCHE POLITIE. De scharenslijpers hebben het een enkele goede niet te na gesproken in den laatstcn tijd leelijk verkorven. Talloos zijn de klachten over hun on hebbelijk optreden, vooral in buiten gemeenten. waaronder Bloemcn-daal cn Schoten- Zij krijgen van menschen op dracht de scharen of messen tc slijpen, maar als het klaar is berekenen zij abnormaal hoogc prijzen. Omdat niets van te voren besproken is. staan de menschen voor de keus: betalen of zij krijgen hun voorsverpen niet terug. De politie staat legen deze praktijken vrij wel machteloos. Maar in Heemstede heeft men er nu wat op gevonden om het aan deze scharenslijpers onmogelijk te maken om hun slag te slaan - Zaterdag werden de bewoners van den Hecienweg cn omgeving Iasiig ge vallen door ccn paar scharenslijpers, die messen en scharen vroegen te slij pen, maar die, daar dc be-woners door de berichten in de courant gewaar schuwd waren, niet veel succes hadden Vooral was het hinderlijk voor hen. dat zij aldoor achtervolgd werden door de politic-motorbrigad.e. die hen maar bijbleef om op hun handelingen te letten, zoodat cr vap zaken doen. geen sprake was. Toen verdwenen de scharenslijpers maar, om in een andere ;cmeente tc gaan werker Haarlem, 21 Juni 1926. Die Oorveeg. De geschiedenis van den oorveeg, die de journalist jhr. Groeninx van Zoelcn op het Haagschc station toe diende aan den journalist dw. van Blan ken-skin', hetgeen leidde tot schrikke lijke onthullingen omtrent Vlootwet artikelen in dc N. R. Ct., tot een in terventie van prof. dr. Gerrctson in dc Tel. cn tot een erg onbeduidend rechlzaokje voor den Haagschen poli tierechter, waarbij jhr. Groeninx van Zoclen tot f 100 boete veroordeeld werd, wil niet tot ccn einde komen. Er zijn langzamerhand zooveel menschen in betrokken geraakt, dat deze „cause célèbrc" in het volgende stadium is verzeild: Prof. Gerrctson (schrijvend in dc N. R. Ct.): „Durft Gij, dr. Van Bla-nkenstoin, gezien de feiten, die Gij zelf hebt medegedeeld; gelezen den brief van Scheffer, Uw vriend, en gehoord dc verklaring van Picard en hot oor deel van Humimc. nu nóg volhouden, dat Gij des tijds te goeder trouw waart, toen Gij den heer Groenikix tot lasteraar stempelde, door te schrijven, dat cr niets gebeurd was, dat, hoe ook uitgelegd.etc., óf moet Gij erkennen, dat er, In plaats van niets, veel is gebeurd, veel is verteld, veel door U zelf is verteld, dat, niet alleen in „enge verdraaiing", maar volkomen „te goeder trouw" den indruk moest, althans kon wekken van „overleg met B. Z." en aanleiding heeft ge geven tot de „beweningen", die B. Z. in opspraak brachten'l I Iet ja of neen op deze vraag, dat ik niet van U, maar van dc Open bare Meening verwacht, is beslis send voor dezen strijd. En indien dit antwoord „ja" moet luiden: „Was hot dan recht, of was het misbruik van de maoht der groote. Pers tegen -een. dien Gij weerloos waandet, toen Gij Uw eigen eer poogde te redden ten koste van dc eer van Uwen politickcn tegen stander?" Enzoovoorts, enzoovoorts. Want dit is alleen maar het jongste citaat. De betoogen van dc andere hee» ren dr. van Blankcnstein heeft zich in ettelijke kolommen geuit zijn in denzclfden trant. En het einde schijnt nog verre. De betrokkenen noemen dit een cause célèbre. Ongetwijfeld is het dat voor hen, maar niet voor het Neder- landsche publiek Dc bovenstaande aan haling van prof, Gerrctson. die dc dich ter Gcerten Gossaert is. cn dc ex- secretaris van den heer Colijn toen deze nog zakenman in petroleum was, voorts professor en nu ook al journalist, is voor den gemiddelden lezer volmaakt onbegrijpelijk. Alleen door nauwkeurige bcstiideering van de dossiers in deze zaak die langzamerhand een meters- hoogen berg moeten vormen zou men nog uit de historie wijs kunnen worden. Maar wie geeft zich die moeite? Ik ben ervan overtuigd, dat alleen de be trokkenen dat doen, In deze omstandigheden mag een ander journalist, die het (zeer gewaar- deerdejvoorrccht heeft om niets met de historie te maken te hebben, wel eens de vrijheid nemen om tc zeggen: schei cr nu eindelijk mee uit. Het is genoeg neen, veel meer dan gonocg. Wij critisccrcn de traagheid en het on vruchtbaar gepolitisccr van bestuursli chamen. cn intusschen hegeven eenige journalisten zich zclvcn in een gekra keel dat heelemaal vertroebeld is en met 't openbaar belang niets meer uit staande heeft. Dr. van Blankcnstein is een groot politiek journalist, een heel knappe man toegegeven. Maar dat wisten wc al. Jhr. Groeninx van Zoc len is ook een heel bekende mijnheer cn wordt uitgekreten voor een be roemd journalist. Wij hadden nooit iets van hem gelezen voor die oorveeg affaire. Enfin, laat-ic 't wezen. Mij best. Prof, Gerretson's ontstellende veelzijdigheid wil ik desnoods ook be wonderen. ofschoon hij als Geerter. Gossaert verreweg 't belangrijkst is. Maar nu wij weten dat al deze hee- ren beroemd zijn moei het uit wezen. Eerlijk gezegti vind ik het een droevige vertooning. ons vak onwaardig.Deze beroemde mannen zouden met wat minder be roemdheid hun taak als journalist be ter vervullen. Het is niet aan ons om over ons zeiven te schrijven. Uit een zuiver journalistiek oogpunt zijn wij het onbelangrijkste onderwerp onder dc zon. Het ware -te wenschen dat de strijders in dez,c zaak zich dit beroeps- ma. dat hun toch allen zeer wel bekend moet zijn, eindelijk eens herin- jrden. Prof. Gerrctson venvacht een ant- oord van dc Openbare Meening met twee hoofd-le'tters. Hij zal blijven wach ten. De Openbare Meening vindt het geschrijf van hem en de andere be roemdheden stomvervelend cn wou dat het uit was. R. P. VERWORPEN AANGENOMEN DE LACHENDE CAVALIER DE HUILENDE CAVALIER Zooals Braaker.siek in „De Groene" zich Zaterdag den ex-keizer in verband met den uitslag van b-Jc referendum voorstelde DE JOHANNA VAN L1JNDEN-TED1NG VAN BERKHOUT-STICHTING. DE BELANGRIJKE UITBREIDING VAN HET DIACONESSENHUIS. INBRAAK TE SCHOTEN. Zaterdagmiddag had in het Diako nessenhuis een bijeenkomst plaats van het bestuur met het oud-cura.'orium der Joanna van LyndciiTc ding van Berkhout Stichting en de naaste fami» die der Stichtster met enkele genoodig- den, ter bezichtiging van dc gynaeeo- logischc-obstetrisc'he afdecling van het Diakonessenhuis, die is onderge bracht in het geheel ge:esiaurcerdc z.g. „Oude Huis' cn de nieuwe „Joan na van Lynden-vlcugei". De voorzitter van het bestuur van het Diakonessenhuis Jhr. tnr. P. Teding van Berkhout heette het oud-cura torium cn de familie van wijlen de stichtster der bovengenoemde Stich ting hartelijk welkom c-n sprak namens het bestuur dank uit voor het aan zienlijk geschenk in geld cn goederen, waardoor het mogelijk is geweest dc vernieuwing in „ons Huis" aan te brengen, waardoor een nieuwe naar dc cischen des tijds ingerichte afdecling verkregen is. Duara sprak namens het oud-curato rium der Stichting dc heer Bcrtling, Het oud-Curatorium, dat nu is afge treden en vervangen door leden van het bestuur van het diakonessenhuis, is verblijd over het tot stand gekomen vergelijk, dat naar hun meening en de gedachte der familie der stichtster ge heel in den geest is van haar, die dit werk heeft gesticht. Deze oplossing is in alle opzichten de meest gcwcnschtc Hierna werd een en ander bezichtigd en werd alles zeer geroemd. Na afloop sprak Jhr. F. Teding van Berkhout namens de familie haar dank en waardeering uit over de wijze waar op de schenking van de stichtster der vrouwen-kliniek door het bestuur van het Diakonessenhuis is aangewend en de zekerheid, dat de zieken hier met groote lieldc en toewijding zuilen wor de verpleegd vervult hen met vreug de Ook wij zijn hedenmorgen in de ge legenheid ges.eld de nieuwe afdeeuiig in het Lziaeoncsscnuuis te bezichtigen. inderdaad is er ccn zeer bc-angnjke uitbreiding tot stand gekomen. Daar voor was cvtnvvci een groote verhou ding noodzakelijk, die aiieen reeds I o/.uué hcett gekost. Alles is nu uit stekend ingericat, er zijn flinke opc» ra tie kamers vctkrege-n, ruime zieken» zalen en alles wat voor zoo n atdce- ling noodzakelijk is. De nieuwste in strumenten, die voor de moderne we tenschap v-ercischt worden zijn ge» p laatst. 'Toen wij cr kwamen waren in ecu ziekenhuis is altijd actie de doctoren aan het werk. Ook zij roemden zeer dc tot stand gebrachte verbeteringen, die het mogelijk maken alles aan de zieken te doen wat maar denkbaar is. Tot de schenking behoorde ook een hoeveelheid radium, welke stof, zooais bekend is. zeer kostbaar is en diet van buitengewone beteekenis voor d-e geneeskunde is. Wij herinneern cr aan, dat er in» dertijd onderhandelingen zijn gevoerd met dc gemeente Haarlem over de -aanvaarding van het geschenk. De gc» meéhie Haarlem heeft die ovenwei niet aanvaard. Ons werd althans verze kerd, dat die onderhandelingen stoe pend zijn gehouden, waarop teen het goschenk aan het Diaconessenhuis is aangeboden. De waarde van het Be schenk is ongeveer een halve ton. EEN STUDIEREIS DER POLITIE. EEN INSPECTEUR EN 7 AGENTEN EN RECHERCHEURS NAAR LONDEN. Wij hebben reeds medegedeeld, dat voor polrtiie-aigeintan en rechercheurs ge durende het laatste jaar een cursu: in de Eimgelsc'he taal ge».-., a is onder lei ding van don heer G. A. Drayer, inspec teur der administratie. Ter belooning is nu voor 6 der beste leerlingen van dien cursus ccn uitsta- 'c naar Londen georganiseerd, om daar in de practijk dc Engelschc taal verder tc besbudecoreji cn ook tevens een studie te maken van het verkeer in de wereld stad cm andere dingen die de L'.Lo inter-cssccrcn. Voor du- ...;pje is fonds gevormd, zooda-t de doei,.s geen koste, hebben. Het gemeentebe stuur heeft een week extra verlof ge geven. Een zevende gaat voor eigen fco sten mede. Het reisje slaat onder leiding v_n den heer Drayer (buks op de Foto). Zaterdag ..„-g zijn politie-m. schen vertrokken. Boven-ta.vnde foto :s voor het vertrek aan het station te Haarlem genomen. In den nacht van Vrijdag op Zater dag werd ingebroken in het café van den heer Bergman, Rijksstraatweg 190 te Schoten. Dc inbreker; hoogstwaarschijnlijk is hef er althans maar ééij geweest heeft aan de tuinz ij-de een ruit van het café vernield, waardoor het hem mo gelijk was den overslag" te bereiken. Zoo kon hij binnen komen, maar de inbreker heeft daarna het café door een ander raam verlaten cn heeft bij de salon-kamer een nieuwe inbraak gepIeegd.Om de kamer binnen te ko men heeft hij zelfs twee- ruiten moeten vernielen. Na dc pennen in het raam verwijderd te hebben kon hij dit op schuiven en binnenkomen. Dc linnenkast werd geheel overhoop gehaald. De geheele inhoud werd op een tafel uitgespreid en een gouden en een zilveren horloge en een zilveren tabaksdoos werden meegenomen. Ook nam de inbreker geld uit verschillende Ideeciingstukken tot een gezamenlijk bedrag van zes a zeven gulden. De inspecteur van politie te Schoten de heer P. M. Adriaanse, had dadelijk het vermoeden dat dc inbreker iemand moest zijn, die behoorde tot het per soneel van circus-Amar, dat juist in den nacht van de inbraak vertrok. Dc heer Adriaanse kwam in ver band met zijn beroep nog al eens dik wijls cp het terrein van het cireus.Op een middag z-sg hij iemand van het cir cus in een tijdschrift zitten lezen. Zon der eenige reden bekeek de heer Adriaanse dat tijdschrift een nader, weinig bedenkende dat hetzelfde tijd schrift hem nog van dienst zou wor den. Want na de inbraak werd het tijdschrift... in den tuin van den heer Bergman gevonden. De politic te Alkmaar werd gewaar schuwd en men besloot een huis- of liever, een „wageo'-zoeking te d-oen. Dc-ze zou Zondag plaats hebben, maar de politie te Schoten werd verzocht tot heden geduld te hebben. Er was namelijk te Alkmaar iemand op hee* terdaad betrapt terwijl hij in wilde bre ken. De Alkmaarsche politie was door de waarschuwing van den heer Adriaanse meer clan ooit op haa-r hoede, wat tot bovengemeld succes aanleiding gaf. De inbreker ble-ek bij circus Am-ar te hoorer.. Hij had in meer plaatsen, o.a. tc Goudc, inbraken gepleegd. Dc heer Adriaanse zou nu hedenmid dag naar Alkmaar gaan om te zien of de inbreker dezelfde is als die te Schoten, de inbraak pleegde. Later wordt ons uit Alkmaar ge meld dat daar de dader is aangehou den. Hij behoort niet toi het circus Atoar maar het is niet onwaarschijnlijk dat hij steeds met het circus is meege- loopen en dat het inderdaad de man met het tijdschrift" was. De herken ning van het tijdschrift door d-en heer Adriaanse was positief. In den nacht van Zaterdag op Zon dag te omstreeks 4 uur werd mej. M. aan den K-e-nnemerweg te Alkmaar door een zonderling geluid gewekt. Ze dacht dadelijk aan inbrekers en zag even later dat een man het huis verliet Haar vader waarschuwde dadelijk de politie cn verscheidene manschappen rukten uit om in alle richtingen naar den inbreker ie zoeken. Om half 5 ontdekte de agent Dalen- berg een man die aan den weg naar

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1926 | | pagina 1